Λυσίου,

Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου

Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ,
Κύριοι βουλευτές, δεν απέχω πολύ από το να χρωστώ χάρη στον κατήγορο

ὅτι μοι παρεσκεύασε τὸν ἀγῶνα τουτονί.

επειδή μου ετοίμασε αυτήν εδώ τη δίκη.

πρότερον γὰρ οὐκ ἔχων πρόφασιν

Διότι, ενώ προηγουμένως δεν είχα αφορμή

ἐφ’ ἧς τοῦ βίου λόγον δοίην,

από την οποία να λογοδοτήσω για τη ζωή μου,

νυνὶ διὰ τοῦτον εἴληφα.

τώρα εξαιτίας του έχω πάρει (αφορμή).
καὶ πειράσομαι τῷ λόγῳ
και θα προσπαθήσω με τον λόγο μου

τοῦτον μὲν ἐπιδεῖξαι ψευδόμενον,

να αποδείξω απ’ τη μια ότι αυτός λέει ψέματα

ἐμαυτὸν δὲ βεβιωκότα μέχρι τῆσδε τῆς ἡμέρας ἐπαίνου μᾶλλον ἄξιον ἢ φθόνου·
κι απ’ την άλλη ότι εγώ έχω ζήσει μέχρι σήμερα άξιος πιο πολύ για έπαινο παρά για φθόνο·

διὰ γὰρ οὐδὲν ἄλλο μοι δοκεῖ παρασκευάσαι τόνδε μοι τὸν κίνδυνον οὗτος
διότι νομίζω ότι αυτός για κανέναν άλλο λόγο δεν μου ετοίμασε αυτήν εδώ τη δίκη,

ἢ
παρά (μόνο)

διὰ φθόνον.
από φθόνο.
Λυσίου, Ὑπὲρ Μαντιθέου Λυσίου, Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου
 Προοίμιο §1-3  Προοίμιο §1-3

§1 Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ,

ὅτι μοι παρεσκεύασε τὸν ἀγῶνα τουτονί. πρότερον γὰρ
οὐκ ἔχων πρόφασιν ἐφ’ ἧς τοῦ βίου λόγον δοίην, νυνὶ διὰ
τοῦτον εἴληφα. καὶ πειράσομαι τῷ λόγῳ τοῦτον μὲν ἐπιδεῖξαι
ψευδόμενον, ἐμαυτὸν δὲ βεβιωκότα μέχρι τῆσδε τῆς ἡμέρας
ἐπαίνου μᾶλλον ἄξιον ἢ φθόνου· διὰ γὰρ οὐδὲν
ἄλλο μοι δοκεῖ παρασκευάσαι τόνδε μοι τὸν κίνδυνον
οὗτος ἢ διὰ φθόνον. §2 καίτοι ὅστις τούτοις φθονεῖ οὓς οἱ
ἄλλοι ἐλεοῦσι, τίνος ἂν ὑμῖν ὁ τοιοῦτος ἀποσχέσθαι δοκεῖ
πονηρίας; εἰ μὲν γὰρ ἕνεκα χρημάτων με συκοφαντεῖ―.
εἰ δ’ ὡς ἐχθρὸν ἑαυτοῦ με τιμωρεῖται, ψεύδεται: διὰ γὰρ τὴν
πονηρίαν αὐτοῦ οὔτε φίλῳ οὔτε ἐχθρῷ πώποτε ἐχρησάμην
αὐτῷ. §3 ἤδη τοίνυν, ὦ βουλή, δῆλός ἐστι φθονῶν, ὅτι τοιαύτῃ
κεχρημένος συμφορᾷ τούτου βελτίων εἰμὶ πολίτης. καὶ γὰρ
οἶμαι δεῖν, ὦ βουλή, τὰ τοῦ σώματος δυστυχήματα τοῖς τῆς
ψυχῆς ἐπιτηδεύμασιν ἰᾶσθαι. εἰ γὰρ ἐξ ἴσου τῇ συμφορᾷ καὶ
τὴν διάνοιαν ἕξω καὶ τὸν ἄλλον βίον διάξω, τί τούτου διοίσω;
Ο Αριστοτέλης για το προοίμιο στους δικανικούς λόγους (Ῥητορική, 1415a8-1415a15)

τὰ δὲ τοῦ δικανικοῦ προοίμια δεῖ λαβεῖν ὅτι ταὐτὸ δύναται ὅπερ τῶν δραμάτων οἱ πρόλογοι

καὶ τῶν ἐπῶν τὰ προοίμια: τὰ μὲν γὰρ τῶν διθυράμβων ὅμοια τοῖς ἐπιδεικτικοῖς: “διὰ σὲ καὶ

τεὰ δῶρα εἴτε σκῦλα”. ἐν δὲ προλόγοις καὶ ἔπεσι δεῖγμά ἐστιν τοῦ λόγου, ἵνα προειδῶσι περὶ

οὗ ᾖ ὁ λόγος καὶ μὴ κρέμηται ἡ διάνοια: τὸ γὰρ ἀόριστον πλανᾷ: ὁ δοὺς οὖν ὥσπερ εἰς τὴν

χεῖρα τὴν ἀρχὴν ποιεῖ ἐχόμενον ἀκολουθεῖν τῷ λόγῳ.

«Όσο για τα προοίμια στον δικανικό λόγο, πρέπει να δεχτούμε ότι αυτά λειτουργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που

λειτουργούν οι πρόλογοι στα δράματα και τα προοίμια στα έπη (γιατί τα προοίμια των διθυράμβων μοιάζουν με τα

προοίμια των επιδεικτικών λόγων: «για σένα, για τα δώρα σου ή και τα λάφυρά σου». Στους (δικανικούς), πάντως, λόγους

και στα έπη πρόκειται για μια πρόγευση από το θέμα, ώστε οι ακροατές να γνωρίζουν από πριν περί τίνος ο λόγος, και ο

νους τους να μη μένει μετέωρος· γιατί το αόριστο παραπλανάει. Δίνοντας λοιπόν -για να το πούμε έτσι- την αρχή στο χέρι

του ακροατή τον βοηθούμε να κρατηθεί γερά από αυτήν και έτσι να παρακολουθήσει τον λόγο».

Μτφρ. Δ. Λυπουρλής, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2002

Λυσίου, Ὑπὲρ Μαντιθέου Λυσίου, Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου
 Προοίμιο §1-3  Προοίμιο §1-3

§1 Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ,

ὅτι μοι παρεσκεύασε τὸν ἀγῶνα τουτονί. πρότερον γὰρ
οὐκ ἔχων πρόφασιν ἐφ’ ἧς τοῦ βίου λόγον δοίην, νυνὶ διὰ
τοῦτον εἴληφα. καὶ πειράσομαι τῷ λόγῳ τοῦτον μὲν ἐπιδεῖξαι
ψευδόμενον, ἐμαυτὸν δὲ βεβιωκότα μέχρι τῆσδε τῆς ἡμέρας
ἐπαίνου μᾶλλον ἄξιον ἢ φθόνου· διὰ γὰρ οὐδὲν
ἄλλο μοι δοκεῖ παρασκευάσαι τόνδε μοι τὸν κίνδυνον
οὗτος ἢ διὰ φθόνον. §2 καίτοι ὅστις τούτοις φθονεῖ οὓς οἱ
ἄλλοι ἐλεοῦσι, τίνος ἂν ὑμῖν ὁ τοιοῦτος ἀποσχέσθαι δοκεῖ
πονηρίας; εἰ μὲν γὰρ ἕνεκα χρημάτων με συκοφαντεῖ―.
εἰ δ’ ὡς ἐχθρὸν ἑαυτοῦ με τιμωρεῖται, ψεύδεται: διὰ γὰρ τὴν
πονηρίαν αὐτοῦ οὔτε φίλῳ οὔτε ἐχθρῷ πώποτε ἐχρησάμην
αὐτῷ. §3 ἤδη τοίνυν, ὦ βουλή, δῆλός ἐστι φθονῶν, ὅτι τοιαύτῃ
κεχρημένος συμφορᾷ τούτου βελτίων εἰμὶ πολίτης. καὶ γὰρ
οἶμαι δεῖν, ὦ βουλή, τὰ τοῦ σώματος δυστυχήματα τοῖς τῆς
ψυχῆς ἐπιτηδεύμασιν ἰᾶσθαι. εἰ γὰρ ἐξ ἴσου τῇ συμφορᾷ καὶ
τὴν διάνοιαν ἕξω καὶ τὸν ἄλλον βίον διάξω, τί τούτου διοίσω;