FIL2 REVIEWER
pinagsasalinan (W2).
Module 3
Ang Mga Tayutay at Aplikasyon nito sa
Pagsasalin
Tayutay
- paglayo sa karaniwang kayarian ng wika
upang makapagbigay ng sariwa, naiiba at
kasiya-siyang pagpapahayag at pagbibigay
katuturan sa tulong ng paghahambing ng
dalawang bagay na magkaiba ngunit
napagtutulad sa isa’t isa.
- hindi mabulaklak na paggamit ng wika
hundi masining na pagpapahayag .
- isang anyo ng paglalarawan na kaiba sa
karaniwang paraan ng pananalita; maaaring
patalinghaga na hindi literal ang kahulugan
ng mga salita.
Paraan sa Pagsasalin ng mga Tayutay
1. Isalin ang diwa ng salita sa payak na
kahulugan. Ang wikang isinasalin (W1) na
matayutay ay magiging payak sa wikang
pinagsasalinan (W2).
Halimbawa: The Philippines elected
national officials in 1998.
Salin: Ang mga mamamayang Pilipino ay
naghalal ng pambansang pamunuan noong
1998.
2. Panatilihin ang orihinal na salita at
dagdagan ng kahulugan upang pagsidhiin
ang damdamin. Nangyayari ito kadalasan
sa panulaan.
Halimbawa: He drank 3 bottles.
Salin: Uminom siya ng tatlong boteng
serbesa.
3. Tumbasan ng kapwa matayutay o
idyomatikong pananalita ang isinasalin. Ang
matayutay na wikang isinasalin (W1) ay
tinutumbasan din ng matayutay na wikang
Halimbawa: Don’t hurt his good name.
Salin: Huwag mong sirain ang maganda
niyang pangalan.
Mga Uri ng Tayutay
Simile / Pagtutulad
- Paghahambing, pagtutulad at paglilipat sa
ilang bagay, tao, hayop o ideya.
- Ginagamit ang mga salita at pariralang
gaya ng “parang, paran, gaya ng, tulad ng,
wangis ng o kawangis, gaya ng animo’y,
tila.”
HALIMABAWA:
“Cheeks like roses”
Salin: Mga pisnging tulad ng rosas
“Women are changeable as the weather”
Salin: Ang mga babae ay pabago-bago
tulad ng panahon
Metapora / Pagwawangis
- Naghahambing din tulad ng Pagtutulad
subalit ang hambingan ay tiyakan o tuwiran
at hindi gumagamit ng mga salitang
nabanggit sa pagtutulad o simile.
- Ito ay ang pagbibigay ng katangian sa
isang bagay o tao sa pamamagitan ng
paglalapat ng pangalan, tawag, katangian, o
gawain ng isang bagay sa bagay na
ihinhahambing.
Halimbawa:
“Mantle of darkness”
Salin: lambong ng kadiliman
“Your life is an open book to me”
Salin: Ang buhay mo ay isang bukas na
aklat sa akin
Metonimya / Pagpapalit-tawag
- Ang tawag sa isang bagay ay ipinapalit o
inihahalili bilang talinhagang pantawag sa
isang bagay na ipinahihiwatig.
→ Meto – salitang griyego “change”
→ Onym – “name”
Halimbawa:
“The DECS suspended the teachers who
went on strike”
Salin: “Sinuspindi ng DECS ang mga
nagwewelgang mga guro”
→ Ang talagang sumuspindi sa mga gurong
nagwelga ay si Dr. Carino, kalihim ng
DECS. Ang DECS ay sagisag na ipinalit sa
kalihim na si Dr. Carino
Sinekdoke
- Tumutukoy sa relasyon ng bahagi at
kabuuan (part whole) na kung saan ang
bahagi ay kumakatawan sa kabuuan o
kabaligtaran nito.
Halimbawa:
“The Government reintroduced the electric
chair.”
Salin: Ibinalik ng pamahalaan ang silya
elektrika
Hyperbole / Pagmamalabis
- Madali lng ang pagpapaliwanag ni
Webster tungkol sa tayutay na ito: “
Exaggeration for effect, not to be taken
literally.”
- Sa ibang salita, ang hyperbole ay isang
eksaheradong pahayag na sinasadyang
gamitin ng nagsasalita o sumusulat upang
mapag-ibayo ang katindihan o epekto ng
diwa o mensaheng kanyang ibig ipahatid.
- Sa pagsasalin ng Hyperbole, dapat
mapanatili sa salin ang eksaheradong bisa
ng mensaheng ibig ikintal ng awtor sa isip
ng mambabasa.
Halimbawa:
He's running faster than the wind.
Salin: Tumakbo siya nang mas mabilis
kaysa sa hangin.
This bag weighs a ton.
Salin: Ang bag na ito ay may bigat na
isang tonelada
Eupemismo / Paglumanay
- Ito’y paggamit ng matalinghagang salita o
pahayag bilang pamalit sa isang salita o
pahayag na nakakasakit ng damdamin o
malaswang pakinggan.
Halimbawa:
He has passed away
Salin: Siya ay sumakabilang buhay
She is between jobs
Salin: Siya ay walang trabaho sa
kasalukuyan
Personipikasyon
- Ito’y matatawag ding padiwangtao, ayon
sa ibang awtor. Nagbibigay-buhay o
nagbibigay-katauhan ito sa mga bagay na
walang buhay; sa ibang salita, inililipat ang
katangian ng tao sa mga karaniwang bagay.
Halimbawa:
Answer the phone
Salin: Sagutin ang telepono
My alarm clock yells at me to get out of bed
every morning.
Salin: Ang aking despertador ay
humihiyaw sa akin tuwing umaga upang
bumangon na ako sa aking higaan
Panawagan / Pagtawag / Apostrope
- Kahawig din ito ng personipikasyon dito,
ang mga bagay na walang buhay ay waring
may buhay at kinakausap
Halimbawa:
Oh, rose, how sweet you smell and how
bright you look!
Salin: Oh, Rose, kay bango ng iyong
amoy at ang ningning mong pagmasdan!
Car, please get me to work today!
Salin: Pakiusap, aking awto ihatid mo Onomatopeya
ako sa trabaho ko ngayon. - Paggamit ng salitang kahawig o katunog
ng nginangalanan. Kung ano ang tunog ay
Ironiya / Pag-uyam siyang kahulugan.
- Ito ay nagpapahayag ng kabalintunaan, ng Halimbawa:
pangungutya, panunuya o pang-uuyam sa The buzzing bee flew away.
pamamagitan ng mga salita o pahayag na Salin: Ang umuugong na bubuyog ay
kapag kinuha ang paimbabaw na kahulugan lumilipad palayo
ay waring pamumuri sa tinutukoy. Sa ibang The books fell on the table with a loud
salita, kabaliktaran ang kahulugan ng thump.
sinasabi. Salin: Ang librong nahulog sa lamesa ay
Halimbawa: may malakas na kalabog.
A police station being burglarized
Salin: Ang istasyon ng pulis ay Ang Idyoma sa Pagsasaling-wika
ninakawan.
A t-shirt with a “Buy American” logo that is Idyomatikong Pagsasalin
made in China - Isinasaisip sa pagsasaling-wika ang mga
Salin: Ang damit na may logong “Buy limitasyon na kabilang ang diwa (konteksto),
American” ay gawa sa bansang China. ang patakarang pambalarila (gramatika) ng
dalawang wika, ang pamamaraan at gawi
Paradoks ng pagsulat sa dalawang wika, at ang
- Isang paraan ng pagpapahayag na sa kanilang mga wikain (kawikaan o idyoma).
biglang-isip ay waring taliwas sa - mensahe, diwa o kahulugan ng orihinal na
katotohanan o sa sentido komun, ngunit teksto ang isinasalin. Hindi nakatali sa anyo,
kapag sinuring mabuti ay malilirip na ayos o estruktura ng isinasalin bagkus
mayroon palang matatag na batayan. iniaangkop ang bagong teksto sa normal at
Halimbawa: natural na anyo ng pinagsasalinan.
This is the beginning of the end. Halimbawa:
Salin: Ito ang simula ng katapusan Orihinal: Still wet behind the ears
Here are the rules: Ignore all rules. Salin: May gatas ka pa sa labi
Salin: Ito ang patakaran: huwag pansinin
ang lahat ng patakaran. IDYOMA
- isang pagpapahayag na ang kahulugan ay
Oksimoron hindi komposisyunal
Paghahalo ng dalawang salitang - hindi binubuo ng tumpak na kahulugan
magkasalungat na nagiging ang mga kanyakanyang salita na nabuo;
katanggap-tanggap sa nakaririnig o - ito ay di-tuwirang pagbibigay kahulugan at
nakababasa. pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng
Halimbawa: isang lugar.
“Same difference”
Salin: Parehong magkaiba
“Living dead”
Salin: Buhat na patay
Mga Halimbawa Ng Idyoma At Mga
Kahulugan Ng Bawat Isa:
Ilaw Ng Tahanan – Ina
Haligi Ng Tahanan – Ama
Bukas Ang Palad – Matulungin
Taingang Kawali – Nagbibingi-Bingihan
Buwayang Lubog – Taksil Sa Kapwa
Malaki Ang Ulo – Mayabang
Pantay Na Ang Mga Paa – Patay Na
Maitim Ang Budhi – Tuso
Kapilas Ng Buhay – Asawa
Bahag Ang Buntot – Duwag
Balat-Sibuyas – Mabilis Masaktan
Kusang-Palo – Sariling Sipag
Usad Pagong – Mabagal Kumilos
Itaga Sa Bato – Ilagay Sa Isip
Maihamay Bulsa Sa Balat – Kuripot
Ibaon Sa Hukay – Kalimutan
Pagsunog Sa Kilay – Pag-Aaral Ng Mabuti
Nakalutang Sa Ulap – Sobrang Saya
Butas Ang Bulsa - Penniless; Without
Money
Hindi Mahulugang Karayom- Very
Crowded
IDYOMATIKONG PAHAYAG
- O Salitang Matalinghaga, ay parirala o
pangungusap na ang kahulugan ay
kompletong magkaiba ang literal na
kahulugan ng salitang gawa sa
matalinghagang salita. Ito ay naging
pangmalawakang gamit dahil ito’y
Makahulugang Mensahe.
Halimbawa:
Buto’t balat- payat na payat
(A skinny lad after the accident.)
Pipitsuging tao- mahirap (small fry)
(Stay away from the small fry but instead go
after the fat-cats)
(Iwasan mo ang mga pipitsuging tao at
doon ka sa may sinasabi)
GABAY SA PAGSALIN NG
IDYOMATIKONG PAHAYAG
1. Tandaan na ang mga ekspresyong
idyomatiko ay maaaring may kahulugang
literal. Samakatwid, maaaring literal ang
itumbas depende sa konteksto. Kung
minsan, nagkakataon din na ang
ekspresyong idyomatiko sa isang wika ay
may katapat na katapat na ekspresyon sa
ibang wika.
2. Maaaring ihanap ng kapwa ekspresyong
idyomatiko.
3. Tumbasan ang kahulugan ng ekpresyong
idyomatiko sa paraang idyomatiko.
GABAY SA PAGSASALIN NG IDYOMA
Isalin ang diwa ng salita sa payak na
kahulugan, ang wikang isinalin na
matayutay ay dapat maging payak sa
wikang pinagsasalinan. Bigyang –pansin
ang mga sumusunod na gabay:
1. May Literal na Katapat
→ Old maid (matandang dalaga)
→ Sand castle (kastilyong buhangin)
2. May Panapat na Idyoma
→ Piece of cake (sisiw)
→ No word of honor (walang isang salita;
walang paninindigan sa salita)
3. Walang Panapat na Kayang Ibigay ng
Kahulugan
→ Barking up the wrong tree (pagtuturo sa
maling tao)
→ Once in a blue moon (bihira mangyari)
4. Pariralang Pandiwa at Pang-ukol
→ Run away (tumakas)
→ Run after (habulin)
→ Run over (masagasaan)
→ Run into (magkasalubong)
Pagsasalin ng Prosa o Tuluyan
Naniniwala ang mga awtoridad sa
pagsasalin na sa pangkahalatan, may
dalawang uri ng pagsasalin:
A) Pagsasaling Pampanitikan
- maikling kwento, dula, tula, nobela at
sanaysay.
B) Pagsasaling Di-Pampanitikan O
Teknikal
- mga tekstong may kinalaman sa siyensya
at teknolohiya, mga disiplinang akademiko,
pati na ang mga dokumentong pambatas,
mga balita sa diyaryo, editoryal, isports,
komersyo, at iba pa.
Prosa o tuluyan - uri ng malikhaing
pagsulat na gumagamit ng pangungusap na
tuloy tuloy o patalatang paraan. Kabilang sa
prosa ang malikhaing kuwento, nobela,
sanaysay, talambuhay, anekdota at iba pa.
Mga Uri ng Anyong Patuluyan
Mga Kwentong-Bayan o Folktales
- Tungkol ito sa mga buhay-buhay o mga
namanang salaysay.
- Mga pasalitang pagsasalaysayan sa
tradisyong patuluyan.
- Kinukuwento ito sa pamamagitan ng
natural na pag-uusap na pasalita na
karaniwang nangyayari sa pang-araw-araw
na pag-uusap. Naiiba ito sa anyong patula
kung saan ang pagbigkas ay artipisyal dahil
ito’y taludturang may sukat at tugma.
- Ang salitang bayan sa kwentong-bayan ay
nagsasaad na hindi alam kung sino ang
taong tiyak o pinakaunang naglahad ng
kwento. Ito ay hindi nasusulat o nakasulat
sapagkat ito ay nagpasalin-salin lamang sa
bibig ng marami. Walang tanging nag
mamay-ari nito kundi ang bayan.
Alamat o Legend
- tumutukoy sa isang uri ng kwentong-bayan
na nagsasalaysay tungkol sa pinagmulan
ng mga bagay-bagay. Ito ay mga kwento
tungkol sa pinagmulan ng simula.
Mito
- karaniwang kwento tungkol sa diyos o
diyosa, bathala, o mga anito.
- Kasama na rin dito ang tungkol sa
kanilang mga nilalang tulad ng kalikasan,
langit, mundo, at mga unang tao. Kaugnay
na rin dito ang tungkol sa pagsamba ng tao
sa maylalang o maykapal (Diyos). May mga
pagkakataon ding may mga nilikha na
tanging dinadakila o binabayani. Ito’y dahil
sa kanilang katapangan, kagitingan, o
kapangyarihan.
Mga Mito Sa Ating Bansa
→ Pagsamba:
- Gugurang ng mga Bikolano
- Kabunian ng mga Ilokano
- Adwata ng mga Bilaan
- Bathala ng mga Tagalog
→ Bayani:
- Handing ng mga Bikolano
> Isang magiting na bayaning pumatay sa
isang higanteng ahas.
Ang Pabula
- Unang naging tanyag sa Greece dahil sa
Aesop’s Fable
- Karaniwang isinasalaysay ng mga
magulang sa kanilang mga anak upang
sila’y aliwin o pangaralan.
- Ang mga tauhan sa kwento ay pawang
mga hayop at ginagamit upang kumatawan
sa mga katangian o pag-uugali ng tao.
- Sa ganitong paglalahad, naiiwasan ang
makasakit sa damdamin ng tao, sakali
mang may nakikinig na maaaring siya ang
tinutukoy ng tema.
- Mabisang sandata upang maipahayag ang
katiwalian at mailantad ito sa mga
kinauukulan
Ang Parabula
- Karaniwang hango sa Bibliya o Banal na
Kasulatan.
- Mga pagtuturo at pangangaral ni Hesus
noong magsimula Siya sa Kanyang misyon
sa daigdig.
- Masimbolo kaya malalim ang kahulugan at
dapat pag-isipan
- Nagtataglay ng aral na nagsisilbing gabay
sa ating buhay
- Ang anyo nito ay tila kwentong pambata
sa unang tingin dahil payak ang takbo ng
banghay at mga karaniwang tao, hayop, o
bagay lamang ang mga tauhan.
- Nababagay ang mga parabula sa mga
taong may kakayahang magpasya gaya ng
mga magulang at iba pang mga
nakatatanda upang lalong lumawak ang
kanilang pakikitungo sa kanilang sarili,
kapwa, lipunan, at sa larangang kanilang
kinabibilangan.
Ang Maikling Kwento
- Isang makabagong sangay ng panitikan
na sadyang kinakathang masining upang
madaling pumasok sa isip at damdamin ng
mambabasa ang isang pangyayari sa buhay
na inilalarawan sa kwento.
Mga Bahagi At Sangkap O Elemento Ang
Maikling Kwento
Sa simula - matatagpuan ang tatlong
mahahalagang sangkap o elemento:
→ Tauhan na ipinakikilala ayon sa
kaanyuan o papel na gagampanan,
halimbawa, ang bida at kontrabida.
→ Tagpuan na pangyayarihan ng aksyon o
insidente na naghahayag ng panahon,
halimbawa, kung tag-init, tag-ulan, oras at
lugar.
→ Sulyap sa suliranin, na
magpapahiwatig sa magiging problemang
kakaharapin ng pangunahing tauhan o ng
tanging tauhan.
Sa gitna
→ Saglit na kasiglahan na nagpapakita sa
panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang
nasasangkot sa problema.
→ Tunggalian na tahasan nang
nagpapakita ng labanan o pakikibaka ng
tanging tauhang inilalahad na maaaring ang
kanyang pakikipagtungali sa sarili, sa
kapwa, sa kalikasan;
→ Ang kasukdulan, ang pinakamadulang
bahagi ng kuwento kung saan iikot ang
kahihinatnan ng tanging tauhan, kung ito ay
kasawian o tagumpay.
Sa wakas naman matatagpuan ang
kakalasan at ang kinatapusang sangkap.
→ Sa kakalasan mababatid ang kamalian
o kawastuan ng mga di-inaasahang
naganap na pagbubuhol na dapat kalagin.
→ Sa katapusan mababatid ang magiging
resolusyon ng kwento at ito’y maaaring
masaya o malungkot, pagkatalo o
pagkapanalo ng pangunahing tauhan.
May ibang mga kwentong hindi na
winawakasan at wala ang dalawang huling
sangkap nito. Iniiwan na lamang itong bitin
sa kasukdulan at hinahayaan na lamang
ang mambabasang humatol o magpasya sa
dapat na kahinatnan nito. Mapanghamon
ang ganitong wakas sa isip ng mga
mambabasa. Parang kabilang na rin sila sa
mga saksi sa kwento.
Sanaysay
- Tinatawag itong essay sa Ingles at
essaier sa Pranses na nangangahulugang
“pagtatangka.” May mga sanaysay na
naglalahad, nagsasalaysay, naglalarawan at
nangangatwiran. Maikling komposisyon na
naglalaman ng sariling kuro-kuro ng may
akda.
Talambuhay
- Ito ay tala ng buhay ng isang tao.
- Tungkol sa mga pangyayari sa buhay ng
isang tao.
- Karaniwang simula pagsilang hanggang
sa isang punto ng buhay. Ano man ang
anyo ng prosa, kailangang nakikilala ng
isang tagasalin ang anyong pampanitikan
na kinabibilangan nito. Makakatulong ang
kaalamang ito sa pagharap sa mga suliranin
sa pagsasalin.
Anekdota
- Kinapapalooban ng kakatwang pangyayari
sa buhay ng tao na kapupulutan ng aral.
Nobela o Kathambuhay
- Isang mahabang kwento na nahahati sa
kabanata na bunga ng malikhaing pag-iisip.
Balita
- Paglalahad ng totoong pangyayari sa loob
at labas ng bansa.
Talumpati
- Isang buod ng kaisipan na sinasalaysay sa
entablado o sa harap ng mga tagapakinig.
Ito ay nauuri batay sa iba’t ibang layunin,
ang talumpati ay maaaring may layuning
humikayat, magbigay-impormasyon,
magpaliwanag, mangatwiran, maglahad ng
opinion o paniniwala o lumibang.
Dula
- Mga kwento na isinasabuhay at nahahati
ang pangyayari sa yugto. Ito ay isang uri ng
panitikan na isinulat upang itanghal sa
entablado o tanghalan.
Liham
- Tumutukoy sa saloobin ng manunulat.
SINO ANG MAY KARAPATANG
MAGSALIN SA NG PANITIKAN?
- May karapatang magsalin ang isang taong
“nakababad sa panitikan,” o mayroon nang
mahabang taon ng likas na pagkahilig o
pagkahumaling sa pagbabasa ng panitikan.
Hindi man siya tagalikha ng panitikan, ang
pagkahilig na ito sa panitikan ay
makakatulong nang malaki sa isang
tagasalin sa pagpapakahulugan o
interpretasyon.
- Ang tagasalin ng sanaysay ay kailangang
mananalaysay rin, ang tagasalin ng nobela
ay kailangang nobelista rin, at iba pa.
MGA SULIRANIN SA PAGSASALIN NG
PROSA
- kailangang isaalang-alang ng tagasalin
ang natural na daloy ng pangungusap.
- Nangangahulugan ito ng hindi pagiging
“tunog - salin” ng teksto. Ang ibig sabihin
nito ay para itong orihinal na isinulat sa TL.
Upang maisagawa ito, kailangang ang
tagasalin ay: may malalim na kaalaman sa
idyoma ng TL at kahusayan sa estruktura
ng TL (Tunguhang Lenggwahe).
Pangungahing Suliranin sa Pagsasalin
ng Tuluyan
Problema sa Idyoma
- Imposibleng makapagsalin nang maayos
ang isang taong ni hindi maunawaan ang
karamihan ng mga ekspresyong idyomatiko
sa wikang kanyang isinasalin.
Problema sa Panghihiram
- Sa bawat pangungusap na ating isinasalin
ay mabibihira ang pagkakataong hindi tayo
napapaharap sa problema panghihiram, lalo
ng kung tekstong isasalin ay kargado ng
kulturang dayuhan.
Problema sa Balangkas/ Kayarian ng
pangungusap
- Isa pang problema sa pagsasalin ay
pagkakaiba sa gramatika, sa istruktura o
kayarian ng mga pangungusap sa Ingles at
Filipino
Pamamaraang Segmentasyon
- Ang paghahati-hati sa mga pangungusap
o parirala upang mas madaling maunawaan
at maisalin ng maayos ang teksto.
- Layunin nito ang pagbaha-bahagiin sa
maliit na segment ang pangungusap upang
mas maiintindihan ang diwang nakapaloob
dito.
- Sa pamamagitan nito ay nakukuha at
napapanitili ng tagasalin ang diwa ng
orihinal na akda.
- Isang paraang magagamit ng tagasalin,
ang paghati-hati sa mga teksto sa mga
segment o bahagi. Nakakatulong ito sa
pagsusuri ng mga teksto upang mahugot
ang kahulugan.
“Tula-sa-Tula” laban sa “Tula-sa-Prosa”
- Ang isang prosa o tuluyan ay dapat na
maisalin sa paraang tuluyan din, at ang tula
ay kailangang sa paraang patula rin.
- Si Matthew Arnold man diumano ay
naniniwala na kung isasalin sa paraang
tuluyan ang isang tula, ang salin ay
kailangang magtaglay pa rin ng mga
katangian ng isang tula.
- May mga nagsasabi na ang pagsasalin ng
isang tulang may sukat ay napakahina kung
mawawala ang sukat; na ang tuluyang salin
ng isang tula ay pinakamahina sa lahat ng
paraan. Sila’y naniniwala na upang maging
makatarungan sa makatang awtor, ang
kanyang tula ay kailangang isalin ng isang
makata rin, at sa paraang patula rin.
Ang Alamat, Pabula at Mga Salawikain
Ang Literatura sa Panahon ng
Teknolohiya at Elektronik Midya
May literatura parin sa nagbabagong mundo
- Nagbabago lang ang anyo, ang porma, at
ang mukha ng panitikan subalit laman siya
lagi ng blog, vlog, at mga personal posts ng
alinmang social media platforms. Siya ang
nagbibigay porma sa mga konbersasyon at
mga litanya sa mga account walls ng isang
social media user.
→ Ang panitikan ang dugong dumadaloy
sa ugat ng bawat isang Pinoy upang sabihin
niyang siya‟y makabayan na
nagpapahalaga sa kanyang pinagmulan.
→ Ito ang identidad niya, ang “badge‟ o
trademark na magbibigay distinksyon sa
kanya mula sa iba pang lahi ng tao sa
mundong ibabaw.
→ Magbago man ang mundo, nararapat
lamang na may puwang pa rin ang panitikan
sa puso at sa isipan ng isang Pilipino—lalo‟t
higit ay sa isang mag-aaral na Pilipino.
Ang alamat, pabula at salawikaing Pinoy ay
nagbabago rin ng anyo; nagiging flexible
ang kanyang lenggwahe (the language of
social media) at ang midyum ng paghahatid
upang umakma sa modernong
komunikador.
Pabula
- Isang maikling kuwentong kathang-isip
na kinatha noong unang panahon.
- Ito ay ginagampanan ng mga hayop na
nagsasalita at kumikilos na tulad ng tao.
- Tumatalakay sa mga kilos at pag-uugali na
nangangailangang ituwid o baguhin dahil sa
pagiging hindi mabuti o makatarungan.
- Itinuturo dito ang tama, patas,
makatarungan, at makataong ugali at
pakikitungo sa ating kapwa.
- Lumaganap dahil sa mga magagandang
aral sa buhay na ibinibigay nito.
Kahalagahan ng pabula:
- Ipinapakita nito ang mayamang kultura ng
Pilipinas, ayon sa PhilNews.ph
- May gana ang kabataan na makinig sa
ganitong klaseng kwento.
- Ang pabula ay “maiba naman” sabi nga
nila. Malayo sa realidad ng MMORPG, iba
sa meme at malayo rin sa konsepto ng
online vlogging.
→ Nuong unang panahon, ang pabula ay
ginagamit upang turuan ang mga tao sa
tamang pag-uugali at pakikitungo sa kapwa.
→ Sa paglipas nang panahon ang pabula
ay ginawang kuwentong pambata na
karaniwang isinasalaysay sa mga bata bago
sila patulugin (bedtime stories) ng kanilang
mga magulang.
→ Sa panahon ngayon ang pabula ay
muling binalikan at muling sumisikat
sapagkat ito ay ginagamit sa ibang paraan
upang kapulutang ng mga aral.
Ang alamat o legend/folklore
- Nagkukuwento tungkol sa mga
pinagmulan ng mga bagay-bagay sa
daigdig.
- Karaniwan nang nakapaloob ang
kagitingan o kabayanihan ng ating mga
ninuno.
- Ito ay mga kwento ng mga mahiwagang
pangyayari na nagpasalinsalin sa bibig ng
mga taong-bayan kaya't walang
nagmamay-ari o masasabing may akda ito.
- Karaniwang tumatalakay sa mga
katutubong kultura, kaugalian o kapaligiran.
- Ito ay tumatalakay din sa mga katangiang
maganda, tulad ng pagiging matapat,
matapang, matulungin, at sa mga
katangiang hindi maganda tulad ng
pagiging mapaghiganti, masakim, o
mapanumpa.
- Nguni't sa bandang huli, ang kuwento ay
kinapupulutan ng aral para sa ikabubuti ng
iba. Ito ay sumasalamin sa kulturang
bayang pinagmulan nito.
Salawikain
- Mga kasabihan o kawikaan na nagbibigay
o nagpapanuto ng magagandang aral o
gabay sa pamumuhay, sa asal, sa
pakikipagkapwa.
Kahalagahan sa Pagsasalin ng Mga
Salawikain mula sa Ingles Patungong
Filipino:
1. Nakikita at napapahalagahan ang
konseptong global patungong lokal
2. Nalalasap ang diwa (mga paalala at
patnubay) mula sa konseptong kanluranin
sa diwang maka-Pilipino
3. Nakikilala ang mga konseptong global sa
diwa ng sariling atin
Paglikha at Pagsasalin ng Komiks Strip
Komiks Istrip
- Kuwento sa paraang pa-komiks.
- Taglay nito ang mga larawan at dayalogo
ng mga tauhang kalahok sa kwento.
- Ginagamit ito sa pagbubuod ng
mahahabang salaysayin at sa
pagbibigay-diin sa mahahalagang detalye
ng isang kwento.
- Gumagamit ito ng tinatawag na mga
speech bubbles o speech ballons.
- Maaari itong gamitin sa pagsusulit lalo’t
higit kung naratibo o palahad ang estilo nito.
- Mas nagiging imahinatibo at malikhain sa
pagtuklas ng idea na maiiring ilagay o isulat
sa mga speech bubbles.
→ Ang komiks ay sumasabay sa
modernong takbo ng panahon. Ayon sa
popular na website ng quora.com, “comics
are far from dying medium”.
→ Ang midya na ito ay namayagpag sa
napakahabang panahon at kumita ng
limpak na salapi at nakikitang
mamamayagpag pa ito sa susunod na
panahon.
→ Masasabi pa rin na ito’y buhay pa at
nasa sirkulasyon pa rin sa kasalukuyang
panahon.
Ang Japanese Manga: Isang Barayti ng
Komiks
- Ang manga ay komiks ng bansang Hapon.
- Ang Japanese Manga na isang barayti ng
komiks at tunay na malaks ang hatak hindi
lang sa kabataan kundi sa mundo ng
kulturang popular.
- Ang salitang “manga” ay mas malimit
nagkakapalitan ng konsepto sa terminong
American na “graphic novel.”
- Ang manga ay binabasa mula kanan
pakaliwa.
- Ang kalimitan sa saling Ingles ng manga
ay nagtataglay ng orihinal na dibuho
(artwork), pinapalitan lang ang mga
dayalogo.
- Marami sa kabataang Pinoy ang tunay na
nahilig sa manga bunga na rin ng hype sa
kulturang popular.
Ang Komiks at ang Pagsasaling-wika
- Maituturing na mapanghamon ang
pagsasalin ng tekstong komiks na nasa
wikang dayuhan patungo sa wikang lokal.
- Magkaiba ang namamayaning pilosopiya,
ang kinalakihang kultura at ang lipunang
ginagalawan ng mga tumatangkilik nito
kung kaya may mga balakid sa gawain at
punto ng pagsasalin.
- Kinakailangan dito ng ibayong ingat sa
pagsasalin upang iparating pa rin sa target
na mambabasa ang konteksto ng orihinal.
- Ang pananaliksik sa kultura at uri ng
pamumuhay ng tekstong orihinal ay
marapat lamang na gawin ng isang
nagtatangkang magsalin—lalo na ng
komiks.
- Dapat lamang ito isalin sa ating wika
sapagkat mas lasap ng lokal na
mambabasa lalo’t higit ng mga kabataan
kung nababasa nila ito sa wikang alam ng
kanilang dila.
- Isa pa ring hamon dito ay ang dibuhista
(graphic designer, artist) na maglilipat
naman ng larawan sa konteksto ng wikang
pagsasalinan.