2nd Quarter Reviewer in A.P.
3 at ipinagtanggol ang bansa noong ikalawang
Ang Likas na Yaman – ay ang mga bagay na
nagmumula sa kalikasan tulad ng lupa, kagubatan,
kaundukan at tubig. Ito ay natural na yaman na
nagmumula sa kapaligiran. Ito ay natural na
yaman na nagmumula sa kapaligiran. Ito ay likha
ng Diyos.
Mga ibat-ibang Uri ng Likas na Yaman:
 yamang lupa
 yamang tubig
 yaman gubat
 yamang mineral
Pagsusuri ng Kasaysayang Kinabibilangan ng mga
Rehiyon
Ang Rehiyon 3 or Gitnang Luzon ay ang
nagpaunlad at nagpaganda sa kasaysayan ng
bawat lalawigan.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Aurora:
San Luis Obispo Parish Baler, Aurora – ito ang
nagging kampo ng higit 50 kastila sa patuloy na
nakipaglaban sa mga Pilipino noong Baler Seige.
June 2, 1899 – ay idineklara ng tapos ang
digmaas at tinawag na Baler Siege. Dito nagtapos
ang pananakop ng Espanya sa Pilipinas.
1878 – sa San Luis Obispo Parish bininyagan ang
ating pangulong Manuel L. Quezon na nagging
unang pangulo ng Commonwealth ng Pilipinas.
Tromba Marina – Ermita Hill – naganap noong
December 27, 1935 ang malahiganteng alon na
humampas sa bayan ng Baler na kumitil ng
maraming buhay ang sakunang ito. 7 pamilya
lamang ang nakaakyat sa Ermita Hill dahil ito ang
pinakamataas na lugar na maariing puntahan
upang sila ay makaiwas sa malaking alon sa
Karagatang Pacific.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Bataan:
Dambana ng Kagitingan – isang pambansang
lugar na matatagpuan sa tuktok ng bundok Samat
sa Pilar, Bataan. Makasaysayan ito dahil itinayo
bilang pagkilala sa katapangan at kabayanihan ng
mga Pilipinong sundalo na lumaban sa mga Hapon
digmaang pandaigdig.
Ang Puting Memorial Cross – ay nagpapaalala
sa mga sundalong nakipagdigma at namatay para
sa pagtatanggol sa ating bansa.
Bataan Death March – naganap noong April 9,
1942 sa kasagsagan ng ikalawang digmaan
pandaigdig nang sapilitang palakarin ang 65
milyong kilometrong layo ang mahigit 70,000
bilanggo ng digmaan. Ito ay binubuo ng mga
sundalong Pilipino at Amerikano na nagmartsa
mula Mariveles Bataan hanggang Capas, Tarlac.
Ang Bataan Death March ay tinatawag ding
“martsa ng kamatayan.”
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Bulacan:
Barasoain Church Malolos – ito ang
pinangyarihan ng tatlong mahahalagang
pangyayari sa kasaysayan ng ating bansa. Dito
nagpulong ang mga kinatawan ng kongreso ng
Pilipinas noong Setyembre 15, 1898.
 Ang pagbabalangkas ng constitution ng
Malolos mula noong Setyembre 29, 1898
hanggang Enero 21, 1899.
 Sa bisa ng Atas ng Pangulo Bilang 260
noong Agoston 1, 1973. Ipinahayag ni
Pangulong Ferdinand Marcos na ang
simbahang barasoain bilang pambansang
liwasan ng ating bansa.
Casa Real De Malolos – Ito ang palimbag ng
unang republika na maging himpilan ng
pamahalaang military ng Pilipinas noong 1899-
1900.
1900-1930 – noong sumiklab ang Ikalawang
Digmaang pandaigdigan ay ginawang himpilan ng
mga hapones ang Casa Real De Malolos matapos
nilang sakupin ang Bulacan.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Nueva Ecija:
Fort Ramon Magsaysay – “Fort Ramon
Magsasay Military Reservation” na matatagpuan sa
Laur at sa lungsod ng palayan, nueva Ecija. Ang
lugar ay may sukat na 78,000 hectares na binuo ni
pangulong Ramon Magsaysay noong December 20,
1955 para gawing military training at live fire
exercises.
Ang Fort Ramon Magsaysay ay kilala rin bilang
pinakamalaking military reservation sa buong
Pilipinas.
Unang Sigaw ng Nueva Ecija – isang pag aaklas
na pinangunahan ni Gen Mariano N. Llanera noong
Setyembre 2, 1896. Kasama sina Heneral Manuel
Tinio at Panteleon Valmonte ng bayan ng Gapan,
Nueva Ecija at si Col. Atipio Tecson ng Cabiao,
Nueva Ecija. Sila ang nanguna sap ag-aaklas laban
sa mga mananakop sa lalawigan ng Nueva Ecija.
Bahay Sedico – dito nanirahan si Pangulong
Emilio Aguinaldo na pag-aari naman ni Crispolo
Sedio. Dito pinahayag ni Pangulong Aguinaldo na
ang bayan ng San Isidro, Nueva Ecija bilang
“Capital of the Philippines Rupublic” noong March
29, 1899.
Noong dumating ang mga Amerikano sa San Isidro,
Nueva Ecija maging tanggapan ni Colonel Frederick
Funston ang bahay Sedico. Siya ang dumakip kay
Heneral Emilio Aguinaldo.
Camp Pangatian Shrine – ito ay matatagpuan sa
lungsod ng Cabanatuan, Nueva Ecija. Ito ay
nagging kampo military para sa pagsasanay ng
mga sundalo bago ang ikalawang digmaang
pandaigdig. Subalit nagging concentration camp ng
mga prisoner of war noong panahon ng mga hapon
matapos ng mga hulihin ang mga sundalong
Pilipino at Amerikano.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Pampanga:
Clark Air Base – ito ay binomba ng pandigmaang
eroplano ng mga Hapones noong December 8,
1947 at 1942.
Himpilang Daang Bakal – na matatagpuan sa
San Fernando. Itinayo noong 1892 bilang bahagi
ng linyang Manila-Dagupan ng Manila Railroad
company. Dito bumaba si Dr. Jose Rizal noong
bumisita sa San Fernando para makipagkita sa mga
bagong kasapi ng La Liga.
San Agustin Church – ito ay matatagpuan sa
Lubao, Pampanga. Naitayo ang ang simbahan sa
pangunguna ni Architect Fr. Antonio Herrera. Siya
ay isang paring Augustinian kasama ang mga
mamamayan sa Lubao. Sinakop ng mga
rebolusyonaryo noong 1898.
Ginawa itong ospital noong 1899 ng hukbong
Amerikano at nasira ng digmaan noong 1942.
Sa San Agustin Church nabinyagan sa Tarlac.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Tarlac:
San Sebastian Church – dito idinaos ang
ikalawang congressng pamahalaang
rebolusyonaryo ni Pangulong Emilio Aguinaldo.
Capas National Shrine – ito ay isang dambana
na matatagpuan sa Capas O’donelle sa Capas,
Tarlac bilang pagpapaalala sa kalupitang dinanas
ng mga sundalong Pilipino at amerikano sa kamay
ng Hapones habang isinasagawa ang Martsa ng
Kamatayan o ang Death March.
St. Rose Convent – pinangyarihan ng Paniqui,
Assembly. Ito ang pagpupulong ng mga paring
Filipino sa pagbalangkas ng patakaran ng malayang
simbahan o Philippine Independent Church.
Casa Real – dito nanatili si heneral Emilio Aguinaldo
bilang opisyal na tanggapan ng pamahalaang
rebolusyonaryo.
Makasaysayang Lugar at Pangyayari sa
Zambales:
Capones Light House – ang parola na matatagpuan
sa Capones Island na may dalampasigan ng Brgy.
Pundaquit, San Antonio, Zambales. Ito ay
gumagabay sa mga international vessels mula sa
hilaga hanggang hilagang kanluran papuntang
Subic Bay o Corregidor Island na pasukan sa Manila
Bay naman. Ito ay itinayo ng mga autoridad ng
kolonyal ng Espanya noong 1890 upang maging
tanglaw at gabay sa mga manlalayag.
St. Agustine Cathedral – ito ay isang simbahan na
ipinagawa sa mga misyonaryo Augustino oong
1703. Gawa ito sa korales at mga limestone, sa
simbahang ito ginawa ang 2nd Philippine
Commission n apinangunahan ni Gobernador
William Howard Taft noong Agosto 28, 1901.
Bundok Pinatubo Crater Lake – ito ay bahagi
bulubundukin na nasa kanluran isla ng Luzon na
tinatawag na Zambales Mountain.
Ang Bundo Pinatubo ay naging dormant ng 600
taon. Ang pagsabog nito noong July 16, 1991 ay
naitala sa kasayasayan na pangalawang
pinakamalakas na pagsabog sa ika-2 siglo
pagkatapos ng pagsabog ng Bundok Novarupta sa
Alaska noong 1912.
Himpilan Pandagan ng Look ng Subic – ito ay
nagging sentro ng kalakalan bago dumating ang
mga Espanyol, kinilalang pandagat ng Haring
Espanya noong 1884.
1949 – nasakop ng mga Hapones
1945- Nabawi ng mga Amerikano
 Ikatlong bersyon – Ang pangalan ng Btaan
ay hango umano sa salitang Tagalog na
“Butaan” nan ga kahulugan sa Ingles ay
“Mordor Lizard” na mas kilala sa tawga na
bayawak.
Bulacan – galing sa salitang “Bulak” na sa
salitang Ingles ay “cotton”
Nueva Ecija – nagmula ang panggalan na
Nueva Ecija sa matndang lungsod ng Ecija sa
Seville Spain
Pampanga – ang pangalan ng Pampanga ay
nagmula sa mga taong unang nanirahan sa tabi
ng Pampang o tabi ng ilog.
1571 – Itinatag ni Martin de Goiti ang
Pampanga

Militray Base Agreement – 1947-1997 Tarlac – nanggaling ang pangalan ng lalawigan

sa isang uri ng talahib na damo o “malatarlak”

1788 – pormal na naitatag ang Tarlac

KASAYSAYAN NG MGA LALAWIGAN SA GITNANG
LUZON Si Don Carlos Miguel at Don Narciso Castañeda
ang nagtatag ng Tarlac.
Aurora – isinunod sa pangalan ni Doña Aurora
Quezon na aswa ni dating Pangulong Manuel l. Zambales – nagmula sa taong Zambal
Quezon
Lalawigan Pagbabaha Lindol Flashflood
Bataan – ayon sa mga halos magkakaparehong Aurora
kwento nina Victor de Leon, Mauricio Q. Pizaro at Bataan
Rev Fr Wilfredo C. Paguio, may tatlong bersyon Bulacan / /
kung bakit tinawag na “Bataan” ang Bataan. Nueva Ecija /
Pampanga / / /
 Unang Bersyon – ang pangalan ng Bataan Tarlac
ay nanggaling umano sa salitang “Vatan” Zambales /
na pangalan ng isang sinaunang datu na
naghari sa lalawigan noong hindi pa
Lalawigan Landslide Storm Pagbagyo Pagputok
dumarating ang mga Kastila sa pIlipinas. Surge/ ng
 Ikalawang Bersyon – “Bata” Niño Tsunami Bulkan
kasingkahulugan daw nito ang pagiging Aurora / / /
isang bagong probinsya ng Bataan matapos Bataan / / /
itong mahiwalay sa Pampanga noong 1754. Bulacan /
“Muchacho utusan” – ito umano ang tawag Nueva /
Ecija
sa may 3500 Moro na nagging “katulong”
Pampanga / /
ng mga kastila at Pampangueno sa Tarlac / /
paglilinang sa kapatagan ng Btaan noong Zambales / / / /
araw.
“Rapaz (Mersenaryo) – mga mersenaryo o
upahang mandirigma sa lumaban sa mga
pirata na sumalakay sa Bataan noong araw.
Pangalan Batas May-akda
Lungsod ng Act 3700 Don Angel
Angeles Pantaleon de
Miranda
Lungsod ng Act 10164 Carmelo
Mabalacat Lazatin
Lungsod ng Act 5907 Fidel V. Ramos
Tarlac
Lungsod ng Act 8797 Angelito M.
San Jose Sarmiento
Delmonte
Lungsod ng Act 9356 Gloria
Meycauayan Macapagal-
Arroyo
Lungsod ng Act 8990 Rey B. Aquino
San Fernando
Lungsod ng Act 8754 Wilhelmino M.
Malolos Sy-Alvarado

ANG MGA NATATANGING SIMBOLO AT SAGISAG

NG ATING LALAWIGAN