Chuong 3 - Lan 2B

CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ BÌNH ÑOÀ TUYEÁN
3.1. Ñaëc ñieåm chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ treân ñöôøng cong naèm.
- Khi xe chaïy treân ñöôøng cong, ñieàu kieän xe chaïy cuûa oâ toâ khaùc haún so
vôùi khi xe chaïy treân ñöôøng thaúng: chòu taùc duïng cuûa löïc ly taâm C höôùng ra ngoaøi
ñöôøng cong, löïc naøy vuoâng goùc vôùi höôùng chuyeån ñoäng, taùc ñoäng leân oâ toâ vaø
haønh khaùch, laøm cho xe deã bò laät hoaëc tröôït khi xe chaïy nhanh ôû caùc ñöôøng cong
coù baùn kính nhoû, laøm cho vieäc ñieàu khieån xe gaëp khoù khaên hôn vaø haønh khaùch
coù caûm giaùc khoù chòu.
- Ngoaøi ra, ôû nhöõng ñöôøng cong coù baùn kính nhoû, do taùc duïng cuûa löïc ly
taâm C, loáp xe seõ bò bieán daïng theo chieàu ngang taïi choã tieáp xuùc vôùi maët ñöôøng,
söùc caûn laên ñoái vôùi oâ toâ taêng leân, loáp xe choùng hao moøn hôn.
- Xe chaïy trong ñöôøng cong yeâu caàu coù beà roäng phaàn xe chaïy lôùn hôn
treân ñöôøng thaúng thì môùi chaïy bình thöôøng ñöôïc.
- Treân ñöôøng cong taàm nhìn bò haïn cheá, nhaát laø khi baùn kính ñöôøng
cong nhoû ôû ñoaïn ñöôøng ñaøo. Taàm nhìn ban ñeâm cuûa xe chaïy trong ñöôøng cong
haïn cheá vì ñeøn pha cuûa oâtoâ chæ chieáu thaúng ñöôïc treân 1 ñoaïn ngaén hôn.
Vì vaäy khi thieát keá ñöôøng coá gaéng söû duïng ñöôøng cong coù baùn kính lôùn
trong ñieàu kieän cho pheùp.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
3.1.1. Löïc ngang vaø heä soá löïc ngang, xaùc ñònh baùn kính ñöôøng cong naèm:
Khi xe chaïy trong ñöôøng cong, taïi troïng taâm cuûa oâ toâ chòu taùc duïng cuûa löïc ly taâm C
vaø troïng löôïng baûn thaân cuûa oâ toâ G(Hình 3.1).
Khi doác ngang maët ñöôøng höôùng ra phía ngoaøi ñöôøng cong ( caáu taïo bình thöôøng),
neáu chieáu leân phöông maët phaúng maët ñöôøng, thaønh phaàn troïng löïc naøy cuøng chieàu
vôùi löïc li taâm. Khi doác ngang ñöôïc laøm thaønh doác höôùng taâm (caáu taïo naøy ñöôïc
goïi laø sieâu cao) thì thaønh phaàn troïng löïc seõ laøm giaûm taùc duïng xaáu cuûa löïc li taâm.
Löïc ly taâm C xaùc ñònh theo coâng thöùc:
trong ñoù:
m – khoái löôïng oâ toâ;
v - toác ñoä xe chaïy, m/s;
R – baùn kính ñöôøng cong, m;
G – troïng löôïng cuûa oâ toâ, kG;
g – gia toác troïng tröôøng, g = 9,81m/s2;
CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ BÌNH ÑOÀ TUYEÁN ÑÖÔØNG
Chieáu caùc löïc leân phöông maët phaúng maët ñöôøng:
Töø hình veõ, ta coù:
Yñ = Ccos ± Gsin
Yñ – toång hôïp caùc löïc laøm oâ toâ tröôït ngang;
 - goùc nghieâng cuûa beà maët ñöôøng so vôùi phöông naèm ngang;
daáu (+) töông öùng vôùi tröôøng hôïp khi xe chaïy treân nöûa laøn xe phía löng
ñöôøng cong vaø daáu (-) khi xe ôû phía buïng ñöôøng cong.
Vì  raát nhoû neân coù theå xem cos  1, sin  tang = in – ñoä doác ngang
cuûa maët ñöôøng.
Do ñoù:
CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ ÑÖÔØNG BÌNH ÑOÀ TUYEÁN ÑÖÔØNG
Ñaët:
 - heä soá löïc ngang;

Do ñoù coâng thöùc tính baùn kính ñöôøng cong coù daïng:
Neáu V tính baèng km/h thì:
3.1.2. Löïa choïn heä soá löïc ngang:
Löïc ngang, tuøy theo heä soá cuûa noù, coù theå gaây ra nhöõng hieäu quaû xaáu cho oâtoâ nhö sau:
+ Xe bò tröôït ngang treân maët ñöôøng.
+ Xe bò laät xung quanh ñieåm töïa laø baùnh xe phía löng ñöôøng cong.
+ Laùi xe vaø haønh khaùch caûm thaáy khoù chòu.
+ Möùc tieâu hao nhieân lieäu taêng vaø loáp xe choùng bò moøn.
a- Ñieàu kieän oån ñònh choáng tröôït ngang:
Xeùt baùnh xe tieáp xuùc vôùimaët ñöôøng.löïc Q gaây ra tröôït cuûa baùnh xe
+ Ñieàu kieän xe khoâng bò tröôït ngang
Y
 Ñieàu kieän : heä soá löïc ngang µ  heä soá baùm ngang n.
Theo thöïc nghieäm µ  (0,6÷ 0,7).
Tröôøng hôïp: maët ñöôøng aåm öôùt, coù buøn thì µ  0,12
maët ñöôøng aåm öôùt µ  0,24
maët ñöôøng khoâ raùo µ  0,36
Ñieàu kieän oån ñònh choáng choáng laät :
Caân baèng giöõa moâmen laät vaø momen giöõ: Y.h = G.( b/2 - )  µ = (b-2 )/2.h
h: Chieàu cao cuûa troïng taâm xe, b: Chieàu roäng cuûa 2 baùnh xe.
: Ñoä dòch ngang cuûa thaân oâtoâ so vôùi baùnh, thöôøng  = 0.2b
Thoâng thöôøng b/h=1.8 – 2.5: xe du lòch
=2 – 3: xe oâtoâ taûi
=1.7 – 2.2: oâtoâ buyùt.
Qua nghieân cöùu ñöa ra ñieàu kieän choáng laät µ  0,6. Trong thöïc teá thì µ nhoû hôn
Ñaûm baûo eâm thuaän ñoái vôùi haønh khaùch:
Theo ñieàu tra xaõ hoäi hoïc:
µ≤ 0,1 haønh khaùch khoâng caûm thaáy xe chaïy trong ñöôøng cong.
0,1 < µ ≤ 0,15 haønh khaùch hôi caûm thaáy xe chaïy trong ñöôøng cong.
0,15< µ ≤ 0,2 haønh khaùch hôi caûm thaáy khoù chòu.
0.2<µ ≤ 0,3 haønh khaùch bò ñaåy daït veà 1 phía
Vì vaäy ñeå ñaûm baûo an toaøn tieän lôïi trong ñöôøng cong thì trò soá löïc ñaåy ngang µ≤0,15
vaø trong ñieàu kieän khoù khaên khoâng vöôït quaù 0,2.
Ñieàu kieän tieát kieäm nhieân lieäu, saêm loáp:
Ngöôøi ta thaáy raèng khi xe chaïy treân ñöôøng cong nhieân lieäu bò toån hao raát nhieàu so
vôùi treân ñöôøng thaúng vaø saêm loáp xe bò moøn nhanh hôn.
Trong ñieàu kieän löïc ngang bò haïn cheá neáu  = 10 thì hao moøn saêm loáp taêng 5
laàn, coâng suaát yeâu caàu cuûa ñoäng cô taêng 15%.
Toùm laïi : ñeå ñaûm baûo giaù thaønh vaän chuyeån treân caùc ñöôøng cong khoâng taêng leân
nhieàu thì phaûi thieát keá ñöôøng cong coù baùn kính sao cho khi xe chaïy vôùi toác ñoä tính
toaùn thì heä soá löïc ñaåy ngang µ cuõng khoâng vöôït quaù 0,1.
+ Vaän toác caøng lôùn phaûi söû duïng heä soá µ caøng nhoû. Trong ñieàu kieän ñòa hình haïn
cheá cho pheùp söû duïng ñöôøng cong coù baùn kính nhoû nhöng phaûi laøm sieâu cao. Khi
ñoù, heä soá µ laáy nhö sau :
Vôùi ñieàu kieän khoù khaên : µ = 0,15
Ñaëc bieät khoù khaên : µ = 0,2
Trong qui phaïm thöôøng duøng µ = 0,15. Khi ñoù baùn kính ñöôøng cong R ñöôïc xaùc
ñònh:
Trong tính toaùn, neáu laáy heä soá trung bình  = 0,08, ta coù coâng thöùc tính baùn kính
ñöôøng cong naèm toái thieåu khoâng caàn boá trí sieâu cao laø:
CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ ÑÖÔØNG CONG NAÈM
3.2. Sieâu cao vaø boá trí sieâu cao.
Ñöôøng treân ñeøo Phöôïng Hoaøng . Ñöôøng treân ñeøo Baûo Loäc.
3.2.1 Khaùi nieäm veà sieâu cao:
Khi xe chaïy trong ñöôøng cong, nhöõng xe chaïy beân nöûa phía ngoaøi tim
ñöôøng (phía löng ñöôøng cong) keùm oån ñònh hôn nhöõng xe chaïy phía buïng ñöôøng
cong. Vì vaäy, ñeå ñaûm baûo an toaøn vaø tieän lôïi trong vieäc ñieàu khieån oâ toâ ôû caùc
ñöôøng cong baùn kính nhoû thì phaûi laøm sieâu cao, töùc laø laøm cho maët ñöôøng coù ñoä
doác ngang nghieâng veà phía buïng cuûa ñöôøng cong (Hình 3.2).
Ñoä doác sieâu cao caàn thieát ñeå xe chaïy vôùi toác ñoä V treân ñöôøng cong baùn kính
R coù theå tính theo coâng thöùc:
n : heä soá baùm ngang – xaùc ñònh theo ñieàu kieän ñaûm baûo khoâng tröôït.
Ñoái vôí ñöôøng caáp cao ngöôøi ta xaùc ñònh ñoä doác sieâu cao theo giaû thieát sieâu cao tieáp
nhaän töø 1/3 ÷ 1/4 löïc ñaåy ngang. Goïi tæ soá naøy laø thì :
Phaàn coøn laïi do xe tieáp nhaän, lôùn nhaát laø baèng khaû naêng choáng tröôït cuûa xe.
(laáy n= 0,18, n = 4  isc= 6%)
Ôû nước ta : qui ñònh ñoä doác sieâu cao min khoâng nhoû hôn 2% laø ñoä doác ngang cuûa maët
ñöôøng 2 maùi
isc max = 8%
Ñoä doác sieâu cao löïa choïn phuï thuoäc vaøo baùn kính ñöôøng cong vaø vaän toác thieát keá.
Khi ñoä doác sieâu cao lôùn seõ baát lôïi khi xe chaïy vôùi vaän toác nhoû vaø xe thoâ sô. Vì vaäy
ñoái vôùi ñöôøng coù nhieàu xe thoâ sô hoaëc ñöôøng cong oâm vöïc thì ñoä doác sieâu cao
lôùn nhaát neân laáy < 4%.
Khoáng cheá ñoä doác sieâu cao lôùn nhaát ñeå traùnh cho xe bò tröôït khi döøng treân ñöôøng
cong, vaø ñoái vôùi ñòa hình mieàn nuùi neáu ñoä doác sieâu cao quaù lôùn seõ gaëp khoù khaên
trong vieäc naâng sieâu cao, coøn khoáng cheá ñoä doác nhoû nhaát ñeå ñaûm baûo thoaùt nöôùc
ñöôïc nhanh choùng.
3.2.2 Boá trí sieâu cao:
(Phöông phaùp chuyeån tieáp daàn töø traéc ngang hai maùi sang traéc ngang moät maùi).
Chuyeån töø maët caét ngang hai maùi (ngoaøi ñöôøng thaúng) sang maët caét ngang moät
maùi (trong ñoaïn ñöôøng cong troøn) noùi chung ñöôïc thöïc hieän daàn treân ñoaïn ñöôøng
cong chuyeån tieáp LCT. Trong tröôøng hôïp khoâng coù ñöôøng cong chuyeån tieáp thì
thöïc hieän treân ñoaïn noái sieâu cao LSC.
Trình töï chuyeån tieáp töø maët caét ngang hai maùi sang maët caét ngang moät maùi ñöôïc
thöïc hieän nhö hình 3.3 vaø theo trình töï sau:
* Phöông phaùp quay sieâu cao quanh meùp maët ñöôøng phaàn xe chaïy:
- Treân ñoaïn thaúng daøi 10m tröôùc khi vaøo ñöôøng cong chuyeån tieáp (hoaëc ñoaïn noái
sieâu cao), chuyeån daàn ñoä doác ngang leà ñöôøng phía löng ñöôøng cong cho baèng ñoä
doác ngang maët ñöôøng.
- Laáy tim phaàn xe chaïy laøm taâm, quay nöûa phaàn xe chaïy phía löng
ñöôøng cong cho ñeán khi ñaït ñöôïc maët caét ngang moät maùi coù ñoä nghieâng baèng ñoä
doác ngang maët ñöôøng.
- Laáy meùp trong phaàn xe chaïy laøm taâm, quay caû maët ñöôøng cho tôùi khi
traéc ngang ñöôøng coù ñoä nghieâng baèng ñoä doác sieâu cao quy ñònh.
Chieàu daøi ñoaïn noái sieâu cao Lsc ñöôïc xaùc ñònh töø hình veõ 3.4 vaø theo
coâng thöùc:
B  Δ .isc
L sc  ,m
ip
trong ñoù:
ip – ñoä doác phuï treân ñoaïn noái sieâu cao;
ñoái vôùi ñöôøng vtt = 20km/h ñeán 40km/h: ip = 1%;
ñoái vôùi ñöôøng vtt  60km/h: ip = 0,5%;
B – chieàu roäng phaàn xe chaïy (maët ñöôøng), m;
 - ñoä môû roäng maët ñöôøng trong ñöôøng cong, m;
isc – ñoä doác sieâu cao, %.
* Phöông phaùp quay sieâu cao quanh tim ñöôøng :
Trong tröôøng hôïp ñaëc bieät, neáu taïi vò trí ñöôøng cong khoâng bò khoáng cheá
bôûi ñieàu kieän quy hoaïch thoaùt nöôùc hoaëc san neàn thì sau khi naâng maët ñöôøng veà
moät maùi coù ñoä doác ngang baèng ñoä doác ngang maët ñöôøng, duøng tim ñöôøng laøm
taâm quay caû maët ñöôøng ñeán khi coù ñoä doác ngang baèng ñoä doác sieâu cao quy ñònh.
Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà taâm lyù cho ngöôøi laùi xe, vôùi nhöõng ñöôøng cong oâm
vöïc, ngöôøi ta thieát keá maët ñöôøng coù ñoä doác sieâu cao ngöôïc (maët ñöôøng coù ñoä doác
nghieâng veà phía löng ñöôøng cong), ñoä doác sieâu cao ngöôïc khoâng ñöôïc vöôït quaù
4%.
Ñöôøng cong oâm vöïc
* Phöông phaùp quay quanh meùp maët ñöôøng phaàn xe chaïy :
Öu ñieåm : ñöôøng nhìn haøi hoøa, meùp trong khoâng bò haï xuoáng, ñaûm baûo thoaùt
nöôùc.
Nhöôïc ñieåm : ñoä doác doïc taêng leân.
* Phöông phaùp quay quanh tim :
Öu ñieåm : ñoä doác doïc cuûa tim ñöôøng khoâng taêng.
Nhöôïc ñieåm :
- vieäc thoaùt nöôùc khoù khaên
- meùp trong cuûa maët ñöôøng bò haï xuoáng thaáp trong 1 ñoaïn ngaén coù theå gaây khoù
khaên cho xe chaïy.
3.3. Ñöôøng cong chuyeån tieáp.
3.3.1 Khaùi nieäm veà ñöôøng cong chuyeån tieáp (ÑCCT):
Khi xe chaïy töø ñoaïn ñöôøng thaúng coù baùn kính baèng  vaøo ñoaïn ñöôøng
cong coù baùn kính baèng R, ñieàu kieän xe chaïy bò thay ñoåi ñoät ngoät: chòu taùc duïng
cuûa löïc ly taâm C laøm cho xe chaïy keùm oån ñònh, haønh khaùch caûm giaùc khoù chòu,
vì vaäy ngöôøi laùi xe thöôøng giaûm toác ñoä.
Ñeå ñaûm baûo tuyeán ñöôøng phuø hôïp vôùi quyõ ñaïo thöïc teá xe chaïy, ôû hai ñaàu
ñoaïn ñöôøng cong troøn ngöôøi ta boá trí ñoaïn ÑCCT. Ñoaïn ÑCCT coù taùc duïng:
- Thay ñoåi goùc ngoaët cuûa baùnh xe tröôùc moät caùch töø töø ñeå ñaït ñöôïc goùc
quay caàn thieát ôû ñaàu ñöôøng cong troøn.
- Laøm cho löïc ly taâm taêng töø töø.
- Laøm cho tuyeán ñöôøng haøi hoøa, löôïn ñeàu, ít gaõy khuùc. Do ñoù laøm cho xe
chaïy ñöôïc an toaøn vaø eâm thuaän.
* Khi VP 60Km/h phaûi boá trí ÑCCT.
3.3.2 Phöông trình ñöôøng cong chuyeån tieáp daïng clotoic:
Ñoaïn ÑCCT ñöôïc thieát keá vôùi ñieàu kieän:
- Toác ñoä xe chaïy treân ñöôøng cong baèng toác ñoä xe chaïy treân ñöôøng thaúng.
- Phöông trình ÑCCT phuø hôïp vôùi quõy ñaïo xe chaïy trong thöïc teá, baùn
kính ñöôøng cong thay ñoåi tæ leä nghòch vôùi goùc ngoaët cuûa baùnh xe tröôùc (Hình
3.5a)
- toác ñoä quay goùc ngoaët cuûa baùnh xe tröôùc khoâng ñoåi
 - goùc ngoaët cuûa baùnh xe tröôùc;
 - baùn kính ñöôøng cong taïi ñieåm tính toaùn, m.
Caàn tìm lieân heä S=f()
Vì goùc  coù giaù trò nhoû neân
Phöông trình treân laø cô sôû ñeå thieát keá ÑCCT. Noù chính laø phöông trình ñöôøng cong
daïng clotoic (Hình 3.5b).
Haèng soá C coù theå xaùc ñònh töø ñieàu kieän: khi S = L (taïi cuoái ÑCCT) thì  = R
vaø ta coù:
C = R.L = A2
trong ñoù:
A – thoâng soá clotoic; L – chieàu daøi ÑCCT.
*. Chuyeån phöông trình sang phöông trình tham soá
x= f1(S)
y= f2(S)
dx=dS.cos, dy=dS.sin
Ñieàu kieän bieân:  =   = 0; x=0, y=0
Döïa vaøo phöông trình treân ta xaùc ñònh ñöôïc toïa ñoä caùc ñieåm treân ÑCCT.
Ñaëc ñieåm cuûa ÑCCT daïng Clotoic laø neáu hai ñöôøng cong chuyeån tieáp thoûa maõn caùc
ñieàu kieän:
S1=K.S2, R1=K.R2, thì chuùng ñoàng daïng vôùi nhau theo heä soá tyû leä laø K. Coù nghóa
laø:
x1=K.x2, y1=K.y2
döïa vaøo ñaëc ñieåm naøy chuùng ta coù theå tính toïa ñoä cuûa ñöôøng cong Clotoic baát kyø
theo moät ñöôøng cong ñaõ coù toïa ñoä vaø theo heä soá tyû leä laø K ñaõ bieát.
Trong thöïc teá ngöôøi ta ñaõ laäp saün baûng toïa ñoä ñöôøng cong Clotoic coù A=1
Vôùi ñöôøng cong Clotoic coù thoâng soá A thì ñoàng daïng vôùi ñöôøng cong ôû trong baûng
laäp saün theo heä soá tyû leä laø K=A hay:
S=A.Sb, x=A.xb, y=A.yb
3.3.3 Xaùc ñònh chieàu daøi ñöôøng cong chuyeån tieáp toái thieåu:
a. Ñieàu kieän 1:
Chieàu daøi ÑCCT ñöôïc xaùc ñònh töø ñieàu kieän ñeå löïc ly taâm taêng daàn daàn khoâng
gaây caûm giaùc khoù chòu cho haønh khaùch khi xe chaïy vaøo ñöôøng cong. Muoán vaäy
toác ñoä taêng gia toác ly taâm I khoâng ñöôïc vöôït quaù trò soá cho pheùp coù theå gaây khoù
chòu cho haønh khaùch. Gia toác ly taâm phaûi taêng töø töø, thay ñoåi töø alt=0 ôû ngoaøi
ñoaïn thaúng ñeán trò soá cöïc ñaïi khi vaøo ñeán ñöôøng cong troøn. Thôøi gian
xe chaïy treân ñoaïn ÑCCT coù theå xaùc ñònh theo coâng thöùc:
3.3.4 Xaùc ñònh chieàu daøi ñöôøng cong chuyeån tieáp lôùn nhaát:
3.3.5. Phöông phaùp caém ÑCCT vaø ñöôøng cong troøn:
Caùc yeáu toá ñaõ bieát: chieàu daøi ÑCCT ñöôïc choïn; vò trí caùc ñænh chuyeån höôùng;
goùc ngoaëc  cuûa höôùng tuyeán; Giaù trò baùn kính ñöôøng cong troøn.
Caùc kích thöôùc trong hình ñöôïc tính nhö sau:
tAB=y0.cotg0
Chuù yù: trong tröôøng hôïp caém ÑCCT ñöôïc boá trí ñoái xöùng thì phaûi kieåm tra ñieàu kieän
sau:
x0,y0: laø toïa ñoä cuûa ñieåm cuoái ÑCCT hay ñieåm ñaàu cuûa ñöôøng cong troøn.
* Caùch caém ÑCCT (loaïi ñöôøng cong coù hai ÑCCT ôû hai ñaàu ñoái xöùng)
- Böôùc 1: Kieåm tra ñieàu kieän
- Böôùc 2: Tính giaù trò T0, x0, y0.
- Böôùc 3: Ño töø Ñ theo höôùng tuyeán moät ñoaïn T0 ta xaùc ñònh ñöôïc ñieåm O (NÑ).
- Böôùc 4: Töø ñieåm O ño ngöôïc laïi Ñ moät ñoaïn x0 ta xaùc ñònh ñöôïc ñieåm A
- Böôùc 5: Taïi A ño theo höôùng vuoâng goùc vôùi OÑ moät ñoaïn y0 ta xaùc ñònh ñöôïc
O’ (TÑct).
Xaùc ñònh toïa ñoä x,y cuûa ñieåm trung gian cuûa ñöôøng cong chuyeån tieáp theo caùc haøm:
xn = f1(nS), yn = f2(nS) (n = 1,2,3...).
Cöï ly giöõa caùc ñieåm trung gian S = (5-20)m. Moät caùch ñuùng ñaén laø cöï ly giöõa
caùc ñieåm trung gian neân xaùc ñònh theo  vì ñoä cong cuûa ñöôøng cong luoân thay
ñoåi.
- Böôùc 6: Taïi A ño veà O moät ñoaïn tAB ñöôïc B . Keû BO’ laø tieáp tuyeán ñöôøng cong
troøn coøn laïi keùo daøi ñöôïc O’x. Taïi O’ ño theo höôùng vuoâng goùc vôùi O’x ta xaùc
ñònh ñöôïc O’y laø heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ñeå xaùc ñònh caùc ñieåm chi tieát trong
ñöôøng cong troøn cô baûn.
3.4. Môû roäng maët ñöôøng trong ñöôøng cong.
3.4.1 Khaùi nieäm vaø tính toaùn ñoä môû roäng:
Khi xe chaïy treân ñöôøng cong, moãi baùnh xe chuyeån ñoäng theo quyõ ñaïo
rieâng, chieàu roäng daûi ñöôøng maø oâ toâ chieám treân phaàn xe chaïy roäng hôn so vôùi khi
xe chaïy treân ñöôøng thaúng (Hình 3.6).
Ñeå ñaûm baûo ñieàu kieän xe chaïy treân ñöôøng cong töông ñöông nhö treân
ñöôøng thaúng, ôû caùc ñöôøng cong coù baùn kính nhoû caàn phaûi môû roäng phaàn xe chaïy
theâm chieàu roäng E ().
Xeùt chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ trong ñöôøng cong nhö hình veõ, hai tam giaùc
vuoâng ABC vaø CBD ñoàng daïng, do ñoù ta coù:
trong ñoù:
BC = LA – chieàu daøi töø ñaàu xe tôùi truïc baùnh xe sau, m;
AB = e – chieàu roäng caàn môû theâm cuûa 1 laøn xe, m;
BD = AD – AB = 2R – e  2R
Do ñoù:
Coâng thöùc treân ñöôïc xaùc ñònh theo sô ñoà hình hoïc maø chöa xeùt ñeán khaû
naêng thöïc teá khi xe chaïy. Khi xe chaïy vôùi toác ñoä cao, ñoä môû roäng maët ñöôøng
trong ñöôøng cong ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:
Ñoä môû roäng maët ñöôøng E cho ñöôøng coù 2 laøn xe seõ laø:
trong ñoù: V – toác ñoä xe chaïy, km/h.

3.4.2 Boá trí ñoä môû roäng maët ñöôøng trong ñöôøng cong:
- Phaàn môû roäng ñöôïc boá trí moät nöûa ôû phía buïng vaø moät nöûa ôû phía löng.
Khi gaëp khoù khaên (ví duï coù vaùch ñaù) thì cho pheùp boá trí ôû phía buïng ñöôøng cong
(Hình 3.7) hoaëc boá trí ôû phía löng ñöôøng cong.
- Phaàn môû roäng ñöôïc boá trí treân dieän tích cuûa leà gia coá.
- Khi caàn thieát thì phaûi môû roäng neàn ñöôøng ñeå ñaûm baûo phaàn leà ñaát coøn
laïi ít nhaát laø 0,5m.
3.5. Noái tieáp caùc ñöôøng cong treân bình ñoà.

3.5.1 Hai ñöôøng cong cuøng chieàu: (laø hai ñöôøng cong coù taâm quay veà moät phía).
Hai ñöôøng cong cuøng chieàu coù theå noái tröïc tieáp vôùi nhau hoaëc giöõa
chuùng coù moät ñoaïn thaúng cheâm tuøy theo töøng tröôøng hôïp cuï theå:
- Neáu hai ñöôøng cong cuøng chieàu khoâng coù sieâu cao hoaëc coù cuøng ñoä doác
sieâu cao thì coù theå noái tröïc tieáp vôùi nhau vaø ta coù ñöôøng cong gheùp (Hình 3.8a).
- Neáu hai ñöôøng cong cuøng chieàu gaàn nhau maø khoâng coù cuøng ñoä doác
sieâu cao:
+ Giöõa chuùng phaûi coù moät ñoaïn thaúng cheâm m ñuû daøi ñeå boá trí hai ñoaïn
ÑCCT hoaëc hai ñoaïn noái sieâu cao (Hình 3.8b), töùc laø:
trong ñoù: L1 vaø L2 – chieàu daøi ÑCCT hoaëc ñoaïn noái sieâu cao cuûa hai
ñöôøng cong, m.
+ Neáu chieàu daøi ñoaïn thaúng cheâm giöõa hai ñöôøng cong khoâng coù hoaëc
khoâng ñuû thì toát nhaát laø thay ñoåi baùn kính ñeå hai ñöôøng cong tieáp giaùp nhau vaø
coù cuøng ñoä doác sieâu cao cuõng nhö ñoä môû roäng theo ñoä doác sieâu cao vaø ñoä môû
roäng lôùn nhaát. Tæ soá baùn kính giöõa hai ñöôøng cong keà nhau trong ñöôøng cong
gheùp khoâng ñöôïc lôùn hôn 1,3 laàn.
+ Neáu vì ñieàu kieän ñòa hình khoâng theå duøng ñöôøng cong gheùp maø vaãn
phaûi giöõ ñoaïn thaúng cheâm ngaén thì treân ñoaïn thaúng ñoù phaûi thieát keá maët caét
ngang moät maùi (sieâu cao) töø cuoái ñöôøng cong naøy ñeán ñaàu ñöôøng cong kia.
3.5.2 Hai ñöôøng cong ngöôïc chieàu: (laø hai ñöôøng cong coù taâm quay veà hai phía
khaùc nhau).
- Hai ñöôøng cong ngöôïc chieàu coù baùn kính lôùn khoâng yeâu caàu laøm sieâu
cao thì coù theå noái tröïc tieáp vôùi nhau.
- Tröôøng hôïp caàn phaûi laøm sieâu cao thì chieàu daøi ñoaïn thaúng cheâm phaûi
ñuû daøi ñeå coù theå boá trí hai ñoaïn ÑCCT hoaëc hai ñoaïn noái sieâu cao (Hình 3.8c).
3.6. Ñaûm baûo taàm nhìn trong ñöôøng cong naèm.

Taàm nhìn treân ñöôøng cong naèm ñöôïc kieåm tra ñoái vôùi caùc oâ toâ chaïy treân
laøn xe phía buïng ñöôøng cong vôùi giaû thieát maét ngöôøi laùi xe caùch meùp maët ñöôøng
1,5m vaø ôû ñoä cao caùch maët ñöôøng 1,0m (töông öùng vôùi tröôøng hôïp xe con).
Muoán ñaûm baûo ñöôïc taàm nhìn S treân ñöôøng cong caàn phaûi xaùc ñònh
ñöôïc phaïm vi phaù boû chöôùng ngaïi vaät caûn trôû taàm nhìn, thöôøng duøng hai phöông
phaùp:
3.6.1 Phöông phaùp ñoà giaûi:
Treân bình ñoà ñöôøng cong naèm veõ vôùi tæ leä lôùn (Hình 3.9), theo ñöôøng quyõ
ñaïo xe chaïy, ñònh ñieåm ñaàu vaø ñieåm cuoái cuûa nhöõng daây cung coù chieàu daøi baèng
chieàu daøi taàm nhìn S ñöôïc caùc tia nhìn töông öùng (11’, 22’, 33’, 44’, …). Veõ
ñöôøng cong bao nhöõng tia nhìn naøy ta coù ñöôøng giôùi haïn nhìn. Trong phaïm vi
cuûa ñöôøng bao naøy taát caû caùc chöôùng ngaïi vaät ñeàu phaûi ñöôïc phaù boû nhö caây coái,
nhaø cöûa,…
3.6.2 Phöông phaùp giaûi tích:
Xaùc ñònh khoaûng caùch caàn ñaûm baûo taàm nhìn taïi ñieåm chính giöõa ñöôøng
cong z. Trong phaïm vi ñöôøng cong troøn, ñöôøng giôùi haïn nhìn veõ theo ñöôøng troøn
caùch quyõ ñaïo xe chaïy moät khoaûng caùch laø z. Töø hai ñaàu cuûa ñöôøng cong, keùo daøi
veà hai phía moãi beân moät ñoaïn baèng S treân quyõ ñaïo xe chaïy. Töø hai ñieåm cuoái
cuûa hai ñoaïn thaúng naøy veõ ñöôøng thaúng tieáp xuùc vôùi ñöôøng troøn treân ta seõ coù
ñöôøng giôùi haïn nhìn (Hình 3.10).
Xaùc ñònh khoaûng caùch caàn ñaûm baûo taàm nhìn z, coù hai tröôøng hôïp:
- Khi chieàu daøi ñöôøng cong K nhoû hôn cöï ly taàm nhìn S (Hình 3.11a).
Ta coù: z = DH = DE + EH
Trong ñoù: DE = OD – OE = R1 – R1.Cos/2, R1 – baùn kính cuûa ñöôøng
cong theo quyõ ñaïo xe chaïy.
Do ñoù ta coù:
- Khi chieàu daøi ñöôøng cong K lôùn hôn cöï ly taàm nhìn S (Hình 3.11b)
Ta coù:
trong ñoù: 1 – goùc giôùi haïn bôûi cung cuûa ñöôøng troøn coù chieàu daøi baèng
cöï ly taàm nhìn S.
R – Baùn kính ñöôøng cong, m; B – Chieàu roäng maët ñöôøng, m.

----------oOo----------

Chuong 3 - Lan 2B

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 3 - Lan 2B

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ BÌNH ÑOÀ TUYEÁN

 - heä soá löïc ngang;

Neáu V tính baèng km/h thì:

+ Xe bò tröôït ngang treân maët ñöôøng.

+ Laùi xe vaø haønh khaùch caûm thaáy khoù chòu.

a- Ñieàu kieän oån ñònh choáng tröôït ngang:

Theo thöïc nghieäm µ  (0,6÷ 0,7).

maët ñöôøng aåm öôùt µ  0,24

maët ñöôøng khoâ raùo µ  0,36

Ñieàu kieän oån ñònh choáng choáng laät :

Thoâng thöôøng b/h=1.8 – 2.5: xe du lòch

=1.7 – 2.2: oâtoâ buyùt.

Theo ñieàu tra xaõ hoäi hoïc:

0,15< µ ≤ 0,2 haønh khaùch hôi caûm thaáy khoù chòu.

0.2<µ ≤ 0,3 haønh khaùch bò ñaåy daït veà 1 phía

Ñieàu kieän tieát kieäm nhieân lieäu, saêm loáp:

Vôùi ñieàu kieän khoù khaên : µ = 0,15

Ñaëc bieät khoù khaên : µ = 0,2

Nhöôïc ñieåm : ñoä doác doïc taêng leân.

* Phöông phaùp quay quanh tim :

Öu ñieåm : ñoä doác doïc cuûa tim ñöôøng khoâng taêng.

- vieäc thoaùt nöôùc khoù khaên

Ñieàu kieän bieân:  =   = 0; x=0, y=0

S=A.Sb, x=A.xb, y=A.yb

Caùc kích thöôùc trong hình ñöôïc tính nhö sau:

- Böôùc 1: Kieåm tra ñieàu kieän

- Böôùc 2: Tính giaù trò T0, x0, y0.

xn = f1(nS), yn = f2(nS) (n = 1,2,3...).

trong ñoù: V – toác ñoä xe chaïy, km/h.

3.5. Noái tieáp caùc ñöôøng cong treân bình ñoà.

3.6. Ñaûm baûo taàm nhìn trong ñöôøng cong naèm.

R – Baùn kính ñöôøng cong, m; B – Chieàu roäng maët ñöôøng, m.

You might also like