European Arboricultural Council www. eac-arboriculture.

com Aerial Tree Work Operations

Ευρωπαϊκός
Οδηγός Κλάδευσης
Δένδρων
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων

H ελληνική έκδοση του Οδηγού υλοποιήθηκε με την ευγενική

χορηγία της εταιρείας:

Παραπομπές

Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Κανένα μέρος της παρούσας

έκδοσης δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί, να αποθηκευτεί
σε σύστημα ανάκτησης ή να αναμεταδοθεί, σε οποιαδήποτε
μορφή ή με οποιοδήποτε μέσο, είτε ηλεκτρονικό είτε μηχανικό,
συμπεριλαμβανομένης της φωτοτύπησης, της καταγραφής και
οποιουδήποτε άλλου μέσου, χωρίς την πρότερη έγγραφη άδεια του
εκδότη.

© 2004 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δενδροκομίας (EAC)

(www.eac-arboriculture.com)
фотографии: hiphoto39/Adobestock, Roberta M./Pixelio.de

2
3
w w w.dendrokomia.gr

Για τη φροντίδα των δένδρων

 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
1. ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ, ΣΚΟΠΌΣ, ΕΦΑΡΜΟΓΉ, ΠΊΝΑΚΑΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΩΝ
1.1 Αντικείμενο
Αυτός ο οδηγός αποβλέπει στην εναρμόνιση
των πρακτικών κλάδευσης δένδρων στην
Ευρώπη. Σε αυτόν περιγράφονται οι διαδικασίες
κλάδευσης για τα φυλλοβόλα δένδρα και τα
κωνοφόρα, με έμφαση στα δένδρα αστικού
τοπίου. Δεν αφορά την παραγωγή ξυλείας,
τα δένδρα της περιόδου των Χριστουγέννων,
τα οπωροφόρα δένδρα, τους θάμνους, τους
φυτοφράχτες ή το κλάδεμα ριζών, αν και
ορισμένες αρχές μπορεί να ισχύουν και για
αυτές τις περιπτώσεις. Περιέχει επίσης και μία
ενότητα για τους φοίνικες.
1.2 Σκοπός
Ο οδηγός έχει συνταχθεί στην Αγγλική γλώσσα
από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δενδροκομίας,
ως ένας εναρμονισμένος Ευρωπαϊκός οδηγός
για την κλάδευση των δένδρων. Θα πρέπει
να μεταφραστεί από τα μέλη - τους εθνικούς
συλλόγους δενδροκομίας - στις εθνικές τους
γλώσσες και να προτείνεται ως εθνικός οδηγός.
Ο οδηγός θα πρέπει να ανανεώνεται όταν
κρίνεται απαραίτητο από το Συμβούλιο, κατά
προτίμηση ανά πενταετία.
Αυτός ο οδηγός είναι τμήμα του “Ευρωπαϊκού
Εγχειριδίου για τους Δενδροκόμους”.
1.3 Εφαρμογή
Ο οδηγός προορίζεται να χρησιμοποιηθεί
από οποιονδήποτε οργανώνει, ειδικεύεται ή
4
αναλαμβάνει εργασίες κλάδευσης δένδρων.
Η κλάδευση δένδρων είναι μια δυνητικά
επικίνδυνη διαδικασία για όσους ασχολούνται
με αυτή καθώς και για τα άτομα και τα
περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται κοντά
στο πεδίο εργασιών. Ο οδηγός ασφαλών
πρακτικών εργασίας του EAC (Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο Δενδροκομίας) με τίτλο ‘’Εναέριες
Εργασίες Δενδροκομίας- ένας Οδηγός για τις
Ασφαλείς Πρακτικές Εργασίας, 2η έκδοση’’ θα
πρέπει να χρησιμοποιείται συνδυαστικά με
αυτό τον οδηγό.
1.4 Πίνακας Περιεχομένων
1. Αντικείμενο, Σκοπός, Εφαρμογή, Πίνακας
Περιεχομένων
2. Βιολογία του Δένδρου
3. Τομές Κλάδευσης
4. Κλάδευση Δένδρων
5. Τεχνικές Κλάδευσης
6. Περίοδοι Κλάδευσης
7. Μεσοδιαστήματα Κλαδεύσεων
8. Μέθοδοι Καλλωπιστικής Κλάδευσης
9. Κωνοφόρα
10. Μεταχείριση των Πληγών των Κλαδιών
11. Φοίνικες
12. Εργαλεία και Τεχνικές Αναρρίχησης
13. Νομικές Παρατηρήσεις
2. ΒΙΟΛΟΓΊΑ ΤΟΥ ΔΈΝΔΡΟΥ
2.1 Σύνδεση Κλαδιών στον Κορμό
Τα δένδρα επαναλαμβάνουν τις ίδιες
διαδικασίες ανάπτυξης κάθε χρόνο. Την άνοιξη
και τους πρώτους μήνες του καλοκαιριού
παράγεται το ξύλο κλαδιού. Εικόνα 1
Περίπου την ίδια εποχή παράγεται και το ξύλο
κορμού το οποίο καλύπτει το ξύλο κλαδιού. Με
αυτό τον τρόπο το κλαδί συνδέεται στον κορμό.
Εικόνα 2
1 2
Εικόνα 1 Ξύλο Κλαδιού Εικόνα 2 Ξύλο Κορμού
Η στρωματοποίηση των ιστών του κορμού και
του κλαδιού, συνήθως οδηγεί στο σχηματισμό
ενός Κολάρου Κλαδιού μεταξύ του κορμού και
του κλαδιού. Ο φλοιώδης ιστός μεταξύ του
5
Το ξύλο κλαδιού και το ξύλο κορμού
επικαλύπτονται μεταξύ τους και σχηματίζουν το
κολάρο κλαδιού. Εικόνα 3
Τα σχέδια απεικονίζουν μόνο την εσωτερική
δομή του κλαδιού.
Κατά το κλάδεμα των δένδρων θα πρέπει να
αφαιρείται μόνο το ξύλο κλαδιού.
3
Εικόνα 3 Κολάρο Κλαδιού
κορμού και του κλαδιού πιέζεται προς τα επάνω
στα περισσότερα είδη, ώστε να σχηματιστεί η
πτυχή του φλοιού του κλαδιού πάνω στο σημείο
σύνδεσης του κλαδιού. Εικόνα 4
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
4
Εικόνα 4 Σημείο ένωσης πτυχής φλοιού
κλαδιού με το κολάρο του κλαδιού
5 άμυνας ενάντια στην εισβολή οργανισμών
Εικόνα 5 Σημείο ένωσης με
εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό
3. ΤΟΜΈΣ ΚΛΆΔΕΥΣΗΣ
3.1 Μείωση Βάρους πριν από την
Τελική Τομή
Για να αποτρέψετε την πρόκληση ζημιάς
στον κορμό λόγω σχισίματος, θα πρέπει να
μειώσετε το βάρος του κλαδιού, αφαιρώντας
το τμηματικά προτού προχωρήσετε στην
τελική τομή κλάδευσης. Το βάρος του κλαδιού
Υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτό τον κανόνα, όπως,
το κλαδί να μήν είναι γερά συνδεδεμένο στον
κορμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συχνά βρίσκουμε
εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό μεταξύ του κλαδιού
και του κορμού. Τα περισσότερα, αν και όχι
όλα, τα κλαδιά με εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό
σχηματίζουν οξεία γωνία (σχήμα V) με τον κορμό.
Δείτε την Εικόνα 5.
2.2 Σύστημα Άμυνας του Ξύλου
Κλαδιού
Τα δένδρα διαθέτουν ένα φυσικό μηχανισμό
που προκαλούν σήψη. Σε αυτήν τη διαδικασία,
ο ζωντανός ιστός δημιουργεί μια βιολογική
και φυσική ζώνη προστασίας στο κλαδί ώστε
να αντισταθεί στην εξάπλωση της σήψης στο
εσωτερικό του δένδρου. Κατά την αφαίρεση
κλαδιών, αυτή η ζώνη προστασίας θα πρέπει να
μένει ανέγγιχτη.
μπορεί να μειωθεί είτε με την εφαρμογή τομών
κατεύθυνσης πτώσης (sink cuts) είτε με την
εφαρμογή διαδοχικών τομών (step cuts) 1 και 2,
όπως αυτές παρουσιάζονται στην εικόνα 6.
6
Υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτό τον κανόνα, όπως,
6
το κλαδί να μήν είναι γερά συνδεδεμένο στον
3 2
κορμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συχνά βρίσκουμε
εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό μεταξύ του κλαδιού
και του κορμού. Τα περισσότερα, αν και όχι 1
όλα, τα κλαδιά με εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό
σχηματίζουν οξεία γωνία (σχήμα V) με τον κορμό.
Δείτε την Εικόνα 5.

2.2 Σύστημα Άμυνας του Ξύλου

Κλαδιού Εικόνα 6 Μείωση βάρους και η σειρά
των τομών
Τα δένδρα διαθέτουν ένα φυσικό μηχανισμό
άμυνας ενάντια στην εισβολή οργανισμών 7
που προκαλούν σήψη. Σε αυτήν τη διαδικασία,
ο ζωντανός ιστός δημιουργεί μια βιολογική
και φυσική ζώνη προστασίας στο κλαδί ώστε
να αντισταθεί στην εξάπλωση της σήψης στο
εσωτερικό του δένδρου. Κατά την αφαίρεση
κλαδιών, αυτή η ζώνη προστασίας θα πρέπει να
μένει ανέγγιχτη.

Εικόνα 7 Τελική τομή κλάδευσης με

3.2 Τελική Τομή
Αφού έχετε μειώσει το βάρος του κλαδιού σε
ένα μικρό προεξέχων στέλεχος, μπορείτε να
προχωρήσετε στην τελική τομή κλάδευσης. Το
σημείο εφαρμογής της τελικής τομής κλάδευσης,
αριθμός 3 στην εικόνα 6, είναι ζωτικής σημασίας
και καθορίζεται σύμφωνα με μια τεχνική που
είναι γνωστή ως Ορθή Τομή Κλάδευσης / Φυσική
Κλάδευση Στόχου (Natural Target Pruning).
3.2.1 Ζωντανό Κλαδί Με Εμφανές Κολάρο
Κλαδιού
Είναι κατά κύριο λόγο ξύλο κορμού που
αναπτύσσει κολάρο κλαδιού μεταξύ του κορμού
εμφανές κολάρο κλαδιού
και του κλαδιού. Η εμφάνιση του
κολάρου κλαδιού ποικίλλει μεταξύ των
γενών. Όλες οι τομές πρέπει να γίνονται
ακριβώς έξω από το κολάρο. Εικόνα 7
3.2.2 Ζωντανό Κλαδί Χωρίς Εμφανές
Κολάρο Κλαδιού
Η κορυφή της τομής πρέπει να ξεκινά
ακριβώς έξω από την πτυχή του
φλοιού του κλαδιού. Η τομή πρέπει
να γίνει όσο το δυνατόν πιο κοντά και
παράλληλα στον κορμό, χωρίς να κοπεί

7
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
8
Εικόνα 8 Τελική τομή κλάδευσης σε
ζωντανό κλαδί χωρίς κολάρο κλαδιού
9
Εικόνα 9 Τελική τομή κλάδευσης με
αφαίρεση του νεκρού κλαδιού
10
Εικόνα 10 Τελική τομή για κλαδί με
εμπεριεχόμενο φλοιώδη ιστό
το ξύλο κορμού. Εάν έχετε αμφιβολίες μπορείτε να
πραγματοποιήσετε την τομή με ελαφριά κλίση αντίθετα
προς τον κορμό. Εικόνα 8
3.2.3 Κλαδιά που Πεθαίνουν ή είναι ήδη Νεκρά
Συχνά σχηματίζονται υπερδιογκωμένα κολάρα κλαδιού
γύρω από τη βάση κλαδιών που πεθαίνουν ή είναι ήδη
νεκρά. Η τομή πρέπει να γίνει ακριβώς έξω από το κολάρο
και δεν πρέπει να κόψει ή να τραυματίσει οποιαδήποτε
ανάπτυξη του ξύλου κορμού έχει τυχόν σχηματιστεί γύρω
από το νεκρό προεξέχων στέλεχος ή το κλαδί. Εικόνα 9
3.2.4 Κλαδί με Εμπεριεχόμενο Φλοιώδη Ιστό
Η κορυφή της τομής πρέπει να ξεκινά ακριβώς έξω από
την πτυχή του φλοιού του κλαδιού. Η τομή πρέπει να γίνει
στο σημείο της ένωσης κοντά στον κορμό, αλλά χωρίς να
κοπούν οι ιστοί του κορμού, με σκοπό να προκληθεί όσο
το δυνατόν μικρότερη πληγή. Η τομή θα πρέπει να έχει
μια ελαφριά κλίση αντίθετα προς τον κορμό. Εικόνα 10
3.3 Τομή Συγκυρίαρχου Στελέχους στα
Νεαρά Δένδρα
Τα συγκυρίαρχα στελέχη προκύπτουν όταν ένα στέλεχος
αναπτύσσεται σε δύο ή περισσότερα στελέχη από το
ίδιο σημείο. Το σημείο ένωσης με το κλαδί μπορεί να
είναι ανθεκτικό όταν ο φλοιώδης ιστός πιέζεται προς τα
επάνω, στην πτυχή του φλοιού του κλαδιού ή μπορεί
να είναι αδύναμο εάν ο φλοιώδης ιστός εμπεριέχεται
μεταξύ των στελεχών.
Η αφαίρεση ενός συγκυρίαρχου στελέχους ή ενός
μεγάλου κλαδιού θα πρέπει να γίνεται σε δύο ή και
παραπάνω βήματα. Εάν αφαιρέσετε ένα τμήμα του
συγκυρίαρχου στελέχους ή ένα ανεπιθύμητο κλαδί
αρκετά χρόνια πριν από την τελική τομή, το στέλεχος
που απομένει θα γίνει κυρίαρχο. Το μέγεθος της πληγής
8
 11 12
Εικόνα 11 Τελική τομή με Εικόνα 12 Τομή μείωσης
αφαίρεση συγκυρίαρχου
στελέχους
θα είναι τότε αναλογικά μικρότερο.
Όταν αφαιρείτε ένα συγκυρίαρχο στέλεχος,
η τομή πρέπει να γίνει κοντά στο στέλεχος
που θα απομείνει και έξω από την πτυχή
του φλοιού του κλαδιού. Εικόνα 11. Η τομή
θα πρέπει να γίνει κατά τέτοιο τρόπο ώστε
να αφήσει πληγή με μικρή επιφάνεια και να
περιορίσει το μαρασμό, χωρίς να καταστρέψει
ιστούς του εναπομείναντος στελέχους. Τα
συγκυρίαρχα στελέχη με αδύναμο σημείο
ένωσης θα πρέπει ιδανικά να αφαιρούνται στο
στάδιο της κλάδευσης διαμόρφωσης.
3.4 Τομή Μείωσης
Αυτή η τομή πρέπει να εφαρμόζεται όταν
απαιτείται μείωση της κόμης ή ενός κλαδιού.
Η τομή μείωσης επιτυγχάνεται με την κοπή
του κλαδιού μέχρι τα ενδεδειγμένα πλευρικά
κλαδιά. Όπου είναι δυνατό, η διάμετρος του
κλαδιού που απομένει θα πρέπει να είναι
τουλάχιστον το 1/3 της διαμέτρου του κλαδιού
που αφαιρείται. Το πλάγιο κλαδί που έχει
9
13
Εικόνα 13 Τομή καρατόμησης
διατηρηθεί θα πρέπει ιδανικά να βρίσκεται
πάνω από την πληγή. Η τομή πρέπει να γίνει
κοντά στο κλαδί που θα παραμείνει. Εικόνα 12
Οι μεγάλες πληγές μπορούν να εξελιχθούν
σε κοιλότητες και παραφυάδες (βλαστοί)
μπορεί να αναπτυχθούν και κοντά και σε
κάποια απόσταση από την πληγή. Αυτές οι
ανεπιθύμητες παρενέργειες θα πρέπει να
ληφθούν υπόψη προτού πραγματοποιήσετε
την τομή.
3.5 Τομή Καρατόμησης
Η τομή καρατόμησης είναι η τομή ανάμεσα
σε πλάγια κλαδιά. Συνήθως η τομή προκαλεί
σοβαρά προβλήματα σήψης στο δένδρο και
δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται παρά μόνο
για τη μείωση του ύψους των φυτοφραχτών
ή όταν η κλάδευση γίνεται για οικολογικούς
λόγους. Οι τομές καρατόμησης δεν πρέπει να
εφαρμόζονται στο πλαίσιο της μείωσης κόμης.
Εικόνα 13
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
4. ΚΛΆΔΕΥΣΗ ΔΈΝΔΡΩΝ
Η κλάδευση θα πρέπει να πραγματοποιείται
μόνο μετά από προσεκτική εξέταση και έλεγχο
του δένδρου από έναν αρμόδιο δενδροκόμο,
ο οποίος θα πρέπει να συμπεριλάβει και μια
αξιολόγηση της κατάστασης της υγείας, του
τρόπου ανάπτυξης, της σταθερότητας και
της δομής του δένδρου. Τα ευρήματα αυτού
του ελέγχου θα αποτελέσουν τη βάση για τις
απαιτήσεις κλάδευσης.
Μια παρενέργεια της κλάδευσης είναι η
πιθανότητα να αναπτυχθεί σήψη στο ξύλο
πίσω από την τομή. Ορισμένα γένη όπως τα
Aesculus (Αίσκουλος), Betula (Σημύδα), Salix
(Ιτέα) και Populus (Λεύκα) έχουν πιο αδύναμο
αμυντικό σύστημα και επομένως οι τομές
πρέπει να είναι μικρές. Ο δενδροκόμος οφείλει
να σεβαστεί τις διαφορές μεταξύ των γενών
και να κατανοήσει την αμυντική αντίδραση του
δένδρου σε διαφορετικές περιπτώσεις προτού
προχωρήσει στην κλάδευση.
4.1 Kατά την Φύτευση
Τα δένδρα από το φυτώριο θα πρέπει να
έχουν καλά ισορροπημένη κόμη και να μην
έχουν πρόσφατες πληγές. Μετά τη φύτευση να
αφαιρείτε μόνο τα κλαδιά που καταστράφηκαν
κατά τη μεταφορά.
Γενικά, μην κλαδεύετε τα δένδρα για να
εξισορροπήσετε την απώλεια ριζών, αφήστε
το δένδρο να διαμορφώσει τη δική του
ισορροπία.
10
4.1.1 Στόχοι
Να αφαιρείτε τα σπασμένα κλαδιά αμέσως
μετά τη φύτευση.
4.1.2 Διαθέσιμες Τεχνικές
Καθαρισμός κόμης (5.3) και κλάδευση
διαμόρφωσης (5.1).
4.2 Το Νεαρό Δένδρο
Η έγκαιρη κλάδευση των νεαρών αλλά σωστά
ανεπτυγμένων δένδρων είναι σημαντική για τη
μελλοντική ανάπτυξη και λειτουργία τους.
4.2.1 Στόχοι
Η κλάδευση αποσκοπεί στο να αναπτύξουν
μια ανθεκτική και καλά ισορροπημένη
δομή κλαδιών, συνήθως σε ένα στέλεχος,
και επιτρέπει στο στέλεχος να φτάσει στο
προκαθορισμένο ύψος. Τα κλαδιά που
παραμένουν στον κορμό θα πρέπει να έχουν την
κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους, σύμφωνα με
τα χαρακτηριστικά του είδους του δένδρου.
4.2.2 Διαθέσιμες Τεχνικές
Κλάδευση διαμόρφωσης (5.1), ανύψωση κόμης
(5.2), καθαρισμός κόμης (5.3), αραίωση κόμης
(5.4) και μείωση κόμης (5.5).
4.3 Το Ώριμο Δένδρο
Το πλήρως ανεπτυγμένο δένδρο έχει σχεδόν
φτάσει το τελικό ύψος κορμού του ή είναι
έτοιμο για περαιτέρω ανύψωση κόμης και
έχει αναπτύξει μια καλά ισορροπημένη δομή
κλαδιών. Όσο το δένδρο ωριμάζει θα πρέπει να
αφαιρούνται λιγότερα ζωντανά κλαδιά.
Σε αυτό το στάδιο είναι πια αργά για να
αλλάξετε το σχήμα της κόμης ή για να
αφαιρέσετε συγκυρίαρχα στελέχη και μεγάλα
κλαδιά.
4.3.1 Στόχοι
Να διατηρήσετε ή να βελτιώσετε την ασφάλεια,
την υγεία, τη δομή ή την εμφάνιση.
4.3.2 Διαθέσιμες Τεχνικές
Ανύψωση κόμης (5.2), καθαρισμός κόμης (5.3),
αραίωση κόμης (5.4) και μείωση κόμης (5.5).
4.4 Το Γηραιό Δένδρο
Στα αστικά τοπία μπορείτε να κλαδεύσετε
ένα γηραιό δένδρο για να βελτιώσετε τη
σταθερότητα και την ασφάλειά του. Επικίνδυνα
κλαδιά που νεκρώνονται ή είναι ήδη νεκρά
5. ΤΕΧΝΙΚΈΣ ΚΛΆΔΕΥΣΗΣ
5.1 Κλάδευση Διαμόρφωσης
Σκοπός της κλάδευσης διαμόρφωσης είναι
να βοηθήσει το νεαρό δένδρο να αναπτυχθεί
σε ένα γερό και καλοσχηματισμένο δένδρο,
σύμφωνα με το φυσικό του σχήμα. Η δομή
του δένδρου μπορεί να βελτιωθεί μέσω της
κλάδευσης, η οποία διασφαλίζει μια σωστή
δομή κλαδιών. Εικόνες 14α και 14β.
11
πρέπει να αφαιρούνται. Όσο το δένδρο
πλησιάζει την υπερωριμότητα, θα πρέπει να
αφαιρούνται λιγότερα ζωντανά κλαδιά.
Οικολογικά ζητήματα θα πρέπει να λαμβάνονται
υπόψη, κατά περίπτωση.
4.4.1 Στόχοι
Να διατηρήσετε τα γηραιά δένδρα σε μια
ασφαλή κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη
το φυσικό σχήμα της κόμης, αισθητικούς
παράγοντες αλλά και πτυχές του περιβάλλοντος
/ της άγριας ζωής. Τα δένδρα μπορούν να
διατηρηθούν ζωντανά και για ιστορικούς
λόγους. Δένδρα που είναι ήδη νεκρά ή
πεθαίνουν μπορεί να διατηρηθούν για
οικολογικούς και ιστορικούς λόγους.
4.4.2 Διαθέσιμες Τεχνικές
Καθαρισμός κόμης (5.3), μείωση κόμης (5.5) και
αποκατάσταση κόμης (5.6).
Κλαδιά που είναι αδύναμα συνδεδεμένα πρέπει
να αφαιρούνται. Κλαδιά που διασταυρώνονται,
τρίβονται μεταξύ τους, είναι νεκρά,
νεκρώνονται ή είναι τραυματισμένα θα πρέπει
επίσης να αφαιρούνται.
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
14α 14β
Κλάδευση διαμόρφωσης
5.2 Ανύψωση Κόμης
Στην κλάδευση ανύψωσης κόμης αφαιρούνται τα
χαμηλότερα κλαδιά. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να
ανυψωθεί μια κόμη, όπως παραδείγματος χάριν για
να παρέχεται περισσότερο φως, καλύτερη ορατότητα
αλλά και για να διευκολύνεται η πρόσβαση πεζών και
οχημάτων. Εικόνα 15δ
Το ελάχιστο ελεύθερο ύψος έως την βάση της κόμης
για δένδρα που βρίσκονται κατά μήκος δρόμων και
πεζοδρομίων προσδιορίζεται σύμφωνα με τις εκάστοτε
εθνικές συστάσεις. Όσον αφορά τα νεαρά δένδρα
θα πρέπει να σημειωθεί ότι, προκειμένου το δένδρο
να παραμείνει ισορροπημένο, η κόμη θα πρέπει να
καταλαμβάνει τα 2/3 του συνολικού ύψους.
5.3 Συντήρηση Κόμης
Σκοπός του καθαρισμού κόμης είναι να διατηρούνται
τα δένδρα σε μια υγιή και ασφαλή κατάσταση.
12
Η συντήρηση κόμης συνιστάται στην
αφαίρεση των κλαδιών που είναι
νεκρά, νεκρώνονται, είναι άρρωστα,
διασταυρώνονται, κρέμονται,
είναι αδύναμα συνδεδεμένα και,
κάποιες φορές, κλαδιών που δεν
είναι εύρωστα. Ενδέχεται επίσης
να χρειαστεί η απομάκρυνση ξένων
αντικειμένων και αναρριχώμενων
φυτών.
5.4 Αραίωση Κόμης
Η αραίωση κόμης συνιστάται στην
αφαίρεση ενός μικρού ποσοστού
δευτερευόντων και μικρών ζωντανών
κλαδιών από ολόκληρη την κόμη.
Συχνά, αραίωση κατά 5% ή 10%
είναι αρκετή για να επιτευχθούν οι
επιθυμητοί στόχοι. Η αραίωση δεν
πρέπει να ξεπερνά το 15%.
Η αραίωση πρέπει να έχει ως
αποτέλεσμα μια ομοιόμορφη
πυκνότητα φυλλώματος γύρω
από κλαδιά με ίσες αποστάσεις
μεταξύ τους, σε ολόκληρη την
κόμη. Στην πλειοψηφία των
δένδρων, το μεγαλύτερο ποσοστό
κλάδευσης θα γίνει στα άκρα των
κλαδιών. Το φαινόμενο της «ουράς
του λιονταριού» ή αλλιώς της
απογύμνωσης των εσωτερικών
κλαδιών πρέπει να αποφεύγεται.
Συνήθως περιορίζεται στα
πλατύφυλλα είδη.
Ορισμένα δένδρα δεν αντιδρούν καλά στην
αραίωση, για παράδειγμα τα δένδρα με λεπτό
φλοιό όπως τα γένη Fagus (Οξιά), Carpinus
(Γαύρος) και Betula (Σημύδα). Υπάρχει
περίπτωση να προκληθούν ηλιακά εγκαύματα
εάν εφαρμοστεί υπερβολική αραίωση.
Η αραίωση κόμης περιλαμβάνει και τον
καθαρισμό της κόμης και δεν επηρεάζει το
μέγεθος ή το σχήμα του δένδρου. Η αραίωση
κόμης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να
15α 15β
Πριν από την Κλάδευση Μερική Μείωση Κόμης
5.5 Μείωση Κόμης
Η μείωση κόμης εφαρμόζεται για να
μειώσουμε το μέγεθος της κόμης ενός δένδρου
διατηρώντας παράλληλα το φυσικό του σχήμα,
στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό. Τα άκρα
των κλαδιών αφαιρούνται μέχρι τα εσωτερικά,
πλάγια κλαδιά ή στελέχη. Δεν θα πρέπει να
εφαρμόζεται καρατόμηση. Δείτε ενότητα 3.4
Όταν εφαρμόζεται η τομή μείωσης, η διάμετρος
του κλαδιού που απομένει θα πρέπει να
13
επιτρέψει περισσότερο φως να διεισδύσει στο
δένδρο, να μειώσει την αντίσταση στον άνεμο
ή για να μειωθεί το ακραίο βάρος σε βαριά
κλαδιά. Εικόνα 15γ
Σε ορισμένα είδη, η υπερβολική αραίωση κόμης
μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητη ανάπτυξη
βλαστών.
Παραδείγματα των τεχνικών κλάδευσης σε ένα
ώριμο δένδρο:
15γ 15δ
Αραίωση Κόμης Ανύψωση Κόμης
είναι τουλάχιστον το 1/3 της διαμέτρου του
κλαδιού που αφαιρείται. Το πλάγιο κλαδί
που θα επιλεχθεί να παραμείνει πρέπει να
επιτρέπει την φυσική κατεύθυνση ανάπτυξης
του κλαδιού. Δεν θα πρέπει να αφαιρείται
περισσότερο από το 20% του συνολικού
φυλλώματος. Εικόνα 15β.
5.6 Μερική Μείωση Κόμης
Η μείωση τμημάτων της κόμης είναι μια
μέθοδος που εφαρμόζεται όταν κτίρια κτλ.
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
συγκρούονται με μια κόμη που αναπτύσσεται ή
όταν νέα κτίρια χτίζονται κοντά σε δένδρα. Εάν
τα δένδρα που βρίσκονται κοντά στο επιτρεπτό
όριο ενοχλούν τους γείτονες, η μείωση
συγκεκριμένων κλαδιών μπορεί να καταστεί
απαραίτητη. Θα πρέπει να ακολουθηθούν οι
συστάσεις της ενότητας 5.5
5.7 Συντήρηση της Κόμης Γηραιών
Δένδρων
Η συντήρηση κόμης εφαρμόζεται σε πολύτιμα
γηραιά δένδρα που έχουν χάσει το φυσικό
σχήμα και τη δομή τους εξαιτίας τραυματισμών
από καταιγίδες, μη ικανοποιητικής κλάδευσης,
μαρασμού ή ασθένειας. Η μείωση κόμης
μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά είδη αν και
ορισμένα γένη όπως τα Fagus (Οξιά) και Robinia
(Ροβίνια), δεν είναι ιδιαίτερα ανεκτικά σε αυτή
την πρακτική και μερικές φορές αδυνατούν να
αναρρώσουν.
Σκοπός είναι να διατηρηθεί η κόμη σε υγιή,
γερά κλαδιά. Κλαδιά που έχουν τραυματιστεί
6. ΠΕΡΊΟΔΟΙ ΚΛΆΔΕΥΣΗΣ
Η κλάδευση των δένδρων μπορεί να
πραγματοποιηθεί σε διάφορες περιόδους του
έτους, ανάλογα με το γένος.
Τα ακραία εποχικά φαινόμενα και η τοποθεσία
μπορεί να καταστήσουν απαραίτητη την
αναθεώρηση αυτής της γενικής σύστασης.
14
ή είναι επικίνδυνα θα πρέπει να στηρίζονται
ή να αφαιρούνται. Ο φυσικός μαρασμός και η
αναγέννηση της κόμης μπορεί να καταστήσουν
την επιλογή των σημείων κλάδευσης πιο
εμφανή. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά από μια
μεγαλύτερη χρονική περίοδο, όπου η σταδιακή
μείωση υπαγορεύεται από την φυσική μείωση
του μεγέθους της κόμης. Τα γηραιά δένδρα θα
πρέπει να επιθεωρούνται τακτικά.
Εάν τα δένδρα έχουν τραυματιστεί σοβαρά
ή έχουν κοπεί αρκετά, συχνά αναπτύσσονται
αρκετές παραφυάδες (βλαστοί) κοντά
στο σημείο τομής. Σε πολλές περιπτώσεις
αυτοί οι βλαστοί μπορεί να είναι αδύναμα
συνδεδεμένοι σε παλιό ξύλο και θα πρέπει
γενικά να μειώνονται και να αραιώνονται,
μέχρι ακριβώς πάνω από το σημείο κλάδευσής
τους, ανά διαστήματα 3-5 ετών (αναλόγως
τα γένη). Ωστόσο, εάν ένα δένδρο χαίρει
βέλτιστων συνθηκών ανάπτυξης, μπορούν να
επιλεγούν βλαστοί για το σχηματισμό μιας
νέας κόμης.
6.1 Βιολογικοί Λόγοι
Συνιστάται να κλαδεύετε το καλοκαίρι, όταν
τα δένδρα είναι πολύ ενεργά και μπορούν
να αντιδράσουν πιο αποτελεσματικά στις
πληγές. Αυτό μπορεί να μην ισχύει σε περιοχές
με εξαιρετικά ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Η
κλάδευση θα πρέπει να αποφεύγεται κατά
το άνοιγμα των οφθαλμών και κατά την
έκπτυξη και την πτώση των φύλλων – όταν η
αποθηκευμένη ενέργεια κινείται στο εσωτερικό
του δένδρου.
Ο Προύνος και άλλα παρόμοια δένδρα πρέπει
να κλαδεύονται μετά την ανθοφορία, ώστε να
μειωθεί ο κίνδυνος προσβολής από σχετιζόμενα
έντομα και ασθένειες.
6.2 Αισθητικοί Λόγοι
Τα γένη Acer (Σφένδαμος), Betula (Σημύδα),
Juglans (Καρυδιά) και ορισμένα άλλα, πρέπει
να κλαδεύονται κατά τη διάρκεια ή αμέσως
μετά την πτώση των φύλλων. Η έκκριση χυμών
από τις πληγές μπορεί να είναι αντιαισθητική,
ωστόσο δεν θεωρείται επιζήμια σε γενικές
γραμμές.
6.3 Πρακτικοί Λόγοι
Η κλάδευση των δένδρων γίνεται συνήθως
τον χειμώνα, επειδή τα ελαττώματα στη δομή
και στο ξύλο είναι περισσότερο εμφανή. Έτσι,
ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος να καταστραφεί
η υποκείμενη βλάστηση. Παραδοσιακά, η
φροντίδα των δένδρων γίνεται το χειμώνα, όταν
έχει προηγηθεί ένας μεγάλος όγκος εργασιών.
Η απομάκρυνση του νεκρού ξύλου μπορεί να
γίνει οποιαδήποτε χρονική στιγμή.

7. ΜΕΣΟΔΙΑΣΤΉΜΑΤΑ ΚΛΑΔΕΎΣΕΩΝ
Για τη βέλτιστη ανάπτυξη και ασφάλεια, τα
Κατηγορία Μεσοδιάστημα
δένδρα θα πρέπει να επιθεωρούνται και, εάν Κλάδευσης
είναι απαραίτητο, να κλαδεύονται σε τακτική
Νεαρό Δένδρο 2 χρόνια
βάση. Η επανάληψη αυτής της διαδικασίας
Ημι-ώριμο Δένδρο 4 έως 5 χρόνια
είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τα δένδρα
Ώριμο Δένδρο 5 έως 10 χρόνια
που βρίσκονται κατά μήκος δρόμων και
Γηραιό Δένδρο 5 έως 8 χρόνια
πεζοδρομίων.
Δένδρο μετά από 1 έως 3 χρόνια
Κεφαλωτή Κλάδευση
Δεν είναι εφικτό να οριστούν ακριβή (pollard)
μεσοδιαστήματα κλαδεύσεων. Ωστόσο, ο
παρακάτω πίνακας μπορεί να λειτουργήσει ως
οδηγός για να σας βοηθήσει να καθορίσετε
τα ιδανικά μεσοδιαστήματα κλάδευσης. Θα
υπάρχουν και παρεκκλίσεις ανάλογα με το
γένος, την τοποθεσία και τα ελαττώματα.

15
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
8. ΜΈΘΟΔΟΙ ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΆΔΕΥΣΗΣ
Η κλάδευση των δένδρων μπορεί να
γίνει και για λόγους καλλωπισμού.
Οι κόμες μπορούν να διαμορφωθούν
με πολλούς τρόπους. Τα δένδρα
αντιδρούν διαφορετικά σε αυτό το
είδος κλάδευσης και θα πρέπει να
προσέξετε πολύ ώστε να επιλέξετε τα
κατάλληλα γένη ή είδη που να είναι
ανεκτικά σε μεθόδους καλλωπιστικής
κλάδευσης.
16α
Επανάπτυξη από κεφαλωτή
κλάδευση
16β
Κεφαλές κλάδευσης δένδρου
(με την τεχνική pollard)
Η καλλωπιστική κλάδευση θα πρέπει να ξεκινήσει όταν
το δένδρο είναι ακόμα νεαρό.
8.1 Μέθοδος Κεφαλωτής Κλάδευσης
(Pollarding)
Στη μέθοδο κεφαλωτής κλάδευσης (pollarding) τα
κλαδιά κλαδεύονται στο ίδιο σημείο κάθε ένα με τρία
χρόνια. Στα άκρα όλων των κλαδιών δημιουργούνται
οι κεφαλές κεφαλωτής κλάδευσης (κεφαλές pollard).
Καθώς σε αυτές αποθηκεύεται ενέργεια, δεν θα πρέπει
να τραυματίζονται ή να αφαιρούνται. Εικόνες 16α και
16β.
8.1.1 Σκοπός
Τα δένδρα στα οποία εφαρμόζεται κεφαλωτή
κλάδευση παρέχουν ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό
αποτέλεσμα. Αυτή η μορφή κλάδευσης
χρησιμοποιούνταν επίσης και σε αγροτικές περιοχές
ως τρόπος παροχής χειμερινής νομής, υλικών
οικοδόμησης και ύφανσης αλλά και καυσίμου.
Η τακτική κεφαλωτή κλάδευση μπορεί να διατηρήσει
τα δένδρα σε ένα προκαθορισμένο ύψος και σχήμα.
Κεφαλές κεφαλωτής κλάδευσης (κεφαλές pollard) θα
σχηματιστούν με την τακτική κεφαλωτή κλάδευση στα
ίδια σημεία.
8.1.2 Τεχνικές
Για να σχηματιστούν κεφαλές κεφαλωτής κλάδευσης, η
κλάδευση θα πρέπει να ξεκινήσει όταν το δένδρο είναι
ακόμα νεαρό. Τα κλαδιά θα πρέπει να έχουν σωστές
αποστάσεις μεταξύ τους και να είναι ομοιόμορφα
κατανεμημένα στο στέλεχος. Η επανάπτυξη θα πρέπει
να αφαιρείται σε τακτική βάση (κάθε 1 με 3 χρόνια),
16
ανάλογα με τα είδη. Όλες οι τομές θα πρέπει
να γίνονται μόνο στη βάση της επανάπτυξης.
Ποτέ μην κόβετε τις κεφαλές κεφαλωτής
κλάδευσης κατά την κλάδευση. Εικόνες 16α+β.
8.2 Παλμέτα
Οι παλμέτες χρησιμοποιούνται για να
καλύψουν τοίχους ή καφασωτά. Επίσης,
χρησιμοποιούνται για να πλαισιώσουν κήπους
ή για να σχηματίσουν χαμηλά, πράσινα, στενά
τοιχώματα σε πάρκα και δρόμους.
8.2.1 Σκοπός
Η κλάδευση σε παλμέτα είναι ένας
συνδυασμός κλάδευσης και δεσίματος κλαδιών
ώστε να εκπαιδευτούν στο να αναπτύσσονται
προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση.
8.2.2 Τεχνικές
Τα δένδρα συνήθως διαμορφώνονται στα
φυτώρια. Σειρές από δένδρα - παλμέτες με
πολλά στελέχη χρειάζονται ειδικά συστήματα
στήριξης ώστε να αναπτύξουν την επιθυμητή
διάταξη κλαδιών.
να αποκτούν ένα ιδιαίτερο σχήμα. Αυτό
περιλαμβάνει και τα μεμονωμένα δένδρα αλλά
και τους φυτοφράχτες (με ορατά στελέχη ή
και όχι). Τέτοιου τύπου ειδικά διαμορφωμένα
δένδρα χρησιμοποιούνται για να πλαισιώσουν
ή να διακοσμήσουν πλατείες, πάρκα και
κήπους.
8.3.1 Σκοπός
Η κλάδευση θα πρέπει να γίνεται κατά
τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει ένα σταθερό
και καλά ισορροπημένο σχήμα στην κόμη.
Τα προκαθορισμένα σχήματα πρέπει να
διατηρούνται. Κανονικά, οι διαμορφωμένες
κόμες πρέπει να είναι ελαφρώς πιο πλατιές
στην βάση απ’ ότι στην κορυφή.
8.3.2 Τεχνικές
Τα ειδικά διαμορφωμένα δένδρα μπορεί να
χρειάζονται κλάδευση περισσότερες από μία
φορές το χρόνο.

Η κλάδευση και το δέσιμο θα πρέπει να

γίνονται κάθε χρόνο. Τα σημεία σύνδεσης και
οι δεσμοί θα πρέπει να επιθεωρούνται και να
προσαρμόζονται τακτικά.

8.3 Διαμόρφωση Δένδρων σε

Ειδικά Σχήματα (Topiary)

Τα ειδικά διαμορφωμένα δένδρα (topiary)

κλαδεύονται κατά τέτοιον τρόπο ώστε

17
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
9. Η ΚΛΆΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΩΝΟΦΌΡΩΝ
Όταν τα κωνοφόρα καλλιεργούνται ως
μεμονωμένα δείγματα ή σε ομάδες, η
κλάδευση θα πρέπει να περιορίζεται στην
κλάδευση διαμόρφωσης. Ορισμένα κωνοφόρα,
ιδίως η Pinus Spp. (Πεύκη Spp.), χάνουν τα
χαμηλότερα κλαδιά τους σε σχετικά πρώιμο
στάδιο και η συνεχής απομάκρυνση των
χαμηλότερων, νεκρών κλαδιών θα ενισχύσει
την εμφάνιση και την υγεία τους.
Καλλωπιστικά κωνοφόρα δένδρα όπως η
Chamaecyparis lawsoniana (Χαμαικυπάρισσος
του Lawson) ανέχονται τις συνήθεις τεχνικές
κλάδευσης όταν οι διάμετροι των κλαδιών
είναι μικρές, όπως στους φυτοφράχτες ή στα
ειδικά διαμορφωμένα δένδρα. Τα περισσότερα
κωνοφόρα δένδρα δε θα ανταποκριθούν σε
οτιδήποτε περισσότερο πέρα από ένα ελαφρύ
κλάδεμα.
10. ΜΕΤΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΓΏΝ ΤΩΝ ΚΛΑΔΙΏΝ
Επιθέματα πληγών κλάδευσης δεν θα
πρέπει να χρησιμοποιούνται. Τα υπάρχοντα
διαθέσιμα επιθέματα πληγών κλάδευσης
δεν αποτρέπουν την ανάπτυξη σήψης
μακροπρόθεσμα.
18
9.1 Περίοδος Κλάδευσης
Τα κωνοφόρα που χρησιμοποιούνται σε
φράκτες ή σε ειδικά διαμορφωμένα σχήματα
(topiary) πρέπει να κλαδεύονται ανάμεσα
στα τέλη Μαΐου και τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Αν εφαρμόζεται μόνο ένα κούρεμα το
χρόνο, κατά τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο, θα
ελαχιστοποιηθούν οι νεαροί βλαστοί που
αλλιώς είναι ευαίσθητοι στις αρνητικές
συνέπειες του παγετού.
9.2 Διαθέσιμες τεχνικές
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τεχνικές αφαίρεσης
κλαδιών για όλα τα κωνοφόρα είναι ίδιες με
εκείνες που εφαρμόζονται στα φυλλοβόλα
δένδρα. Δείτε ενότητες 4 και 5.
Η πιθανότητα εμφάνισης σήψης μπορεί
να μειωθεί με την εφαρμογή των σωστών
διαδικασιών και τεχνικών κλάδευσης.
11. ΦΟΊΝΙΚΕΣ
Οι φοίνικες είναι μονοκοτυλήδονα με
προσωρινές, τυχαίες (δεσμιδωτές) ρίζες.
Συνήθως έχουν ένα μοναδικό στέλεχος χωρίς
κλαδιά, αλλά μερικές φορές μπορεί να έχουν
πολλά στελέχη. Τα στελέχη έχουν μερισματικό
ιστό που καλύπτεται από πράσινα φύλλα
φοίνικα στην κορυφή και ο οποίος συνήθως
παράγει νέα πρωτογενή αύξηση με την ίδια
διάμετρο όπως και το υπόλοιπο στέλεχος.
Οι φοίνικες δε χρειάζονται κλάδευση για
βιολογικούς λόγους.
Καθώς οι φοίνικες δεν έχουν κλαδιά, η
κλάδευση εφαρμόζεται για την αφαίρεση
φύλλων και κάποιες φορές ανθών ή καρπών.
Σκοπός είναι να βελτιωθεί η ασφάλεια, η
υγεία, η δομή και η εμφάνιση.

1
23 11.1 Κλάδευση Φοίνικα
2 Φύλλα που είναι νεκρά ή πεθαίνουν, που
3 έχουν σπάσει καθώς και τα παλαιά φύλλα θα
πρέπει να αφαιρούνται τακτικά. Ορισμένες
4
φορές άνθη και καρποί μπορεί να χρειαστεί να
αφαιρεθούν για λόγους ασφαλείας.
5
1 Κορυφαίο Μερίστωμα
2 Νεαρά Φύλλα
11.2 Περίοδος Κλάδευσης
3 Ενήλικα Φύλλα
Οι φοίνικες πρέπει να κλαδεύονται όταν δεν
4 Ώριμα Φύλλα
υπάρχει κίνδυνος να πέσει η θερμοκρασία
5 Παλαιά και Νεκρά Φύλλα
κάτω από το μηδέν. Σε πόλεις με τροπικό
κλίμα, οι φοίνικες μπορούν να κλαδεύονται
Φοίνικας με φύλλα σε διαφορετικά στάδια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

19
 Ευρωπαϊκός Οδηγός Κλάδευσης Δένδρων
12. ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΈΣ ΑΝΑΡΡΊΧΗΣΗΣ
12.1 Δένδρα
Θα πρέπει να γίνει μια αξιολόγηση των
κινδύνων της τοποθεσίας και μια πλήρης
αξιολόγηση κινδύνων, σύμφωνα με τις εθνικές
συστάσεις για την υγεία και την ασφάλεια
(παραπομπή στον Οδηγό Ασφαλών Πρακτικών
Εργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Δενδροκομίας (EAC)). Θα πρέπει να υπάρχει
συμμόρφωση με τους εθνικούς κανονισμούς
και τις οδηγίες για τις ασφαλείς πρακτικές
εργασίας που αφορούν και την αναρρίχηση
στο δένδρο με σχοινί και ζώνη αλλά και την
περίπτωση χρήσης κινητής ανυψούμενης
πλατφόρμας εργασίας (MEWP).
Ο Δενδροκόμος θα πρέπει να διεξάγει μια
λεπτομερή επιθεώρηση της δομής του
δένδρου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το
δένδρο είναι αρκετά ασφαλές για αναρρίχηση
ή/και για χρήση πλατφόρμας, προτού ξεκινήσει
οποιαδήποτε εργασία.
Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση
εξοπλισμού και η εφαρμογή πρακτικών
που τραυματίζουν το φλοιό. Δεν πρέπει
να χρησιμοποιούνται πέδιλα αναρρίχησης
δένδρων, καθώς οι πληγές που αφήνουν
επιτρέπουν την είσοδο παθογόνων στο
εσωτερικό του δένδρου.
Για να μειωθεί ο πιθανός κίνδυνος
μεταφοράς παθογόνων ασθενειών, όπως
είναι η Ολλανδική Ασθένεια της Φτελιάς
20
ή ο βακτηριακός καρκίνος, στο υγιές ξύλο,
καλό είναι να απολυμαίνετε τα εργαλεία
κλάδευσης προτού κάνετε τις τελικές
τομές. Η επιτυχία των απολυμαντικών δεν
είναι εγγυημένη. Τα πριόνια χειρός είναι
πιο εύκολα στην απολύμανσή τους και θα
πρέπει να προτιμώνται από τα αλυσοπρίονα.
Η συνηθισμένη κλάδευση δένδρων δεν
απαιτεί απολύμανση των εργαλείων, ωστόσο
θα πρέπει να πάρετε αυτή την απόφαση
αξιολογώντας κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Όλες οι εργασίες θα πρέπει να εκτελούνται
σύμφωνα με τις ελάχιστες εθνικές
προδιαγραφές, όπου αυτές υπάρχουν.
12.2 Φοίνικες
Δεν επιτρέπεται η χρήση πέδιλων
αναρρίχησης. Συνιστάται η χρήση ποδηλάτου
αναρρίχησης ή ανυψούμενης πλατφόρμας.
Για να κόψει τα φύλλα, ο Δενδροκόμος μπορεί
να χρησιμοποιήσει ένα μαχαίρι για φοίνικες ή
αλυσοπρίονο.
13. ΝΟΜΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ
13.1 Ασφάλιση
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι δυνητικά
επικίνδυνες και θα πρέπει να εκτελούνται μόνο
από εκπαιδευμένο, έμπειρο και κατάλληλα
εξοπλισμένο προσωπικό. Τα άτομα που
αναθέτουν δενδροκομικές εργασίες θα πρέπει
να ελέγχουν τις πολιτικές ασφάλισης έναντι της
ευθύνης τρίτων μερών, του δημοσίου και του
εργοδότη, τόσο τις δικές τους όσο και αυτές του
εργολήπτη, για επαρκή και έγκυρη κάλυψη.
13.2 Νομοθεσία σχετικά με την
Προστασία των Δένδρων
Οι ιδιοκτήτες δένδρων και οι εργολήπτες θα
πρέπει να διασφαλίζουν ότι έχουν τηρηθεί
όλες οι προδιαγραφές των Διαταγμάτων
Προστασίας Δένδρων, των Προστατευόμενων
Περιοχών και άλλων εθνικών νόμων σχετικών
με την προστασία των δένδρων, προτού
ξεκινήσουν τις εργασίες τους. Λεπτομέρειες για
τις προδιαγραφές αυτές υπάρχουν στα Τοπικά
ή Περιφερειακά γραφεία της Κυβέρνησης και
δασαρχεία.
Συνιστάται να ελέγξετε και για άλλες
νομικές ή τοπικές συμφωνίες που μπορεί να
αφορούν τα δένδρα. Οι αρμόδιοι σύμβουλοι
και εργολήπτες θα μπορέσουν να σας
συμβουλέψουν περαιτέρω.
13.3 Σύσταση
Συνιστάται οι εργασίες δένδρων να
εκτελούνται μόνο από ειδικευμένα άτομα.
Μια βασική πιστοποίηση όπως αυτή του
European Tree Worker ή η πιο εξειδικευμένη
του European Tree Technician, διασφαλίζει ότι
ο χειριστής κατέχει τη γνώση και την ικανότητα
να βοηθήσει τα δένδρα σε οποιαδήποτε
κατάσταση, με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο.

Ένα εύκολα κατανοητό εγχειρίδιο που μπορεί να

χρησιμοποιηθεί στην προετοιμασία για τις εξετάσεις
της πιστοποίησης European Tree Worker από άτομα
με πρακτική εμπειρία στη φροντίδα των δένδρων.
Το βιβλίο προωθεί τη διαφάνεια στη γνώση της
φροντίδας των δένδρων υπεράνω εθνικών συνόρων
για τη διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου εφαρμογής
πανευρωπαϊκά για το καλό των δένδρων.

21
 Members

Αυστρία Λιθουανία
ISA Austria Lithuanian Arboricultural Center (LAC)
 +43 17108725  +370 69988304
 bazant@vlasitzundzodl.at I Michael Bazant–Hegemark  info@arboristai.lt I Algis Davenis

Βέλγιο Ολλανδία
Belgium Arborists Associations ASBL VHG Vakgroep Boomverzorging
 +32 81627310  +31 306595650
 etw@baas–isa.be I Wim Peeters  anders@boomtechnisch–advies.nl I Harold Schoenmakers

Βουλγαρία Νορβηγία
Bulgarian Arborist Association Norsk Trepleie Forum
 +359 884159622  +47 32831010
 info@bg–arbor.org I Yoana Yordanova  glen@treesolutions.no I Glen J. Read

Κροατία Πολωνία
Hrvatska udruga za Arborikulturu (HUA) Miedzynarodowe Towarzystwo Uprawy
 +38 512303693 i Ochrony Drzew (MTUiOD)
 hua.info@yahoo.com I Dr. sc. Milan Pernek  +48 566926060
 biuro@polskiedrzewa.pl I Jolanta Swinarska
Τσεχική Δημοκρατία Polish Arboricultural Council
Spolecnost pro zahradni a krajinarskou tvorbu, obcanske  +48 227277328
sdruzeni (SZKT)  m.siewniak@gmail.com I Marek Siewniak
 +42 257324124
 zdarskymarek@gmail.com I Ing. Marek Žďárský Ρωσία
 ludek.praus@mendelu.cz I Luděk Praus, Ph.D. Zdorovy Les NPSA
Český svaz ochránců přírody –  +7 10495 7206540
Czech Union for Nature Conservation (ČSOP)  info@zles.ru I Sergey Palchikov
 +42 0222516115
 josef@grabner.cloud I Josef Grábner Σερβία
Society of Landscape Horticulture of Serbia
Δανία  +381 113053899
Dansk Træplejeforening  dragana.skocajic@sfb.bg.ac.rs I Dragana Skočajić
 +45 49140802
 cnn@skovbykon.dk I Christian Nørgård Nielsen Σλοβακία
ISA Slovensko
Φινλανδία  +421 905421966
Suomen Puunhoidon Yhdistys ry (SPY)  office@isa–arbor.sk I Tomáš Fraño I Michal Zelenak
 +35 8405877098
 aki.mannisto@turku.fi I Aki Männistö Ισπανία
Asociación Española de Arboricultura (AEA)
Γερμανία  +34 960880476
Interessenvertretung Deutsche Baumpflege (IDB)  jochumbax@gmail.com I Jochum Bax
 +49 222477070
 w.gross@galabau.de I Wolfgang Gross Σουηδία
Svenska Trädföreningen
Ελλάδα  +46 703478373
Hellenic Association for Arboriculture  dani.mladoniczky@tradforeningen.org I Dani Mladoniczky
 +30 2108625182
 info@dendrokomia.gr I Minas Tsakiridis, Annalena Vamvakari Ελβετία
Bund Schweizer Baumpflege
Ιταλία  +41 617130819
S. I. A. Società Italiana di Arboricoltura  verband@baumpflege–schweiz.ch I Katrin Joos
 +39 039325928
 stefaniagasperini@arbestense.it Ηνωμένο Βασίλειο
 segreteria@isaitalia.org I Stefania Gasperini The Arboricultural Association
 +44 1242522152
Λετονία  jon@jcaac.com I Jonathan Cocking
Latvijas Kokkopju – Arboristu Biedrîba
 +371 29180371 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Δενδροκομίας (ΕΑC) - Γραμματεία
 andris.spaile@inbox.lv I Andris Spaile Haus der Landschaft I Alexander–von–Humboldt–Str. 4
53604 Bad Honnef · Germany
 +49 2224770747
 office@eac–arboriculture.com I Secretary: Wolfgang Gross