Niet-destructief onderzoek aan bestaande betonconstructies
of toch niet?Theodor Gisber
INTRON
Niet-destructef onderzock (NDO) aan bestaande betoncon
structes vind voornamelik plats om twee redenen:
| Br is wil over de grease
struetie, met name in de erste evensise.
2 Eraijn onvoldoende materaalggevens bekcnd, vooral in de
fave dat verandering van gebruik word overwogen en bel
tingen op de constractie veranderen
cde kvalitet van de betoncon
De verwachting i dat met moderne, nie-destructiee meet-
technicken het inzcht in de constrstie word vergroot
Inmers, meten is weten Tach komt er meer bij kien dan een
siting alee,
Init artikel komen de
bod. Ee wordt ook aandacht bested aan de valkuilen die i
[DO op de oer liggen. Deskundigheid ap het gebied van de
ost ganghare meettechnisken aan
moettchnick en kennis van constrcties en materiale i
nontbeerti wor goede interpretatc van de moetgegevens
Visuele inspectie
‘Visuele inspect de meest vor de hand iggede en veruit
cet gebrukte NDO technic maar bliftwaak ongenoem
et enige hulpmidde isin vel gevallen het ble, Soms
word aanullend cen verrckiler voor inspects op grote afitan
«denen en lope of scheurenkaart voor het beoorddlen van
scheuren ingezet. De vsuleingpoctie Bi ochter bepekt tt het
betonoppersak. Wel lift het de basis Zonder cn goede viele
Inspect moet je net aan ander NDO willenbeginnen
NDO gericht op wapeningsstaal
DO ish bestaande betonconstruetes opt splitsen in onde
_2ock aan het beton en aan het wapenngstal. In dit arts
wordt eerst ngegaan op NDO van wapen
vaonden net destrcteve of eperk destructive onderzoec:
smethodeningczct om vragen te Beantwooren zo
= Wits de betondelkking?
— Welke wapening is aanwerigh
west. Hiervoor
~ Hoe is de contiguatie van de (vorspan)wapening?
= In hoover is de (voorepanvapening gecorrodcerd?
Mote
en dekkingsmeter meet de vrstringen van een opgevtekt
leitromagneisch veld. Deze verstoringen warden veoorzaakt
door stalen onderdelen (wapeningsstaven) in et beton. De
eklingsmeter hewerkt de mectgepevens zodanig dt de
ckking op de wapening word gegeven,
van de dekking
Delikingsmctersdetecteren tt circa 10 em dicpte de eerste
vapeningslag in het beton. Om de dekking te bepalen,
volstaat meestal con meting over cen bin (oondimensionaal)
naa op de lngsrichting van de wapeningstaven (fig. 2)2 ensiemone'ebering in de mest
[asst de dekking kan ook delgging en de indcatieve diameter
‘an de wapeningsstaven worden bepaald Hiervoor worden
setingen in twee rchtingen(tweedimensionsal) utgevoerd.
In deafelopen dacennia jn dekkingsmeters verderontwikld
“Moderne meters eggen over cen grtergebied in dén meting de
Tiggng diameter en dekking van bet wapeningstal vas De
smectresitaten worden als tekeninggepresentend (ig. 3).
extn aandacht ie verist in de stati als rte stave dicht
bij clkaarliggen, Dekkngsmeters inteprcteen het signsal dan
regelmatig verkecrd en geven één (dik) staaf weer
Configuratie bepalen van de (voorspan}wapening
et bepalen vance wapeningsconfiguraties ook mogelk met
‘cen radar. Eon radar zen radiogolven(alekiromagnetische
stealing yan 15 tot 4 GH uiten onivangt de greflecteerde
radiostraling via sen antenne Ut de ontvangen eeflstie wordt
‘cen aatal gegevens van het refectivlak bepaald ten opichte
‘van di radar, zolsrichtingenaftand
°
sofadarvanlarmaperng met ena
cndeiigunde wap:
Reflectcs op wapeningsstaven hebben in gen radarprofiel atid
«een paraboolvorm, Door het interpeteren van dereflecties is
de poste van de wapeningstaven te bepalen. Naast de rfle
ties van de wapeningsstaven tekenen zich ook de reflects van
kunststofbuizen al dan niet gevuld met bedeading of wate, af
(fg. 4) en grenslagen tussenbivoorbecld asfal-beton en
beton-luch (holle uimten, scheuren).
De snetheid van de eektromagnetische stealing i athankelic
‘van het chloridegshats, het vochtgshals, de porién en de
luchtbellen in het beton. Door de diversitec van de beton-
samenstllingin bestaande betonconstructis verschilt de snel-
held van de radiogolven in verschillende betonconstructies
sterk. Voor sen exact deptebepaling vormt dit en problem,
Fen king op de constructiedikteof een lokaal vigrhakte
\wapeningssafisiervoor een oplossing.
(Met een radarantenne van 4 GHz kan tot circa 30cm dipte in
het beton worden gokekea! en mt cen 1,5 GHz antenne tot
inca 30 cm diepe.Binnen deze diepten is op de eadarprofilen
de poste van wapeningsstaven normaliter good te onderscht
‘den, De indringingsdiepe van radargolven isafhankelik van
de froquentie van de rcarantenne en van de sanwerige wape-
ring aantal wapeningstgen, ho.h-afstand en diameter). Bi
con hoge wapeningsdichtheid (loorgaans bij eon h.oh-afstand
<< 75 mm) kan soms net dieper dan de eerste lag wapening
worden gekeken!Staven die edict naastelkaar (doongaans bi
cen hoth-atstand < 40 mm of onder elkaarliggen, worden
niet afzonderlik onderscheiden
eat diepere berik van cen radar ten opichte van een
dlekkingsneter maakt de radar geschikter voor het bepalen van
de poste van yoorspanstrengen en mantelbuizen, dic goregeld
Aieper in een betonconstruteliggen, Naas de poste 00k
het dekkingsverloop op de voorspanstrengen en mantlbuizen
te bepaen,Het afgelopen decennium hee de ontwikkling van radar in de
twepasing van het detecteren van wapening in betonconstractes
con grote luc genomen. Radarrefecties worden softwarematig
oterpreterd en veriaald tot gatsche twee of driedimensio
ral afbeeldingen met een indie van de wapeningsconfigur:
tie Desodans lit nterpretaticen/ofde booting van de
set software verkregen resultaten door een ervaren, gespecial-
scerde deskundige noodzaklik De vaak complexe situates in
betonconstracties van gebouwen en civelekunstwerken worden
softwarsmatg som st jst geinterpretooed,
roderende wapening
Cortoderende wapening wordt opgespoord met een z0ge
naam halfcel-potentiaslmeting. Doce deze meting wordt
‘astgesteld of en op welke plass er cen rsico is op wapenings
en refrentie-ektrode (hale) wordt elektvischverbonden met
het wapeningstaal(semi-destructe) Vervolgens wordt de
halfcel met en waterverzadigdespons op verdachteplasten over
het betonoppervak verplatst Ings con meetgrd en wor et
potential op het betonoppervk gemeten. Fen tussengeschs
2 gefthetpotentialerschil wecr.
kee universeln
1 eon aller alverchlorde-tefeentic-lektrode geven terk
negative halfe-potentiaalwearden an dat er corrsie
optreet. Bij gematigd negateve waarden ishet niet duidelik of
cr sprake is van corosie en hij postieve waarden i gcn corr
siete verwachten
_De vochsiuate in het beton heeft invloed op de hoogt van de
mectwaarden, Daarom mosten de mestresultaten door een
specials worden heoordeed en geinterpreterd. Voor een
projectgerchte heoordeling ijn zlfs destructive verificstics
oodzastik: De metingen zelf kunnen door cen geniomat
score datacollesteen het gebruik van potetialmectwielen
redelik sna worden witgevoord
NDO gericht op beton
Inhat volgende deel word ingegsan op NDO van beton,
Hierbi spelen vaak vragen als
~ Wats de kali (draksterkte) van het bton?
~ Waar komen defeeten voor? Zoals lten, ontheehtingen en
schowren,
~Iser hechting
stalenbruggen die aja verlag
ssn het heton en de onlergron? Zoal bij
Betondrukster
De betondruksterkt kan indicatiof op oon nit-destructiove
lize op locatie worden gemeten met een terugslaghamer. Met
de terugslaghamer wordt con atlen cinder tegen het betonop.
pervlak gedrut en wordt de terugslag an de clinder gemeten.
De micting geet cen indicate woor de betonkoelteit (druk
sterkte) van de buitenstehetonlaag. De meting is sterk athanke
lik van de samenhang van het botonoppervak. De mestwsar
den hebben vaak eon grote spreiding. Om die eden mosten
veo! metingen worden gedaan, vaak samen met ultrasoon
_metingen, om een uitspraak te kunnen doen over de kwalitet
‘un het het in de butenste zane
In NEN-EN 13791 isheschreven hoe de betondruksterkte kan
‘worden hepald op basis van verkregen meetwarden met de
terugslaghamer in combinatie met ean beperkt santa destruce
tiers heproeving van de betondruksterte,
olleruimte(n), onthechtinglen) en scheuren
De aanwezigheld van holl ruimte(n),onthechtingfen) en
scheurea in de betonconstructi zijn met verschillende metho
«den va NDO te onderzocken, zl
= thermografie;
~ impact echo J impulse response
ltrasoon onderzock.
Met thermografie(infreroodcamers) wordt de temperstuur
‘van het oppervlak van een betonconstructie gemeten. Bouw-
Ssici gebruiken de methode veal om desolate van gsbou.
wen te beoordelen, Met thermograti is et niet mogeljk de
Aiopte en de ard van gebrcken aan te geven, Het geftechtor
wel aan waar nader onderzock noodeakelik i
Bij delaminatcs van beton al bij aiikingen in het beton de
warantesfdracht naar en van de ondergrond bij opwarming of
afkocling anders in, Dit reslteert in cn andere oppervak
peratuur, die met infrarood in beeld an worden
ssbrache (Bi. 5)Temperatuurverschillen worden door de dag-nachteyelus,
zonnestraling of actieve opwarming (lampen) aan een
constructie opelegd. Door afwijkingen in de ondergrond
ontstaan in het betonoppervak temperatuurvershillen. Deze
‘verschilen zn goed te meten aangezien inraroodcameras
serschillen tt 0,1 °C regstreren. De interpretatie van de
gegevens lit reel eenvoudlig. maar valkilenlggen op de
loer De kleurverschillen in het beed ken enorme kwalites-
‘verschilen in de consructie te laten zie, teil dit helemaal
niet et geval hoe te ijn,
Impact echo /impulse response
Impact echo en impulse response zi methoden om holle
‘uimte(n) en onthechting(en) in betonconsteuctis te lokalise-
ren. Heide technisken nin gebascerd op cen drukgolf dein het
beton ontstaat door de impact van cen Kap met een hamer
Gmpulse response, foto 6) of Keine holes (impact ech,
foto 7) De kouzeisafhankslilk van de dikte en sifheid van de
betonconstructe
De ontstane drukgolf reflecteert op grenevakken tussenbeton
en lucht, zoals het betonoppervlak aan de tegenovergestelde
‘ie van het beproevingsvak,holten, scheuren, grindnesten en
onthechtingen. Met de looptid van de golf wordt de igging
van het eflectievlakbepaald
oor vee standaardsituaties zn meetprotocollen opgesteld en
is software beschikbaar die helpt de esltaten te interpreter.
Met deze methods het mogsi construct uit mecrdere
lagen, zoals vloeren in combinatie met delvloeren en onder
trond, te beoordelen. Een goode interpretati vraagtechter om