Digitalne tehnologije za

širokopojasni pristup

 Nastavnik: Prof. dr Gordana Gardašević

 E-mail: gordana.gardasevic@etf.unibl.org
 Kabinet: 1309 (3. sprat)

 Asistent: Mr Jovan Galić

 E-mail: jovan.galic@etf.unibl.org
 Kabinet: 1207 (2. sprat)
 Uvod

Razvoj širokopojasnih
pristupnih tehnologija

Širokopojasne žične pristupne tehnologije su zasnovane na

xDSL, koaksijalnim kablovima, hibridnim sistemima
vlakno-koaksijalni kabl (Hybrid fiber-coaxial; HFC), kao i
na različitim arhitekturama pasivnih optičkih mreža
(PON). Kada su u pitanju bežične širokopojasne pristupne
tehnologije, dominantni predstavnici su Wi-Fi, WiMAX i
mobilni komunikacioni sistemi. Zahvaljujući konvergenciji
žičnih i bežičnih tehnologija, aktuelan posrednički
medijum prenosa je optičko vlakno.
Prenos video-saobraćaja, posebno onog visoke definicije
kao npr. 8K Ultra High Definition (UHD) je planiran za
2020.g., a procjena je da će ukupna količina video-
saobraćaja u 2020.g., preko mobilnih i fiksnih sistema, biti
2600 puta veća u odnosu na 2010.g.
 Sl. 1.1 Globalni IP saobraćaj 140000
(petabytes /month). Mobile data
120000
Izvor Cisco VNI 2014 Managed IP
100000
Fixed Internet
80000

60000

40000

20000

0
2013 2014 2015 2016 2017 2018

Porast mobilnog saobraćaja će se i dalje nastaviti zahvaljujući novim

vrstama telekomunikacionih usluga, kao npr. “proximity-aware”
uslugama koje podrazumijevaju device-to-device (D2D) komunikacije, a
omogućavaju uspostavljanje direktnih linkova između bežičnih uređaja,
koristeći isti spektar i interfejs, kao i machine-to-machine (M2M)
komunikacijama koje omogućavaju povezivanje velikog broja uređaja
male snage i brzine u okviru ćelijske mreže. Sl. 1.1 ilustruje porast IP
saobraćaja u periodu 2013–2018.g. na osnovu Cisco Visual Networking
Index (VNI) izvještaja objavljenog 2014.g. Godišnji, globalni IP
saobraćaj u 2016.g. prelazi vrijednost zettabyte (1000 exabytes). Do
2018.g., globalni IP saobraćaj će dostići 1.6 zettabyte/godini, ili 131.6
exabytes/mjesecu.
Sl. 1.2 ilustruje predviđanje porasta globalnog Internet video-saobraćaja.

Sl. 1.2. Globalni korisnički 70000

Internet mrežni video-saobraćaj Mobile
60000
(petabytes per month).
50000 Fixed
Izvor: Cisco VNI 2014
40000

30000

20000

10000

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Brzine prenosa u širokopojasnim pristupnim mrežama će u 2018.g. biti

tri puta veće u odnosu na 2013.g. Trenutno, Google Fiber obezbjeđuje
simetričnu brzinu prenosa od 1 Gb/s, za neke gradove u SAD.
Tehnologije širokopojasnih pristupnih
mreža
Širokopojasne žične pristupne mreže
Ovakva vrsta veza obezbjeđuje stabilan i fiksan propusni opseg do
korisničkog područja (eng. user premises). Kao medijum prenosa
koristi se koaksijalni kabl, optičko vlakno, upredene parice, te hibrid
bakarnih i optičkih kablova. Širokopojasne usluge se obično
označavaju kao “triple play,” odnosno, obezbjeđuju širokopojasni
Internet pristup, TV i telefonski prenos preko jedne širokopojasne
konekcije.
U praktičnim realizacijama pristupnih mreža zastupljeni su
istovremeno različiti tipovi prenosnih medijuma. PON (Passive Optical
Network) omogućavaju povezivanje korisničkog područja sa
širokopojasnim mrežama preko optičkog kabla širokog propusnog
opsega (u skladu sa zahtjevom), brzine do 1 Gb/s. Domet je do 20 km.
xDSL tehnologije se zasnivaju na infrastrukturi postojećih bakarnih
parica. Aktuelne xDSL tehnologije, kao npr. VDSL i VDSL2/2+,
omogućavaju propusni opseg širine 50 Mb/s, na rastojanju od nekoliko
stotina metara od korisničkog područja do centrale. Ostali tipovi žičnih
pristupnih mreža baziranih na paricama i koaksijanim kablovima su
npr. Ethernet koji omogućava prenos brzinom 100 Mb/s, sa dometom
manjim od 100 m.
U nekim primjenama, PON i bakarne tehnologije se kombinuju da bi se
postigle optimalne performanse i niža cijena realizacije. Npr., PON se
realizuje do interfejsa sa centralom, a zatim se telefonskom linijom ili
ili bakarnom paricom signal dovodi do korisničkog područja
primjenom xDSL-a ili Ethernet-a.
Primjeri povezivanja u pristupnim mrežama

Home end box

Fiber
distribution box

Horizontal cable

Vertical
cable

Sl. 1.3. Struktura FTTH (Fiber

To The Home)
OBD

Central
office
Vertical Cable
Horizontal Cable

Sl. 1.4. Arhitektura FTTx

fiber-to-the-node (FTTN), fiber-to-the-curb (FTTC), fiber-to-the-building
(FTTB), fiber-to-the-home (FTTH).

FTTN

FTTB
FTTH

Splitter
Feeder fiber
Trunk fiber

Sl. 1.5. Ilustracija konvergencije “fiber-wireless” mreža

Statistički podaci o broju pretplatnika

Total fixed (wired) broadband subscriptions, by country, millions,

December 2013
China (mainland) 189.00
United States 93.62
Japan 35.79
Germany 28.60
France 24.75
United Kingdom 22.56
Korea 18.74
Italy 13.60
Mexico 13.53
Spain
12.08
11.68
Canada 8.38
Turkey 6.79
Netherlands 6.02
Poland 6.01
Australia 3.82
Belgium 3.60
Switzerland 3.11
Sweden 2.91
Greece 2.53
Portugal 2.27
Chile 2.25
Denmark 2.28
Hungary 2.21
Austria
2.02
1.88
Israel 1.83
Norway 1.68
Czech Republic 1.34
Finland 1.12
New Zealand 0.85
Ireland 0.52
Slovak Republic 0.34
Slovenia 0.18
Estonia 0.12
Luxembourg
Iceland 0 50 100 150 200

Sl.1.6. Ukupan broj pretplatnika fiksnog širokopojasnog pristupa (izražen u

milionima) krajem 2013.g.

Total wireless broadband subscriptions, by country, millions,

December 2013
China (mainland) 500.00
United States 316.44
Japan 142.60
Korea 51.89
United Kingdom 49.47
Italy 39.84
Germany 37.06
France 36.73
Spain 31.47
Australia 26.46
Turkey 24.18
Poland 23.59
Canada 18.58
Mexico 16.56
Netherlands 10.79
Sweden 10.55
Finland 6.70
Czech Republic 6.57
Chile 6.28
Denmark 6.02
Austria 5.48
Switzerland 5.15
Belgium 5.11
Norway 4.59
Israel 4.07
Greece 4.02
Portugal 3.93
New Zealand 3.82
Ireland 3.18
Slovak Republic 2.99
Hungary 2.74
Estonia 1.22
Slovenia 0.87
Luxembourg 0.47
Iceland 0.25

0 100 200 300 400 500

Sl.1.7. Ukupan broj pretplatnika bežičnog širokopojasnog pristupa (izražen u milionima) krajem 2013.g.