Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 131 p.

Imię ..................................................................................

1 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz na osi czasu datę legendarnego założenia Rzymu.

b) Oblicz, ile lat upłynęło od legendarnego założenia Rzymu do śmierci Gajusza Juliusza Cezara w 44
roku p.n.e.
2 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia.
( ... / 3 p.)
Pobór do armii rzymskiej

Rzymianie po mianowaniu konsulów wybierają trybunów wojskowych1 i to czternastu spośród tych, którzy

mają już pięć lat służby wojskowej [...]. A do urzędu państwowego nie może nikt dojść, zanim nie odbędzie
dziesięcioletniej służby wojskowej. Kiedy ci, którzy piastują władzę konsularną, zamierzają przeprowadzić
zaciąg żołnierza2, zapowiadają na zgromadzeniu ludu dzień, w którym mają się stawić wszyscy pełnoletni
Rzymianie. A czynią to corocznie. [...]

                               Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Ćwiczenia źródłowe dla                                   

                                                     gimnazjum, Warszawa 2002, s. 64.

1 trybun wojskowy – oficer w armii rzymskiej

2 zaciąg żołnierza – pobór do wojska

a) Skreśl w nawiasie błędną informację, tak aby powstało zdanie prawdziwe.

Tekst dotyczy poboru do armii w czasach, gdy państwo rzymskie było (republiką / cesarstwem).

b) Napisz, kto przeprowadzał pobór do wojska.

................................................................................................................................................
c) Wyjaśnij, jaki warunek należało spełnić, by zostać urzędnikiem państwowym.
................................................................................................................................................
3 Napisz, jakie zadania w republice rzymskiej miał wymieniony organ władzy i urzędnik. 
( ... / 3 p.)
zgromadzenie ludowe (podaj dwa przykłady):
.............................................................................................................................................

pretor:
.............................................................................................................................................
4 Wyjaśnij przyczyny konfliktu między plebejuszami a patrycjuszami w republice rzymskiej. ( ... / 1 p.)

5 Wyjaśnij, dlaczego wilczyca kapitolińska jest uznawana za symbol Rzymu. ( ... / 1 p.)

6 Wpisz w odpowiednie miejsca na osi czasu nazwy form ustrojowych starożytnego Rzymu. ( ... / 3 p.)

Grupa A | strona
1 z 10
7 Napisz, w którym roku rozegrało się podane wydarzenie. Następnie wpisz tę datę we właściwe miejsce ( ... / 2 p.)
na osi czasu. 
Założenie Rzymu – .................................................................................

8 Napisz, jakie były zadania poszczególnych urzędników w republice rzymskiej.

( ... / 3 p.)
konsul (podaj dwa przykłady):
................................................................................................................................................
trybun ludowy:
................................................................................................................................................
9 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.
( ... / 2 p.)
W sytuacji zagrożenia republiki rzymskiej jej obywatele powoływali (konsula / dyktatora).

Za pierwszego cesarza Rzymu uznaje się (Gajusza Juliusza Cezara / Oktawiana Augusta).
10 Wyjaśnij, jak zakończył się konflikt między patrycjuszami a plebejuszami w okresie ( ... / 1 p.)
republiki rzymskiej.
11 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
W republice rzymskiej najważniejszym urzędnikiem, który zwoływał zgromadzenie ludowe i senat, a w
czasie wojny dowodził armią, był
A. pretor. B. konsul. C. kwestor. D. dyktator.
12 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
W starożytnym Rzymie za pobór podatków odpowiadali
A. pretorzy. B. senatorowie. C. kwestorzy. D. konsulowie.
13 Uporządkuj okresy związane z dziejami starożytnego Rzymu w kolejności chronologicznej. W tym celu ( ... / 1 p.)
wpisz w cyfry od 1 do 4. Rozpocznij od okresu, który był pierwszy.

….. – republika

….. – cesarstwo

….. – królestwo

….. – dyktatura Gajusza Juliusza Cezara

14 Napisz, w którym roku rozegrało się podane wydarzenie. Następnie wpisz tę datę we właściwe miejsce ( ... / 2 p.)
na osi czasu. 

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego – .............................................

15 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz na osi czasu datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.

b) Oblicz, ile lat upłynęło od podziału cesarstwa rzymskiego w roku 395 n.e. do upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego.

Grupa A | strona
2 z 10
16 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
Pobór do armii rzymskiej

Rzymianie po mianowaniu konsulów wybierają trybunów wojskowych1 i to czternastu spośród tych, którzy

mają już pięć lat służby wojskowej [...]. A do urzędu państwowego nie może nikt dojść, zanim nie odbędzie
dziesięcioletniej służby wojskowej. Kiedy ci, którzy piastują władzę konsularną, zamierzają przeprowadzić
zaciąg żołnierza2, zapowiadają na zgromadzeniu ludu dzień, w którym mają się stawić wszyscy pełnoletni
Rzymianie. A czynią to corocznie. [...]

                              Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Ćwiczenia źródłowe dla                                     

                                                    gimnazjum, Warszawa 2002, s. 64.

1 trybun wojskowy – oficer w armii rzymskiej

2 zaciąg żołnierza – pobór do wojska

a) Skreśl w nawiasie błędną informację, tak aby powstało zdanie prawdziwe.

Tekst dotyczy poboru do armii w czasach, gdy państwo rzymskie było (cesarstwem / republiką).

b) Napisz, jak często odbywał się w Rzymie pobór do wojska.

................................................................................................................................................
c) Wyjaśnij, jakie warunki należało spełnić, aby zostać trybunem wojskowym.
................................................................................................................................................
17 Wyjaśnij, kim byli gladiatorzy. Napisz, kto zwykle zostawał gladiatorem. ( ... / 2 p.)

18 Wykonaj polecenia związane z mapą. ( ... / 3 p.)

a) Zaznacz położenie Rzymu i zapisz nazwę tego miasta.

b) Zapisz we właściwym miejscu nazwę rzymskiej prowincji Galia.

c) Podkreśl nazwę miasta, które było stolicą cesarstwa wschodniorzymskiego.

Grupa A | strona
3 z 10
19 Przyjrzyj się zamieszczonej mapie. Następnie wykonaj polecenia.
( ... / 3 p.)

a) Podkreśl nazwę miasta-państwa, z którym Rzym stoczył trzy wojny w III i II wieku p.n.e.

b) Zapisz we właściwych miejscach na mapie litery odpowiadające podanym nazwom rzymskich

prowincji.

                          A. Galia                  B. Egipt                    C. Brytania

c) Otocz kółkiem nazwy prowincji rzymskich znajdujących się w Azji.

20 Uzupełnij tabelę dotyczącą bogów czczonych przez starożytnych Rzymian. ( ... / 3 p.)

Dziedzina, którą opiekowało się Grecki odpowiednik  

Bóstwo rzymskie
bóstwo  rzymskiego bóstwa

Jowisz Zeus

Mars bóg wojny

bogini mądrości, sztuki i rzemiosła Atena

Grupa A | strona
4 z 10
21 Napisz, których grup społecznych starożytnego Rzymu dotyczą poszczególne opisy.
( ... / 3 p.)

Byli pozbawieni wolności osobistej i nie posiadali żadnych praw. O ich losie decydował właściciel.

.............................................................................................................

Byli wolnymi obywatelami, dlatego mogli uczestniczyć w zgromadzeniach ludowych. Grupę tę tworzyli
rolnicy, rzemieślnicy, kupcy i biedota miejska.

.............................................................................................................

Sprawowali najwyższe urzędy w państwie. Pochodzili ze szlachetnych rodów i korzystali z wielu

przywilejów.

.............................................................................................................
22 Uzupełnij tabelę dotyczącą bogów czczonych przez starożytnych Rzymian. ( ... / 3 p.)

Dziedzina, którą opiekowało Grecki odpowiednik

Bóstwo rzymskie
się bóstwo rzymskiego bóstwa

bóg mórz i opiekun żeglarzy Posejdon

Mars Ares

Junona opiekunka małżeństw

23 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Grupa społeczna w starożytnym Rzymie, do której zaliczano ludzi wolnych, zajmujących się rzemiosłem lub
pracą najemną, to
A. patrycjusze. B. plebejusze. C. niewolnicy. D. barbarzyńcy.
24 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Grupa społeczna, którą tworzyli przedstawiciele bogatych i znaczących rodów rzymskich, to
A. patrycjusze. B. plebejusze. C. heloci. D. periojkowie.
25 Określ wiek podanych wydarzeń.
( ... / 2 p.)

Ogłoszenie Prawa XII tablic –  ..............................................

Spisanie Kodeksu Justyniana – ..............................................
26 Przyporządkuj do poszczególnych budowli właściwe opisy. ( ... / 4 p.)
1. akwedukt  A. świątynia poświęcona wszystkim rzymskim
bogom
2. Circus Maximus B. konstrukcja zaopatrująca miasto w świeżą wodę z
górskich źródeł
3. łuk triumfalny C. amfiteatr, w którym odbywały się starcia
gladiatorów i walki z dzikimi zwierzętami
4. Panteon D. obiekt, w którym odbywały się wyścigi rydwanów
E. brama wzniesiona dla upamiętnienia wielkich
zwycięstw wodzów lub cesarzy
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____

Grupa A | strona
5 z 10
27 Wyobraź sobie, że jesteś rzymskim senatorem. Wskaż, którą spośród podanych budowli zaproponujesz ( ... / 1 p.)
cesarzowi do wzniesienia jako najbardziej potrzebną i użyteczną. Uzasadnij swój wybór.

28 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie napisz, jak nazywa się tego typu budowla i jaka była jej funkcja.
( ... / 2 p.)

Nazwa budowli: ..................................

Funkcja budowli: ................................

.............................................................
.............................................................

29 Wyjaśnij znaczenie powiedzenia: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. ( ... / 1 p.)

30 Przyjrzyj się zamieszczonej ilustracji. Następnie zaznacz ( ... / 2 p.)

właściwe zakończenie każdego zdania.
1. Ilustracja przedstawia
A. łuk triumfalny.
B. bazylikę.
C. amfiteatr.
D. akwedukt.
2. Ukazana budowla służyła jako
A. most dla wojska. C. symbol triumfu wodza lub cesarza.
B. wodociąg. D. świątynia.

31 Wyjaśnij znaczenie powiedzenia: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. ( ... / 1 p.)

32 Wyjaśnij, jakie korzyści dawały starożytnym Rzymianom poszczególne dokonania.

( ... / 2 p.)
akwedukty:
................................................................................................................................................
sieć dobrych dróg:
................................................................................................................................................

Grupa A | strona
6 z 10
33 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie napisz, jak nazywa się tego typu budowla i w jakim celu ( ... / 2 p.)
była wznoszona.

Nazwa budowli: .........................................................

Cel wzniesienia budowli: ...........................................

....................................................................................

34 Wyjaśnij, co oznacza rzymska reguła prawna: Prawo nie działa wstecz. ( ... / 1 p.)

35 Wymień trzy dowolne wynalazki lub osiągnięcia starożytnych Rzymian, które są wykorzystywane do ( ... / 3 p.)
czasów współczesnych.
36 Wyjaśnij, kim byli apostołowie i jaką rolę odegrali w rozwoju chrześcijaństwa. ( ... / 2 p.)

37 Wykonaj polecenia związane z mapą.

( ... / 3 p.)

a) Zaznacz położenie Rzymu i zapisz nazwę tego miasta.

b) Zapisz we właściwym miejscu nazwę rzymskiej prowincji Brytania.

c) Podkreśl nazwę prowincji rzymskiej, w której narodziło się chrześcijaństwo.

38 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Apostoł uważany za pierwszego papieża miał na imię
A. Paweł. B. Piotr. C. Łukasz. D. Jan.

Grupa A | strona
7 z 10
39 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Gajusz Juliusz Cezar był legendarnym założycielem Rzymu. P F
2. Starożytne państwo rzymskie było republiką od początku swojego istnienia. P F
3. Ryba była pierwszym symbolem używanym przez chrześcijan. P F

40 Wyjaśnij, dlaczego wydanie przez Konstantyna Wielkiego Edyktu mediolańskiego było niezwykle ( ... / 1 p.)
ważne dla chrześcijan.
41 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Na wyznawanie chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim zezwolił w specjalnym edykcie
A. Oktawian August. C. Gajusz Juliusz Cezar.
B. Justynian I Wielki. D. Konstantyn Wielki.
42 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
1. W pierwszym okresie swojego istnienia państwo rzymskie było republiką. P F
2. Pierwszym biskupem Rzymu był święty Paweł. P F
3. Edykt mediolański został wydany w IV wieku n.e. P F

43 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.Starożytni Rzymianie wierzyli ( ... / 2 p.)
w wielu bogów, ich religia była zatem (monoteistyczna / politeistyczna).

Po podziale Imperium Rzymskiego w 395 roku stolica cesarstwa zachodniorzymskiego znajdowała się w
(Rzymie / Konstantynopolu).
44 Wyjaśnij, jakie korzyści dawały starożytnym Rzymianom poszczególne dokonania. 
( ... / 2 p.)
termy:
................................................................................................................................................
Prawo XII tablic:
................................................................................................................................................
45 Przyporządkuj pojęcia do odpowiednich wyjaśnienień. Jedno z nich jest niepotrzebne. ( ... / 3 p.)
1. limes A. budowla pełniąca funkcję sądu lub hali targowej
2. bazylika B. system umocnień wznoszony przez Rzymian na
granicy państwa
3. prowincja C. machina oblężnicza służąca do burzenia murów
szturmowanych miast
D. terytorium podbite przez Rzymian i przyłączone
do ich państwa
1. _____ 2. _____ 3. _____
46 Przyjrzyj się fotografii. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podkreśl właściwe dokończenie zdania.

Przedstawiona na zdjęciu budowla to

A. meczet Kaaba w Mekce.

B. kaplica Karola Wielkiego w Akwizgranie.

C. bazylika Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

D. bazylika Hagia Sophia w Stambule.

b) Napisz, który władca wzniósł
przedstawioną budowlę.
...............................................................................
...................................

Grupa A | strona
8 z 10
47 Rozwiąż krzyżówkę. Następnie wyjaśnij znaczenie otrzymanego hasła. ( ... / 4 p.)

1. W starożytnym Rzymie budowla pełniąca funkcję sądu lub hali targowej.

2. Inaczej Półwysep Apeniński.
3. W 476 roku zdobyli Rzym.
4. Zwierzę będące symbolem Rzymu.
5. Element uzbrojenia legionisty służący do walki wręcz.
6. Gajusz Juliusz ... .

Hasło: ..................................................................................................
Wyjaśnienie: ............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
48 Przyporządkuj do poszczególnych osiągnięć starożytnych Rzymian właściwe opisy. ( ... / 4 p.)
1. termy A. główny plac Rzymu
2. Kodeks Justyniana B. system granicznych umocnień
3. limes  C. amfiteatr
4. Forum Romanum D. publiczne łaźnie
E. zbiór praw
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
49 Uzupełnij podane zdania właściwymi terminami.
( ... / 2 p.)
Państwo, w którym władze są powoływane w wyniku wyborów, określamy jako
..................................................................... .

Machina oblężnicza, której starożytni Rzymianie używali do burzenia murów atakowanych miast, to
..................................................................... .
50 Uzupełnij podane zdania właściwymi terminami. ( ... / 2 p.)
Zgromadzenie najzamożniejszych i najbardziej doświadczonych obywateli, które decydowało o
najważniejszych sprawach w starożytnej republice rzymskiej, to ......................................... .

W starożytnym Rzymie specjalnie szkolony do walki na arenie niewolnik lub skazaniec był nazywany
...................................................................... .
51 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
Jedną z przyczyn upadku cesarstwa zachodniorzymskiego były najazdy
1. P F
plemion barbarzyńskich.
2. Forum Romanum to centralny plac starożytnego Rzymu. P F
3. Największy rzymski amfiteatr znany jest jako Panteon. P F

Grupa A | strona
9 z 10
52 Przyporządkuj pojęcia do odpowiednich wyjaśnień. Jedno z nich jest niepotrzebne.  ( ... / 3 p.)
1. apostołowie A. żołnierze piechoty w armii rzymskiej
2. kwestorzy B. przedstawiciele innej kultury niż rzymska
3. barbarzyńcy C. uczniowie Jezusa z Nazaretu
D. urzędnicy rzymscy odpowiedzialni za pobieranie
podatków.
1. _____ 2. _____ 3. _____
53 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.
( ... / 2 p.)
Stojące przy drogach rzymskich (kamienie milowe / rzeźby z brązu) wskazywały odległość od Rzymu.
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nastąpił w (V / VI) wieku.
54 Napisz, jakie wydarzenia rozegrały się w podanych latach. Następnie zaznacz te daty na osi czasu.  ( ... / 4 p.)
44 rok p.n.e. – ...........................................

476 rok – ...........................................

55 Napisz, jakie wydarzenia rozegrały się w podanych latach. Następnie zaznacz te daty na osi czasu. ( ... / 4 p.)
753 rok p.n.e. – .......................................
313 rok – .......................................

56 Wyjaśnij znaczenie podanych terminów. ( ... / 2 p.)

gladiator – ..............................................................................................................................
................................................................................................................................................
legionista – ............................................................................................................................
................................................................................................................................................
57 Wyjaśnij znaczenie podanych terminów. ( ... / 2 p.)
apostoł – ................................................................................................................................
................................................................................................................................................
plebejusz – .............................................................................................................................
................................................................................................................................................
58 Uzupełnij podane zdania.
( ... / 4 p.)
Rzymskie wodociągi, które doprowadzały wodę z górskich strumieni do starożytnych miast, nazywamy
...................................................................... .
Świątynia, która została poświęcona wszystkim rzymskim bogom, to
......................................................................
Jednym z największych osiągnięć literatury rzymskiej jest Eneida autorstwa
......................................................................
Na wyznawanie chrześcijaństwa w cesarstwie rzymskim zezwolił w specjalnym edykcie cesarz
......................................................................
59 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Starożytni Rzymianie posługiwali się językiem łacińskim. P F
2. Chrześcijaństwo narodziło się w I wieku p.n.e. P F
3. W ostatnich wiekach swojego istnienia Imperium Rzymskie było republiką. P F

60 Oblicz, ile lat upłynęło

( ... / 2 p.)
a) od założenia Rzymu 753 roku p.n.e. do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku,
………………………………………………………………………....................................

b) od ukończenia budowy Panteonu w 125 roku do wydania Edyktu mediolańskiego w 313 roku.
……………………………………………….......................................................................

Grupa A | strona
10 z 10
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 131 p.
Imię ..................................................................................

1 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz na osi czasu datę legendarnego założenia Rzymu.

b) Oblicz, ile lat upłynęło od legendarnego założenia Rzymu do śmierci Gajusza Juliusza Cezara w 44
roku p.n.e.
2 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia.
( ... / 3 p.)
Pobór do armii rzymskiej

Rzymianie po mianowaniu konsulów wybierają trybunów wojskowych1 i to czternastu spośród tych, którzy

mają już pięć lat służby wojskowej [...]. A do urzędu państwowego nie może nikt dojść, zanim nie odbędzie
dziesięcioletniej służby wojskowej. Kiedy ci, którzy piastują władzę konsularną, zamierzają przeprowadzić
zaciąg żołnierza2, zapowiadają na zgromadzeniu ludu dzień, w którym mają się stawić wszyscy pełnoletni
Rzymianie. A czynią to corocznie. [...]

                               Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Ćwiczenia źródłowe dla                                   

                                                     gimnazjum, Warszawa 2002, s. 64.

1 trybun wojskowy – oficer w armii rzymskiej

2 zaciąg żołnierza – pobór do wojska

a) Skreśl w nawiasie błędną informację, tak aby powstało zdanie prawdziwe.

Tekst dotyczy poboru do armii w czasach, gdy państwo rzymskie było (republiką / cesarstwem).

b) Napisz, kto przeprowadzał pobór do wojska.

................................................................................................................................................
c) Wyjaśnij, jaki warunek należało spełnić, by zostać urzędnikiem państwowym.
................................................................................................................................................
3 Napisz, jakie zadania w republice rzymskiej miał wymieniony organ władzy i urzędnik. 
( ... / 3 p.)
zgromadzenie ludowe (podaj dwa przykłady):
.............................................................................................................................................

pretor:
.............................................................................................................................................
4 Wyjaśnij przyczyny konfliktu między plebejuszami a patrycjuszami w republice rzymskiej. ( ... / 1 p.)

5 Wyjaśnij, dlaczego wilczyca kapitolińska jest uznawana za symbol Rzymu. ( ... / 1 p.)

6 Wpisz w odpowiednie miejsca na osi czasu nazwy form ustrojowych starożytnego Rzymu. ( ... / 3 p.)

Grupa B | strona
1 z 10
7 Napisz, w którym roku rozegrało się podane wydarzenie. Następnie wpisz tę datę we właściwe miejsce ( ... / 2 p.)
na osi czasu. 
Założenie Rzymu – .................................................................................

8 Napisz, jakie były zadania poszczególnych urzędników w republice rzymskiej.

( ... / 3 p.)
konsul (podaj dwa przykłady):
................................................................................................................................................
trybun ludowy:
................................................................................................................................................
9 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.
( ... / 2 p.)
W sytuacji zagrożenia republiki rzymskiej jej obywatele powoływali (konsula / dyktatora).

Za pierwszego cesarza Rzymu uznaje się (Gajusza Juliusza Cezara / Oktawiana Augusta).
10 Wyjaśnij, jak zakończył się konflikt między patrycjuszami a plebejuszami w okresie ( ... / 1 p.)
republiki rzymskiej.
11 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
W republice rzymskiej najważniejszym urzędnikiem, który zwoływał zgromadzenie ludowe i senat, a w
czasie wojny dowodził armią, był.
A. dyktator. B. kwestor. C. konsul. D. pretor.
12 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
W starożytnym Rzymie za pobór podatków odpowiadali
A. konsulowie. B. senatorowie. C. pretorzy. D. kwestorzy.
13 Uporządkuj okresy związane z dziejami starożytnego Rzymu w kolejności chronologicznej. W tym celu ( ... / 1 p.)
wpisz w cyfry od 1 do 4. Rozpocznij od okresu, który był pierwszy.

….. – dyktatura Gajusza Juliusza Cezara

….. – królestwo

….. – republika

….. – cesarstwo
14 Napisz, w którym roku rozegrało się podane wydarzenie. Następnie wpisz tę datę we właściwe miejsce ( ... / 2 p.)
na osi czasu. 

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego – .............................................

15 Wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Zaznacz na osi czasu datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.

b) Oblicz, ile lat upłynęło od podziału cesarstwa rzymskiego w roku 395 n.e. do upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego.

Grupa B | strona
2 z 10
16 Przeczytaj tekst źródłowy. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
Pobór do armii rzymskiej

Rzymianie po mianowaniu konsulów wybierają trybunów wojskowych1 i to czternastu spośród tych, którzy

mają już pięć lat służby wojskowej [...]. A do urzędu państwowego nie może nikt dojść, zanim nie odbędzie
dziesięcioletniej służby wojskowej. Kiedy ci, którzy piastują władzę konsularną, zamierzają przeprowadzić
zaciąg żołnierza2, zapowiadają na zgromadzeniu ludu dzień, w którym mają się stawić wszyscy pełnoletni
Rzymianie. A czynią to corocznie. [...]

                              Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S. Lenard, Ćwiczenia źródłowe dla                                     

                                                    gimnazjum, Warszawa 2002, s. 64.

1 trybun wojskowy – oficer w armii rzymskiej

2 zaciąg żołnierza – pobór do wojska

a) Skreśl w nawiasie błędną informację, tak aby powstało zdanie prawdziwe.

Tekst dotyczy poboru do armii w czasach, gdy państwo rzymskie było (cesarstwem / republiką).

b) Napisz, jak często odbywał się w Rzymie pobór do wojska.

................................................................................................................................................
c) Wyjaśnij, jakie warunki należało spełnić, aby zostać trybunem wojskowym.
................................................................................................................................................
17 Wyjaśnij, kim byli gladiatorzy. Napisz, kto zwykle zostawał gladiatorem. ( ... / 2 p.)

18 Wykonaj polecenia związane z mapą. ( ... / 3 p.)

a) Zaznacz położenie Rzymu i zapisz nazwę tego miasta.

b) Zapisz we właściwym miejscu nazwę rzymskiej prowincji Galia.

c) Podkreśl nazwę miasta, które było stolicą cesarstwa wschodniorzymskiego.

Grupa B | strona
3 z 10
19 Przyjrzyj się zamieszczonej mapie. Następnie wykonaj polecenia.
( ... / 3 p.)

a) Podkreśl nazwę miasta-państwa, z którym Rzym stoczył trzy wojny w III i II wieku p.n.e.

b) Zapisz we właściwych miejscach na mapie litery odpowiadające podanym nazwom rzymskich

prowincji.

                          A. Galia                  B. Egipt                    C. Brytania

c) Otocz kółkiem nazwy prowincji rzymskich znajdujących się w Azji.

20 Uzupełnij tabelę dotyczącą bogów czczonych przez starożytnych Rzymian. ( ... / 3 p.)

Dziedzina, którą opiekowało się Grecki odpowiednik  

Bóstwo rzymskie
bóstwo  rzymskiego bóstwa

Jowisz Zeus

Mars bóg wojny

bogini mądrości, sztuki i rzemiosła Atena

Grupa B | strona
4 z 10
21 Napisz, których grup społecznych starożytnego Rzymu dotyczą poszczególne opisy.
( ... / 3 p.)

Sprawowali najwyższe urzędy w państwie. Pochodzili ze szlachetnych rodów i korzystali z wielu

przywilejów.

.............................................................................................................

Byli wolnymi obywatelami, dlatego mogli uczestniczyć w zgromadzeniach ludowych. Grupę tę tworzyli
rolnicy, rzemieślnicy, kupcy i biedota miejska.

.............................................................................................................

Byli pozbawieni wolności osobistej i nie posiadali żadnych praw. O ich losie decydował właściciel.

.............................................................................................................
22 Uzupełnij tabelę dotyczącą bogów czczonych przez starożytnych Rzymian. ( ... / 3 p.)

Dziedzina, którą opiekowało Grecki odpowiednik

Bóstwo rzymskie
się bóstwo rzymskiego bóstwa

bóg mórz i opiekun żeglarzy Posejdon

Mars Ares

Junona opiekunka małżeństw

23 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Grupa społeczna w starożytnym Rzymie, do której zaliczano ludzi wolnych, zajmujących się rzemiosłem lub
pracą najemną, to
A. barbarzyńcy. B. niewolnicy. C. patrycjusze. D. plebejusze.
24 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Grupa społeczna, którą tworzyli przedstawiciele bogatych i znaczących rodów rzymskich, to
A. periojkowie. B. heloci. C.  plebejusze. D. patrycjusze.
25 Określ wiek podanych wydarzeń.
( ... / 2 p.)

Ogłoszenie Prawa XII tablic –  ..............................................

Spisanie Kodeksu Justyniana – ..............................................
26 Przyporządkuj do poszczególnych budowli właściwe opisy. ( ... / 4 p.)
1. Circus Maximus A. świątynia poświęcona wszystkim rzymskim
bogom
2. akwedukt  B. konstrukcja zaopatrująca miasto w świeżą wodę z
górskich źródeł
3. Panteon C. amfiteatr, w którym odbywały się starcia
gladiatorów i walki z dzikimi zwierzętami
4. łuk triumfalny D. obiekt, w którym odbywały się wyścigi rydwanów
E. brama wzniesiona dla upamiętnienia wielkich
zwycięstw wodzów lub cesarzy
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____

Grupa B | strona
5 z 10
27 Wyobraź sobie, że jesteś rzymskim senatorem. Wskaż, którą spośród podanych budowli zaproponujesz ( ... / 1 p.)
cesarzowi do wzniesienia jako najbardziej potrzebną i użyteczną. Uzasadnij swój wybór.

28 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie napisz, jak nazywa się tego typu budowla i jaka była jej funkcja.
( ... / 2 p.)

Nazwa budowli: ..................................

Funkcja budowli: ................................

.............................................................
.............................................................

29 Wyjaśnij znaczenie powiedzenia: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. ( ... / 1 p.)

30 Przyjrzyj się zamieszczonej ilustracji. Następnie zaznacz ( ... / 2 p.)

właściwe zakończenie każdego zdania.
1. Ilustracja przedstawia
A. akwedukt.
B. amfiteatr.
C. łuk triumfalny.
D. bazylikę.
2. Ukazana budowla służyła jako
A. świątynia. C. wodociąg.
B. symbol triumfu wodza lub cesarza. D. most dla wojska.

31 Wyjaśnij znaczenie powiedzenia: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. ( ... / 1 p.)

32 Wyjaśnij, jakie korzyści dawały starożytnym Rzymianom poszczególne dokonania.

( ... / 2 p.)
akwedukty:
................................................................................................................................................
sieć dobrych dróg:
................................................................................................................................................

Grupa B | strona
6 z 10
33 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie napisz, jak nazywa się tego typu budowla i w jakim celu ( ... / 2 p.)
była wznoszona.

Nazwa budowli: .........................................................

Cel wzniesienia budowli: ...........................................

....................................................................................

34 Wyjaśnij, co oznacza rzymska reguła prawna: Prawo nie działa wstecz. ( ... / 1 p.)

35 Wymień trzy dowolne wynalazki lub osiągnięcia starożytnych Rzymian, które są wykorzystywane do ( ... / 3 p.)
czasów współczesnych.
36 Wyjaśnij, kim byli apostołowie i jaką rolę odegrali w rozwoju chrześcijaństwa. ( ... / 2 p.)

37 Wykonaj polecenia związane z mapą.

( ... / 3 p.)

a) Zaznacz położenie Rzymu i zapisz nazwę tego miasta.

b) Zapisz we właściwym miejscu nazwę rzymskiej prowincji Brytania.

c) Podkreśl nazwę prowincji rzymskiej, w której narodziło się chrześcijaństwo.

38 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Apostoł uważany za pierwszego papieża miał na imię
A. Jan. B. Łukasz. C. Paweł. D. Piotr.

Grupa B | strona
7 z 10
39 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Starożytne państwo rzymskie było cesarstwem od początku swojego istnienia. P F
2. Języki pochodzące od łaciny nazywamy romańskimi. P F
3. Legendarnymi założycielami Rzymu byli bracia Romulus i Remus. P F

40 Wyjaśnij, dlaczego wydanie przez Konstantyna Wielkiego Edyktu mediolańskiego było niezwykle ( ... / 1 p.)
ważne dla chrześcijan.
41 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Na wyznawanie chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim zezwolił w specjalnym edykcie
A. Konstantyn Wielki. C. Justynian I Wielki.
B. Gajusz Juliusz Cezar. D. Oktawian August.
42 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
1. Edykt mediolański został wydany w IV wieku n.e. P F
2. W pierwszym okresie swojego istnienia państwo rzymskie było republiką. P F
3. Pierwszym biskupem Rzymu był święty Paweł. P F

43 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.Starożytni Rzymianie wierzyli ( ... / 2 p.)
w wielu bogów, ich religia była zatem (monoteistyczna / politeistyczna).

Po podziale Imperium Rzymskiego w 395 roku stolica cesarstwa zachodniorzymskiego znajdowała się w
(Rzymie / Konstantynopolu).
44 Wyjaśnij, jakie korzyści dawały starożytnym Rzymianom poszczególne dokonania. 
( ... / 2 p.)
termy:
................................................................................................................................................
Prawo XII tablic:
................................................................................................................................................
45 Przyporządkuj pojęcia do odpowiednich wyjaśnienień. Jedno z nich jest niepotrzebne. ( ... / 3 p.)
1. bazylika A. budowla pełniąca funkcję sądu lub hali targowej
2. limes B. system umocnień wznoszony przez Rzymian na
granicy państwa
3. prowincja C. machina oblężnicza służąca do burzenia murów
szturmowanych miast
D. terytorium podbite przez Rzymian i przyłączone
do ich państwa
1. _____ 2. _____ 3. _____
46 Przyjrzyj się fotografii. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podkreśl właściwe dokończenie zdania.

Przedstawiona na zdjęciu budowla to

A. kaplica Karola Wielkiego w Akwizgranie.

B. bazylika Hagia Sophia w Stambule.

C. bazylika Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

D. meczet Kaaba w Mekce.

b) Napisz, który władca wzniósł
przedstawioną budowlę.
...............................................................................
.............................

Grupa B | strona
8 z 10
47 Rozwiąż krzyżówkę. Następnie wyjaśnij znaczenie otrzymanego hasła. ( ... / 4 p.)

1. W starożytnym Rzymie budowla pełniąca funkcję sądu lub hali targowej.

2. Inaczej Półwysep Apeniński.
3. W 476 roku zdobyli Rzym.
4. Zwierzę będące symbolem Rzymu.
5. Element uzbrojenia legionisty służący do walki wręcz.
6. Gajusz Juliusz ... .

Hasło: ..................................................................................................
Wyjaśnienie: ............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
48 Przyporządkuj do poszczególnych osiągnięć starożytnych Rzymian właściwe opisy. ( ... / 4 p.)
1. Forum Romanum A. główny plac Rzymu
2. limes  B. system granicznych umocnień
3. Kodeks Justyniana C. amfiteatr
4. termy D. publiczne łaźnie
E. zbiór praw
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
49 Uzupełnij podane zdania właściwymi terminami.
( ... / 2 p.)
Państwo, w którym władze są powoływane w wyniku wyborów, określamy jako
..................................................................... .

Machina oblężnicza, której starożytni Rzymianie używali do burzenia murów atakowanych miast, to
..................................................................... .
50 Uzupełnij podane zdania właściwymi terminami. ( ... / 2 p.)
Zgromadzenie najzamożniejszych i najbardziej doświadczonych obywateli, które decydowało o
najważniejszych sprawach w starożytnej republice rzymskiej, to ......................................... .

W starożytnym Rzymie specjalnie szkolony do walki na arenie niewolnik lub skazaniec był nazywany
...................................................................... .
51 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 3 p.)
fałszywych.
1. Największy rzymski amfiteatr znany jest jako Panteon. P F
Jedną z przyczyn upadku cesarstwa zachodniorzymskiego były najazdy
2. P F
plemion barbarzyńskich.
3. Forum Romanum to centralny plac starożytnego Rzymu. P F

Grupa B | strona
9 z 10
52 Przyporządkuj pojęcia do odpowiednich wyjaśnień. Jedno z nich jest niepotrzebne.  ( ... / 3 p.)
1. apostołowie A. żołnierze piechoty w armii rzymskiej
2. kwestorzy B. przedstawiciele innej kultury niż rzymska
3. barbarzyńcy C. uczniowie Jezusa z Nazaretu
D. urzędnicy rzymscy odpowiedzialni za pobieranie
podatków.
1. _____ 2. _____ 3. _____
53 Skreśl w nawiasie błędne informacje, tak aby powstały zdania prawdziwe.
( ... / 2 p.)
Stojące przy drogach rzymskich (kamienie milowe / rzeźby z brązu) wskazywały odległość od Rzymu.
Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego nastąpił w (V / VI) wieku.
54 Napisz, jakie wydarzenia rozegrały się w podanych latach. Następnie zaznacz te daty na osi czasu.  ( ... / 4 p.)
44 rok p.n.e. – ...........................................

476 rok – ...........................................

55 Napisz, jakie wydarzenia rozegrały się w podanych latach. Następnie zaznacz te daty na osi czasu. ( ... / 4 p.)
753 rok p.n.e. – .......................................
313 rok – .......................................

56 Wyjaśnij znaczenie podanych terminów. ( ... / 2 p.)

gladiator – ..............................................................................................................................
................................................................................................................................................
legionista – ............................................................................................................................
................................................................................................................................................
57 Wyjaśnij znaczenie podanych terminów. ( ... / 2 p.)
apostoł – ................................................................................................................................
................................................................................................................................................
plebejusz – .............................................................................................................................
................................................................................................................................................
58 Uzupełnij podane zdania.
( ... / 4 p.)
Rzymskie wodociągi, które doprowadzały wodę z górskich strumieni do starożytnych miast, nazywamy
...................................................................... .
Świątynia, która została poświęcona wszystkim rzymskim bogom, to
......................................................................
Jednym z największych osiągnięć literatury rzymskiej jest Eneida autorstwa
......................................................................
Na wyznawanie chrześcijaństwa w cesarstwie rzymskim zezwolił w specjalnym edykcie cesarz
......................................................................
59 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy ( ... / 1 p.)
fałszywych.
1. Starożytni Rzymianie posługiwali się językiem fenickim. P F
2. Chrześcijaństwo narodziło się w I wieku p.n.e. P F
3. W ostatnich wiekach swojego istnienia Imperium Rzymskie było królestwem. P F

60 Oblicz, ile lat upłynęło

( ... / 2 p.)
a) od założenia Rzymu 753 roku p.n.e. do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku,
………………………………………………………………………....................................

b) od ukończenia budowy Panteonu w 125 roku do wydania Edyktu mediolańskiego w 313 roku.
……………………………………………….......................................................................

Grupa B | strona
10 z 10