1

เสียงในภาษาไทย
เสียงในภาษา หมายถึง เสียงที่มนุษยเปลงออกมาเพื่อสื่อความหมายระหวางกัน ซึ่งการที่เสียงในภาษาจะเกิดขึ้น
ไดนั้น ก็ตองอาศัยอวัยวะตาง ๆ ที่ทําใหเกิดเสียง สําหรับอวัยวะทีท่ าํ ใหเกิดเสียง ไดแก ริมฝปาก ปุมเหงือก ฟน ลิ้น
เพดานปาก ลิ้นไก กลองเสียง หลอดลม และปอด

เสียงในภาษาไทย มี ๓ ชนิด คือ

เสียงในภาษาแบงออกเปน ๓ ชนิด คือ

๑.) เสียงสระ หรือเสียงแท
๒.) เสียงพยัญชนะ หรือเสียงแปร และ
๓.) เสียงวรรณยุกต หรือเสียงดนตรี
๑.) เสียงสระ หรือเสียงแท คือ เสียงที่เปลงออกมาจากลําคอโดยตรง ไมถูกสกัดกั้นดวยอวัยวะสวนใดในปาก
แลวเกิดเสียงกองกังวาน และออกเสียงไดยาวนาน ซึ่งเสียงสระในภาษาไทยแบงออกเปน
สระเดี่ยว มีจํานวน ๑๘ เสียง โดยสระเดี่ยว แบงออกเปน
สระเสียงสั้น (รัสสระ) ไดแก อะ อิ อึ อุ เอะ แอะ โอะ เอาะ เออะ
สระเสียงยาว (ทีฆสระ) ไดแก อา อี อื อู เอ แอ โอ ออ เออ
สระประสม มีจํานวน ๖ เสียง โดยสระประสม แบงออกเปน
สระเสียงสั้น (รัสสระ) ไดแก เอียะ เกิดจากการประสมของ สระอิ + สระอะ
เอือะ เกิดจากการประสมของ สระอึ + สระอะ
 2
อัวะ เกิดจากการประสมของ สระอุ + สระอะ
สระเสียงยาว (ทีฆสระ) ไดแก
เอีย เกิดจากการประสมของ สระอี + สระอา
เอือ เกิดจากการประสมของ สระอื + สระอา
อัว เกิดจากการประสมของ สระอู + สระอา

สระเสียงสั้น (รัสสระ) สระเสียงยาว (ทีฆสระ)

สระเดี่ยว (๑๘ เสียง) อะ อา
อิ อี
อึ อื
อุ อู
เอะ เอ
แอะ แอ
โอะ โอ
เอาะ ออ
เออะ เออ
สระประสม (๖ เสียง) เอียะ (อิ+อะ) เอีย (อี+อา)
เอือะ (อึ+อะ) เอือ (อื+อา)
อัวะ (อุ+อะ) อัว (อู+อา)

ขอสังเกต
จากการที่สระเดี่ยวมี ๑๘ เสียง เมื่อรวมกับสระประสมอีก ๖ เสียง ก็จะพบวามีแคเพียง ๒๖ เสียง ทั้งทีต่ อน
เรียนมาคุณครูสอนวาเสียงสระ มีทงั้ หมด ๓๒ เสียง... อาวแลวเสียงสระหายไปไหนอีก ๘ เสียงหละเนี่ย ?
คําตอบก็คือ... นอกจากเสียงสระทั้ง ๒๔ เสียงนี้แลว ยังมีรูปสระอีก ๘ รูป ที่ไมรวมอยูในเสียงขางตน ซึ่งสาเหตุที่
มันไมถูกรวมอยูดวยก็เพราะ สระเหลานีม้ ีเสียงซ้ํากับเสียงแทนั่นเอง แถมยังมีเสียงพยัญชนะประสมอยูดวย สําหรับสระ
๘ รูปจําพวกนี้เรียกวา “สระเกิน” ไดแก “อํา ไอ ใอ เอา ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ” ดังนี้
อํา = อะ + ม (เกิดจากเสียงสระอะ ผสมกับเสียงพยัญชนะ ม.มา)
ไอ = อะ + ย (เกิดจากเสียงสระไอ ผสมกับเสียงพยัญชนะ ย.ยักษ)
ใอ = อะ + ย (เกิดจากเสียงสระใอ ผสมกับเสียงพยัญชนะ ย.ยักษ)
เอา = อะ + ว (เกิดจากเสียงสระเอา ผสมกับเสียงพยัญชนะ ว.แหวน)
ฤ = ร + อึ (เกิดจากเสียงพยัญชนะ ร.เรือ ผสมกับเสียงสระอึ)
ฤๅ = ร + อื (เกิดจากเสียงพยัญชนะ ร.เรือ ผสมกับเสียงสระอี)
ฦ = ล + อึ (เกิดจากเสียงพยัญชนะ ล.ลิง ผสมกับเสียงสระอึ)
ฦๅ = ล + อื (เกิดจากเสียงพยัญชนะ ล.ลิง ผสมกับเสียงสระอี)
 3
เสียงและรูปสระ

สระลดรูป - สระเปลี่ยนรูป
สระในภาษาไทย เมื่อนําไปประสมกับพยัญชนะเพื่อใหเกิดพยางคหรือคํา จะมีวิธีใช ๓ แบบ คือ
๑. นําสระไปใชไดทันที เชน จะ พา ไป เที่ยว สวน เงาะ
๒. เปลี่ยนรูปเมื่อมีตัวสะกด ไดแก

๓. ลดรูปเมื่อมีตัวสะกดไดแก
 4
การเขียนรูปสระ
การเขียนรูปสระในภาษาไทย มีดังนี้
๑. เขียนหนาพยัญชนะ เชน เป แก โอ ใช ไหม
๒. เขียนหลังพยัญชนะ เชน จะ มา ขอ กวน หนอย
๓. เขียนเหนือพยัญชนะ เชน วิ ธี ฝก ปรือ ครับ ก็
๔. เขียนใตพยัญชนะ เชน คุณ หนู
๕. เขียนหนาและหลังพยัญชนะ เชน เละ และ โปะ เรา เกาะ เธอ เลอะ
๖. เขียนเหนือและหลังพยัญชนะ เชน จํา ตัว ผัวะ
๗. เขียนหนาและเหนือพยัญชนะ เชน เห็น เกิด เทิด
๘. เขียนหนา เหนือ และหลังพยัญชนะ เชน เสีย เกี๊ยะ เรือ
๒.) เสียงพยัญชนะ หรือเสียงแปร คือ เสียงที่เปลงออกมาจากลําคอ แลวกระทบกับอวัยวะสวนใดสวนหนึ่งใน
ปาก เชน คอ ปุมเหงือก ฟน ริมฝปาก ซึ่งทําใหเกิดเปนเสียงตาง ๆ กัน โดยพยัญชนะไทยมี ๒๑ เสียง ๔๔ รูป
ดังตอไปนี้
พยัญชนะ ๒๑ เสียง พยัญชนะ ๔๔ รูป
๑. ก ก
๒. ค ขฃคฅฆ
๓. ง ง
๔. จ จ
๕. ช ชฌฉ
๖. ซ ซศษส
๗. ด ดฎ
๘. ต ตฏ
๙. ท ทธฑฒถฐ
๑๐. น นณ
๑๑. บ บ
๑๒. ป ป
๑๓. พ พภผ
๑๔. ฟ ฟฝ
๑๕. ม ม
๑๖. ย ยญ
๑๗. ร ร
๑๘. ล ลฬ
๑๙. ว ว
๒๐. ฮ ฮห
๒๑. อ อ
 5
อักษรควบ - อักษรนํา

มาตราตัวสะกด
 6

๓.) เสียงวรรณยุกต หรือเสียงดนตรี ก็คือ เสียงสระ หรือเสียงพยัญชนะ ซึ่งเวลาเปลงเสียงแลวเสียงจะมีระดับสูง

ต่ํา เหมือนกับเสียงดนตรี สําหรับเสียงวรรณยุกตที่ใชในภาษาไทยมี ๕ เสียง ดังตอไปนี้
เสียงวรรณยุกต รูปวรรณยุกต ตัวอยาง
๑. เสียงสามัญ (ไมมีรูป) กิน ตา งง
๒. เสียงเอก  ขาว ปาก ศัพท
๓. เสียงโท  ชอบ นั่ง ใกล
๔. เสียงตรี  งิ้ว รัก เกี๊ยะ
๕. เสียงจัตวา  ฉัน หนังสือ เก

ทบทวนความรู : บอกเสียงของพยางคในประโยคตอไปนี้
เสียงวรรณยุกต
ประโยค
สามัญ เอก โท ตรี จัตวา
หัวลานไดหวี - - ได ลาน หัว / หวี
ดินพอกหางหมู ดิน - พอก - หาง / หมู
แผนดินกลบหนา ดิน แผน / กลบ หนา - -
ฝนตกขี้หมูไหล ฝน / หมู /
- ตก ขี้ -
ไหล
ขี่ชางจับตั๊กแตน แตน ขี่ / จับ - ชาง / ตั๊ก -
 7
เสียงวรรณยุกต
ลักษณะของเสียงดนตรี หรือเสียงวรรณยุกต
๑. เปนเสียงที่มีระดับเสียงสูงต่ํา เหมือนเสียงดนตรี
๒. เสียงวรรณยุกต ทําใหคํามีความหมายแตกตางกันไป เชน เสือ เสื่อ เสื้อ
๓. เสียงวรรณยุกตมี ๔ รูป คือ
รูป  เรียกวา ไมเอก
รูป  เรียกวา ไมโท
รูป  เรียกวา ไมตรี
รูป  เรียกวา ไมจัตวา
และมี ๕ เสียง คือ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา

อักษร ๓ หมู หรือไตรยางค

เสียง เสียง เสียง เสียง เสียง
อักษร ๓ หมู (ไตรยางค) หมายเหตุ
สามัญ เอก โท ตรี จัตวา
อักษรกลาง (๙ ตัว)
กจดฎตฏบปอ ปา ปา ปา ปา คําเปนพื้นเสียงเปนเสียงสามัญ
ปา
คําเปน กัด กั้ด กั๊ด กั๋ด คําตายพื้นเสียงเปนเสียงเอก
คําตาย
อักษรสูง (๑๑ ตัว)
ขฃฉฐถผฝศษสห - ขา ขา - ขา คําเปนพื้นเสียงเปนเสียงจัตวา
คําเปน - ขะ ขะ - - คําตายพื้นเสียงเปนเสียงเอก
คําตาย
อักษรต่ํา
(อักษรที่เหลือ ๒๔ ตัว)
ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ คําเปนพื้นเสียงเปนเสียงสามัญ
คา - คา คา -
ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม หากผันรวมกับอักษรสูงจะผัน
- - คะ คะ คะ
ย ร ล ว ฬ ฮ ไดครบ ๕ เสียง เชนคา ขา คา(ขา)
- - คาด คาด คาด
คําเปน คา ขา
คําตายเสียงสัน้
คําตายเสียงยาว

พยางคในภาษาไทย
พยางค หมายถึง เสียงที่เปลงออกครั้งหนึ่ง ๆ โดยเสียงนั้นจะมีความหมายหรือไมมีความหมายก็ได โดยเสียงที่
เปลงออกมา ๑ ครั้ง เรียกวา ๑ พยางค หรือถาเปลงเสียงออกมา ๒ ครั้ง เรียกวา ๒ พยางค เชน
ประวัติศาสตร อานวา ประ-หวัด-ติ-สาด มีจํานวน ๔ พยางค
สวรรค อานวา สะ-หวัน มีจํานวน ๒ พยางค
 8

องคประกอบของพยางค พยางคหนึ่งจะประกอบดวยเสียงอยางนอยที่สุด ๓ เสียง คือ เสียงพยัญชนะตน เสียง

สระ และเสียงวรรณยุกต (บางพยางคอาจมีเสียงพยัญชนะทายเพิม่ อีก ๑ เสียง ซึ่งเรียกวา “ตัวสะกด” ) เชน คําวา “
ทหาร” (อานวา ทะ- หาน) ประกอบดวย
- เสียงพยัญชนะตน คือ ท.
- เสียงสระ คือ สระอะ (ทะ) และสระอา (หาน)
- เสียงวรรณยุกต คือ เสียงสามัญ (ทะ) และเสียงจัตวา (หาน)
- เสียงพยัญชนะทายพยางค คือ หาน ซึ่งตรงกับมาตราตัวสะกด แม กน