1. CEL I UCZESTNICY IGRZYSK.

Igrzyska sportowe były w Grecji formą oddawania czci bogom. Najsłynniejsze z nich,
organizowane ku czci Zeusa, odbywały się co cztery lata w Olimpii. Rywalizowano m.in. w
biegach, zapasach, walce na pięści, rzucie dyskiem, rzucie oszczepem i skoku w dal.

2. CZYNNIKI ŁĄCZĄCE WSZYSTKICH GREKÓW.

o Posługiwanie się tym samym językiem i pismem.
o Czcili tych samych bogów.
o Mieli podobne obyczaje i wspólną kulturę.
o Nazywali się Hellenami.

3. NAZWY BOGÓW.
o AFRODYTA – bogini miłości, piękna, kwiatów.
o HERA – żona Zeusa, opiekunka ogniska domowego.
o ARTEMIDA – córka Zeusa, opiekunka zwierząt, bogini łowów, przedstawiana z łukiem
i strzałami.
o APOLLO – brat Artemidy, bóg porządku i piękna, patron sztuki i poezji.
o ATENA – córka Zeusa, bogini mądrości i sztuki wojennej.
o HEFAJSTOS – bóg ognia, kowali i złotników.
o POSEJDON – bóg mórz, jezior.
o ZEUS – najpotężniejszy z bogów, pan nieba i błyskawic; przestawiany m.in. z orłem –
królewskim ptakiem.
o ARES – kłótliwy bóg wojny.
o HADES – władca mrocznego podziemnego świata.
o DIONIZOS – bóg winorośli i wina, opiekun dzikiej przyrody.

1
 4. NAZWY MIEJSC
o HELLADA – górzysta kraina, w której mieszkali starożytnicy Grecy, którzy siebie
nazywali Hellenami.
o OLIMP – najwyższy szczyt górski w Grecji, uważano je za miejsce siedziby
najważniejszego z bogów – Zeusa.
o PARTENON – świątynia Ateny wzniesiona na ateńskim Akropolu.

5. ODCZYTYWANIE TEKSTÓW ŹRÓDŁOWYCH,

6. OSIĄGNIĘCIA STAROŻYTNEJ CYWILIZACJI GRECKIEJ.

o Najwspanialszymi osiągnięciami greckiej sztuki i architektury były:
 Rzeźba - ukazująca postacie ludzi i bogów,
 Architektura - budynki świątynne
 Ceramika - malowidła na naczyniach.

2
 7. POJĘCIA.
o AGORA – centrum greckiego miasta, czyli główny plac miejski
o AKROPOL – wzgórze, które górowało nad miastem, znajdowały się tam świątynie.
o DEMOKRACJA – ustrój, w którym wszyscy obywatele mają prawo brać udział w
sprawowaniu władzy.
o KADENCJA – określony przez prawo czas sprawowania urzędu lub działania organu
władzy złożonego z większej liczby osób.
o HOPLICI – ciężkozbrojni piechurzy.
o FALANGA – walka w zwartym szyku.
o FILOZOFIA – umiłowanie mądrości, dociekanie z jakich elementów zbudowany świat.
o GIMNAZJON – zespół boisk, bieżni i budynków, gdzie obywatele (zwykle tylko
mężczyźni) spotykali się, aby uprawiać sport.
o IGRZYSKA – zawody sportowe, organizowane, aby uświetnić uroczystości religijne.
o KOLUMNY – element konstrukcji, ozdoba greckich świątyń. Głowice kolumn
reprezentujących trzy porządki greckiej architektury: dorycki, joński, koryncki.
o KOMEDIA – wesołe sztuki, które dotyczyły aktualnych wydarzeń rozgrywających się
w greckich polis.
o TRAGEDIA – sztuki poruszające poważne problemy, zwykle kończyły się śmiercią
głównego bohatera.
o MIT – opowieść o życiu i czynach bogów i herosów, powstaniu ziemi, gwiazd i ludzi, a
także początkach różnych miast, wojnach.
o METOJKOWIE – cudzoziemcy, którzy zajmowali się głównie kupiectwem lub
rzemiosłem, płacili podatki, służyli w ateńskim wojsku.
o NIEWOLNICY – pracowali dla państwa – w kopalniach, w służbach miejskich albo dla
prywatnych właścicieli.
o MONOTEIZM – wiara w jednego Boga.
o POLIS – starożytne greckie miasto-państwo, a jednocześnie wspólnota polityczna
wolnych obywateli, którzy razem decydują o swoich sprawach.
o POLITEIZM – wiara w wielu bogów

3
 o KOLONIE - zakładane przez Greków, tak zwane nowe miasta-państwa. Każde z nich
miały swój port, agorę i świątynię

8. POSTACIE.
o ARYSTOTELES – filozof, uczeń Platona.
o FIDIASZ - rzeźbiarz
o HERAKLES – syn Zeusa, słynący z olbrzymiej siły i wielkiej odwagi.
o HERODOT – słynny historyk, nazywany ojcem historii
o TUKIDYDES – słynny historyk
o HIPOKRATES – opisywał wiele chorób i poszukiwał ich przyczyn. Sformułował słynną
zasadę: „przede wszystkim nie szkodzić”.
o HOMER – autor eposów Illiady i Odysei.
o LEONIDAS – król Sparty, który wraz ze swoimi żołnierzami poniósł śmierć pod
Termopilami.
o MINOTAUR – postać z mitologii greckiej, człowiek z głową byka.
o ODYSEUSZ – król Itaki, brał udział w wojnie trojańskiej, użył podstępu „konia
trojańskiego”
o PERYKLES – najsłynniejszy polityk starożytnych Aten. Stał na czele ateńskiej polis –
ten czas nazywano epoką peryklejską.
o SOKRATES – filozof i jego słynne powiedzenie „wiem, że nic nie wiem”.
o PITAGORAS – filozof i wybitny matematyk.
o PLATON – uczeń Sokratesa.
o SAFONA – sławna poetka.
o EZOP – autor bajek.

9. POWSTANIE TEATRU.
o Przedstawienia wywodziły się z radosnych ceremonii religijnych ku czci Dionizosa –
boga winorośli i wina.
o Początkowo spektakle odbywały się pod gołym niebem.
o Później (V wiek p.n.e.) w Atenach, na stoku Akropolu, zbudowano pierwszy teatr.
o W starożytnej Grecji powstały dwa gatunki dramatu – tragedia i komedia.

4
Zadanie 1.
1. Hellada – tak nazywali swoją ojczyznę Grecy
2. Polis – greckie miasto-państwo
3. Olimp – mityczna siedziba greckich bogów
4. Demokracja – ustrój, którego nazwa oznacza władzę ludu.
5. Agora – najważniejszy plac greckiego miasta
6. Metojkowie – cudzoziemcy żyjący w Atenach.

Zadanie 2.
Podaj dwa przykłady wpływy warunków naturalnych/geograficznych na życie starożytnych Greków:
1) Rozwój handlu morskiego
2) Brak możliwości stworzenia jednego, dużego państwa.

Zadanie 3.
Napisz, kto mógł brać udział w sprawowaniu rządów w Atenach.
o Wolni mężczyźni, którzy byli obywatelami Aten

Napisz, w jaki sposób Grecy oddawali cześć swoim bogom.

o Wznosili świątynie poświęcone bogom.
o Składali bóstwom ofiary i kierowali ku nim modlitwy.

Zadanie 4.
o W Atenach ukształtował się ustrój demokratyczny.
o Na czele bogów greckich stał Zeus.
o Herakles był herosem.
o Grecy byli politeistami.
o Atena była patronką miasta, które słynęło z demokracji.

5
Zadanie 5.
Podaj przyczynę, która sprawiła, że starożytni Grecy zakładali kolonie.
o Brak ziemi pod uprawę, braki w żywności.

Zadanie 6.
Do każdej postaci dopisz związane z nią osiągnięcie lub dziedzinę, w której zasłynęła.
o Herodot – historia.
o Homer – poeta, napisał Odyseję i Iliadę.
o Arystoteles – filozofia.
o Perykles – rozwój demokracji ateńskiej.
o Hipokrates – medycyna.
o Sokrates – filozofia.

Zadanie 7.
Wskaż dwa sposoby, jakim Grecy nagradzali zwycięzców igrzysk.
1) Wręczenie wieńca laurowego.
2) Postawienie posągu.

Zadanie 8.
Wskaż dwa prawa obywateli demokratycznych Aten.
1) Prawo do udziału w pracach zgromadzenia ludowego.
2) Prawo do zostania urzędnikiem.
3) Prawo do udziału w losowaniu urzędników.

Zadanie 9.
Podaj przyczynę, która doprowadziła do tego, że starożytni Grecy nie utworzyli jednego dużego
państwa, lecz żyli w wielu polis.
o Specyficzne warunki geograficzne, które utrudniały komunikację drogą lądową.

Zadanie 10.

6
Wskaż dwa skutki rozpoczęcia igrzysk olimpijskich w starożytnej Grecji.
1) Zawieszenie wojen,
2) Zjazd zawodników z całej Grecji,
3) Obrzędy religijne,
4) Nagradzanie zawodników.