16

Στις παρακάτω προτάσεις η ενεργητική σύνταξη να μετατραπεί σε

παθητική και το αντίθετο.
1. …postquam pila in hostes miserunt.
 
2. Dux Arvernorum vivus in fuga comprehenditur.
 
Γ2. Να μεταφέρετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο στις παρακάτω προτάσεις με
εξάρτηση από το Caesar scribit.
1. Fit magna caedes.
 
2. Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur.

17
Γ1. Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις στον πλάγιο λόγο, αφού τις
εξαρτήσετε από τη φράση: Caesar tradit…

1. Magnus timor exercitum occupavit.

2. Nonnulli pudore adducti remanebant.

18

8. Να μετατραπεί το ρήμα στον αντίστοιχο τύπο της ενεργητικής φωνής

και να διαπιστωθούν οι αλλαγές αν υπάρχουν.

 Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur.

9. Να αναλυθούν σε αναφορικές προτάσεις οι παραθέσεις (ο χρόνος του

sum προκύπτει από το ρήμα της πρότασης).

α. Ubi postea Romulus urbem Romam condidit.

β. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur.

γ. Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit

aversos.
19

5. Να μεταφερθούν οι προτάσεις στον άλλο αριθμό.

α. Vir nobilissimi generis sed ingenii pravissimi contra rem publicam

coniuravit.

β. Socii eius deprehensi sunt et in carcere strangulati sunt.

6. Να εξαρτηθούν οι προτάσεις από το Sallustius tradit.

α. Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.

β. Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse interfectus est.

20

Εκφώνηση

Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

1. Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili

quodam casu.
2. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
3. Eum (miles) latentem adgnovit.
4. (miles) extractum imperatorem eum salutavit.

 ΑΣΚΗΣΗ IX

Εκφώνηση

Στις παρακάτω προτάσεις να μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική.

Ab his (is) in castra delatus est tristis et trepidus.

Postero die Claudius (a militibus) imperator factus est.

 ΑΣΚΗΣΗ X

Εκφώνηση
Paulo post: Να αποδώσετε την ίδια επιρρηματική έννοια με εμπρόθετο
προσδιορισμό.

Εκφώνηση

Να αναλυθούν οι υπογραμμισμένες μετοχές σε προτάσεις:

i. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam.

ii. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum.
iii. inter vela praetenta foribus se abdidit.
iv. Discurrens miles pedes eius animadvertit.
v. Extractum imperatorem eum salutavit.
vi. dum obvia turba quasi moriturum eum miseratur.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

Να εντοπίσετε τους προσδιορισμούς του χρόνου στο κείμενο.

8. Να εξαρτηθούν οι προτάσεις από το Is tradit.

α. Miles ad commilitones suos eum adduxit.

α.

β. Postero die Claudius imperator factus est.

β.

21

3. Να αναλυθούν οι μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις.

α. deletis legionibus:
β. divisam:

γ. abeuntes:

δ. quibus interemptis:

4. Να μετατραπούν οι υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχικές με

απόλυτη

αφαιρετική.

α. Galli immensam pecuniam acceperunt et everterunt Romam, cum Camillus

dux fuisset.

α.

β. Nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est.

β.

5. Camillus Gallos vicit et Roma servata est: Να μετατραπεί η

υπογραμμισμένη

πρόταση σε μετοχή και να ενωθεί με τη δεύτερη.

5.

6. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

α. Galli everterunt urbem Romam praeter Capitolium.

α.

β. Camillus eis interemptis omne aurum recepit.

β.

7. Να εξαρτηθούν οι προτάσεις από το: Is dixit.

α. Camillus Gallos iam abeuntes secutus est.

α.

β. Post factum is rediit in exilium.

Να αναλύσετε τον επιθετικό προσδιορισμό σε δευτερεύουσα πρόταση:

pro quo immensam pecuniam acceperunt

Να τρέψετε την παθητική σύνταξη των ακόλουθων προτάσεων σε

ενεργητική:

Tum Camillus absens dictator est factus (a Romanis).

Nam Pisaurum dicitur (civitas a Romanis), quod illic aurum pensatum est.

 ΑΣΚΗΣΗ IX

Εκφώνηση

Να κλίνετε τη μετοχή abeuntes στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς.
Εκφώνηση

secutus est: Να γράψετε όλους τους τύπους της ενεργητικής φωνής που
χρησιμοποιεί το αποθετικό ρήμα.

 ΑΣΚΗΣΗ II

Εκφώνηση

Nα μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου «nam Pisaurum

dicitur, quod illic aurum pensatum est» σε αφαιρετική απόλυτη μετοχή.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

Nα χαρακτηρίσετε συντακτικά και να αναλύσετε σε προτάσεις τις παρακάτω

μετοχές:
 deletis
 abeuntes
 divisam
  interemptis
 absens
 appensum
 rogatus

 ΑΣΚΗΣΗ IV

Εκφώνηση

Να αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση με όλους τους δυνατούς τρόπους

την ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη: Brenno duce Galli … everterunt

 ΑΣΚΗΣΗ V

Εκφώνηση

in exilium: να αντικαταστήσετε τον προσδιορισμό του τόπου με τα

τοπωνύμια Roma, domus, Neapolis, Ardea, Africa

22

6. praesentes fructus neglegamus: Να αναλυθεί η μετοχή σε πρόταση.

7. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

α. Qui hanc rem publicam stabiliverunt.

β. Quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono.

γ. Amemus patriam.
23

3. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική και η παθητική σε

ενεργητική.

α. Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito.

β. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat.

4. Να εξαρτηθούν οι προτάσεις από το: Arria dixit.

α. Filius mortuus est.

β. Bene quievit, libenter cibum sumpsit.

5. Να μετατραπούν οι υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχικές με

απόλυτη αφαιρετική.

α. Conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.

β. Filius mortuus est et Arria huic funus paravit.

γ. Cum lacrimae suae vincerent egrediebatur.

δ. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in

partibus eius.

6. Να αναλυθούν οι μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις.

α. interroganti:

β. cohibitae:

γ. occiso Scriboniano:

7. Tum se dolori dabat: Να μετατραπεί η σύνταξη σε παθητική.

Εκφώνηση

i. Ο ευθύς λόγος που ακολουθεί να μετατραπεί σε πλάγιο με εξάρτηση από το Arria

respondebat: «Βene quievit, libenter cibum sumpsit”

ii. Ο πλάγιος λόγος που ακολουθεί να γίνει ευθύς: ac marito persaepe interroganti,
quid ageret puer, respondebat
Εκφώνηση

Να εντοπισθούν και να χαρακτηρισθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του

κειμένου και να δικαιολογηθεί η έγκλιση και ο χρόνος με τον οποίο
εκφέρονται.

 ΑΣΚΗΣΗ II

Εκφώνηση

Οι παρακάτω μετοχές να αναλυθούν σε δευτερεύουσες προτάσεις:

interroganti, cohibitae.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

i. Ο ευθύς λόγος που ακολουθεί να μετατραπεί σε πλάγιο με εξάρτηση από

το Arria respondebat: «Βene quievit, libenter cibum sumpsit”

ii. Ο πλάγιος λόγος που ακολουθεί να γίνει ευθύς: ac marito persaepe

interroganti, quid ageret puer, respondebat

24

Εκφώνηση

Στις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου 24 που εκφέρονται με

υποτακτική να δικαιολογηθεί ο χρόνος εκφοράς, σύμφωνα με τους κανόνες της
ακολουθίας των χρόνων (consecutio temporum).

“cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset”

“cum te quaererem”
“cum Ennius ad Nasicam venisset”

Εκφώνηση
Paucis post diēbus: να διατυπώσετε με άλλο τρόπο τον προσδιορισμό του
χρόνου.

 ΑΣΚΗΣΗ IX

Εκφώνηση

Nα τρέψετε την ενεργητική σύνταξη του ρήματος στην πρώτη πρόταση και
του απαρεμφάτου στη δεύτερη σε παθητική:

Ego non cognosco vocem tuam?

Nasica sensit illam domini iussu id dixisse.

 ΑΣΚΗΣΗ X

Εκφώνηση

Να συμπτύξετε την ακόλουθη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή: Ego cum te

quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse

Εκφώνηση

Visne scire … ? : να αναδιατυπώσετε την ευθεία ερώτηση με τέτοιο τρόπο ώστε

α. να περιμένετε αρνητική απάντηση

β. να περιμένετε καταφατική απάντηση
γ. να δίνετε έμφαση

3. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική και η παθητική σε

ενεργητική.
α. Nasica sensit illam domini iussu id dixisse.
α.
β. Ego non cognosco vocem tuam?
β.

4. Να μετατραπούν οι υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχές.

α. Cum Ennius eum a iannua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse.
α.
β. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse.
β.
5. Να αναλυθούν οι μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις.
α. quaerenti:
β. indignatus:

6. Cum P. Cornelius Nasica... venisset eique ab ostio... dixisset... sensit: Πώς

αλλιώς μπορεί να δηλωθεί η ίδια χρονική σχέση;
6.

7. Paucis post diebus: Να θεωρηθεί το post πρόθεση και να γίνουν οι

αναγκαίες
αλλαγές.
7.

25
4. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem: Να εξαρτηθεί από το
ρήμα
που σας δίνεται κάθε φορά.
α. Fertur
β. Dicit

5. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine: Να

μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
5.

6. Cato attulit ficum ostendensque inquit: Να αναλυθεί η μετοχή σε

δευτερεύουσα
χρονική πρόταση.
6.

7. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine et inquit:

Να μετατραπεί η υπογραμμισμένη πρόταση σε μετοχική με απόλυτη
αφαιρετική.
7.

8. Να δοθεί η απαγόρευση με άλλο τρόπο:

α. Opibus urbis nolite confidere.
α.
β. Neminem credideritis patriae consulturum esse.

Εκφώνηση

Στις παρακάτω προτάσεις να δηλωθεί η απαγόρευση με άλλο τρόπο:

 1. Opibus urbis nolite confidere.

2. Neminem credideritis patriae consulturum esse.

 ΑΣΚΗΣΗ IV

Εκφώνηση

Στην παρακάτω πρόταση να τραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine.

β) Στις παρακάτω προτάσεις να τραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική

Sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est (a

Romanis).
Εκφώνηση

scitote…, cavete…, tutamini…, deponite…:

να δηλώσετε απαγόρευση και με τους δυο τρόπους.

Εκφώνηση

Να εντοπιστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου, να

χαρακτηριστούν και να δικαιολογηθεί ο τρόπος εισαγωγής και εκφοράς
τους.

 ΑΣΚΗΣΗ II

Εκφώνηση

Να αναλυθεί η υπογραμμισμένη μετοχή σε πρόταση:

Cato ostendens patribus inquit.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

decerptam esse Carthagine: να δηλώσετε την ίδια επιρρηματική σχέση

(στάση σε τόπο) αντικαθιστώντας το Carthagine με τον κατάλληλο τύπο των
Roma, Athenae, Italia.
 ΑΣΚΗΣΗ IV

Εκφώνηση

Cavere debetis periculum: Να τρέψετε την σύνταξη σε παθητική (με

παθητική περιφραστική συζυγία).

 ΑΣΚΗΣΗ V

Εκφώνηση

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine

ostendensque patribus inquit:

Να ξαναγράψετε την περίοδο δυο φορές. Την πρώτη, αφού τρέψετε την
α΄κύρια πρόταση σε χρονική εισαγόμενη με το cum τον ιστορικό-
διηγηματικό, που να δηλώνει το προτερόχρονο, και τη δεύτερη αφού
τρέψετε την χρονική πρόταση σε μετοχή.

26
4. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
α. Tristissimus haec tibi scribo.
α.
β. Nondum annos XIII impleverat.
β.
γ. Ut nutrices, ut paedagogos, ut praeceptores diligebat.
γ.
δ. Qua illa patientia, qua etiam constantia novissimam valetudinem tulit.
δ.

5. Ea puella nihil umquam festivius vidi: Να δοθεί η σύγκριση με άλλο

τρόπο.
5.

27
5. «Quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae
gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria»: Να
μεταφέρετε στον άλλο αριθμό το απόσπασμα του κειμένου.
5.
6. Accius tragoediam suam ei desideranti legit: Να μετατρέψετε την
ενεργητική
σύνταξη σε παθητική.
6.

7. desideranti: Να αναλυθεί η μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση.

7.

8. Quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia: Να μετατραπεί η

αναφορική
πρόταση σε μετοχή.

Εκφώνηση

«Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed
videri tamen ea sibi duriora et accerbiora»: Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος
της περιόδου σε ευθύ.

 ΑΣΚΗΣΗ II

Εκφώνηση

desideranti: Να αναλυθεί η αιτιολογική μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση με

όλους τους δυνατούς τρόπους.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

Να εντοπιστούν και να χαρακτηριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του

κειμένου και να δικαιολογηθεί η έγκλιση και ο χρόνος με τους οποίους
εκφέρονται.

28
Εκφώνηση

noli spectare: να δηλωθεί η απαγόρευση με τον άλλο τρόπο

Εκφώνηση
investiga: Να μετατραπεί η προστακτική σε έκφραση απαγόρευσης και με
τους δύο γνωστούς τρόπους.

 ΑΣΚΗΣΗ IV

Εκφώνηση

α) Nα μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από το Sallustius

tradit:

i) Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit

ii) Is Athenis apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde
in Asiam abiit.

β) Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος σε ευθύ: Noli spectare quanti homo sit

4. Postea Plato quidam Sardianus hominem comprehendit et in custodiam
Ephesi tradidit: Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
4.

5. Noli spectare quanti homo sit: Να εκφραστεί η απαγόρευση με άλλο

τρόπο.
5.

6. ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi: Να εκφραστεί ο

δεύτερος όρος σύγκρισης με άλλο τρόπο.
6.

7. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τοπικό ή χρονικό

προσδιορισμό.
7. Filia epistulam amicae .............................. misit (Athenae).
Scipio ................. abiit et ................................... venit (Roma, Carthago).
......................... est et ....................... redibit post .............................
(Athenae, Roma, tres dies).

29
4. Sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit: Να μετατρέψετε την
πρόταση από
την ενεργητική στην παθητική σύνταξη.
4.

5. Να αναλυθούν οι μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις.

α. tenens:
β. audita salutatione:

6. Να μετατραπούν οι υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχές.

α. Cum Octavianus Romam rediret, homo quidam ei occurrit.
α.
β. Quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat.
β.

7. Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum

Caesari
attulit: Να εξαρτηθεί από το is dixit.

Εκφώνηση

audita salutatione: Να αναγνωριστεί η μετοχή και να μετατραπεί στην

αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση με όλους τους δυνατούς τρόπους.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση
 Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam
ei occurrit corvum tenens;
 quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat
Να τρέψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις των δυο περιόδων στις αντίστοιχες
μετοχές.

 ΑΣΚΗΣΗ IV

Εκφώνηση
 Id exemplum sutorem quendam incitavit.
 «Oleum et operam perdidi».
 Sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit.
Να μεταφέρετε τις παραπάνω προτάσεις στην παθητική σύνταξη

 ΑΣΚΗΣΗ V

Εκφώνηση

Romam: 1) να αποδώσετε την ίδια επιρρηματική έννοια με τις λέξεις: Italia,

Athenae, Africa, Carthago.
2) να ξαναγράψετε την λέξη ούτως ώστε να αποδίδει α) τη στάση σε τόπο
και β) την απομάκρυνση από τόπο.

30
Εκφώνηση

Να μετατραπεί η φράση του κειμένου 30 που ακολουθεί από την ενεργητική στην
παθητική φωνή.

« Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt»

Εκφώνηση

Να αναλυθεί η μετοχή susceptum του κειμένου 30 σε δευτερεύουσα

πρόταση.

 ΑΣΚΗΣΗ II

Εκφώνηση

Να μεταγραφεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου 30 «si habet Asia

suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus», σε όλα τα
άλλα είδη.

 ΑΣΚΗΣΗ III

Εκφώνηση

οb rem: να δηλωθεί το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο με όλους τους

δυνατούς τρόπους.