RAYMOND BERNARD CATTELL:

 ur 1905 rok, w rodzinie inżynieryjnej (to mocno ukształtowało

jego zainteresowania) + fascynacja żeglarstwem
 pierwszy w rodzinie poszedł na studia (chemia, psychologia)
 przeżył dramat pierwszej wojny światowej
 organizacja pierwszych klinik psychologicznych
 założył instytut badanaia osobowości i uzdolnień
 koniec życia spędził na Hawajach
założenia:
 uchwycenie czynników nieuchwytnych gołym okiem, kluczowych
dla osobowości
o czynniki będące u źródła tego co widzimy na powierzchni
osobowości
 stosowanie analizy czynnikowej
 struktura cech, z których składa się osobowość pozwala
przewidzieć jak zachowa się dana osoba
 cechy odpowiadają również za motywację (względna właściwość,
od której zależy nasze zachowanie)
 osobowość = złożona tkanka cech różnego typu
 
CECHA = struktura psychiczna, coś wywnioskowanego z
obserwowanego zachowania w celu wyjaśnienia regularności czy
spójności tego zachowania
 cechy powierzchowne (widać gołym okiem, cechy jawne, np.
nastrój, postawy, zachowanie) i źródłowe (ukryte, możemy się
domyślać z czego wynikają, powiązanie wyjaśnia nam głębiej,
żeby je zidentyfikować należałoby użyć metodę czynnikową)
 cechy ukształtowane przez środowisko (wiadomo) i
konstytucjonalne (uwarunkowane biologicznie, wrodzone)
 cechy dynamiczne (odpowiadają za motywację, pobudzają do
działania), zdolnościowe (efektywność naszych działań, np.
inteligencja), temperamentalne (jak szybko, z jaką energią
działamy)
 
cechy powierzchniowe:
 pewne cechy, stany, nastawienia, nastroje tworzące pewne
klastery = sektory (wiązki pewnych cech dające się wychwycić
gołym okiem)
 

 cechy powierzchniowe układają się w pewne wzorce oraz

układają się w czasie
 
cechy źródłowe:
 wyjaśniają zmienność/stabilność cech powierzchniowych
 dynamiczne (ergi, sentymenty, postawy)
o są ze sobą powiązane tworząc układ służebności
o ergi - popędy o podłożu biologicznym, np. ciekawość, erg
seksu, toważyskości, przyciągania, uległości
o sentymenty - struktury wyrastające na podłożu uczenia
się, służą zaspokojeniu celów ergicznych, np. sentyment
żona może służyć zaspokojeniu ergu seskualności
 
 źródła danych osobowości:
 zbierał dane o osobowości człowieka i o sposobie, w jakim inne
osoby się o nim wypowiadają
 stwierdził, że dużą ilość danych można zredukować, tak aby
ukazały nam ukrytą strukturę tożsamości

 język jako ważne źródło osobowości (jesteśmy nastawieni na

poszukiwanie podobieństw/różnic i wyrażać je za pomocą języka)
 
badania nad strukturą osobowości:
o ustalenie 46 cech powierzchniowych stosując analizy
statystyczne
o uzyskanie 15 czynników źródłowych z danych typu L
 
  na czynnik ekstrawersji skłądają się 3 czynniki podstawowe: f+
(aktywny, spontaniczny, pełen życia), a+(ciepły, uprzejmy), h+
(śmiały, podejmujący ryzyko)
 niepokój: c-(brak stabilności) , o+(obawy, brak wiray w siebie), h-
(nieśmiałość), l+(podejrzliwość, sceptyczność, czujność)
 aby zrozumieć osobowość należy brać pod uwagę cały zestw cech