You are on page 1of 47

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON

DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN
KULLANIMI

PROF.DR.SERHAT PABUCCUOĞLU
DAMIZLIK AYGIRLARIN SEÇİMİ:
dikkat edilecek noktalar:
 IRK ÖZELLİKLERİ
 IRKIN GENEL YAPI ÖZELLİKLERİ
 PERFORMANSLARI ve PEDİGRİ KAYITLARI

 SAĞLIK DURUMU
 GENEL SAĞLIK ve BULAŞICI ve VENERAL HASTALIKLAR
 ÜREME ORGANLARI İLE İLGİLİ KONTROLLAR
 EXTREMİTELERDE ANATOMİK VE FONKSİYONEL BÜTÜNLÜK.
 LİBİDO
 AŞIM KONDÜSYONU,
 SPERMA KALİTESİ,
 KALITSAL HASTALIKLAR

 DAVRANIŞ
 SAKİN, YÖNETİLEBİLİR

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
2
AYGIRLARDAKİ REPRODÜKTİF
KONTROLLER
AYGIR DIŞ GENİTAL ORGANLARININ MUAYENESİ:
 skrotum,
 testis,
 funiculus spermaticus
 penis,
 prepusyum

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
3
SKROTUMUN MUAYENESİ
 MUAYENE TRAVAYDA, YARALANMALARA DİKKAT EDİLMELİ
 CİNSEL AKTİVİTE SONRASINDA VEYA SICAK BİR YERDE MUAYENE
YAPILMALI
 İNGUİNAL BÖLGEDE YER ALAN 4 FARKLI KATMANDAN OLUŞAN KESE
Dış ısısı 33,0 oC, iç ısısı 30,5-32,5 oC seviyesindedir,
Birbirinden median hat ile ayrılan iki boşluktan oluşur
Skrotum serbest hareket edebilen, küresel ve simetrik yapıdadır

 DERİ YAPISI ELLE RAHATLIKLA HİSSEDİLEBİLİR VE KAYGAN, YAPISAL


BÜTÜNLÜĞÜ KORUNMUŞ OLMALI
 TERMOREGULASYON-SERBEST HAREKET

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
4
TESTİS VE EPİDİDİMİSİN MUAYENESİ:
TESTİS:
ERGİN BİR AYGIRDA: 8-12 CM UZUNLUĞA,
6-7 CM YÜKSEKLİKTE VE
5 CM GENİŞLİKTE GÖZLENİR.
NORMAL SCROTAL GENİŞLİK:
9 İLE 13 CM ARASINDA DEĞİŞKENDİR.

EPİDİDİMİS:
 KAPUT EPİDİDİMİS
 KORPUS EPİDİDİMİS
 KAUDA EPİDİDİMİS (2-3 CM ÇAP)

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
5
FUNİCULUS SPERMATİCUS'UN
MUAYENESİ
Funiculus spermaticus inguinal kanalın orifisium
externa'sından testisin üzerine birleşinceye kadar devam
eder.
Yapısında helezoni bir yapıya sahip testicular arter, plexus
pampiniformis olarak bilinen küçük ven ağı, ductus deferens
ve sinirleri bulundurur.
Funiculus spermaticus'un vazgeçilmez parçası olan
M.cremaster externalis abdominal kasların uzantısı olarak
gelir ve kaput epididimisin hemen yanında tunica vaginalisin
parietal yaprağına bağlanır.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
6
CRYPTORCHİD
http://michaelporterdvm.blogspot.com.tr/2
http://www.drostproject.org/en_equrep/10-
013/05/testicular-enlargement-in- 32/itemtop5.html
stallion.html

http://www.extension.org/pages/31219/cryptorc
hid#.VEUTUc8cQ5s

http://www.dilutesaustrali http://cawkysyardlife.blogspot.co
m.tr/2011/05/there-goes-his-
a.net/sample-
manhood-alfie-now-gelded.html
photos.html

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
7
PENİS’İN MUAYENESİ:
Aygır penisi musculocavernous tipte,
 kurura penis,
 korpus penis
 kaput penis

Erektil olmayan ergin bir hayvanda toplam penis uzunluğu 50 cm


uzunlukta, 2,5-6 cm'e çaptadır. Penis uzunluğunun 15 - 20 cm'i
prepusyum içinde serbest olarak yer alır.

Ereksiyon gerçekleştiğinde penisin


 uzunluğu ve kalınlığı İKİ KATI artar ve
 glans penis hacim olarak ÜÇ İLE DÖRT KATI artar

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
8
PREPUSYUM'UN MUAYENESİ:
Prepusyum, penisin distal kısmını örten ve derinin çift katlı
invaginationu ile şekillenmiş, ereksiyonun yokluğunda gözlenebilen,
ereksiyonun şekillenmesi ile invaginationun açılması ve tüm penisin
üzerine yayılması sonucu fark edilemeyen, derinin müközal bir yapıya
dönüştüğü lamina parietalis ve lamina visseralis diye adlandırılan
kısımları ile dikkati çeken bir organdır.

http://www.drostproject.org/en_equrep/10-34/itemtop2.html http://ruthiefranczek.com/Spring%20Cleaning.html

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
9
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
10
AŞIM SEZONU ÖNCESİNDE
YAPILMASI GEREKENLER
AYIGIRLARIN GENEL SAĞLIK KONTROLÜ YAPILMALI
AYAK SAĞLIĞI VE BAKIMI YAPILMALI ÖN VE ARKA AYAKLARDA NAL
VARSA SÖKÜLMELİ
BULAŞICI HASTALIK PORTÖR İNCELEMELERİ YAPILMALI (SWAP, SPERMA
VS ÖRNEKLER ALINARAK İNCELENMELİ
GENİTAL ORGAN MUAYENELERİ YAPILMALI
SPERMA KONTROLLERİ TEKRAR EDİLMELİ

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
11
ÜREME SEZONU/AŞIM
SEZONU
Atlarda ÜREME FAALİYETLERİ mevsime bağlı poliöstrik
olarak gözlenir. Aşım sezonu Türkiye koşullarında iklim
koşullarına bağlı olmakla birlikte Aralık ayından Eylül ayına
kadar uzayan bir zaman dilimine yayılma göstermekle
birlikte MART, NİSAN VE MAYIS aylarında yoğun olarak
aktiviteler gözlenmektedir.
AŞIM FAALİYETLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
◦ YARIŞ KURALLARI GEREĞİ YAŞ GRUPLARININ UYGULANMASI
◦ İKLİM
◦ AYGIRLARA OLAN TALEP

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
12
AŞIM SEZONUNDA
AYGIRLARIN SEVK VE İDARESİ:
 İYİ GÜÇLÜ BİR KONDİSYON
 ÖZENLİ BİR BESLENME
 İYİ BİR EGZERSİZ PROGRAMI
 DENGELİ AŞIM PROGRAMI

Aygırın yaşı: Kısrak Sayısı:


3 yaş 20 - 25
4 yaş 25 - 30
7 yaş 45 - 55
Ergin 55 - 70
20 yaş 20 – 25

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
13
DÖLVERİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ TOHUMLAMA


26.10.2015
TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI 14
İYİ GÜÇLÜ BİR KONDİSYON

DENGELİ BESLENME
DENGELİ EGZERSİZ

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
15
BESLENME VE BESLENMENİN
ÜREMEYE ETKİSİ
Beslenmenin temel unsurları
Enerji: Metabolizma ve verim payı gözetilmeli
Protein/amino asit: Verim ve vücut onarımı için
ve üreme fonksiyonları için gerekli
Vitamin: Metabolizmada, vücut
fonksiyonlarında, özellikle A (β-karoten) ve E
vitaminleri üremede önemli
İz elementler: Özellikle bakır, selenyum ve çinko
üreme için önemli

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ TOHUMLAMA


26.10.2015
TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
17
YAĞLANMA, EGZERSİZ, VE
EGZERSİZİN FERTİLİTE ÜZERİNDE
ETKİLERİ,
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
19
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ TOHUMLAMA
26.10.2015 TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI 20
1: çok zayıf 3: zayıf

4: orta 5: çok yağlı (obez)


http://tackandtalk.wordpress.com/2011/01/

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ TOHUMLAMA


26.10.2015 TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI 21
ÇEVRE ETKİSİ VE YÖNETİME DAYALI
DİĞER STRES FAKTÖRLERİNİN
REPRODÜKSİYONA ETKİSİ
Hayvanın yaşadığı çevre
◦ Isı
◦ Işık
◦ Barınma koşulları (ahır koşulları)
◦ Dolaşma alanları
◦ Bakıcı yaklaşımı

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
22
Egzersizin önemi
Egzersiz öncelikle vücut kondisyon skorlarının düzenlenmesinde en
büyük yardımcıdır.
Dişi hayvanlarda aşırı yağlanmayı engellemek için egzersiz büyük katkı
sağlayacaktır.
Erkek bireylerde egzersiz aşırıya kaçmamak koşulu ileandrojen hormon
seviyelerine olumlu katkı sağlamasının yanı sıra sperma kalitesinde de
olumlu katkı sağladığı çalışmalarla ortaya koyulmuştur.
Aşırı egzersiz testis dokusunda atrofiye neden olduğu belirlenmiştir. O
nedenle egzersizin dozu iyi ayarlanmalıdır. Vücut kondisyon skoru 3
civarında olmalı 2,75’nin altına inmemeli 3,5’in üzerine de çıkmamalıdır.
Erkek damızlıklara günlük egzersizleri düzenli olarak yaptırılmalıdır.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
23
Çevre, çevre ısısı, Isı stresi,
Çevre, çevre ısısı, Isı stresi,
Çiftlik hayvanlarının barındırıldıkları ortamın ısısı 28oC’ın üzerine çıktığı
andan itibaren ısı stresi başlar ve üreme fonksiyonlarında aksamalar
başlar.
Bunun başlıca nedeni yüksek ısıya bağlı kortizon seviyelerinde artışdır.
Canlının termoregülasyonunda aksamalar başlayınca strese bağlı
kortizon seviyelerinde artış gözlenir. Bu da üreme organları üzerinde
negatif etki ederek hem hormonal mekanizmalarda hem de üretilen
üreme hücreleri kalitesinde düşüşlere neden olur.
Bu etkinin toparlanması için 60 -90 gün gibi bir süreye ihtiyaç duyulabilir.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
25
Erkek hayvanlarda etki
Çevre Isısının aşırı yükselmesi testis
termoregülasyonunda aksaklığa neden olur. Bu da
testis dokusunda yürüyen spermatogenezis
fonksiyonlarında aksamalara yol açar. Üretilen
spermatozoon sayısında azalmalar görülür ve
ejakule edilen sperma kalitesi hızla azalır. Anormal
spermatozoa üretimi artar, motilite ve canlı oranı
hızla azalır.
Bu koşulların uzun sürmesi bu bozulmaların testis
dejenerasyonlarına kadar gitmesine neden olabilir.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
26
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
27
Fotoperiyot ve etki
mekanizmaları
fotoperiyota bağlı türler
IŞIĞIN ENDOKRİN SİSTEMDEKİ
ETKİSİ
IŞIK GÖZ
SİNİRİ PİNEAL GLAND

IŞIK IŞIK
melatonin seratonin

HİPOTALAMUS

GnRH

26.10.2015 29
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
IŞIĞIN ATLARIN ENDOKRİN
SİSTEMDEKİ ETKİSİ

GECE

ışık melatonin seratonin

GÜNDÜZ

ışık melatonin seratonin


ATLAR
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
30
AŞIM VE AYGIRLARDAN
SPERMA ALMA YERİ
SPERMA ALMA VE AŞIM YERİNİN ÖZELLİKLERİ:
◦ SOĞUK HAVALARDA KULLANILABİLECEK KAPALI ALAN OLMALI
◦ ZEMİN AYGIR İÇİN GÜVENLİ OLMALI
◦ AYGIRA MAKSİMUM TUTUNMA SAĞLAMALI
◦ DÜŞME GİBİ KAZALARDA AYGIRIN VEYA KISRAĞIN YARANLAMSINA NEDEN
OLMAMALI
◦ ÇALIŞANLAR İÇİN GÜVENLİ OLMALI
◦ TOZ KALDIRACAK BİR MATERYALDEN OLMAMALI VEYA ÖNLEM ALINMALI
◦ TOZSUZ ORTAM SAĞLAMALI
◦ GEREKTİĞİNDE GÜVENLİK İÇİN KULLANILABİLECEK BÖLMELER
OLMALI
◦ TAYLI KISRAKLARIN TAYI İÇİN BİR BÖLME BULUNMALI

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
31
AŞIM VEYA SPERMA ALIMI SIRASINDA
UYULMASI GEREKEN KURALLAR:
ÇALIŞANLARIN CAN GÜVENLİĞİ SAĞLANMALI
AYGIRIN ZAPTIRAPTI ÇOK İYİ YAPILMALI
ALANDA YARALANMALARA NEDEN OLABİLECEK HER TÜRLÜ EKİPMAN
VE MALZEME UZAKLAŞTIRILMALI
ENJEKSİYON VE AYAK BAKIMI GİBİ AĞRILI OLABİLECEK EYLEMLER AŞIM
VEYA SPERMA ALIM ALANININ DIŞINDA YAPILMALI
AŞIM SIRASINDA ANİ VE SERT HAREKETLERDEN KAÇINILMALI, AYGIR VE
KISRAĞA KARŞI UYANIK OLUNMALI
AYGIR KISRAĞIN ÜZERİNE ATLADIĞI SIRADA EREKTİL OLAN PENİSİN
VAGİNA İÇİNE GİRMESİNE ELLE YÖNLENDİRİLEREK YARDIMCI OLUNMALI

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
32
AYGIRIN HAZIRLANMASI:
ERKEN ATLAMAYI ÖNLEMEK İÇİN DİLLİ KANTARMAVEYA
GEREKLİ DURUMLARDA AYGIRA AŞIM BAŞLIĞI GİYDİRİLİR
AYGIRIN GENİTAL ORGANLARININ TEMİZLİĞİ YAPILIR

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
33
AYGIRLARDAN SPERMA ALMA
VE KULLANILAN YÖNTEMLER:

 VAGENDEN AŞIM SONRASI BİR KAŞIK BENZERİ


ALET İLE SPERMANIN ALINMASI

 PREZERVATİF TEKNİĞİ İLE SPERMA ALMA

 SUNİ VAGİNA İLE SPERMA ALMA

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
34
AYGIR SUN'İ VAGİNAİ VE SUN'İ
VAGİNA İLE SPERMA ALMA :
Japon, Rus (Cambridge), Missouri, Mississipi, Berlin, Krakow, Hannover gibi
çeşitli tiplerde sun'i vaginalar geliştirilmiştir
Aygır sun'i vaginasında da üç ana kısım bulunmaktadır.
◦ 1. Sert plastik veya metalden bir dış kılıf
◦ 2. Yumuşak kauçuktan yapılmış bir iç kılıf
◦ 3. Sperma toplama kadehi
AYGIR SUN'İ VAGİNA ÖLÇÜLERİ:
BOY: 45 cm ile 55 cm arasında
ÇAP: 13 cm ile 15 cm arasında
Sun'i vaginanın iç yüzeyinin kullanılmadan hemen önce kayganlığın
sağlanması için %10'luk glukoz solusyonu ile yıkanması veya az miktarda
vazelinin kullanılması önerilmektedir.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
35
AYGIRLAR İÇİN PREZERVATİF

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
36
AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ
26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
37
AYGIR SPERMASINDA GENEL
ÖZELLİKLER
Renk/Görünüm: Sütsü Proksimal Damlacık (%) 1-21
Hacim: 30-300 ml ortalama 70 ml Distal Damlacık (%) 1-10
◦Jelsiz Hacim (ml.): >40 mL
Diğer Morfolojik Bozukluklar (%)
Konsantrasyon (x106/mL) 238 (20-450) 4-25

Toplam Hücre Sayısı (x109) Normal Spermatozoon (%)


9-16 yaş: 4.5 - 7
50-60
Ham Sperma Dayanıklılık Testi(22
%Motilite (Saf/Ham Sperma)
°C’de 6 Saat sonra %Motilite) 6 h
>40
sonra en az %10 motilite
%Motilite (Sulandırılmış Sperma)
>60
Akrozom (%) 3-16

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
38
ORTALAMA DEĞERLER

Anormal
Hacim (mL) Konsantrasyon (milyon/mL) spermatozoon
oranı
alt ve üst alt ve üst (Min. - max. %)
ortalama ortalama
sınırlar sınırlar
30 - 300 70 30 - 800 100 6 - 25

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
39
Spermanın Değerlendirilmesi
Makroskobik Bulgular
Mikroskobik Bulgular

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
40
AYGIR SPERMASI SULANDIRICILARI
YAĞSIZ İNEK SÜTÜ,
SÜT TOZU: 2,4 G YAĞSIZ SÜT TOZU, 4,9 G GLUKOZ 92 ML STERİL DİSTİLE
SUDA ERİTİLİR. 2 ML %7,5'LİK SODYUM BİKARBONAT SOLUSYONU VE 2 ML
GENTAMYCİN SULFAT KATILIR.
KISRAK SÜTÜ (KISRAK SÜTÜNÜN LAKTOZ ORANININ OLDUKÇA YÜKSEK
OLMASI ENERJİ MADDESİ DESTEĞİNDE ÖNEMLİ BİR YER TUTMAKTADIR.)
KISRAK SÜTÜ VEYA YAĞI ALINMIŞ İNEK SÜTÜ 92 OC'A 10'AR DAKİKA İKİ KEZ
ISITILARAK STERİL HALE GETİRİLİR. HAZIRLANAN SÜT DİREK SULANDIRICI
OLARAK KULLANILABİLİR.
BİR BAŞKA SULANDIRICI İSE HER BİR 100 ML'SİNE 0,8 G. YUMURTA SARISI VE
7 G. GLUKOZ KATILAN STERİL DİSTİLE SU VEYA STERİL YAĞSIZ SÜT
HER BİR ML'YE 1000 IU PENİCİLLİN, 1 MG DİHYDROSTREPTOMYSİN VE 200 U
POLİMİXİN İLAVE EDİLİR

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
41
TOHUMLAMA DOZU

Tohumlama dozundaki spermatozoon sayısı 80


milyon ile 500 milyon arasında tutulmuş, dozdaki
spermatozoon sayısı arttıkça fertilite oranlarında da
artışlar gözlenmiştir.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
42
Sulandırıcı Miktarının
Hesaplanması

SPERMADAKİ MOTİL SPERMATOZOON SAYISI


TOHUMLAMA DOZUNDAKİ SPERMATOZOON SAYISI

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
43
Sulandırıcı Miktarının
Hesaplanması
Yapılan hesaplamada 100 adet KISRAK tohumlanabileceği VARSAYALIM.
Tohumlama dozunun hacmi 1 ml olacak ise çıkan bu rakam hacimle
çarpılmalıdır

100 x 1 mL = 100 mL
(Sperma + Sulandırıcı)

Bu hacimden sperma miktarını (30 mL) çıkarttığımızda gerekli olan sulandırıcı


miktarını hesaplamış oluruz

100 – 30 = 70 mL

sulandırıcı hazırlanması ve spermanın üzerine eklenmesi gerekir

22.04.2013 PROF. DR. SERHAT PABUCCUOĞLU, İSTANBUL 44


Alınan spermada spzt. konsantrasyonu az ise 9-18 dk. 400-500g santrifüj
edilir
Santrifüj sonrası spermanın üzerindeki supernatant atılabilir ve tekrar
sulandırılarak istenilen konsantrasyona ulaşılabilir
Santrifüj sonrası spermden zengin pellet üzerinde % 5 seminal plazma
bırakılır ve sperma 1:3-1:10 oranı arasında sulandırılır
Ham sperma santrifüj sonrası direkt verilebilir ancak sulandırma işlemi
spermayı korur

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
45
TAZE SPERMA İLE YAPILACAK
TOHUMLAMALARDAKİ AYARLAMA
Aygırlarda tohumlama dozunda olması gereken spzt. sayısı 25-50 x106 /mL
Toplamda da olması gereken motil spzt sayısı 500x106
Motile Sulandırma Tohumlama dozunda 500 milyon
Sperm oranı bulunan spzt.sayısı tohumlama
(milyon/ml)(Sperm:Sulandırıcı) (Milyon/ml) dozunun hacimi (mL)

100-150 1:3 25-37,5 20-13,3


150-200 1:4 30-40 16,6-12,5
400-450 1:9 40-45 12,5-11,1
450-500 1:10 40,9-45,5 12,3-11

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
46
SPERMANIN DONDURULMASI
Dondurma yöntemi olarak genellikle ampul ve payet metodu
kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalarda spermaya katılan cryoprotectan
maddelerin miktarının spermatozoon üzerinde zararlı etkilerinin
bulunduğu ve gliserol oranının %10'lardan %5 oranlarına kadar
düşürüldüğü saptanmıştır.
Son dönemlerde en yaygın kullanılan yöntem payet yöntemidir.
kullanılan teknolojiye göre 0,5 mL veya 0,25 mL payetlerden
yararlanılmaktadır.
Gerekli sulandırmalar yapıldıktan sonraekilibrasyon işlemi bitiminde
payetlere doldurulan sperma sıvı azot buharında dondurulur ve
kullanılıncaya kadar sıvı azot içinde depolanır.

AYGIRLARDA REPRODÜKSİYON DAMIZLIK SEÇİMİ VE SUNİ


26.10.2015
TOHUMLAMA TEKNLOJİSİNİN KULLANIMI
47

You might also like