ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Πλάτωνος, Πρωταγόρας
Ὅτι δὲ αὐτὴν (ενν. τήν ἀρετήν)
οὐ φύσει ἡγοῦνται εἶναι
οὐδ’ ἀπὸτοῦ αὐτομάτου, ἀλλὰ διδακτόν τε
καὶ ἐξ ἐπιμελείας παραγίγνεσθαι ᾧ ἂν
παραγίγνηται, τοῦτό σοι μετὰ τοῦτο
πειράσομαι ἀποδεῖξαι. ὅσα γὰρἡγοῦνται ἀλλήλους
κακὰ ἔχειν ἄνθρωποι φύσει ἢ τύχῃ, οὐδεὶς θυμοῦται
οὐδὲ νουθετεῖ οὐδὲ διδάσκει οὐδὲ κολάζει τοὺς
ταῦτα ἔχοντας, ἵνα
μὴτοιοῦτοι ὦσιν, ἀλλ’ ἐλεοῦσιν· οἷον τοὺς
αἰσχροὺς ἢ σμικροὺς ἢ ἀσθενεῖς τίς
οὕτως ἀνόητος ὥστε τι τούτων ἐπιχειρεῖν ποιεῖν;
ταῦτα μὲν γὰρ οἶμαιἴσασιν ὅτι φύσει τε
καὶ τύχῃ τοῖς ἀνθρώποις γίγνεται,
τὰ καλὰ καὶτἀναντία τούτοις· ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας
καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς οἴονται
γίγνεσθαι ἀγαθὰ ἀνθρώποις, ἐάν τις ταῦτα
μὴ ἔχῃ, ἀλλὰτἀναντία τούτων κακά, ἐπὶ τούτοις που
οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱκολάσεις
καὶ αἱ νουθετήσεις. ὧν ἐστιν ἓν καὶ ἡ ἀδικία
καὶ ἡ ἀσέβεια καὶσυλλήβδην πᾶν τὸ ἐναντίον τῆς
πολιτικῆς ἀρετῆς.
Ἐνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ,
δῆλον ὅτι ὡς ἐξἐπιμελείας καὶ μαθήσεως κτητῆς
οὔσης. Εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι
τὸκολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί ποτε
δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι
οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν
εἶναι ἀρετήν. Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας
πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων
καὶτούτου ἕνεκα, ὅτι ἠδίκησεν, ὅστις μὴ ὥσπερ
θηρίον ἀλογίστως
τιμωρεῖται· ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν
οὐ τοῦ παρεληλυθότοςἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται
―οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη
― ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα
μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος
μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα.
Α1. Να γράψετε στο φύλλο απαντήσεων την αρίθμηση
των παρακάτω φράσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό τη
λέξη Σωστό, αν η φράση είναι σωστή, ή τη λέξη
Λάθος, αν η φράση είναι λανθασμένη, με βάση το
αρχαίο κείμενο:
1. Στην πρώτη παράγραφο του αρχαίου κειμένου ο
Πρωταγόρας επιχειρεί να αποδείξει την
καθολικότητα της πολιτικής αρετής.
2. Ο Πρωταγόρας αποδέχεται σε διάφορα σημεία του
κειμένου ότι θα υπάρξουν άνθρωποι που δεν θα
αποκτήσουν την πολιτική αρετή.
3. Ο Πρωταγόρας δίνει παραδείγματα μόνο για τα
ελαττώματα που προέρχονται από τη φύση ή την
τύχη.
4. Η επιβολή τιμωρίας αποδεικνύει, σύμφωνα με τον
Πρωταγόρα, το διδακτόν της πολιτικής αρετής.
5. Τα θηρία αντιδιαστέλλονται από τους ανθρώπους στο
θέμα της επιβολής τιμωρίας.
Μονάδες 10

Β1. «Ὅτι δὲ αὐτὴν …. τὸ ἐναντίον τῆς

πολιτικῆς ἀρετῆς»: Ποιες κατηγορίες ελαττωμάτων
έχουν οι άνθρωποι, σύμφωνα με τον Πρωταγόρα
(μονάδες 2), πώς αντιμετωπίζεται στην εποχή του
σοφιστή καθεμιά από τις κατηγορίες αυτές στο
πλαίσιο της κοινωνικής συμβίωσης (μονάδες 4) και
γιατί (μονάδες 4);
Μονάδες 10

Β2. «Ἐνθα δὴ πᾶς παντὶ . . .

μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα»:Αντλώντας
στοιχεία από το παραπάνω απόσπασμα, ποιος είναι ο
σκοπός της ποινής σύμφωνα με τον Πρωταγόρα
(Μονάδες 6) και πώς η επιβολή ποινής συνδέεται με
το διδακτόν της αρετής (Μονάδες 4);
Μονάδες 10
Β3. Με βάση το απόσπασμα «ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ
ἀσκήσεως καὶδιδαχῆς …. πᾶν τὸ ἐναντίον τῆς
 πολιτικῆς ἀρετῆς» του πρωτότυπου κειμένου και το
μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί, να
καταγράψετε τα στοιχεία που συνθέτουν και
χαρακτηρίζουν την πολιτική αρετή, σύμφωνα με τον
Πρωταγόρα, καθώς και τα μέσα που χρησιμοποιούνται
για την απόκτησή της.
Σκέψου λοιπόν, τι από τα δύο συμβαίνει: υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο είναι αναγκαίο να
μετέχουν όλοι οι πολίτες, προκειμένου να είναι δυνατή η ύπαρξη πόλεως, ή δεν υπάρχει;
(…) εάν υπάρχει λοιπόν αυτό το πράγμα στο οποίο πρέπει να μετέχουν όλοι και σύμφωνα με
το οποίο πρέπει να ενεργεί κάθε άνδρας ξεχωριστά σε περίπτωση που θέλει να μάθει ή να
πράξει κάτι, και σε καμιά περίπτωση χωρίς αυτό · και εάν, σε περίπτωση που κάποιος δεν
μετέχει σ’ αυτό, είτε παιδί είναι, είτε άνδρας είτε γυναίκα, πρέπει να τον διδάσκουμε και να
τον τιμωρούμε, μέχρι που, με την τιμωρία, να βελτιωθεί · και εάν, σε διαφορετική
περίπτωση, πρέπει να εκδιώκουμε από την πόλη ή να σκοτώνουμε ως ανίατο όποιον δεν
υπακούει σε αυτό το πράγμα ακόμα και μετά τη διδασκαλία, ακόμα και μετά την τιμωρία ·
εάν λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, και εάν, παρόλο που αυτή είναι η φύση των
πραγμάτων, οι αγαθοί άνδρες, ενώ μορφώνουν τους γιους τους σε όλα τα άλλα, αυτό δεν
τους το διδάσκουν, τότε σκέψου τι περίεργα πλάσματα είναι αυτοί οι αγαθοί άνδρες!
Μονάδες 10
Β4. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό
(1,2,3,4,5) της στήλης Α΄ και δίπλα σε κάθε
αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί από τη στήλη Β΄
:
Στήλη Α

Στήλη Β

α) άθεος και είρωνας.

β) είρωνας αλλά χωρίς να
1. Ο Σωκράτης θα είναι άθεος.
μπορούσε να γ) όμοιος με τους
χαρακτηριστεί σοφιστές, αφού η
αμφισβήτησή του κατέληγε
στην άρνηση.

α) ο ποιητής Μέλητος, ο
ρήτορας Άνυτος και ο
βυρσοδέψης Λύκων.
β) ο ποιητής Μέλητος, ο
2. Οι κατήγοροι του
ρήτορας Άνυτος και ο
Σωκράτη ήταν
γνωστός πολιτικός Λύκων.
γ) ο ποιητής Μέλητος, ο
βυρσοδέψης Άνυτος και ο
ρήτορας Λύκων.
 α) μανιακός με τους
ορισμούς των εννοιών.
3. Ο Πρωταγόρας
β) μεγαλόστομος και
παρουσιάζεται από τον
ρητορικός.
Πλάτωνα ως
γ) αλαζονικός και
γεμάτος αυτοπεποίθηση.

α) με την εκδίωξη κακήν

κακώς του Πλάτωνα.
β) με τη θλιβερή εμπλοκή
διάφορων Ακαδημεικών στην
4. Το τρίτο ταξίδι
εμφύλια διαμάχη μεταξύ
του Πλάτωνα στη
του Δίωνα και του
Σικελία έληξε
Διονύσιου.
γ) με την πώληση του
Πλάτωνα ως δούλου στην
Αίγινα.

α) δεν απορρίπτεται
εντελώς από τον Πλάτωνα.
β) χρησιμοποιήθηκε από τον
Πλάτωνα ως αυτόνομος
5. Ο μύθος ως
τρόπος, για να οδηγηθεί ο
σοφιστική μέθοδος
άνθρωπος στην γνώση.
γ) είναι μέθοδος πειθούς,
όχι μέθοδος κατάκτησης της
αλήθειας.
Μονάδες 10
Β5. α) Να βρείτε στο αρχαίο κείμενο μία
ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις
παρακάτω λέξεις: ανιστόρητος, γνήσιος, λήμμα,
συνέντευξη, άρτιος.
β) Να μεταφέρετε τους αριθμούς της τρίτης στήλης
στο τετράδιό σας και δίπλα σε κάθε αριθμό να
γράψετε τη λέξη της αρχαίας ελληνικής που
σχηματίσατε:

ρηματικοί κατάληξη ομόρριζα – παράγωγα

τύποι ουσιαστικά
ἡγοῦνται -μών 1.
ὦσιν -ία 2.
θείη -σις 3.
ἔχοντας -μα 4.
 γίγνεται -εύς 5.
Μονάδες 10

ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γʹ ΤΑΞΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 3/11/2018
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ : Πλάτωνος Πρωταγόρας 324A-C

ὅσα γὰρ ἡγοῦνται ἀλλήλους κακὰ ἔχειν ἄνθρωποι φύσει ἢ τύχῃ, οὐδεὶς θυμοῦται οὐδὲ
νουθετεῖ οὐδὲ διδάσκει οὐδὲ κολάζει τοὺς ταῦτα ἔχοντας, ἵνα μὴ τοιοῦτοι ὦσιν, ἀλλ’
ἐλεοῦσιν∙ οἷον τοὺς αἰσχροὺς ἢ σμικροὺς ἢ ἀσθενεῖς τίς οὕτως ἀνόητος ὥστε τι τούτων
ἐπιχειρεῖν ποιεῖν; ταῦτα μὲν γὰρ οἶμαι ἴσασιν ὅτι φύσει τε καὶ τύχῃ τοῖς ἀνθρώποις
γίγνεται, τὰ καλὰ καὶ τἀναντία τούτοις∙ ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς
οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθὰ ἀνθρώποις, ἐάν τις ταῦτα μὴ ἔχῃ, ἀλλὰ τἀναντία τούτων κακά,
ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱ κολάσεις καὶ αἱ νουθετήσεις. ὧν ἐστιν ἓν καὶ ἡ
ἀδικία καὶ ἡ ἀσέβεια καὶ συλλήβδην πᾶν τὸ ἐναντίον τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς∙
ἔνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καὶ μαθήσεως
κτητῆς οὔσης. εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τὸ κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί ποτε
δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν εἶναι ἀρετήν.
οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων καὶ τούτου ἕνεκα, ὅτι
ἠδίκησεν, ὅστις μὴ ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται∙ ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν
κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται ―οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν
ἀγένητον θείη― ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε
ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα. καὶ τοιαύτην διάνοιαν ἔχων διανοεῖται παιδευτὴν εἶναι
ἀρετήν∙ ἀποτροπῆς γοῦν ἕνεκα κολάζει. ταύτην οὖν τὴν δόξαν πάντες ἔχουσιν ὅσοιπερ
τιμωροῦνται καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ.
τιμωροῦνται δὲ καὶ κολάζονται οἵ τε ἄλλοι ἄνθρωποι οὓς ἂν οἴωνται ἀδικεῖν, καὶ οὐχ
ἥκιστα Ἀθηναῖοι οἱ σοὶ πολῖται∙ ὥστε κατὰ τοῦτον τὸν λόγον καὶ Ἀθηναῖοί εἰσι τῶν
ἡγουμένων παρασκευαστὸν εἶναι καὶ διδακτὸν ἀρετήν. ὡς μὲν οὖν εἰκότως ἀποδέχονται
οἱ σοὶ πολῖται καὶ χαλκέως καὶ σκυτοτόμου συμβουλεύοντος τὰ πολιτικά, καὶ ὅτι διδακτὸν
καὶ παρασκευαστὸν ἡγοῦνται ἀρετήν, ἀποδέδεικταί σοι, ὦ Σώκρατες, ἱκανῶς, ὥς γέ μοι
φαίνεται.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Η τιμωρία κατά τον Πρωταγόρα αποδεικνύει το διδακτόν της αρετής. Για τι είδους
τιμωρία κάνει λόγο στο απόσπασμα που σας δίνεται; Να συγκρίνετε τον λόγο του
Πρωταγόρα για την τιμωρία με τα παρακάτω αποσπάσματα και να καταδείξετε την
καινοτομία των λεγομένων του:

1. Αλλά Αχιλλέα, δάμασε την μεγάλη σου καρδιά∙ ούτε πρέπει

να έχεις ανήλεη καρδιά∙ ακόμα και οι ίδιοι οι Θεοί αλλάζουν
γνώμη, οι οποίοι έχουν περισσότερη αρετή, τιμή και δύναμη.
Και οι άνθρωποι με θυσίες και με πράες δεήσεις και με
σπονδές και με κνίσα μαλακώνουν την οργή τους, όταν κάποιος
σφάλλει και υπερβεί το θεμιτό και το δίκαιο. Γιατί οι Λιτές είναι
κόρες του μεγάλου Δία, και είναι κουτσές, ζαρωμένες και
αλλήθωρες, οι οποίες τρέχουν διαρκώς πίσω από την Άτη .
Η Άτη είναι δυνατή και γοργοπόδαρη, και γι’ αυτόν τον λόγο
τρέχει πιο γρήγορα απ’ όλες, και προφταίνει να βλάψει τους
ανθρώπους σ’ όλη την γη∙ και από πίσω έρχονται οι Λιτές και
τους γιατρεύουν. Όποιος θα τις σεβαστεί αυτές τις κόρες του Δία,
όταν πλησιάζουν, αυτόν τον ωφελούν και εισακούν τις προσευχές
του∙ όποιος όμως τις περιφρονήσει και τις αρνηθεί, παρακαλούν
τον Δία, τον γιο του Κρόνου, όταν πάνε σε αυτόν, να τον κυνηγήσει
η Άτη και να τον εκδικηθεί. Όμως, Αχιλλέα, δώσε και συ να βρουν οι
κόρες του Δία την τιμή, η οποία λύγισε την γνώμη και άλλων
δοξασμένων ανδρών….
(Ὁμήρου, Ἰλιὰς Ι 495-511)

2. ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ:
για τον έβδομο θα μιλήσω τώρα που βρίσκεται στην έβδομη πύλη,
για τον δικό σου αδερφό (τον Πολυνείκη), που εξαπολύει κατάρες εναντίον της πόλης∙
λέει, λοιπόν, ότι, αφού ανέβει στους πύργους
και κοινοποιήσει την επιστροφή του, τραγουδώντας νικητήριο
παιάνα, που θα αναφέρεται στην άλωση της πόλης, θα συγκρουστεί μαζί σου και ή θα
πεθάνει δίπλα σου σκοτώνοντάς σε, ή εσένα, που
τον ατίμασες ἐξορίζοντάς τον, θα σε εκδικηθεί με τον ίδιο τρόπο….
(Αἰσχύλου, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας 631-638)

Μονάδες 20

Β. «ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθὰ ἀνθρώποις,
ἐάν τις ταῦτα μὴ ἔχῃ, ἀλλὰ τἀναντία τούτων κακά, ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται
καὶ αἱ κολάσεις καὶ αἱ νουθετήσεις.». Ο Πρωταγόρας κάνει κάποιες παρατηρήσεις (θυμοί,
κολάσεις, νουθετήσεις) για όσους επιδεικνύουν συμπεριφορά αντίθετη προς αυτήν, που
αρμόζει στον καθιερωμένο ηθικό κώδικα. Αναζητήστε αυτές στο παρακάτω απόσπασμα
και να τις κρίνετε:

“Στην πραγματικότητα αρχίζουν από την παιδική ηλικία να διδάσκουν και να νουθετούν,
συνεχίζοντας για όλη τη ζωή. Αμέσως μόλις αρχίσει να καταλαβαίνει ένα παιδί τι του λένε,
και η παραμάνα του και η μητέρα του και ο παιδαγωγός του και ο ίδιος ο πατέρας του
αγωνίζονται γι’ αυτό το πράγμα, για το πώς δηλαδή θα βελτιωθεί το αγόρι, διδάσκοντάς
το για κάθε του πράξη και για κάθε του λόγο και εξηγώντας του ότι αυτό είναι δίκαιο και
το άλλο άδικο, και ότι αυτό είναι καλό και το άλλο αισχρό, και αυτό όσιο και εκείνο
ανόσιο, και ότι αυτά πρέπει να τα κάνεις και αυτά να μην τα κάνεις. Κι όταν ακούει με τη
θέλησή του, πάει καλά. Εάν όμως δεν υπακούει, τότε, με τις απειλές και τα χτυπήματα το
«ισιώνουν», σαν δέντρο που λυγίζει και γέρνει. Κι ύστερα, όταν το στέλνουν στους
δασκάλους, δίνουν εντολή να επιμεληθεί ο δάσκαλος περισσότερο την εὐκοσμία των
παιδιών, παρά τα γράμματα και τη μουσική. Και οι δάσκαλοι άλλωστε γι’ αυτό φροντίζουν
κυρίως. Και μόλις τα αγόρια μάθουν τα γράμματα και είναι σε θέση στο εξής να
καταλάβουν ένα γραπτό κείμενο, όπως μέχρι τώρα καταλάβαιναν τον προφορικό λόγο, τα
βάζουν, καθισμένα στα θρανία τους, να διαβάζουν δυνατά τα ποιήματα των μεγάλων
ποιητών και τα αναγκάζουν να μάθουν απ’ έξω αυτά τα έργα, στα οποία υπάρχουν πολλές
συμβουλές, αλλά και αναλύσεις για τα πράγματα, και έπαινοι και εγκώμια για τους
αρχαίους ήρωες, προκειμένου το αγόρι να θελήσει να τους μιμηθεί και να έχει την
διάθεση να γίνει παρόμοιος […].
Και όταν πια φύγουν αυτοί [δηλ. οι νέοι άνδρες] από τους δασκάλους, η πόλη, με τη
σειρά της, τους αναγκάζει να μάθουν τους νόμους και να ζουν σύμφωνα με αυτούς, ώστε
να μην ενεργούν από μόνοι τους και όπως νομίζουν οι ίδιοι […].Έτσι, και η πόλη,
υπογραμμίζοντας τους νόμους, αυτά τα επινοήματα των καλών, παλαιῶν νομοθετῶν,
αναγκάζει και όσους ασκούν ένα αξίωμα και όσους άρχονται να συμμορφώνονται με
αυτούς. Εκείνος δε ο οποίος τους παραβαίνει, υφίσταται κυρώσεις και οι κυρώσεις αυτές
ονομάζονται, και σε σας εδώ [δηλ. στην Αθήνα] και σε πολλά άλλα μέρη, εὐθύνες, λες και
η δικαιοσύνη ξαναβάζει [τον παραβάτη] στην ευθεία. Ενώ λοιπόν είναι τόσο μεγάλη η
προσπάθεια που καταβάλλεται για την αρετή και στο ιδιωτικό και στο δημόσιο επίπεδο,
εσύ Σωκράτη εκπλήττεσαι και απορείς αν η αρετή είναι διδακτή; Το εκπληκτικό όμως θα
ήταν μάλλον το να μην μπορεί να διδαχθεί η αρετή.”
(Πλάτωνος, Πρωταγόρας 325c5 – 326e5)

Μονάδες 20

Γ. Να δηλώσετε το σωστό και το λάθος στις κάτωθι προτάσεις :

-Ο Σωκράτης πίστευε πως υπάρχουν σχετικές αλήθειες, αναλόγως της κρίσεως του κάθε
ανθρώπου.
-Ο Πλάτωνας απογοητεύτηκε από όλα τα πολιτεύματα που είδε και γνώρισε.
-Στην Ακαδημία του Πλάτωνα διδάσκονταν ιδιαιτέρως οι γλωσσικές σπουδές.
-Το λογοτεχνικό τέχνασμα της διήγησης από τον Σωκράτη σε φίλο του για τον διάλογο
με τον Πρωταγόρα δίνει στο έργο αυτό πειστικότητα.
-Ο πλατωνικός Σωκράτης δεν ήταν ιδιαίτερα επικριτικός προς την μέθοδο του μύθου ως
αποδείξεως από τους σοφιστές.
-Με την ολοκλήρωση του έργου αυτού ο Σωκράτης και ο Πρωταγόρας κατέληξαν σε ένα
οριστικό συμπέρασμα για την φύση της αρετής.
Μονάδες 10

Δ1. Να γράψετε δύο ομόρριζα της αρχαίας ή της νέας ελληνικής, απλά ή σύνθετα, για τις
κάτωθι λέξεις: ἴσασιν, κτητῆς, ἀλογίστως, κολάζειν, ἱκανῶς.
Μονάδες 5

Δ2. Να γράψετε από ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο, με την σημασία που έχουν μέσα
στο κείμενο, για τις κάτωθι λέξεις : αἰσχροὺς, ἀνόητος, ἓν, ἡγοῦνται, τὰ πολιτικά.
Μονάδες 5

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἀνδοκίδης περὶ τῶν μυστηρίων 8-9

Στο λόγο αυτό ο Ανδοκίδης υπερασπίζεται τον εαυτό του για την κατηγορία ότι είχε
εισέλθει στα Ελευσίνια μυστήρια ενώ εκκρεμούσε ήδη μία κατηγορία για ασέβεια, πράγμα
που απαγορευόταν βάσει διατάγματος του Ισοτιμίδη. Στο απόσπασμα αυτό ο Ανδοκίδης
δηλώνει ότι θα μιλήσει για όλα τα γεγονότα και για το ότι παρέμεινε στην πόλη να
περάσει αυτήν την δοκιμασία, διότι βλέπει ότι οι Αθηναίοι στηρίζονται στο δίκαιο και
στους όρκους.
ὃ δέ με ποιεῖ μάλιστ’ ἀπορεῖν, ἐγὼ ὑμῖν ἐρῶ, ὅτι οὐ πάντες ἴσως ἐπὶ πᾶσι τοῖς
κατηγορουμένοις ὁμοίως ὀργίζεσθε, ἀλλ’ ἕκαστός τι ὑμῶν ἔχει πρὸς ὃ βούλοιτο ἄν με
πρῶτον ἀπολογεῖσθαι• ἅμα δὲ περὶ πάντων εἰπεῖν ἀδύνατον. κράτιστον οὖν μοι εἶναι
δοκεῖ ἐξ ἀρχῆς ὑμᾶς διδάσκειν πάντα τὰ γενόμενα καὶ παραλείπειν μηδέν. ἂν γὰρ ὀρθῶς
μάθητε τὰ πραχθέντα, ῥᾳδίως γνώσεσθ’ ἅ μου κατεψεύσαντο οἱ κατήγοροι. Τὰ μὲν οὖν
δίκαια γιγνώσκειν ὑμᾶς ἡγοῦμαι καὶ αὐτοὺς παρεσκευάσθαι, οἷσπερ ἐγὼ πιστεύσας
ὑπέμεινα, ὁρῶν ὑμᾶς καὶ ἐν τοῖς ἰδίοις καὶ ἐν τοῖς δημοσίοις περὶ πλείστου τοῦτο
ποιουμένους, ψηφίζεσθαι κατὰ τοὺς ὅρκους• ὅπερ καὶ συνέχει μόνον τὴν πόλιν, ἀκόντων
τῶν οὐ βουλομένων ταῦτα οὕτως ἔχειν.

περὶ πολλοῦ ποιοῦμαι : εκτιμώ πολύ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να μεταφραστεί το άνωθεν κείμενο. Μονάδες 10

Α2. Τι θεωρεί ο κατηγορούμενος ότι κρατάει σε συνοχή την πόλη και πόσοι πολίτες κατά
την γνώμη του ασπάζονται την άποψή του αυτήν; Μονάδες 10

Β1. Να δοθούν γραμματικώς οι ζητούμενοι τύποι των κάτωθι λέξεων :

ἐρῶ : το β’ ενικό προστακτικής αορίστου Β’ ίδιας φωνής
παραλείπειν : το β’ ενικό οριστικής παρακειμένου ίδιας φωνής
μάθητε : απαρέμφατο μέλλοντος ίδιας φωνής
γιγνώσκειν : το γ’ πληθυντικό υποτακτικής αορίστου Β’ ίδιας φωνής
συνέχει : το γ’ ενικό ευκτικής μέλλοντος ίδιας φωνής
τι : αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους
κράτιστον : το αντίστοιχο επίρρημα στον θετικό βαθμό
ῥᾳδίως : τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος
οἷσπερ : γενική πληθυντικού θηλυκού γένους
πλείστου : την αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου γένους συγκριτικού βαθμού.
Μονάδες 10

Β2. Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι υπογραμμισμένες λέξεις.

Μονάδες 7

Β3. Να αναλυθεί η μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση : πιστεύσας

Μονάδες 1

Β4. κράτιστον οὖν μοι εἶναι δοκεῖ ἐξ ἀρχῆς ὑμᾶς διδάσκειν πάντα τὰ γενόμενα καὶ
παραλείπειν μηδέν : Ο ευθύς λόγος να τραπεί σε πλάγιο με απαρεμφατική μορφή
εξαρτώμενος από την φράση Ἀνδοκίδης εἶπε. Μονάδες 2

ΝΑΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ