|
 



| 
 


    |


O
 





 Sunum içeriği
‡ Genel bilgiler
‡ p


‡ p

Ñnın morfolojisi
‡Genel tanı yöntemleri
‡ Moleküler yapısı
‡Mikroskobik
‡ Yaşam döngüsü yöntemler
‡ Leishmaniasis ‡Kültür
‡ Viseral leishmaiasis ‡Serolojik yöntemler
‡ Kutanöz leishmaniasis ‡Moleküler yöntemler
‡ Mukokutanöz leishmaniasis
 
 

‡ intartika dışında bütün

kıtalarda yayılım gösteren leishmaniasis,
vektör aracılığı ile bulaştırılan protozoon
paraziter enfeksiyon hastalığıdır.
p

türleri,
† Kendiliğinden iyileşebilen deri enfeksiyonları
† İç organlara yayılan , epidemilere yol açıp
binlerce kişinin ölümüne sebep olabilir.
 p


p

, protozoanların @

 alt
şubesinde bulunan 




ailesinde yer alan, insanların kan ve
dokularında yerleşerek leishmaniasis
enfeksiyonuna neden olan kamçılı bir
parazittir.
 p 

‡ p

 cinsine ait türlerin yaşam
evrelerinde morfolojik olarak,
memeli konakta görülen ͞amastigotÑÑ
ve vektörde görülen ͚ÑpromastigotÑÑ
şekli olmak üzere iki farklı şekli
bulunmaktadır.

p

Ñnın omurgalı
vücudunda bulunan
amastigot yani kamçısız
şekli 2-4 ʅm büyüklüğünde
oval veya yuvarlak görünüme sahiptir.
imastigotlar genellikle monositler, polimorf
çekirdekli lökositler ve endotel hücreler
içinde, bazen kümeler halinde bulunur; bu
hücrelerin parçalanmasından dolayı bu
hücrelerin dışında tek tek görülebilirX
 
p

Ñnın omurgasız vücudunda bulunan
promastigot yani kamçılı şekli 15-20 ʅm boyunda,
1.5-5 ʅm genişlikte mekik şeklinde olup vektörde
uzunlamasına bölünerek çoğalmaktadır. Ön uçtan
çıkan 18-20 mikron
uzunluğunda serbest
bir kamçısı vardır.
 @  
‡ p

Ñnın amastigot ve promastigot
formlarında 2-4 nm genişliğinde, üç tabaka
görünümünde plazma membranı ve bunun
hemen altında da 20-22 nm subpelliküler
mikrotübüller uzanmaktadır. Subpelliküler
mikrotübüllerin sayıları, kalınlıkları,
birbirinden uzaklıkları türlere göre değiştiği
için p

 türlerinin ayrımında da
kullanılmaktadır.
p


 


 
 

 

   
     

     
 

  
      



   

p

 



 
      ! 
   

 
 
  

  " 
 
 #$%   
  
 
&


 

  
 

 

 
‡ p

 türlerinin hepsinde kamçının bazal
kısmında yerleşmiş kinetoplast adı verilen bir
organel vardır. Kinetoplast maxicircle ve
minicircle adı verilen iki gruptan oluşmuş bir
DNi ağı içermektedir. Maxicircle, homojen
dairesel DNi molekülüdür. Minicircle ise
bunun tam tersine heterojendir.
|

 p 

‡ p

cinsi zorunlu hücre içi protozoonların
neden olduğu farklı klinik belirtilerle ortaya çıkan
hastalıkların genel adlandırılmasıdır
‡ Leishmaniasiste temel olarak üç faklı tipi
yaygındır:
‡ 1. Visseral leishmaniasis [VL, Kala azar, iç
organlar leishmaniasisu, kara hastalık, dum
dum fever (kara humma), öldüren ateş,
tropikal splenomegali],
‡ 2. Kutanöz leishmaniasis [KL, LCL (lokal
kutanöz leishmaniasis), deri leishmaniasisi,
kutanöz leishmaniasis, şark çıbanı, güzellik
çıbanı, Halep çıbanı],
‡ 3.Mukokutanöz leishmaniasis (MKL).
 X
  

‡ Leishmania enfeksiyonu tüm dünyada yaygın
durumdadır: 5 kıtada enfektifler
görülmektedir. 88 ülkenin tropikal ve tropikale
yakın iklime sahip bölgelerinde hastalık
endemiktir. Dünya çapında tahminen 12
milyon vaka vardır ; her sene 1.5-2 milyon yeni
vaka ortaya çıkar. her yıl 500,000 yeni VL
vakası ortaya çıkmaktadır
‡ ›konomik gelişmişlik, yaygın kentleşme,
ormanların yok olması ve kentsel alanlara
göç sonucu yeni yerleşim yerlerinin
kurulması leishmaniaÑnın rezervuarı
olarak tatarcık sineğinin yayılmasında
neden olarak gösterilebilir
‡ Viseral leishmaniasis genellikle ateş,
hepatosplenomegali, anemi,
trombositopeni, lökopeni ve
hipergammaglobülinemi gibi klinik
semptomlar gösterir.
 X
  

‡ 2u hastalık en sık ikdeniz kıyılarında
ve Ortadoğu ülkelerinde, Sovyetler
2irliğinde görülür. Lezyon yüz ve
kolların açık yerlerinde oluşmaktadır.
 ùX@
 p 

‡ Mukokutanöz leishmaniasisÑin tanısı klinik yönden
şüpheli lezyonlarda ve klinik geçmişi olan
hastalarda yapılır.
‡ Lezyonlardaki amastigotların sayısının yüksek
olması nedeniyle güçlü numunelendirme
yapılmasına rağmen parazit çoğunlukla
tanımlanamayabilir. imastigotların dağılımı eşit
değildir ve lesyonun yaşına göre sayıları azalır, bu
lezyonlar 6 aydan eskiyse daha düşük sayıda
amastigot içerir. Parazitin ilk izolasyonu için ideal
kültür besi yeri çeşitten çeşide değişkendir.
   
 

 1. MİKROSKO2İK YÖNT›ML›R
‡ Parazitler, direkt smear, kültür ya da hayvan
aşılama ile saptanabilirler. 2u şekilde tanısı
yapılan ve histolojik olarak incelenmiş olan
doku örnekleri biyopsi iğnesi ya da biyopsi ile
(dalak, kemik iliği, lenf bezleri ve deri
lezyonlardan) elde edilebilirler.
‡ Parazit gösterilmesinde farklı yöntemlerle
doku örnekleri toplanabilir.
 a. İğne biyopsisi
‡ Dalak, kemik iliği ya da lenfatik bezlerden alınan
iğne biyopsisi genellikle kullanılan yöntemdir. Deri
lezyonları için de materyal ülserin alt kenarından
elde edilir ama bu yöntemin yerine bu durumlarda
biyopsi kullanılır
 b. 2iyopsi
‡ ›ğer doku, bir ayırma işlemi ile elde edilecekse
bir ülserin kenarından biyopsi alma en iyi
yöntemdir.
‡ Hazırlanan preparat bir gece boyunca
buzdolabında tutulur ve sonra bir hamsterin
deri altına ya da karın içine aşılanır. Smearler
ve touch preparatları Leishman ya da Giemsa
boyası ile ph 7,2Ñde boyanmalıdır.
 2. KÜLTÜR
i. Malzeme NNN ya da SchneiderÑs insect kültür
ortamında çoğaltılabilir, fakat bazı Güney imerika
p

 suşları bu besiyerlerinde ya çok yavaş
gelişir ya da bazılarında gelişme göstermez
2. Mikrokültür yöntemi: 2u yöntemle
promastigotların deri, kemik iliği, dalak
aspirasyon materyallerinden ayrıca periferal
kandan da üretilebilmesi mümkündür. Daha
yüksek CO2, daha düşük O2 ve pHÑnın
amastigotların promastigotlara dönüşmesini
ve daha sonrakilerin gelişmesini ya da canlı
kalmasını hızlandırdığı belirtilmiştir
(illahverdiyev  .).
Kültür yöntemlerine göre sensitivitesi ve
spesifitesi daha yüksek olan mikrokültür
az miktarda besiyeri kullanılması ve
inkübasyon periyodunun 2-7 günde
tamamlanması
nedeniyle hem maliyet hem de zaman
açısından avantajlı bir tekniktir.
Mikrokültür, periferal kanda da
geleneksel kültür yöntemlerinden daha
etkili bulunmuştur
 ùXO !p"#|  @p !
i. Kompleman fiksasyon testi

intijenler p

 nın yeteri

kadar bilinen (genellikle p 


)
herhangi bir çeşidinden
amastigotların ultrasonik titreşimler
ile fragmentlere ayrılmasıyla
hazırlanır .(La Placa et al., 1975).
‡ Komplement fiske antikorlar kala-
azarÑda (p 


) ve
mukokutanözde p 


)
bulunur ve klinik tanılarda ve
hastalıkları görüntülemede kullanılır.
Komplement fiske antikorlar kala-
azar için seroepidemiyolojik
tetkiklerde kullanılır (Pampiglione et
al., 1974; 2ettini et al., 1977;
Shuikina, 1980).
 2. Dolaylı hemaglütinasyon testi
‡ 2u yöntem kala-azarÑın (Manson-2ahr,
1967; 2ray et al., 1967) ve post kala-azar
dermal leishmaniasisÑin (Haldar et al.,
1981) tanısında kullanılır. intijen
promastigotların gelişmiş kültürlerinden
hazırlanır. 1/200 titresi ciddi olarak
dikkate alınmalıdır.
 C. immünofloresans
‡ İndirekt florasan antikor testi (IFiT) en hassas
testtir ve özel bir gruptur.
‡ IFiT için antijenler amastigotlardan ya da
promastigotların kültürde gelişmişlerinde
hazırlanabilir.
‡ Promastigot antijenler:
‡ Promastigotların direk kullanımı ya da
dondurularak kurutulmuş preparatların
yeniden yapılanmasıyla kullanılarak kültürden
elde edilebilir.
‡ imastigot antijenler:
‡ imastigotlar iyi antijenlerdir ve daha genel
kullanıma sahiptir. Yeşil maymun böbrek
hücreleri (Walton et al., 1972), kültürlerinden
ya da promastigotların 34 CÑye yükseltilmesi
ile yapılan kültürden (Moody, kişisel iletişim,
1981) elde edilebilirler.
‡ Titreler:
‡ Floresan antikorlar kala-azarÑda (p 


),
mukokutanöz (p 


) ve bazı kutanöz
leishmaniasis hastalıklarında (p 
)
gösterilebilir.
‡ ›nfeksiyonda daha erken gelişirler ve
komplement fiske antikorlardan daha uzun
sürelidirler
 D. ›LİSi testi
‡ Çözülebilir bir antijen promastigotlardan
hazırlanır ve ›LISi testinde kullanılır ve
IFiT titreleri ile karşılaştırılır (Haldar et
al., 1981) .
‡ 2u, insan ve köpek leishmaniasisinin
seroepidemiyolojik tanısında geniş bir
ölçekte özellikle gereklidir . (Hommel et
al., 1978) .
 F. Deri testi
‡ 2u test, leishmanin testi ya da
Montenegro reaksiyonu olarak bilinen
geçmiş leishmaniyal enfeksiyonun
tanısında kullanılır.
‡ Hızlı basamak:
‡ 

kültürden hazırlanan eksoantijen 30
dakikada gözlenebilen bir reaksiyon verir. 2u
reaksiyon, standart leishmaninÑe gösterilen
gecikmiş aşırı duyarlılık cevaplarıyla ilişki
içindedir.
‡ Tanıda hızlı basamak kullanılmazken gecikmiş
basamak daha kullanışlıdır.
‡ Gecikmiş basamak:
Gecikmiş aşırı duyarlılık leishmania
nın tüm türleri için önemli bir
özelliktir ve leishmanin testi ile
ölçülebilir. Leishmanin % 5 lik fenol
tuzunda yıkanmış promastigotların
karışımıdır.
‡ Deri reaksiyonu ayrıca kabarıklığın yarıçapına
ve indurasyonun kalınlığına göre de
ölçülüp,derecelendirilebilir.(2ryceson ve
arkadaşları,1970).
‡ V=4/3ʋr²t (r=kızarıklığın yarıçapı ve t=
indurasyonun kalınlığı) (2ryceson ve
arkadaşları,1970)
‡ Hareketli promastigotlar da kullanılabilir ve
antijen azot içeriği ile standardize edilebilir.
‡ Leishmaniasis deri testi kutanöz ve
mukokutanöz leishmaniasislerin klinik
tanılarında kullanılır. Kala-azarda bu test
sadece geçmiş enfeksiyonların ölçümünde ve
sadece epidemiyolojik tanılarda kullanılır .
 MX@p $p ! %
i. Western 2lot
‡ Spesifik antikorların varlığı Western blot
tekniği ile de tespit edilebilir. 2u test tipi için,
p


nin promastigotlarının logaritmik
faza gelişmesi sağlanır ve çözülür ve çözülebilir
protein SDS-PiG› elektroforezinde koşturulur.
‡ 2u tekniğin hassasiyeti kemilüminesans
antikor problarıyla geliştirilebilir. 2una rağmen,
bu proses zaman kaybına sebep olur, teknik
olarak kullanışsız ve pahalıdır.
 2. PCR
‡ PCRÑın gelişimi leishmaniasis tanısında
kullanılan moleküler biyoloji teknikleri
uygulamalarda yüksek verime
yaklaşılmasını sağlamaktadır. Çeşitli
dokularda test edilmiş farklı leishmania
türlerinde kDNi minicircleÑlarında
bulunan korunumlu dizilerin amplifiyesi
için primerler dizayn edilmiştir.
‡ 2u, amaca oldukça uygundur çünkü
kinetoplastın binlerce minicircle DNi
kopyasını yapabildiği bilinmektedir. Son
yıllarda hassasiyette ve spesifiklikte
kapsamlı bir alana sahip olan PCR temelli
tanı yöntemleri daha çok
kullanılmaktadır.
C. Restriksiyon Fragment Uzunluk
polimorfizmi (RFLP)
2u yöntem; DNiÑnın restriksiyon
enzimlerinden bir veya birkaçı ile kesime
uğratıldıktan sonra, agaroz jel
elektroforezine tabi tutulması ve sonra
ethidium bromid ile boyanan jelde oluşan
DNi bantlarının yeri ve sayısı
kıyaslanarak elde edilen çeşitliliğin
gözlemlenmesi temeline dayanır.
  %|  @p !# # !'%p'%!%p@O%

  &
  &

Direk -2asit -Parazit sayısı yüksek
mikroskobi olmadığında düşük duyarlılık
-Direk yöntem göstermesi
-Maliyeti düşük -2enzer yapıdaki
organizmaları ayırt
edilememesi
-Deneyimli personele
gereksinim

Serolojik -2asit ve hızlı -Standardize ayıraçların

-Çok sayıda gerekliliği
yöntemler -iktif ve geçirilmiş yada latent
örneğin
enfeksiyonun ayırt
incelenmesine edilememesi
elverişli -Düşük özgüllük
Klasik Kültür -Canlı parazitlerin -Pahalı ve yavaş
-Örnekde parazitlerin
yöntemleri saptanabilmesi canlılığının
sürdürülmesi
gerekli
-Türler arasında
varyasyonların
saptanması
Moleküler -Doğrudan parazitin -Çok aşamalı ve
türünün pahalı
yöntemler araştırılması ve ayrımı -İnhibitörler ve
-Canlı-cansız her paraziti kontaminasyon
tanıyabilmesi nedeniyle olası
-Parazit sayısı düşük negatiflik
olduğunda
bile yüksek duyarlılık
göstermesi
 T› ›KKÜRL›R
‡ 2u çalışmam boyunca benden akademik
bilgilerini ve tecrübelerini esirgemeyen değerli
hocalarım Yrd. Doç. Dr. Melahat 2i
IROVi
͚ya, Prof. Dr. idil M. iLLiHV›RDİY›V ve
çalışmam boyunca bilgileriyle ve kaynaklarıyla
bana destek olan iraş. Gör. Sezen CiNIM
iT› Ñe teşekkür ederim.
 Kaynaklar
‡ [1] Shyam Sundar and M. Rai, Laboratory Diagnosis of Visceral Leishmaniasis, Kala-
izar Medical Research Center, Department of Medicine, 2anaras bHindu
University, Institue of Medical Sciencess, Varanasi 221 005, India
‡ [2] P. ›. C. MiNSON-2iHR, The Leishmaniases Volume II, 15-Diagnosis, Late of
Overseas Development idministrastion, ›leand House, Stag Place, London
SW1›5DH, UK,1987
‡ [3] Gloria Palma, MD, PhD, and Yezid Guiterrez, MD, PhD, Laboratory Diagnosis of
Leishmania, Clinics in Laboratory Medicine, Vol. 11, No. 4, December 1991
‡ [4] Fadime ›RO
LU, Kutanöz Leyişmanyozlu Hastalarda ›tken Türlerin PCR-RFLP
Yöntemi ile Tanımlanması, Yüksek Lisans Tezi, idana-2008
‡ [5]iDIL M. iLLiHV›RDIY›V, SON›R UZUN, MiLiHiT 2iGIROVi, MURiT DURDU,
iND HiMDI R. M›MISOGLU, i S›NSITIV› N›W MICROCULTUR› M›THOD FOR
DIiGNOSIS OF CUTiN›OUS L›ISHMiNIiSIS, 

 
        
   
  

 


 @ 

   
 !
 
 "
 #$$%
‡ [6] Meral iYD›NİZÖZ 2uğrahan 2ekir Yi
CI iyşegül TiYLiN ÖZKiN Sibel YiSi
DURU iycan Nuriye GiZYi
CI KırıkkaleÑdeki Köpeklerde Mikrokültür Yöntemi ve
IFiT ile Visseral Leishmaniosisin Prevalansının iraştırılması, Kırıkkale Üniversitesi
Veteriner Fakültesi Parazitoloji inabilim Dalı; İç Hastalıkları inabilim Dalı, Kırıkkale;
Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi, Salgın Hastalıklar iraştırma Müdürlüğü,
Parazitoloji Laboratuvarı, inkara, Türkiye, 2010
 İnternet Kaynakları
‡ http://www.google.com.tr/imgres?imgurl=http:
//www.icp.ucl.ac.be/trop/images/leishmania.
‡ http://www.med-chem.com
‡ www.uniklinik-
ulm.de/?id=15764&print=1&type=98
‡ http://genomebiology.com/2008/9/2/R35/figur
e/F6
‡ http://www.biomedcentral.com/content/figure
s/