Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -

§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 372
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

C¸c lo¹i khuyÕt tËt

Néi dung

1. Kh¶ n¨ng hµn ®îc

2. Lçi mèi hµn vµ nh÷ng t¸c ®éng cña nã

2.1 Lçi bªn ngoµi mèi hµn

2.2 Lçi bªn trong mèi hµn

1. Kh¶ n¨ng hµn ®îc

Nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng kh¸c nhau quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng hµn ®îc cña mét bé phËn.
Chóng cã thÓ ®îc xÕp vµo ba nhãm kh¸c nhau:
- Sù phï hîp cho hµn cña vËt liÖu:
Mét yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ thµnh phÇn ho¸ häc cña vËt liÖu qua ®ã cã ¶nh hëng ®Õn
vÝ dô nh lµ khuynh híng dßn g·y, sù dÔ l·o ho¸, khuynh híng r¹n nøt do nãng
ViÖc s¶n xuÊt c¸c vËt liÖu cã ¶nh hëng ®Õn tÝnh hµn ®îc, dï lµ liªn quan ®Õn lo¹i
khö «-xy hay lµm biÕn d¹ng nguéi hay biÕn d¹ng nãng. Nh÷ng yÕu tè sau ®©y ®îc
®Ò cËp ®Õn t¸ch lÖch, t¹p chÊt, kh«ng ®¼ng híng, viÖc t¹o h¹t vµ ®é lín cña h¹t, qu¸
tr×nh t¸i tinh thÓ ho¸ sau khi biÕn d¹ng nguéi qua ¶nh hëng nhiÖt cña hµn.
C¶ c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ còng ¶nh hëng ®Õn tÝnh hµn ®îc: hÖ sè d·n nhiÖt, kh¶ n¨ng
dÉn nhiÖt, ®é bÒn ch¾c vµ dai, ®iÓm tan ch¶y, kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn.
- TÝnh an toµn vÒ hµn:
Trong sè nµy chñ yÕu cã nh÷ng kh¸i niÖm vÒ kÕt cÊu nh: dßng lùc trong bé phËn kÕt
cÊu, sù s¾p xÕp c¸c mèi hµn, tØ lÖ ®é dµy cña têng, t¸c ®éng cña vÕt khÝa, ®é tr¬
vµ ®é ®µn håi.
Nhng ngêi ta còng ®Ò cËp ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn chÞu t¶i lo¹i, híng vµ ®é lín cña søc
c¨ng, tèc ®é chÞu t¶i, nhiÖt ®é vµ m«i trêng.
- Kh¶ n¨ng hµn:
Víi kh¸i niÖm nµy ngêi ta nãi ®Õn nh÷ng ¶nh hëng sinh ra trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn:
- viÖc chuÈn bÞ hµn, chän ph¬ng ph¸p hµn, nh÷ng vËt liÖu bæ sung vµ vËt liÖu phô
trî, kiÓu nèi vµ d¹ng ghÐp, lµm nãng tríc, b¶o vÖ tríc ¶nh hëng thêi tiÕt, tiÕn hµnh hµn
(thø tù hµn, dÉn nhiÖt, ®a nhiÖt vµo)
- xö lÝ sau hµn (xö lÝ sau vÒ nhiÖt, mµi nh½n, ®¸nh bãng)

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 373
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

2. Lçi mèi hµn vµ c¸c t¸c ®éng cña nã

Mét tr×nh bµy bao qu¸t vÒ lçi mèi hµn cã trong DIN 26520. Cã nhiÒu kh¶ n¨ng kh¸c
nhau vÒ viÖc ph©n lo¹i lçi; liªn quan ®Õn nh÷ng ph¬ng ph¸p kiÓm tra cÇn ®îc ¸p
dông ë ®©y chóng t«i t¹m chia s¬ bé thµnh 2 nhãm, c¸c lçi mèi hµn bªn ngoµi vµ bªn
trong.

2.1 Lçi bªn ngoµi mèi hµn:

C¸c lçi nµy cã thÓ dÉn ®Õn mét phÇn lín ®îc gäi lµ lçi h×nh d¹ng: c¹nh nh« hay mèi
nèi cao sinh ra mét m«ment bæ sung ë nh÷ng mèi nèi chÞu kÐo ngang.
Mét rÔ ®i ngang qu¸ lín lµm gi¶m mÆt c¾t ngang ch¶y qua ë nh÷ng ®êng èng dÉn.

Lâm ch©n hay vÕt lâm líp phñ cã nghÜa lµ mÊt m¸t mÆt c¾t ngang; lçi thø nhÊt th-
êng g¾n víi t¸c ®éng kh«ng nhá t¹o ra vÕt khÝa .

Nguyªn nh©n:
-Cêng ®é dßng ®iÖn qu¸ cao
-§êng kÝnh d©y/que hµn qu¸ nhá
-Tèc ®é hµn qu¸ lín
-Hå quang qu¸ dµi
-T¹o mèi hµn sai

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Gi¶m nhá cêng ®é dßng ®iÖn

-§êng kÝnh d©y/que hµn lín h¬n
-Gi¶m nhá tèc ®é hµn
-Gi¶m ng¾n hå quang, thay ®æi vÞ trÝ má hµn
-T¹o mèi hµn hoÆc thay ®æi trËt tù v©n hµn

KhÝa däc hay ngang mèi hµn tríc hÕt lµm gi¶m ®é bÒn ch¾c hai chiÒu. Lµ nh÷ng
khÝa rÔ chóng còng cã thÓ n»m trªn mÆt rÏ cña mèi hµn.

VÕt nøt:

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 374
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
Nøt r¹n cã thÓ xuÊt hiÖn rÊt ®a d¹ng, dï lµ nøt mÆt c¾t ngang trong s¶n phÈm hµn
hay nøt däc trong hay bªn c¹nh mèi hµn, lµ chØ nãi ®Õn nh÷ng d¹ng quan träng nhÊt
hay xuÊt hiÖn.
Nøt mÆt c¾t ngang trong mèi hµn thêng chØ ra r»ng s¶n phÈm hµn vÒ mÆt ®é bÒn
ch¾c kh«ng phï hîp víi vËt liÖu c¬ b¶n. Tuy nhiªn chóng t¬ng ®èi hiÕm khi xuÊt hiÖn.
ë c¸c vÕt nøt däc vÒ sù xuÊt hiÖn cÇn ph©n biÖt thµnh 2 lo¹i:

Nøt nguéi:
Chóng xuÊt hiÖn khi s¶n phÈm hµn ®· ®«ng ®Æc, lÝ do chÝnh ®Ó chóng xuÊt hiÖn
chñ yÕu trong mét tr¹ng th¸i søc c¨ng riªng cao. V× vËy phÇn lín c¸c vÕt nøt nguéi cã
thÓ ®îc gäi lµ vÕt nøt do c¨ng.
NÕu s¶n phÈm hµn vµ vïng ¶nh hëng nhiÖt kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m c¸c lùc c¨ng
riªng qua lµm biÕn d¹ng vÒ h×nh thï (ch¶y), th× kh«ng thÓ tr¸nh khái xuÊt hiÖn mét
vÕt nøt do lùc c¨ng.
LÝ do cho viÖc ®ã cã thÓ lµ:
- sù t¹o ra martensit trong vïng ¶nh hëng nhiÖt
- cã bíc chuyÓn mÆt c¾t ngang qu¸ dèc, cã khÝa kÕt cÊu.
Nøt nguéi do n¹p Hydro
ThÐp h¹t mÞn cã ®é bÒn ch¾c cao ph¶n øng nh¹y c¶m víi lîng Hydro trong s¶n phÈm
hµn. Trong tr¹ng th¸i láng, thÐp cã kh¶ n¨ng hoµ tan Hydro rÊt cao. Khi ®«ng ®Æc,
Hydro
sÏ tho¸t ra phÇn lín vµ tËp trung l¹i tríc tiªn ë nh÷ng chç kÕt cÊu bÞ thiÕu hôt. Trong
tr¹ng th¸i nguyªn tö, Hydro cã kh¶ n¨ng lät qua líi kim lo¹i th©m nhËp vµo nh÷ng chç
trèng nh vËy. T¹i ®©y nã l¹i t¸i kÕt hîp l¹i thµnh Hydro ph©n tö, viÖc nµy g¾n víi sù
t¨ng ¸p suÊt ngoµi ra sù tÝch tô trong líi cßn dÉn ®Õn sù dßn g·y nµo ®ã. Qua ®ã, c¸c
chç thiÕu hôt nµy cã thÓ më réng ra thµnh nh÷ng vÕt nøt micro, vµ ë ®iÒu kiÖn lùc
c¨ng riªng hay lùc c¨ng ho¹t ®éng chóng l¹i trë thµnh nh÷ng vÕt nøt macro vµ cuèi cïng
lµm hang bé phËn kÕt cÊu. Nh÷ng vÕt nøt ®îc n¹p Hydro xuÊt hiÖn sau hµng giê hay
hµng ngµy sau khi kÕt thóc c«ng viÖc hµn.
Cã thÓ phßng tr¸nh viÖc t¹o nøt r¹n kiÓu nµy b»ng c¸ch lµm nãng tríc vµ gi÷ kh« chç
hµn, b»ng viÖc lµm kh« tríc chç hµn vµ phñ chÊt bæ sung cho hµn còng nh qua xö lÝ
nhiÖt mèi hµn sau ®ã (250 – 300C, 4-6 giê). Trong qu¸ tr×nh xö lÝ nµy, gäi lµ nung
nghÌo Hydro, Hydro tho¸t ra ngoµi s¶n phÈm.
Nh÷ng vÕt nøt n¹p Hydro kh«ng cè ®Þnh ë mét híng nµo c¶.
Nøt nãng:
Chóng xuÊt hiÖn khi s¶n phÈm hµn ®«ng ®Æc vµ cô thÓ lu«n v× lÝ do mét giai ®o¹n
tan ch¶y thÊp h¬n hay tríc mÆt tan ch¶y nh÷ng chÊt bÈn ®îc ®Èy ®Õn
c¶n trë sù "khíp nèi" c¸c tinh thÓ kÕt l¹i víi nhau. D¹ng h×nh häc cña s©u hµn cã thÓ t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh vÕt nøt nãng, h×nh 6.
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 375
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

H×nh 6: ¶nh hëng cña tØ lÖ bÒrréng/chiÒu s©u mèi hµn ®èi víi sù t¹o vÕt nøt nãng

Thùc tÕ nµy cã thÓ thÊy ®îc tríc tiªn khi hµn UP, khi qua nh÷ng dßng hµn cao cã thÓ
cã nh÷ng vÕt ch¸y s©u. NÕu bÒ réng mèi hµn kh«ng cã tØ lÖ t¬ng xøng víi chiÒu
s©u, th× nh÷ng chÊt bÈn cã thÓ ®Õn tõ vïng t¸ch lÖch kh«ng næi lªn bÒ mÆt mµ bÞ
gi÷ l¹i gi÷a c¸c mÆt ®«ng vµ nøt nãng lµ hiÖn thùc.
Nh÷ng vËt liÖu austenis do ®é hoµ tan thÊp h¬n ®èi víi lu huúnh còng lµ nguy c¬ cho
nøt nãng. Chóng xuÊt hiÖn nh lµ vÕt nøt macro ë cïng d¹ng nh ®· m« t¶.
Tuy vËy ë austenit hoµn toµn vÒ c¬ b¶n chóng xuÊt hiÖn thêng xuyªn h¬n so víi nh÷ng
vÕt nøt micro, ë ®©y ngêi ta cã thÓ tranh c·i lµ liÖu cã thÓ nãi ®©y lµ giíi h¹n t¸ch h¹t
hay kh«ng.
VÕt nøt micro lo¹i nµy kh«ng thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p kiÓm tra kh«ng ph¸ huû.
Tuy nhiªn cã thÓ chung sèng ®îc víi chóng, bëi v× c¸c austenit hoµn toµn nµy cã mét
®é dai tuyÖt vêi vµ xÐt tõ mÆt c¬ häc vÒ nøt g·y cã kh¶ n¨ng triÖt tiªu nøt rÊt tèt.
Duy nhÊt ë c¸c bé phËn chÞu ¨n mßn cao chóng g©y ra nh÷ng t¸c ®éng khã chÞu, v×
khi bÞ ¨n mßn ®i, c¸c vÕt nøt nãng ®¹t ®Õn m«i trêng vµ ë nh÷ng chç nµy ngay lËp
tøc sÏ x¶y ra sù ¨n mßn thªm thµnh lç.
Nguyªn nh©n:
-VËt liÖu c¬ b¶n cã hµm lîng C vµ/hoÆc S cao
-VËt liÖu bæ xung hµn kh«ng phï hîp
-VËt liÖu bæ xung hoÆc vËt liÖu trî gióp Èm
-NhiÖt ®é vïng l©n cËn kh«ng ®ång ®Òu
-ë chç gi¸n ®o¹n mÆt c¾t ngang hµn qu¸ nhá
-Sù co ngãt bÞ c¶n trë
-BÓ hµn qu¸ s«i

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Dïng bét hµn hoÆc vËt liÖu bæ xung hµn Baz¬
-Chó ý thµnh phÇn v liÖu
-SÊy kh« v. liÖu bæ xung hoÆc v. liÖu trî gióp
-Thay ®æi kÕt cÊu hµn
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 376
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
-Thay ®æi tr×nh tù hµn
-Thay ®æi chiÒu réng v©n hµn hoÆc tèc ®é hµn
-Chó ý c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi
-Gia nhiÖt tríc

Ch¸y c¹nh
Nguyªn nh©n:
-VËt liÖu c¬ b¶n nãng ch¶y, ch¶y vµo c¹nh v©n hµn
-Khi giao ®éng bÓ hµn , ë nh÷ng ®iÓm cuèi kh«ng dõng l¹i
-Tèc ®é hµn qu¸ cao(ë hµn gi¸p mÝ)
-Tèc ®é hµn qu¸ thÊp (ë hµn gãc)
-BÒ mÆt trªn cña t«n bÞ ®èt ch¸y

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Chó ý k×m h·m ch¶y cña bÓ hµn
-Khi giao ®éng lu l¹i ë c¸c ®iÓm cuèi
-§iÒu chØnh tèc ®é hµn tuú theo ph¬ng ph¸p vµ líp hµn
-Trong trêng hîp nµy mµi bá ph¹m vi mèi hµn

§é cao mèi hµn qu¸ lín

Mèi hµn gi¸p mÝ:
Nguyªn nh©n:
-Tèc ®é hµn qu¸ nhá
-T¹o mèi hµn sai(mèi hµn ph¼ng)
-Thø tù v©n hµn sai(mèi hµn bÞ chÌn Ðp)

Kh¾c phôc:
-N©ng cao tèc ®é hµn
-T¹o mèi hµn hîp lý hoÆc thay ®æi trËt tù v©n hµn

Mèi hµn gãc:

Nguyªn nh©n:
-§êng kÝnh d©y/que hµn qu¸ lín
-Tèc ®é hµn qu¸ nhá
-T¹o mèi hµn sai
-Kh«ng chó ý

Kh¾c phôc
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 377
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
-Dïng ®êng kÝnh d©y/que hµn nhá h¬n
-N©ng cao tèc ®é hµn
-T¹o mèi hµn hoÆc thay ®æi tr×nh tù v©n hµn
-KiÓm tra qu¸ tr×nh hµn

§é cao ch©n qu¸ lín

Nguyªn nh©n:
Khe hë kh«ng khÝ qu¸ lín
-ChuÈn bÞ mèi hµn sai hoÆc kh«ng tèt
-Tèc ®é hµn kh«ng ®óng
-Cêng ®é dßng ®iÖn cao
-Hå quang qu¸ dµi

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Gi¶m nhá khe hë
-Thay ®æi c¸ch chuÈn bÞ mèi hµn
-Thay ®æi th«ng sè hµn
-Gi¶m chiÒu dµi hå quang
-Thay ®æi vÞ trÝ má hµn

LÖch c¹nh
Nguyªn nh©n:
-ChuÈn bÞ mèi hµn sai
-§Ýnh sai hoÆc lçi
-G¸ l¾p kh«ng ®óng
-C¸c chæ hµn ®Ýnh kh«ng ®óng c¸c

§Çy trµn mèi hµn

Nguyªn nh©n:
-Tèc ®é hµn vµ c«ng suÊt nãng ch¶y kh«ng phï hîp
-T¸c ®éng thæi
-T¹o líp hµn sai
-T thÕ má hµn sai

Kh¾c phôc:
-Thay ®æi l¹i c¸c th«ng sè hµn
-Thay ®æi vÞ trÝ nèi m¸t
-Thay ®æi viÖc t¹o líp hµn
-§æi l¹i vÞ trÝ má hµn
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 378
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

Lçi chç xuÊt ph¸t

Nguyªn nh©n:
Cêng ®é dßng ®iÖn qu¸ cao
-Gãc hµn(má hµn hoÆc t thÕ d©y hµn)sai
-Hå quang hµn qu¸ ng¾n
-Khe hë ch©n qu¸ nhá
-Chç nèi kh«ng ®ñ nãng ch¶y

Kh¾c phôc:
-Gi¶m bít cêng ®é dßng ®iÖn
-Söa l¹i gãc hµn
-Më réng khe hë ch©n
-Chó ý bÓ hµn tõ khi b¾t ®Çu

Lçi vÞ trÝ måi

Nguyªn nh©n:
-Kh«ng chó ý
-Kh«ng gian bÞ h¹n chÕ

Kh¾c phôc:
-Chó ý qu¸ tr×nh hµn
-Trêng hîp nµy ph¶i ®µo t¹o l¹i thî hµn
-Thay ®æi ®iÒu kiÖn lµm viÖc bªn ngoµi

Mèi hµn b¾n toÐ

Nguyªn nh©n:
Dßng ®iÖn hµn qu¸ cao
-§é dµi hå quang sai
-T¸c ®éng thæi

Kh¾c phôc:
-Gi¶m bít cêng ®é dßng ®iÖn
-Söa l¹i ®é dµi hå quang
-Thay ®æi vÞ trÝ nèi m¸t
C¸c lçi nµy ngêi ®¸nh gi¸ mèi hµn cã thÓ quan s¸t ®îc b»ng m¾t thêng.

3.2 Lçi bªn trong mèi hµn:

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 379
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
Lç rç trong s¶n phÈm hµn lµ nh÷ng kho¶ng kh«ng nhá chøa khÝ.
C¸c lo¹i khÝ nh « -xÝt c¸c bon, c¸c-bon ®i-«-xÝt, «-xÝt lu huúnh, «-xy, ni t¬ ®a ®Õn
viÖc hµn thµnh lç rç. C¸c khÝ nµy tõ kh«ng khÝ xung quanh cã thÓ lät vµo s¶n phÈm
hµn hay ®îc t¹o ra trong ®ã qua c¸c ph¶n øng ho¸ häc.
Trong tr¹ng th¸i láng, thÐp cã thÓ gi¶i phãng mét lîng khÝ rÊt lín, do ®é hoµ tan gi¶m
dÇn c¸c khÝ nµy l¹i ®îc lo¹i th¶i ra khi s¶n phÈm ®«ng ®Æc.
NÕu c¸c ®iÒu kiÖn ®«ng kh«ng thuËn tiÖn, c¸c khÝ nµy bÞ gi÷ l¹i trong s¶n phÈm
hµn.

S¬ bé cã thÓ ph©n chia thµnh hai lo¹i lç rç:

- lç rç h×nh cÇu
- lç rç h×nh èng
Lç rç h×nh cÇu dÆc trng cho hµn khÝ b¶o vÖ MIG/MAG, nÕu vòng hµn bÞ ®èt nãng
qu¸ møc. Chóng phÇn lín sinh ra khi s¶n phÈm hµn th¶i khÝ, tøc lµ c¸c lç rç h×nh cÇu
xuÊt ph¸t tõ "trong".
Lç rç h×nh èng ®Æc trng cho hµn tay ®iÖn cùc, chóng sinh ra khi qua viÖc "kÐo" hå
quang, viÖc b¶o vÖ khÝ cho chç hµn kh«ng ®îc ®Çy ®ñ. Lç rç h×nh èng phÇn lín
®Õn tõ "ngoµi", tøc lµ nã ®îc lÊp ®Çy b»ng khÝ trêi.
Nãi chung chóng sinh ra khi tèc ®é d·n lç rç b»ng tèc ®é ®«ng cña s¶n phÈm hµn.

Nguyªn nh©n :
-NhiÔm bÈn trong ph¹m vi hµn
-BÓ hµn qu¸ nãng hoÆc qu¸ l¹nh
-T¸c ®éng thæi
-VËt liÖu c¬ b¶n víi hµm lîng c¸c bon cao
-ChÊt trî gióp hoÆc chÊt bæ xung hµn Èm
-Chç ®Ýnh kh«ng ®ñ nãng ch¶y
-ChÊt trî gióp hoÆc chÊt bæ xung hµn kh«ng s¹ch
-Thµnh phÇn khÝ b¶o vÖ kh«ng ®óng
-èng khÝ b¶o vÖ cña má hµn bÈn, hoÆc háng
-ChÊt hµn qu¸ s«i
-Cêng ®é ®iÖn hµn qu¸ nhá
-VÞ trÝ má hµn sai
-Hå quang hµn qu¸ dµi
-Hót khÝ vµo hoÆc kho¶ng c¸ch ty hµn vµ vËt hµn qu¸ lín
Lç rç trßn (h×nh 7) t¹o ra nguy c¬ thÊp cho mét bé phËn kÕt cÊu, v× thÕ c¸c quy ®Þnh
kh¸c nhau cho phÐp mét sè lîng ®¸ng kÓ. ChØ ë nh÷ng bé phËn chÞu ¨n mßn nhiÒu cã
thÓ xem chóng lµ cã vÊn ®Ò, bëi v× chóng, tríc hÕt c¶ khi chóng tån t¹i trªn bÒ mÆt,
rÊt thêng hay dÉn ®Õn ¨n mßn thµnh lç.
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 380
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

H×nh 7: Lç rç h×nh trßn

Lç rç h×nh èng (h×nh 8) cÇn ®îc ®¸nh gi¸ nhiÒu h¬n díi gi¸c ®é ®é dµy. Thêng lµ
chóng næi lªn trong mèi hµn lµm cho vÝ dô nh ë c¸c mèi hµn èng dÉn ë vïng v¸ch dµy
b×nh thêng Ýt ®îc sù che phñ vÒ vËt liÖu.

H×nh 8: Lç rç h×nh èng

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Lµm s¹ch ph¹m vi mèi hµn
-Thay ®æi th«ng sè hµn
-Thay ®æi trËt tù hµn, nghØ cho nguéi bít
-Gia nhiÖt tríc
-SÊy kh« chÊt trî gióp hoÆc chÊt bæ xung hµn
-Mµi s¹ch hoÆc tÈy bá vÕt ®Ýnh
-Lµm s¹ch hoÆc thay ®æi chÊt trî gióp hoÆc chÊt bæ xung hµn
-KiÓm tra thµnh phÇn khÝ b¶o vÖ
-Thay ®æi lîng khÝ b¶o vÖ
-Lµm s¹ch ty hµn hoÆc thay
-Söa cho ®óng vÞ trÝ má hµn
-Thay ®æi c¸ch nèi cña d©y m¸t

Bäc chÊt r¾n

C¸c lçi nµy chñ yÕu xuÊt hiÖn khi hµn tay ®iÖn cùc. XØ bÞ bäc vµo, nÕu:
- xØ lît tríc bÞ hµn ®Ì lªn trªn
- xØ ®· ®«ng cña lît tríc kh«ng ®îc t¸ch bá
- trong nh÷ng mèi ghÐp hÑp kh«ng hµn s©u xuèng.
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 381
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

Nguyªn nh©n:
-ViÖc lµm s¹ch líp gi÷a kh«ng tuyÖt ®èi
-Lâm líp ch©n qu¸ lín
-§iÒu khiÓn bÓ hµn sai
-ChÊt hµn ch¹y tríc xØ
-T¸c ®éng giã thæi
-Dßng ®iÖn hµn qu¸ nhá, chÊt bæ xung hµn kh«ng ®ñ nãng ch¶y
-§iÖn cùc Wolfram tiÕp xóc víi vËt liÖu bæ xung hoÆc vËt liÖu c¬ b¶n
-ViÖc t¹o líp sai
Khi hµn UP thØnh tho¶ng còng xuÊt hiÖn nh÷ng t¹p chÊt xØ, nhng chñ yÕu lµ lçi
ngÉu nhiªn.
Khi hµn khÝ b¶o vÖ (MAG) còng cã thÓ sinh ra xØ, ch¼ng h¹n do ch¸y Mn,Cr,.. NÕu
nh c¸c xØ «-xÝt nµy n»m thµnh mét líp mµu n©u, nh thuû tinh trªn tõng s©u hµn
kh«ng ®îc t¸ch bá, th× phÇn lín chóng bÞ bäc l¹i gi÷a c¸c líp.
XØ cã thÓ xuÊt hiÖn lÎ tÎ hay thµnh hµng. Do thêng cã d¹ng s¾c c¹nh, chóng lµm
thµnh nh÷ng vÖt khÝa bªn trong. §Ó cã thÓ bá qua, ph¶i ®Æt ra nh÷ng tiªu chuÈn
nghiªm ngÆt nh ë lç rç.

Kh¾c phôc:
-Lo¹i bá xØ ë líp gi÷a
-Mµi chç lâm
-Söa l¹i viÖc ®iÒu khiÓn bÓ hµn
-Thay ®æi vÞ trÝ má hµn
-Thay ®æi c¸ch nèi d©y m¸t
-Thay ®æi th«ng sè hµn
-Tr¸nh sù tiÕp xóc víi vËt liÖu bæ xung hoÆc vËt liÖu c¬ b¶n
-Thay ®æi c¸ch t¹o líp

Lçi kh«ng ngÊu:

Ngêi ta nãi ®Õn lçi kh«ng ngÊu(h×nh 9) khi s¶n phÈm hµn kh«ng kÕt dÝnh víi vËt
liÖu gèc, hay s¶n phÈm hµn kh«ng kÕt dÝnh víi nhau.

H×nh 9: Lçi kh«ng ngÊu

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 382
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

Lçi kh«ng ngÊu c¹nh:

ë lçi nµy, s¶n phÈm hµn kh«ng kÕt dÝnh víi c¹nh mèi hµn. NÕu lçi n»m trong vïng
ch©n, ngêi ta sÏ nãi ®Õn lçi nèi ch©n.
Lçi nèi c¹nh vµ ch©n t¹o ra nh÷ng khÝa nguy hiÓm, vµ chØ trong rÊt Ýt trêng hîp cã
thÓ bá qua chóng, nÕu ph¸t hiÖn ®îc.

Lçi kh«ng ngÊu líp

S¶n phÈm hµn kh«ng kÕt dÝnh víi s¶n phÈm hµn.
Lçi liªn kÕt líp (h×nh 10) ®Æc trng cho hµn khÝ b¶o vÖ MAG dïng khÝ hçn hîp, nÕu
hµn thµnh vÖt lín vµ hµn qua vÖt lÇn tríc.
VÒ møc ®é nguy hiÓm, chóng kh«ng trÇm träng nh lçi nèi c¹nh.

Hinh 10: Lçi kh«ng ngÊu líp

Nguyªn nh©n:
ChuÈn bÞ mèi hµn sai hoÆc kh«ng tèt
-BÓ hµn ch¹y tríc hoÆc qu¸ nhá
-C«ng suÊt nãng ch¶y vµ tèc ®é hµn kh«ng phï hîp
-Cêng ®é dßng ®iÖn kh«ng ®ñ
-T¸c ®éng thæi

BiÖn ph¸p kh¾c phôc:

-Thay ®æi c¸ch chuÈn bÞ mèi hµn
-Thay ®æi ®iÒu khiÓn bÓ hµn
-Thay ®æi vÞ trÝ má hµn
-Thay ®æi c¸c th«ng sè hµn
-Thay ®æi c¸ch nèi d©y m¸t

Hµn kh«ng thÊu:

Trong lo¹i lçi nµy vËt liÖu gèc kh«ng kÕt dÝnh víi vËt liÖu gèc (h×nh 11).
Lçi hµn kh«ng ngÊu cã thÓ n»m gi÷a mèi hµn (hai bªn mèi hµn) hay ë vïng ch©n (mèi
hµn ch÷ V).

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 383
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
Trong khi ë nhiÒu thiÕt kÕ kh¸c nhau ë nh÷ng mèi hµn ®îc hµn hai phÝa kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i ®îc hµn qua trong mäi trêng hîp, th× hÇu nh kh«ng cã mèi hµn nµo mét lçi
ch©n ë møc kÝch thíc cã thÓ ®îc bá qua.

H×nh 11: Hµn qua kh«ng ®ñ

Nguyªn nh©n:
-ViÖcchuÈn bÞ mèi hµn sai hoÆc kh«ng tèt
-B¶o vÖ bÓ bµn sai hoÆc kh«ng tèt
-B¶o vÖ ch©n mèi hµn sai hoÆc kh«ng tèt
-§a nhiÖt vµo qu¸ nhá
-Hµn kh«ng æn ®Þnh hoÆc lùa chän ®iÒu khiÓn bÓ hµn kh«ng phï hîp víi ph¬ng
ph¸p hµn
-Cêng ®é dßng ®iÖn kh«ng phï hîp

Kh¾c phôc:
-Thay ®æi c¸ch chuÈn bÞ mèi hµn
-Thay ®æi ®iÒu khiÓn bÓ hµn
-Thay ®æi c¸ch nhèt khÝ
-Gia nhiÖt tríc
-§µo t¹o l¹i thî hµn

Lçi t¹p chÊt wonfram:

Nh÷ng lçi nµy xuÊt hiÖn tù nhiªn khi hµn khÝ b¶o vÖ wonfram. Nguyªn nh©n lµ t¶i
®iÖn qu¸ cao cña ®iÖn cùc hay viÖc nhóng ®iÖn cùc vµo vÕt hµn.
Kh¶ n¨ng bá qua chóng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Tuy nhiªn nãi chung chóng cã thÓ
®îc xö lÝ nh t¹p chÊt xØ.
Trung t©m HwC
Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 384
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt
Trong mét sè bé phËn cña nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö (bé phËn lß ph¶n øng) chóng thêng
kh«ng ®îc bá qua, ®Æc biÖt v× nh÷ng t¹p chÊt nµy bÞ kÝch ho¹t trong ®iÒu kiÖn
b¾n ph¸ n¬tron.

T¹p chÊt ®ång:

Nh÷ng t¹p chÊt nµy ®Æc biÖt hay xuÊt hiÖn khi hµn UP, nÕu vßi tiÕp xóc ch¹m vµo
c¹nh mèi hµn vµ tia hå quang lµm ch¶y ®ång cña vßi. T¹p chÊt ®ång thêng dÉn ®Õn
viÖc g·y mèi hµn. T¹i nhiÖt ®é trªn 1083C ®ång sÏ x©m nhËp däc theo biªn giíi h¹t
lät vµo vËt liÖu. Do ®ã vËt liÖu kh«ng cßn kh¶ n¨ng thay ®æi h×nh d¹ng khi nãng n÷a,
nhng ®iÒu ®ã l¹i cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ lµm gi¶m lùc c¨ng hµn qua biÕn d¹ng mÒm.

Nguyªn nh©n:
-Sù tiÕp xóc cña èng khÝ hay èng c«ng t¾c ®iÖn víi c¹nh mèi hµn hay bÓ hµn

Kh¾c phôc:
-Kh¾c phôc thuéc vÒ lçi
-D¹y l¹i cho thî hµn

S¾t trong nh«m:

NÕu thÐp vµ nh«m cïng ®îc xö lÝ trong mét ph©n xëng, khi ®ã cã nguy c¬ phÇn tö
s¾t lät vµo s¶n phÈm hµn Al.
Chóng cã thÓ ®îc nh×n thÊy râ nh nh÷ng ®iÓm s¸ng trªn phim X-quang. NÕu c¸c
phÇn tö s¾t n»m c¶ trªn bÒ mÆt, tríc tiªn sÏ ¶nh hëng ®Õn ®é chÞu ¨n mßn.

Nøt m¸i hiªn:

VÕt nøt m¸i hiªn (h×nh 12) thùc ra kh«ng ph¶i lçi hµn, tuy nhiªn díi ¶nh hëng cña søc
c¨ng khi hµn nã cã thÓ xuÊt hiÖn ë nh÷ng vËt liÖu nhÊt ®Þnh.
Nguyªn nh©n cña nøt m¸i hiªn lµ mét cÊu tróc hµng sinh ra khi c¸n.
Hµng (h×nh 13) cã thÓ sinh ra tõ t¹p chÊt bÞ c¸n ra (nh sulfÝt), nhng c¶ c¸c hµng perlit
®Æc trng cña thÐp h¹t mÞn còng cã thÓ lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña mét vÕt nøt m¸i hiªn.
Qua cÊu tróc hµng nµy, ®Æc biÖt thÐp theo híng bÒ dµy bÞ gi¶m ®é gi·n në. Khi
xuÊt hiÖn lùc c¨ng hµn t¹i chç cao, viÖc ®ã cã thÓ dÉn ®Õn t¸ch c¸c bÒ mÆt, trong
®ã vÕt nøt phÇn lín cã h×nh m¸i hiªn ®i tõ mÆt hµng nµy sang mÆt hµng kia.

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
 Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng nghÖ ViÖt -
§øc WI
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn hµn bËc 1 Trang 385
3. C¸c lo¹i khuyÕt tËt

H×nh 12: Nøt m¸i hiªn

H×nh 13: Hµng perlit (10X)

Trî gióp:

ChØ sö dông s¶n phÈm hµn khi thùc sù cÇn thiÕt. ViÖc sö mét mòi hµn cã mét ®iÖn
cùc, cã gi¸ trÞ gi·n në cao vµ kh«ng cã giíi h¹n d·n qu¸ cao, thêng còng mang ®Õn gi¶i
ph¸p cho vÊn ®Ò. Ngµu nay cã thÓ cã ®îc nh÷ng vËt liÖu cã gi¸ trÞ gi·n në b¶o ®¶m
theo híng bÒ dµy, ®îc gäi lµ thÐp tÊm Z. Lîng C trong nã ®îc gi¶m ®i ®Õn møc hµng
perit kh«ng cßn n÷a.
§ång thêi ®Ó cã ®îc ®é bÒn ch¾c cÇn thÕt, chóng cßn ®îc hîp kim ho¸ micro (víi Nb,
V, T)

Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt