HK-33 E PİYADE TÜFEĞİ

1.Sayısal Özellikleri
Çapı : 5.56 mm 3
Fişek ebadı : 5.56x45 mm
Silahın uzunluğu
Sabit dipçikli : 920 mm
Seyyar dipçikli : 735 mm
Namlu uzunluğu : 390 mm 4
Silahın ağırlığı : 3,9 kg 3.Ana Parçaları
Atım hızı : 750 adet/dk
a.Namlu ile komple gövde, kurma
İlk hızı : 885 m/sn
düzeni ve nişangâhlar
Tesirli menzili : 400 m
b.Mekanizma
Azami menzili : 3800 m
Yiv-Set adedi :6 c.Kabza ve tetik tertibatı
ç.Dipçik
2.Genel d.El kundağı
a.Mevcut modeller e.Şarjör
(1)Sabit dipçikli tüfek, (kasatura da f.Yerine getiren yay ve mili
eklenebilir)
(2)Seyyar dipçikli tüfek,
(3)Çatal ayaklı tüfek,
(4)Dürbün takılmış keskin nişancı
tüfeği,
(5)HK-33 K E Tüfeği.

4.Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
(1)Silah emniyete alınır, şarjör
1 çıkartılır,
(2)Kurma kolu geriye çekilerek
namluda sürülü fişek olup olmadığı
kontrol edilir ve kurma kolu ileri doğru
serbest bırakılır,
(3)Üst gerdaneden askı kayışı
2/5 çıkartılır, dipçik bağlama pimi çıkartılır ve

1
dipçik tabanı tespit kovanı içine sokulur.
(4)Dipçik geri çekilir-çıkartılır, kabza
ve tetik düzeni serbest bırakılır.
(5)Kurma kolu yardımı ile
mekanizma ve yerine getiren yay geriye
alınır ve dışarı çıkan parçalar tutulur.
(6)Mekanizmanın sökülmesi ve
takılması;
(a)Yerine getiren yay en geride
iken yerine getiren yay ve mili yuvası bir
miktar açı yapacak şekilde çekilmelidir,
(b)Mekanizma başlığı 90 derece
sağa çevrilerek mekanizma tertibatından
ayrılır,
(c)Kilitleme makaraları meka-
nizma gövdesinden kurtulana kadar
döndürülür,
(ç)İğne yayı ve iğne hamili
sökülür,
(d)Mekanizmanın takılması
sökme sırasının tersi uygulanarak yapılır.
Mekanizma başını mekanizma başının
meyilli yüzeyi tahdit çenesinin altına
gelecek şekilde yerleştirilir. Tahdit çenesi
tarafından kilitlenme sağlanıncaya kadar
mekanizma başı itilir, bu durumda
mekanizma başı 5 mm kadar ileriye
çıkartılır. Mekanizma başı alt kısımdaki
kanallar mekanizma gövdesi kanallarıyla
aynı yöne gelecek şekilde döndürülür.
b.Takılması: Sökülen parçalar sökme
sırasının tersine göre takılır.
5.Mühimmat Çeşitleri
a.Normal Fişek: Atış eğitiminde ve
muharebede kullanılır. Çekirdeği bakır
renginde kovanı sarı pirinç rengindedir.
2
b.Yüksek Basınç Test Fişeği:
Fabrikalarda silahın teknik testlerinde
kullanılır.
c.İzli Fişek: Atışın gözetlenmesi,
yangın ve işaret maksadıyla kullanılır.
Çekirdeğin ucu kırmızıya boyanmıştır.
ç.Eğitim Fişeği: Eğitim için kullanılır.
Çekirdek bakır renkli kovan yivlidir.
d.Manevra Fişeği: Atışları taklit
etmek, işaret ve selamlama maksadıyla
kullanılır. Çekirdeği yoktur. Ağzı büzülü
kırmızıya boyanmıştır.
e.Tüfek Bombası Fişeği: Tüfek
bombası atmak için kullanılır. Çekirdeği
yoktur. Ağzı büzülü şekilde olup yeşile
boyanmıştır.
6.Sıfırlaması
Eğer ateşleme esnasında tüfeğin
sıfırlamasına ihtiyaç duyulursa, bu
sadece gezin yükseliş ve alçalış ayarı ile
yan ayarının yapılmasıyla olur.
a.Yükseliş ve Alçalış Ayarının
Yapılması
(1)Yükseliş ve alçalış ayarlama
aparatı döner gezin içine sokulur.
Aparatın çıkıntıları tespit cıvatalarının iki
girintisine temas etmelidir.
(2)Philips tornavidası ile yükseliş ve
alçalış ayarlama aparatının içine bastırılır
ve orada tutulur,
(3)Döner gez istenilen yönde elle
döndürülür (vuruş noktasını alçaltmak
için saat yönünde, vuruş noktasını
yükseltmek için saatin tersi yönde
çevrilir),
 DİKKAT !
Her tam döndürüş, vuruş
(4)Ayarlamadan sonra tornavida ile noktasını 100 m’ de 16 cm
yükseliş ve alçalış ayarlama aparatı hareket ettirir.
1.Sayısal Özellikleri
çıkartılır,
Çapı : 7.62 mm
(5)Tespit cıvataları tekrar anahtar Fişek ebadı : 7.62x54 mm
yuvalarına girer, Ateşleme şekli : Otomatik
(6)Döner gez istenilen menzile Nişangâh taksimatı : 1500 m
getirilerek alçalış ve yükseliş ayarı Azami menzili : 4000 m
tamamlanır. Etkili menzili
(Çatal ayak ile) : 1000 m
(Sehpa ile) : 1500 m
Yiv-set adedi : 4 adet
İlk hızı : 825/855m/sn
Atış sürati : 600 atım/dk
Ağırlığı : 8.4 kg
Namlu ağırlığı : 2.6 kg
Sehpa ağırlığı : 8.2 kg
b.Yan ayarının yapılması Silahın uzunluğu : 120 cm
(1)Vuruş noktası solda: Nişangâh Namlu uzunluğu : 59 cm
kaidesinin üstündeki tespit vidası
gevşetilir. İhtiyaca göre yan ayar vidası
saat yönünün tersine çevrilir.
Ayarlamadan sonra tespit vidası
sıkıştırılır.
(2)Vuruş noktası sağda: Nişangâh
kaidesinin üstündeki tespit vidası
gevşetilir. İhtiyaca göre yan ayar vidası
saat yönünde çevrilir. Ayarlamadan
sonra tespit vidası sıkıştırılmalıdır.

DİKKAT!
Yan ayar vidasının her tam
dönüşünde, vuruş noktası 100 m de
15.6 cm kayar. 2.Genel
a.Mevcut Modeller
(1)PK (Pulemyot Kalaşnikova): Ka-
laşnikof’un Otomatik Tüfeğidir.
(2)PKM (Pulemyot Kalaşnikova
PKM MAKİNELİ TÜFEĞİ Modernizirovannıy): PK’nın modernize
edilmiş halidir. PKM’ nin PK’ ya göre
3
farkları; namlu dış yüzünün yivsiz olması, işaretlendirilmiştir. (Latin alfabesinde P)
dipçik üzerinde açılıp katlanabilen omuz Muharebe nişangâhının bağlanmasında
desteğine sahip olması ve nispeten daha kolaylık sağlar.
hafif olmasıdır. (3)Arpacık namlunun ön kısmında,
(3)PKT (Pulemyot Kalaşnikova namlu üzerine bir hamil ile monte
Tankovıy): Tankların ve BTR zırhlı edilmiştir. Arpacık yatay ayarlanabilen bir
araçların üzerine monte edilebilen silindir gövdesine açılan yuvaya monte
değişik bir modeldir. Namlusu daha ağır edilmiştir. Silindir vasıtasıyla yan
olup çatal ayak ve tetik mekanizması düzeltmeler, arpacığın yivli tertibatı ile
yoktur. Acil kullanım için, el kumandalı alçalış ve yükseliş düzeltmeleri
tetiği olmasına rağmen, esasen elektrikli yapılabilmektedir. Arpacık, hamilin üst
ateşleme düzeni vardır. kısmında yarım ay şeklinde bir muhafaza
(4)PKS (Pulemyot Kalaşnikova içindedir.
Stankovıy): 4. 75 kg ağırlığında hafif bir
sehpa olan Stepanov üçayak üzerine
monte edilebilen bir silahtır. Bu şekilde
kullanıldığında ağır makinalı tüfek olarak
nitelendirilir.
(5)PKMS (Pulemyot Kalaşnikova
Modernizirovannıy Stankovıy): PKM’
nin Stepanov sehpa ile kullanıldığında
PKMS ile adlandırılır.
(6)PKB (Pulemyot Kalaşnikova
Backsight): PKT’nin nişangâh monte
edilmiş ve 12.7 mm’lik Uçaksavar maki-
nalı Tüfeğinkine benzer kabzaya sahip
modelidir. Muharebe araçları üzerine
monte edilerek kullanılır.
b.Nişangah Tertibatı
(1)Ayarlanabilir gez ve arpacıktan
meydana gelmiştir. Gez yarık (V) gez
şeklindedir. Mesafe ayar levhası 100m
den 1500m’ye kadar taksimatlandırıl-
mıştır. Mesafe ayar levhasının sağ c.Gaz Ayar Regülatörü
yanına tek rakamlar (100-1500m) sol Gaz ayar regülâtörü namlunun alt
yanına çift rakamlar (200-1400m) tarafında bulunur ve fazla gazın dışarı
yazılmıştır. atılmasını sağlar. İhtiyaç olduğu
(2)Muharebe nişangâhı 400m’dir ve durumlarda regülâtörde gereken şekilde
geze yakın bölümde (π) şeklinde ayarlama yapılmaz ise namlu daha erken
4
ısınır ve tutukluk meydana gelebilir.
Regülâtörü ayarlamak için boş kovanın
dip tablasından faydalanılır. Regülâtör
üzerinde "1", "2" ve "3" rakamlarıyla
belirtilen 3 ayrı konum bulunur.
"1" konumunda iki gaz deliği de
açıktır. Sıcak havalarda kullanılır.
"2" konumunda gaz deliklerinden biri
kapalı diğeri açıktır. Ilık ve serin
havalarda kullanılır.
"3" konumunda iki gaz deliği de
kapalıdır. Soğuk ve karlı havalar ile
silahın kirli olduğu durumlarda kullanılır.
DİKKAT!
Ülkemizin iklim koşulları dikkate
alındığında gaz ayar regülâtörü-
nün genellikle "2" konumunda
bulundurulmasında fayda vardır.
g.Fazla gazın dışarı atılmasını
sağlayan gaz ayar regülâtörüne sahiptir.
ğ.Namlunun orta bölümünde bir gaz
deliği vardır ve bu delik gaz silindirine
yeteri kadar gaz gitmesini sağlayarak
silahın otomatik olarak çalışmasını
sağlar.
h.Genel kural olarak darbeli atışlarda
750 atımdan sonra, sürekli yapılan
atışlarda 150 atımdan sonra namlu
değiştirilmesi gerekmektedir.
ı.Sandık sol yüzünde emniyet mandalı
vardır. Emniyet mandalının iki konumu
vardır. Emniyet ve otomatik atış.
Otomatik atış için AV harfleri
işaretlenmiştir. (Kiril harfleri ile yazılanlar
AB şeklindedir.) Sağ kısımda silahın seri
numarası ve üretici adı bulunmaktadır.

3.Ana Parçaları
ç.Hava ve arazi şartlarından az
etkilendiğinden bakım ihtiyacı azdır. a.Namlu,
Suya ve çamura maruz kaldığında atışa b.Gövde, üst kapak, şerit yatağı ve
dipçik,
devam etme özelliği vardır. Bu nedenle
Kaleşnikov P.Tf.’leri gibi gayri nizami c.Gaz piston silindirli mekanizma
çerçevesi,
harp harekâtlarında özellikle tercih
ç.Mekanizma,
edilerek kullanılan bir silahtır.
d.Yerine getiren yay ve mili,
d.100, 200 ve 250’lik şeritlerle sağdan e.Tetik tertibatı,
beslenir. Yekpare metal şerit kullanılarak
f.Çatal ayakla birlikte gaz piston
7,62 mm kenarlı fişek atar. 100 ve 200 silindiri yuvası,
şerit kapasiteli iki çeşit mermi kutusu g.Alev gizleyen.
vardır.
e.Mermi kutusunun aynı zamanda
tambura olarak kullanılması tek kişi
tarafından taşınıp kullanılmasını sağlar.
f.Çatal ayağının içinde parçalar
halinde harbisi bulunur. Dipçiğinde bir
tüp içinde temizleme ve sıfırlama kiti h.Yardımcı Parçaları;
bulunur. (1)Harbi,

5
 (2)Yağ tüpü,
(3)Temizleme ve sıfırlama kiti,
(4)Manevra cihazı.
4.Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
(1)Üst kapak açılarak atım yatağının
boş olup olmadığı kontrol edilir.
(2)Temizleme ve sıfırlama kiti dipçik
tabanındaki yuvasından çıkarılır.
(3)Parçalar halindeki harbi çatal
ayaktaki yuvasından, çatal ayağın sağ
ayağının üst tarafındaki kilitleme halkası
yukarı doğru çekilmek suretiyle çıkarılır.
(4)Mekanizma ileri konumda iken,
yerine getiren yay ve mili biraz ileri doğru
itilip yukarı doğru kaldırılarak yuvasından
çıkarılır.
(5)Gaz piston silindirli mekanizma
çerçevesi geriye doğru çekilip yukarı
doğru kaldırılarak çıkarılır.
(6)Şerit yatağı altındaki namlu
kilitleme mandalı sola doğru kaydırılır ve
namlu, taşıma kolundan tutularak ileri
doğru çekilip çıkarılır. Çatal ayak
kilitleme mandalına bastırılarak yerinden
çıkarılır.
b.Takılması
Silah, söküm işleminin tersinden başla-
narak takılır. Gaz piston silindirli meka-
nizma çerçevesini taktıktan sonra ileri
doğru iterken tetiğe basılması gerekir.
5.Mühimmat çeşitleri
a.Normal Fişek: Bakır rengindedir.
b.İzli Fişek: Çekirdek ucu yeşildir.
c.Zırh Delici-Yangın Fişeği: Çekirdek
6
ucu kırmızı-siyahtır.
ç.Manevra Fişeği: Çekirdeği yoktur,
ucu büzmelidir.
6.Sıfırlaması
a.Sıfırlama atışları rüzgârsız bir
havada ve normal ışık durumunda
yapılmalıdır.
b.100 m mesafeden 300 m (3)
nişangâhı ile, yan rüzgâr tamburası sıfıra
getirilerek, 1 m yüksekliğinde 50 cm
genişliğindeki hedef tahtasının ortasına
yerleştirilmiş 35 cm yüksekliğinde ve 25
cm genişliğindeki siyaha boyanmış hedef
kağıdına çelik uçlu normal fişekle önce
tek tek 3 atım yapılır.
c.Nişan noktası hedef kağıdının alt
kenar orta noktası, kontrol noktası ise
nişan noktasının 15 cm yukarısıdır.
ç.Atılan 3 fişek hedefin herhangi bir
yerinde 15 cm çaplı bir daire içinde
toplanmalıdır.
d.Toplanmadıysa atışa devam edilir.
Yine toplanmazsa hata ya silahta ya da
atıcıdadır.
e.Şekildeki vuruşların orta noktasını
bulmak için; öncelikle en yakın iki vuruş
noktası düz bir çizgiyle birleştirilir ve bu
çizgi eşit olarak 2 parçaya bölünür.
Bölme noktasından üçüncü vuruşa düz
bir çizgi çizilir ve çizgi 3 eşit parçaya KESKİN NİŞANCI TÜFEĞİ
bölünür. İlk iki vuruşa en yakın bölme
noktasından dördüncü vuruşa düz bir 1.Sayısal Özellikleri
çizgi çizilir ve çizgi 4 eşit parçaya
Çapı : 7. 62 mm
bölünür. Önceki üç vuruş yerine en yakın
Fişek ebadı : 7.62x54mm
bölme noktası bu dört vuruşun orta vuruş
Atış şekli :Yarı otomatik
noktası sayılır.
Yiv-set adedi :4
f.Bulunan orta vuruş noktasının kontrol
Şarjör kapasitesi : 10
noktasından sapması herhangi bir yönde
Etkili menzili
5 cm ye kadar ise silah sıfırlıdır ayar
Mekanik : 800 m
gerekmez.
Optik : 1300 m
g.Bu sapma 5 cm den fazla ise; Azamî menzili : 3800 m
(1)Yükseliş ayarı için arpacığın Nişangâh taksimi
herhangi bir yönde 1 tur çevrilmesi hedef Mekanik Nişangâhla : 1200 m
üzerinde 12cm’lik yer değiştirmeye ne- Optik Nişangâh ile : 1300 m
den olur. Optik nişangâh
(2)Yan ayarı için arpacık hamilinin büyütmesi :4
herhangi bir yöne 1mm kaydırılması İlk hızı : 830 m/sn
hedef üzerinde 15cm’lik yer değiştir- Toplam uzunluğu : 23 cm
meye neden olur. Ağırlığı (Boş) : 4. 31 kg
ğ.Daha sonra sehpa üzerinden
otomatik olarak 10 fişek atılır. (3-4
darbede) Vuruşların en az 7-8 tanesi
hedef üzerinde 20 cm çaplı bir daire
içinde toplanmışsa atış normaldir. Ancak
bu vuruşların orta noktası, kontrol
noktasının 5 cm çevresinde olması
gerekir. Aksi taktirde silah, tek tek atışta
olduğu gibi tekrar ayarlama işlemine tabi
tutulur. Otomatik atışta vuruş orta nok-
tası aşağıda belirtilen şekilde bulunur. 2.Genel
DİKKAT! a.Nişan almada kolaylık sağlayan,
Şerit yatağı kaldırılarak, kovan tüfekle kaynak yapmaya yarayan yanak
kavrama tırnağındaki kalan tek fişek dayanağı vardır.
elle çıkarılmalıdır. (En çok kaza bu
fişeğin unutulmasından meydana b.Yarı otomatik durumda, dakikada 30
gelir.) atım yapacak kapasitededir.
c.Tetiği çok hafif olup, atışta nişan
DRAGUNOV (KANNAS) hattını bozmaz.

7
 ç.Optik nişangâhından başka mekanik
nişangâhı da vardır.
d.Gaz Regülatörü: Tüfeğin hareketli
parçalarının, geriye olan hareketini
sağlayan, gaz basıncını ayarlayan parça-
ya gaz regülatörü denir. Gaz tüpü
temizleyicisi üzerinde 1 ve 2 rakamı 3.Ana Parçaları
vardır. a.Optik nişangâh,
‘’1’’ konumunda, gaz delikleri açıktır. b.Namlu, gövde ve dipçik
Sıcak havalarda kullanılır.
c.Üst kapak ve yerine getirme
‘’2’’ konumunda, gaz delikleri mekanizması
kapalıdır. Soğuk ve karlı havalar ile
ç.Mekanizma
silahın kirli olduğu durumlarda kullanılır.
Ayrıca silah, uzun süreli atıştan sonra d.Üst halka
temizlenmezse tutukluk yapar. Bunu e.El kundağı sol parçası
gidermek için temizleyici, boş kovan dip f.El kundağı sağ parçası
tablası veya soğuk ise el ile çevrilerek 2
g.Tetik tertibatı
rakamı üzerine getirilir ve atışa devam
edilir. ğ.Emniyet mandalı

e.Optik Nişangahı: PSO-1 (Priçel h.Şarjör

Snaypır Optika-Keskin Nişancı Tüfeğinin ı.Gaz piston mili
Optik Nişangâhı) Optik nişangâh, bu
silahın esas nişangâhıdır. Mekanik
nişangâh ile atış yapmanın mümkün
olmadığı gecelerde enfraruj ışık kaynak-
larına atışta, kötü görüş şartlarında ve
mekanik etkili menzilin dışındaki hedefle-
re sıhhatli atış yapılmasını sağlar.

DİKKAT!
Kızıl ötesi ışık kaynaklarını
gözlerken, enfraruj ışınların etkiledi-
ği kısımda bir parıldama belirir.
Yeşilimsi bir nokta meydana gele-
rek, ışık kaynağının görüntüsü mey-
dana çıkar.
4. Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
(1)Silahın boş olup/olmadığı kontrol
edilir.
(2)Optik nişangâhın tespit mandalı
kaldırılır ve göz lastik siperine doğru
çevrilir. Dürbün geriye doğru sürülerek
8
gövdeden ayrılır. (1)Silahın sökülme işleminin tersidir.
(3)Üst kapağı, yerine getirme 5.Mühimmat Çeşitleri
mekanizması ile birlikte sökmek için üst Dragunov Keskin Nişancı Tüfeğinde
kapak tespit mandalı geriye doğru, 7,62 x 54 mm kenarlı fişek kullanılır. Üç
mandal tahdit pimine kadar çevrilir. Üst çeşit fişeği vardır;
kapağın arka kısmını kaldırılır. Üst kapak
a.Normal Fişek : Çekirdek ucu renk-
ve yerine getirme mekanizması (yerine
siz veya gümüş renginde olabilir.
getiren yay, mili ve kovanı) sökülür.
b.İzli Fişek : Çekirdeğinin ucu
(4)Mekanizma en geri duruma kadar
yeşile boyanmıştır. İz mesafesi 1000
geri çekilir ve kaldırılarak gövdeden
metredir.
ayrılır.
c. Zırh Delici/Yangın Fişeği: Çekirde-
(5)Mekanizma başı geriye çekilerek
ğinin ucu kırmızı ve siyah çizgilidir.
saat istikametinde çevrilir. Böylece
Yangın maddesi 500m mesafedeki
çıkıntılı kısmı mekanizma gövdesindeki
hedefler için etkilidir.
yuvasından çıkarılır ve mekanizma başı
ileri itilir.
(6)Emniyet mandalı düşey pozisyo- 6.Sıfırlaması
na gelinceye kadar yukarı çevrilir ve a.Mekanik Sıfırlaması
sağdan çekerek gövdeden çıkarılır.
(1)1 metre yüksekliğinde 0.5metre
Ateşleme ve tetik tertibatı çekilerek
genişliğinde beyaz hedef tahtasına
gövdeden ayrılır.
yapıştırılmış ve siyaha boyanmış hedefe
(7)Üst halka tespit mandalı gaz 100 metre mesafeden, nişangâh "3" te
silindirine doğru basılır. Böylece ve yatarak destekli, çelik çekirdekli
mandalın çenesi halkadaki girintiye gelir. normal fişekle 4 atım yapılır.
Mandal saat yelkovanı istikametinde
(2)Tüfeğin nişan hattı ayarını
sonuna kadar çevrilir. Kuşağı namlu
(sıfırlamasını) yapabilmek için, atıcının
ağzına doğru çekilir. El kundakları
bu 4 fişeği 8 cm çaplı bir daire içerisine
aşağıya doğru basılır ve yanlarından
toplaması gerekir.
çıkarılarak namludan ayrılır.
(3)Vuruşlar 8 cm çaplı daire içinde
(8)Gaz piston iticisi geri çekilir. Ön
toplandıysa, vuruş orta noktası tespit
tarafı gaz pistonundan ayrılır ve gaz
edilir.
pistonu gaz silindirinden çıkarılır. İticinin
(4)Vuruş orta noktası, kontrol nok-
ön tarafı gaz silindirine sokulur ve itici
tasından herhangi bir yönde 5 cm’ye ka-
yayı itilir.
dar sapmışsa, tüfek ayarlıdır.
(9)Nişangâhın üzerinden çıkacak
(5)Yükseliş-alçalış ve sağa-sola
şekilde basılır, itici ve yayı çıkarılır.
ayarı arpacıktan yapılır. Vuruş orta
noktası kontrol noktasından 5 cm den
b.Takılması fazla ise;

9
 (a)Vuruş orta noktası kontrol
noktasının altında ise arpacık aşağı
indirilir, üstünde ise yukarı çıkarılır.
Arpacığın 1 turu, vuruş noktasını 100
metrede 16 cm aşağı/yukarı kaydırır.
(b)Vuruş orta noktası kontrol
noktasının solunda ise arpacık hamili
sola kaydırılır, sağında ise sağa
kaydırılır. Arpacık hamilinin 1 mm
kaydırılması, vuruş noktasını 100
metrede 16 cm sağa/sola kaydırır. Bu
düzeltmeleri yaptıktan sonra, doğru olup
olmadığını deneme atışı ile kontrol edilir.
b.Optik Nişangahın Sıfırlanması
1’inci metod
(1)Yanaklığı dipçiğe yerleştirdikten
sonra, 1 m yüksekliğinde 0. 5 m genişli-
ğinde beyaz hedef tahtasına yapıştırılmış
ve siyaha boyanmış hedefe 100 metre
mesafeden, mesafe ve yükseklik ayar
tamburası "3" de rüzgâr ayar tamburası
"0"da, yatarak destekli, çelik çekirdekli
normal fişekle 4 atım yapılır,
(2)Tüfeğin nişan hattı ayarını
(sıfırlamasını) yapabilmek için, atıcının
bu 4 fişeği 8 cm çaplı bir daire içinde
toplaması gerekir,
(3)Vuruşlar 8 cm çaplı daire içinde
toplandıysa, orta vuruş noktası tespit
edilir,
(4)Orta vuruş noktasındaki sapma,
kontrol noktasından herhangi bir yönden
3 cm den fazla ise yükseklik ve yan ayar
tamburalarından düzeltme yapılır,
(5)Sıfırlamaya başlamadan önce,
yükseklik ve yan ayar tamburası
üzerindeki beyaz vidalar 1-1.5 tur gevşe-
tilir. Her iki tamburanın ortasındaki siyah
10
vidadan gerekli ayarlamalar yapıldıktan
sonra beyaz vidalar tekrar sıkıştırılır. Bu
işlemler esnasında sıfırlamanın sağlıklı
yapılabilmesi için mesafe ve rüzgâr ayar
tamburalarının başparmak ve işaret
parmağı ile sabitlenmesi gerekir,
(6)Yükseklik ve yan ayar tambura-
larının 1 çıtlık hareketi vuruş orta nokta-
sının 100 m de 5 cm yer değiştirmesine
neden olur. Çıt taksimatları mesafe ve
rüzgâr ayar tamburalarının üst kısmın-
dadır. Her iki tamburada toplam 60 çıt
mevcuttur,
(7)Yükseklik ve yan ayar tambura-
larını ayarlarken, kendi kenarlarında
bulunan karşılıklı ikişer adet çizgiden
görüş alanımıza en yakın birer tanesi
kullanılarak, mesafe ve rüzgâr ayar
tamburalarının üst kısmındaki çıt
taksimatlarından faydalanmak suretiyle,
gerektiği kadar düzeltme yapılır. Her iki
tamburadan kaç çıtlık düzeltme yapılaca-
ğı, vuruş orta noktasının kontrol nokta-
sından yükseliş ve yanca ne kadar
saptığının cetvel yardımıyla bulunduktan
sonra çıt sayısına çevrilmesiyle elde
edilir.
2’nci Metod
(1)1’inci metod ile aynı,
(2)1’inci metod ile aynı,
(3)1’inci metod ile aynı,
(4)1’inci metod ile aynı,
(5)Kontrol noktasından sapmaların
mesafesi cetvelle ölçülür ve çıt hesabı
yapılır. 1 çıtlık hareket vuruşları 100
metrede 5 cm kaydırır,
(6)Hesaplanan çıt sayısı kadar
yükseliş ve yan ayar tamburaları
tamburadaki ok yönüne doğru çevrilir. RPG-7B ROKETATAR
Sıfırlama ayarına başlandığında mesafe
ayar tamburası "3"de yan ayar tamburası 1.Sayısal Özellikleri
"0" da başlandığından, bu işlem
Namlu çapı : 40mm
yapılınca bu mesafeler kayar. Bu işlem,
Silahın uzunluğu : 95.3 cm
istenilen sonuç elde edilinceye kadar
Namlu uzunluğu : 25 cm
devam eder. Atışlarımız istenilen duruma
Gövde uzunluğu : 54.3 cm
geldiğinde düzeltmeler yapılır,
Alev muhafaza
(7)Yükseliş ayarı için, yükseliş ayar
tablası uzunluğu : 16cm
tamburası üzerindeki beyaz vidalar 1-1.
Ağırlığı : 6.85 kg
5 tur gevşetilir. Üst çentikli bölüm sabit
Sadece silahın ağırlığı : 6.37 kg
kalmak suretiyle işaret ve başparmakla-
Optik nişan
rımız yardımıyla taksimatlı bölümü atışa
aletinin ağırlığı : 0.48 kg
başladığımızda ayarlamış olduğumuz "3"
Yiv-set adedi : Yoktur
konumuna getirir ve beyaz vidalar tekrar
Atış sürati : 4/6atım/dk
sıkıştırılır.
Geri tehlikeli bölgesi : 25 m
(8)Yan ayarı için rüzgâr ayar
Azamî menzili :
tamburası üzerindeki beyaz vidalar 1- 1.
(Antipersonel) : 1100 m
5 tur gevşetilir. Üst çentikli bölüm sabit
(Antitank) : 700 m
kalmak suretiyle işaret ve başparmakla-
Duran hedeflere nişan mesafesi
rımız yardımıyla taksimatlı bölümü atışa
(Antipersonel) : 1000m
başladığımızda ayarlamış olduğumuz "0"
(Antitank) : 500 m
konumuna getirir ve beyaz vidalar sıkıştı-
rılır. Hareket eden hedeflere
(Antitank) : 300 m
Ateşleme tipi :Müsademeli

a.Nişangâh Tertibatı
İki çeşit nişangâh tertibatı mevcuttur.
PGO-7B Optik Nişangâh (Priçel
Granatamyot Optika- Roketatarın optik
nişangâhı.) , Mekanik Nişangâh.
(1)Optik Nişangâh (PGO-7B): Optik
nişangâh silahın esas nişangâhıdır.
Optik nişangâh dürbün hamili ile birlikte,
dürbün optik sistem ayar düğmeleri ve
aydınlatılabilir şebekeden oluşur. Dürbün
silaha, sıkıştırma mekanizması ve

11
dürbün hamili ile tutturulmuştur. Dürbün
iç taksimatında çift çizgi ile çizilmiş bir
düşey hat vardır. 200, 300, 400 ve 500
metrelerde yatay hatlarda kesilerek
mesafeyi belirtmektedir. 300m hattında
çift çizgi çizilmiş olup, hareket eden
hedeflere azamî ateş sınırını
göstermektedir. 200 metreden daha
yakın hedeflere nişan alıp ateş
edebilmek için herhangi bir mesafe ve
işaret belirtilmemiştir. Çift çizgi ile
belirtilen esas hattın 10’ ar milyem
aralıklarla sağına ve soluna beş önleme
çizgisi çizilmiştir. Her 10 milyem veya 16
km için bir önleme verilmektedir. Mesafe
ölçüm skalasının stadya (Bir noktanın
takeometreye olan uzaklığını ölçmek için
bu nokta üzerine düşey doğrultuda
konan santimetrelere bölünmüş çizelge.)
hattı, hedef yüksekliği 2,7 m kabul
edilerek ayarlanmıştır. (Ortalama bir tank
yüksekliği.). Hedefin bu yükseklik değeri,
baz (Temel, esas çizgi.) hattı çizgisinin
(Stadya hattının altındaki düz çizgi) alt
kısmında yazılmıştır. Stadya hattının
üzeri 100 m lik mesafe aralıklarıyla
işaretlenmiş ve 200 m ara ile
numaralandırılmıştır. 2-4-6-8-10 rakam-
ları, 200-400-600-800-1000 m mesafeyi
ifade eder. Nişangâh skalası üst
kısmında "+" işareti vardır. Bu işaret,
nişan hattı ayarının yapılması sırasında
kullanılır. Yükseliş ve ısı ayar düğmesiy-
le hem sıfırlama, hem de ısı ayarı yapılır.
Yükseliş ve ısı ayar tertibatı üzerinde,
vidalı bir kapakla kapatılmış yan
düzeltme tertibatı, yükseliş ayar tertibatı
ve ısı ayar düğmesi bulunur. Düğmenin
üzerinde, ayarlamanın hava sıcaklığına
göre yapılabilmesi için "+" ve "-" işaretleri
12
bulunur. Optik nişangâh taksimat levhası
gece veya sınırlı görüş şartlarında atış
yapılırken, aydınlatma tertibatı ile
aydınlatılır. Bu tertibat lamba, fiş ve
aydınlatma penceresinden oluşur.
(2)Mekanik Nişangâh: Mekanik
nişangâh, sadece optik nişangâh zarar
gördüğünde kullanılır. Nişangâh çerçeve-
si nişangâh yatağına oturtulmuştur.
Nişangâh çerçevesi üzerinde, 2-3-4 5
şeklinde numaralandırılmış bir mesafe
taksimatı bulunur. Bu rakamlar 200-300-
400-500 m Mesafelere tekabül eder.
Nişangâh tamburası vasıtasıyla mesafe
ayarı yapılır. Nişangâh tamburasının bir
çıkıntısı vardır. Bu çıkıntı, yay etkisiyle
nişangâh üzerine oturur. Nişangâh
üzerinde bir "U" gez ve nişangâh
taşıyıcısı deliği mevcuttur. Deliğin alt
kenarı ile nişangâh ayarı yapılır.
Arpacığın üst kısmında bir çubukla ilave
arpacık oturtulmuştur.
b.Rüzgârın Rokete Etkisi: RPG-7B
roketatarın roketi rüzgârdan etkilenir.
Rüzgârın karşıdan esmesi menzili
kısaltır. Arkadan esmesi ise uzatır. Hafif
ve orta şiddetteki rüzgârlar, roketin
menzili üzerinde fazla etkili olmaz ve (c)Pim bir iğne ile sola dışarı
dikkate alınması gerekmez. Karşıdan doğru itilir.
esen sert rüzgâr durumunda hedefin üst (ç)Kabza namludan ayrılır.
kenarı; arkadan esen rüzgârda ise
(d)İğne kırık, aşınmış ya da iğne
hedefin alt kenarı nişan noktası olarak
yayı esnekliğini kaybetmiş ise optik
kullanılır. Yandan esen rüzgâr roketin
nişangâh taşıma çantasında bulunan
uçuşuna önemli derecede etki eder.
özel anahtarı eli yerinden çıkarılır.
Roket rüzgâr istikametine doğru
döner. Başka bir ifadeyle rüzgâr b.Takılması; Silahın sökülme işleminin
sağdan esiyorsa roket sağa, soldan tersidir.
esiyorsa roket sola döner. Bunun
nedeni, rüzgârın kanatçıklara etki etmesi
ve roketin baş tarafını rüzgâra karşı
döndürmesidir.

3.Ana parçaları
a.Namlu,
b.Tetik tertibatı ve kabza,
c.Müsademe tertibatı,
ç.Nişangâh tertibatı

4.Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
(1)Namlu ve alev muhafaza tablası
ağız kılıfının çıkarılması
(a)Önce namlu ağız kılıfı
çıkarılır.
(b)Sonra alev muhafaza tablası
ağız kılıfı çıkarılır.
(c)Optik nişangâh takılı ise
çıkarılır.
(2)Tetik Tertibatının Sökülmesi
(a)Optik nişan tertibatı, raylı
yatağı aşağıya gelecek şekilde yatırılır.
(b)Tetik korkuluğu piminin
çentiği üzerine tornavidayla bastırılarak
çıkarılır.

13
5.Mühimmat Çeşitleri
RPG-7B Roketatarının iki çeşit
mühimmatı mevcut olup bunlar; Anti-tank
ve anti-personel mühimmatıdır.
6.Sıfırlaması
a.Uzak Nişan Hattına Göre Nişan
Hattı Ayarı: Bu ayarı yapmaya başlama-
dan önce aşağıdaki hazırlıklar yapılır;
(1)700 m uzaklıkta kolayca görüle-
bilen bir nişan noktası seçilir,
(2)Roketatar desteği nişan noktası
istikametine çevrilir ve roketatar destek
üzerine yerleştirilir,
(3)Aydınlatmalı optik nişan aleti,
nişan aleti yatağına takılır,
(4)Nişan hattı kontrol aleti ucuna
iplikle bir artı kıl yapılarak namlu içerisine
sokulur ve yerine oturtulur,
(5)Dürbün içerisindeki artı kılın
düşey ucunun yere dik durumda
olmasına dikkat edilir,
(6)Namlu içerisinden bakıldığı
zaman nişan hattı kontrol aletinin ucuna
yapılmış olan artı kılın düşey ucu yere
dik durumda olacak şekilde silah
yerleştirilmiş olmalıdır,
(7)Sıcak havalarda yapılan nişan
hattı ayarında dürbün artı işaretinde,
soğuk havalarda yapılan nişan hattı
ayarında dürbün eksi işaretinde
olmalıdır,
(8)Optik nişan aletinden bakıldığı
14
zaman taksimat levhasının üst
tarafındaki "+" kıl, namlu mihverinin
gösterdiği yeri aynen gösteriyorsa silahın
nişan hattı ayarı doğru olup, başka bir
şey yapılmasına gerek yoktur. Eğer
göstermiyorsa, optik nişan aletinin
üzerinde bulunan yan ayar tamburası ve
yükseliş ayar tamburasından ayarlama
yapılır,
(9)Yanca hataların giderilmesi için
nişan hattı yan ayar vidası kapağı
çıkarılır. Tornavida ile nişan hattı yan
ayar vidası ortasındaki çentikle oynanır,
(10)Yukarıdan ileriye doğru
çevirdiğimiz zaman dürbün içerisindeki
artı kıl sola kayar. Bu şekilde oynamak
suretiyle yanca hata giderilir,
(11)Yükselişçe hataların giderilmesi
için nişan hattı yükseliş ayar vidası
kapağı çıkarılır. Ortadaki çentiğe tornavi-
danın sokulması ile sağa doğru çevrildiği
zaman alçalır, sola doğru çevrildiği
zaman yükselir. Böylece yükselişçe de
ayar yapılmış olur,
(12)Yan ve yükseliş ayarları
yapıldıktan sonra yan ayar vidasının
kapağı kapatılır, yükseliş ayar vidasının
vidaları sıkıştırılır.
b.Yakın Nişan Noktasına Göre Nişan
Hattı Ayarı usulü (Ayar Tablosu
Usulü)
(1)Bu usul bina içinde ve dar
sahalarda nişan hattı ayarı yapmak için
uygun olup, namlu mihveri ile dürbün
mihverinin paralel kılınması maksadını
güder. Bu usül için uzak nişan noktası
gibi bir ayar latasına ihtiyaç vardır,
(2)Esas olarak uzak nişan noktası
usulünden pek farklı değildir. Farklı olan
husus; namlu ve dürbün mihverinin uzak rasının alt kısmındaki üç dış vida
noktada değil silahtan 20 m uzaklığa gevşetilir ve ortadaki yükseklik ayar
yerleştirilen ayar tablosu üzerindeki vidası, dürbün iç taksimatındaki "+"
şekillere nişan almak üzere paralel işareti, ayar tablosundaki küçük "+" kılın
kılınmasıdır. Sırasıyla şu işlemler yapılır; yatay çizgisi ile çakışıncaya kadar
(a)Roketatar sehpaya yerleşti- çevrilir. Vida çevrilirken ısı ayar düğmesi
rilir ve sabitlenir, sabit tutulur. Ayardan sonra, ısı ayar
düğmesinin üç vidası yeniden sıkılır ve
(b)Nişan kontrol aleti yüzeyin-
yan ayar kapağı tekrar kapatılıp
deki çentiğe artı kıl girdirilir,
vidalanır.
(c)Nişan kontrol aletinin üze-
rindeki pim silahın üzerinde bulunan
çentiğe tam olarak yerleştirilir,
(ç)Ayar tablosu roketatardan 20
m uzağa yerleştirilir,
(d)Mekanik nişangâh 300
metreye ayarlanır,
(f)Roketatarla, nişan kontrol
aletinin "+" kılı, ayar tablosu üzerindeki
siyah büyük dairenin "+ kıl"ı ile çakışacak
şekilde ayar tablosuna nişan alınır ve
silah sehpanın mandalları sıkılarak
sabitlenir,
(g)Optik nişangâh takılır ve ısı
ayar düğmesi "+" konumuna getirilir.
Optik nişangâh taksimat levhasının üst
tarafındaki "+" işareti, roketatarın konu-
mu değiştirilmeden, ayar tablosunun üst
tarafındaki siyah dairenin sol üst çeyre-
ğindeki küçük "+" kıl ile çakışmalıdır.
Optik nişangâh ayar tablosu ile uyum
sağlamazsa, aşağıda açıklanan işlemler
yapılır,
(I)Yan ayar kapağı açılır ve
görülen vida tornavidayla dürbün iç
taksimatındaki "+" işareti ayar tablosun-
daki küçük artı işaretinin düşey çizgisi ile
çakışıncaya kadar çevrilir,
(II)Yükseliş ve ısı ayar tambu-

15
 T-40 BOMBAATAR gösterir.
a.Nişan Alma
1.Sayısal Özellikleri (1)Merdiven Tipi Nişangâh: Piyade
Çapı : 40 mm Tüfeği üzerine monte edilir. Silahın
Tesirli menzili : 350 m arpacığı ile beraber 50-200 m menzilde
Azamî menzili : 400 m nişan tertibatı olarak görev yapar.
Mühimmat Kullanılacağı zaman kaldırılarak nişan
doldurma şekli : Elle tek tek pozisyonuna getirilir. Nişan pozisyonun-
Ateşleme türü : Tek atış da nişangâh öne doğru 10°lik açı ile
Mekanik nişan durmaktadır Merdiven tipi nişangâhın
alma düzeni : 50-100-150 silaha takılabilmesi için, öncelikle
-200 m nişangâhın sol alt tarafında bulunan
Arpacık ve alev sıkıştırma vidası gevşetilerek tüfeğe ait
gizleyen yardımıyla gezin ön bölümünde bulunan yatak
nişan alma düzeni :250-300- kısmına gez oturtulur. Sıkıştırma vidası
350 m sıkılır ve gezin silaha monte edilmesi
İlk hızı : 75 m/sn sağlanır. Merdiven tipi nişan-gâhla nişan
Yiv -Set adedi :6 alma mesafesi 50 m den 200 m’ye kadar
Bombaatar ağırlığı : 1.75 kg uzanır. 50-100-150-200 m mesafeler için
Bombaatar uzunluğu : 395 mm merdiven tipi nişangâhla, şekilde görül-
Namlu uzunluğu : 305 mm düğü gibi nişan alınarak atış yapılır.

2.Genel
Bombaatarın el kundağı yerine takılı
olması Piyade Tüfeğinin hassasiyetine
ve doğru kullanımına olumsuz etki
yapmaz. Bombaatarın tesirli menzili
350m, azamî menzili ise 400m’dir.
Parçalanarak patlayan 40 mm bombanın (2)250-300-350 m Mesafelerdeki
parça tesiri, vuruş noktası etrafında 5 m Hedeflere Nişan: HK-33 Piyade Tüfeği
yarıçaplı daire içinde öldürücü etki; arpacığı, arpacık muhafazası ve alev
5-15m arasındaki yarıçaplı dairesel gizleyeni kullanılarak atış yapılır.
alanda ise yaralayıcı etki olarak kendini 250 metre için; Arpacığın tepesi ile

16
alev gizleyenin ön kenarından (Ucundan) f.Korkuluk,
geçen hattır. g.Merdiven tipi nişangâh.

300 metre için; Arpacık muhafazasının
alt (İç) kenarı ve alev gizleyenin üst
kenar ortasından geçen hattır.
4.Sökülüp Takılması
HK-33 Piyade Tüfeğinin el kundağı
bağlama pimi yerinden çıkarılarak, el
kundağı tüfekten ayrılır. Aynı yere 40
mm bombaatar silahı MKE MOD 2000 el
kundağı gibi takılarak, pimle tüfeğe tespit
edilir. Ayrıca merdiven tipi nişangâh,
tüfeğin dürbün yatağı yerine, kendi
nişangâhının ön tarafına yerleştirilir.
Sıkma vidası ile sabitlenir. Nişan ayar
çizgileri dikkate alınarak ayarlanır.
Silahın arpacığı ile beraber nişan tertibatı
görevini yapmaya hazırdır.

5.Mühimmat Çeşitleri
350 metre için; Arpacık muhafazası üst a.Ders atış mermisi: Tapa kısmı
(Dış) kenarı ile alev gizleyenin namlu ile kırmızı renkli gövde rengi mavi gri
birleştiği noktadan geçen hattır. kovanlı mühimmattır.
b.Yangın mermisi: Tapa kısmı ve
gövdesi koyu yeşil üzerinde kırmızı şerit
bulunan ve yeşil kovanlı mühimmattır.
c.Tahrip mermisi: Tapası sarı, gövde
ve kovan kısmı gri mühimmattır.
ç.CS (Crying Smoke-Göz yaşartıcı)
Gaz mermisi: Tapası ve gövdesi mavi
kovanı gri mühimmattır.
d.CN (Chloracetophe-None/Tahriş
3.Ana Parçaları
edici) Gaz mermisi: Tapası ve gövdesi
a.Gövde, kırmızı, kovanı gri mühimmattır.
b.Namlu, e.Çift amaçlı tahrip mermisi: Tapası
c.Emniyet tertibatı, ve gövdesi sarı, kovanı siyah olan
ç.Tetik tertibatı, mühimmattır.

d.Namlu tahdit mandalı,

e.Namlu kilitleme mandalı,
17
 1.Sayısal Özellikleri
Çapı : 40 mm
Menzili : 375 m
İlk hızı : 76 m/sn
Nişangâhı :Tek noktaya ayar-
lanabilir özel nişan-
gâh.
Ağırlığı : 5.85 kg
Namlu uzunluğu : 30 cm
Uzunluğu : 78 cm
Dipçik kapalı
iken uzunluğu : 46. 3 cm
Yiv-Set adedi :6

6.Sıfırlaması
a.Yükseklik ayarı: Taksimatlı gez
çerçevesinin, gez çerçevesi taşıyıcısına
monte edilmesini sağlayan yükseliş
tertibatı sıfırlama ayar vidası gevşetilir.
Çerçevesi sol kenarındaki taksimattan
faydalanılarak gez çerçevesi taşıyıcısı
üzerinde yükseltilir veya alçaltılır.
Çerçevenin yükselişi ayarlandıktan sonra
çerçeve sabit tutularak sıfırlama ayar
vidası sıkıştırılır. Vuruşları yukarı çekmek
için gez çerçevesi yükseltilir, aşağı
çekmek içinse alçaltılır.
b.Yan ayarı : Gez çerçevesi taşı-
yıcısının alt kenarında bulunan
taksimattan faydalanılarak yan düzeltme
tamburasını elle çevirmek suretiyle
yapılır. Tambura saat istikametinde
çevrilirse vuruşlar sağa kayar, saat
istikametinin tersine çevrilirse sola kayar.
TBA-6 BOMBAATAR
18
2.Genel
a.40 mm Tamburalı Bombaatar; düşük
hızlı, yarı otomatik, 6 mühimmat
kapasiteli, hafif ve omuzdan destekli
atılan bir silahtır.
b.Her türlü nişan vaziyetinde kullanıla-
bilir.
c.Kullanıcının performansına bağlı
olarak en çok 10 saniyede 6 atım yapar.
ç.Dipçiği katlanabilir.
d.Bombaatarın etkili menzili el
bombasının en yüksek atış mesafesi ve
havanların en düşük atış menzili
arasındadır.
e.Sütre gerisindeki hedeflerin arkasına
nişan almak suretiyle etkin bir şekilde
kullanılır. (2)Kayış
f.375 metreye kadar atış yapabilecek (3)Temizleme çantası
şekilde her 25m Aralıklarla ayarlanabilen
nişangâhı mevcuttur. Bu sayede hedef
4.Sökülüp Takılması
düzeltmesi yapılabilir.
a.Sökülmesi
g.Doldurulması: Silah, tambur ekseni
pimini serbest bırakmakla ve ana (1)Askı kayışı çıkartılır,
gövdenin açılması ile doldurulabilir. (2)Alyan anahtarı ile 7 numaralı
Parmaklar boş kovanlar içine yerleştirilir cıvatalar sökülür,
ve tambur döndürülerek kurulur. Daha (3)2 numaralı gövde çıkartılır,
sonra patlayıcılar yuvanın içine yerleştiri- (4)6 numaralı pul çıkartılır,
lir. Ana gövde kapatılır ve eksen pimi
(5)3 numaralı dipçik çıkartılır,
kilitleme için yeniden sabitlenir.
(6)Otomatik döndürme kapağı yayı
ğ.Nişan Alma: Tek Noktaya Ayarlana-
bastırılıp mandal sola çevrilir,
bilir Özel Nişangâh: TBA-6 Bombaatar
silahının nişangâhı silahın üst kısmında- (7)Kilit çıkartılır,
dır ve optik nişangâh görünümündedir. (8)Kapak sökülür.
Silahla nişan almadan önce hedefin
mesafesine göre nişangâh üzerindeki
taksimat ayarlanır. Nişangâhın içerisine
sağ göz ile bakıldığında ortasında
bulunan küçük kırmızı nokta görülebilir.
Nişangâhın içerisinden hedef görülemez,
arka fon siyahtır. Sol göz hedefi görürken
sağ göz kırmızı noktayı görür, bu
görüntüler kendiliğinden birleşerek sanki
hedefe tek göz ile optik nişangâhtan
bakıyormuş hissi verir. Silahı yavaşça b.Silahın Takılması
hareket ettirerek, hedefle nişangâhta
Silahın sökülme işleminin tersidir.
görülen kırmızı nokta üst üste bindirilir ve
silahın tetiğine basılarak silah ateşlenir.
5.Mühimmat Çeşitleri

3.Ana Parçaları a.Ders atış mermisi: Tapa kısmı

kırmızı renkli gövde rengi mavi gri
a.Nişangah
kovanlı mühimmattır.
b.Namlu
b.Yangın mermisi: Tapa kısmı ve
c.Tambura gövdesi koyu yeşil üzerinde kırmızı şerit
ç.Aksesuarlar; bulunan ve yeşil kovanlı mühimmattır.
(1)Taşıma kılıfı c.Tahrip mermisi: Tapası sarı, gövde
19
ve kovan kısmı gri mühimmattır. Çapı : 66mm
ç.CS (Crying Smoke-Göz yaşartıcı) Ağırlığı : 2355 gr
Gaz mermisi: Tapası ve gövdesi mavi Harp Başlığı :A/T boşluklu
kovanı gri mühimmattır. imla hakkı
d.CN (Chloracetophe-None/Tahriş İlk Hızı : 144. 8 m/s
edici) Gaz mermisi: Tapası ve gövdesi Azami Menzili : 1000m
kırmızı, kovanı gri mühimmattır. Tesirli Menzili : 200m
Zırh Delme
e.Çift amaçlı tahrip mermisi: Tapası
Kabiliyeti : 480mm
ve gövdesi sarı, kovanı siyah olan
Toplam Uzunluğu
mühimmattır.
Kapalı durumda : 650mm
Açık durumda : 878mm
Tapa Kurulma
Mesafesi : 9-15m

2.Genel
66mm çapında, iç içe geçmiş iki boru
yardımıyla taşınan, müsademe ile
çalışan, kanatçık dengesi sağlayan
kartuş, yani tam atım halinde bir mermi
olup kendi roketi içine yerleştirilmiş,
içinde yüksek infilak maddesi depolanan,
su geçirmeyen hafif bir tanksavar
silahıdır.
3.Ana Parçaları
a.İç namlu
b.Dış namlu
c.Tetik tertibatı
ç.Emniyet tertibatı
d.Arka ve ön kapak
M-72 A2/A3 LAW ROKET
e.Arka ve ön nişangah
1.Sayısal Özellikleri f.Taşıma kayışı

20
 g.Roket Çapı : 60 mm
Namlu uzunluğu : 65 cm
Ateşleme şekli : Otm. (Sabit iğne)
Atış sürati : 18-30 atım/dk
Ağırlığı : 7. 8 kg
Deformasyon
Mukavemeti : 875 kg/cm²
Azami namlu
basıncı : 950 kg/cm²
Namlu ömrü : Sınırsız
Azami mesafesi :
1500m (4 barut hakkı M49 A2
mermisi)
1975m (5 barut hakkı olan mermiyle)
Asgari mesafesi : 100 m

2.Genel
a.Yivsiz ve setsiz,
b.Ağızdan dolmalı,
c.Görerek veya görmeyerek sütre
gerisine ateş edebilen,
ç.Sabit iğneli,
d.Değişik ilk hızlı,
e.Tek ateş,
f.Kolaylıkla tevcih edilir,
g.Kolayca ve süratle mevzi değiştire-
bilir,
ğ.Kişilik mürettebatı olmasına rağmen
iki kişi ile de kullanılabilir.

3. Ana Parçaları
60 mm HAVAN a.Namlu
1.Sayısal Özellikleri
21

b.Beşik ve döşeme komplesi,
c. Nişangah düzeni (Gerek olmadıkça
sökülüp takılmamalıdır)
ç. Sağ ve sol ayak komplesi.
4.Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
22
Silahın ayrıntılı sökümü yapılacak
kadar parçası yoktur. Sadece namlu
topuzu ve ateşleme iğnesi ayrıntılı
söküme dâhil edilebilir.
Bu parçaları da sökmek için
döşeme sıkıca tutulurken uygun ingiliz
anahtarı ile (27x32 mm. Havanın
muhteviyatında mevcuttur) şok darbe
yapılarak namlu topuzu ve namlu
döşemeden ayrılır. Daha sonra;
(1)Ateşleme iğnesi: Uygun bir
tornavida ile döndürülerek sökülür.
(2)Namlu topuzu: Eğer sıkışmış ise,
sökülmede zorlanılıyorsa namlu
mengeneye bağlanarak (Mengene
ağızlarına namluyu çizmeyecek şekilde
tedbir almalıdır. Örneğin Mengene
ağızlarına deri parçası konabilir.) yine
ingiliz anahtarı ile ve yine hafif bir şok
darbe ile namlu topuzu sökülür.
b.Takılması
Silahın sökülme işleminin tersidir.
5.Mühimmat Çeşitleri
a.Tahrip Mermisi (M49 A2- Mortar
Ammunition / Havan Mühimmatı):
Havanlarda en fazla kullanılan mermidir.
Mermi, tapasıyla yere veya sert bir cisme
çarptığı zaman patlar. Parça tesiri fazla
olduğundan daha çok canlı hedeflere
karşı kullanılır. Tesirli saha yarıçapı 10m
daire olup, parçaları 100-150m ye kadar
gidebilir.
Tahrip mermisi çelik bir gövdeden
ibarettir. Dümen kısmı gövdenin sonuna
tespit edilmiştir. Tapa merminin baş
tarafında bulunur. Mermi gövdesi içinde
154 g TNT (Tri Nitro Toluen) patlayıcı
maddesi bulunur. TNT tapada bulunan
ateşleme barutu vasıtasıyla ateşlenir.
Dümen ve kanatlar merminin kendi
mihveri istikametinde gitmesini ve
havada takla atmamasını sağlar.
Tahrip mermisi 1. 360 kg ağırlığında
olup, dört barut hakkı ile 1800 m ye
kadar gider (M49 A2 mermisi). Üzerinde
5 barut hakkı takılı olan mermiler 5
barut hakkıyla 1975 m’ye kadar gider.
Tahrip mermileri haki renklidir.
Üzerindeki yazı ve işaretler sarı
renktedir.
Beyaz renkle de yazı ve işareti olan
b.Sis Mermisi (M302 A2): Bir yerin
tahrip mermileri mevcuttur. Üzerinde HE
sislenmesinde yangın çıkarmada ve
(High Explosive/Şiddetli patlayıcı madde)
işaret için kullanıldığı gibi açıkta bulunan
harfleri vardır.
canlı hedeflere karşı da kullanılabilir.
Kurşuni oluşu merminin kimyevi
olduğunu belirtir. Şekil itibari ile tahrip
mermisine benzer. Sis mermisi hassas
tapalıdır. Mermi içine beyaz fosfor
doldurulmuştur. İnfilak maddesi mermiyi
infilak ettirerek fosforun hava ile temas
etmesini sağlar. Parça tesiri 10 m
yarıçapında bir saha içindedir. Azami
menzili 1500 metredir. Beyaz fosfor
(Yarı saydam, sarımsak kokulu,
karanlıkta ışıldayan bir madde). +38
derece ve daha yukarı sıcaklıkta sıvı
haline gelir. Bu gibi hallerde sis
mermileri yere konurken dümen
kısmının yere, baş kısmının yukarı
gelmesine dikkat edilmelidir. Çünkü
mermiler yatık olarak yere konursa
beyaz fosforun erimesi halinde merminin
bir tarafı boş diğer tarafı da katılaşan
fosforla dolmuş olur. Bu da merminin
havada kendi mihveri istikametinde ve
ucunun ilerde bulunmasına engel olur.

23
Mermide istikrarsızlık meydana gelir. Mühimmat sandığından çıkan atış
Fosfor cilde temas ederse vücutta tablosuna göre barut hakkı
yaralar açar. kullanılmalıdır.
c.Ders Atış Mermisi (M50 A2) Ders Asgari 4 barut hakkıyla atılması
atış mermisi tahrip mermisinden yalnız gerekir.
renk, infilak maddesi ve parça tesiri
bakımından farklıdır. Tahrip mermisinin
bütün balistik özelliklerine sahip
olduğundan eğitimlerde tahrip mermisi
gibi kullanılır.
Ders atış mermisi mavi renkte olup
üzerindeki yazılar beyazdır. Mermi içinde
TNT yoktur. Hedefe düştüğünde yalnız
tapası patlar.
ç. Eğitim Mermisi (M69 A2):
Doldurma ve nişancılık eğitimi yapmak
için kullanılır. Bir gövde ve bir dümenden
ibarettir ve siyah renklidir. Dümen, diğer
mermilerin dümeninin aynısıdır. Bu
mermi yalnız sevk fişeği (Kartuş) ile atılır.
2,038 kg ağırlığındadır ve azami menzili
230 m dir. Bu mermilerin özel atış
cetvelleri vardır ve atışı bu cetvele göre
yapılır.

d.Aydınlatma Mermisi (M83 A2):

Yaklaşık olarak 55 sn aydınlatma yapar.

24
 Ortalama atış sürati :15atım/dk

81 mm UT-1 HAVAN
1.Sayısal Özellikleri
a. Ağırlığı;
Namlu : 28.1kg
Çatal Ayaklı Kundak : 23.5kg
Döşeme : 19.6kg
Toplam ağırlığı : 71.2kg
T-1 Nişan aleti : 2.6kg
Avandanlık : 6kg
b.Menzili;
Azami : 5720
Asgari : 250m
c.Yükseliş;
Azami
(Döşeme gömülü) : 1510 milyem
(Döşeme gömülü değil): 1360 milyem
Asgari
(Döşeme gömülü) : 620 milyem 2.Genel
(Döşeme gömülü değil): 800 milyem a.Havanı Kurma
Yükseliş el çarkı bir turu: 10 milyem
(1)Manga Komutanı nişan aleti
ç.Kaydırma; kutusu ile nişan çubuklarını alır, mevzi
Yan el çarkı bir turu : 15 milyem bölgesine gider. Bunları seçtiği mevzi
Yan nişan tertibatı üzerinde yerinin sol tarafına koyar. Mevzi yerinin 2
namlunun hareketi merkezden
m kadar soluna geçer, bir kolu ile mevzi
sağa sola : 90 milyem
yerini diğeri ile genel atış istikametini
Döşeme oynatılmaksızın çatal
ayakları kaydırmak suretiyle göstererek “MEVZİ AL!” komutunu verir,
namlunun sağa sola toplam (2)Komut üzerine 3 numara
kaydırması : 1180 milyem
(cephaneci) döşemenin kaba nişan hattı
d.Diğer Bilgiler;
genel atış istikametinde olacak şekilde
Namlu uzunluğu :1584mm
döşemeyi manga komutanının gösterdiği
Namlu içi çapı :81.4mm yere koyar,
Namlu ağzında dış çapı :92mm
(3)Döşeme atış istikametine
Döşeme zinciri boyu :700mm
getirildikten sonra 1 numaralı nişancı sol
Ortalama çalışma
eliyle yan el çarkından, sağ eliyle nişan
basıncı :625kg/cm2
aleti yatağından tutarak çatal ayağı alır
Azami çalışma basıncı :700kg/cm2
ve döşemenin karşısına geçer. Döşeme-
6’ncı B. H. ilk hız :330m/s
25
nin 60 cm sağ önüne ayakları kapalı b.Çatal ayaklı kundak
vaziyette koyar. Sonra çatal ayakların (1)Yan nişan tertibatı
önüne gelecek şekilde tekrar kancaya
(2)Yükseliş nişan tertibatı
takar. Sol ayağı kaldırarak zincir gergin
oluncaya kadar açar (70 cm). Yükseliş (3)İki ayaklar ve kundak
mili kovanını ortaya getirerek çapraz c.Döşeme
dengeleme aleti mengenesini sıkıştırır.
Ayağa kalkar, çamurluklara basarak iki
4.Mühimmat Çeşitleri
eli ile namlu bağlama bileziğini tutar
yukarı ve öne doğru çekerek namlu a.MKE MOD 214/M43 A1 tahrip
yatağını kilitleme durumundan kurtarır. mermisi: Hassas tapalıdır. Canlı
Çatal ayağın sol gerisine geçer, sağ dizi hedeflere karşı kullanılan parça tesirli
üzerine çöker, sol dizi ile çatal ayağa mermilerdir. Zeytuni yeşil renkte gövde
önden desteklik yapar. Sol el altta sağ eli üzerinde sarı renkte yazı ve işaretler
üstte olarak namlu yatağı ve bağlama vardır.
bileziğini tutar,
(4)Nişancı namluyu alır, yuvarlak
başlığı yatağına koyar ve 900 çevirerek
kilitler. Sol elini dört parmağı namlu
ağzında olarak kolunu namluya yapıştı-
rır, serbest kalan sağ eliyle namlu
bağlama bileziğini açar, namlu bağlama
bileziğinin üst kenarı namlu ağzından 55
cm aşağı gelecek şekilde (kırmız çizgiye)
namlu yatırılır. Bağlama bileziği üst
kenarı istenilen yere geldiğinde kapatılır.
Nişancı yardımcısı mengeneyi sıkıştırır,
(5)Nişancı manga komutanından
nişan aletini alır yan 3200’e, yükseliş
900₥ bağlanır, yatağına takılarak
nişancı ve yardımcısı tarafından ruhlular
ortaya getirilir.

3.Ana Parçaları
a.Namlu
(1)Namlu gövdesi
(2)Namlu dibi ve yuvarlak başlık
(3)İğne b.M56 kudretli tahrip mermisi:

26
Hassas tapalı olarak toplu canlı
hedeflere, tavikli tapalı olarak hafif örtülü
yarı daimi tahkimata karşı kullanılır.
Zeytuni yeşil renkte gövde üzerinde sarı
renkte yazı ve işaretler vardır.

e.M216 ders atış mermisi: Tapası

patlamaz. Eğitim amaçlı kullanılır. Mavi
renkte gövde üzeri beyaz yazı ve
işaretler mevcuttur.

c.M 52 A2/ M57 sis mermisi: Sis

perdesi yapmak, düşmana zayiat
verdirmek, yangın çıkartmak ve işaret
vermek için kullanılır. Bu mermiler
hassas ve ihtiraklı hassas tapalıdır.
Kurşuni gri renkte gövde üzeri sarı
renkte yazı ve işaretler ayrıca gövde
üzerinde çevresel olarak sarı renkte bant
mevcuttur.
ç.M301 A2 aydınlatma mermisi: Ay-
dınlatma ve işaretleme yapmak için
kullanılır. 500000 mum gücünde 75
saniye süre ile aydınlatma yapar.
Kurşuni gri renkte gövde üzeri beyaz
renkte yazı ve işaretler mevcuttur.

27
 2.Genel
a.Nişangah Tertibatı
Yaprak tipi nişangâhı hem milyem hem
de metre taksimatlıdır. Metre kısmı 200-
2500 metreye, milyem kısmı ise 0-62
milyeme kadar taksimatlıdır. Ayrıca
yaprak tipi nişangâhında ilave bir gez
mevcuttur ve yükselişi yoktur. Bu gez,
12.7 mm UÇAKSAVAR nişangâh kapalı duruma getirildikten
MAKİNELİ TÜFEĞİ sonra yakın mesafeler için taksimatta
değişiklik yapmadan ortak olarak
1.Sayısal Özellikleri kullanılır.

Çapı : 12.7 mm b.Sehpa Çeşitleri

Fişek ebadı : 12.7 x 99 mm (1)M36 M31C M24A2: Sabit araç
Azami Menzili : 6800 m sehpalarıdır.
Tesirli menzili : 1850 m (2)M63 sehpası: Yalnız hava
Yiv-Set adedi :8 hedeflerine karşı kullanılır.
Atım adedi : 450-600 atım/dk
(3)AAM3 sehpası: Hava ve kara
Ağırlığı : 38 kg hedeflerine karşı kullanılır.
M3 sehpa ile ağırlığı: 57.958 kg
(4)M3 sehpası: Yalnız kara
Uzunluğu (komple) : 165 cm
hedeflerine karşı kullanılır. Silahın
İlk hızı : 890 m/sn
standart sehpasıdır. Üçayağı vardır ve
Sandık grubu
ayakları açılıp kapanabilir. Her ayak
ağırlığı : 27. 12 kg
daha fazla istikrar ve sağlamlık
Namlu ağırlığı : 10. 88 kg sağlanabilmesi maksadıyla toprağa
M3 ayağının ağırlığı : 19. 958 kg bastırılabilen bir metal mahmuzla son
bulur. Sehpa üzerinde arka ayaklar
arasında bulunan yan yol çubuğu silah
için arka destek görevi, üçayak başlığı
ise ön destek görevi yapar. Ayaklar
kapalı durumdayken sehpa düz bir zemin
üzerine mevzilendirildiğinde ön ayak
yerle 60 derecelik bir açı oluşturacak
şekilde açılmalıdır. Bu durum makineli
tüfeği yerden 30,5cm yukarıda bulun-
durur. Sehpayı yerden daha fazla
kaldırmak için ön ayak ve aynı zamanda

28
arka ayaklardan her biri uzatılır. (1)Feyyür Ayarı: Feyyür ayarı atım
(a)Yükseliş Mekanizması: M3 yatağına tam olarak oturmuş bir fişeğin
sehpanın ilk yükseliş mekanizması kendi kovan dip tablası ile kapak takımı
ayaklarının açılıp-kapanmasıdır. İkinci arasındaki mesafenin ayarlanmasıdır.
yükseliş mekanizması ise, üst yükseliş Feyyür ayarı için bir adet feyyür ayar
mili deliklerinden geçer ve arka yatak mili mastarı (Bir ucu kalın "NO GO", bir ucu
ile silaha irtibatlı bulunan bir yükseliş mil ince "GO") gereklidir.
çatalında son bulur. Yükselişi göstermek (a)Feyyür ayarının kontrolü şu
üzere üst yükseliş miline milyem şekilde yapılır;
taksimatlı bir skala yerleştirilmiştir. Bu (I)Geri tepen parçalar tam olarak
skala sıfırdan itibaren 250 milyem alçalış ilerde bulunmalı,
ve 100 milyem yükselişi gösterir.
(II)Kapak takımı kilit parçası
Yükseliş çarkı bir milyemlik değişiklik
sıkışmamak şartıyla, kapak takımının
yapabilecek şekilde 50 eşit parçaya
altındaki yuvasının içine girmiş ve ön
taksimatlıdır. Yükseliş çarkının toplam 7
yüzü ile kapak takımındaki kapak kilit
turluk hareket kabiliyeti bulunur.
parçası yatağı ön yüzüne temas halinde
(b)Yan Mekanizması: M3 sehpa iki bulunmalı,
yan mekanizmasına sahiptir. Birincisi bir
(III)Kapak takımı ile namlu
yol çubuğu, bir kayma yatağı ve bir yan
kuyruğu arasında müstakilen geriye
vidasından oluşur. Kayma yatağı ve yan
doğru bir hareket olmaması,
vidası, yan kayma yatağı kilit levyesi ile
yan yol çubuğuna tesbit edilir. Yanca bir (IV)Mastarın “GO” (gitmek)
değişiklik yapmak için yan kayma yatağı yazılı ucu namlunun arkası ile kapak
kilit levyesi gevşetilerek yatak çubuk takımının ön yüzü arasındaki T yarığına
boyunca hareket ettirilir. Bu hareket yarı girmeli, “NO GO” (hayır gitme) yazılı ucu
yol çubuğunun ortasındaki sıfır girmemelidir.
göstergesinden itibaren 400 milyem sağa (b)Doğru Feyyür ayarı yapılma-
ve sola dönüş imkânı verir. Yan yol dığında;
çubuğundan okunacak değerler kayma (I)Vuruşlarda isabet olmaz,
yatağının solundan alınır.
(II)Silah normal çalışmaz,
İkinci yan mekanizması ise yanda
(III)Silahın parçaları sık sık
yapılacak 50 veya daha az milyemlik
hasara uğrar,
değişiklikler için kullanılan ince yan
(IV)Personelin yaralanmasına
tamburasıdır. İnce yan tamburası,
sebep olur.
merkezden itibaren 25 milyem sağ ve 25
milyem sol yana hareket imkânı sağlar. (c) Feyyür ayarı şu hallerde
Her çıt bir milyemlik değişikliği ifade kontrol edilmelidir;
eder. (I) Silah sökülüp takıldığında,
c.Silahın Ayarları (II)Namlu değiştirildiğinde,

29
 (III)Sandık içinde herhangi bir ç.Ateşleme Zaman Ayarı
parça değiştirildiğinde, (1)Ateşleme zaman ayarı silahın
(IV)Feyyür ayarı şüpheli ayarıdır. Namlu kuyruğunun ön ucu ile
olduğunda. ön blok muylu gövdesi arasındaki
(ç)Feyyür Ayarının Yapılışı; temasa mani olmak için ateşlemenin geri
tepen parçalar yerine oturmadan 0,05
(I)Sandık kapağı kaldırılır,
mm ve 0.8 mm arasında olması lazımdır.
(II)Oynayan parçalar kurma kolu
vasıtasıyla geriye çekilir (Namlu kilit yayı
üzerindeki düğme sandığın sağ levhasın- (2)Ateşleme Zaman Ayarının
da bulunan 9,5 mm çapındaki delikle bir kontrolü şu şekilde yapılır;
hizaya gelinceye kadar), (a)Geri tepen parçalar birbiri ile
(III)Namlu tamamıyla namlu kilitli olmalı, parçalar yerine oturmadan
kuyruğuna vidalanır, (tam ilerde) biraz evvel ateşleme olmalı,

(IV)Namlu iki diş gevşetilir, (b)Silah “FIRE” (Ateş) yazılı

mastarda ateş ediyor ve “NO FIRE”
(V)Kurma kolu geriye çekilerek
yazılı mastarda ateş etmiyor olmalıdır.
silah kurulur,
(VI)Kurma kolu tamamıyla ileriye
itilir, 3.Ana Parçaları
(VII)Kapak takımının ileri gitmesi a.Namlu
için kapak takımı kurtarma mandalına
basılır (Katiyen tetiğe basılmaz. Çünkü
iğne düşer, iğne ileride olunca mastar T b.Sandık (Gövde)
yarığına kâfi derecede sokulamaz. Aynı
zamanda mastar T yarığında iken iğne
düşürülmez, düşürülürse ateşleme iğnesi
hasara uğrar.) (VIII)Namlu kuyruğu ön
bloktan 1,6 mm ayrılıncaya kadar kurma
kolu geri çekilir, c.Arka kapak
(IX)Feyyür ayar mastarının
"GO" yazılı ucu namlunun arkası ile
kapak takımının ön yüzü arasındaki T
yarığına sokulur,
(X)Mastarın “GO” yazılı ucu
serbest olarak mastarın merkez
halkasına kadar aşağı gidiyorsa o zaman
“NO GO” yazılı uç denenir. Bu uç
girmezse feyyür ayarı doğrudur,
(XI)Mastar çıkarılır.
30
 ç.Kapak Takımı (Mekanizma) 1/6 tur sola çevrilmesi yeterlidir,
(4)Makineli tüfek sürekli atış
durumunda ise mandal kurtaran kilit
bileziği sağa döndürülür ve mandal
serbest bırakılır,
(5)Sağ elin başparmağı ile arka
kapak mandal kilidi çekilirken, arka
kapak mandalı yukarı doğru kaldırılır ve
d.Namlu kuyruğu
iki elin parmağı ile yukarıya kaldırılarak
çıkarılır,
(6)Yerine getiren yay ve mili sola
doğru çekilerek sağ yan levhadaki
yuvasından kurtarılır. Daha sonra geriye
e.Yağ baskı grubu doğru çekilmek suretiyle kapak
takımındaki yuvasından alınır,
(7)Kapak takımı mili sağ yan
levhadaki yarığın genişleyen kısmını
geçinceye kadar kapak takımı geriye
hareket ettirilir. Sonra sağ tarafından
f.Yerine getiren yay ve mili çekilerek çıkarılır,
(8)Serbest kalan kapak takımı geriye
doğru itilerek sandığın arkasından
g.Üst kapak çıkarılır,

ğ.Sehpa (9)Birleşik anahtarın kalın ucu veya

bir tornavida ile sandığın sağ tarafındaki
delikten yağ baskı gövdesi yaylı kilidi
4.Sökülüp Takılması içeriye doğru bastırılırken sol el yardımı
a.Sökülmesi ile namlu kuyruğu geriye doğru çekilerek
namlu kuyruğu ve baskı grubu birlikte
(1)Sandık üst kapağı açılır.
olarak dışarıya alınır,
(2)Atım yatağının boş olup olmadığı
(10)Tacil pedalı (Hızlandırıcı ayak)
kontrol edilir.
ileri doğru yatırılarak yağ baskı grubu
(3)Avuç içi üste gelecek şekilde sağ namlu kuyruğundan alınır,
elle kurma kolu tutulur. Namlu kilit yayı
(11)Yağ baskı silindiri, yağ baskı
üzerindeki düğme sandığın sağ
gövdesi gerisinden çekilerek çıkarılır.
tarafındaki delikle aynı hizaya gelinceye
kadar kurma kolu geri çekilir. Hizalama b.Takılması
olduktan sonra namlunun, namlu Silahı takmak için gruplar sökme
desteğindeki vidadan çıkarılabilmesi için sırasındaki sıranın aksi sırasına göre

31
yerine konur. Takma esnasında şu
konulara dikkat etmek gerekir;
(1)Yağ baskı gövdesi namlu
kuyruğuna takıldığı zaman, yağ baskı
silindiri ile namlu kuyruğu çeneleri
birbirine geçmiş olmalıdır,
(2)Kapak takımı kurma parçası ileri
durumda olmalıdır,
(3)Kapak takımı yerine takılırken ön
kısmı hafifçe kaldırılmalıdır. Aksi takdirde
tacil pedalı ileri yatar ve parçalar
takılamaz,
(4)Kapak takımının ileri gidebilmesi
için kapak takımı mandalının yukarı
kaldırılması gerekir.
5.Mühimmat Çeşitleri
a.Normal (M33-BALL): Personele ve
açıktaki uygun hedeflere karşı kullanılır
(Renksizdir).
b.İzli (M17- TRACER): Hedef tarif
etmek, işaret vermek veya yangın
çıkarmak için kullanılır (Kırmızı, zeytuni
veya turuncudur).
c.Zırh delici (APM8- ARMOR
PIERCING): Zırhlı hava hedeflerine, hafif
zırhlı araçlara beton sığınaklara kullanılır
(Siyah).
ç. Zırh delici yangın (APIM8- ARMOR
PIERCING INCENDIARY): Hem zırh
delmek hem de yangın çıkarmak için
kullanılır (Alüminyum uç veya mavi uçlu
alüminyum renkli kuşak).
d.Zırh delici yangın izli (APITM20-
ARMOR PIERCING INCENDIARY
TRACER): Hedef tarif etmek, zırh
delmek ve yangın çıkarmak için kullanılır.
32
e.Zırh delici yangın patlayıcı (APEI-
ARMOR PIERCING EXPLOSIVE
INCENDIARY): Bilhassa hava
hedeflerine karşı yangın çıkarma için
kullanılır (Mavi uç, açık mavi kuşak).
f.Manevra fişeği (BLANK STAR):
Eğitimlerde ses etkisi için kullanılır
(Çekirdeği yoktur).
g.Sistem fişeği: Yalnız silah ve
namluların tecrübe atışlarında kullanılır
(Çekirdeği yoktur, üstü kalay kaplı
kovan).
ğ.Eğitim fişeği: Tamamıyla tesirsiz bir
cephane olup eğitimlerde kullanılır
(Kovanı deliklidir).
6.Sıfırlaması
a. Atışla Sıfırlamanın Yapılışı
(1)1000 metreye ve rüzgâr
tamburası 0'a tanzim edilir.
(2)12.7 metreye küçük çaplı makineli
tüfek hedefi dikilir.
(3)Silah, nişangâhtan bakılarak ve
aynı anda sehpanın yükseliş ve yan
ayarları ile oynanarak hedef üzerindeki
dairelerden birine tevcih edilir.
(4)Yarım otomatik olarak bu daireye
3 mermi atılır.
(5)Atımların orta vuruş noktası nişan
dairesi üzerinde ise silah sıfırlıdır. Eğer
atımların orta vuruş noktası nişan dairesi sağlanır.
üzerinde değilse;
(a)Silahın nişan dairesine tevcih
edilip edilmediği kontrol edilir,
(b)Nişan hattı, orta vuruş
noktasını gösterinceye kadar nişangâh
evvela YANCA ve sonra da
YÜKSELİŞCE hareket ettirilir. Yan MK-19 OTOMATİK
hareket nişangâhtan, yükselişçe hareket
arpacıktan yapılır, BOMBAATAR
(c)Ayarın kontrolü için tekrar bir
1.Sayısal Özellikleri
nişan dairesine nişan alınır,
a.MK-19 (Mod 3)
(ç)Yarım otomatik olarak 3 mer-
Ağırlığı : 34,292 kg
mi atılır,
Uzunluğu : 109 cm
(d)Orta vuruş noktası daire Genişliği : 34 cm
üzerinde ise, silahın sıfırlanması Yüksekliği : 22 cm
bitmiştir. Eğer tekrar orta vuruş noktası
b.MK 64 Beşik
daire üzerine gelmeyecek olursa aynı
Ağırlığı : 9,526 kg
işleme devam edilir.
Uzunluğu : 44 cm
b.Atış Yapmadan Sıfırlaması: Silah Yüksekliği : 24 cm
düz bir zemine yerleştirilir. Sandık arka Sehpa ağırlığı : 19,958 kg
kapağı, amortisör ve namlu kuyruğu Komple ağırlığı : 63,776 kg
yerinden çıkarılır. (Arkadan bakıldığında
Menzili : 2212 m
namlu içi gözükmesi gerekir.) Namludan
Tesirli Menzili
itibaren 10 m ileriye bir madeni para
(Nokta Hedefine) : 1500 m
konulur.
(Bölge hedefine) : 2212 m
Nişangâh 1000 metreye, rüzgâr Atış sürati
tamburası 0'a tanzim edilir. Sandığın (Yavaş atış) : 40 atım/dk
arkasından bakmak suretiyle namlu (Süratli atış) : 60 atım/dk
içinden madeni parayı görecek şekilde
(Otomatik atış) : 325-375 at/dk
sehpanın yükseliş ve yan ayarları ile
Yükselişi
oynayarak tüfek tevcih edilir. Daha sonra
(Sehpadan Kontrollü): 100 milyem
tüfeğin konumu bozulmadan gez ve
Alçalışı
arpacıktan madeni paraya bakılır. Eğer
(Sehpadan kontrollü) : 250 milyem
nişan hattı madeni parayı gösteriyorsa
Yan Dönebilme : 800 milyem
silahın sıfırlaması doğrudur. Madeni para
M548metal mühimmat
gözükmüyorsa yan hareket nişangâhtan,
kutusu içerisinde 48
yükselişçe hareket arpacıktan hareket
bombanın ağırlığı : 28 kg
ettirilerek madeni paranın gözükmesi
33
 Geri tepme kuvveti : 227 kg
İlk hızı : 244 m/s

2.Genel
MK-19 40 mm çapında şeride dizilmiş
bomba ile soldan dolan, barut gazının
geri tepmesi, yerine getiren yayların geri
itmesiyle otomatik olarak çalışan, hava
ile soğuyan bir destek silahıdır. Namlu
uzun süreli atışlarda bile fazla ısınmaz.
a.Gez: Yaprak tipi bir gezi vardır. Silah
taşınırken zarar görmemesi için bu gez
yatırılır. Üzerinde 100m aralıkları olan ve
300m den 1500m ye kadar
taksimatlandırılmış mesafe taksimat
levhası vardır. Mesafe değişikleri mesafe
süngüsünü veya mesafe ince ayar
vidasını kullanarak yapılır. Mesafe ince
ayar vidası ise hassas ayarlamalar da
kullanılır. Gez rüzgârın durumuna göre
de ayarlanır. Rüzgâr ayar vidasının saat
yönünde çevrilmesi gezi sağa, ters 3.Ana Parçaları
yönde çevrilmesi sola kaydırır. Her bir çıt a.Sandık
1 milyem değişikliğe eşittir. b.Sandık üst kapağı
c.Mekanizma ve sandık ara kapağı
ç.Bomba süren ve tablası
d.Tetik grubu

4.Sökülüp Takılması
a.Sökülmesi
(1)Bomba süren kolunun sökül-
mesi: Sandık üst kapağı kaldırılır ve
bomba süren kolu pimi, sandık üst
kapağının dışarıdan içeriye doğru itilir.
Bomba süren kolu sandık üst
kapağından ayrılır. Bomba süren kolu
çıkarılır. Bomba süren ve bomba süren

34
tablası yatırılır.

(4)Mekanizmanın sökülmesi: Em-

niyet mandalı ATEŞ “F” durumuna
getirilir. Sandık arka kapak tespit pimi bir
boş kovan veya tornavida yardımı ile
kanırtarak yerinden oynatılır. Elle
çekilerek çıkartılır.

(2)Sandık üst kapağının sökül-

mesi: Sandık üst kapağı bir elle yatık
durumdaki bomba süren tablasına dik
tutulurken her iki yandaki pimler çıkarılır.
Sandık üst kapağı yerinden alınır.

(5)Mekanizma ve sandık arka

kapağının sökülmesi: Sandık arka
kapağını sandık içerisindeki kilit
yuvasından ayırmak için el tutamakları
her iki elle tutulur. Önce hafif yukarı
bilahare geriye doğru çekilir. Mekanizma
sandıktan çıkacağı zaman tek elle
(3)Bomba süren ve bomba süren
tutularak alttan desteklenir. Böylece
tablasının sökülmesi: Bomba süren
sandık arka kapağına zarar vermesi
sağ ve sol yanındaki tırnaklar, bomba
engellenir.
süren tablası üzerindeki kanal boşlukları
ile aynı hizaya getirilir. Bomba süren
tablasından ayrılır. Bomba süren tablası
düzgünce yukarı çekilerek çıkarılır.

35
 Tetik bloğuna bastırarak 900ye kadar
döndürmeye devam edilir. Emniyet
mandalı emniyet “S” durumuna getirilir.
Tetik grubu yerinden çıkarılır.

(6)Hareket aktarma kolu ve dikey

eğri kolun sökülmesi: Sol elin işaret ve
(8)Kilit levhasının sökülmesi: Kilit
orta parmağı sandığın arkasının üst
levhası yayının ucuna parmakla veya
tarafından içeri sokulur ve hareket
ince uçlu bir cisimle bastırılır. Kilit levhası
aktarma kolu kilidi 1-1,5 cm geri çekilir.
yavaşça geriye doğru çekilerek sandığın
Sandığın gerisi üzerinden hareket
dışına doğru kaydırılır.
aktarma kolu ve dikey eğri kolu boşaltan
hareket aktarma kolu pimine aşağı doğru
basılır. Hareket aktarma kolu silahın
önünden dikey eğri kol ise arkasından
dışarı alınır.

(9)Bomba baş yastığının

sökülmesi: Bomba baş yastığı sandığın
ön duvarından içeri doğru çekilerek
çıkarılır.
(7)Tetik grubunun sökülmesi:
MK-19 yana ve nişangahı aşağı gelecek
şekilde ters çevrilir. Boş bir kovan veya
tornavida yardımıyla tetik grubu kilit başı
yukarı doğru kaldırılır. Mekanizma
bırakma mandalı ve emniyet mandalı bir
elin baş ve işaret parmakları ile sıkılırken
tetik grubu sağa ve sola 45 0 döndürülür.
36
 MK-19’ un standart mühimmatıdır. Bu
bomba 5cm kalınlığındaki çelik zırhı
deler ve parça tesiriyle de hedef
bölgesindeki personele zayiat verdirir.
Bombanın baş kısmı sarı renklidir.
Kovanı zeytuni renkli üzerindeki yazılar
sarıdır. İçinde M549 tapa vardır. Tapa
bombanın namluyu terkinden sonra 18-
30 metrede otomatik kurulur. Tesir
(10)Bomba yan yastığının yarıçapı 15 metredir.
sökülmesi: Bomba yan yastığı silahın b.HE M383, M383E1-HE M384
içinden sandık yan duvarına doğru Yüksek Tahrip Bombası: Her iki tipte
bastırılarak ve namluya doğru itilerek ve M16A2 şeride dizilir. Gövde kısmı
sandık duvarındaki yuvalarından malzemelerin(kovan ve tapa) farklı
kurtarılarak çıkarılır. olmasına rağmen hedefteki tesirleri
aynıdır. Her ikisinin de zırh delici özelliği
yoktur. Hedefe çarpmayla patlarlar.
Parça tesiriyle etkili olurlar. 50 atımlık
tahta kutularda ambalajlanmıştır.
c.M385, M918 Ders atış bombaları
(1)M385 Ders atış bombası:
M16A2 şeride dizilir. Sevk barutu ve kör
tapadan meydana gelmiştir. Azami
menzili 2200 metredir. Şeride dizili 32 ve
(11)Kurma kollarının sökülmesi 48 lik atımlar halinde madeni kutularda,
Kurma kolu dik duruma getirilir. Kurma 50 atımlık olarak tahta kutularda
kolunun ön tarafında bulunan kurma kolu ambalajlanmıştır.
kilidinin baş kısmı bir boş kovan veya
(2)M918 Ders atış bombası:
tornavida ile dışarıya doğru çekilir. Bu
Hedefe vurduğunda ses ve parla ışık
vaziyette kurma kolu geriye doğru
çıkarır. Şeride dizilmiş 32 ve 48 lik
kaydırılarak sandık üzerindeki
atımlar halinde madeni kutlarda
yuvalarından ayrılır.
ambalajlanmıştır. Tapa kurulma
b.Silahın Takılması mesafesi 18-30 metre azami menzili
Silahın sökülme işleminin tersidir. 2200 metredir.
ç.M922 Eğitim mermisi: M16A2 şeri-
de dizilmiştir. Onarlı atımlar halinde
5.Mühimmat Çeşitleri
M2A1 metal kutularda ambalajlanmıştır.
a.HEDP M430 Çift maksatlı yüksek Bu mühimmat silahın fonksiyonlarını
tahrip bombası: M16A2 şeride dizilmiş kontrol etmek ve mürettebat eğitimi için

37
kullanılır.

2.Genel
a.Tetik Özellikleri
Operasyonel gereksinimler ve
silahın dizaynı nedeni ile tetik
mekanizması çok hassastır, (Tetik
hassasiyeti atıcının isteğine göre
ayarlanır.) yere düşürüldüğünde kaza
meydana gelebilir.
b.Silahın Çalışması
(1)Çatal ayağı indirilir ve her iki
ayaktaki levyelerin üstüne bastırarak ve
uygun uzunluğa gelecek şekilde ayakları
uzatarak çatal ayağın yüksekliği
ayarlanır.

MK-19 ile Atış Pozisyonları (2)Yükseklik ayar tamburası atış

yapılacak mesafeye uygun olarak
ACCURACY KESKİN ayarlanır, (daha önceden belirlenmiş çıt
sayısı kadar tamburayı saat istikametin-
NİŞANCI TÜFEĞİ de çevirerek optik nişangâhın artıkılı
yukarı alınır) .
1.Sayısal Özellikleri
(3)Kurma tertibatını üstündeki kol
Çapı : 8,59 mm
kaldırılıp geriye doğru çekilerek açılır.
Ağırlığı : 9 kg
(4)Bir fişek doldurulup atım yatağına
Yiv-set adedi :4
sürülür.
Şarjör kapasitesi :5
Uzunluğu : 123 cm (5)Mekanizma kilitleme pozisyonu
Namlu uzunluğu : 68,6 cm için ileri ve aşağı itilerek kapatılır.
Çalışma sistemi : Tek tek kurmalı
Doğruluğu : 0,5 MOA (6)Eğer silah dolduruştan sonra
hemen ateşlenmeyecekse, mekanizma-

38
nın sağ tarafındaki emniyet mandalı
geriye çekilerek emniyete alınır. Silah
doldurulduğunda eğer atış yapılmaya-
caksa, daima emniyette olmalıdır.
(7)Hedefe tekrar nişan alınır ve tetik
uygun olarak düşürülür.

3.Ana Parçaları d.Komple dipçik,

a.Keskin nişancı dürbünü,

b.Şarjör,
e.Namlu,

c.Çatal ayak,

f.Mekanizma,

ç.Gez,

g.Gövde.

39
4.Sökülüp Takılması (8)Tetik mekanizmasının takılması;
emniyet mandalının geride olduğunu
a.Sökülmesi
görülerek mekanizma 5 mm’lik alyen
(1)Şarjörün arkasından ileri ve aşağı
anahtarı ile yerinden çıkartılır, tetiği
doğru bastırırken, diğer elle şarjör
sabitleyen iki vida çıkartılarak tetik
mandalı 70°lik açı ile hareket ettirerek
korkuluğu çıkarılır ve tetik mekanizması
çıkartılır,
çekilerek çıkartılır.
(2)Silahın ön tarafındaki çatal ayak,
b.Silahın Takılması
ayaklar birleştirildikten sonra pimine
Silahın sökülme işleminin tersidir.
basmak suretiyle çıkartılır,
(3)Çatal ayağı çıkarmak için iki ayak
birleştirilir, yaklaşık 60° çevrilir ve 5.Mühimmat Çeşitleri
aşağıya doğru çekilirken kilit a.0,338 Lapua Mag. B408 16,2 Lock
mandallarının önde olduğu kontrol edilir. Base
(Yerine takıp çıkarılırken yapılan
(1)Komple ağırlık : 44,8 gr
döndürme hareketinde ayakları kapalı
tutarak aşınma engellenir), (2)Kovan ağırlığı : 22,5 gr

(4)Dürbünün kapakları kapatıldıktan (3)Mermi ağırlığı : 16,2 gr

sonra ayaklarındaki alyen vidalar (4)Barut ağırlığı : 5,7 gr
sökülüp, teleskopik nişangâh geriye (5)Namlu çıkış hızı :915 m/s
doğru çekilmek suretiyle yatağından
(6)Namlu enerjisi : 6781 j
çıkarılır.
(7)300 metredeki dağılımı : 9,5 cm
(5)Mekanizmayı çıkartmadan önce
(8)Balistik katsayısı : 0,654
dipçik katlama vidasına basarak dipçiğin
namlu istikametinde katlanması sağlanır,
böylece mekanizma yanaklığa b.Swiss P Ball 0,338 Lapua Mag:
çarpmadan rahatça çıkarılabilir, (1)Komple ağırlığı : 44,5 gr
(6)Mekanizmanın çıkarılması için (2)Kovan ağırlığı : 22,5 gr
emniyet mandalının tamamen geride
(3)Mermi ağırlığı : 16,3 gr
olduğundan emin olunur (ateş konumu),
mekanizma tutucu mandala basarak (4)Barut ağırlığı : 5,7 gr
mekanizma yerinden çıkartılır. Sol elle (5)Namlu Çıkış hızı :830 m/s
mekanizma, sağ elle kol tutularak, kol (6)Namlu enerjisi : 6781 j
saat yönünde ateşleme iğnesi geri
(7)100 metredeki dağılımı : 1,5 cm
çekilene kadar çevrilir, ateşleme iğnesi
ve kol geri çekilerek çıkartılır, (8)Balistik katsayısı : 0,654

(7)Hamilin kolu yukarı kaldırılır ve

merminin ucu kullanılarak kıskaçların- c.0,338 Lapua Mag. AP 485 16,1g
dan kurtarılır, Armour Piercing

40
 (1)Komple ağırlığı : 44,3 gr
(2)Kovan ağırlığı : 22,5 gr
(3)Mermi ağırlığı : 16,1 gr
(4)Barut ağırlığı : 5,7 gr
(5)Namlu çıkış hızı :930 m/s
(6)Namlu enerjisi : 6962 j
(7)300 metredeki dağılımı : 9,5 cm
(8)Balistik katsayısı : 0,654
(9)300 metredeki hızı :786 m/s
(10)300m deki enerjisi : 4967j
6.Sıfırlaması
a.Silahın önce atışsız sıfırlaması
yapılır; 300m’den seçilen uzak nişan
noktasına mekanik nişangâhla nişan
alınır silah sabitlendikten sonra optik
nişangâh aynı noktaya tatbik edilir.
Mesafe ayar tamburasının 300 m’ye
ayarlı olması sağlanır.
b.Mekanik ve optik nişangâhın ideal
sıfırlaması 100 m’den yapılır; ancak
yeterli tesis yoksa 25 m’den de sıfırlama
yapılır.
c.Gezi optik nişangâh takılı iken
hareket etmez. Gez 200-700 m arası
taksimatlandırılmıştır. Rüzgâr düzeltme
tamburası gezin sol tarafında bulunur;
vuruşları sağa-sola kaydırır.
ç.Mekanik nişangâhla sıfırlamada 100
m mesafeden 200 m nişangâhı ile rüzgâr
düzeltme tamburası merkez noktada
iken hedefteki aynı noktaya 4-5 kez atış
yapılır vuruşlar 10 cm çapında bir daire
içerisinde toplanmışsa ayar yapılmaz
dağılma fazla ise orta vuruş noktası
belirlenir ve hem yükseliş, hem de yan
düzeltmeler arpacıktan yapılır. Yan
41
ayarları için arpacık üzerinde solunda ve
sağında iki adet vida bulunur, yükseliş
ayarı ise kamanın yukarı
kaldırılmasından sonra serbest kalan
arpacık saat istikametinde çevrildiğinde
arpacık alçalır ve vuruşlar yukarı kayar,
saat istikametinin tersine çevrildiğinde
ise arpacık yükselir ve vuruşlar aşağı
kayar.
d.Optik nişangâhın solunda bulunan
rüzgâr ayar (yan ayar) tamburası merkez
noktasına alınır, yükseliş ayar tamburası
100 m’ye ayarlanır ve 100 m’den hedefe
yatarak çatal ayağı ile destekli nişan
vaziyetinde 4-5 atış yapılır, vuruşlar 1.5
cm yarı çapında bir dairede toplanırsa
ayar yapmaya gerek yoktur.
e.Hedeften sapma 1.5 cm yarı çapın-
daki dairenin dışında ise vuruş orta
noktası tespit edilir ve hedefe kaydırılır-
ken rüzgâr ayar tamburası ile yan
düzeltmeler ve yükseliş ayar tamburası
ile yukarı-aşağı düzeltmesi yapılır. (Her 1
çıt 100 m’de 1cm’lik sapma yapar, 500
m’de 1çıt = 5 cm’lik sapma yapar)
f.Vuruşlar sağda ise tambura saat
yönünün tersine döndürülür. Vuruşlar
solda ise tambura saat yönünde
döndürülür.
g.Vuruşlar hedefte toplandıktan sonra
tamburanın üzerindeki kilitleme vidası
gevşetilerek oynatılmadan serbest kalan
rüzgâr ayar tamburası “0” ’a getirilir,
yükseliş ayar tamburası ise “100” ’e
getirilerek kilitleme vidası dikkatlice
sıkıştırılır her iki tamburanın ayarları
birbirinden bağımsız olarak yapılır.
 saat, Lityum pille
16 saat
Çalışma Sıcaklığı : -51oC , +55oC
Depolama Sıcaklığı : -51oC , +71oC

2.Genel
a.M978 gece görüş dürbünü, içindeki
görüntü yoğunlaştırıcı tüp sayesinde
gece görme olanağı sağlayan elde
kullanılan bir gözetleme sistemidir.
b.Konum Anahtarı: Kullanıcının
sistemi kontrol etmesini sağlar. Elle ve
yüz maskesine monte edilecek kullanım
için ayrı ON ve IR-ON konumları vardır.
c.ON konumunda normal gece görüşü
için (IR aydınlatılması olmadan) görüntü
yoğunlaştırıcıya akım sağlar. IR-ON
konumunda kullanıcıya görüntüyü
aydınlatan IR-LED’e akım sağlanır.
M 978 GECE GÖRÜŞ
Kask takılı iken IR
DÜRBÜNÜ IR ON (1.konum)
aydınlatıcı konum

1.Sayısal Özellikleri Kask takılı iken

Büyütme : 2.8X +/-0.5 ON (2.konum) otomatik kapama
Görüş Alanı : 13.5 derece için açık konumu
Ağırlık : 910 gr OFF (3.konum) Kapalı konum
Güç Kaynağı : 1.5 voltluk 2
adet alkalin pil, Elde kullanım için
ON (4.konum)
Ni-Cd pil veya 2 açık konumu
adet lityum pil
Çalışma Süresi : Alkalin pille 40 IR ON (5.konum) Elde kullanım için

42
 IR aydınlatıcı
konum
ç.IR aydınlatıcının çalıştığı sol
okülerde beliren kırmızı bir göstergeden
anlaşılır. Bu gösterge diğer bir gece
görüş cihazı tarafından görülebileceği
için tehlike arz etmektedir. Kullanılacağı
zaman dikkatli olunmalıdır.
d.IR aydınlatıcısını kullanmak için,
konum anahtarı üzerindeki düğmeye
basarken aynı anda anahtar
çevrilmelidir. Düğmeye basılmadan
anahtar IR-ON konumuna getirilmeye
çalışılırsa anahtar zarar görür.
e.Objektif Odak Halkası: Objektif
odak halkası objektif merceğinin önünde
yer almaktadır. Objektifin üç metre ile
sonsuz arası herhangi bir mesafeye
odaklanması için kullanılır. Objektifi uzak
nesnelere mesafeye odaklamak için
halkayı saat yönünün tersine, yakına
odaklamak için saat yönünde çevirmek
gerekir.
43
f.Göz Yuvası Odak Halkaları (Diyoptri
Ayarı): Odak halkaları göz yuvası
merceğinin gerisinde yer almaktadır.
Kullanıcının görüş farklılıklarını
gidermesini sağlar. Her göz merceği için
-6,+2 arası diyoptri ayarı yapılabilir.
g.Göz Aralık Ayarı: Göz yuvası arası
mesafe kullanıcıya göre ayarlanabilir.
Tek ve dairesel bir görüntü elde
edinceye kadar göz aralık ayarı yapılır.
Göz aralık ayarı yapılırken her iki oküler
aynı anda ya içeri ya da dışarı doğru
hareket ettirilmelidir. Aksi taktirde
cihazda hasar meydana gelir.
ğ.Dürbün ile Göz Arası Uzaklık
Ayarı: Dürbünün, kullanıcının gözüne
olan uzaklığı görüş alanında bir kayıp
olmaması için yaklaşık olarak 1,5
santimetreye ayarlanmalıdır. Göz koru-
yucu lastikleri bu mesafe için uygundur.
Lastikler göze tam oturtulmalıdır.
h.Buğu Önleyici Mercek: Bu mercek
aşırı soğuk ve nemli havalarda cihaz
merceklerinin buğulanmasını önlemek
amacıyla kullanılır. Buğu önleyici
merceği kullanmak için göz koruyucu
lastik cihazdan çıkarılır. Buğu önleyici
mercek kenarlarından tutularak okülere
yerleştirilir, çevresinden iyice oturana
kadar bastırılır. Göz koruyucu lastiği
yerine takılır. Buğu önleyici mercek
plastik olan kenarlarından tutulmalıdır.
(Diğer GGG ve GGD’lerde de
mevcuttur.)
ı. Alçak Sıcaklık Adaptörü: Alçak
Sıcaklık Adaptörü, düşük sıcaklıklarda
cihazın soğuk havadan etkilenmeden
çalışmasını sağlar. İki pil alabilen pil
haznesi ve pil kapağı bulunan kablodan
oluşur. Pil haznesi vücut sıcaklığını
alabilecek en yakın yere (Üniformalarda
vücuda en yakın olan cebe) konur. Pil
kapağı ucu da cihaza monte edilir. (Diğer
GGG ve GGD’lerde de mevcuttur.)
M 983 MONOKÜLER GECE
GÖRÜŞ DÜRBÜNÜ
1.Sayısal Özellikleri
Genel :27mm(1X);75mm(3X)
44
Büyütme :1X ± %3 ; 2.8X ± %5
Görüş Alanı :40oC ± 2oC;13oC ± 2oC
Çalışma
Sıcaklığı :-51oC,+55oC;51oC,+55°C
Depo
Sıcaklığı :-51oC,+71oC; 51oC,+71°C
Ağırlığı :350 gr ; 630 gr
Güç Kaynağı:1.5 voltluk bir adet Nİ-Cd
pil veya bir adet AA
Lityum 3.6 voltluk pil ile
çalışmaktadır.
2.Genel
a.Monoküler GGG, içeriğindeki
görüntü yoğunlaştırıcı tüp sayesinde
gece görme olanağı sağlayan, su
geçirmez (standart model bir metre,
isteğe bağlı model otuz metre derinliğe
kadar) modüler bir sistemdir.
b.Yüz maskesine veya balistik başlığa
takılı olarak kullanılabildiği gibi, silah
üzerinde ve elde de kullanılabilir.
c. Uzun mesafeli gözetlemeler için
basit ve kolay bir objektif mercek
değişimiyle 3X büyütmeli etkili bir gece
görüş dürbününe dönüştürülebilir.
ç.Konum Anahtarı:Kullanıcının sistemi
kontrolünü sağlar. Elle ve yüz maskesine
monte edilerek kullanım için ayrı ON
konumu vardır. İki kullanımda da aynı
OFF ve IR konumları kullanılır. yuvası merceğin ayarlamasını

(1)Birinci konum ON; normal gece Elde kullanım

görüş için (IR aydınlatma olmadan) elde 1.Konum ON için “Açık”
veya silah üzerinde kullanılırken çalışma konumu.
sağlar.
2.Konum OFF Kapalı Konum
(2)İkinci Konum OFF; cihazın kapalı
olduğu konumdur. Yüz maskesi
(3)Üçüncü konum ON; normal gece kaska takılı
görüş için (IR aydınlatması olmadan) iken ve
sadece yüz maskesi veya kaska takılı 3.Konum ON otomatik
durumda iken çalışmasını sağlar. kapanma için
(4)Dördüncü konum IR; kullanıcıya “Açık
görüntüyü aydınlatan IR-LED'e aydınlat- “konumu.
ma sağlar. Bu konumda, IR-LED'in
Kızılötesi
çalıştığını gösteren görünür LED'in 4.Konum IR
Aydınlatıcı
ışıması sağlanır. IR düğmesine gerekli
süre boyunca basılır ve IR aydınlatması sağlayacak bir odaklama halkası
devreye sokulur. mevcuttur. Göz yuvası odaklama halkası
d.Objektif Odaklama Halkası: göz yuvası merceğin gerisinde yer
Objektif odaklama halkası objektif almaktadır. Operatörün görüntüyü net bir
merceğinin önünde yer almaktadır. şekilde görmesi için göz netlik ayarı
Objektifin 25 cm ile sonsuz arası (+2'den -6‘ya kadar) yapılır.
herhangi bir mesafeye odaklanması için f.Göz Yuvası Ayarı: Cihaz yüz
kullanılır. Objektifi uzak nesnelere maskesi veya balistik başlığa takılı
odaklamak için halka saat yönünün durumda iken göz yuvasının kullanıcının
tersine, yakına odaklamak için saat gözüne tam olarak oturtulabilmesi için
yönünde çevrilir. gözlüğün üzerinde bulunan ve
maskenin/balistik başlığın taşıyıcısına
oturan kızağı çevrilir.
g.Göze Uzaklık Ayarı: Gözlüğün,
kullanıcının gözüne olan uzaklığı görüş
alanında bir kayıp olmaması için yaklaşık
olarak 1,5 cm'ye ayarlanmalıdır. Göz
koruyucu lastikleri bu mesafe için
uygundur. Lastikler göze tam oturmalıdır.
Göz koruyucu lastikler hafifçe esnetilerek
göz yuvasının arkasına takılır. Yüz
e.Göz Yuvası Odaklama Halkası: maskesi ile kullanımda ileri ve geri
Kullanıcının kendi gözüne göre göz oynatarak uzaklık ayarı yapılır.

45
 ğ.Yüz Maskesi veya Balistik Başlığa
Takılı İken Çabuk Tahliye Özelliği ve
Otomatik Kapanma: Gözlük,yüz mas-
kesine veya balistik kaska, üzerindeki
kızağı taşıyıcının içine sokup "çıt" sesi
duyuluncaya kadar bastırılmak suretiyle
takılır. Gözlüğü taşıyıcıdan çıkarmak için,
taşıyıcının üstünde yer alan düğmeye
basılır ve gözlük öne doğru çekilerek
çıkarılır.
i.Tek Göz Ayarı: Gözlük, yüz
maskesinin veya balistik başlığın
taşıyıcısına takılacak iki kızağa sahiptir.
Bu, kullanıcıya gözlüğü istediği gözüyle
kullanma olanağı verir.
j.Zayıf Pil Göstergesi: Pilin voltajı 1.2
voltun altına düştüğünde göz yuvasının
içinde sarı uyarı ışığı yanar. Işığın
yanmaya başlamasını takip eden otuz
dakika içinde pil bir yenisi ile
değiştirilmelidir.

h.Gözlük çıkarıldığı sırada ikinci

konumdaki ON devredeyse, otomatik
kapanma özelliği sayesinde gözlük
kendiliğinden kapanacaktır. Gözlüğü
tekrar takmak için taşıyıcıya bastırılarak
sokulur. Portatif anahtarın konumu
değiştirilmemişse gözlük tekrar
çalışmaya başlayacaktır. Gözlük yüz
maskesiz veya balistik başlıksız olarak AN/PVS-7B GECE GÖRÜŞ
elde kullanılmak istenirse konum
anahtarı üçüncü konumdaki ON'a çevrilir. GÖZLÜĞÜ
ı.Yüz Maskesi, Kafa ve Çene Kayışı
Ayarları: Kafa kayışı, üst ve alt
1.Sayısal Özellikleri
kayışların bolluklarını sıkarak almak Büyütme : 1X;3X;5X
suretiyle ayarlanır. Her zaman, önce Görüş Alanı : 40o,14o,7o
yan kayışlar sonra üst kayış ayarlanır. Odaklama

46
 Menzili : 25 cm,10 m, 25 m (1)OFF (Kapalı) konumu, anahtarın
Boy : 15.24 cm saat istikameti yönünde en son durduğu
En : 15.56 cm noktadır.
Yükseklik : 10.16 cm (2)ON (Açık) konumu, saat
Ağırlık : 680 gr yönünde döndürülürse, klik sesiyle
Güç Kaynağı : 2 adet AA tipi pil;1 beraber açılır.
adet BA 1567/U,1 adet (3)IR konumu, anahtarın dışarı
BA 5567/U çekilerek saat yönünde döndürüldüğün-
Çalışma de cihazın aldığı konumdur. Cihaz bu
Sıcaklığı : -51oC ile +45oC arası konumda 25 cm ile 2 m arasındaki
Çalıma Süresi: 23oC’de 12 saat mesafede net görüntü alır.
d.Objektif Odak Halkası: Objektif
merceğinin önünde yer almaktadır.
Objektifi bir mesafeye odaklamak için
kullanılır.
e.Göz Yuvası Odak Halkaları (Diyoptri
Ayarı): Her oküler için, kullanıcının kendi
gözüne göre oküler mercekleri
ayarlamasını sağlayacak bir odaklama
halkası mevcuttur. Kullanıcının görün-
tüyü net bir şekilde görmesi için göz
netlik ayarının yapılmasını sağlar. Her
göz merceği için -6,+2 arası diyoptri
ayarı yapılabilmektedir.
2.Genel
g.Göz Aralık Ayarı: Okülerlerin
a.Yüksek performans sağlayan tek
arasındaki mesafe kullanıcıya göre
tüplü bir cihaz olup çabuk takma çıkarma
ayarlanabilir. Ayar, okülerleri tek, net ve
düzeneği ve ergonomik başa takma
dairesel bir görüntü elde edilinceye kadar
bandı ile uzun süreli rahat kullanım
oynatılarak yapılır.
sağlar.
h.Dürbün ile Göz Arası Uzaklık
b.Hedef noktalayıcılarıyla birlikte
Ayarı: Görüş alanında bir kayıp
kullanıldığında etkinlik sağlar. Teçhizat
olmaması için kullanıcının gözünden
bakımı ve onarımı ile harita okuma için
yaklaşık 2,5cm mesafe olarak ayarlanır.
yakın odaklama olanağı ve IR kaynağı
Göz koruyucu lastikleri bu mesafe için
vardır.
uygundur. Lastikler göze tam
c. Gözlük başa takılarak da
oturtulmalıdır. Yüz maskesi ile
kullanılabilmektedir.
kullanımda kızağından, ileri ve geri
ç.Konum Anahtarı: Konum anahtarı,
oynatarak uzaklık ayarı yapılır.
ON, OFF ve IR olmak üzere 3
konumludur.

47
 Cihazın Uzunluğu : 25 cm
Cihazın Genişliği : 8.8 cm
Güç Kaynağı : 1.5 V bir adet AA
Alkalin pil veya 3.6
V lityum pil
Çalışma Süresi : Yaklaşık 20 saat
Çalışma Sıcaklığı : -51oC ; +45oC

2.Genel
a.Hafif Silah Gece Görüş Dürbünü
(HSGGD), gözetleme için elde veya
piyade tüfeklerine, keskin nişancı
tüfeklerine ve MMT(Modüler Monte
Tertibatı)’na torklu adaptör vasıtasıyla
monte edilerek gece şartlarında
nişangâh olarak kullanılır.
b.Konum Anahtarı:
(1)Birinci konum; cihazın silaha
monte edilmiş olarak kullanıldığındaki
konumudur. Artıkıl hedefe çakıştırılarak
ateş edilir. Ancak daha önceden cihaz
silaha göre sıfırlanmış olmalıdır.
(2)İkinci konum; ON cihazın açık
konumudur. Gözetleme için kullanılır.
(3)Üçüncü konum; OFF konumu,
M 993 HAFİF SİLAH GECE cihazın kapalı konumudur.
GÖRÜŞ DÜRBÜNÜ Gece
1.Konum + Nişangâhı
1.Sayısal Özellikleri:
Büyütme : 4X,+/-0.2 2.Konum ON Gözetleme
Bakış açısı : 10o 3.Konum OFF Kapalı
Ağırlığı : 1.35 kg

48
 b.Göz netlik ayarı; her insanın gözü Modüler Monte Tertibatı (MMT)
aynı netlikte görmediğinden bu ayar vasıtasıyla silaha monte edildikten sonra
yapılarak net görüş sağlanmalıdır. Bu kullanılır. Silaha montajından sonra
ayar göz camının etrafında olan ayar silahın gece görüş silah nişangâhı ile
halkası ile yapılır. etkin kullanılabilmesi için sıfırlama
c.Odaklama ayarı; mesafe arttıkça işleminin yapılması gerekir. Cihaz gece
odaklama değişeceğinden gözetleme veya gündüz şartlarında sıfırlanabilir.
yapılan bölgeye göre odaklama Gündüz şartlarında sıfırlama
ayarlaması yapılmalıdır. Bu ayar cihazın yapıldığın-da mutlaka gündüz eğitim
sol tarafında olan ve üzerinde sonsuz (∞) filtresi kullanılmalıdır.
işareti olan odaklama ayar düğmesi ile b.M 993 HSGGD‘nin sıfırlaması 25m.
yapılır. mesafeden yapılır. Bu mesafeden yapı-
lacak sıfırlama 100 m. mesafeden
yapılacak sıfırlamaya karşılık gelmek-
tedir.
c.M993 HSGGD’nünü silaha monte
etmek için kullanılan torklu adaptör ile
modüler monte tertibatının kalınlığı
nedeniyle 25 m’den sıfırlama yapılırken
ç.Şebeke parlaklık ayarı; cihaz sila- nişan noktası ile vuruş noktası ayrı
ha monte edilerek kullanıldığında ihtiyaç noktalar olacaktır. Aşağıdaki tabloda
duyulan artıkılın net olarak ince veya belirtilen silahlar için nişan noktasına
kalın görülmesini sağlayan ayardır. Bu göre vuruş noktaları gösterilmiştir.
ayar açma kapama düğmesinin hemen
altındaki, üstünde nokta olan şebeke
Silah HK 33 G3 Dragunov
parlaklık düğmesinden yapılır. P.Tf. P.Tf. (Kannas)
6.5 cm
Vuruş 7.5 cm 7.2 cm
aşağıda
Noktası aşağıda aşağıda
2 cm sağda

ç.Sıfırlamanın Yapılması
(1)M993 HSGGD modüler monte
tertibatı ve torklu adaptör vasıtasıyla
silaha monte edilerek sağlamlığı kontrol
d.Yükseliş ve Yan (Azimuth) Ayar edilir.
Halkaları gece görüş dürbününü sıfırla-
(2)25 m sıfırlama hedef kâğıdı
mak için kullanılır.
üzerinde vuruş noktası işaretlenerek
hedef 25 metreye yerleştirilir. Bu nokta
3.Sıfırlaması yukarıdaki tabloda belirtilmiştir.
a.Gece Görüş Silah Dürbünleri (3)Cihazın Açma/Kapama düğmesi
(GGSD), silaha uygun olarak takılı olan (+) konumuna getirilerek cihaz açılır.
49
 (4)Atışlı sıfırlamadan önce modüler 100 2.50 ± 0.30
monte tertibatı ile torklu adaptörün
vidaları bir kez daha kontrol edilir 125 3.13 ± 0.38
gerekirse sıkıştırılır. 150 3.75 ± 0.45
(5)Silah, kum torbası veya bir destek
üzerine yerleştirilir. 175 4.38 ± 0.53
(6)M993 HSGGD için yükseliş ayar
200 5.00 ± 0.60
halkası 1’e, yan (azimuth) ayar halkası
0’a getirilir. 225 5.63 ± 0.68
(7)Bu kontrol tamamlandıktan sonra
250 6.25 ± 0.75
silah doldurulur ve dürbün artıkılı
sıfırlama hedefinin nişan noktasına 275 6.88 ± 0.83
getirilerek tek tek üç atış yapılır ve
300 7.50 ± 0.90
hedefteki vuruşların dağılımının orta
noktası işaretlenir. 325 8.13 ± 0.98
(8)Daha sonra dürbün yan(azimuth)
350 8.75 ± 1.05
ve yükseliş ayar halkaları kullanılarak
dağılımın orta noktası istenen(asıl) vuruş 375 9.38 ± 1.13
noktasına taşınır.
400 10.00 ± 1.20
(9)Vuruşların orta noktasını
istenen(asıl) vuruş noktasına taşımak 425 10.63 ± 1.28
için aşağıdaki tabloda verilen değerler-
450 11.25 ± 1.35
den yararlanılır. Bu tablo M993
HSGGD’nin yan (azimuth) ve yükseliş 475 11.88 ± 1.43
ayar halkalarının bir çıtının hedefte
sağladığı hareketi gösterir. 500 12.50 ± 1.50

525 13.13 ± 1.58

550 13.75 ± 1.65

575 14.38 ± 1.73

600 15.00 ± 1.80

Mesafe Vuruşun Hedef Üzerindeki

Hareket (cm) (10)Yapılacak ikinci tek tek üç atışta
(m)
mermi dağılım orta noktasının vuruş
25 0.63 ± 0.08 noktası ile çakışması için hesaplanan çıt
değerleri yan (azimuth) ve yükseliş ayar
50 1.25 ± 0.15
halkaları kullanılarak istenen yöne alınır.
75 1.88 ± 0.23 (11)Artıkılı hareket ettiren dürbün
ayar halkaları üzerinde vuruş noktasının

50
hareket yönünü gösteren işaretler vardır. ölçüsünde selobant, yara bandı vs. ile
Ayar halkaları üzerindeki etiketteki MPI aşağıdaki resimde görüldüğü gibi
UP (UP, yukarı) ve MPI L (LEFT, sola) sabitlenerek bantların dürbünün rengine
ifadeleri hedefteki asıl vuruş noktasının uydurulması gerekir.
hareket yönünü gösterir. Yani vuruşları-
mızı hangi yöne almak istersek ayar
halkaları üzerinde gösterilen o yöne
doğru ayar halkalarını hesaplanan çıt
değeri kadar çeviririz.
(12)Atışlar, atımların dağılımının orta
noktası hedef kâğıdı üzerindeki vuruş
noktası ile çakışana kadar tekrarlanır.
(13) Atımların dağılımının orta
noktası hedef kâğıdı üzerindeki vuruş
noktası ile çakıştığında 25m’deki sıfırla-
ma tamamlanmış olur.
(14)Yan ve yükseliş ayar halkaları
yukarı doğru çekilip bu halde tutulurken
yan; 0, yükseliş; 1 olacak şekilde (100
m sıfırlaması yapıldığı için) ayar
halkaları çevrilir ve ayar halkaları
bırakılarak yerlerine oturtulur. (Ayar
halkalarının yerine iyice oturduğundan
emin olunmalıdır.)
(15)25 m’den yapılan sıfırlama
tamamlandıktan sonra sıfırlama 100
m’den üç mermi atılarak kontrol edilir.
100 m’de atımların dağılımının orta
noktası nişan alınan nokta ile aynı
olmalıdır. Farklılık varsa sıfırlama işlemi
yukarıda anlatıldığı gibi tekrar yapılır.
(16)M993 Hafif Silah ve M995 Ağır
Silah Gece Görüş Dürbünlerinin yan ve
M 995 AĞIR SİLAH GECE
yükseliş ayar halkalarının tahditsiz
serbestçe dönmesinden dolayı nişangâh- GÖRÜŞ DÜRBÜNÜ
larda yapılan sıfırlama ayarları
bozulabilir. Kontrol dışında bu yan ve 1.Sayısal Özellikleri
yükseliş ayar halkalarının dönmesine Büyütme : 6X,+/-0.2
engel olmak için halkaların plastik Bakış açısı : 6.3o
kapakla kapatılması veya imkânlar Ağırlık : 1.65 kg

51
 Cihazın Uzunluğu : 31cm 3.Konum OFF Kapalı
Cihazın Genişliği : 12 cm
Güç Kaynağı : 1.5 V bir adet AA c.Göz netlik ayarı; her insanın gözü
Alkalin pil veya 3.6 aynı netlikte görmediğinden bu ayar
V lityum pil yapılarak net görüş sağlanmalıdır. Bu
Çalışma Süresi : Yaklaşık 20 saat ayar göz camının etrafında olan ayar
Çalışma Sıcaklığı : -51oC ; +45oC halkası ile yapılır.
ç.Odaklama ayarı; mesafe arttıkça
odaklama değişeceğinden gözetleme
yapılan bölgeye göre odaklama
ayarlaması yapılması gerekir. Bu ayar
cihazın sol tarafında olan ve üzerinde
sonsuz (∞) işareti olan odaklama ayar
düğmesi ile yapılır.

2.Genel
a.M995 Ağır Silah Gece Görüş
Dürbünü (ASGGD) gözetleme için elde
veya silah üzerinde, M995 GTT modeli
GTT üzerinde MMT(Modüler Monte
Tertibatı) üzerine torklu adaptör ile
monte edilerek kullanılır. d.Şebeke parlaklık ayarı; cihaz silaha
monte edilerek kullanıldığında ihtiyaç
b.Konum Anahtarı:
duyulan artıkılın net olarak ince veya
(1)Birinci konum; cihazın silaha
kalın görünmesini sağlayan ayardır. Bu
monte edilmiş olarak kullanıldığındaki
ayar açma kapama düğmesinin hemen
konumudur. Artıkıl hedefe çakıştırılarak
altındaki, üstünde nokta olan şebeke
ateş edilir. Ancak daha önceden cihaz
parlaklık düğmesinden yapılır.
silaha göre sıfırlanmış olmalıdır.
e.Yükseliş ve Yan (Azimuth) Ayar
(2)İkinci konum; ON cihazın açık
Halkaları gece görüş dürbününü sıfırla-
konumudur. Gözetleme için kullanılır.
mak için kullanılır.
(3)Üçüncü konum; OFF konumu,
cihazın kapalı konumudur.

Gece
1.Konum
+ Nişangâhı

2.Konum ON Gözetleme

52
 3.9 cm sağda

ç.Sıfırlamanın Yapılması
(1)M995 ASGGD modüler monte
tertibatı ve torklu adaptör vasıtasıyla
silaha monte edilerek sağlamlığı kontrol
edilir.
(2)25m sıfırlama hedef kâğıdı
3.Sıfırlaması
üzerinde vuruş noktası işaretlenerek
a.Gece Görüş Silah Dürbünleri
hedef 25 metreye yerleştirilir. Bu nokta
(GGSD), silaha uygun olarak takılı olan
tabloda belirtilmiştir.
Modüler Monte Tertibatı (MMT)
(3)Cihazın Açma/Kapama düğmesi
vasıtasıyla silaha monte edildikten sonra
(+) konumuna getirilerek cihaz açılır.
kullanılır. Silaha montajından sonra
silahın gece görüş silah nişangâhı ile (4)Atışlı sıfırlamadan önce modüler
etkin kullanılabilmesi için sıfırlama monte tertibatı ile torklu adaptörün
işleminin yapılması gerekir. Cihaz gece vidaları bir kez daha kontrol edilir
veya gündüz şartlarında sıfırlanabilir. gerekirse sıkıştırılır.
Gündüz şartlarında sıfırlama (5)Silah, kum torbası veya bir destek
yapıldığında mutlaka gündüz eğitim üzerine yerleştirilir.
filtresi kullanılmalıdır. (6)M995 ASGGD için yükseliş ayar
b.M995 ASGGD‘nin sıfırlaması 25 m halkası 3’e, yan (azimuth) ayar halkası
mesafeden yapılır. Bu mesafeden 0’a getirilir.
yapılacak sıfırlama 300 m mesafeden (7)Bu kontrol tamamlandıktan sonra
yapılacak sıfırlamaya karşılık gelmek- silah doldurulur ve dürbün artıkılı
tedir. sıfırlama hedefinin nişan noktasına
c.M995 ASGGD’nini silaha monte getirilerek tek tek üç atış yapılır ve
etmek için kullanılan torklu adaptör ile hedefteki vuruşların dağılımının orta
modüler monte tertibatının kalınlığı noktası işaretlenir.
nedeniyle 25 m’den sıfırlama yapılırken (8)Daha sonra dürbün yan (azimuth)
nişan noktası ile vuruş noktası ayrı ve yükseliş ayar halkaları kullanılarak
noktalar olacaktır. Aşağıdaki tabloda dağılımın orta noktası istenen(asıl) vuruş
belirtilen silahlar için nişan noktasına taşınır.

noktasına göre vuruş noktaları (9)Vuruşların orta noktasını

istenen(asıl) vuruş noktasına taşımak
gösterilmiştir. için aşağıda verilen tablodaki değerler-
MG-3 Mk.Tf. PKS Mk.Tf. den yararlanılır. Bu tablo M995
ASGGD’nin yan (azimuth) ve yükseliş
9 cm 7.6 cm aşağıda,
ayar halkalarının bir çıtının hedefte
aşağıda
53
sağladığı hareketi gösterir. 575 9.58 ± 1.15

600 10.00 ± 1.20

Vuruşun Hedef
(10)Yapılacak ikinci tek tek üç atışta
Mesafe (metre) Üzerindeki
mermi dağılım orta noktasının vuruş
Hareketi (cm)
noktası ile çakışması için hesaplanan çıt
25 0.42 ± 0.05 değerleri yan (azimuth) ve yükseliş ayar
halkaları kullanılarak istenen yöne alınır.
50 0.83 ± 0.10
(11)Artıkılı hareket ettiren dürbün
75 1.25 ± 0.15 ayar halkaları üzerinde vuruş noktasının
100 1.67±0.20 hareket yönünü gösteren işaretler vardır.
Ayar halkaları üzerindeki etiketteki MPI
125 2.08 ± 0.25 UP (UP, yukarı) ve MPI L (LEFT, sola)
150 2.50 ± 0.30 ifadeleri hedefteki asıl vuruş noktasının
hareket yönünü gösterir. Vuruşlar hangi
175 2.92 ± 0.35 yöne alınmak istenirse, ayar halkaları
üzerinde gösterilen yöne doğru hesapla-
200 3.33 ± 0.40
nan çıt değeri kadar çevrilir.
225 3.75 ± 0.45 (12)Atışlar, dağılımın orta noktası
250 4.17 ± 0.50 hedef kâğıdı üzerindeki vuruş noktası ile
çakışana kadar tekrarlanır.
275 4.58 ± 0.55
(13)Atımların dağılımının orta
300 5.00 ± 0.60 noktası hedef kâğıdı üzerindeki vuruş
noktası ile çakıştığında 25m’deki sıfırla-
325 5.42 ± 0.65
ma tamamlanmış olur.
350 5.83 ± 0.70 (14)Yan ve yükseliş ayar halkaları
yukarı doğru çekilip bu halde tutulurken
375 6.25 ± 0.75
yan; 0, yükseliş; 3 olacak şekilde (300
400 6.67 ± 0.80 m sıfırlaması yapıldığı için) ayar
halkaları çevrilir ve ayar halkaları
425 7.08± 0.85
bırakılarak yerlerine oturtulur (Ayar
450 7.50 ± 0.90 halkalarının yerine iyice oturduğundan
emin olunmalıdır).
475 7.92 ± 0.95
(15)25 m’den yapılan sıfırlama
500 8.33 ± 1.00 tamamlandıktan sonra sıfırlama 300
525 8.75 ± 1.05 m’den üç mermi atılarak kontrol edilir.
300 m’de atımların dağılımının orta
550 9.17 ± 1.10 noktası nişan alınan nokta ile aynı
olmalıdır. Farklılık varsa sıfırlama işlemi

54
yukarıda anlatıldığı gibi tekrar yapılır.
(16)M993 Hafif Silah ve M995 Ağır
Silah Gece Görüş Dürbünlerinin yan ve
yükseliş ayar halkalarının tahditsiz
serbestçe dönmesinden dolayı nişangâh-
larda yapılan sıfırlama ayarları
bozulabilir. Kontrol dışında bu yan ve
yükseliş ayar halkalarının dönmesine
engel olmak için halkaların plastik
kapakla kapatılması veya imkânlar
ölçüsünde selobant, yara bandı vs. ile
aşağıdaki resimde görüldüğü gibi
sabitlenmesi ve bu bantların dürbünün
rengine uydurulması gerekir.

55
 TERMAL SİLAH DÜRBÜNÜ b.Doğadaki her türlü canlı veya cansız
varlığın kendine ait bir sıcaklığı
1.Sayısal Özellikleri bulunmaktadır. Canlı varlıklar kendi
organizmalarının çalışmalarından kay-
Büyütme : 3.1X
naklanan sıcaklıklarına dış çevreden
Görüş Alanı : 9o
soğurdukları sıcaklıkları da katarak yine
Ağırlık : 1.7 kg
çevrelerine sıcaklık şeklinde algılana-
Cihazın Uzunluğu : 36 cm
bilen kızılötesi enerji yayarlar. Cansız
Cihazın Genişliği : 11 cm
varlıklar ise çevrelerinden soğurdukları
Cihazın Yüksekliği : 12 cm
enerjileri yine kendi yapılarına uygun
Kontrast/Parlaklık olarak dışarıya yayarlar. Canlı ve cansız
Kontrolü : Otomatik/Elle varlıkların dışarıya yaydıkları bu enerjiler
Görüntü Polaritesi : Siyah sıcak/ termal kamera tarafından algılanır ve
Beyaz sıcak
seçilebilir işlenerek görünür hale çevrilir.
İlk Görüntü İçin c.Cihazın OFF/BRIGHTNESS kontrol
Gerekli Süre : 60 sn düğmesi saat yönünde çevrilerek kilit
Güç Kaynağı : 4x9 V (Dâhili pil), durumundan çıkarılır ve sistem açılır.
+10 VDC ‘den,+ Cihazın elektronik devrelerinin düzenli
40 VDC ‘ye çalışmasını sağlamak amacıyla 60
(Harici besleme
saniye beklenir.
kaynağı)
Kullanım Süresi : 8saat ç.Ekranı görmek için göz koruyucu
Çalışma Sıcaklığı : -32oC ; +49oC lastik üzerine göz dayanır. Uygun göz
Depolama Sıcaklığı : -46oC ; +71oC koruma mesafesini ayarlamak için
hafifçe bastırılır. Göz koruyucunun
üzerine hafifçe bastırma, göz
2.Genel
koruyucunun açılarak ekranın
a.Termal silah dürbünü MMT’na torklu görünmesini sağlar.
adaptörü ile takılıp kullanılacağı gibi
gerektiğinde elde gözetleme amacıyla da
kullanılabilmektedir. En önemli özelliği
soğutmasız yapıdaki detektörleri ve
tarama gerektirmeyen sistem oluşudur.

56

d.En iyi şekilde görüntü elde etmek
için, göz koruyucu lastiğin önündeki göz
merceği odaklama halkası ile objektifin
arkasında bulunan objektif odaklama
halkası çevrilerek ayarlama yapılır.
e.Silah seçme anahtarı, kullanım
şekline göre NONE (portatif kullanım
için) veya WEAPON (silaha monteli
kullanılıyorsa) olarak ayarlanır.
f.Görüntünün parlaklık durumunun
personeli rahatsız etmeyecek şekilde
ayarlanması, parlaklık ayar düğmesi
vasıtasıyla yapılır. Düğmenin saat
yönünde çevrilmesi parlaklığı artırır, saat
yönünün tersine çevrilmesi ise parlaklığı
azaltır.
g.Ekrandaki görüntünün kontrast
ayarı, otomatik kontrast kontrol düğmesi
ile yapılır. Bu düğmenin iki işlevi vardır.
Kontrol düğmesi saat yönünün tersine
sonuna kadar çevrili ve kilitli durumda ise
kontrast ayarı otomatik (AUTO konumda-
dır) olarak yapılır. Kontrol düğmesinin
saat yönünde çevrilmesi, kilidin devre
dışı kalarak, otomatik kontrast ayarının
devre dışı kalmasını sağlar. Düğmenin
57
elle kullanılmasında, saat yönünde
çevrilmesi kontrastı artırır.
ğ.Termal ışımanın çok farklı olduğu
görüntülerin incelenmesinde (araç,
fabrika, yangın vb. gibi) görüntünün
doyuma girmesini ve bilgi kaybını
önlemek amacıyla kontrast düşürül-
melidir. Termal ışımaların pek farklı
olmadığı görüntülerin incelenme-sinde
(Çöl, arazi vb gibi) en iyi çözünürlüğün
elde edilmesi için kontrastın en yüksek
seviyeye ayarlanması gerekir.
h.Hedef görüntüsünün siyah ortam
içerisinde beyaz veya beyaz ortam
içerisinde siyah olarak görülebilmesi için
BLK HOT / WHT HOT kontrolü
kullanılmaktadır. İnsan veya araç gibi
ortama göre daha sıcak hedefler
gözetlenirken beyaz hedefleri seçmek
daha kolaydır. Bu sebeple bu tür
hedefler gözetlenirken polarite düğmesi
WHT HOT konumuna getirilir.
ı. Silaha sıfırlaması ekrandaki
şebekenin sağa sola veya aşağı yukarı
hareketi, yan (AZ LEFT / RIGHT) ve
yükseliş (EL DOWN / UP) ayar kontrol
düğmeleriyle yapılır.
i.Kameradan görüntü almak için RS-
170 uyumlu bağlantı yeri olan VİDEO
OUT çıkışı kullanılır.
j. Kameranın harici güçle beslenmesi,
EXTERNAL POWER bağlantı yerinden
sağlanır. nişan noktasına göre vuruş noktaları
k. TSD’nü torklu adaptörü vasıtasıyla aşağıdadır:
silah üzerindeki MMT’na uygun şekilde c.Sıfırlama işlemi 25 m mesafeden
takılarak silah nişangâhı olarak kullanılır. yapılmasına rağmen 300 m için
l. Pil değiştirme işleminden önce OFF / yapılması gereken sıfırlamaya karşılık
BRIGHTNESS kontrol düğmesi saat gelmektedir.
yönünün tersine, sonuna kadar çevrilir.
Batarya giriş bölmesinin üzerindeki
kapak düğmesi saat yönünün tersine
doğru çevrilerek OPEN konumuna
getirilir ve geri çekilir. Kapak tutucu
kayışı, kapağın cihazdan ayrılmasına ve
kaybolmasına engel olacaktır. Kapak
dışarıya çekilerek pil çıkarılır ve şarjlı pil
takılarak kapak kapatılır.
ç. MG-3, PKS, I2.7 mm Mk.Tf.leri ve
Dragunov (Kannas) keskin nişancı
3.Sıfırlaması tüfeğine ait dürbün şebekeleri de benzer
şekildedir. Sadece mesafeleri gösteren
a.Termal Silah Dürbünü (TSD),
nokta sayıları farklıdır. Şebekedeki en
Modüler Monte Tertibatı (MMT)
üstteki yatay çizgi 300 m’ye karşılık
vasıtasıyla silaha monte edildikten sonra
gelmektedir. Diğer çizgiler 100 m
sıfırlama yapılması gerekir. Sıfırlama
aralıklarla (400 m, 500 m ve 600 m gibi)
hem gece hem de gündüz yapılabilir.
devam etmektedir.
b.Termal Silah Dürbününü silaha
d.Termal silah dürbünü ile hangi
monte etmek için kullanılan torklu
silahın sıfırlaması yapılacaksa silah
adaptör ile modüler monte tertibatının
seçme (WEAPON SELECT) anahtarı o
kalınlığı nedeniyle 25 m’den sıfırlama
silahın konumuna getirilir ve nişan
yapılırken nişan noktası ile vuruş noktası
noktasına göre vuruş noktası olarak
ayrı noktalar olacaktır. Her silah için
yukarıda verilen tabloda o silaha ait
mesafe hedef kağıdına çizilir.
HK 33 P.Tf. 5.5 cm aşağıda
e.Sıfırlamanın Yapılması:
G 3 P.Tf. 4.2 cm aşağıda
(1)Termal silah dürbünü, modüler
Dragunov 3.7 cm aşağıda monte tertibatı ve torklu adaptör
(Kannas) 2 cm sağda vasıtasıyla silaha monte edilerek
sağlamlığı kontrol edilir.
MG-3 Mk.Tf. 6.8 cm aşağıda
(2)25 m sıfırlama hedef kâğıdının
5 cm aşağıda siyah işaretli bölümünün üst kısmı “0”
PKS Mk.Tf.
4 cm sağda çizgisinden itibaren 4x5 cm
Accuracy 4 cm aşağıda büyüklüğünde kesilir ve hedef üzerindeki
58
12.7mm 9 cm aşağıda
Uçs.Mk.Tf. 4 cm solda
4x5 cm’lik alana buz torbası veya cep
sobası gibi sıcaklık farkı yaratabilecek
malzeme yerleştirilir. (4x5 cm’lik kısım
kesilmeden kâğıdın üstüne de
yapıştırılabilir.) Cep sobasının veya buz
torbasının alt kısmı, hedefin
merkezine (‘0’ çizgisine) gelmelidir.
(3) Dürbün çalıştırılır ve silah
seçme (WEAPON SELECT) anahtarı
kullanılacak silahın konumuna getirilir.
(4) Ekranın sağ alt kısmındaki silah
yazısı ve dürbün şebeke çizgileri en net
görülecek şekilde diyoptri ayarı yapılır.
(5)25 m’lik hedef üzerindeki hedef
kağıdı en net görülecek şekilde
odaklama ayarı yapılır. Bu işlem
esnasında AUTO/CONTRAST düğmesi
AUTO (Otomatik), OFF/ BRIGHTNESS
düğmesi ise hedefi en rahat ayırt
edebilecek konumda olmalıdır.
(6) Dürbün sıfırlamadan önce
modüler monte tertibatı ile torklu
adaptörün vidaları bir kez daha kontrol
edilir gerekirse sıkıştırılır.
(7)Dürbünün 300 m’ye karşılık gelen
şebeke çizgisi sıfırlama hedefinin nişan
noktasına getirilerek tek tek üç atış
yapılır ve hedefteki vuruşların dağılımı-
nın orta noktası işaretlenir.
(8) Daha sonra dürbün yan ve
yükseliş ayar anahtarları kullanılarak
dağılımın orta noktası istenen vuruş
noktasına taşınır.
(9)Yapılan atışların dağılım orta
noktası, Yan Sol/Sağ (Azimuth Left/
Right) ve Yükseliş Aşağı/Yukarı
(Elevation Down/Up) ayar anahtarları
kullanılarak olması gereken vuruş
noktasına taşınır.
59
(10)Termal silah dürbününün 25 m
mesafede yan ve yükseliş ayar
anahtarlarının bir çıtının (klik) değeri
0.6 cm/0.25 mrad/milyemdir.
(11)Yapılacak ikinci tek tek üç atışta
mermi dağılım orta noktasının vuruş
noktası ile çakışması için hesaplanan çıt
değerleri yan (azimuth) ve yükseliş ayar
anahtarları kullanılarak istenen yöne
alınır.
(12)Atış ve düzeltme işlemi,
atışlarımızın dağılımının orta noktası
hedef kâğıdı üzerindeki vuruş noktası ile
çakışana kadar tekrarlanır.
(13)Atımların dağılımının orta
noktası, hedef kâğıdı üzerindeki vuruş
noktası ile çakıştığında 25 m’deki
sıfırlama tamamlanmıştır.
(14)TSD‘nin yan ve yükseliş ayar
anahtarları serbestçe dönmesinden
dolayı dürbünlerde yapılan sıfırlama
ayarları bozulabilir. Kontrol dışında bu
yan ve yükseliş ayar anahtarlarının
dönmesine engel olmak için anahtarları
imkânlar ölçüsünde selobant, yara bandı
vs. ile kapatılması ve dürbünün rengine
uydurulması gereklidir.
 ENGEREK 2+
TERMAL SİLAH DÜRBÜNÜ

1.Sayısal Özelikleri 2.Genel

Büyütme : X1 Afokal a.Modüler, hafif ve askeri standart-
Görüş Alanı : 6.75o larda bir termal dürbün olup özellikle orta
Ağırlığı : 1325gr(Batarya Hariç) menzil gözetleme ve hedefler içindir.
ENGEREK 2+, düşük güçle çalışır ve
Odaklama
soğutma gerektirmeyen IR kamera
Merkezi : 10 m.’den sonsuza
teknolojisi kullanır.
Görüntü
Polaritesi : Siyah sıcak-Beyaz b.Gözetleme ve silah nişangahı amaçlı
sıcak termal dürbünün, açıldığında anında (3
Güç : 2.5 watt sn içinde) görüntü alma ve sessiz
Güç Kaynağı : 4 adet AA tip pil (L91) çalışma özelliği vardır. Ayrıca dürbün
6 saat,4 adet Lityum pil modüler monte tertibatıyla diğer silahlara
ile7 saat, 4 adet Alkalin monte edilebildiği gibi, cihaza IR lazer
veya NiMh şarjlı pil ile 5
saat. hedef noktalayıcı da bağlanabilir.
Dedektör Tipi : Soğutma c. X1 büyütmeli bir termal görüntü
gerektirmeyen sağlamak maksadıyla göz merceği
Microbolometer, modülü, kolimatör mercek modülü ile
Vanadium Oxide
değiştirilmiştir.
Dalga Boyu : 8-12µm
ç.Dürbününün üzerinde herhangi bir
Piksel Sayısı : 320 x 240
şebeke ve sıfırlama tertibatı yoktur.
d.Gündüz Nişancı Dürbünü üzerin-
deki şebeke ve sıfırlama tertibatları
kullanıldığından gündüz nişancı
dürbünü önüne sıfırlama gerektirme-
den takılıp çıkartılabilmektedir.
e. ENGEREK 2+ gündüz optik
nişangahının 5-10 mm önünde olacak

60
şekilde, picatinny silah monte hamili açıklanmıştır:
vasıtası ile, Accuracy keskin nişancı
silahlarında mevcut Schmidt & Bender
3-12x50 Gündüz Optik Nişangahı ile
beraber kullanılacak şekilde üretilmiştir.

Accuracy Keskin Nişancı Tüfeğine

Monteli ENGEREK 2+ TSD
Dürbünün Arkadan Görünümü

f.Dürbün ile gündüz nişancı dürbünü

i.Konum Anahtarı: Termal dürbünün
arasında ışık sızmazlığını sağlayan bir
açılmasını ve kapatılmasını sağlar ve üç
lastik körük bulunmaktadır. Gündüz
konumu vardır.
Optik Nişangâhını X3 büyütmeye
ayarlanır ve Termal Dürbünü "ON" (1)OFF (KAPALI) : Cihaz kapalı
durumuna alınarak kullanılır. durumdadır.

g.Kızılötesi sinyalleri toplamak için (2)ON (AÇIK) : ON durumuna

optik, kızılötesi enerjiyi elektriksel sinyale alındığında cihaz beş saniye içerisinde
çevirmek için dedektör ve bu elektriksel tam otomatik kazanç kontrolü altında
sinyali işlemek ve görünür ışığa çevirmek çalışır ve görüntü ekranda görünür. ON
için ise elektronik kısımlara sahiptir. durumunda iken ayar düğmeleri ile
sıcak/soğuk polarite değişikliği,
ğ.ENGEREK 2+'nin 20°C'de yaklaşık
kalibrasyon (NUC) ve otomatik kazanç
10-15 dk'lık bir çalışma süresinin
kontrolü (AGC) yapılır. Cihaz ON
kaldığını göstermek üzere ekranın alt
durumuna alındığında; otomatik olarak
merkezinde bir pil sembolü belirmektedir.
polarite beyaz-sıcak ve otomatik kazanç
Bu pil sembolü belirdiği zaman dört pilin
kontrolü seçilir. Buna ek olarak cihaz her
tümünün değiştirilmesi gerekir.
ON durumuna alındığında otomatik
h.ENGEREK 2+ model de bir Giriş / olarak kalibrasyon ayarını yapar.
Çıkış konnektörü ile donatılmış olup bu
(3)GAIN (KAZANÇ) : Konum
sayede, harici bir güç kaynağından güç
anahtarı GAIN durumuna alındığında
beslemesi yapılabilmekte (giriş voltajı 6V
cihazın kazanç ve seviye ayarları, ayar
ila 9V DC arasında olmalıdır) ve video
düğmeleri ile değiştirilebilir. Görüntü
çıkışı (RS 170) alınabilmektedir.
ayarlarını elle ayarlamak gerektiğinde
ı.ENGEREK 2+ keskin nişancı termal konum anahtarı GAIN konumuna getirilir.
dürbünü’nün konum anahtarı ve ayar
j.Polarite ve Kalibrasyon Ayar
düğmelerinin kullanılması aşağıda
Düğmesi: Bu anahtar dürbünün arka
61
tarafının sol üstünde bulunmakta olup
hem "bas ve bırak" ve hem de "bas ve
tut" işlemlerini yerine getirmektedir.
Basılıp bırakıldığında polarite değişikliği
(Siyah - sıcak, beyaz - sıcak ) yapılır. Bir
saniye kadar basılı tutulduğunda
kalibrasyon (Resim kalitesi bozulması
halinde ) yapılır.
k.Kazanç Kontrol Düğmesi: Bu
anahtar dürbünün arka tarafının sağ
üstünde bulunmakta olup hem "bas ve
bırak" ve hem de "bas ve tut" işlemlerini
yerine getirmektedir. Otomatik kontrole
geçmek için kullanılır. Elle kullanımda
düğmeye basılı tutularak kazanç ayarı
görünen ekrandan yapılabilir. BOA (YTSD) YENİ TERMAL
l.Ekran Parlaklık Kontrol Düğmesi: SİLAH DÜRBÜNÜ
Bu düğme ile göz merceğindeki ekranın
parlaklık ayarı yapılmaktadır. 1.Sayısal Özellikleri
Boyutlar : 420x120x120mm
Ağırlık : < 2.1kg(bat. dahil)
Çalışma Bandı : 8-12 µm
Görüş Alanı : Yatay 4.5o +/-10 ,
Dikey 3.37o +/-10
Optik Büyütme : X6 (Nominal)
Elektronik
Büyütme : X2 ve X4
Soğutma Sistemi : Cryogenic Soğut-
ma Gerektirmeyen
Yapı
Dedektör Yapısı : Soğutmasız
İlk Görüntü İçin
Gerekli Süre : < 20saniye
Batarya Kullanım
Süresi : > 8saat
Kullanım Sıcaklığı:-30oC , +45oC
Depolama
Sıcaklığı :-45oC , +65oC
Güç Beslemesi :Şarj edilebilir
9V’luk pil Li-On

62
 batarya AA pil ((10 (1)Kapalı; cihazın kapalı konumu-
Adet) Pil Kaset dur.
Takımı İle Birlikte)
4-15 VDC harici güç (2)Harici Besleme; cihaz dışarıdan
kaynağı Harici Konnektör üzerinden verilen güçle
çalışmaktadır.
(3)Batarya; cihaz içerisindeki ba-
tarya yardımıyla çalışmaktadır.

2.Genel Harici
Besleme İle Batarya ile
a.8-12 mikrometre dalga bandında Çalıştırma Çalışma
çalışan, küçük boyutlarda, hafif dayanık- Konumu Konumu
lı, kullanımı son derece kolay soğutma-
sız bir termal silah dürbünüdür.
b.Tam karanlık ortamda çalışırken ani
ışık parlamalarından etkilenmez.
c.Toz, duman, sis, pus gibi hava
koşullarında ve muharebe alanının tüm
olumsuzluklarında çalışır.
ç.Tarayıcı ve soğutucu kullanılmaması
güvenilirliliği artırır. Hafif yapı, çok
yüksek güvenilirlik, sessiz çalışma,
kullanım kolaylığı ve ekstra video
Kapalı
çıkışına sahiptir. Dürbün, şarj edilebilir Konumu
Li-on pil ile kullanılır.
d.Cihaz silah üzerinde, gözetleme f.Menü Konumu; Menü Tuşu, Menü
amacıyla elde veya gerektiğinde üç Yukarı Tuşu ve Menü Aşağı Tuşu olmak
ayağa takılarak kullanılabilmektedir. üzere 3 konumludur.
Menü yardımıyla, kullanılan silaha göre (1)Menü (M) Tuşu; Cihaz içerisin-
şebeke seçimini sağlamaktadır. deki menü başlıklarına ulaşılmasını
e.Konum anahtarı; Kapalı, Harici sağlar ve ikinci fonksiyon olarak ise;
Besleme, Batarya olmak üzere 3 imlecin üzerinde olduğu fonksiyonun
konumludur. gerçekleştirilmesini ya da varsa alt menü
başlıklarına geçilmesini sağlar.

63

(2)Menü Yukarı Tuşu; Cihaz
içerisindeki Menü Başlıkları arasında
imlecin yukarı doğru hareket etmesini,
Menüden seçilen fonksiyonun değerinin
arttırılmasını veya ekrandaki şebekenin
yukarı/sağa hareketini sağlar. İkinci
fonksiyon olarak ise; Kısa yol tuşu;
Kazanç ve Seviye değerlerini arttırmak
için ve OTO/ELLE konumunu değiştir-
mek için kısa yol tuşu olarak görev
yapar.
(3)Menü Aşağı Tuşu; Cihaz
içerisindeki Menü Başlıkları arasında
imlecin aşağı doğru hareket etmesini,
Menüden seçilen fonksiyonun değerinin
azaltılmasını veya ekrandaki şebekenin
aşağı/sola hareketini sağlar. İkinci
fonksiyon olarak ise; Kısa yol tuşu;
Kazanç ve Seviye değerlerini arttırmak
için ve OTO/ELLE konumunu değiştir-
mek için kısa yol tuşu olarak görev
yapar.
g.Odak Ayar Düğmesi; düğmenin elle
kontrolü ile cihazın yakına ya da uzağa
odak yapmasını sağlar.
ğ.Cihaz çalıştıktan sonra operatöre
önce Oküler Ayar Halkasını çevirerek o
anda bakılan görüntünün netleşmesi
64
Menü
Menü Yukarı Menü Tuşu Aşağı Tuşu
Tuşu
sağlanır, daha sonra bakılacak mesafeye
göre cihazın ön kısmındaki Odak Ayar
Düğmesi yardımıyla odaklama işlemi
gerçekleştirilir.
h.Diyoptri ayarı; Oküler Ayar Halkası
kullanılarak saat yönünde (+2) ve saat
yönünün tersine (-6) diyoptri aralığında
yapılır.
ı.Kazanç Ayarı; cihazın ekranındaki
görüntünün kazanç değerinde değişiklik
yapmak istenirse; Menü Yukarı veya
Menü Aşağı tuşlarından birine bir defa
basılarak Kazanç etiketine ekranın sol alt
köşesinden ulaşılır. Değer değişikliği
yapmak için Menü Yukarı veya Menü
Aşağı tuşları kullanılır.
i.Seviye Ayarı; cihazın ekranındaki
görüntünün seviye değerinde değişiklik
yapmak istenirse Kazanç etiketine
ulaştıktan sonra bir defa Menü tuşuna
basılırsa ekranın sol alt köşesinde seviye
yazısı belirir. Değer değişikliği yapmak
için Menü Yukarı veya Menü Aşağı
tuşları kullanılır.
j.OTO/ELLE Ayarı; operatör yaptığı
ayarlardan vazgeçip fabrika ayarlarına
dönmek isterse Seviye etiketine
ulaştıktan sonra bir defa Menü tuşuna
basarsa ekranın sol alt köşesinde
OTO/ELLE etiketi belirir. Menü tuşuna bir
kere daha basıldığında ayarlar ELLE de
kalır. Operatör Menü Yukarı veya Menü
Aşağı tuşlarından herhangi birine bir
defa basarsa ayarlar otomatik olarak
fabrika ayarlarına döner ve ELLE etiketi
ekrandan silinir.
k.Cihaz çalıştıktan sonra MENÜ
tuşuna basıldığında ulaşılan ana menü;
(1)Polarite
 (2)Dondur
(3)X1-X2-X4:X1
(4)Ekran Parlaklığı
(5)Şebeke
(6)Normalize
(7)Çıkış
l.Menü tuşuna basıldığında ekrana
POLARİTE imleci gelir. Aşağı ve Yukarı
tuşları kullanılarak menüde gezilebilir.
(1)POLARİTE; ekranda görülen
termal görüntünün polaritesini değiştir-
mek amacıyla kullanılır. Eğer cisimler
siyah görülüyorsa ‘S’ beyaz görülüyorsa
‘B’ etiketi belirir. Polarite değiştirilmek
istendiğinde Menü tuşuna basılarak
ekrandaki termal görüntünün rengi
değiştirilir.
(2)DONDUR; ekrandaki görüntüyü
dondurmak için kullanılır. Menü tuşuna
bir defa basıldığında ekrandaki menü
başlıkları gider ve ekranın sol üst
köşesinde ‘GÖRÜNTÜ DONDU’ etiketi
belirir. Tekrar normal hale dönmek için
menü tuşlarından herhangi birine
basmak yeterlidir.
(3)BOA-YTSD Cihazının ekranında
beliren termal görüntü optik olarak X6 kat
büyütülmüştür. Ancak ekrandaki termal
görüntü elektronik olarak X2 veya X4 kat
daha büyütülebilir. Ekrandaki görüntüyü
elektronik olarak büyütülmek için imleç
X1-X2-X4 menü başlığının üzerinde iken
Menü tuşuna bir defa basıldığında ekran
X2 kat, bir defa daha basıldığında X4 kat
büyütülür ve ekranda bu etiketler belirir.
Menü tuşuna bir kere daha basıldığında
cihaz tekrar X1 etiketine geri döner.
Menüden çıkmak için ÇIKIŞ menü
65
başlığına gelinip MENÜ tuşuna basılır.
Operatör elektronik büyütme ile işini
bitirdiğinde mutlaka elektronik
büyütmeyi kapatmalıdır.
(4)Ekran parlaklılığını ayarlamak için
EKRAN PAR. Menü başlığı
üzerindeyken menü tuşuna basılır. Daha
sonra bu menünün alt menüsünü
kullanarak parlaklık değeri değiştirilir. Alt
Menüde; Arttır, Azalt, Kaydet, Çıkış
başlıkları yer alır. Menü aşağı veya
yukarı tuşları kullanılarak imleçlerin
üzerine gelinir ve Menü tuşuna basılarak
seçilir.
(a)İmleç ARTTIR/AZALT alt menü
başlığı üzerindeyken Menü tuşuna her
basıldığında ekranın parlaklığı değiş-
tirilir.
(b)İmleç KAYDET alt menü başlığı
üzerindeyken Menü tuşuna basıldığında
parlaklık kaydedilir cihaz kapatılıp açılsa
bile değerler değiştirilmeden parlaklık
değişmez.
(c)ÇIKIŞ alt menü başlığına
basıldığında operatör tarafından yapılan
değişiklikler kaydedilmez ancak cihaz
kapatılmadığı sürece korunur. Yani
yaptığımız değişiklikleri kaydetsek bile
ÇIKIŞ imlecine basılırsa kaydedilen
ayarlar geçici ayar olarak kalır.
(5)Cihazın şebekesi ile ilgili bütün
kontrol ve ayarlar ŞEBEKE menüsü
yardımıyla yapılmaktadır. ŞEBEKE
menüsüne girilmeden önce elektronik
büyütmenin kapalı olması gerekmektedir.
Aksi takdirde menüye girilemez. Şebeke
menü başlığı üzerindeyken menü tuşuna
basılarak alt menüye girilir. Alt menüde;
Seviye, Aç-Kapat, Şebeke Seç,
Konum, Çıkış alt menüleri bulunur.
(a)Seviye alt menüsü ekranda
bulunan şebekenin parlaklık ayarlarını
yapmak için kullanılır. Seviye alt
menüsünün alt başlıkları; Attır, Azalt,
Çıkış’tır. Değer değişiklikleri aynı şekilde
yapılır.
(b)AÇ/KAPAT alt menü başlığı
üzerindeyken Menü tuşuna basıldığında
açık olan şebeke kapalı duruma “K”,
kapalı olan şebeke açık duruma “A”
geçer.
(c)ŞEBEKE SEÇ alt menü başlığı
üzerindeyken menü tuşuna basılarak alt
başlıklar görülür. Bunlar; Sonraki,
Önceki, Yükle, Çıkış şeklindedir. Silah
seçimi değer değişikliklerinin yapıldığı
şekilde koşullar uygulanıp Sonraki/
Önceki alt başlıkları seçilerek yapılır ve
Yükle alt başlığı üzerinde Menü tuşuna
basılarak silah seçimi tamamlanmış olur.
Eğer Yükle alt başlığı seçildikten sonra
Çıkış imleci seçilirse değişiklikler cihaza
yüklenmiş olur; fakat değişiklikler yüklen-
meden Çıkış imleci seçilirse değişiklikler
seçilmez ve eski şebeke ve eski silah
etiketi ekranda kalır.
(ç)KONUM alt menüsü; operatöre
uygun şebekeyi seçtikten sonra seçilmiş
bu şebekenin silahla sıfırlanması gerekir.
Sıfırlama işlemi için ekrandaki şebekenin
hedef kâğıdındaki vuruş noktasına göre
sağa/sola ya da aşağı/yukarı hareket
ettirilmesi ve doğru vuruş noktası elde
edildikten sonra bu şebeke konum
bilgisinin cihaza yüklenmesi gerekmekte-
dir. Konum alt başlıkları; Ortala, Yatay,
Dikey, Kaydet ve Çıkıştır.
(I)Ortala alt başlığı seçildiğin-
66
de görüntü ekranın tam ortasına
gelecektir. Bu konumda yatay ve dikey
konum değerleri sıfırı gösterir.
(II)Yatay alt başlığı seçildikten
sonra Menü tuşuna basılır ve ekrana
‘YATAY!’ ibaresi gelir ve bu ibarenin
rengi değişir. Menü Yukarı tuşuna
basıldığında şebeke görüntü konumu
soldan sağa doğru hareket ederken,
Menü Aşağı tuşuna basıldığında konum
sağdan sola doğru bir piksel hareket
eder ve tekrar Menü tuşuna basılırsa ‘!’
işareti kaybolur ve renk eski haline gelir.
(III)Dikey alt başlığı seçildik-
ten sonra Menü tuşuna basılır ve ekrana
“DİKEY!” ibaresi gelir ve bu ibarenin
rengi değişir. Menü Yukarı tuşuna
basılarak şebeke görüntü konumu aşağı-
dan yukarıya doğru hareket ederken,
Menü Aşağı tuşuna basıldığında konum
yukarıdan aşağı doğru hareket eder ve
tekrar Menü tuşuna basılırsa ‘!’ işareti
kaybolur ve renk eski haline gelir.
(IV)Kaydet alt başlığı
seçildikten sonra Menü tuşuna 5 saniye
basılı tutularak girdiğimiz değerler
kaydedilir ve ekranda KAYDEDİLDİ
ibaresi belirir. Eğer işlem herhangi bir
nedenden dolayı başarısız olursa KAYIT
GEÇERSİZ ibaresi görülür ve işlem
yeniden tekrarlanmalıdır.
(V)Çıkış alt başlığı seçilerek
menüden çıkılır, eğer işlemler
kaydedilmediyse değişiklikler tekrar
yapılmalıdır.
(VI)NORMALİZE menüsü;
cihazda kaliteli bir termal görüntünün
oluşabilmesi için, her ortam
değişikliğinde ve cihaz ilk açıldığında
normalize işleminin yapılması buz torbasının) alt kısmı, hedefin
gerekmektedir. Cihaz ilk açıldığında merkezine (‘0’ çizgisine) gelmelidir.
normalize otomatik (NORMALİZE:O) d.Ana menüden ŞEBEKE etiketini
konumundadır, eğer menü tuşuna bir seçip ŞEBEKE SEÇ alt menüsüne
defa basılırsa normalize kapatılır ve girerek hangi silahla sıfırlama
(NORMALİZE:K) konumunu alır ve yapılacaksa o silah seçilir.
ekranın sol üst köşesinde NK etiketi
e.Ekranın sol üst kısmında seçtiğimiz
belirir. Kaliteli bir görüntü için normalize
silah ismini ve şebeke çizgilerini net
konumunun kapalı kalması önerilmez.
görecek şekilde diyoptri ayarı yapılır.
Cihaz kapatılıp tekrar açıldığında
normalize kendiliğinden otomatik f.25m’lik hedef üzerindeki hedef
konuma gelir. kağıdını net görecek şekilde odaklama
ayarı yapılır.Bu işlem sırasında
(VII)ÇIKIŞ menüsü; operatör
Kontrast/Seviye ve Parlaklık değerlerinin
menüden çıkmak istediğinde bu imlecin
hedefi en rahat ayırt edilebilecek konuma
üzerine gelerek Menü tuşuna basması
ayarlanır.
gerekir. Cihaz kapatılmadan önce
mutlaka ÇIKIŞ başlığı kullanılarak g.Dürbün sıfırlamadan önce modüler
menüden çıkılmalıdır. monte tertibatı ile torklu adaptörün
vidaları bir kez daha kontrol edilir,
gerekirse sıkıştırılır.
3.Sıfırlaması ğ.Dürbünün 300 m’ye karşılık gelen
a.Cihaz gündüz ve gece koşullarında şebeke çizgisi sıfırlama hedefinin nişan
yapılabilir. noktasına getirilerek tek tek üç atım
b.Sıfırlama işlemi tüm silahlar için yapılır ve hedefteki vuruşların dağılımı-
25m’lik atış alanında yapılmasına nın orta noktası işaretlenir.
rağmen, 300m. için yapılması gereken
sıfırlamaya karşılık gelmektedir.
c.Termal silah dürbünü, modüler
monte tertibatı ve torklu adaptör
vasıtasıyla silaha monte edilerek
sağlamlığı kontrol edilir.
h.Eğer atılan mermiler istenen (asıl)
ç.25 m sıfırlama hedef kağıdının siyah vuruş noktası içinde değilse menüden
işaretli bölümünün üst kısmı “0” YATAY ve DİKEY değerleri Menü yukarı
çizgisinden itibaren 4x5 cm ve Menü Aşağı tuşları yardımı ile
büyüklüğünde kesilir ve hedef üzerindeki yapılacak ayarla vuruş noktası içine
4x5 cm’lik alana buz torbası veya cep taşınır.
sobası gibi sıcaklık farkı yaratabilecek
ı.YATAY ve DİKEY alt menülerin-deki
malzeme yerleştirilir. (4x5 cm’lik kısmı
şebekenin her kademe değişimi (tuşa bir
kesmeden kağıdın üstüne de
defa basma) 25m’deki hedef kağıdı
yapıştırabiliriz.) Cep sobasının (veya
67
üzerinde 0.25cm değişime denk G 41 6 kare aşağıda
gelmektedir.
HK 23 4 kare aşağıda
i. Atış ve düzeltme işlemi, atışların
dağılımının orta noktası hedef kağıdı
üzerindeki vuruş noktası ile çakışana
kadar tekrarlanır.
j. Vuruşların dağılımının orta noktası
hedef kağıdı üzerindeki vuruş noktası ile
çakıştığında 25 m’deki sıfırlama
tamamlanmıştır.
k. Her silah göre nişan noktası için
vuruş noktası aşağıdaki tabloda
verilmiş-tir:
ATS 5000 MWTS TERMAL
HK 33 P.Tf. 7 kare aşağıda
SİLAH DÜRBÜNÜ
G 3 P.Tf. 5 kare aşağıda
1.Sayısal Özellikleri
M16A2 (Sabit
8 kare aşağıda Görüş Açısı : 18oGeniş, 6oDar
Dipçikli)
Elektronik
M16A2 (Ayarlı Büyütmesi : X3
8 kare aşağıda
Dipçikli) Dedektör Yapısı : 640x480 Piksel
Odaklama Merkezi: 10m’den sonsuza
PKMS Mk.Tf. 9 kare aşağıda
Soğutma Şekli : Soğutmasız
12 kare aşağıda Diyoptri Ayarı : +2/-6
MG-3 Mk.Tf.
1 kare solda Çalışma Voltajı : 9 VDC
Ağırlığı : 1.32 kg(B.dahil)
KANNAS 4 kare aşağıda
Çalışma Sıcaklığı: -40oC ; +49oC
(Dragunov) 2 kare sağda
Hedef Tespit Mesafesi:
ACCURACY 6 kare aşağıda İyi Hava Koşullarında : 1100m
Kötü Hava Koşullarında : 360m
12.7 mm 10 kare aşağıda
Uçs.Mk.Tf. 4 kare solda Bakım Onarım
Kabiliyeti : Yurtdışı
FN MINIMI
7 kare aşağıda
(monte hamili
3 kare sağda
model 1)

FN MINIMI
(monte hamili 5 kare aşağıda
model 2)

68

2.Genel
a.Ana Parçaları
(1)Odaklama Ayar Halkası: Bu ayar
halkası kullanılarak asgari 10m’den
termal odaklama yapılır.
(2)MODE Ayar Butonu: MODE
düğmesine bir kez basıldığında görüş
açısı değişir.
Dar Görüş Açısı için; N(Narrow) harfi
ekranın sağ üst köşesinde görülür.
Geniş Görüş Açısı için; W(Wide) harfi
ekranın sağ üst köşesinde görülür.
(a)MODE düğmesine basılı
tutularak MENÜ aktif hale gelir.
(b)MENÜ aktif halde iken,
MODE düğmesine basmak suretiyle
istenen seçenek aktif hale getirilir.
(3)GAIN(EL) Butonu:
(a)MENÜ kapalı iken termal
görüntünün net hale getirilmesini sağlar.
(b)Menüler arası geçişi sağlar.
(c)MENÜ açık iken, MODE
69
düğmesine basılarak RET (Reticle)
(Şebeke) seçeneği aktif hale getirilir.
(ç)RET seçeneği aktif halde
iken, ekranda görülen EL (Elevation)
kullanılarak sıfırlama için yükseliş ayarı
(+/-) yapılır.
(4)BRT(AZ) Butonu:
(a)MENÜ kapalı iken termal
görüntünün parlaklık ayarını yapar.
(b)Menüler arası geçişi sağlar.
(c)MENÜ açık iken, MODE
düğmesine basılarak RET seçeneği aktif
hale getirilir.
(ç)RET seçeneği aktif halde
iken, ekranda görülen AZ (Azimuth)
kullanılarak sıfırlama için yanca ayar (+/-)
yapılır.
(5)POL Butonu: POL düğmesine
basılarak siyah/beyaz görüntü ayarı
yapılır. Ayrıca bu düğme, otomatik
görüntü kazanç ayarı yapmak için
kullanılır.
(6)POWER Düğmesi: Bu düğme 3
konumludur.
(a)ON; cihazın açık olduğu
konumdur. Cihazın göz lastiğinde
bulunan algılayıcı çalıştığından dolayı
göz lastiğine basılmadığı sürece ekranda
görüntü olmaz. Görüntünün oluşması için
göz lastiğine basılması gerekmektedir.
(b)OFF; cihazın kapalı olduğu
konumdur.
(c)EMER; acil durum
konumudur. Bu konumda iken, termal
kameranın ekranında sürekli olarak
görüntü mevcuttur ve cihaz OFF
konumuna alınana kadar pil sarfiyatı
devam etmektedir.
(7)Diyoptri Ayar Halkası: Bu
düğme, saat istikameti ya da tersi
istikamette çevrilmek suretiyle, kişiye
uygun netlik ayarı yapılmasına imkân
sağlar.
(8)Göz Lastiği: Bu lastik termal
dürbüne bakmak için kullanılır.
(9)Çıkış Soketi: Bu soket termal
dürbünden harici bir monitöre ya da
başlığa takılı görüntüleme birimine
görüntü aktarmak için kullanılır.
b.MODE ve POL tuşlarının ikisine
birden 3sn kadar basıldığında RESET
işlemi yapılmaktadır. Bu işlem ile oluşan
değişiklikler:
(1)Gain(Kazanç) seviyesi Orta
seviye olarak ayarlanmaktadır.
(2)Polarite, Sıcak-Beyaz (WHT-
HOT) olarak ayarlanmaktadır.
(3)Görüş Açısı, Geniş Görüş
Açısına ayarlanmaktadır.
(4)LCD rengi, siyah beyaz olarak
ayarlanmaktadır.
(5)Şebeke seçimi, yükseliş/alçalış ve
sağa/sola ayarları değişmemektedir.
(6)Harici Video Giriş ve Çıkışı
kapatılmaktadır.
(7)Çalışma Konumu (ON / OFF /
EMER), EMER olarak ayarlanmaktadır.
(8)Otomatik Kazanç Kontrolü, ON
olarak ayarlanmaktadır.
c.Cihaz çalıştıktan sonra MENÜ
tuşuna basıldığında ulaşılan ana menü;
(1)CAL (Kalibrasyon) : NORMAL
ve EXTERNAL alt menülerinden oluşan
görüntü ayar menüsüdür.
(a)NORMAL görüntü alt menüsü
seçili olduğunda siyah/beyaz termal
görüntü elde edilmektedir.
(b)EXTERNAL görüntü
menüsü seçili olduğunda ise bakılan
görüntü resim olarak ekranda tutulmakta
ve arka planda gözükecek şekilde
gözetleme yapılmasını sağlamaktadır.
Bu özellik sayesinde takip edilen hedefin
hareket edip etmediği kontrol edilebil-
mektedir.
(2)RET : Şebeke ayar menüsüdür.
Sırasıyla; ADJUST, MODE, WEAPON,
STADIAMETRIC alt menülerinden
oluşur.
(a)ADJUST menüsü ile
şebekenin alçalış/yükseliş ve sağa/sola
hareketinin ayarları yapılmaktadır.
Menüye girmek için RET ikonu üzerinde
iken MODE tuşuna basılır. ADJUST alt
menüsüne de aynı şekilde girilerek
gerekli ayarlar yapılır.
(b)MODE alt menüsü şebekenin
renginin ayarlanmasını sağlar. AUTO
(Otomatik), BLACK (Siyah), WHITE
(Beyaz) seçenekleri bulunur. AUTO
seçili olduğunda şebeke rengi otomatik
olarak sistem tarafından belirlenir.
(c)WEAPON alt menüsü çeşitli
silahlar için şebeke seçimi işlemini
sağlar. Weapon alt menüsünde;
NONE(Hiçbiri), M240, M249, M4/M16
silahlarının şebeke ikonları bulunmakta-
dır. Kullanıcı belirtilen silah şebekelerin-
den herhangi birini ihtiyacı doğrultusunda
seçebilir.
(ç)STADIMETRIC alt menüsün-
de seçilen şebekenin hassas ayarı
yapılır.
(3)LCD Menüsü görüntü ekranın
ayarlarının yapılmasını sağlar. LCD
menüsü; BRIGHT (Parlaklık), COLOR
(Renk) olmak üzere iki alt menüden
oluşur.
alt
(a)BRIGHT alt menüsü ile
ekranın parlaklık ayarı yapılır. Ekranın
70
parlaklık ayar seviyesi ekranın sağ menüsü cihaz ON konumunda iken
tarafında görülür. Standby (Düşük Güç) durumuna geçişi
(b)COLOR alt menüsü ile sağlayan menüdür.
ekranın rengi seçilebilir. COLOR
menüsü; RED (Kırmızı), GREEN (Yeşil),
3.Sıfırlaması
B/W BLACK/ WHITE alt menülerinden
oluşur. İstenen renk seçimi yapılır. a.25m’den cihaz sıfırlanırken MODE
(4)STATUS (Durum); menüsü düğmesine sürekli basılarak MENÜ’ye
sistem ile ilgili durumları görüntüleme girilir. MENÜ’deki RET seçeneğine
ekranıdır. Bu ekranla aynı zamanda gelinir. MODE düğmesine basılarak RET
batarya voltaj bilgileri de öğrenilebilir. aktif hale getirilir. Ekranın solunda AZ-
(5)I/O (IN/OUT); Giriş/Çıkış ayar L000 ekranın sağında EL-U000 yazıları
menüsüdür. EXT-VIDEO ve DISPLAY- görülür.
OFF olmak üzere iki alt menüden oluşur. b.Geniş Görüş Açısında(W) 25m’ den
(a)EXT-VIDEO menüsü ile harici sıfırlama yapılırken kullanılan her çıt,
video çıkış ayarları yapılır. IN, OUT ve dürbün içindeki artıkılı vuruş noktasına
OFF alt menülerinden oluşmaktadır. IN yan ve yükseliş olarak 1.25cm hareket
menüsü ile harici bir kaynaktan video ettirir.
çıkış kablosu ile gelen görüntü ekrana c. Dar Görüş Açısında (N) 25m’den
aktarılmaktadır. IN menüsü seçilirse ya sıfırlama yapılırken kullanılan her çıt,
cihaz kapatılmalı ya da göz lastiğindeki dürbün içindeki artıkılı vuruş noktasına
algılayıcının çalışmaması için göz lastiği yan ve yükseliş olarak 0.4cm hareket
kapalı konuma alınmalıdır. OUT menüsü ettirir.
ile cihazın ekranındaki görüntü video
çıkış kablosu ile harici bir kaynağa (LCD
ekran) aktarılabilir. OFF menüsü ile cihaz
ekranına video giriş ve çıkışı iptal edilir.
Bu menü kullanımı için gerekli olan harici
çıkış kablosu bizim cihazlarımızda
bulunmaz.
(b)DISPLAY-OFF menüsü
seçildiği zaman okülerden bakılan cihaz
ekranının görüntüsü kapanır, ekran
kararır. Aynı tuşa tekrar basılınca ya da
termal kamera açılıp kapatıldığında
görüntü geri gelir.
(6)EBL menüsü bataryanın etkin
olarak kullanımını sağlayan menüdür.
EBL menüsü 30 sn, 2 dakika, 5 dakika
ve OFF alt menülerinden oluşur. EBL

71
 Haberleşme Portu : Dürbün, Ayarla-
nabilir RS422
veya RS232
Boyutları : 240x230x95mm
(GxUxY)
Ağırlığı : 2,9kg (B. Dahil)
Çalışma Sıcaklığı : -32oC ; +50oC
Eklenebilir
Aksesuarları : Eklenebilir x2
Teleskop, Göz
Emniyetli LRF,
Lazer İşaretleyici

CORAL 2.Genel
TERMAL EL DÜRBÜNÜ a.Hafif, el tipi ve yüksek performanslı
termal dürbün sistemidir.
1.Sayısal Özellikleri b.Ağır muharebe şartlarında ve görme
Görüş Alanı : 2.75ox2.2o Dar, koşullarının zayıfladığı durumlarda
8.25ox6.6o Geniş olduğu kadar tam karanlıkta da
Elektronik Büyütmesi : x1-x4, Sürekli gözetleme kabiliyeti sağlar.
Spectral (Çalışma) c.Uygulama alanları; piyade, keşif,
Bandı : 3-5 µm özel kuvvetler, emniyet ve alan
Giriş Alanı : 50 mm savunması, hafif hedef tespit sistemleri,
Dedektör Tipi : InSb FPA silah sistemleri/ işaretleyiciler için gece
Dedektör görüşü sağlar.
Element Sayısı : 320x256
Soğutucu : Stirling closed
cycle, integral
with Dewar
Video Sinyali : CCIR
Görüntüleyici : Minyatür,
yüksek
çözünürlüklü
OLED
72

CORAL Önden Görünümü
CORAL Arkadan Görünümü
ç.Konum Anahtarı; üç pozisyonlu
anahtardır. Üç çalışma konumu sağlar.
Cihazın sol arka tarafında yer alır.
(1)OFF, cihazın kapalı konumudur.
(2)STBY, sadece soğutucu çalışır.
(3)ON, cihaz bütünüyle çalışır.
d.FOV; geniş görüş ve dar görüş
alanları arasında geçiş sağlar.
E-Zoom (X2) ; X2 büyütmede
elektronik zoomu aktif hale getirmek için
2 sn basılı tutulur. (Sadece Dar Görüş
Alanında-NFOV çalışırken)
e.Focus Far, uzak nesnelere
odaklama yapar.
f.Focus Near, yakın nesnelere
odaklama yapar.
g.Auto/Manuel/Gain/Level; tuşu ile
otomatik veya el ile kazanç ve seviye
ayarı yapılır. Menu; tuşu menü
konumunu aktif hale getirmek için 2 sn
73
basılı tutulur.
ğ.Polarity (PLRT); tuşu görüntü
polaritesini beyaz sıcak ya da siyah
sıcak konumuna getirmek için kullanılır.
Reticle On/Off (RTCL); dürbün iç
taksimatını (artıkıl) açıp kapatmak için
tuş 2 sn basılı tutulur.
h.Enter; tuşu menü konumunda iken
seçim yapmak için kullanılır.
ı.Auto Focus; otomatik odaklama
talebini başlatmak (1 kez) için tuş 2 sn
basılı tutulur.
i.4 Position Joystick ;
(1)Cihaz Auto Gain/Level (Otomatik
Kazanç/Seviye) konumunda iken;
joystick Yukarı-Aşağı hareketi ile
Gamma Kontrolünü sağlar.
(2)Cihaz Manuel Gain/Level (El ile
Kazanç/Seviye) konumunda iken;
joystick Yukarı-Aşağı hareketi ile
Seviyeyi değiştirir. Sağ-Sol hareketi ile
Kazancı değiştirir.
(3)Cihaz E-Zoom konumunda iken;
joystick Yukarı-Aşağı hareketi E-Zoom
büyütmeyi değiştirir.
(4)Cihaz Menu konumunda iken;
menü hat çizgileri arasında hareket eder.
(5)Cihaz Gri seviye Kalibrasyonu’
nda iken; joystick Yukarı-Aşağı hareketi
ile OLED kontrastını değiştirir. Sağ-Sol
hareketi ile OLED parlaklığını değiştirir.
j.Cihazı Hot Stand-by konumuna
almak için PLRT+ENTER tuşlarına aynı
anda basmak gerekir.
k.Cihaz çalıştırıldıktan sonra ana
menüye girmek için Menü tuşu 2sn
basılı tutulur. Ana menü;
 (1)Ekran Ayar menüsüne girildik-ten (d)Kaydet ve Çık; seçeneği ile
sonra Kalibrasyon Alt menüsü karşımıza yapılan yeni ayarlar kaydedilir ve çıkılır.
gelir. Kalibrasyon alt menü-sü; (e)Çıkış-Kayıt Yok; seçeneği ile
Kalibrasyon ayarı, Fabrika Ayarlarına yapılan ayarlar kaydedilmeksizin çıkılır.
Geri Dönme, Ekran Griliği Ayarı, Kaydet
(3)Ekran Griliği menüsü ile ekran
ve Çık, Çık seçeneklerinden oluşur.
griliği tonları ayarlanır.
(a)Kalibrasyon Ayarı; lens
(4)Batarya Seç menüsüne
kapağı kapalı iken yapılır. Bir nokta
girildikten sonra alt menüde; Şarj
Görüntü Kalite Ayarı(NUC) yapılır.
Edilebilir Batarya ve Tek kullanımlı
Kalibrasyondan sonra sistem çalışma
Batarya seçenekleri bulunur.
konumuna geçer.
(a)Şarj Edilebilir Batarya;
(b)Fabrika Ayarlarına Geri
seçeneği ile şarj edilebilir batarya
Dön; seçeneği ile fabrika NUC
kullanılacaksa bu ikon seçilir ve
ayarlarına geri döner. Bundan sonra
ENTER’a basılır.
sistem çalışma konumuna geri döner.
(b)Tek Kullanımlı Batarya;
(c)Ekran Griliği Ayarı;
seçeneği ile tek kullanımlı batarya
seçeneği ile ekran griliği tonları ayarlanır.
kullanılacaksa bu ikon seçilir ve
(ç)Kaydet ve Çık; seçeneği ile ENTER’a basılır.
son yapılan ekran ayarları kaydedilir ve
(5)BIT (Cihaz içi Test) menüsüne
çıkılır.
girildikten sonra alt menüde; Çık, BIT’i
(d)Çık; seçeneği ile herhangi bir Başlat, BIT Raporu seçenekleri bulunur.
değişiklik yapılmadan ayarlardan çıkılır.
(a)ÇIK; seçeneği ile BIT’i
(2)Sıfırlama ve Artıkıl menüsüne başlatmaksızın normal çalışma konumu-
girildikten sonra alt menüde; Artıkıl na dönülür.
Polaritesi, Artıkıl Parlaklık, Sıfırlama,
(b)BIT’i Başlat; seçeneği ile BIT
Artıkıl Merkezi, Kaydet ve Çık, Çıkış-
başlatılır.
Kayıt yok seçenekleri bulunmaktadır.
(c)BIT Raporu; seçeneği ile BIT
(a)Artıkıl Polaritesi; seçeneği
sonuç listesi ekranda görüntülenir.
ile polarite Siyah ya da Beyaz olarak
değiştirilir. l.Çalıştırma İşlemleri

(b)Artıkıl Parlaklık; seçeneği ile (1)Sistem Gücü Açık (ON);

artıkılın parlaklığı ayarlanır. (a)CORAL taşıma çantasından
(c)Sıfırlama; seçeneği ile artıkıl çıkartılır.
çaprazı hareketini sağlamak için (b)Tam şarjlı bir batarya takılır.
sıfırlama konumuna girilir. (c)Bataryanın yerleştirilmesi ve
(ç)Artıkıl Merkezi; seçeneği ile kelepçesinin kapatıldığı kontrol edilir.
artıkıl çaprazı FOV merkezinin ortasına (ç)Güç anahtarını ON
getirilir. konumuna getirilir.

74
 (d)Ön lens kapağını açılır. Güç
anahtarı açıldıktan sonra soğutucunun
dedektörü gerekli soğukluğa getirmesi
yaklaşık 6.5 dakika alır.
(e)Dedektör soğutulduktan
sonra, soğutucu gürültüsü azalır, video
görüntüsü INIT (BAŞLANGIÇ) mesajı ve
gri seviye skalası ile ortaya çıkar.
(f)BIT tamamlandıktan sonra,
INIT mesajı ve gri seviye skalası ile
ortaya çıkar.
(g)BIT tamamlandıktan sonra,
INIT mesajı ve gri skala kaybolur ve
sistem çalışma için hazır duruma gelir.
(ğ)Batarya seçme menüsü 30sn
içinde gözükür. Koyu bant hattı doğru
bataryaya taşınır ve ENTER’a basılır.
(2)Sistem Çalıştırma Testi;
(a)İhtiyaç duyulan FOV seçimi
için FOV tuşuna tekrarlı olarak basılır.
(b)Termal Görüntü Ayarı için ileri
ve geri focus düğmelerine basılır.
(c)Görüntü polaritesinin HOT-
BLK’den HOT-WHT’a geçişi için PLRT
tuşuna kısaca basılır.
(ç)E-ZOOM’u aktif hale getirmek
için; sistemin NFOV konumunda olduğu
doğrulanır ve FOV/x2 tuşu 2sn basılı
tutulur.
(d)NFOV’a geri dönüş için FOV
tuşuna tekrar basılır.
(e)FOV’dan WFOV konumuna
geçiş yapılır.
(f)Artıkılı ekrandan kaldırmak
için PLRT/RETICLE ON/OFF tuşuna
tekrar 2 sn basılır.
(3)Bekleme Konumu;
75
(a)Stand-by(Bekleme) konumu,
batarya güç harcamasından tasarruf
ettirir.
(b)CORAL iki konumlu Stand-
by’a sahiptir.
(c)Tam Bekleme Konumu:
(I)Bu konum ana güç
anahtarının STBY’a alınması ile yüksek
güç tasarrufu sağlar.
(II)Soğutucu sesi hala
duyulurken OLED ekranında görüntünün
kaybolduğundan emin olunur.
(III)Normal çalışma konumuna
geri dönmek için güç anahtarı ON
konumuna alınır. Sistem, bir kısa INIT
safhasına geçer ve termal görüntüyü
gösterir.
(d)Sıcak Bekleme Konumu:
(I)Bu konum orta derecede
güç tasarrufu ve çabuk devreye girme
durumlarında kullanılır.
(II)Hazır bekleme konumuna
geçiş için POLARITY ve ENTER tuşları
aynı anda basılı tutulur. Normal konuma
geri dönüş için herhangi bir tuşa basılır.
(4)Sessiz Konum;
Coral başlatmada iki opsiyon
sunar:
(a)Normal Başlatma: Yüksek
hızda çalışan soğutma motoru ile hızlı
soğutma. Gürültü sesi, sessiz konumda-
kinden daha yüksektir.
(b)Sessiz Konum: Daha sessiz
soğutma. Soğutma motoru daha düşük
hızla çalıştırılır. Gürültü sesi düşüktür.
(5)Aşırı Soğuklarda CORAL Çalış-
ması;
 (a)Li-On bataryalar düşük ısılara 1.Sayısal Özellikleri
karşı hassastır. Menzili : 600 m
(b)Bu tip bataryaların -10 dere- Boyutları : 110x57x54 mm
cede tam kapasitesi, oda sıcaklığındaki Ağırlığı : 190 gr
kapasitesinin yaklaşık %50’sine eşit Güç Kaynağı :1.5 voltluk iki adet
olacaktır ve normal çalışma konumunda alkalin pil
aksamalara neden olabilir. Çalışma Süresi :0°C ve üstü sı-
caklıklarda sürekli
(6)Sistem Gücü Kapalı (OFF);
çalışma ile 100 saat,
(a)CORAL güç anahtarı OFF 0°C'nin altında sıcak-
konumuna alınır. lıkta sürekli çalışma
ile 36 saat
(b)Lens kapağının kapatıldığın-
Çalışma Sıcaklığı : -40°C ile +60°C
dan emin olunur.
(c)Batarya yuvasından çıkarılır.
2.Genel
a. ATOK hedef noktalayıcı diğer hedef
noktalayıcılardan farklı olarak silahın
namlusunun altına takılır. Gece görüş
cihazları (özellikle M 983 monoküler ve
M 972 gece görüş gözlüğü) ile birlikte
nişan almak için kullanılır. Cihaz, silahın
atış mihveri istikametine kızıl ötesi ışık
gönderir.
b.Önce pil yuvasına pil takılır.

ATOK IR LAZER HEDEF c. Açma kapama anahtarından cihaz

çalıştırılır.
NOKTALAYICI
ç.Fonksiyon anahtarı üzerindeki
KAPALI konumu cihazın kapalı
olduğunu gösterir.
d.TETİK konumu ise, D ve Y olarak iki
ayrı konuma sahiptir. Fonksiyon anahtarı
TETİK konumuna alındığında cihaz tetik
takımı işlerlik kazanır ve tetiğe
basıldığında çalışır. Bu konumdaki D ve
Y ise, tetiğe basıldığında yayılan lazerin
düşük ya da yüksek güçlü olduğunu
gösterir. D konumunda tetiğe basıldığın-
da düşük güçlü lazer ışını gönderilir. Y

76
konumunda tetiğe basıldığında yüksek
güçlü lazer ışını gönderilir.
e.Fonksiyon anahtarındaki diğer D ve
Y konumlarında ise tetiğin işlevi kalmaz.
Bu konumlarda sürekli lazer ışını
gönderilmektedir. Fonksiyon anahtarının
D konumunda sürekli-düşük güçlü, Y
konumunda ise sürekli-yüksek güçlü
lazer ışını gönderilir.
f.Cihazın kullanımı bittiğinde açma
kapama anahtarından kapatılır Tetikli
1 nci
düşük
g.Piller çıkartılır. Konum
konum
h.Bakım ve temizliği yapılarak taşıma
çantasına konur. Tetikli
2 nci
yüksek
Konum
konum
3.Ana Parçaları
3 ncü Kapalı
a.Namlu bağlantı parçası Konum konum
b.Bağlantı vidası
c.Pil yuvası Sürekli
4 ncü
ç.Tanzim anahtarları (sıfırlama için) düşük
Konum
d.Tetik kablosu ve tutucusu konum
e.Saçılma kalkanı
Sürekli
f.Açma kapama anahtarı 5 nci
yüksek
Konum
konum

77
 göre, tanzim ayarında kullanılacak
sıfırlama hedefi Şekil'de verilmiştir. 25
metrelik bir sıfırlama hedefi üzerinde
"İşaretlenen Vurma Noktası" ve
"İşaretlenen Vurma Bölgesi” Şekil’de
gösterildiği gibi işaretlenir. Sıfırlama
hedefini atış menzili üzerinde 25 metre
uzaklıkta düz bir yüzeye yerleştirilir.
b.Sıfırlama Ayarı:
(1)Silâh kum torbası ile desteklenir
ve sabitlenir.
(2)Nezaretçi tarafından atış için
işaret verildiğinde cihaz çalıştırılır ve ışın
noktası hedef noktasının üzerine
yerleştirilir. Üç atımlık bir atış grubu
ateşlenir.
(3)Nezaretçi tarafından işaret
verildiğinde hedef kontrol edilir. Atış
grubunun merkezi şekildeki gibi
işaretlenir. Atış grubunun merkezinin,
işaretlenen vurma noktasına oturtulması
için kaç kare ve hangi yönde hareket
ettirilmesi gerektiği tespit edilir.
(4)Yükseliş ve yan ayarında her kare
ayarlayıcılarda bir çıta karşılık gelir.
Şekilden yararlanarak atış grubu
merkezini, işaretlenen vurma noktasına
oturtmak için ayarlayıcılar gerekli
yönlerde döndürülür.
(5)Nezaretçiden işaret geldiğinde
işaretleyici, ışın noktasını hedefteki nişan
noktasının üzerine düşürecek şekilde
silâh tevcih edilir.
(6)Nezaretçiden işaret geldiğinde
hedef tekrar kontrol edilir. İşaretleme
ışığını ayarlamaya ve 3 atımlık atış
gruplarını ateşlemeye, 3 atımdan 2'si ya
4.Sıfırlaması
da 3'ü işaretlenen vurma bölgesi içine
a.Cihazın M16A1/A2, HK 33 E ve G3'e düşene kadar devam edilir. 3 atımdan
78
2'si işaretlenen vurma bölgesine
girdiğinde silah 250m’lik menzil için
sıfırlanmış ve kullanıma hazırdır.
(7)Şekilde bir örnek görülmektedir.
Atış grubunun merkezi hedefin
(işaretlenen vurma noktasının) sol alt
köşesi yakınındadır. Atış grubunun
işaretlenen vurma noktasında olması için
5 kare yukarı ve 8 kare sağa hareket
etmesi gerekmektedir. Şekilde görüldüğü
gibi yükseklik ayarlayıcısını saat yönün-
de 5 çıt ve yan ayarlayıcıyı saat yönünün
tersinde 8 çıt döndürmek gerekir.
silahın namlusunun altına takılır. Gece
görüş cihazları (özellikle M 983
monoküler ve M 972 gece görüş
gözlüğü) ile birlikte nişan almak için
kullanılır. Cihaz silahın atış mihveri
istikametine kızıl ötesi ışık gönderir.
b.Kullanılması, ATOK IR Lazer Hedef
Noktalayıcı ile aynıdır.
3.Ana Parçaları
a.Namlu bağlantı parçası
b.Bağlantı vidası
c.Pil yuvası
ç.Tanzim anahtarları (sıfırlama için)
d.Tetik kablosu ve tutucusu
e.Saçılma kalkanı
f.Açma kapama anahtarı
4.Sıfırlaması
ATOK IR Lazer Hedef Noktalayıcı ile
aynıdır.

IRHN 9396 HEDEF IRAD 600 LAZER HEDEF

NOKTALAYICI NOKTALAYICI

1.Sayısal Özellikleri
Menzili : 2500m
Boyutları : 101x40x52mm
1.Sayısal Özellikleri
Ağırlığı : 185gr
Ağırlığı : 64 gr
Güç Kaynağı : 1.5 voltluk iki adet
alkalin pil Boyutları : 140x65x30 mm
Çalışma Süresi : 10 saat Menzil : 600 m
Lazer Diyot Ömrü : 1.000.000 saat Çıkış Gücü : 2 mW
Güç Kaynağı : 3 V DC. (2) “AA”
2.Genel
a.IRHN hedef noktalayıcı da diğer
hedef noktalayıcılardan farklı olarak
79
 yapılmasını sağlar.
b.Mesafe Ölçme: Dürbün iç taksima-
tında bulunan mesafe ölçme skalası,
hedefin (İnsan) mesafesini ölçmeyi
sağlar. Sol yan ayar düzeltme
taksimatının altında bulunur. Mesafe
tahmin skalası (Ölçü aletlerinde gösterge
çizelgesi) iki ayrı çizgiden oluşmaktadır.
Üstteki (Kavisli kesik çizgili taksimat) 2,
4, 6, 8 ve 10 rakamlarıyla işaretlenmiştir.
(Bir insan boyunun ortalama 1.7 m
olduğu kabul edilmiştir). Hedefteki şahıs
veya yakınındaki bir insan, dürbün içi
mesafe tahmin skalasındaki iki çizgi
arasına getirilerek kaç metrede olduğu
bulunur.

DRAGUNOV KESKİN
NİŞANCI TÜFEĞİNİN PSO-1
OPTİK NİŞANGAHI
c.Nişan Alma: Yükseliş ayar
tamburası 10 yani 1000 m’ye kadar
kullanılmaktadır. Ancak, bilindiği gibi bu
silâhın optik nişangâhı ile etkili menzili
1300 m.’dir. Bunun için;
(1)0-1000 m’ye (1000 m dahil)
kadar; 1000 m de dahil olmak üzere
PSO-1 (Priçel Snaypır Optika-Keskin esas nişan noktası olan en üsteki ters
Nişancı Tüfeğinin Optik Nişangâhı) ‘’V’’ ile nişan alınır. Hedefin mesafesi kaç
metre ise yükseliş ayar tamburasını buna
1.Genel
denk gelen rakama getirdikten sonra
a.Mekanik nişangâh ile atış yapmanın esas nişan noktası olan ters ‘’V’’ den
mümkün olmadığı gecelerde enfraruj ışık nişan alınır. (Örneğin, 800 m ise ‘’8’’
kaynaklarına atışta, kötü görüş rakamına)
şartlarında ve mekanik etkili menzilin
(2)1100 m’ye; Mesafe ayar tambu-
dışındaki hedeflere sıhhatli atış
rası ‘’10’’ konumunda. Üstten ikinci ters

80
‘’V’’ den nişan alınır. yapılmış çizgi ve rakamlar siyahtır.
(3)1200 m’ye; Mesafe ayar tambu- Sıfırlama yapılırken, yan ayarı buradan
rası ‘’10’’ konumunda. Üstten üçüncü yapılır.
ters “V’’ den nişan alınır. (3)Pil Yuvası; Gece şartlarında
(4)1300 m’ye; Mesafe ayar tambu- nişan alarak atış imkânı sağlayan
rası ‘’10’’ konumunda. Üstten dördüncü aydınlatma sisteminin güç kaynağı olan
(en alttaki) ters ‘’V’’ den nişan alınır. pilin takılacağı yuvadır.
(4)Lamba açma/kapama anahtarı;
Gece şartlarında nişan alarak atış imkânı
sağlayan aydınlatma sisteminin ışık
kaynağı olan lambanın açılıp kapanma-
sını sağlar.
(5)Güneşlik; Güneşli havalarda
nişan alırken, güneşin nişan almayı
zorlaştırdığı durumlarda açılarak
kullanılır.
2.Ana Parçaları
(6)Körük; Işık kırılımı ve bakıştaki
a.Parçaları
açısal hatayı engeller.
(1)Mesafe ayar tamburası;
b.Optik Nişangâh Yardımcı Malze-
Dürbünün üst kısmındaki tamburadır.
meleri (Aksesuarlar): Dürbün yardımcı
Hedefin mesafesine göre dürbünün
malzemeleri, dürbününün normal
ayarlanmasını sağlar. (Örneğin hedef
faaliyetini sağlamak ve arızalı parçaları
500 m’de ise ‘’5’’ konumuna getirilir.
değiştirmek için kullanılır.
Gezlerin kullanım şekliyle aynıdır)
Yükseliş ayar tamburasında 0’dan 10’a
kadar rakamlar bulunmaktadır. (0-1000
m’ye kadar kullanılır.) Her bir bölümün
değeri 100 metredir. 3’üncü bölümden
itibaren mesafe taksimatında her 50
metre için bir çıt eklenmiştir. Sıfırlama
yapılırken, yükseliş ayarı buradan yapılır.
(2)Rüzgâr (Yan) ayar tamburası;
Dürbünün sağ tarafında bulunur.
Rüzgârlı havalarda nişan noktasını (1)Dürbün kılıfı, (5)Bakım bezi,
ayarlamaya yarar. Silindirik tambura (2)Aydınlatma sistemi, (6)Pil yatağı,
üzerinde 21 bölüm vardır. (Her iki yönde (3)Renkli cam, (7)Ampul,
0'dan 10'a kadar) "0"dan sağ tarafa (4)Anahtar, (8)Kapak.
doğru yapılmış çizgi ve rakamlar
kırmızıdır. "0"dan sol tarafa doğru

81
 şebekeden oluşur.
b.Dürbün silâha, sıkıştırma mekaniz-
ması ve dürbün hamili ile tutturulmuştur.
Dürbün iç taksimatında çift çizgi ile
çizilmiş bir düşey hat vardır. 200, 300,
400 ve 500 metrelerde yatay hatlarda
kesilerek mesafeyi belirtmektedir.
c.300 m hattında çift çizgi çizilmiş olup,
hareket eden hedeflere azamî ateş
sınırını göstermektedir.
ç.200 metreden daha yakın hedeflere
nişan alıp ateş edebilmek için herhangi
bir mesafe ve işaret belirtilmemiştir. Çift
çizgi ile belirtilen esas hattın 10’ar
milyem aralıklarla sağına ve soluna beş
önleme çizgisi çizilmiştir.
RPG-7B ROKETATARIN
d.Her 10 milyem veya 16 km için bir
PGO-7B OPTİK NİŞANGAHI önleme verilmektedir. Mesafe ölçüm
skalasının stadya hattı, hedef yüksekliği
2,7 m kabul edilerek ayarlanmıştır
(Ortalama bir tank yüksekliği). Hedefin
bu yükseklik değeri, baz (Temel, esas
çizgi) hattı çizgisinin (Stadya hattının
altındaki düz çizgi) alt kısmında
yazılmıştır.
e.Stadya hattının üzeri 100 m’lik
mesafe aralıklarıyla işaretlenmiş ve 200
m ara ile numaralandırılmıştır. 2-4-6-8-10
rakamları, 200-400-600-800-1000 m
mesafeyi ifade eder. Nişangâh skalası
üst kısmında "+" işareti vardır. Bu işaret,
nişan hattı ayarının yapılması sırasında
PGO (Priçel Granatamyot Optika – kullanılır.
Roketatarın Optik Nişangahı)
f.Yükseliş ve ısı ayar düğmesiyle hem
1.Genel sıfırlama, hem de ısı ayarı yapılır.
a.Optik nişangâh silâhın esas Yükseliş ve ısı ayar tertibatı üzerinde,
nişangâhıdır. Optik nişangâh dürbün vidalı bir kapakla kapatılmış yan
hamili ile birlikte, dürbün optik sistem düzeltme tertibatı, yükseliş ayar tertibatı
ayar düğmeleri ve aydınlatılabilir ve ısı ayar düğmesi bulunur. Düğmenin

82
üzerinde, ayarlamanın hava sıcaklığına
göre yapılabilmesi için "+" ve "-" işaretleri
bulunur. Optik nişangâh taksimat levhası
gece veya sınırlı görüş şartlarında atış
yapılırken, aydınlatma tertibatı ile
aydınlatılır. Bu tertibat lamba, fiş ve
aydınlatma penceresinden oluşur.
g.Nişan alma; duran hedeflere,
hedefin mesafesi tahmin edildikten
sonra, uygun nişangâhla atış yapılır. Bu
arada yandan esen rüzgâr dikkate
alınmalıdır. Örneğin hedef mesafesi 400
m ve rüzgâr mermiyi etkilemeyecek
kadar ise, 400 hattının ortası hedefin
ortasına oturtulur.
2.Ana Parçaları
a.RPG-7B Adaptörü: Anti-personel
83
mühimmat için Ordudonatım Ana Tamir
Fabrika Komutanlığı tarafından yapılan
adaptörün kullanılması gerekmektedir.
Adaptör üzerindeki taksimat 300-1000 m
mesafeye ayarlıdır. Adaptör RPG-7B
Roketatarın dürbün takılan kısmına
yerleştirilir. Dürbün adaptör üzerine
silâha monte edildiği şekilde yerleştirilir.
Tahmin edilen atış mesafesi adaptör
üzerindeki taksimata getirilir. Dürbün
içindeki 200 m nişangâhı ile atış yapılır.
Bütün atış mesafelerinde, adaptör atış
yapılacak mesafeye ayarlanarak 200 m
nişangâhı kullanılır. 1000 m’ye kadar
adaptörle antipersonel mühimmat
kullanılabilir. Kullanıcı personel de zarar
görebileceğinden antipersonel mühim-
matının 300 m’den yakın mesafeye
kullanılmaması tavsiye edilir.
3.Sıfırlaması
Adaptöre takılı dürbünün
sıfırlamasında basit olarak hazırla-
nabilen bir hedef kâğıdı kullanılır.
Sıfırlama şu şekilde yapılır;
a.Roketatar nişan kontrol aleti ucuna ip
ile bir artıkıl yapılarak namluya yerleştiri-
lir. Nişan kontrol aleti bulunmu-yorsa
namlu ucuna artıkıl yapılır. Namlu
arkasına da ortası delik bir kâğıt
yapıştırılır.
b.Hedef kağıdı namlunun ucundan 8
metre ileriye yerleştirilir.
c.Roketatarın nişan kontrol aletindeki
artıkıl hedef kağıdının üzerinde sağ üstte
olan artıkıl ile (Nişan kontrol aleti yoksa
namlu ucuna iple yaptığımız artıkıl)
çakıştırılır.
ç.Roketatar nişan sehpası üzerine
veya herhangi bir yere sabitlenir. takılır. Dürbün hamili, kırlangıçkuyruğu
d.Adaptör 300 m çizgisine getirilir. tipi geçmeli bir mesnet ayağı ile kızağa
e.Dürbünden bakılarak sol aşağıda monte edilir.
kalan artıkıl ile 200 m nişangâh hattı Dürbün 100 ila 1500 m arasındaki
çakıştırılır. Bu esnada roketatar yerinden hedeflere nişan alabilecek şekilde
oynamamalıdır. düzenlenmiştir. Alt kısımda ise mesafe
f.Dürbündeki 200 m nişangâh hattı sol ölçmeye yarayan skala çizgileri
aşağıdaki artıkılla çakışmıyorsa dürbün mevcuttur.
üzerinde bulunan yükseliş ve yan ayar
tamburalarındaki vidalardan ayarlama
yapılarak çakıştırılmaya çalışılır.
g.Namlu mihverinden bakıldığında sağ
üstteki artıkıl, dürbünden bakıldığında
200 m nişangâhı ile sol aşağıdaki artıkıl
çakışıyorsa adaptöre takılı dürbün
sıfırlanmış olur.

PK/PKS MAKİNALI TÜFEĞİN a. Dürbünün Silah Üzerine Montesi

OPTİK NİŞANGAHI ve Ayarları: Dürbünü silah üzerine
taktıktan ve atış hassasiyetini kontrol
1.Sayısal Özellikleri ettikten sonra normal çalışma durumuna
getirip ayarı yapılır.
Büyütme oranı : 3.5
Görüş açısı :12 derece (1)Dürbünü silaha monte etmek için
Çıkış mercek çapı : 6 mm öne doğru hareket ettirerek takılır ve
Mercek-göz mesafesi : 48 mm kilitleme kolları çevrilip kilitlenir.
Yükseliş ve yan (2)Dürbün yerinde takılı iken silaha
ayar hassasiyeti : +10 mrad sabitlenir. Atış sırasında şerit
Ayar skala değerleri : 0.1 mrad değiştirmek, tutukluk gidermek veya
Yükseliş düzeltme aralığı : +10 mrad silahı boşaltmak gerektiğinde dürbün
Yükseliş düzeltme hamilinin geçtiği yaylı kilit açılarak
skala değeri : 0.1 mrad dürbün sağ yana yatırılarak üst kapak
Mesafe skala değeri : 100 m açılır. Tekrar atış yapılacağında dürbün
düz duruma getirilerek kilitlenir.
Boyutları :190x71x163
Ağırlığı : 1 kg (3)Silahın mekanik nişangâhı “3”
rakamına getirilir. Dürbün artıkıl işareti ile
mekanik nişangâhın çakıştığı nokta
2.Genel
kontrol edilir. Çakışma yoksa, dürbün
Optik nişangâh sandık sol yüzünde, orta çizgisinin üst noktası ile nişan
dipçik ile birleştiği noktaya yakın olarak noktasını, ayar mekanizması skalasını
bulunan kızak şeklindeki bir mesnede çevirerek çakıştırmak gerekir.

84
 (4)Silah dürbün çerçevesinden
çıkarılmamalıdır.
3.Ana Parçaları
(5)Ortalama vuruş noktasının nişan
a. Gövde (1)
noktasından 20cm’den fazla sapması
b.Mercek (2)
halinde, söz konusu sapmanın
c.Oküler kısım (3)
giderilmesi için mesafe/dikey ayar
ç.Göz muhafazası (4)
mekanizmasının skalası çevrilir. Bu
d.Yükseliş ayar mekanizması (5)
durumda, skalanın bir çizgi (kilidin bir çıt)
e.Alçalış ayar mekanizması (6)
çevrilmesi hedef noktasının 100m
mesafede 1cm fark etmesi demektir. f.Yükseliş ve alçalış mekanizmaları
kapak anahtarı (7)
(6)Atış tekrar edilmelidir. g.Dürbün hamili (8)
b.Çalışma İşlemleri: Hedef mesafe- h.Sabitleme vidası (9)
sini tespit için sol alt ve sağ alt köşedeki ı.Plaka (10)
skala (düz ve nokta kesik çizgiler) i.Kilitleme kolları (11)
arasına hedef tam olarak ve çizgileri
kesmeyecek şekilde yerleştirilir. Hedef
mesafesi hedefin yerleştirildiği skaladan
okunur.
c.Bakımı
(1)Optik nişangâh; optik ve mekanik
aksam olarak gelişmiş teknoloji ürünü
olduğundan, kullanımında hassasiyet
gösterilmesi gerekmektedir. Nişangâhı
temiz tutulmalıdır.
(2)Nem, ani ısı değişikliği ve fiziki
hasara karşı dikkatli olunmalıdır. Optik
yüzeyleri tozdan korunmalıdır. Optik
yüzeylerin temizliği için eter, alkol ile
nemlendirilmiş pamuklu ve yünlü kumaş
kullanılmalıdır.
(3)Dikkat edilecek hususlar;
Kullanılmadığı zaman muhafaza
kutusunda saklanmalıdır. Dürbünün
depolandığı ortamın ısısı +5 ile +40
derece arasında, nem oranı ise +25
derecede ve maksimum %80 olmalıdır.
Depolama ortamı dumandan arındırılmış
olmalıdır. Dürbünün çalışma ısı aralığı
-50 ila +50 derece arasındadır.
85
 g.Yakınlaştırma ayar halkası
h.Oküler mercek
ı.Göz netlik ayar halkası

3.Sıfırlaması
Her mesafeden sıfırlama yapılabilir.
Yalnız rüzgârın etkisini en aza indirmek
için 200 metre ve daha yakın bir mesafe
seçilmesi daha doğru olur. (İdeali 100
metredir.) Tüfeğin üst tamburası ve yan
ayar tamburası sıfıra getirilir. Paralaks
ayar tamburası (dürbünün sol yanındaki
ayar tamburası) hangi mesafede sıfırla-
ma yapılıyorsa o mesafeye getirilir.
ACCURACY KESKİN Büyütme 12 de sıfırlama yapılır.
a.1/3 MOA’lık dürbün için;
NİŞANCI TÜFEGİ DÜRBÜNÜ
100 m de 1 klik 1 cm
200 m de 1 klik 2 cm
300 m de 1 klik 3 cm
.... .... ....
1000 m de 1 klik 10 cm dir.
b.Yükseliş tamburasını; Vuruşları
yukarı almak için saat yönünde, vuruşları
aşağı almak için saatin ters yönünde
1.Sayısal Özellikleri çevirin.
Schmidt Bender (3-12x50) c.Yan ayar tamburasını; Vuruşları
3-12 : 3’den 12’ye kadar büyütme sağa almak için saat yönünde (R),
kabiliyetine sahip olduğunu gösterir. vuruşları sola almak için saatin ters
50mm : Dürbünün objektif çapını verir. yönünde (L) çevirin.
Sıfırlamayı tamamladıktan sonra ayar
tamburlarındaki sonuçları okuyun.
2.Ana Parçaları
Tamburları parmaklarınızla sıkıca
a.Toz kapağı tutarken bağlantı vidalarını, (her
b.Objektif mercek tamburda 2 adet) alyen anahtarı ile
c.Tüp gevşetin. Yükseliş tamburasını ve yan
ç.Yükseliş tamburası ayar tamburasını sıfıra getirin ve bağlantı
d.Monte hamili vidalarını tekrar sıkın. Tüfek artık
e.Paralaks ayar tamburası sıfırlanmıştır.
f.Bilezik
86
 ACCURACY GÖZETLEME
DÜRBÜNÜ
EYE BALL R1

Leupold 12-40x60 mm

1.Sayısal Özellikleri
12-40 :12’den 40’a kadar büyütme
kabiliyetine sahip olduğunu
gösterir.
60mm :Dürbünün objektif çapını
verir.
Ağırlığı :1.2 kg

1.Sayısal Özellikleri
Kablosuz Kamera ünitesi için;
87
 Kamera açısı : 55 derece Kulaklık ses çıkışı : 3.5mm
Yakınlaştırma : x2 dijital zoom Güç kaynağı : Batarya
Görüntü alma açısı : 360 derece Batarya ömrü : 3 saat
dönebilir. Batarya şarj süresi : 5.5 saat
Güç kaynağı : Batarya Ağırlığı : 1250g
Batarya ömrü : Çözünürlüğü : 960x234
2.5 saat (led aydınlatma kapalı) Ekran boyutu : 6.4”
2 saat (led aydınlatma açık) Ekran tipi : TFT
24 saatin üzerinde stand by süresi Veri iletme
Çalışma sıcaklığı : -10 - 45 derece çıkış gücü : 70mW
Batarya şarj süresi : 2 saat
Görüntü ve ses
aktarım süresi : 2 saniye içinde
Ağırlığı : 580g
Hassasiyeti : 0.05 lux (gece) 2.Genel
Çözünürlüğü : 470 tvl Eye Ball R1 erişilmesi mümkün
Aydınlatma olmayan açık ve kapalı alanlardan (bina,
dalga boyu : 810 nm mağara, tünel vs.) güvenli bir şekilde ses
Aydınlatma ve görüntü almayı sağlayan kablosuz
mesafesi :8m kamera sistemidir.
Ses ve görüntü a.Kullanılması;
çıkış gücü : 400 mW
(1)POWER düğmesine basılıp
Dönüş hızı : 4 rpm açtıktan sonra 2 saniye içinde ekrana
görüntü gelir.
Görüntüleme ünitesi için;
(2)Görüntüyü aldıktan sonra görüntü
almak istenilen bölgeye doğru
maksimum 25 m mesafeden yuvarlanır
ya da maksimum 2.5 m yükseklikten
atılır.
(3)Kameranın yönünü değiştirmek
için ROTATİON ON/OFF düğmesine
basıp DIRECTIONS düğmesiyle sağa-
sola hareket ettirilir.
(4)Karanlık bir yerde kullanılıyorsa
ILLUMINATION düğmesine basarak
aydınlatma açılır. (2 saniye içinde
Menzili :200m (Açık
alanlar içindir. Kapalı alanlarda açılacaktır.)
duvarlardan, katlardan, engellerden (5)MUTE düğmesine basarak sesi
etkilenerek menzili düşer.) tamamen kapatılır ya da VOLUME

88
CONTROL düğmesinden (+) ya da (-) Hızı : 1 saniye
düğmelerine basarak ses seviyesi Çalışma Voltajı : 4 adet 1,5 volt AA
ayarlanır. pil veya 10-32 volt
(6)Kullandıktan sonra yine POWER DC
düğmesine basarak kamera ve görüntü- Pil Ömrü : 4 adet AA pil ile
leme ünitesi kapatılır. 24 saate kadar
Güç Sarfiyatı : 1 watt
Ağırlığı : 270 gr
Boyutları : 14,6x5,1x3,4 cm
Çalışma Sıcaklığı : -20oc /+60oc
Depolama
Sıcaklığı :-50oc /+70oc

GARMIN 12 XL GPS Muhteviyatı :Araç çakmak

adaptörü, data
1.Sayısal Özellikleri transfer kablosu,
Çalışma Şekli : Normal Mod, Si- PC kit ara bağlantı
mülatör Modu kablosu
Kanal Adedi : 12 paralel kanal 2.Genel
Hafıza Kapasitesi : 500 nokta GARMIN 12 XL Küresel Konumlama
Gidişgeliş (Nav) Düzeni Cihazı; küçük, elle taşınabilen,
Kapasitesi : 30 ayaklı 20 pille ve araç çakmak adaptörü ile
istikamet çalışabilen 12 paralel kanal kapasiteli bir
Çalışabildiği cihazdır.

Koordinat : Askeri Grid a.RMS ile 15 metre, DGPS ile 1-5

Referans Düzeni, metre doğrulukla konumlama yapar.
Coğrafi Koordinat b. Hassas olarak zamanı verir.
Düzeni, UTM Koor- (ZULU ve yerel saat.)
dinat Düzeni, İngiliz
c.Bulunulan konumdan 100 mil (160
Grid Düzeni
km) mesafedeki en yakın dokuz istika-
Konumlama
met noktasının istikamet açısını ve
Süresi : 15 sn-5 dk mesafesini verir.
Ayarlanabilir
ç.Hafızasına 500 nokta kaydedilebilir.
Lisanları :İngilizce, Almanca,
d.İlerleme esnasında hızı ve noktaya
Fransızca, Norveç-
tahmini erişme zamanını gösterir.
ce, İsveçce, İspan-
yolca e.Bulunulan noktadan ve hafızadaki
Güncelleştirme herhangi bir noktadan diğerine gidiş için

89
gerekli bilgiler (İA, mesafe, hız ve basışta orta, üçüncü basışta yüksek
zaman) sürekli olarak alınabilir. şiddette yanar, bir kez daha basılırsa
f.Gidiş geliş esnasında bulunulan ve söner.
gidilen noktayı gösterge üzerinde göste-
b.Sayfa (PAGE) Tuşu : Esas
rir.
bilgi sayfaları arasında geçişi sağlar.
g.Herhangi bir zaman ve yer için İkincil bilgi sayfasından bir önceki esas
güneşin doğuş ve batış zamanları ile bilgi sayfasına geçer.
güneşin bulunduğu yerin İA ve yükseklik
açısını verir. c.İşaretleme (MARK) Tuşu :
h.Koordinat türlerini birbirine çevirir. Mevcut pozisyonu hafızaya alır ve
pozisyon işaretleme sayfasını ekrana
ı.Açıları; milyem, radyan ve derece
getirir.
cinsinden verir.
i.Mesafeleri; metre, deniz mili, kara mili ç.Git (GOTO) Tuşu : GOTO
veya feet cinsinden verir. (..e git) sayfasını ekrana getirir. İki kere
basıldığı zaman MOB özelliğini çalıştırır.
j.Koordinatları, belli iki nokta arasında-
ki istikamet açısını ve mesafeyi verir. d.(ENTER) Tuşu : Bilgi girişini
k. Bir noktadan istikamet açısı ve teyit eder ve işaretli bölgeleri bilgi girişi
mesafe verildiğinde, yeni noktanın için aktif hale getirir.
koordinatlarını hesaplayabilir.
e.Dönüş (QUIT) Tuşu : Ekranı
bir önceki ekrana taşır veya bir bilgi
3.Tuş Takımı bölgesini bir önceki bilgiye taşır.
f.Aşağı / Yukarı Tuşu ▼▲: Rakamsal
ve alfabetik karakterleri seçer ve menüler
içerisinde seçim yapar.
g.Sağa-Sola Tuşu ◄►: Seçilen
bölgeyi hareket ettirir.

a.Tuş Takımı : Cihazı açıp
kapatır ve ekran aydınlatma lambasını
kontrol eder. Cihazı açmak ve kapatmak
için tuşu birkaç saniye basılı tutun.
Lamba üç konumludur. Cihaz açıkken
tuşa bir kez basıldığında hafif, ikinci
90
4.Bilgi Girişi
a.Üzerinde ok işaretleri olan tuş, bilgi
girişi için kullanılır.
b.Aşağı ve yukarı tuşu (▼▲): Harf,
numara ve menü seçimi için kullanılır.
Yukarı tuş (▲) vasıtasıyla harfler; Aşağı
tuş (▼) vasıtasıyla rakamlar seçilir.
c.Bu tuşlar, Türkçe isimler de dahil
olmak üzere her türlü bilginin cihaza
kaydedilmesinde kullanılır. Harfler A’dan
Z’ye doğru, rakamlar da 9’dan 0’a doğru
değişir (Harfler İngiliz Alfabesine göre
girilmiştir).
ç.Sağa ve sola tuşu (◄►):
İşaretleyiciyi satır içinde sağa ve sola
götürür.
d.Bilgi girişi yapılacak satıra ok
tuşlarıyla gidilir ve “ENTER” tuşuna
basarak satır aktif hale getirilir. Yine ok
b.Konum sayfası: Bulunulan yeri,
tuşlarıyla bilgi kaydetme işlemi yapılır.
gidilen yönü ve hızı gösterir. En kullanışlı
Sonra girilen bilgiyi hafızaya almak için
şekil, aktif bir istikamet noktası yok iken
“ENTER” tuşuna tekrar basılır.
gidişgeliş yapılmasıdır. Sayfanın üst
kısmında grafik bir pusula mevcut olup
5.Başlangıç Sayfaları sadece hareket halindeyken hakiki
değeri verir. Bu bölümün altında;
GPS 12 XL’nin kullandığı beş başlan-
gidilmekte olan yön (TRACK), hız
gıç sayfası vardır. Sayfalar arasında geri
(SPEED), seyahat sayacı (TRIP), irtifa
dönüş (QUIT) veya sayfa (PAGE) tuşu
(ALT), enlem-boylam değerleri
ile geçiş yapılır. Başlangıç sayfaları
(POSITION) ve saat (TIME) bulunur.
şunlardır;
c.Harita Sayfası: Harita sayfası
a.Uydu sayfası: Uyduların konumunu
konumu, kat edilen yer izini ve çevredeki
ve sinyal kuvvetini gösterir. Uydu
istikamet noktalarını gösterir. Ekranın
konumu iç içe iki halka ile gösterilir. Dış
merkezindeki baklava, cihazı temsil eder.
halka ufuk hattını, iç halka ufkun 45°
Hareket ettikçe ince bir çizgi halinde kat
üstünü gösterir. Merkez nokta cihazın
edilen yer izi görülür. Ekranın alt
bulunduğu yerin tam üzeridir. Uyduların
köşelerinde her zaman istikamet açısı ve
halka içerisindeki açısal dağılımı ise
yapılan hız görülür. Ekranın üst
bulunulan yere göre istikamet açılarını
köşelerinde ise bir istikamet noktasına
verir. Uyduların açısal yüksekliğini ve
giderken, bu noktaya olan istikamet açısı
istikamet açılarını bilmek, herhangi bir
ve mesafe görülür.
uydu sinyalinin bloke edilip edilmediğini
tespit maksadıyla kullanılır. ç. Gidiş Geliş Sayfası: Bu sayfa bir
istikamet noktasına giderken yön
Sayfanın altında kullanılan uyduların
bilgilerini verir. Gidiş-geliş sayfası pusula
sinyal kuvvetini gösteren grafik değerleri
ve yol sayfası olarak ikiye ayrılır. Bir
vardır. Sayfanın sol tarafındaki çubuk pil
sayfadan diğerine “ENTER” tuşuna iki
ömür göstergesidir. F dolu, E boş pili
kez basılarak geçilir. Pusula sayfası
gösterir. Harici güç kullanılırken gösterge
gidilmekte olan istikamet noktasını,
gözükmez.
istikamet açısını (BRG) ve mesafeyi

91
(DST) gösterir. Sayfanın ortasında menü (MAIN MENU) sayfası açılır.
istikameti gösteren bir ok ve pusula gülü c.▼▲ Aşağı / Yukarı tuşuna basarak istikamet
bulunur. Yol sayfası ise düz bir hat noktası (WAYPOINT) seçeneği işaretlenir.
üzerinde gidişgeliş yapılırken istikamet-
ten sapmayı mesafe ve yön olarak MAIN MENU
gösteren bir sayfadır. WAYPOINT LIST
d.Ana Menü Sayfası: Bu sayfa GPS NEAREST WPTS
12 XL’nin istikamet noktası, PROXIMITY WPTS
istikamet, yer izi bilgileri ve özellikle ROUTES
ayar ikincil menülerine giriş yolunu DIST AND SUN
açar. Bir GPS cihazının esas işlevi MESSAGES
mevcut konumu işaretlemek ve
SETUP MENU
istikamet noktası olarak belirlenmiş FIND CITY
yerlere gitmek için gerekli bilgileri
ç.“ENTER” tuşuna basılarak
almaktır. Ana menü sayfasındaki (WAYPOINT) sayfası açılır.
diğer seçenekler: d.▼▲ Aşağı/Yukarı tuşuna basılarak

MAIN MENU yeni (NEW) bölümü işaretlenir.

WAYPOINT Waypoint:
WAYPOINT LİST 016
NEAREST WPTS 36 S VK 85785
PROXIMITY MGRS 26362
WPTS ---------------------

ROUTES REF :-------------

DIST AND SUN BRG DST
MESSAGES 000 0.00 MT

SETUP MENU RENAME? NEW?

FIND CITY DELETE? DONE?

6.Noktaların Kaydedilmesi f.“ENTER” tuşuna basarak isim

a.Açma-Kapama tuşuna basarak GPS bölümü işaretlenir.

açılır.
Waypoint:
b.Sayfa (PAGE) tuşuna basarak ana
92
------------------ SYMBOL
----------------------
MGRS ------------

REF :-------------
BRG DST
------- -------

RENAME? NEW?
DISPLAY :
DELETE? DONE?
SYMBOL

g.“ENTER” tuşuna basılarak isim ONLY

bölümü aktif hale getirilir. DONE?

WAYPOINT (2)◄► Sağa-Sola ve ▼▲ Aşağı /

------------------ Yukarı tuşları ile uygun bir sembol seçilir.

ğ.▼▲ Aşağı / Yukarı ve ◄► Sağa-

Sola tuşları ile noktanın ismi yazılır.

WAYPOINT SYMBOL
EB001--

h.“ENTER” tuşuna basılarak sembol

(SYMBOL) bölümü işaretlenir.

WAYPOINT
EB001-

ı.SEMBOL (Symbol) Seçimi:

(1)“ENTER” tuşuna tekrar basılarak DISPLAY :

“SYMBOL” sayfası açılır. NAME

WITH SYMBOL

DONE?

(3)“ENTER” tuşuna basılarak

“DISPLAY” bölümünün alt satırı
işaretlenir.

93
DISPLAY : j.“ENTER” tuşuna basılarak grid
NAME bölge işareti aktif hale getirilir.
WITH SYMBOL

DONE? 36 S VK 85785

(4)“ENTER” tuşuna tekrar MGRS 26362

basılarak “DISPLAY” alt satırı aktif

hale getirilir. k.►Sağa ve ▼▲ Aşağı / Yukarı
DISPLAY : tuşlarına basılarak sırasıyla; grid
NAME bölge işareti, 100.000 m’lik kare
WITH SYMBOL tanıtma işareti ve yeni noktanın
DONE? koordinatları girilir.

(5)▼▲ Aşağı / Yukarı tuşu ile

uygun olan seçenek seçilir. 36 S VK 85032
(6)“ENTER” tuşuna basılarak MGRS 17152
hafızaya alınır.

l.“ENTER” tuşuna basılarak nokta

DISPLAY : hafızaya alınır.
NAME m.Diğer noktaları hafızaya kaydetmek
WITH SYMBOL için d, e, f, g, ğ, h, ı, i j ve k fıkralarındaki
aşamalar uygulanır.
DONE?

(7)“ENTER” tuşuna tekrar basılarak MAGELLAN

“WAYPOINT” sayfasına dönülür.
EXPLORIST 500 GPS
i.▼▲ Aşağı / Yukarı tuşuna
basılarak koordinat bölümü
işaretlenir.

36 S VK 85785
MGRS 26362

94
 a.USB port ile bilgisayara bağlanabilir.
b.Hedefe kalan mesafeyi gösterir.
c.Kullanıcının anlık hızını gösterir.
ç.Çizilen rotadan sapma olursa
kullanıcıyı uyarır.
d.Bulunulan yüksekliği gösterir.
e.Bulunulan noktayı 1-3 metre
hassasiyetle gösterir.
f.Yapılan ortalama ve azami hızı
gösterir.

3.Tuş Takımı

1.Sayısal Özellikleri
Ekranı : Renkli
Ekran Boyutu : 2.2’’ 5.6 cm
Dili :Türkçe dahil 10 farklı
dil
SD Kart Desteği: Var
Hafızası : 1 GB
Veri Kaydı : Dâhili hafıza veya
SD kart üzerine
Nokta Kaydı : 8 milyon adet
Rota Sayısı : 320 bin adet
İz Kaydı : 32 milyon adet
Güç Kaynağı : Li-ion batarya a.Aç/Kapa: Cihazı açar ve kapatır.
Pil ömrü : 12-17 saat
b.Işık: Ekran aydınlatmasını açar ve
parlaklığını ayarlar.
2.Genel c.Enter: Kabul anlamına gelir. Seçili
Magellan Explorist 500 küresel bir menüye girişi sağlar.
konumlama cihazı; 14 paralel kanallı ve ç.Esc: İptal anlamına gelir. Ekranlar
aynı anda 14 adet uydu sinyalini arası dolaşımı sağlar.
kullanabilir. Termometre ve barometre d.Menü: Menülerin seçimini ve gerekli
özelliği olan ve ayrıca yatay tutma ayarların yapılmasını sağlar. Menü
zorunluluğu olmayan üç eksenli pusulaya butonuna basıldıktan sonra ilgili menüye
sahip bir küresel konumlama cihazıdır.
95
gitmek için Joystick ve seçmek için b.Burada koordinatların 30 sn sonra
“ENTER” tuşları kullanılır. en fazla 1-2 metre değiştiği veya hiç
e.Mark: Cihaz hafızasına nokta kaydı değişmediği görülür.
için kullanılır. c.Koordinatlar her saniye hesaplanır
f.Zoom In: Harita ölçeğinin büyütül- ve ekranda güncellenir. Bekleme
mesini sağlar. süresince (5-10 saniye veya en fazla 1
dakika) MAGELLAN GPS cihazlarında
g.Zoom Out: Harita ölçeğinin
özel ortalama alma algoritması ile
küçültülmesini sağlar.
sonuçlar daha da duyarlı olarak sürekli
ğ.Nav: Ekranlar arasında dolaşımı hesaplanıp, ekranda görüntülenir.
sağlar. ESC geri ve NAV ileri şeklinde
ekranlar arasında dolaşılır.
h.Goto: Hafızadaki noktalara gidiş için
nokta seçiminde kullanılır.
ı.Joystick: Menüler arasında veya
harita ekranı üzerinde gezilmesini ve
ekranda var ise noktanın “ENTER” ile
seçilmesini sağlar.

4.Nokta Kaydı (MARK) Tuşu

Nokta kaydı işlemi; bulunulan
noktanın cihazın hafızasına kaydı için
kullanılır. Fakat eldeki listenin koordinat
sistemi ile cihazda ayarlı koordinat
sistemi aynı olmalıdır. Cihazda koordinat
sistemi üzerinde yapılacak herhangi bir
ayar değişikliği, kayıtlı tüm noktaları
etkileyecektir ve yeni ayara göre
hepsinin koordinatları değişecektir.
Nokta kaydı için herhangi bir ekranday-
ken “MARK” tuşuna basılır ve ekrana
aşağıdaki gibi bir pencere gelir. Fakat
ç.Kayıt seçeneği üzerindeyken
doğruluğu yüksek nokta kaydı yapmak
“ENTER” a basılır ve kayıt cihazın
için;
hafızasındaki varsayılan nokta
a.Arazide ölçülecek noktanın üzerinde dosyasına (Default POI File) yapılır. Eğer
iken “ESC” tuşu ile Uydu ekranına “Farklı Kaydet” seçeneği tercih edilirse
gidilir, uydu sayısı kontrol edilir, en az 5- kullanıcı tarafından belirlenecek yere
6 uydu var ise tekrar “ESC” tuşu ile (SD karta önerilir) dosya dizin açılarak
Koordinat ekranına gelinir. kayıt yapılabilir. Fakat yeni nokta dosyası
96
Menu – Ayarlar – Dosya Seç – Noktalar
menülerinden Aktif yapılıncaya kadar
ekranda görünmez. Her bir nokta
dosyası sorgulamanın hızlı olabilmesi
için 500’er adet nokta kayıt kapasitesine
sahiptir.
d.Bu nokta dosyasına kayıt 500 adet
olmadan farklı bir dosyaya kayda devam
edilmelidir. Bu şekilde yüzlerce farklı
dosyaya kayıt işlemi yapıldığından kayıt
kapasitesi yüz binleri aşmaktadır.

5.İz Kaydı
İz kaydı bir intikalin sonunda yürünen (3)Çıkan menüden GPS modeli seçilir.
yolun haritada görülmesini sağlar. İz İçeri aktar tuşuna basılır ve iz kaydının
kaydını aktif hale getirmek için: kaydedildiği dosya seçilir.
a.Menü içerisinden “İz Kaydı” seçilir.
b.Açılan alt menüden “Yeni İz” seçilir.
İz kaydı otomatik olarak başlar.
c.Faaliyetin sonunda iz kaydını
tamamlamak için:
(1)Menü içerisinden “İz Kaydı”
seçilir.
(2)Açılan alt menüden “Kaydetme-
yi Durdur” seçilir.
ç.Oluşturulan iz kaydını kaydetmek
için ise:
(1)Menü içerisinden “İz Kaydı”
seçilir.
(2)Açılan alt menüden “Kayıt”
seçeneği işaretlenir ve bir isim verilir.
d.Oluşturulan iz kaydını bilgisayarda
görmek için (Google Earth programıyla):
(1)GPS, usb port aracılığıyla bilgisa-
yara bağlanır.
(2)Google Earth programı açılır.
Araçlar seçeneğinden “GPS” seçilir.
97
 4411 EL TELSİZİ

1.Genel
a.300 Kanal kapasitesi vardır.
b.1-5 W çıkış gücüne sahiptir.
c.Ses ve veri haberleşmesi yapılır.
ç.Kendi kendini test edebilme özelliği
vardır.
d.8 karaktere kadar durum mesajı
iletilebilir.
e.Kendi telsiz serisine 88 karakterlik
mesaj alıp yollayabilme özelliği vardır.
f.Otomatik alındı bilgisi vardır.
g.Acil çağrı fonksiyonu vardır.
h.Eller serbest kullanım (VOX) seçe-
neği bulunur.
ı.Açılış mesajı yazılabilir.
i.Son arayan/aranan listesini gösterir.
j.20 Kayıt kapasiteli rehberi vardır.

k.Ekranda konuşanın kimliğini gösterir.

l.Açılışta parola opsiyonu bulunur.
m.Zaman sınırlama (TOT) özelliği var-
dır.
n.2 Öncelikli olmak üzere kanal tara-
ma özelliği vardır.
o.Sinyal seviyesi gösterimi bulunur.
ö.Batarya seviyesi gösterimi bulunur.
p.Değişik boyda klips seçeneği vardır.

2.Ana Parçaları

98
 gösterilir.

Okunmamış mesaj varsa göste-

rir.

3 seviyeli çıkış gücü, alçak güç

ise L, yüksek güç ise H orta güç
seviyesinde her iki ikon birden görünür.

Ton kod susturma ve seçmeli

çağrı kodlarının devrede olup olmadığını
belirler.

Hoparlörün kapalı olduğunu

gösterir.

Tuş takımının kilitli olduğunu

gösterir.
3.LCD Ekran
Tarama başladığında görünür.
Alınan sinyal seviyesi 4 kademe
olarak Pilin kalan kapasitesi 5 seviyeli
bu işaret ile gösterilir.

4.Tuş Takımı

Ekran tanımlı tuş.

Ekran tanımlı tuş.

Kanal artırma yukarı ilerleme.

Kanal azaltma aşağı ilerleme.

Tarama silme.

Tuş takımı kilidi.

99
 PRC-5712 MANGA İÇİ 2.Teknik Özellikleri
HABERLEŞME TELSİZİ a.Tümleşik almaç/göndermeç birimine
sahiptir.
b. Altyapı ihtiyacından bağımsız çalı-
şır.
c.4 kullanıcıya kadar konferans ha-
berleşmesi yapılabilir.
ç.Sayısal ses kodlama özelliği vardır.
d. Gruplandırma özelliği bulunur.
e.Fısıltı modu özelliğine sahiptir.
f.Türkçe sesli durum/uyarı bildirme
özelliği vardır.
g. 9600 bps veri haberleşme hızına
sahiptir.
h. Haberleşme süresi minimum 12
saattir.
1.Genel
ı.Cihaz içi test özelliği bulunur.
a.PRC-5712 Manga Telsizi; 380-400
MHz bandında tam dubleks (Telsizlerin i.Eller serbest kullanım (VOX) fonksi-
iki taraflı ve aynı anda birbirine veri yonu mevcuttur.
aktarması) haberleşme yapabilen, aynı
zamanda konferans ve sesle gönderme
(VOX) kabiliyeti olan bir cihazdır.
b.Veri gönderme, ses/veri kriptolama,
frekans atlama gibi özelliklere sahiptir.
Tam dubleks ses ve veri haberleşmesi
için sayısal ses kodlama ve zaman
paylaşımlı çoklu erişim (TDMA) teknikleri
kullanılmıştır. Aselsan PRC-5712 Manga
Telsizi ile açık arazide bir kilometreye
kadar haberleşme mesafesi sağlanabil-
mektedir. Telsizde kullanım şekli ve
çeşitli uyarılar kullanıcıya Türkçe ses
mesajı ile bildirilir.

100
 tetikçinin düzenekten en az 300 metre
uzakta bulunması ve GSM bantlarında
ise baz istasyonunun 2.5 km uzakta
MİLKAR-5T SİSTEMİ bulunması durumunda belirtilen koruma
mesafeleri sağlanabilir.
1.Sayısal Özellikleri ç.Personelin RF enerjiden olumsuz
Frekans Aralığı : 134-175 MHz etkilenmemesi için gerekli önlemler
430-470 MHz alınarak geliştirilmiştir. Sistemin çalışma
850-880 MHz süresi tam şarjlı piller ile tüm karıştırma
bantları açık ve tam güçte iken kesintisiz
925-960 MHz
en az 2 saat olabilir.
1805-1880MHz
3.Ana Parçaları
Çalışma Tipi : Tim Koruma
Araç Koruma
Güç Kaynağı : Li-Ion batarya
Güç Tüketimi : 150 W
Çalışma Sıcaklığı : -20 / +50
Boyutları :
Rf Karıştırıcı Cihaz : 305*270*175
Batarya : 62.2*111.8*127
Toplam Ağırlığı : 17,1 Kg

2.Genel
a.Bu sistemin kullanılmasındaki ana
amaç; patlayıcı madde düzeneğinin
a. Anten 2 (1)
patlamasına engel olunmasıdır.
b.Anten 5 (2)
b.Cihaz uzaktan kumanda edilen el
c. Anten 3 (3)
yapımı patlayıcıların patlamasını geçici
ç.Anten 3 Rf Kablosu (4)
bir süre engellemek suretiyle 134-175
MHz, 430-470 MHz ve 850-880 MHz d.Anten 5 Rf Kablosu (5)
frekans bantlarında en az 20 metre e.Besleme Kablosu (6)
yarıçapında bir bölgede, GSM-1 ve f.Rf Karıştırıcı Köreltici Cihazı (7)
GSM-2 downlink bantlarında (Cep g.Batarya (8)
telefonu çalışma bantları) ise en az 40
ğ.El Kontrol Ünitesi (9)
metre yarıçapında bir bölgede hareket
h.Anten 4 Rf Kablo (10)
eden bir timi korumak maksadıyla
tasarlanmıştır. ı.Anten 2 Rf Kablo (11)
i.Anten1 Rf Kablo (12)
c.Patlayıcı düzeneği tetikleyen

101
 j.Anten Yerleşim Paneli (13)
k.Anten 4 (14)
l.Anten (15)
VALLON ML 1620
MAYIN DEDEKTÖRÜ

Genel
a.Bu dedektör 4 adet D boyu (Büyük
boy) pil ile 30 ila 80 saat çalışır. Üzerinde
7 konumlu bir açma kapama anahtarı
2.Ana Parçaları
vardır. Ayrıca bir ses ayar düğmesi
bulunur. Test parçası çalışıp çalışma- a.Teleskopik Taşıma Çubuğu ve
dığını kontrol etmeye yarar. Arazide Arama Başlığı: Manyetik olmayan
taşımak için bez çantası vardır. Pil şarj dedektör başlığı su geçirmez, sıcaklığa
durumunu duymak için arka kapakta 4 duyarsız ve darbelere dayanıklıdır. Cam
konumlu anahtar vardır. elyafından yapılmış olan, aşınmalara
dayanıklı teleskopik taşıma çubuğuna
b.Vallon ML 1620 C modelinde ise
çok sıkı biçimde döndürülerek birleştirilir.
toprak ayarı bulunur. Büyük mayınlar 3-4
konumunda küçük mayınlar ise 5-6
konumunda aranır. (X) ve (Y) hareketleri
ile mayının yerinin tespiti yapılır. Kontrol
kutusu üzerindeki sembollerin anlamı
şöyledir;
(1)F veya D :Hızlı Arama
(2)S :Su Altı ya da Yavaş
Arama
(3)C :Kompanzasyon (Kendi b.Elektronik Ünite: Muhafazası
kendini yeniden test) yüksek mukavemetli ve dikişsiz
(4)B :Boost (büyük mayı-nın alüminyum borudan mamul dedektör
yanındaki küçük mayını test, demiryolu elektronik ünitesi, dedektör bobinince
araması) yayımlanan tarama sinyallerini değerlen-
dirir. Elektronik ünite, döküm reçineden
imal edilmiştir.

102

c.Kulaklık
3.Cihazın Çalıştırılması ve Genel
Kullanımı
a. Piller takılır,
b.Elektronik üniteler alınır,
c.Teleskopik çubuk vidalanır ve
istenen uzunluğa ayarlanır. Eğer en uzun
uzunluk gerekiyor ise üçüncü teleskopik
çubuk açılır,
ç.Konnektörler takılır,
d.Durum seçme anahtarı "D" duru-
muna getirilir,
e.Hassasiyet ayarı sağa en son
konuma getirilir ve arama başlığı yerden
50 cm yukarıda tutulur,
f.Dedektörü açtıktan sonra ilk 5 sn pilin
şarj durumunu belirtmek üzere akustik
sinyal duyulur. Pil sinyali dinlenir, eğer
sürekli sinyal varsa piller değiştirilir,
darbeli ise piller faaldir,
g.Otomatik pil kontrolü bitene kadar
beklenir,
ğ.Hassasiyet ayarı sola doğru sinyal
103
kesilene kadar çevrilir. Sinyalin kesildiği
noktada cihaz en hassas durumuna
ayarlanmış olur. Hassasiyet düğmesinin
daha fazla sola çevrilmesi halinde
hassasiyet azalmış olur.
Bobin metal bulunmayan zeminde
yerden 5-10 cm yukarıda ve yere paralel
tutulur ve cihazın kompenzasyonunun
(kendi kendini test etme) bitmesi
beklenir, (Sinyal artık duyulmaz)
h.Arama başlığı, zemin şartlarına göre
yerden 2-5 cm yukarıda tutulmalıdır. Her
ses sinyali, başlığın altında metal bir
nesnenin varlığını bildirecektir.
VALLON VMM 3
MAYIN DEDEKTÖRÜ
Genel
a.Elde taşınan ağırlığı 1.7 kg’dır. Dört
adet standart D boyu pil ile çalışır. Bu
pillerle 100 saat, plastik arama konumun-
da ise 30 saat çalışır.
b.Üzerinde 4 adet toprak arama
programı vardır. Ağır mineralli, volkanik
veya manyetik topraklarda, tatlı ve tuzlu
sulu arazilerde, zor şartlarda kullanıla-
bilir. Direkt toprak veya enerji hattına
değmedikçe yanlış alarm duyulmaz. 2,5
m’ye kadar su geçirmezdir. 16 m elektro-
nik etkileşim mesafesi vardır. Kontrol
paneli üzerinde açma kapasitesi ve
hassasiyet ayarı aynı düğmedir. Otoma-
tik toprak ayarı düğmesi ve metal-plastik
düğmesi vardır. Ayrıca bir ses düğmesi
vardır. Kontrol kutusunun arka bölümün-
de 4 kademeli iki program düğmesi
vardır.
 1 :Normal toprak, çok yüksek
hassasiyet (1,5)
2 : Normal toprak, yüksek hassasi-
yet (2,5)
3 : Mineralli toprak, çok yüksek
hassasiyet (3,5)
4 : Zorlu toprak, çok yüksek hassa-
siyet (4,5) (UXO başlıkla kullanılan
seçeneği)

SCHIBEL AN-19 2
MAYIN DEDEKTÖRÜ

Genel
4 adet 1,5 V’luk D boyu pil ile 70 saat
çalışır. Plastik test parçası ile hassasiyet
ayarı yapılır, ışıklı göstergesi vardır.
Sensitivity (hassasiyet ayarı)
Loudness (ses seviyesi) YAESU VX-7R
On/off (açık, kapalı) HABERLEŞME CİHAZI
Sarı düğme (devamlı yanarsa pil
bitmiştir.)
En hassas yeri iç halka yakınıdır.

104
 2.Ana Parçaları
a.Anten
b.Mikrofon
c.Ses
ç.Arama Topuzu
d.PTT (Bas Konuş)
e. Moni
f.Güç Düğmesi
g.Tuş Takımı
ğ.Strob
h.Hoparlör
ı.EXT DC

Genel
a.Yaesu VX-7R, geniş frekans kapsa-
mına ve hem VHF hem de UHF çift yönlü
amatör iletişimi için üst düzey özelliklere
sahip 3-bantlı minyatür FM telsizidir. VX-
7R’nin küçük yapısı,her yere
götürmesine olanak tanır. 50, 144 ve 430
MHz’lik işlemlerinin yanı sıra VX-7R, AM
(MF) ve FM yayın bantlarını, HF Kısa
dalga bantlarını, VHF ve UHF TV
bantlarını, VHF AM uçak bandını ve
birçok kamu ve özel güvenlik frekansla-
rını kapsama özelliğine sahiptir. Dual In-
band Receive (V/V ve U/U) özelliği, iki
aktif frekansın takip edilmesini olanaklı
kılar. Ayrıca, opsiyonel barometre
basınçölçer birimi, barometrik basıncı ve
yüksekliği gösterir ve aynı zamanda
ölçülen veriye dayalı olarak hava
tahmininde de bulunur.
PORTATİF DİNLEME VE YÖN
BULMA SİSTEMİ

105
 (2)AR-8200 üzerindeki “PWR”
tuşuna basarak alıcı çalışır duruma
getirilir.
(3)Hedef frekans belli ise;
(a)AR-8200 üzerindeki tuş
takımı kullanılarak hedef frekans girilir.
(b)Yayını net duyacak şekilde
ses ayarı yapılır.
(c)Sinyal seviyesinin yeterli
olduğu kontrol edilir.
1.Genel (ç)Anten D/F konumuna alınır.

a.Radyo frekans işareti yayan (d)Hedef frekans 200-500 MHz

sistemlerin monitör edilmesi ve yerlerinin arasında ise anten kapalı, frekans
belirlenmesi amacıyla geliştirilmiştir. 20-200 arasında ise anten açık konuma
getirilir.
b.Arama Özelliği: AR-8200 başlangıç
ve bitiş aralığı ile tanımlanan arama (e)Sinyal seviyesinin maksi-
bölgesinde istenilen frekans adım mum olduğu yön pusula anahtarına
aralıklarıyla arama yaparak, bulunan basılarak tespit edilir.
yayın kanallarını otomatik olarak tespit
eder ve hafızaya kaydeder. 2.Ana Parçaları
c.Tarama Özelliği: Tüm Frekanslar
a.Taşıma Çantası
taranarak faal frekans bulunması halinde
b.DF-Anten (2)
bu frekans hafızaya alınarak çalışmak
üzere hazır hale getirilir. c.Pusula ve Taşıyıcı (3)
ç.Alıcı Ünitesi (4)
ç.Scope Özelliği: AR-8200, scope
modunda merkez frekansı etrafında d.Alıcı-Şarj Ünitesi (5)
belirlenen bant genişliği miktarındaki e.Alıcı Çubuk Anten(6)
frekans bölgesini tarayarak var olan aktif f.Alıcı Orta Dalga Bar Anten (7)
frekansları Lcd monitörü üzerinde g.Alıcı Araba Şarj Ünitesi (8)
gösterir. Bu sayede kullanılan frekans
ğ.Yedek Batarya (9)
bölgelerinin tespiti kısa sürede görsel
h.Yedek Batarya Şarj Ünitesi (10)
olarak yapılabilir.
ı.Yedek Batarya Şarj Kablosu (11)
i.SMA-BNC Ara Kablosu (12)
j.BNC-BNC Ara Kablo(13)
d.Kullanım:
(1)Yönlü anten ile alıcı birimini ara
kablo kullanarak birbirine bağlanır.

106

DİKKAT!
Self Test yapmadan önce, tüm
antenlerin cihaz üzerine takılıp,
konektörlerin sıkıştırılmış oldu-
107
ATEL AT-02 SIRT TİPİ
KARIŞTIRICI SİSTEM
1.Genel
a.Kurulum:
(1)Sırtta taşıma aparatı yerleştirilir,
(2)Sırtta taşıma aparatının omuz
askı kayışı omuza yerleştirilir, arazide
yerde kullanılacaksa aparatın yerde dik
olarak sabit durması sağlanır,
(3)Cihazı açmak için üzerindeki
açma/kapama anahtarı açık konumuna
getirilir,
(4)El kontrol ünitesi üzerindeki şifre
butonuna basılarak şifre girilir,
(5)El kontrol ünitesi üzerindeki açma
kapama butonlarına teker teker basılarak
açmak istenilen modüller veya modül
“On/Off” butonuna bir kere basılarak
tüm modüller açık konuma getirilir,
(6)Cihaz gece kullanılıyorsa el
kontrol ünitesi üzerindeki “Gece Modu”
butonuna basılarak cihaz gece konumu-
na getirilir,
(7) Cihazın testi için “Self Test”
butonuna basılır, 10 saniye sonunda
yanıp sönen led varsa ledin ait olduğu
modül arızalıdır. Self test yaparken
sistem gece modunda olmamalıdır.
2.Ana Parçaları
a.Modül-1 anten (1)
b.Modül-2 anten (2)
c.Modül-3 anten (3)
ç.Modül-4 Anten (4)
d.Modül-5 anten (5)
e.Fanlar (6)
f.Cihaz açma kapama anahtarı (7)
g.Sigorta (8)
ğ.Güç bağlantı soketi (9)
h.El kontrol ünitesi bağlantı soketi (10)

108