MHNIAIO

MOYΣIKO
ΠEPIOΔIKO
# 77
Μονο

by avopolis.gr
€3,50
words louder than music

Έλληνικός ΄ή αγγλικός στίχος; Φάκελος:

Πώληση Μουσικής
 Η ψευδαίσθηση του διλήμματος: στην Ελλάδα
Πως μπορεί να πονάς και να λυπάσαι σε ξένη γλώσσα; μια πικραμένη
 10 έλληνες καλλιτέχνες απαντούν υπόθεση;
Απαντούν άνθρωποι
 Τί συμβαίνει σε άλλες χώρες από δισκογραφικές,
δισκοπωλεία, καλλιτέχνες
 Εγχώριο rock στα αγγλικά – hip hop στα ελληνικά
 It’s all Greek to me – ο ελληνικός στίχος στο σκληρό ήχο Ευρωπαϊκά φεστιβάλ
Ήρθε η αρχή του τέλους

ΤΑ

ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΕ!

Τιμή και δόξα σε όσους γυρνάνε
την πλάτη στο χρήμα
2| LOGΙΝ Sonik |3

EDITORIAL
Εξελίξεις είχαμε αυτό το μήνα στην εγχώρια δισκογραφία, η οποία
συρρικνώνεται διαρκώς. Η εγχώρια Sony Music βρίσκεται, σύμφωνα με
δημοσίευμα της στήλης Music+Media της εφημερίδας «Το Παρόν», σε
προχωρημένες συζητήσεις με τη Spicy για αδειοδότηση του ρεπερτορίου
της. Με λίγα λόγια, η Sony καταλήγει στον Όμιλο του Star Channel,
Μηνιαίο μουσικό περιοδικό
ενώ την ίδια ώρα κάποια από τα στελέχη της φαίνεται ότι αποχωρούν. Τεύχος 77 - Mάιος 2012
ISSN: 1790-1960
Παράλληλα, συνεχίζεται η διαδικασία συγχώνευσης Universal και EMI, Περιεχόμενα
ενώ ο κατάλογος της Warner, αφού «εξαφανίστηκε» για ένα πολύ 4 My Latest Obsession
μεγάλο διάστημα από την εγχώρια αγορά, τουλάχιστον σε επίπεδο 8 μουσικόφιλοι με διαπιστευτήρια μας γνωστοποιούν
προώθησης, δεν αποκλείεται να καταλήξει στον Όμιλο του Αντέννα και το τελευταίο τους «κόλλημα»
τη Heaven, όσον αφορά φυσικά μόνο στην εμπορική εκμετάλλευση του 6 SONIK World
φυσικού προϊόντος και την αντισταθμιστική προβολή του. Όπως και να Τάσεις, εξελίξεις και προτάσεις από την παγκόσμια μουσική
’χει, το σενάριο της συρρίκνωσης της διεθνούς μαζικής δισκογραφίας σε σφαίρα
δύο πόλους φτάνει σχεδόν νομοτελειακά στο προδιαγεγραμμένο τέλος 16 SONIK Greek
του. Παράλληλα, ένα μεγάλο κομμάτι της λιανικής καταρρέει και οι Τάσεις, εξελίξεις και προτάσεις από την ελληνική μουσική σκηνή
εναπομείνασες δισκογραφικές αναζητούν που θα πουλήσουν και τι. και αγορά
Την ίδια ώρα, όμως, που συμβαίνουν αυτά τα δυσάρεστα στο business 24 Reunions
κομμάτι, τα οποία παρουσιάζουμε με νούμερα, αλλά και απόψεις Μια αναπόφευκτη εξέλιξη;
ανθρώπων της αγοράς, μια μεγάλη μάζα του μουσικόφιλου κόσμου 30 Nostalgia ή η τελευταία αρπαχτή
παραμένει παγερά αδιάφορη ως προς τις δισκογραφικές «που χάνονται» Πως το όχι του Paul Weller μου φέρνει στο νου τον Hugh Cornwell
και καλά κάνει, αφού καθείς τραβά το δικό του σταυρό του γολγοθά, 32 Ελληνικός ή αγγλικός στίχος;
κατά τον οποίο η μουσική δεν είναι ένα ακόμα πρόβλημα, αλλά διέξοδος 10 έλληνες καλλιτέχνες κάνουν αυτή τη φορά την εισαγωγή
στην αρθρογραφία αυτού του μήνα...
(και όχι απαραίτητα διαφυγή). Παρακολουθεί τις εξελίξεις, αλλά
35 Άλλο γιε-γιε, κι άλλο γιο-γιο (;)
ουδόλως αυτό επηρεάζει τις μουσικές συνήθειές της, πόσω μάλλον
Απ’ το εγχώριο στο παγκόσμιο
την καθημερινότητά της. Και σίγουρα καμία από τις προβλέψεις για το
36 Η υπεκφυγή των αγγλικών
ζοφερό μέλλον δεν αλλάζει την πεποίθηση των περισσοτέρων ότι στη
Πόσο άμεσος μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος που μεταφράζει
μουσική την ίδια, κρίση δεν βλέπουμε. Εμείς τουλάχιστον, παραμένουμε πριν μιλήσει;
σταθερά ενθουσιώδεις κάθε μήνα με αυτό που θα ανακαλύπτουμε.
38 Τα αρχαία ελληνικά στην εγχώρια μουσική δημιουργία
Και δεν μπορούμε παρά να χαρούμε για το γεγονός ότι μπορεί να μην Από το Βαγγέλη Παπαθανασίου στους Rotting Christ
είχε «περίσσευμα» ο κόσμος για να εναποθέσει σε πολλές αγορές 40 Η ψευδαίσθηση του διλήμματος ελληνικού/«ξένου»
δίσκων (στο κάτω-κάτω δεν είναι και είδος πρώτης ανάγκης), είχε όμως στίχου...
το κέφι και το μέγεθος που άφησε όσους περπάτησαν στα δισκάδικα τη Πως μπορεί να πονάς, να λυπάσαι, να θυμώνεις σε ξένη γλώσσα;
Record Store Day, άφωνους... Ήταν πραγματικά τρομακτική η επιτυχία 42 It’s all Greek to me
της ετήσιας γιορτής του δίσκου που έγινε φέτος στη χώρα μας με το 43 La mia banda suona il rock
συντονισμό της Athens Voice και την υποστήριξη του Avopolis.gr και του Το ζήτημα της γλώσσας στο ροκ, εντός κι εκτός συνόρων
Sonik. Σίγουρα ο εορτασμός αυτός μόνο «συμβολικός» είναι και σίγουρα 46 Download
δεν πρόκειται να υποκαταστήσει τη σταθερή φυσική παρουσία και Κομμάτια που αξίζει να κατεβάσεις νόμιμα ή να αναζητήσεις
ενασχόληση, αλλά φανταζόμαστε ότι ούτε οι θαμώνες θα έπρεπε να στο YouTube
ενοχλούνται, ούτε και οι εν υπνώσει αγοραστές. Ειδικά αν τα δισκάδικα 52 Reviews
γέμισαν με παρέες, που δεν ήταν τελικά ούτε κολλημένοι φιλοτελιστές, Οι σημαντικότερες κυκλοφορίες άλμπουμ, ανά είδος μουσικής
ούτε χίπστερς με μουστάκια, όπως προεξόφλησαν κάποιοι... 72 Logout
—Τάσος Βογιατζής Η μουσική δεν είναι κάτι... ρετρό ή απομεινάρι του παρελθόντος!

ΕΚΔΟΣΗ-ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Δουλγεράκης, Γιώργος Θεοφανόπουλος,
Τάσος Βογιατζής
Γιάννης Ιωάννου, Κάλλια Κακαλέτρη,
Νίκος Χατζόπουλος
Γιώργος Κατσαΐτης, Διονύσης Λιγνός,
Δημήτρης Λιλής, Τάσος Μαγιόπουλος,
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Άγγελος Μακρής, Ελένη Μητσιάκη,
Μάκης Μηλάτος
Γιώργος Μιχαλόπουλος, Νικόλαος
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Μπιτσιμέας, Θανάσης Μπόγρης,
Τάσος Βογιατζής Μάνος Μπούρας, Πάνος Παπανάγνου,
Στέλιος Πατεράκης, Βαγγέλης
ART DIRECTION
Πούλιος, Ευδοκία Πρέκα,
Eλένη Κυριακίδου
Όλγα Σκούρτη, Κώστας Συνατσάκης,
Στυλιανός Τζιρίτας, Μιχάλης Τσαντίλας
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
Άρης Καραμπεάζης, Διονύσης
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κοτταρίδης, Αντώνης Ξαγάς,
Τάσος Βογιατζής
Νίκος Σβέρκος, Αλέξανδρος Τοπιντζής
Γιάννης Γκολφινόπουλος
Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν οι: Email διαφήμισης: adv@avopolis.gr
Θανάσης Αδαμαντόπουλος, Σωτηρία
Αδαμοπούλου, Λένα Αλεξανδράκη, ΥΠΕΥΘΥΝH ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Παντελής Αντωνιάδης, Χρήστος Μαργαρίτα Πούλιου
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Καλέστε μας στο 210-52.26.609
ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ
ή μπείτε στη διεύθυνση
Mπάμπης Mαδεντζόγλου http://www.brainfood.gr/magazines.
Άννα Δουλγερίδου php?cat=3, κάντε click σε ένα τεύχος
ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ και από εκεί click στο link Συνδρομή.
Ρίξαμε την τιμή της ετήσιας
Μηνάς Μιχάλοβιτς
συνδρομής (στην οποία παίρνετε
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ-ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ την απλή έκδοση) στα 30 ευρώ.
Δέσποινα Παντελίδου Τα ταχυδρομικά έξοδα
συμπεριλαμβάνονται.
ΔΙΑΝΟΜΗ
ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση,
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ
η αναπαραγωγή, η αντιγραφή
BRAINFOOD ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΕ και γενικότερα η μετάδοση
Γ. Aβέρωφ 20, Περισσός με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο,
Τηλ.: 210 5226609 μέρους ή ολόκληρης της ύλης του
Fax: 210 5227768 περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια
E-mail: avopolis@avopolis.gr του εκδότη. 
4|
My
Latest
Obsession
8 μουσικόφιλοι με διαπιστευτήρια
μας γνωστοποιούν
το τελευταίο τους «κόλλημα»
Κάλλια Κακαλέτρη
Kitchen's Floor
Πρόσφατα ανέσυρα από τις κυκλοφορίες των τελευ-
ταίων μηνών τον δεύτερο δίσκο των Αυστραλών
Kitchen's Floor, το πολύ καλό “Looking Forward to
Nothing”. Στα χνάρια της χωρικά προσιτής, πάλαι
ποτέ ένδοξης, δισκογραφικής εταιρίας Flying Nun και
συγκροτημάτων της όπως οι Bats και οι Clean, οι
Kitchen's Floor απεικονίζουν με τον πλέον εμφατικό
τρόπο την εξυγχρονισμένη μορφή του indie/punk
όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα στην έκρυθμη ροκ σκηνή του
απομονωμένου Νοτιο-ανατολικού ημισφαιρίου.
H Κάλλια Κακαλέτρη σπούδασε στη Νομική
Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκεί κάπου
στα μισά άρχισε να γράφει και για μουσική
σε ιστοσελίδες σχετικού περιεχομένου. Σήμερα είναι
ένα από τα πιο ενεργά μέλη του Avopolis Music Network.
Ορέστης Ντάντος
Τραγούδι αντί ψυχοφάρμακου
Υπάρχουν πολλές μουσικές που ποντάρουν στην έκστα-
ση που προκαλεί η επανάληψη. Ένα συνεχώς επαναλαμ-
βανόμενο μοτίβο μπορεί –το ξέρουν από πολύ παλιά οι
άνθρωποι– να σε τριπάρει τόσο πολύ που να μπεις σε
έναν καινούριο κόσμο όπου ο χρόνος κυλάει διαφορετικά,
όπου το μυαλό σου γίνεται μαριονέτα του ρυθμού και δεν
μπορεί να λειτουργήσει όπως πριν. Υπάρχουν άπειρα πα-
ραδείγματα ειδικά στην ηλεκτρονική μουσική. Όταν μιλάμε όμως
για το “Sports Brother” των Animal Collective συζητάμε για κάτι
πολύ περισσότερο. Αυτό το τραγούδι θα έπρεπε να δίνεται αντί ψυ-
χοφάρμακου. Οι στίχοι, τα φωνητικά αλά Beatles κολυμπούν σε
ένα πέλαγος ηλεκτρονικής έκστασης με μόνο στόχο να σε λυτρώ-
σουν από κάθε πόνο και να σου υποδείξουν –επιτέλους– τη θέση
σου σε αυτό τον κόσμο που τόσο καιρό μάταια ψάχνεις.
Until fully grown
You got a real good shot
Won't help to hold inside
Keep it real, keep it real, shout out.
Ένας από τους πιο ιδιαίτερους τραγουδοποιούς της
σημερινής γενιάς, από τους λίγους που παίρνουν
τα εύσημα πανταχόθεν για τον αληθινό στίχο τους,
ο Ορέστης Ντάντος, μόλις κυκλοφόρησε το δεύτερο album
του, με τίτλο «Τελευταία Ανατολή».
Άρης Νικολόπουλος (My Wet Calvin)
Ένας ύμνος στο ρομαντικό κυνισμό
Μια από τις πιο ανήθικες και απολαυστικές ταυτόχρονα, πρακτικές
της βιομηχανίας του θεάματος, είναι το αμπαλάρισμα των προϊόντων
της με ιστορίες για τους ανθρώπους που τα παράγουν. Στα αυτοβιο-
γραφικά κόμικς του Chester Brown, του Joe Matt και του Craig
Thompson, όμως, το ζουμί βρίσκεται στην ίδια την κλειδαρότρυπα. Το
“I never liked” you του πρώτου, που μόλις τελείωσα, ειδικά, είναι ένας
ύμνος στο ρομαντικό κυνισμό.
Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκαν,
ξεχώρισαν για τον indie pop ήχο τους
και τις πρωτότυπες live low budget
υπερπαραγωγές τους. Το ντουέτο των My
Wet Calvin, 2 χρόνια μετά το “All Great
Events”, επιστρέφει με το δεύτερο album
του, που έχει τον τίτλο “Happened Before”.
Κυκλοφορεί σε cd και βινύλιο περιορισμένων
αντιτύπων.
Γιώργος Μπέγκας (Liebe)
S.C.U.M., στα χνάρια των Joy Division
και Simple Minds
Πριν μερικές μέρες αγόρασα το ντεμπούτο cd των
S.C.U.M. Όταν άκουσα το τραγούδι τους “Whitechapel”
μου θύμισε κάτι από Joy Division και Simple Minds.
Σκοτεινό, γρήγορο, με καθηλωτικό μπάσο, disco τύ-
μπανα, απλές αρμονίες στα πλήκτρα και τραγουδιστικά
ενδιαφέρον, χωρίς να έχει κάποιο ξεκάθαρο ρεφρέν.
Οταν τους είδα στο video clip τους, να παίζουν πίσω
από ένα λευκό πανί, με ένα θεατρικό σκηνικό σκιών
και τα moog αραδιασμένα επί σκηνής, κόλλησα ακόμη πιο πολύ με το
τραγούδι. Υπάρχουν και άλλα ωραία κομμάτια στο δίσκο τους, αλλά το
“Whitechapel” το ακούω ξανά και ξάνα.
Ο Γιώργος Μπέγκας είναι ένα από τα δύο μέλη
των νοσταλγών των 80s, Liebe. To νέο album τους
έχει τίτλο "Somewhere in time" και κυκλοφορεί από
την Undo records και την EMI.
Βασίλης Σεβδαλής
Περί των Seu Jorge & Almaz
Οι Seu Jorge & Almaz αποτελούν την τελευταία δικιά μου
εμμονή. Ένα γκρουπ από τη Βραζιλία με μοναδικά
χαρακτηριστικά και εμπνευσμένα ευφάνταστο ήχο.
Για να γίνω πιο σαφής, ο εν λόγω κύριος και η μπά-
ντα του διασκευάζουν κατα βάση βραζιλιάνικα, αλλά
και ξενόφερτα κομμάτια με το αποτέλεσμα να μπο-
ρεί να περιγραφεί ως psychedelic funk-rock-samba,
αν δεν γίνομαι εξαιρετικά υπερβολικός. Γιατί πως αλ-
λιώς να περιγράψεις αυτές τις εκτελέσεις σε Michael
Jackson, Kraftwerk, Roy Ayers και ένα σωρό άλλα βρα-
ζιλιάνικα «διαμάντια»; Ακούστε τον ομώνυμο δίσκο τους (προσωπικά
το έχω σε βινύλιο) ή απολαύστε εξαιρετικά video και live αποσπάσμα-
τα της δουλειάς τους, στο διαδύκτιο και βυθιστείτε στον υπέροχο ψυ-
χεδελικό, ατμοσφαιρικό και μελωδικό κόσμο τους.
Ο Βασίλης Σεβδαλής είναι dj (chevy) και υπεύθυνος
marketing/διαφήμισης στο νεοσύστατο εναλλακτικό site
www.ough.gr
Sonik |5
Απόστολος Βαρνάς
Επιμένων μαυροαγγελικά
Το κόλλημα μου με τους Τεξανούς Black Angels εδώ και
χρόνια είναι κοινό μυστικό σε άπαντες όσους με γνωρί-
ζουν. Εν αναμονή του νέου τους δίσκου μέσα στο 2012, η κυκλοφορία του
δεύτερου προσωπικού δίσκου από το φίλο μου και κιθαρίστα των προανα-
φερόμενων Christian Bland ήταν αναμενόμενο να έρθει και να κολλήσει
για τα καλά στα αυτιά μου αυτόν τον μήνα. Στο “Pig Boat Blues”, ο
Christian –ο πιο χαρισματικός κατά την γνώμη μου κιθαρίστας της γενιάς
του–, με την συνδρομή της παρέας του (The Revelators), αναδεικνύει τον
δικό του άκρως σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του μαυροαγγελικού
ήχου και αποδίδει πρωτίστως φόρο τιμής στα 60σ, τα blues και σε όλους
τους εφηβικούς του ήρωες, από τους Beatles –που τους πρωτάκουσε απο
τον πατέρα του– μέχρι τους Syd Barrett, Buddy Holly και 13th Floor
Elevators. Το τρίπτυχο “Shark Attack (Sea Green/Red Water/Gray Sky)”
είναι απλά μεγαλειώδες. Ξεκινάει με μια σχεδόν Portishead ατμόσφαιρα,
ματώνει άγρια στο ενδιάμεσο και ξεψυχάει αποκαμωμένο στο τελείωμα.
Aνταποκριτής του «Ποπ+Ροκ» από τη Βόννη στα '80s,
ο επονομαζόμενος «Πατριάρχης» κυρήττει πλέον από το
διαδικτυακό σταθμό offradio και εμπνέει σεβασμό – και
για τα κολλήματά του... Υπήρξε επιμελητής, μαζί με
τον Άρη Καραμπεάζη, δυο συλλογών με νέους έλληνες
μουσικούς για το περιοδικό που διαβάζετε.
Γεράσιμος Συμεωνίδης
Lana Del Rey κόντρα στις κακές γλώσσες
E, ναι λοιπόν, την ακούω και εγώ... Και γιατί να το κρύψωμεν
άλλωστε – έχω λιώσει στο πικάπ μου το δισκάκι (δισκάρα)
“Born To Die” της Lana Del Rey και ειδικά το “Blue Jeans”
που μυρίζει μελαγχολική, μελωδική άνοιξη απ’ τα παλιά!
Παρ’ όλες τις κακές γλώσσες και τις κακεντρεχείς κριτικές,
εγώ θα πω εύγε στο κορίτσι που μάς έκανε να προσθέσου-
με ένα ακόμα καλό βινύλιο στη δισκοθήκη μας!
Ο Γεράσιμος Συμεωνίδης είναι ιδιοκτήτης του
διαδικτυακού δισκοπωλείου 3345rpm.gr
Dusk
«Μόλις ερωτεύτηκα!»
Το νέο μου κόλλημα, λοιπόν, είναι ένα τραγούδι που με
την σειρά του άνοιξε την πόρτα σε ένα πολύ δυνατό και
μελωδικό group… Το όνομα αυτού “Murder Ballad” και
«γεννήθηκε» από τους Boxer Rebellion, μια βρετανική
κατά βάση μπάντα (το όνομα της αξίζει μια αναζήτηση
στο wiki!), τα μέλη της οποίας, όμως, προέρχονται από
Αμερική, Αγγλία και Αυστραλία. Ήταν η πρώτη unsigned
μπάντα που κατέκτησε τα chart των ΗΠΑ και το κομμάτι
αυτό υπάρχει σαν US iTunes Bonus Track στο δεύτερο από τα τρία
album τους, υπό τον τίτλο “Union”, πράγμα που μας δείχνει για άλλη μια
φόρα ότι στα b-side κρύβονται κρυμμένοι θησαυροί. Δεν ξέρω αν ήταν
η ονειρική εισαγωγή του, τα πολύ αγαπημένα και οικεία φωνητικά τύ-
που Puressence, η μυρωδιά της νεοφερμένης άνοιξης, που με έκαναν
να σταματήσω το αυτοκίνητο στις πρώτες νότες του, να δυναμώσω την
ένταση και να δηλώσω: «Μόλις ερωτεύτηκα!» Επίσης δεν ξέρω αν είναι
έρωτας καλοκαιρινός ή αν θα γίνει μόνιμος δεσμός, αλλά το σίγουρο εί-
ναι ότι με ταξιδεύει σε έναστρες ζεστές βραδιές απο τώρα! Hope it does
the magic for you too.. Enjoy!
Η Dusk κυκλοφόρησε στις 9 Απριλίου (με τη βοήθεια του
label The Sound Of Everything) το κομμάτι “What Are
The Chances”. Στο iTunes...
 Τάσεις, εξελίξεις Big Chill Festival 2011
και προτάσεις Sonik |7
από την παγκόσμια
μουσική σφαίρα Τα ψηφιακά διλήμματα

SONIK
Download VS συνδρομή
– σημειώσατε 1.

Τα ευρωπαϊκά φεστιβάλ κάνουν φέτος διάλειμμα

ή ήρθε η αρχή του τέλους; Η συνδρομή για πρόσβαση
σε μια μεγάλη βάση δεδομέ­
Η ακύρωση του φετινού Sonisphere και στη από το eFestivals.co.uk, αναφέρει ότι το νων με απεριόριστες επιλο-
χώρα μας («λόγω αδυναμίας συντονισμού peak αυτών των διοργανώσεων ήταν το γές σε τραγούδια δεν είναι
των περιοδειών των επιθυμητών συγκροτη- 2010. Τότε είχε στο site 800 festival κατα- μια νέα ιδέα. Για την ακρίβεια
μάτων, αντίξοων οικονομικών συνθηκών χωρημένα, ενώ το 2012 αναμένει 750 ή και ήταν τό­σο hip το 1999 ως
και... κακής τύχης») ακολούθησε την τύχη λιγότερα. «Η φεστιβαλική φούσκα έχει ιδέα που οδήγησε το γράφο­
δύο εκ των σημαντικότερων ευρωπαϊκών σκάσει», σημειώνει, συμπληρώνοντας ότι ντα να επι­λέξει αυτό το θέμα
φεστιβάλ, του Oxegen της Ιρλανδίας και του αρκετοί διοργανωτές που είδαν φως και για τη διπλωματική του για
Glastonbury της Αγγλίας – αμφότερα έκα- μπήκαν αποσύρονται, καθώς αντιλήφθη- το μάστερ του στο Μάντσε-
ναν «διάλειμμα» για τη φετινή χρονιά. καν ότι η διοργάνωση ενός φεστιβάλ δεν στερ, περιγρά­φοντας και σχεδιάζοντας στην πράξη ένα τέτοιο μο-
Μπορεί να μην ξέρουμε αν είναι τυχαίο ότι ήταν και τόσο εύκολη υπόθεση. Αλλά και ντέλο. Είναι αλήθεια, όμως, ότι για μια μακρά περίοδο η ιδέα αυτή
την περσινή χρονιά headliners και στα δύο στη χώρα μας, μετά από επίσης αρκετές θάφτηκε από την έλλειψη ενός ισχυρού πόλου τύπου iTunes που θα
ήταν οι Coldplay και Beyonce, αλλά η ψυχή θριαμβευτικές ει­σόδους και εξόδους στην αποτελούσε και το αντίπαλον δέος στα πληρωμένα downloads. Σήμε­
του δεύ­τερου εκ των δύο, ο Michael Eavis, αγορά, αλλά και κάποιες τραγικές διοργα- ρα, όλο και περισσότεροι εγγράφονται σε υπηρεσίες όπως το Spotify,
Στις διαπίστωσε ότι βρισκόμαστε νώσεις, παρέμειναν οι παλιοί το Rhapsody ή το Rdio, στις οποίες έχουμε αναφερθεί στο παρελ-
λάσπες του στην τελική ευθεία της ζωής και συντηρητικοί (didi music) θόν, και με μηνιαία συνδρομή έχουν πρόσβαση σε ένα σχετικό πλού­
περσινού των φεστιβάλ: «Το Womad και Michael Eavis: και (παρά τα λάθη τους) οι πιο το μουσικής. Τα πρόσφατα στοιχεία έδειξαν ότι, κυρίως με την είσο-
Glastonbury το Latitude δεν εξαντλούν τα ανθεκτικοί στα δύσκολα, αλλά δο της πρώτης εκ των τριών προαναφερθεισών υπηρεσιών, οι υπη-
εισιτήριά τους. Εμείς κάνουμε «Τη χρονιά που και με ελαφρώς καλύτερες επι- ρεσίες συνδρομών σημείω­σαν ετήσια αύξηση εσόδων 13,5%. Παρόλα
sold out γιατί έχουμε μεγά- λογές (detox). Το στοίχημα και αυτά, κατέχουν ένα πολύ μικρό κομ­μάτι των εσόδων. Τα downloads
λους headliners. Αλλά τη χρο- έπαιξε ο Jay-Z των δύο τελευταίων πια στην αποφέρουν στη δισκογραφία δέκα φο­ρές περισσότερα έσοδα και
νιά που έπαιξε ο Jay-Z παραλί- τρέχουσα οικονομική συγκυ- μάλιστα η ποσοστιαία αύξηση είναι μεγαλύ­τερη (18%): 2,5 δις ήταν
γο να χρεοκοπήσουμε», είπε παραλίγο να ρία, δεν είναι μό­νο επιβίωσης / ο τζίρος από αυτά, έναντι 240 εκατομμυρίων των συνδρομών. Επο-
με νόημα. Οι μεγάλες αμοιβές συντήρησης, αν και όλα τα υπό­ μένως είναι φανερό ότι, είτε επειδή έχουμε ακόμη το σύνδρομο της
που καλού­νται να πληρώσουν χρεοκοπήσουμε» λοιπα ταυτίζονται μ’ αυτό. Παρά κατοχής της μουσικής είτε γιατί το iTunes φαντάζει μια πολύ πιο
οι διοργανωτές, η κούρσα για τη φαινομενική ασφάλεια κά- προφανής επιλογή, η αγορά νικά προς το παρόν κατά κράτος την
πιο εμπορικά ονόματα σε φε- ποιων επιλογών θα πρέ­πει να ενοικίαση. Δεν μας αρέσουν τα δανεικά... [ τάσος βογιατζής ]
στιβάλ που ξεκίνησαν με άλλο προσανατο- αποφευχθεί το αίσθημα κορεσμού που
λισμό και η οικονομική δυσκολία του κό- πολύ σωστά διατύπωσε ο Eavis ως βασική
σμου είναι οι «πονοκέφαλοι» που κάνουν αιτία πτώσης του ενδιαφέροντος στη Βρε-
τους διοργανωτές να είναι συγκρατημένοι, τανία και να εκμεταλλευτούν, με έξυπνες
«υπάρχει, όμως, και ένα αίσθημα του κό- επιλογές και καλό εισιτήριο, αλλά και με τη
σμου ότι τα έχει δει όλα», όπως σημείωσε ο θετική (και όχι πονηρή, όπως συνέβαινε
Eavis. Ούτε το Big Chill θα λάβει χώρα το παλιά) εκμετάλλευση της διαπίστωσης ότι
2012, ενώ και οι μεγάλες συναυλίες παρου- με το πετσόκομμα των εισοδημάτων δεν
σιάζουν δυσκολία εξάντλησης των εισιτηρί- είναι πλέον απλή υπόθεση για τον καθένα
΄Εφερε κόσμο η Beyonce ων, από τους Red Hot Chili Peppers, ως τη να κάνει φεστιβαλικά ταξίδια εκτός Ελλά-
στο Glastonbury, αλλά τί κόσμο; Madonna και τον Jay-Z. O Scott Williams, δας. [ aγγελος mακρής ]
8| Sonik WORLD
Έκθεση IFPI: Σταθεροποιείται η αγορά
– ελάχιστα έπεσαν τα έσοδα των ηχογραφημάτων!
Διπλάσια Δεν ήταν πολύ μακριά η εποχή
που ξεκινήσαμε να το ψάχνουμε
η ζήτηση
στο SONIK με τα 45άρια (το κα-
λοκαίρι του 2008), μια εποχή που
κάποιοι μας αποθάρρυναν, κα-
πλέον θώς... «δεν θα βρισκόταν άνθρω­
πος να τα παί­ξει» ή «θα έσπαγαν
για 45ρια.
κατά τη μεταφορά στα περίπτε-
ρα». Άσχετα με την τρέχουσα
συγκυρία της ημιπτωχευμένης κα­
Σειρά έχουν τα 78ρια! τάστασης της χώ­ρας μας για τους
παραγωγούς του εξωτερικού, η
οποία έκανε πλέον οποιαδήποτε
εισαγωγή εκ του εξω­τερικού απα­
γορευτική σε κόστος και όρους,
ακόμα και τώρα λαμβά­νουμε πολ­
λά e-mail για να συνεχί­σουμε αυ­
τή τη σειρά με τα 45ρια-φετίχ για
κάθε μουσικόφιλο. Η αλή­θεια εί­
ναι ότι με τη θριαμβευτική επά-
νοδο του βινυλίου (το 2011 ανέβη­
καν οι πωλήσεις βινυλίου 39%),
Sonik |9
Η ετήσια έκθεση της Διεθνούς Ένωσης Δισκογραφικών Εταιριών, η
οποία αποτυπώνει με νούμερα το business κομμάτι της μουσικής της
προηγούμενης χρονιάς, έρχεται κάθε άνοιξη και τη διαβάζουμε πάντα
με αρκετό ενδιαφέρον, καθώς αποτυπώνει μια άλλη πραγματικότητα
από αυτή της μονοδιάστατης «γκρίνιας» εκ της δισκογραφίας. Μπορεί
–παραδοσιακά– στην Ελλάδα η κατάσταση να είναι χειρότερη και λι-
γότερο σταθερή από τον παγκόσμιο μέσο όρο, μπορεί να βιώνουμε
κρίση που είναι παγκόσμια, αλλά υπάρχουν και αγορές που όχι μόνο
δεν είχαν πτώση, αλλά είδαν τα συνολικά τους έσοδα να αυξάνονται. Ο
Καναδάς (με άνοδο 2,6%), η Σουηδία (3%), η Ινδία (6,2%), η Νότια
Κορέα (6,4%), η Βραζιλία (8,6%), το Μεξικό (5,5%) και η Αυστραλία
(5,7%) ανήκουν στις χώρες αυτές που μάς φαίνονται να βρίσκονται...
σε διαφορετικό πλανήτη. Αυτό, όμως, που πρέπει να συγκρατήσει κα-
νείς, πέρα από τους αριθμούς, είναι ότι πλέον τα έσοδα από τα ηχογρα-
φήματα προέρχονται από πολλές διαφορετικές πηγές. Οι φυσικές
πωλήσεις μπορεί να σημείωσαν πτώση 8,7%, αλλά το σύνολο των εσό-
δων από όλες τις εκμεταλλεύσεις έπεσε μόλις κατά 3%. Τα downloads
(που φέρνουν πλέον το 31% των συνολικών εσόδων), οι πωλήσεις κομ-
ματιών σε κινητά, τα έσοδα από μουσικές συνδρομές (βλ. Pandora), τα
δικαιώματα από ψηφιακές εκμεταλλεύσεις κάθε είδους, αλλά και από
τη χρησιμοποίηση της μουσικής σε τηλεόραση, ταινίες και άλλα μέσα,
αποτελούν τα διαφορετικά κομμάτια του παζλ του σύγχρονου μοντέ-
λου και συνεισφέρουν στη σταθεροποίηση της παγκόσμιας μουσικής
αγοράς. Από εκεί και πέρα, μπορεί κανείς να μπλέξει στους δαιδάλους
της ανόδου και της καθόδου κάθε κατηγορίας (π.χ. πόσο πρέπει να μας
ενδιαφέρει η άνοδος των ringtunes και η κάθοδος των ringback tones;),
αλλά το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: δεν μπορεί να περιμένει κανείς να
βγάλει το cd και να το πουλήσει στο δισκοπωλείο για να αποσβέσει τα
έξοδά του... Κι αυτός είναι και ο νέος ρόλος των δισκογραφικών εται-
ριών πλέον διεθνώς ή τέλος πάντων όσων λειτουργούν ως ενδιάμεσοι
στην εκμετάλλευση των ηχογραφημάτων. [ aγγελος mακρής ]
δεν αυξήθηκαν αυτόματα και οι
πωλήσεις των single βινυλίου. Τα
ρικοί συλλέκτες αυτών ακούν τους
δίσκους τους σε σύγχρονο εξοπλι­
τελευταία χρόνια, μάλιστα, φά­ σμό», είπε ο ιδρυ­τής του label,
νηκε ότι ακολουθούν φθίνουσα Josh Rosenthal. Και συμπλή­ρω­
πο­ρεία, όπως δείχνει και το γρά­ σε: «Οι Tom Waits, Elvis Costello
φη­μα. Αλλά μέσα σε μια χρονιά
ήλθε η «ολική επαναφορά». Την
και Nick Lowe κυκλοφόρησαν πρό­
­σφατα 78ρια. Έτσι σκέφτηκα ότι
περσινή χρονιά σχεδόν διπλασιά­ θα είχε πλάκα να ξεκινήσω μια σει­
στηκε η αγο­ρά τους σε τιμές λια- ­ρά από αυτά.» [ τάσος βογιατζής ]
νικής, κά­τι βέβαια που δεν αντα-
ποκρίνεται ακριβώς σε διπλάσια
ζήτηση αλλά και σε αύξηση τι-
μών για κάποιον πιο προσεκτικό
αναγνώστη. Κρατηθείτε, όμως, κα­
θώς μέ­σα στη ρετρο-μανία επα-
νέρχονται και τα... 78ρια! Μέσα
στο Μάρτιο, η Tompkins Square
κυκλοφόρησε δύο σε αυτό το
format, για τους Luther Dickinson
(North Mississippi Allstars) και
Ralph Stanley αντίστοιχα. «Πολ-
λά πικάπ παίζουν 78ρια, ενώ με-
 Spots
10 | Sonik WORLD Νέο solo EP από τον frontman
των Interpol,
Sonik | 11
Paul Banks, κυκλοφορεί τον Ιούν
ιο, υπό τον τίτλο

Πόσο πιο χαμηλά;

“Julian Plenti Lives...”. Περιλαμ
Ο θάνατος του Freddie Mercury και οι τερά- βάνει διασκευ-
στιες συναυλίες που ακολούθησαν στα ’90s
ές σε κομμάτια των Frank Sin
atra (“I'm A Fool
έδειξαν στους εναπομείναντες Queen ότι το To Want You”), J Dilla (“Mythsysiz
er”) και Harold
όνομά τους και η θύμηση του τραγουδιστή Faltermeyer (“Perimeter Deactiv
ated”). Στο EP, που
τους μοσχοπουλάνε. Ο John Deacon εγκατέ- θα κυκλοφορήσει σε 1.500 cd
και 2.300 βινύλια,
λειψε βέβαια το καράβι όταν έπρεπε, ενώ οι θα υπάρχουν και δύο νέα κομ
μάτια, με τίτλους
Brian May και Roger Taylor, αποφάσισαν να “Summertime Is Coming” και
“Cavern Worship”.
βουλώσουν με πανιά τις τρύπες στο σκάφος. Πρόκειται για προπομπό του δεύ
τερου σόλο αλ-
Ο κατά τ’ άλλα υπέροχος Paul Rodgers έφτια- μπουμ του που θα κυκλοφορή
σει το καλοκαίρι.
ξε μαζί τους ένα άλμπουμ και έφερε τα απαι- Άλλο ένα μαρκετινίστικο κόλπο
ή αλήθεια; Δεν
τούμενα έσοδα, αλλά η υπόθεση Queen δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αλλά
σίγουρα εντύπωση
τελείωσε με την αποχώρησή του. Και επειδή προκαλεί η δήλωση του ανθρώπ
ου που έγραψε
ένα trademark που πουλάει δεν πρέπει να το “Video Games” μαζί με τη
Lana Del Rey, ότι
εγκαταλείπεται, προσφάτως ανακοινώθηκε κανείς στην εταιρία της δεν γού
ότι ο Adam Lambert, ένα ακραία μετροσέξου-
σταρε το κομμάτι
όταν κυκλοφόρησε, και σίγουρα
αλ ανοσιούργημα των talent shows θα ανα-
δεν το ήθελαν για
single. Τελικά η επιμονή του ιδίο
λάβει το μικρόφωνο τους, μετά την «επιτυχη- υ και της Lana
ήταν αρκετή για αυτό που μάς
μένη» τηλεοπτική εμφάνισή τους. Αν και το φαίνεται σήμερα
ως... αυτονόητο. Οι Kraftwerk βρέθηκαν για
αγγλικό Sonisphere ακυρώθηκε, οι Queen οκτώ βραδιές τον Απρίλιο στο Μου
παραμένουν ανένδοτοι στην επιλογή τους. σείο Μοντέρνας
Τέχνης της Νέας Υόρκης και έπα
Και είναι κάτι τέτοιες περιπτώσεις, που πρέ- ιξαν κάθε ένα από
τα οκτώ άλμπουμ τους, από το 197
πει να υπάρχει και ένα όριο, διάολε. Γιατί οι 4 μέχρι το 2003,
με 3-D εικόνες και ένα δικό του
Queen στο rock παρελθόν τους κατάφεραν ς surround-sound
installation.
να γίνουν μαζικοί και εμπορικοί χωρίς να ρί-
ξουν πόντο την ποιότητά τους. Ο Brian May όμως, φαίνεται ότι θέλει να ξεζου-
μίσει το εφηβικό αγοραστικό κοινό, αδιαφορώντας τι του προσφέρει. Εντάξει,
τα λεφτά είναι λεφτά, αλλά και η μουσική είναι τέχνη, όχι μόνο διασκέδαση με
ποπ κορν και τσιχλόφουσκες... [ νικοσ σβερκοσ ]

Αμαρτίαι γονέων
παιδεύουσι τέκνα
Αυτή η ρήση ισχύει απόλυτα, ακόμα και όταν τα παιδιά αναλαμβά-
νουν «εθελοντικά» να διαχειριστούν το παρελθόν των γονέων τους.
Η ιστορία έχει ως εξής: Ο υιός του Paul McCartney, John, αποκάλυψε
πρόσφατα σε συνέντευξή του ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με τους
γιους των υπολοίπων Beatles για να φτιάξουν μια δική τους μπάντα.
Ο Sean Lennon και ο Dhani Harrison είναι θετικά διακείμενοι στην
πρόταση. Μόνο ο πρωτότοκος γιος του Ringo Starr, Zak Starkey αρ-
νήθηκε εξαρχής, αλλά ο δευτερότοκος Jason Starr συζητά το ενδε-
χόμενο να συμμετάσχει στο εγχείρημα. Εκτός του ότι όλοι οι παρα-
πάνω λίγο έως πολύ έχουν φτιάξει το καλλιτεχνικό τους όνομα πάνω
στο επώνυμό τους, προκύπτουν αβίαστα κάποιες ακόμα αμφιβολίες
και κάποια ερωτήματα. Κατά πρώτον, ποιό μπορεί να είναι το καλλι-
τεχνικό αποτέλεσμα μιας μπάντας που η συγκολλητική της ουσία εί-
ναι η εκ των προτέρων υπερβολική προβολή; Κατά δεύτερον τι εξυ-
πηρετούν ο πλαστικός συναισθηματισμός και οι ανιστόρητες συγκρί-
σεις; Και κατά τρίτον, ποιό άλλο τερτίπι θα βρει η μαζική μουσική
βιομηχανία για να πλασάρει την παρελθοντολαγνεία για τα «σκαθά-
ρια»; Αυτά τα ερωτήματα είναι ρητορικά. Και θα είναι πολύ μεγάλη
έκπληξη αν εκ του αποτελέσματος δοθούν οι μη αναμενόμενες απα-
ντήσεις. [ νικοσ σβερκοσ ]
12 | Sonik WORLD
SUMMER
FESTIVALS
Primavera Sound 2012
Βαρκελώνη, Ισπανία
30 Μαϊου - 3 Ιουνίου
Death Cab for Cutie, The Cure,
Franz Ferdinand, Bjork, Yann
Tiersen, Beirut, The xx, Wilco,
Kings of Convenience, Justice,
M83, Beach House, Yo La
Tengo, Rufus Wainwright,
Laura Marling, The Go! Team,
The Drums, The Rapture,
Napalm Death, Mazzy Star,
Black Lips, Spiritualized, The
Weeknd, Death In Vegas, Wild
Beasts, Saint Etienne, Big Star,
Mudhoney, SBTRKT, The Field,
The Chameleons, Grimes,
Afghan Whigs, Richard Hawley,
The Wedding Present, Dirty
Three, Japandroids.
Download Festival 2012
Donington Park, Μεγάλη
Βρετανία
8-10 Ιουνίου
Metallica, Nightwish, The
Prodigy, Megadeth, Black
Sabbath, Opeth, Lamb of God.
Lovebox Festival 2012
Λονδίνο, Μεγάλη Βρετανία
15-17 Ιουνίου
Crystal Castles, Hot Chip,
Patrick Wolf, Friendly Fires,
Lana Del Rey, The Rapture,
Kelis, Little Dragon, Grace
Jones.
Sonar 2012
Βαρκελώνη, Ισπανία
14-16 Ιουνίου
Hot Chip, New Order, The
Roots, Fatboy Slim, deadmau5,
Amon Tobin, Friendly Fires,
Lana Del Rey, Metronomy,
James Blake, Squarepusher,
Pretty Lights, Modeselektor
Cornelius, Nicolas Jaar, Austra,
Mouse on Mars, Richie Hawtin,
Laurent Garnier, The 2 Bears.
Αν και είχαμε απώλειες φέτος και όχι και τόσο
πολλά «μεγάλα» ονόματα να γυρίζουν,
τα περισσότερα ευρωπαϊκά φεστιβάλ είναι ενεργά
και μερικά εξ αυτών πιο φιλόδοξα από ποτέ.
Όπως κάθε χρονιά, έτσι και φέτος, παρουσιάζουμε
τις καλοκαιρινές, φεστιβαλικές επιλογές,
ξεκινώντας από το Primavera Sound που έχει
εξελιχθεί σε μέκκα της ευρωπαϊκής indie
κοινότητας.
Isle of Wight Festival
2012
Isle of Wight, Μεγάλη Βρετανία
20-24 Ιουνίου
Pearl Jam, Crystal Castles,
Bruce Springsteen, Enter
Shikari, Groove Armada,
Elbow, Lana Del Rey, Tom Petty
And The Heartbreakers, Primal
Scream, Best Coast, Kelis, The
Stranglers, The Charlatans,
Noel Gallagher's High Flying
Birds.
Southside Festival 2012
Bodensee, Γερμανία
22-24 Ιουνίου
blink-182, The Cure, The
Kooks, The Shins, Florence +
the Machine, Beirut, The xx,
The Mars Volta, Justice, M83,
Garbage, New Order, Bat for
Lashes, The Stone Roses,
Bombay Bicycle Club, The
Temper Trap, Kurt Vile, Twin
Shadow, Gus Gus, Noel
Gallagher's High Flying Birds,
Golden Kanine.
Rock Werchter 2012
Leuven, Βέλγιο
28 Ιουνίου - 1 Ιουλίου
Red Hot Chili Peppers, The
Cure, Pearl Jam, Snow Patrol,
Florence + the Machine, Beirut,
Kasabian, The xx, Metric,
Justice, Editors, M83, Mumford
& Sons, Garbage, Mastodon,
Cypress Hill, Bat for Lashes,
Amon Tobin, My Morning
Jacket, Gossip, Bombay Bicycle
Club, The Maccabees, Lana Del
Rey, The Temper Trap, dEUS,
Perfume Genius, Anna Calvi,
Michael Kiwanuka, Azealia
Banks.
Open'er Festival 2012
Gdynia, Πολωνία
4-7 Ιουλίου
Bloc Party, Franz Ferdinand,
Bjork, Bon Iver, The xx, The
Mars Volta, Justice, M83,
Mumford & Sons, New Order,
The Kills, Bat for Lashes, Gogol
Bordello, The Maccabees,
Friendly Fires, Orbital, Toro Y
Moi, Public Enemy, Janelle
Monae, SBTRKT, Dry The River.
Roskilde 2012
Roskilde, Δανία
5-8 Ιουλίου
The Cure, Bjork, Bon Iver, Bruce
Springsteen, The Roots, Friendly
Fires, AraabMUZIK, Sivert Hoyem.
T in the Park 2012
Kinross, Μεγάλη Βρετανία
6-8 Ιουλίου
Snow Patrol, Florence + the
Machine, Kasabian, David
Guetta, Kaiser Chiefs, New
Order, Mastodon, Elbow, Nicki
Minaj, The Stone Roses, Bombay
Bicycle Club, The Maccabees,
The Horrors, Miike Snow, The
Brian Jonestown Massacre,
Simple Minds.
Oya Festival 2012
Oslo, Νορβηγία
7-11 Ιουλίου
Bjork, Florence + the Machine, Bon
Iver, Feist, The Black Keys, The
Stone Roses, Mazzy Star, Frank
Ocean, First Aid Kit, Afghan Whigs,
Nicolas Jaar, Thurston Moore, Bob
Mould, The Devil's Blood, Odd
Future, Azealia Banks.
Exit Festival 2012
Novi Sad, Σερβία
12-15 Ιουλίου
Guns N' Roses, New Order,
Wolfmother, Duran Duran,
Gossip, Little Dragon, Plan B,
Skindred, Felix Da Housecat,
Miss Kittin, Richie Hawtin,
Laurent Garnier.
 4ήμερο εισιτήριο (1-31 Μαΐου):
74 ευρώ
 4ήμερο εισιτήριο (από 1η Ιουνίου
έως 12 Ιουλίου): 110 ευρώ
 Exit Village (Camping) Pass
(από 1η Μαΐου): 25 ευρώ
 Online προπώληση εισιτηρίων:
www.ticketarena.gr
Optimus Alive 2012
Oeiras, Πορτογαλία
13-15 Ιουλίου
Radiohead, The Cure, The
Kooks, Snow Patrol, Florence +
the Machine, Justice, Mumford &
Sons, The Kills, Tricky, The Stone
Roses, Santigold, Caribou, Noah
And The Whale, The Maccabees,
Metronomy, Mazzy Star, Danko
Jones, Warpaint, Death In Vegas,
Martina Topley-Bird, SBTRKT,
Dum Dum Girls.
Benicassim International
Festival 2012
Valencia, Ισπανία
12-14 Ιουλίου
Bob Dylan, Florence + the
Machine, Crystal Castles, David
Guetta, New Order, Bat for
Lashes, At the Drive-In, The
Stone Roses, Bombay Bicycle
Club, The Maccabees, The
Horrors, De La Soul, Dizzee
Rascal, Noel Gallagher's High
Flying Birds.
Sziget Festival 2012
Βουδαπέστη, Ουγγαρία
6-13 Αυγούστου
Placebo, Korn, The xx, Mando
Diao, Two Door Cinema Club,
The Ting Tings, The Subways,
Flying Lotus, The Stone Roses,
Friendly Fires, The Horrors, The
Pogues, Ministry, dEUS,
Glasvegas, Goran Bregovic,
Bebel Gilberto, Emir Kusturica &
The No Smoking Orchestra,
Anna Calvi, Imam Baildi.
Pukkelpop 2012
Hasselt, Βέλγιο
16-18 Αυγούστου
Foo Fighters, Bloc Party, Bjork,
Feist, The Black Keys, Wilco,
Enter Shikari, Hot Chip, Two
Door Cinema Club, Flying Lotus,
Digitalism, The Stone Roses, The
Horrors, Miike Snow, Mark
Ronson, Mark Lanegan, The Big
Pink, Afghan Whigs.
Lowlands 2012
Biddinghuizen, Ολλανδία
17-19 Αυγούστου
Foo Fighters, Bloc Party Feist The
Black Keys Enter Shikari Skrillex
Me First And The Gimme Gimmes
Ed Sheeran Ane Brun Spinvis
James Vincent McMorrow Movits!
Letlive Triggerfinger La Pegatina
Dope D.O.D. Ame Blaudzun Henrik
Schwarz Howler Les Ramoneurs
de Menhirs Dixon Willy Moon Kees
van Hondt The Kyteman Orchestra.
Sonik | 13
V Festival Weston Park
2012
Staffordshire, Μεγάλη Βρετανία
18-19 Αυγούστου
The Killers, Snow Patrol, Keane,
David Guetta, The Ting Tings,
Nicki Minaj, The Stone Roses,
Friendly Fires, The Stranglers,
The Human League, Tom Jones,
Frank Ocean, Miles Kane,
Reverend and the Makers, Noel
Gallagher's High Flying Birds,
Inspiral Carpets, Maverick
Sabre, Emeli Sande.
Reading & Leeds Festival
2012
Reading & Leeds, Μεγάλη Βρετανία
24-26 Αυγούστου
Foo Fighters, The Cure, The
Shins, Florence + the Machine,
Crystal Castles, Kasabian, The
Black Keys, Foster the People,
Bombay Bicycle Club, The
Maccabees, The Horrors, Azealia
Banks.
Rock en Seine 2012
Παρίσι, Γαλλία
24-26 Αυγούστου
Placebo, Green Day, Sigur Ros,
Bloc Party, The Shins, The Black
Keys, The Dandy Warhols, Foster
the People, Social Distortion,
Grandaddy, Mark Lanegan.
14 | Sonik WORLD
Live Spots
Fuerza Bruta
από τους δημιουργούς του De La Guarda
Από 16 Ιουνίου και για λίγες παραστάσεις
στο BADMINTON
Στο πρώτο έργο, το 2006, επικράτησε χαμός.
Ήμασταν κι εμείς παρόντες, όπως και άλλοι
29.999 που βρέθηκαν εκεί, Σειρά φέτος έχει
το Fuerza Bruta, από τους ίδιους δημιουργούς.
Η παράσταση φέρνει τους θεατές στην
κυριολεξία στο κέντρο της δράσης.
Ξεφεύγοντας από τα όρια του φραστικού
λόγου και της θεατρικής συμβατικότητας, το
Fuerza Bruta είναι ένα θέαμα στο οποίο οι
αλήθειες συγκρούονται και η πραγματικότητα
έρχεται σε δεύτερη μοίρα, καθώς οι χορευτές
τρέχουν ανάμεσα σε τοίχους που κινούνται,
προσπαθούν να συναντηθούν τρέχοντας
από τις αντίθετες πλευρές ενός πανιού που
στροβιλίζεται και διασκεδάζουν χορεύοντας
σ’ έναν υδάτινο κόσμο που αιωρείται μερικά
εκατοστά πάνω από τα κεφάλια των θεατών.
Το Fuerza Bruta είναι δημιούργημα του Diqui
James και έκανε πρεμιέρα στο Μπουένος
Άιρες το 2005. Από τότε έχει περάσει
από πολλές μεγάλες πόλεις σε Ευρώπη
και Αμερική, ενώ συνεχίζει την πέμπτη
θριαμβευτική του χρονιά στη Νέα Υόρκη...
Στις 19 Μαΐου, οι Moon Duo, το μοναδικό
space/psych rock σχήμα του Ripley Johnson
(Wooden Shjips) θα δώσει μία από τις πιο
αναμενόμενες (για μας) συναυλίες των
τελευταίων μηνών.
Στις 29 Μαϊου, οι επανενωμένοι και αγαπημένοι
Afghan Whigs στο Vox. Ανοίγουν οι Bokomolech.
Στις 7 Ιουνίου, το συγκρότημα-έμβλημα
του thrash & του πολιτικού speed metal,
οι Sacred Reich, στο Gagarin.
Είναι ίσως οι κορυφαίοι εκπρόσωποι του
southern rock. Έστω οι πιο δημοφιλείς,
ακόμα και σε mainstream ακροατήρια.
Πόσοι fans του είδους θα βρεθούν να δουν
τα εναπομείναντα γερόντια από κοντά στις 18
Ιουνίου, στο Γήπεδο Baseball Ελληνικού;
Έχω μεγάλη απορία, αλλά μυρίζομαι
ευχάριστες εκπλήξεις για τη διοργανώτρια...
Αν δεν την πατήσει λόγω Ιταλίας-Ιρλανδίας.
Οι Orbital έρχονται στην Αθήνα για μία μόνο
εμφάνιση το Σάββατο 23 Ιουνίου 2012.
Στις 27 του μήνα, το καθιερωμένο ετήσιο
ραντεβού με το Ejekt Festival, στον
Ολυμπιακό Πόλο Φαλήρου. Φέτος με
headliners τους Kasabian και τους James,
Miles Kane, Katzenjammer.
Στις 30 Ιουνίου, CUBA Festival, με την
υποστήριξη της πρεσβείας της Κούβας, στο
προπονητικό κέντρο Baseball, στο Ελληνικό.
Με Ibrahim Ferrer Jr., Ramon Soto & La
Cucaracha, Ivan Lopez, Yuliel Perez Rivera.
BACKSTAGE
Kool Keith
@ Mark Lanegan Band
Fuzz Club
Της Μάρως Αγγελοπούλου
Ναρκωτικά, αλκοόλ, γκρούπις, σεξ.
Το backstage της συναυλίας του Mark Lanegan
στις 5/4 στο Fuzz Club είχε όλα τα υπόλοιπα
εκτός από τα παραπάνω…
Hip Hop Μάιος
“A little more reds?”
“No”
Ο Mark Lanegan στέκεται λίγα
μέτρα μακριά από τη σκηνή για να
στην Αθήνα!
ελέγξει τον φωτισμό. Με εντυπω­
σιακή οικονομία λέξεων που δεν
ξεπερνούν τις 4-5 έχει εξηγήσει
επακριβώς τι θέλει. Μπλε φόντο
στη σκηνή και μια μπάρα από ελά­
Οι φίλοι της hip hop μουσικής θα έχουν να λένε για τον Μάιο που μας έρχεται. Τέσσερα (4) χιστα κόκκινα φώ­­τα. Ο Remco
πολύ δυνατά ξένα live μαζεμένα, που από τη μία σου φέρνουν πονοκέφαλο τι να διαλέξεις Frijns στέκεται δίπλα του. Είναι ένας
και που να πρωτοπάς (έχουν κλείσει και οι κάνουλες για τα συναυλιο-δάνεια…), αλλά από τύπος απευ­θείας βγαλμένος λες
από το 1969, με μακριά ξανθά
την άλλη μπορούν να υποστηρίξουν ένα διαφορετικό κοινό σε hardcore και classic hip hop.
μαλλιά και πάλλευκο πρόσωπο.
Στα συν της υπόθεσης και οι χαμηλές τιμές εισιτηρίων (το ένα μάλιστα δωρεάν) που σίγουρα
Θυμίζει περισσότερο roadie των
θα ενθαρρύνουν τους fans να πάνε σε περισσότερα από ένα.
Flying Buritto Brothers, παρά τον
Αρχή (όχι χρονολογικά) με το δωρεάν show που σε άλλες περιπτώσεις θα πλήρωνες πάνω
tour manager της περιοδείας του
από 20 ευρώ για δεις. Κυριακή 13 Μαΐου στο Κ44 (Κων/πόλεως 44) με την επιστροφή του
Lanegan. Προσπαθεί μάταια να τον
Νεοϋορκέζου freestyle θρύλου Supernatural, μαζί με τον Imani, ιδρυτή και mc των πολυα-
πείσει να προσθέσουν λίγο επι-
γαπημένων The Pharcyde από το Λος Άντζελες. Μέσα σε όλα αυτά θα υπάρχει και BBQ το
πλέον φωτισμό στη σκη­νή. Ο ίδιος
μεσημέρι έξω από το χώρο. Τι πιο δελεαστικό πια; Δύο από τα μεγαλύτερα classic hip hop
ο Mark δίπλα του, σταυρώνει τα
ονόματα σε ένα show με δωρεάν είσοδο!
χέρια μπροστά. Δεν έχει διάθεση
Η ίδια εταιρία παραγωγής (QNQ Productions) την Πέμπτη 24 Μαΐου ξαναφέρνει στην Ελ-
να το διαπραγματευτεί.
λάδα μετά από πέντε χρόνια και με χαμηλό εισιτήριο άλλο ένα θρύλο της Νέας Υόρκης
(Bios, Πειραιώς 84), τον Kool Keith aka Dr. Octagon aka Dr. Dooom, ιδρυτή των Ultramagnetic “Just a little man!”
MC’s και έναν από τους πιο παραγωγικούς rappers όλων των εποχών! Όποιος είχε πάει στο “I said no”
πρώτο show του Kool Keith στην Ελλάδα, έχει να λέει για την ενέργεια και τη σουρεαλιστική Ο Remco μου εξηγεί λίγο αργό­
ατμόσφαιρα! τερα ότι δεν κουβαλούν δικό τους
Και μέσα σε όλα αυτά η Rapstage (μαζί με την Frau’s Productions) φέρνει για πρώτη φορά φωτισμό στην περιοδεία, με απο­
στην Ελλάδα τους πολυεθνικούς (στην καταγωγή) La Coka Nostra (Ill Bill, Slaine, Danny Boy, τέλεσμα ο Mark να αφιε­ρώνει πά­
DJ Lethal) το Σάββατο 19 Μαΐου (Κύτταρο, Ηπείρου 48). ντα χρόνο για το στήσιμο του –
Supernatural
Μπορεί να έχουν χάσει κάπως τη λάμψη του παρελθόντος έτσι κι αλλιώς λιτού– σκηνικού σε
και να μην έρχεται μαζί τους ο Everlast (θα τον δούμε κάθε χώρο που εμ­φανίζονται.
όμως στο φετινό Rockwave), αλλά όπως και να έχει το κέ-
ντρο της Αθήνας εκείνο το Σάββατο θα μυρίζει μπαρούτι!
Vangelis Patsialos
[ μάνος νομικός ]
13 Μαΐου – Supernatural / Imani
(The Pharcyde) – K44
19 Μαΐου – La Coka Nostra – Κύτταρο
24 Μαΐου – Kool Keith – Bios
| epatsialos.gr
19.00. Ο Steven Janssens, χαμο-
γελαστός, με το μαλλί πηγμένο
«Δουλεύω ένα χρό­νο μαζί του.
Ό,τι βλέπεις, ό,τι ρυθμίσεις γίνο­
νται, είναι πάντα δική του επιλο-
γή». Μόνο στο soundcheck απέ-
χει ελαφρά, αφήνοντας χώρο στην
μπά­ντα να στήσει τον ήχο της.
Μα­ζί τους και ο επί σειρά ετών
φί­λος του, Aldo Struyf των indie-
rock Millionaire, με το ψευδώνυ-
μο του «δρυίδη του program-
ming». Ο Struyf έπαιζε key-
boards στο εξαιρετικό “Bubble-
gum”, είχαν συνεργαστεί στην πε-
ριοδεία των Creature with the
Atom Brain (σημ. side project του
Aldo), στήριξε τον Lanegan στις
προσπάθειες απεξάρτησης, παρέ­
χοντάς του φιλοξενία στο Βέλ­
γιο και ήταν ο ίδιος στον οποίο
αποτάθηκε όταν έψαχνε μια νέα
backing μπάντα για την περιο-
δεία του “Blues Funeral”. Εκεί-
νος υπέδειξε μια σύνθεση βέλ-
γων μουσικών: το ντράμερ Jean-
Phillipe de Gheest, το μπα­σίστα
Frederic Jacques και τον κιθαρί-
στα και frontman των Whodads,
Steven Janssens. Τους έστειλε
τρία τραγούδια από το άλμπουμ
για να τα προετοιμάσουν. Λίγες
ημέρες αργότερα η συμφωνία
είχε κλείσει.
στην μπριγιαντίνη και στυλ
Johnny Cash στα νιάτα του, μου
δείχνει τις κιθάρες που σκοπεύ-
ει να χρησιμοποιήσει στη συ­
ναυλία. Μια μαύρη Gibson Les
Paul custom και μια κίτρινη Fender
Telecaster. Αν και κουρασμένος,
όπως όλοι, μετά από μια δίωρη
καθυστέρηση της πτή­σης από
Θεσ­σαλονίκη, δύσκολα κρύβει
τη χαρά του τόσο για το αποψινό
live όσο και για τη συμμετοχή
του στη μπάντα: «το αρχικό πλά-
νο ήταν για μια ευρωπαϊκή περι-
οδεία, αλλά τελικώς θα συνεχί-
σουμε για ΗΠΑ και Αυστραλία.
Αύριο πρωί φεύ­γουμε για Βέλ-
γιο, ουσιαστικά να ξεκουρα­στού­
με για μία μέ­ρα και αμέσως ταξι-
δεύουμε για Με­ξικό. Ο Mark εί-
ναι ένας εξαιρετικός μουσικός
και επαγγελματίας σε όλα. Είναι
ευτυχία μου να παίζω μαζί του».
Όση ώρα η μπάντα κανονίζει
τον ήχο του “Gravedigger’s song”,
που επρόκειτο να ανοίξει σε λί­
γες ώρες τη συναυλία, ο Mark
στέ­κεται πίσω από τη σκηνή και
απλά ακούει, χωρίς να παρεμβαί­
νει. Η ίδια ηρεμία μεταφέρεται
και στα παρασκήνια. «Να ξέρεις,
είναι πάντα έτσι», λέει η K., φί­λη
της μπάντας που μένει στην Ελ-
λάδα τα τελευταία οκτώ χρόνια
και τους ακολουθεί στις συναυλί-
ες, όπο­τε είναι εφικτό. Αυ­τή είναι
η πέμπτη συναυλία του Lanegan
που βλέπει φέτος. «Πο­τέ δε μα­
ζεύεται κόσμος back­stage. Ακό­μα
και όταν τα παιδιά μαζεύονται και
χαλαρώνουν κα­πνίζοντας και πί-
Sonik | 15
«Ακόμα και όταν τα παιδιά
μαζεύονται και
χαλαρώνουν καπνίζοντας
και πίνοντας μπύρες,
ο Mark πάντα αποσύρεται
γιατί έχει κόψει το
τσιγάρο και το αλκοόλ.
Δε θέλει να μπαίνει
σε πειρασμούς»
νοντας μπύρες, ο Mark πάντα
Vangelis Patsialos | epatsialos.gr
αποσύρεται γιατί έχει κόψει το
τσιγάρο και το αλκοόλ. Δε θέλει
να μπαίνει σε πειρασμούς».
Ακόμη και αν οι ημέρες των
καταχρήσεων είναι πίσω του, ο
Lanegan διατηρεί την ίδια στό-
φα του ευγενούς outlaw. Ανεβαί­
νει στη σκηνή και στέκεται μπρο­
στά από το μικρόφωνο. Μό­νο σε
ένα τραγούδι θα κάνει sound­
check σήμερα. Η εισαγω­γή του
“One Way Street” γεμίζει το άδειο
Fuzz – σε λίγες ώρες δε θα πέφτει
καρφίτσα. Τα αυλάκια στο πρό-
σωπό του πετρώ­νουν κάτω από
το κόκκινο φως, η μόνη κίνηση εί­
ναι αυτή της φω­νής του, σαν αρ-
χαία φωτιά που ξυπνά από βαθύ
ύπνο και πάλλεται στο λαιμό του.
Ασυναίσθη­τα, μου έρχονται τα λό-
για του κολ­λητού του, Greg Dulli,
πριν λίγο καιρό στο Λονδίνο: «Ό,τι
έχει να δώσει ο Mark, είναι εκεί.
Στη φωνή του. Σ’ αυτή την κατα­
στρο­φική, ανελέητη φωνή».
 Τάσεις, εξελίξεις
και προτάσεις από την Sonik | 17
ελληνική μουσική σκηνή
και αγορά

SONIK

Το να επιχειρήσει κανείς να καταγράψει λεπτομερώς την τρέχουσα κατάσταση

στο ελληνικό δισκογραφικό σκηνικό, θα απαιτούσε την έκταση ενός τεύχους ρακτήρα, αλλά και την ενημέρωση, έχουν πέ-
και στο τέλος θα προκαλούσε ακατάσχετη βαρεμάρα στην πλειοψηφία των σει κατά 20-30%. «Υπάρχει κόσμος που ακούει
αναγνωστών. Το να βρούμε όμως τα πραγματικά στοιχεία και να καλέσουμε στο διαδίκτυο, διαβάζει μουσικά περιοδικά και
μερικούς από τους ανθρώπους-πρωταγωνιστές της μουσικής μας βιοτεχνίας μετά έρχεται και αγοράζει. Πολλοί ζητούν και κάνουν) ότι θα τα καταφέρουν, και τους το ευ-
(από δισκογραφικές, από δισκοπωλεία και όχι μόνο) να μας δώσουν τη δική τους τη δική μας γνώμη. Το καλό είναι ότι μαθαίνει ο χόμαστε ολόψυχα: «Το κεντρικό μας κατάστη-
ένας απο τον άλλον, μας μαθαίνουν και τους μα, επι της οδού Πανεπιστημίου 54, βρίσκεται
οπτική για την παρούσα κατάσταση και το μέλλον της φυσικής πώλησης,
μαθαίνουμε. Αν δεν υπήρχε η οικονομική κρί- σε διαδικασία μετεγκατάστασης, επίσης στο
παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις
που λάβαμε. Μπορεί η αγορά ή όχι μουσικής και ο βαθμός αυτής να αφορά τον
ση, θα έμπαινε περισσότερος κόσμος», μάς
λέει. Όσο για το διαδίκτυο, μάς λέει ότι έχει
κέντρο της Αθήνας. Διατηρεί όμως ένα τμήμα
του ανοικτό, με σκοπό την ενημέρωση των πε-
Ποια είναι η συνολική
καθένα μας, μπορεί να είναι επίσης εύκολη η απαξίωση των πάντων στο όνομα
μιας κακώς εννοούμενης και μονόπλευρης «ελευθερίας» (όπως αντίστροφα
βλάψει μεν το δισκάδικο, «αλλά μας βοήθησε λατών γι’ αυτή την αλλαγή θέ­σης. Μέσα στις πτώση της αγοράς;
να γίνουμε και καλύτεροι στη δουλειά μας με επόμενες μέρες θα εκδοθεί δελ­τίο τύπου σχε- Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που μπορέσα-
και μια ακατάσχετη και αντιδημιουργική κλάψα για την εποχή που χάνεται), αλλά τις πληροφορίες και την ταχύτητά του». τικά με την νέα μας διεύθυνση. Η εταιρεία με να αντλήσουμε για το 2011, η πτώση της αγο-
δεν είναι άσχημο να ακούμε που και που απόψεις ανθρώπων από διαφορετικές σκοπεύει τόσο να διατηρήσει τα τέσσερα ράς για τη φυσική πώληση σε δισκοπωλεία και
θέσεις εντός κι εκτός της δισκογραφίας, ανεξάρτητα με το βαθμό συμφωνίας μας. Η κατάρρευση «μικρών» υπάρχοντα καταστήματά της (κέντρο, Mall, αλυσίδες, ήταν για την ελληνική αγορά δραμα-

Μετρόπολις και «μεγάλων» Χαλάνδρι και Θεσσαλονίκη) όσο και την πλειο- τική. Σχεδόν ένα στα τρία cd δόθηκαν το 2011
Από τα «φέσια» των δισκοπωλείων «Άθλια» χαρακτηρίζει τη σημερινή κατάσταση
ψηφία των θέσεων εργασίας σε αυτή την τόσο
δύσκολη, για όλους εποχή», είναι η δήλωση-
σε σχέση με το 2010 (1.144.441 κομμάτια το

στη σταθεροποίηση της αγοράς

Συνεχίζοντας και κλείνοντας
το θέμα του προηγούμενου
τεύχους, το SONIK ερευνά
την τρέχουσα κατάσταση
στα δισκοπωλεία,
τις δισκογραφικές και το DIY.
Κάποτε, η έννοια φυσικό προϊόν έφερνε στο
μυαλό μας αποκλειστικά το δισκοπωλείο, το
οποίο όμως είναι αυτό που βιώνει (ως κλάδος
λιανικής) πρωταρχικά την κρίση και τη μεταδί-
δει στον παραγωγό με μικρή χρονοκαθυστέρη-
ση. Η πτώση του τζίρου του πρώτου οδηγεί σε
επισφάλειες (στη χειρότερη) ή μειωμένες πα-
ραγγελίες (στην καλύτερη) ή σε τραγικές κα-
θυστερήσεις. Κι ενώ η λιανική συνήθως «τα χώ­
νει» στη χονδρική και τούμπαλιν, στο χώρο της
μουσικής επικρατεί... σύμπνοια ως προς την
πτωτική πορεία. Βλέπετε, στη χώρα μας είναι
τόσο εμφανής η πτώση αυτή, που δεν χωράει
και πολλή συζήτηση. Κάποιοι, όμως, φαίνεται
(κατά δήλωσή τους) να τη βιώνουν απλά πιο...
μαλακά: «Η μείωση του τζίρου είναι εμφανής
όχι όμως δραματική. Το πρώτο τρίμηνο του 2012
έως τώρα έχει (αν έχει) μικρή πτώση σε σχέση
με το αντίστοιχο του 2011», μας λέει ο Δήμος
Πασσάς που πλέον τρέχει μόνος του το δισκά-
δικο Rock & Roll Circus, το οποίο σώζεται κυρί-
ως γιατί διαθέτει ένα εξειδικευμένο και πιστό
κοινό. Ο δε Προκόπης Τζίλης, η ψυχή του Λω-
τού, που αντίστοιχα αποτελεί μαγνήτη των μου­
σικόφιλων της συμπρωτεύουσας, μάς λέει ότι
η μείωση έρχεται ευτυχώς σταδιακά, «όχι με
απότομες βουτιές και τουλάχιστον δίνει κά-
ποια περιθώρια προσαρμογής και σχετικών κι-
νήσεων». Μελαγχολία για τις παλιές καλές
εποχές είναι φυσικό να υπάρχει: «Δεν θέλω να
σκεφτώ τη συνολική πτώση σε σχέση με την
πραγματικά καλή περίοδο του Λωτού (τέλη
’90s – αρχές ’00s)». Η Ελένη Νεουδάκη, από
την άλλη, αναφέρει ότι οι πωλήσεις του Record
House, ενός παραδοσιακού δισκάδικου στη
Νέα Σμύρνη που έχει κρατήσει όχι μόνο το χα-
ο Χρήστος Παπαγιάννης από τη Venerate In-
dustries, μια εταιρία-booking agency και ανε-
ξάρτητη δισκογραφική, εξειδικευμένη και
προσανατολισμένη σ’ ένα φανατικό κοινό. Πα-
ρόλα αυ­τά, η κρίση δεν δείχνει στην περίπτω-
σή της να κάνει διακρίσεις ή τουλάχιστον...
σημαντικές δια­κρίσεις. Και πώς να κάνει, όταν
είναι πασιφανής η αδυναμία μεγάλου μέρους
του κόσμου να ανταποκριθεί σε οποιαδήποτε
αγορά που ξεπερνά τα όρια του απαραίτητου,
αλλά και η παράλληλη κατάρρευση του κομ-
ματιού της λιανικης πώλησης μέσω μεγάλων
αλυσίδων. Η κάπο­τε βασίλισσα της λιανικής
στη χώρα μας, η αλυ­σίδα Μετρόπολις, μετά
την είσοδό της στη διαδικασία του άρθρου 99
πριν ένα χρόνο, αγωνίζεται να επιβιώσει. Το αν
θα τα καταφέρει, παραμένει ακόμα και για
ένα μεγάλο μέρος των insiders της αγοράς,
άγνωστο. Οι ίδιοι επιμένουν (και πολύ καλά
απάντηση που λάβαμε από το γραφείο Τύπου
του σχετικά με την κατάσταση που βρίσκεται.
Αλλά και τα μικρότερα σημεία σχεδόν έχουν
εξαφανιστεί. Τα ενεργά δισκοπωλεία που έχουν
παραμείνει είναι εκείνα που έκαναν καλύτερη
διαχείριση, απέκτησαν ένα σταθερό και φανα-
τικό κοινό, ενώ δεν σταμάτησαν να ενημερώνο-
νται. Είναι εκείνα που πάνω απ' όλα στηρίζονται
από ανθρώπους-φίλους. Ο Γιάννης Πλατσόπου-
λος, εκ της Archangel, η οποία μας έχει συνηθί-
σει σε ποιοτικές κυκλοφορίες, πηγαίνει λίγο
παρακάτω και αναφέρει ότι τον όρο «δισκοπω-
λεία» αυτή την στιγμή τον κρατά μόνο η επαρ-
χία και λίγο η περιφέρεια της Αθήνας. «Αν δεν
υπήρχαν αυτά τα καταστήματα δεν θα κάναμε
καν αναφορά σ' αυτήν την λέξη. Η πτώση του
τζίρου φέτος, όπως και τα τελευταία χρόνια,
είναι στο 60% περίπου». Και πέφτει 100% μέσα
στα νούμερα όλης της αγοράς.
2011 έναντι 3.331.819, το 2010), ενώ υπάρχουν
και format που «εξαφανίστηκαν», όπως αυτό
των cd singles που σημείωσαν αρνητικές πωλή-
σεις το 2011, ενώ το 2010 έδωσαν 7.596 κομμά-
τια. Προφανώς τα καταστήματα επέστρεψαν
και τα τελευταία singles πίσω στις εταιρίες, κι
έκλεισε ένα κεφάλαιο σχεδόν οριστικά.
«Τα δισκάδικα της χώρας έχουν αρχίσει να
εκλείπουν», μας λέει ο Τάσος Μαρούγκας, χρό­
νια στέλεχος του τμήματος ξένου ρεπερτορίου
της ΕΜΙ. «Αυτά που θεωρούσαμε μέχρι σήμε-
ρα μεγάλα δισκάδικα έχουν γίνει multistores.
Oι πωλήσεις πέφτουν συνεχώς, αλλά έχει εμ-
φανιστεί ένας μικρός πυρήνας μουσικόφιλων
που αγοράζει συχνά –και αποκλειστικά– βι-
νύλιο. Για αυτό και τα δισκάδικα που είναι κα-
λύτερα ενημερωμένα στις κυκλοφορίες βινυ-
λίου έχουν και τακτικότερους πελάτες. Οι δι-
σκογραφικές δεν μπορούν παρά να «προσαρ-
μόζονται» στην ζήτηση.»
18 | Sonik greek
Βινυλίου και ποιότητος
το ανάγνωσμα
«Από την κρίση επηρεάζονται λιγότερο το βι-
νύλιο και οι καλοί δίσκοι», μας λέει ο Δήμος
Πασάς, και συμπληρώνει: «Οι προσφορές εν-
νοείται πως είναι πάντα μία λύση. Το τριήμε-
ρο sale που κάνουμε κάθε χρόνο στις αρχές
Μαρτίου, δίνει την ευκαιρία σε πολλούς να
αγοράσουν ένα σπάνιο δίσκο σε πολύ καλή
τιμή ή να κλείσουν πολλές τρύπες της δισκο-
θήκης τους ξοδεύοντας ένα εξαιρετικά χα-
μηλό ποσό ή ακόμα να πάρουν μία νέα κυ-
κλοφορία σε τιμή κόστους». Στη σταθερή
αύξηση των πωλήσεων του βινυλίου αναφέ-
ρεται ο Προκόπης Τζίλης, ενώ ο Χρήστος Πα-
παγιάννης μας λέει ότι αν εξαιρέσουμε τα
βινύλια, «τα υπόλοιπα είναι δύσκολο να κρα-
τηθούν από τους λίγους που θα μπορούν να
αγοράσουν».
Το αξιοπερίεργο είναι ότι μέχρι και στο βι-
νύλιο κατορθώσαμε και είχαμε ως χώρα πτώ-
ση. Στον τομέα που όλες οι άλλες αγορές ση-
μειώνουν αύξηση, σε σχέση με το 2010, η Ελλά­
δα παρουσίασε μείωση των πωλήσεων στο (από
21.434 κομμάτια το 2010, φτάσαμε μόλις τα
11.750 το 2011).
Η Ειρήνη Σουργιαδάκη, που ανήκει στην ανε­
ξάρτητη εταιρία Dead Scarlet Records, αναφέ­
ρει ότι η διαφορά με τα προηγούμενα χρόνια
είναι σημαντική, «αν σκεφτεί κανείς πως οι με-
γάλες αλυσίδες έχουν σταματήσει την τοποθέ­
τηση του cd ως προϊόντος, και το downloading
μαζί με το βινύλιο κερδίζουν όλο και περισσό-
τερο έδαφος. Αλλά αυτό ειναι κάτι που φάνηκε
και στις περσινές πωλήσεις, τουλάχιστον για
το β΄ εξάμηνο του ’11. Αντίθετα η Fabrika, που
είναι το αδερφάκι της Dead Scarlet και ασχο-
λείται με minimal μόνο σε βινύλια, σημειώνει
αρκετά σημαντικές πωλήσεις στο εξωτερικό
μέσα στο ίδιο διάστημα.»
Το περίπτερο
και οι εφημερίδες
Υπάρχει ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στα νού­
μερα των πωλήσεων που συγκεντρώνει για
λογαριασμό της IFPI η Deloitte. Αν κανείς δεν
αρκεστεί στους παραδοσιακούς τρόπους διά-
θεσης του προϊόντος, αν δεν συμπεριλάβει μόνο
όσα δόθηκαν μέσω καταστημάτων, αλλά βά-
λει και το περίπτερο στους αριθμούς των πω-
λήσεων, τότε η συνολική αξία των ηχογραφη-
μάτων που πουλήθηκαν μέσα στο 2011 αυξά-
νει κατά 700.000 ευρώ και φτάνει μετά βίας
τα 4,7 εκ ευρώ. Αν, όμως, προσθέσει και τα cd
που δίνονται μαζί με τις εφημερίδες, η αγορά
σημειώνει (σε ποσότητες) ως σύνολο αύξηση
της τάξεως του 100% σε σχέση με το 2010.
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, 11.899.694 κομ-
μάτια δόθηκαν με όλους τους τρόπους μέσα
στο 2011, έναντι 5.797.195 το 2010! Αντιλαμ-
βανόμαστε ότι πλέον τα φυσικά σημεία πώλη-
σης πλην του περιπτέρου αντιστοιχούν στο 10%
των συνολικών κομματιών που δίνονται. Το
δισκοπωλείο εξαφανίζεται...
Η Heaven από την άλλη, εταιρία που έχει
ένα εμπορικό ρεπερτόριο που εξαντλεί γρήγο-
ρα την όποια δυναμική του, μας εξέπληξε. «Όσον
αφορά στην εταιρία μας», αναφέρει ο Γιάννης
Νικολόπουλος, «η Heaven, σε αντίθεση με τη
συνολική εικόνα της αγοράς, παρουσιάζει αύ-
ξηση περίπου 9-10%». Μην ξεχνούμε, όμως,
ότι είναι και η μοναδική δισκογραφική εταιρία
που μπορεί να διαφημιζει διαρκώς την «πρα-
μάτεια» της μέσα από ένα τηλεοπτικό κανάλι,
στην προκειμένη περίπτωση τον Αντέννα. Το
Alter μας άφησε χρόνους, κι έτσι τις άπειρες επα­
ναλήψεις του ρεπερτορίου της Λύρα, που έβα-
λαν αισθητικά στην ίδια μέρα τον rocker και τον
Πανταζή, διαδέχθηκε η αναβίωση του χιτ «Μου
χρωστάς, δε σου χρωστάω» και λίγο μετά το
τέλος του καναλιού.
Ο Γιάννης Νικολόπουλος κάνει πολύ ενδια-
φέρουσες διαπιστώσεις για το σύνολο της αγο­
ράς: «Το 87% περίπου των συνολικών πωλήσε-
ων της αγοράς το 2011 έγινε μέσω premiums»,
συμπεραίνει, συμπληρώνοντας ότι το 3% έγι-
νε μέσω των σημείων πώλησης Τύπου και το 10%
μέσω δισκοπωλείων. «Είναι ηλίου φαεινότε-
ρο ότι η πώληση μέσω εφημερίδων κατέχει
πλέον τη μερίδα του λέοντος στις πωλήσεις
και ακολουθούν ασθμαίνοντας οι πωλήσεις
μέσω δισκοπωλείων.»
Αλλά η Heaven κάθε άλλο παρά στηρίζεται
στα premium. Τα kiosk αντίστοιχα αντιπροσω-
πεύουν περίπου το 21% και τα ψηφιακά το 26%.
«Η εταιρία μας στηρίζεται περισσότερο στις νέες
κυκλοφορίες και λιγότερο στον “κατάλογό”
της, τον οποίο εκμεταλλεύονται κατά κόρον οι
υπόλοιπες δισκογραφικές, με αποτέλεσμα βε­
βαίως να σαρώνει το premium ως μορφή διάθε-
σης δισκογραφικού ρεπερτορίου», ανέφερε.
Η Universal, από την άλλη, αν και δεν είναι
ΕΜΙ σε πλούτο ελληνικού ρεπερτορίου, έχει και
ισχυρό κατάλογο που δίνει κατά κόρον στις
εφημερίδες, αλλά και κατά καιρούς σημειώνει
απίστευτες για την εποχή πωλήσεις μέσω πε­
ριπτέρου και περιοδικών. Το μεταθανάτιο άλ-
μπουμ της Amy Winehouse θα έβρισκε ελάχιστα
σημεία πώλησης. Όπως και να το δει κανείς, μια
τέτοια μεγάλη κυκλοφορία αδυνατεί να βρει δι-
σκοπωλεία μεγάλα για να «βγει» στο ευρύ κοι-
νό. Με τα Μετρόπολις να έχουν κλείσει αρκε­τά
καταστήματα και τα Public να μην έχουν αμι-
γώς μουσικό προσανατολισμό (αν και τα τελευ-
ταία έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς),
με το δεδομένο των πολύ μεγάλων επισφαλειών
από δισκο­πω­λεία και απλήρωτων λογαριασμών
ή εξοφλήσεων μετά θάνατον, το περίπτερο κά-
νει «τζιζ» για τις ανεξάρτητες (και πολύ σω-
στά), αλλά φαντάζει μονόδρομος για τις «μεγά-
λες» δισκο­γραφικές εταιρίες. Έχουν κι αυτές την
ευθύνη τους, την έχει κι ο καταναλωτής, την
έχει και ο δισκοπώλης ή η αλυσίδα που ξεζού-
μισε το μουσικόφιλο, όσο μπορούσε και όσο
προλάβαινε, μέχρι και το τέλος. Μέχρι και σή-
μερα. Αλλά από το φαύλο αυτό κύκλο δύσκολα
βγαί­νουν κι αυτές. Η Amy Winehouse έδωσε
μαζί με το «πεθαμένο» Esquire πάνω από 13.000
κομμάτια, σε τιμή 13 ευρώ. Επόμενη στη σειρά,
από τη Universal, ήταν η πολυσυζητημένη Lana
Del Rey. Ο Αλέξης Πατάκης, υπεύθυνος ξένου
ρεπερτορίου της Universal, ισχυρίζεται ότι
κατά βάση ελάχιστα πράγματα έχουν αλλά­ξει:
«Σχετικά με τη συζήτηση για το κατά πόσον
υπάρχει αγορά φυσικού προιόντος η απάντηση
μου είναι... ναι! Πρώτα από όλα μια μεγάλη με-
ρίδα των καταναλωτών αγοράζει CD μέσω των
εφημερίδων σε μια τιμή γύρω στα €4,00-
€5,00, όχι μακριά από την τιμή των mid price
CD που πωλούνται στα παραδοσιακά δισκοπω-
λεία και που αποτελούν το 80% του καταλόγου
μουσικής. Επίσης, και σε πανευρωπαικό επίπεδο,
το φυσικό προιόν, παρόλη την μείωση στις πωλή-
σεις, κρατάει ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς και
ελκύει ακόμη παραδοσιακούς καταναλωτές
μέσω ειδικών επανεκδόσεων και deluxe συ-
σκευασιών. Σχετικά με το βινύλιο, η αγορά εί-
ναι περιορισμένη αλλά λόγω της συνολικής
μείωσης έχει αυξηθεί το ποσοστό του στο μίγ-
μα των πωλήσεων.»
Ελληνικό και ξένο
ρεπερτόριο
Η κρίση δεν ξεχωρίζει ελληνικό και ξένο ρεπερ­
τόριο, όπως δείχνουν τα στοιχεία που έχουμε.
68,8% είναι η πτώση του ελληνικού ρεπερτορί-
ου το 2011, έναντι 65,7% που είναι η πτώση του
διεθνούς. Συνολικά 1.755.119 ευρώ είναι η αξία
των πωληθέντων στα δισκοπωλεία και τις αλυ-
σίδες όσον αφορά στο ελληνικό ρεπορτόριο
(έναντι 5,6 εκ. το 2010) και περίπου 2 εκ ήταν η
αξία των πωληθέντων του διεθνούς ρεπερτορίου
(από 5,9 εκ), ενώ 270 χιλ. είναι η αξία των πω-
ληθέντων εκ του κλασικού ρεπερτορίου – πε-
ρίπου η μισή από αυτήν του 2010.
Σίγουρα, όμως, όταν τα πράγματα δεν ανά-
γονται απλώς σε αριθμούς που εξολοθρεύουν
τα όποια ποιοτικά συμπεράσματα – κάθε κοινό
έχει την ιδιαιτερότητά του. Χαρακτηριστικό πα-
ράδειγμα αυτό της Dead Scarlet: «Επειδή το εί-
δος της Dead Scarlet δεν είναι ιδιαίτερα pop
και απευθύνεται σε μεγάλο βαθμό σε ανθρω-
πους που έχουν ιδιαίτερη αγάπη σ’ αυτό το συ-
Sonik | 19
γκεριμένο είδος μουσικής (new wave, dark wave,
neofolk etc), το e-shop της σελίδας έχει τακτική
Η Amy Winehouse έδωσε
επισκεψιμότητα και κίνηση», συμπλήρωσε από μαζί με το «πεθαμένο»
την πλευρά της η Ειρήνη από την εταιρεία.
Esquire πάνω από 13.000
«Σε ένα χρόνο η κομμάτια, σε τιμή 13 ευρώ.
πώληση θα έχει αλλάξει» Επόμενη στη σειρά,
«Έχω την εντύπωση ότι σε ένα χρόνο δεν θα
από τη Universal,
υπάρχει πώληση με την μορφή που γνωρίζα-
με έως τώρα. Πιστεύω ότι θα γίνεται μέσα από ήταν η πολυσυζητημένη
e-shop και όσον αφορά στους έλληνες καλλι-
τέχνες η πώληση θα γίνεται μέσα από τα live
Lana Del Rey.
που θα διοργανώνουν. Είναι πιο άμεση», λέει ο
Γιάννης Πλατσόπουλος, της Archangel, ανα-
φερόμενος στο σχετικά άμεσο μέλλον. «Δου-
Γιάννης Νικολόπουλος (Heaven):
Oι δισκογραφικές εταιρείες καταφεύγουν
όλο και πιο συχνά στο μοντέλο της «έτοιμης
παραγωγής»!
«Σε ό,τι αφορά το ρόλο των δισκογραφικών εταιρει-
ών, η προσωπική μου εμπειρία με οδηγεί στο συ-
μπέρασμα ότι οι δισκογραφικές εταιρείες –αντιλαμ-
βανόμενες ότι το έσοδο από τις πωλήσεις είναι
ισχνό και δεν μπορεί να συντηρήσει τη λειτουργία
τους– αρχίζουν να μεταβάλλονται σταδιακά σε
managers, επιχειρώντας (επιτυχώς τις περισσότε-
ρες φορές, με την εξαίρεση κάποιων ονομάτων που
είναι ήδη καθιερωμένα και δεν δέχονται να υποβλη-
θούν στη διαδικασία αυτή) να δεσμεύσουν το καλλι-
τεχνικό τους δυναμικό με συμβάσεις, οι οποίες
έχουν ως αντικείμενο, όχι μόνο τη δισκογραφική συ-
νεργασία, αλλά και την ανάληψη του καλλιτεχνικού
management. Πέραν τούτου, η παραδοσιακή δισκο-
γραφική σύμβαση των «τριών υλικών φορέων ήχου μακράς διαρκείας» επίσης έχει αρ-
χίσει να φθίνει, αφού, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, οι όποιες κυκλοφορίες –κυ-
ρίως νέων καλλιτεχνών– περιορίζονται σε δύο-τρία μεμονωμένα ηχογραφήματα που
ενίοτε διατίθενται αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή. Θα ήταν ανακριβές να πει κανείς
βέβαια ότι το cd μακράς διαρκείας έχει αφανισθεί από την αγορά, αλλά πάντως, όλο και
συχνότερα αναζητούνται από τις δισκογραφικές εταιρείες και τους καλλιτέχνες πιο ευ-
έλικτες μορφές συνεργασίας, αφού η ηχογράφηση ολόκληρου δίσκου, λόγω και του
κόστους που αυτή συνεπάγεται, φαντάζει πολλές φορές ασύμφορη για τις εταιρείες.
Για το λόγο αυτό εξάλλου, οι δισκογραφικές εταιρείες καταφεύγουν όλο και πιο συχνά
στο μοντέλο της «έτοιμης παραγωγής», δηλαδή της παραγωγής, της οποίας το κόστος
έχει εξ ολοκλήρου (ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της) καλυφθεί από τον ίδιο τον καλλι-
τέχνη. Τέλος, δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι οι προκαταβολές δικαιωμάτων απο-
τελούν πλέον είδος προς εξαφάνιση. Δεν είμαι σε θέση –υπό τις υπάρχουσες ιδίως
συνθήκες, οι οποίες καθιστούν επικίνδυνες τις προβλέψεις ακόμη και σε χρονικό εύρος
λίγων μηνών– να διαβλέψω το μέλλον της δισκογραφικής αγοράς σε μία πενταετία,
εκείνο που θα μπορούσα να πω ωστόσο είναι ότι με τη δραστική συρρίκνωση του εσό-
δου από την παραδοσιακή μέθοδο πωλήσεων, θα αναζητούνται όλο και πιο ευρηματι-
κές μέθοδοι συνολικής αξιοποίησης της δυναμικότητας των καλλιτεχνών, στο πρότυπο
του «360» μοντέλου που έχει τα τελευταία χρόνια ξεκινήσει να εφαρμόζεται.»
20 | Sonik greek
λεύουμε όλους τους εναλλακτικούς τρό­πους
πώλησης κι ειδικά αυτόν σε συναυλίες. Μπο-
ρώ να σου πω ότι η πώληση ειδικά στις συναυ­
λίες κερδίζει συνεχώς έδαφος γιατί αυτός ο
τρόπος είναι πιο άμεσος –πιο απτός– αλλά και
πιο φιλικός προς τον αγοραστή», συμπληρώ-
νει. Μέσω internet κάνει πλέον η Venerate το
30% των πωλήσεών της, ενώ από την ΕΜΙ μας
ενημέρωσαν ότι οι ψηφιακές πωλήσεις «έχουν
σαφώς μία αυξητική πορεία αλλά δεν μπο-
ρούμε να πούμε ότι οι πωλήσεις φυσικού προ-
ϊόντος αντικαθιστούνται από ψηφιακές».
«Το πως θα είναι η κατάσταση, θα εξαρτηθεί
από την πορεία της γενικότερης κατάστασης
της χώρας και της οικονομίας της, οπότε δε
2L8: «Διαπιστώσαμε τελικά το πόσο εύκολο είναι να δώσεις
νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει ασφαλής εκτί-
μηση», μας λέει ο Προκόπης από το Λωτό, ενώ
ο Δήμος Πασάς πιθανολογεί ότι σε ένα χρόνο
από τώρα η αγορά θα είναι σε χειρότερη κα-
τάσταση (κι εδώ κολλάει επίσης το... όπως και
η χώρα): «Εξαρτάται και από το τι κάνει ο καθέ­
νας μας για αυτό. Η προσπάθεια πάντα φέρνει
αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα εξαρτάται και από
τις απαιτήσεις του καθενός από εμάς, καθώς
και από το πόσο εύκολα προσαρμοζόμαστε
στην πραγματικότητα.»
Πιο απόλυτοι εμφανίζονται οι 2L8, καλλιτέ­
χνες που πλέον ανέλαβαν μόνοι τους τις τύ-
χες τους: «Η μουσική πλέον αντιμετωπίζεται
ως είδος πολυτελείας και, σύμφωνα με την
πορεία της πολιτικής κατάστασης στη χώρα,
θα έχει την ίδια τύχη με όλα τα άλλα είδη πο-
λυτελείας», αναφέρουν.
«Υπάρχει ένα πείσμα
και μια αντίδραση»
Από την άλλη, το κλασικό δισκάδικο στηρίζεται
περισσότερο από ποτέ στην εξειδίκευση, στην
πρόταση, τις προσωπικές σχέσεις, τους ανθρώ­
πους... «Την επιβίωσή μας τη χρωστάμε πρώτα
απ’ όλα στον κόσμο που ψωνίζει ακόμα, κι ας
ζορίζεται», λέει η Ελένη Νεουδάκη, που δεν φαί­
νεται να το βάζει κάτω, ενώ πλέον διαπιστώνει
ξεκάθαρα ότι έχει πληγεί το mainstream ρε-
περτόριο, το οποίο έχει απαξιωθεί από τη διά-
θεσή του σε περίπτερα κι εφημερίδες. «Υπάρ-
χει ένα πείσμα και μια αντίδραση, να μην στε-
ρηθούν τη χαρά της μουσικής. Προσπαθούμε
να είμαστε συνεπείς με πελάτες και προμηθευ­
τές, οργανωμένοι και ενημερωμένοι. Αυτό μετα­
φράζεται σε πολλές παραπάνω ώρες δου­λειάς,
ενώ η δουλειά είναι πιό πολύπλοκη πια. Κρατά­
με με αγάπη το βινύλιο, που το βλέπουμε εδω
και χρόνια ν’ ανθίζει πάλι. Όσον αφορά στις τι­
μές, υπάρχει μεγάλη ποικιλία, αλλά και... χάος.
Π.χ. το ίδιο cd έρχεται ακριβό στην αρχή και
βγαίνει σε προσφορά απο την εταιρεία για ένα
περιορισμένο χρονικό διάστημα ενός, δύο,
τριών μηνών μετα απο λίγο. Εμείς προσπαθού­
με να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή τιμή,
άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε όχι...»
Sonik | 21
Σπήλιος Λαμπρόπουλος
(Public):
«Η τελευταία γενιά των ανθρώπων
που έμαθαν να καταναλώνουν
συστηματικά μουσική είναι όσοι
σήμερα είναι 35 ετών.»
Το 2011, σε μια περίοδο που η μουσική στη χώρα μας σημείωσε
την υψηλότερη, συγκριτικά, πτώση τα τελευταία 35 χρόνια, το Public κριμένες πόλεις, ούτε καν στη Νέα Υόρκη και
βασιζόμενο, εν πολλοίς, στα μεταχειρισμένα !
έκλεισε με μερίδιο αγοράς άνω του 45%, ποσοστό που το 2012
προβλέπεται να αγγίξει το 60% (δεν υπολογίζονται kiosk sales). Οι προβλέψεις για
Ήταν αδύνατον, λοιπόν, να λείπει από το ρεπορτάζ ο Σπήλιος την επόμενη διετία...
Λαμπρόπουλος, commercial manager CD/DVD της αλυσίδας
Για την επόμενη διετία, προβλέπεται μία στα-
και «άρρωστος» μουσικόφιλος πάνω απ’ όλα. διακή επιπρόσθετη πτώση στην πανελλήνια
αγορά, της τάξεως του 33 με 35% – πτώση
Για να επιβιώσει ένα που θα οφείλεται συνδυαστικά:
1. Στο μη αναστρέψιμο που σημειώσαμε πα-
κατάστημα δίσκων ραπάνω (μειωμένο ενδιαφέρον του κό-
σήμερα, έχει δύο σμου για τη μουσική, απαξίωση του ίδιου
επιλογές... του «προιόντος» μέσα από τη δωρεάν διά-
θεσή του στο Διαδίκτυο),
...Ή οφείλει να εξειδικευτεί πλήρως, αφού μουσική είναι όσοι σήμερα είναι 35 ετών. 2. Στους οικονομικούς περιορισμούς του μέ-
πρώτα κάνει μία έρευνα αγοράς ότι υπάρχει Προφανώς και πάντοτε θα υπάρχει ο έφηβος σου Έλληνα που, με τη νέα κοινωνική πραγ­
κοινό να το υποστηρίξει (π.χ. μαύρη μουσική, που θέλει να αγοράσει Avril Lavigne, Black ματικότητα, θα δυσκολεύεται ενίοτε να κα­
κυρίως βινύλιο ή μόνον ορχηστρική μουσική) Veil Brides ή Tokio Hotel, αλλά η πλειοψηφία ταναλώνει προϊόντα τα οποία δεν είναι
ή να μην σνομπάρει καμία κατηγορία υποψή- του κοινού που αγοράζει cd & βινύλια είναι πρώτης ανάγκης,
φιου καταναλωτή: στο Public θέλουμε να πι- σίγουρα άνω των τριάντα. Σίγουρα δεν βοη- 3. Στα λιγότερα δισκοπωλεία που έχουν απο-
στεύουμε ότι καλύπτουμε τις ανάγκες και του θάει καθόλου ότι πρακτικά έχουν απομείνει μείνει ήδη σε σχέση με τις αρχές του 2011.
ενημερωμένου μουσικόφιλου που θέλει να πολύ λίγα σημεία διάθεσης και, ως εταιρεία,
Τα Public είναι μία αμιγώς ελληνική αλυσίδα
αγοράσει πχ. το νέο άλμπουμ των Black Keys
σε βινύλιο ή κάποια επανέκδοση των King
δεν μας αρέσει καθόλου που σταδιακά υπο-
χωρεί ο ανταγωνισμός, καθώς μοιραία μι-
πολυκαταστημάτων ψυχαγωγίας . Στα 6,5 χρό-

τους δίσκους σου, σχεδόν σε όλους όσους απευθυνθείς!» Crimson, αλλά και του περιστασιακού επι-
σκέπτη που έχει έρθει να «χαζέψει» στο τμή-
Οι 2l8, επέλεξαν όχι μόνο το δικό τους δρόμο, αλλά και μια πρωτοποριακή λύση, αυτή του
Pledgemusic. Κάθε φίλος της μουσικής τους είχε την ευκαιρία να διαλέξει από μια προτει-
μα βιβλίου ή να προμηθευτεί ένα iPod ή να
αποκτήσει το “Game Of Thrones” σε blu-ray
κραίνει και η πίτα στο σύνολό της.
Στην Αγγλία τα πράγματα
νια λειτουργίας της, διατηρεί εννιά καταστήμα-
τα στην Ελλάδα (Σύνταγμα, Πειραιά, Γλυφάδα,
Άγ. Δημήτριο – Athens Metro Mall, Μαρούσι –
Mall Of Athens, Θεσσαλονίκη – Mediterranean

σίγουρα δεν είναι

νόμενη λίστα και να δηλώσει ενδιαφέρον για κάποιο αντικείμενο ή εμπειρία που έχει σχέ- Cosmos, Θεσσαλονίκη – Τσιμισκή, Βόλος, Ιω-
και μπορεί απλώς να ενδιαφέρεται για το νέο άννινα), δύο στην Κύπρο (Λευκωσία, Λεμεσό)
ση με το συγκρότημα. Στην συνέχεια o κάθε ενδιαφερόμενος μπορούσε να προχωρήσει
σε παραγγελία (on-line) και αμέσως μετά την ολοκλήρωση της δημιουργίας του νέου δί-
δίσκο του Κ. Βήτα ή μία συλλογή των James.
Παράλληλα, δεχόμαστε κατά μέσο όρο καθη-
καλύτερα... και ένα e-commerce (www.public.gr)
σκου, το συγκρότημα απέστειλε στους οπαδούς του ό,τι είχαν παραγγείλει ή, σε περίπτω-
μερινά περίπου 100 ονομαστικές παραγγελί- Παραδοσιακές δυνάμεις του χώρου (π.χ.
ση εμπειρίας, επικοινώνησε μαζί τους για τις περαιτέρω λεπτομέρειες. «Όταν στήναμε το
ες από όλη την Ελλάδα με special requests Beanos, Fop, Virgin) έχουν κλείσει, μόνον το Η μουσική έπαιζε εξαρχής σημαντικό ρόλο στο
πρότζεκτ στο Pledgemusic, την πλατφόρμα με την οποία χρηματοδοτήσαμε το τρίτο μας
που κοιτάμε να ικανοποιούμε [αν ο τίτλος δεν HMV έχει απομείνει από μεγάλες αλυσίδες product mix του Public...
άλμπουμ, ήμασταν πολύ περίεργοι για την αντίδραση του κοινού. Πίστευα ότι θα ήταν
είναι κατηργημένος] με εισαγωγές από Ολ- (δίνοντας όμως βάρος σε dvd/games/apple «...Πιστεύαμε και πιστεύουμε ότι ένα μεγάλο μέ-
ανάμεικτες», μας εξομολογούνται τώρα. «Από την ημέρα που το δημοσιεύσαμε όμως είδα
λανδία, Αγγλία, Αμερική, Αυστραλία κ.ά. products), ενώ δεκάδες ιστορικά καταστήμα- ρος της πτώσης της μουσικής είχε, δυστυχώς, να
ότι η αντίδραση ήταν μία και περιγράφεται καλύτερα από τη λέξη: επιτέλους. Η υποστήρι-
ξη από τους φίλους των 2L8 ήταν καθολική, κάτι που με γέμισε απορία για την τόσο αρνη- τα στο Camden, στο Portobello κ.ο.κ. είναι κάνει με την κρίση του θεσμού του παραδοσιακού
τική εικόνα που έχουν για τις εταιρίες ακόμα και άνθρωποι που δεν έχουν επαφή με τον H πτώση της αγοράς ήδη μία μακρινή ανάμνηση. δισκοπωλείου, που από το 2005 φαινόταν ότι δεν
χώρο. Μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής απεθυνθήκαμε μόνοι μας σε δισκάδικα, πάλι
με επιφύλαξη, για να διαπιστώσουμε τελικά το πόσο εύκολο είναι να δώσεις τους δίσκους
όσον αφορά στο φυσικό Στην Αμερική αντίστοιχα, μόνον μικρά, ανε-
ξάρτητα μαγαζιά έχουν απομείνει, καθώς οι
είχε ευοίωνο μέλλον. Είναι, ωστόσο, πολύ σημαντι-
κό το γεγονός ότι ποτέ δεν είχαμε «απλώς και λίγα
σου, σχεδόν σε όλους όσους απευθυνθείς. Πάντα δίναμε πολλά cd στα live μας, βέβαια προϊόν είναι δεδομένη κολοσσοί του παρελθόντος (π.χ. Tower Re- cd στο βάθος», αλλά δώσαμε βάρος σε κατηγορίες
αυτό έχει αλλάξει τώρα πια, καθώς είναι πολλοί αυτοί που δεν έχουν λεφτά να αγοράσουν
cd. Αντισταθμίζει λίγο την κατάσταση το e-shop μας το οποίο δέχεται παραγγελίες από
και μη αναστρέψιμη... cords) έχουν εγκαταλείψει το παιχνίδι προ πολ-
λού και μόνον το φαινόμενο Amoeba εξακο-
(jazz, βινύλια, metal, soundtracks) που διαθέτουν
σταθερό και εξειδικευμένο κοινό, το οποίο έχει
πόλεις που δεν έχουν ενεργά δισκάδικα και πολλές από το εξωτερικό». ...καθώς η τελευταία γενιά των ανθρώπων λουθεί και επενδύει μαζικά στην αγορά μουσι-
απαιτήσεις και δεν ικανοποιείται εύκολα.»
που έμαθαν να καταναλώνουν συστηματικά κής – ακόμα και αυτό όμως, μόνον σε συγκε-
22 | Sonik greek
GREEK SPOTS
My Wet Calvin
Pop Eye
Monsieur Minimal
Η Inner Ear φαίνεται ότι είναι
από τις λίγες, αν όχι η μοναδική
δισκογραφική που συνεχίζει να
επενδύει πάνω σε άλμπουμ. Ανε-
ξάρτητα με τις (φυσιολογικές) ποιο­
­τικές διακυμάνσεις του πλούσιου
πλέον ρόστερ της και κάποια κα-
κεντρεχή και μάλλον φθονερά σχό­
λια που διαβάζουμε ανωνύμως στο
διαδίκτυο, σχεδόν κάθε μήνα έχει
να παρουσιάσει και μία νέα κυκλο­
φορία. Εκτός από τη «Χρυσαλλίδα»
του Κ. Βήτα που παρουσιάζουμε
σ’ αυτό το τεύχος, τσεκάρετε και το
“Happened Before” των My Wet
Calvin που θα παρουσιάσουμε στο
επόμενο. Ο δίσκος αποτελείται από
10 κομμάτια που αρχικά προορίζο­
νταν για μεμονωμένα singles, αλλά
Θάνος Ανεστόπουλος
τελικά αποφασίστηκε να συμπερι­
ληφθούν στο ίδιο album, συνοψί-
ζοντας όλα τα στοιχεία που συν-
θέτουν την ηχητική ταυτότητα των
My Wet Calvin. Εντάξει, αν δεν «κα­
ταπιούμε» το σενάριο, μπορούμε
να απολαύσουμε το δίσκο, ξεκι-
νώντας από την mainstream στιγ-
μή τους που παρουσιάζουμε στα
καλύτερα κομμάτια του μήνα.
Και η πρώτη προσωπική δουλειά
του Θάνου Ανεστόπουλου (Διάφα­
να Κρίνα) θα κυκλοφορήσει τις επό­
μενες μέρες από την Inner Ear (στο
label του Εξώστη). Τίτλος της, «Ως
Το Τέλος». Aπό την αμερικάνι­
κη δισκογραφική εταιρεία Limited
Fanfare Records κυκλοφορεί η νέα
δουλειά των Zebra Tracks στις 5
Ιουνίου που τιτλοφορείται “Col-
lective Guilt”. Το περσινό double
A-side single με τα τραγούδια “Isa­
belle Creeps” και “Bicycles” (θα πε­
ριέχονται στο άλμπουμ) μάς έδω-
σε μια εικόνα για το τί να περιμέ-
νουμε. Το δεύτερο, μάλιστα (τόσο
shoegaze...), απέκτησε πρόσφατα
και video clip που μπορείτε να βρεί­
τε στο YouTube. Επιστρέφουν,
τέσσερα χρόνια μετά το ντεμπού-
το τους, οι Pop Eye. Τους πρωτο-
γνωρίσαμε από την εμφάνισή τους
στη Γιορτή της Μουσικής, το ραδιο­
φωνικό hit “The Deepest Sea” που
κυκλοφόρησαν στη Sound of Every-
thing, αλλά και τη συμμετοχή τους
σε συλλογή του Δημήτρη Παπασπυ­
ρόπουλου με το τραγούδι τους “If
you…”. Στο δεύτερο άλμπουμ τους,
με τα ίδια ποπ στοιχεία που τους
Zebra Tracks
χαρακτηρίζουν, την παραγωγή την
έκαναν οι ίδιοι, ενώ τη διανομή
την έχει αναλάβει... το διαδίκτυο.
Στη διεύθυνση www.sendspace.
com/file/o23ky4 μπορείτε να κα-
τεβάσετε όλο το άλμπουμ δωρεάν.
Το 2010 η Live2 ανέλαβε το
ιστορικό River Party στο Νεστό-
ριο της Καστοριάς και κατάφερε
να το ανανεώσει σε όλα τα επίπε-
δα. Η αλήθεια είναι ότι μουσικό
και κατασκηνωτικό φεστιβάλ αυ-
τού του μεγέθους δεν έχουμε άλ­
λο στην Ελλάδα – η προσπάθεια που
γίνεται σε πολύ δύσκολες εποχές
είναι πραγματικά αξιέπαινη. Φέτος,
το River Party θα λάβει χώρα το
πενθήμερο, από 1 έως και 5 Αυγού­
στου 2012 και μπορεί να μη γνω-
ρίζουμε ονόματα από εμφανιζό-
μενους, γνωρίζουμε την τιμή των
πρώτων πενθήμερων εισιτηρίων,
η οποία είναι ιδιαίτερα ελκυστι-
κή: 35 ευρώ. Δεν ξέρω πόσο θα
κατορθώσουμε να επιτύχουμε την
ανεμελιά που ευαγγελίζονται οι
River Party
διοργανωτές... Μια πολύ εν-
διαφέρουσα έκδοση κυκλοφορεί
αυτές τις μέρες από τον Λύχνο. Ο
Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας πα­
ρουσιάζουν μία μουσική εργασία
πάνω στην ποίηση της beat γε-
νιάς, «ένα μουσικό παραμύθι για
μεγάλους, γραμμένο με τα λόγια
των beat ποιητών», όπως αναφέ-
ρουν. Η έκδοση συνοδεύεται από
πολυσέλιδο ένθετο βιβλίο, που πε­
ριλαμβάνει εκτενές σημείωμα των
αδελφών Κατσιμίχα για τη σχέση
τους με την ποίηση της beat γε-
νιάς (που ανακάλυψαν τυχαία ένα
χειμωνιάτικο βράδυ του 1971, όντας
φοιτητές), πληροφορίες για τη «βέ­
βηλη» αυτή γενιά και τους βασι-
κούς της εκπροσώπους, πολλές φω­
τογραφίες και φυσικά τους στί-
χους των ποιημάτων με επεξηγη-
ματικά σχόλια. Ο Monsieur
Minimal επιστρέφει με νέο EP,
υπό τον τίτλο “Digital Love EP”, στο
οποίο περιλαμβάνονται τέσσερα
ολοκαίνουργια αγγλόφωνα τρα-
γούδια. Το EP κυκλοφορεί στις 3
Μαΐου από την The Sound Of Eve­
rything και αποτελεί τον προάγ-
γελο του τρίτου album του που θα
κυκλοφορήσει τον Οκτώβρη του
2012.
LIEBE
Τα αγαπημένα
μας άλμπουμ
από τα 80s
Nitzer Ebb
Belief
Το συγκεκριμένο άλμπουμ
κυκλοφόρησε το 1989, σημαίνοντας
το τέλος –μουσικά και αισθητικά–
της δεκαετίας του ’80.
Michael Jackson
Thriller
Φανταστικό εξώφυλλο, με εξίσου
φανταστικό μουσικό περιεχόμενο.
Στην προκειμένη περίπτωση,
τα λόγια είναι περιττά.
Depeche Mode
Black Celebration
Οχι μόνο καλύτερο άλμπουμ για τους
DM, αλλα ίσως και ολόκληρης της
δεκαετίας. Αν κρίνουμε την
συγκεκριμένη δουλειά δίνοντας
έμφαση και στους στίχους τότε σίγουρα
βρίσκεται στα 10 καλύτερα ever.
Duran Duran
Rio
Γεμάτοι έμπνευση οι Duran Duran –
δίχως καμία δυσκολία το RIO κερδίζει
άνετα μια θέση στα αγαπημένα μας
άλμπουμ. Γνήσιο αναμνηστικό μιας
πλούσιας μουσικά δεκαετίας.
Sonik | 23
Αν και το πολύχρονο
overdose από 80s revival
έχει κάνει τους
περισσότερους
επιφυλακτικούς,
Bauhaus Human League
οι Liebe κατάφεραν
The Sky's Gone Out Hysteria να μας «ψήσουν»
Με τέσσερα άλμπουμ μέσα
σε τέσσερα χρόνια, δύσκολο
Εκπληκτικό άλμπουμ που
και πάλι. Ζητήσαμε
κυκλοφόρησε αρχές Μαΐου του
να μπορέσεις να ξεχωρίσεις το
1984. Μουσικά ξεχωριστό που τα αγαπημένα τους
καλύτερο. Σίγουρα το συγκεκριμένο
έχει κάτι μοναδικό το οποίο
πραγματικά ακούγεται ευχάριστα άλμπουμ από τη δεκαετία
μέχρι σήμερα.
ανακαλύπτεις με την πρώτη ακρόαση. που λατρεύουν μουσικά
Softcell (και όχι μόνο) και μάς
Prince απάντησαν με μερικές
Purple Rain Non-Stop Erotic
προφανείς επιλογές,
Κλασικό –πλέον– άλμπουμ, με το Cabaret αλλά και εκπλήξεις.
οποίο εκατομμύρια κόσμος χόρεψε, Δικαίως κάποιοι το θεωρούν ως
αγάπησε, γέλασε, δάκρυσε. αριστούργημα της δεκαετίας.
Ο Prince, μέσα απο αυτή τη δουλειά, Ένα άλμπουμ γεμάτο μουσικές www.liebe.gr
κέρδισε τον σεβασμό όλου του πλανήτη. και συναίσθημα.
Marvin Gaye Madonna
Midnight Love Like a Virgin
Έχουμε να κάνουμε με ένα Αν σκεφτεί κανείς ότι τα μισά και
άλμπουμ-σταθμό για τα μουσικά παραπάνω τραγούδια αυτού του
δεδομένα της εποχής και όχι μόνο. άλμπουμ θα ακούγονται για πάντα
Μια σπουδαία παραγωγή που πολλοί φρέσκα, αυτομάτως κερδίζει μια
ζηλεύουν μέχρι και σήμερα. θέση στα αγαπημένα μας.
24 |
RE
UNI
ONS
Έπαιρναν τους πιο ισχυρούς όρκους
(στο Θεό τέλος πάντων που πιστεύουν)
οι Stone Roses τα προηγούμενα χρόνια
ότι δεν θα επανασχηματιστούν.
Κι όμως, τα 10 εκατομμύρια λίρες
για τις πρώτες τρεις εμφανίσεις τους
το 2012 και τα εχέγγυα ενός
θριαμβευτικού εμπορικού come back,
τους έκαναν να ξανασκεφτούν αυτό
το «ποτέ» και να ενδώσουν σε ένα
reunion που θα σταθεί δίπλα στα
Μια αναπόφευκτη
δεκάδες που έχουν λάβει χώρα τις δύο
τελευταίες δεκαετίες. Τελικά,
και τον τάφο της μπάντας ξεσκάλισε
εξέλιξη;
ο John Squire (παρά τις αντίθετες
Της Σωτηρίας Αδαμοπούλου δηλώσεις του 2009) και την προσωπική
του πικρία παραμέρισε
Να αποδώσουμε τιμή και δόξα «σε όσους αντιστέκονται ο Ian Brown, που το 2009 είχε δηλώσει
στο χρήμα» ή να μη στοιχηματίσουμε τόσο εύκολα σε κάτι στο περιοδικό Word για το συνεργάτη
του: «Μου έστειλε ένα κομμάτι εδώ και
που με τις κατάλληλες συνθήκες σχεδόν πάντα συμβαίνει;
Το SONIK παρουσιάζει τις 10 μπάντες που αντιστέκονται σθεναρά
18 μήνες –πολύ καλό, ακουγόταν
όμορφο, μου άρεσε– αλλά οι γιοι μου
μου είπαν: “Μπαμπά, δεν μπορείς
σε ένα ενδεχόμενο επανένωσης και εξηγεί τους λόγους να δουλέψεις μ’ αυτό. Ο άνθρωπος
που δεν συνέβη αυτή μέχρι τώρα... σε πούλησε έτσι δεν είναι;”».
Φήμη, ρευστό που πρέπει να μοιραστεί εξί-
σου, ισχυροποιημένα εγώ, ναρκωτικά, ακόμα
και παιδιά και οικογένειες που προκύπτουν,
συμβόλαια που πρέπει να αλλάξουν, όλα
μπαίνουν κάτω από την ταμπέλα των «δημι-
ουργικών διαφορών» και οδηγούν κάποια
στιγμή –πρόωρα ή μη– στο τέλος της μπάντας.
Εκτός, πια, αν υπάρξει και αιφνίδιος θάνατος,
όπου εκεί τα πράγματα ξεκαθαρίζουν χωρίς
να υπάρξει κάποια άλλη αιτία. Ο χρόνος ισχυ-
ροποιεί τη δίψα του κοινού, αλλά πολλές φο-
ρές δεν αποδεικνύεται σύμμαχος και για τις
σόλο πορείες των μελών τους. Και έτσι μένει η
στατική εικόνα μιας μπάντας που διαλύθηκε
στα καλύτερά της, έστω κι αν τα μέλη της βιώ-
νουν τη δική τους mid-life και artistic crisis.
Είτε γιατί επιδιώκουν να την ξεπεράσουν ανώ-
δυνα, είτε γιατί στα λοιπά project τους τα μέλη
πέρασαν στα αζήτητα, είτε γιατί τα λεφτά είναι
πολλά, το συμπέρασμα είναι ένα: η πλειοψη-
φία των πάλαι ποτέ επιτυχημένων συγκροτη-
μάτων είναι καταδικασμένη να επανενωθεί,
έστω για μία περιοδεία. Πολλές φορές, μάλι-
στα, το αποτέλεσμα, τουλάχιστον στο συναυ-
λιακό κομ­μάτι, ξεπερνά και τις δικές μας χαμη-
λές προσδοκίες, όπως συνέβη πρόσφατα με
τους Pulp. Το αν έχουν τίποτα νέο να προσφέ-
ρουν στη μουσική είναι τουλάχιστον ανεξάρ-
τητο από τη δυνατότητα που έχεις να πας στις
συναυλίες τους και να περάσεις καλά.
Παρ' όλα αυτά, μερικές μπάντες δεν επα-
νενώθηκαν ποτέ, ξεπερνώντας προτάσεις
πολλών εκατομμυρίων αλλά και τη θετική
διάθεση κάποιων εκ των μελών τους. Οι The
Jam, του Paul Weller που πρόσφατα κυκλο-
φόρησε νέο άλμπουμ, αποτελούν καημό πολ-
λών νοσταλγών της χρυσής τους δεκαετίας,
αλλά ο Paul Weller εμφανίζεται –χρόνια τώ­
ρα– κάθετος, έστω κι αν αμβλύνει σιγά σιγά
τον τρόπο που το εκφράζει. Το 2006, o ίδιος
είχε δηλώσει στο BBC6music: «Η επανασύν-
δεση των Jam δεν θα γίνει ποτέ. Θα πρέπει να
πεινάω εγώ και τα παιδιά μου για να το σκε-
φτούμε, και δε νομίζω ότι αυτό θα συμβεί –
καλύτερα να βρω μια δουλειά σε van ή στην
οικοδομή». Το Νοέμβριο του 2011 έκανε μια
παρόμοια, αλλά ίσως πιο μαλακή δήλωση,
στην οποία τόνιζε ότι ελπίζει να μη χρειαστεί
να προβεί σε επανασύνδεση των The Jam για
οικονομικούς λόγους. Ο Weller πάντως είναι
ξεκάθαρος και θα πρέπει να του το αναγνωρί-
σουμε: πιστεύει ότι ο μοναδικός λόγος για
τον οποίο μια επιτυχημένη μπάντα του πα-
ρελθόντος επανασχηματίζεται είναι… τα χρή-
ματα. Είναι όμως έτσι;
Οι The Jam είναι μέρος μιας ολόκληρης σει-
ράς από γκρουπ που αντιστάθηκαν όταν θα
Sonik | 25
Pulp
Abba
The Jam
μπορούσαν να το κάνουν (και πλέον είναι και
αδύνατο να γίνει η επανασύνδεση), είτε αντι-
στέκονται ακόμα έχοντας αρκετούς πόντους
αξιοπιστίας. Για παράδειγμα, τα ηχογραφήμα-
τά των Abba, αλλά και άλλες εκμεταλλεύσεις
(π.χ. το Mama Mia musical) αρκούν για να ει-
σπράττουν οι άνθρωποι μια ζωή και η εικόνα
τους να αναπαράγεται «εις τους αιώνας των
αιώνων», ακόμα και στις νεότερες γενιές. Επο-
μένως, οι κατηγορηματικές δηλώσεις των Bjorn
Ulvaeus και Benny Anderson είναι κάτι παρα-
πάνω από πιστευτές: «Δεν υπάρχει απλά κανέ-
να κίνητρο για να επανασχηματιστούμε», δεν
κουράζονται να δηλώνουν, συμπληρώνοντας:
«Τα χρήματα δεν είναι παράγοντας και θα θέ-
λαμε να μας θυμάται ο κόσμος όπως ήμα-
σταν». Ακολουθούν οι υπόλοιπες οκτώ σχεδόν
«χαμένες υποθέσεις»...
BEATLES
Καθόλη τη διάρκεια των 70s, οι φήμες για
επανασύνδεση των Beatles φούντωναν και
καταλάγιαζαν αμέσως μετά, τροφοδοτώντας
την ακατάπαυστη δίψα του κοινού για νέο
26 | Hüsker | 27
REUNIONS Dü Sonik

υλικό. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι μεταξύ τους

δεν χάθηκαν μετά το πέρας της κοινής τους Morrissey
πορείας. Οι Harrison και Starr εμφανίστηκαν
στα εκατέρωθεν σόλο άλμπουμ, το ίδιο συνέ-
βη και με τους Lennon και Harrison, ενώ οι
«Νιώθω ότι έχω δουλέψει
τέσσερίς τους έπαιξαν για τελευταία φορά σε
δίσκο το 1973, στο “You're Sixteen” του Ringo πολύ σκληρά από Cocteau Twins
Starr – αν και ο McCartney ηχογράφησε τα
Led Zeppelin
μέρη του ξεχωριστά στην Αγγλία.
Κινητικότητα είναι σίγουρο ότι υπήρξε. Κά-
τη διάλυση των Smiths
ποια στιγμή φαίνεται ότι έκλεισαν ένα session The Clash
στο Abbey Road, αλλά το «ουδέν κρυπτόν υπό και οι άλλοι όχι, οπότε
τον ήλιον» στην περίπτωσή τους οδήγησε στη
ματαίωση της προσπάθειας. Αρκετές, δε, σε-
λίδες μουσικών περιοδικών έχουν γεμίσει με
γιατί να τους χαρίσω
ιστορίες για το τί συνέβη το Νοέμβριο του
1976 στα Davlen Studios του Los Angeles, την προσοχή που εκείνοι
όπου οι φήμες αναφέρουν ότι μαζεύτηκαν για
να ηχογραφήσουν νέο υλικό. Κανείς δεν μπο-
ρεί να πει με βεβαιότητα ότι ηχογράφησαν
δεν έχουν κερδίσει;».
τελικά τα πέντε κομμάτια που δεν άκουσε κα-
νείς, και μάλιστα με την αρωγή του George
Martin. Πάντως, το ότι το σενάριο αυτό ανα-
σύνδεση – ο αιφνίδιος θάνατος του Lennon, πάλεψαν φιλότιμα, προστάτευσαν τη φήμη να παίξουν στο Coachella Valley Music and Arts Festival, αλλά ένα
φέρει ότι τα tapes σβήστηκαν ευθύς αμέσως,
όμως, έσβησε κάθε ελπίδα. του group, διαλύοντάς το την κατάλληλη μήνα πριν πατήσουν το πόδι τους στη σκηνή το reunion ακυρώθηκε.
μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ακόμα κι αν
Ας το παραδεχτούμε: οι Beatles δεν είχαν στιγμή και συνεχίζοντας έτσι τα επόμενα χρό- Η αιτιολογία ήταν ότι απλώς... «δεν τα βρήκαν». Έκτοτε ακούμε με το
υπήρξε πείραμα, το βέβαιο είναι ότι απέτυχε.
ποτέ το ζήλο και σοβαρό κίνητρο να επανα- νια να αποτελούν βασική πηγή έμπνευσης σταγονόμετρο τη μαγευτική φωνή της Liz, π.χ. στο καταπληκτικό
Λιγότερο από τρία χρόνια μετά, το Μάιο του
συνδεθούν, καθώς και το χρήμα δεν τους έλει- για μια σειρά από συγκροτήματα και των δύο “Lifeforms” των Future Sound of London, ή στο άλμπουμ “Mezzanine”
1979, όλοι –πλην του Lennon– βρέθηκαν στο
πε, και ο μύθος που είχε χτιστεί θα μπορούσε πλευρών του Ατλαντικού. Το “Should I Stay or των Massive Attack (αλλά και στο Καραϊσκάκη, ζωντανά, το 2006)...
γάμο του Eric Clapton με την πρώην σύζυγο
έστω και μερικώς να γκρεμιστεί, ενώ και ατο- Should I Go?” έγινε κτήμα και της νεότερης Στην περίπτωσή τους, βέβαια, εμείς δεν παίρνουμε και όρκο ότι δεν
του George, Patty Boyd. Οι τρεις τους, μαζί με
μικά/καλλιτεχνικά δεν έμειναν ανενεργοί. Σε γενιάς με την εμφάνισή του στο τηλεοπτικό θα ξαναβρεθούν ποτέ στη σκηνή.
τον Clapton, φέρονται να εκτέλεσαν στη γιορ-
συνέντευξή του στο Rolling Stone, ο Paul σποτάκι της Levi's το 1992, βρέθηκε στο νο.1,
τή που ακολούθησε κομμάτια από το “Sgt.
Pepper's Lonely Hearts Club Band”. Αυτά
λέει ο μύθος τουλάχιστον, καθώς αν οι μαρτυ-
McCartney ήταν αποκαλυπτικός των αιτιών,
ξεκαθαρίζοντας μια για πάντα το τοπίο. Ισχυ-
έκανε τις φήμες για επανασύνδεση να «ξανα-
φουντώνουν» (όχι τυχαία, καθώς υπήρχαν HUSKER DU
ρίστηκε ειλικρινώς ότι, παρά τη θελκτικότητα προτάσεις που απορρίπτονταν τότε), αλλά οι H αυτοκτονία του μάνατζερ των επιδραστικών hardcore ηρώων David
ρίες αξιολογούνταν κατόπιν τοξικολογικής
κάποιων προτάσεων, ένα πιθανό reunion θα Clash κράτησαν ατόφιο το μύθο τους. Τους Savoy και η αυξανόμενη εξάρτηση του Hart από την ηρωϊνη –που εί-
εξέτασης, καμία δεν θα πέρναγε το τεστ ακρί-
μπορούσε να καταστρέψει την εικόνα και την πήρε σχεδόν δύο δεκαετίες να ξαναβρεθούν χαν δώσει την αίσθηση στους υπόλοιπους ότι δεν θα μπορούσε να τα
βειας. Ο Peter Doggett αναφέρει στο βιβλίο
παρακαταθήκη που είχαν αφήσει: «Οι προτά- στον ίδιο χώρο, κι αυτό έγινε «με το ζόρι», για καταφέρει στις live εμφανίσεις– σήμαναν την αρχή του τέλους για
του “You Never Give Me Your Money – The
σεις επανασύνδεσης δεν ήταν ποτέ αρκετά την απονομή του Ivor Novello songwriting τους Hüsker Dü. Η μπάντα διαλύθηκε το 1987, αφήνοντας σημαντική
Battle for the Soul of The Beatles” ότι έπαιξαν
πειστικές», δήλωσε. «Ήταν ωραίες όταν συνέ- award, το 2001. Αλλά το οριστικό τέλος στα παρακαταθήκη για τα γκρουπ του αμερικάνικου εναλλακτικού rock
τα “Get Back”, “Sgt. Pepper” και “Lawdy Miss
βαιναν, αλλά κάθε φορά, κάποιος από μας δεν σενάρια δόθηκε με τον αναπάντεχνο θάνατο πάσης φύσεως, αλλά τόσο ο Mould, όσο και ο Hart, εξακολούθησαν
Clawdy”, μεταξύ άλλων, προσθέτοντας όμως
γούσταρε. Και αυτό ήταν αρκετό, καθώς απο- του Strummer, λίγες μέρες μετά την κοινή να κυκλοφορούν σόλο δίσκους και να φτιάχνουν μπάντες, όπως οι
εκ των υστέρων ότι υπάρχουν μάρτυρες που
τελούσαμε την απόλυτη δημοκρατία». τους εμφάνιση με τον Jones, σε ένα φιλαν- Sugar και Nova Mob, αντίστοιχα. Στα χρόνια που ακολούθησαν μπλέ-
αναφέρουν ότι «δεν έγινε προσπάθεια για
Να σημειώσουμε ότι οι εναπομείναντες θρωπικό show των πυροσβεστών στο Λονδί- χτηκαν σε διαμάχες για δικαιώματα και δεν έδειξαν καμία ιδιαίτερη
εκτέλεση (ή καταστροφή) κομματιών των
τρεις επανασυνδέθηκαν το 1994 για το proj- νο. Χωρίς τον Strummer, οποιαδήποτε σκέψη διάθεση για κοινή πορεία, πέρα από ένα reunion της τελευταίας στιγ-
Beatles, με το ρεπερτόριο να προέρχεται απο-
ect του “Anthology”, χρησιμοποιώντας δύο για reunion αποτελούσε πλέον «ανέκδοτο». μής το 2004, και μάλιστα για μια φιλανθρωπική συναυλία (για το μπα-
κλειστικά από υλικό του skiffle καλλιτέχνη
demo του Lennon, τα “Free as a Bird” και σίστα των Soul Asylum, Karl Mueller, που έπασχε από την επάρατη
Lonnie Donegan». Ανεξάρτητα, πάντως, από
το τί έπαιξαν (και τί ήπιαν), η Patty Boyd ανα-
φέρει στην αυτοβιογραφία της ότι και ο
“Real Love”, κάτω από το όνομα των Beatles,
αλλά ο όρος επανασύνδεση χρησιμοποιείται COCTEAU TWINS νόσο και κατέληξε τελικά). Ο Mould έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι ήταν
μία one-off περίπτωση κι ότι δεν θα έπρεπε να τρέφουμε ελπίδες για
στην περίπτωση αυτή μάλλον καταχρηστικά. Την προσπάθειά τους την έκαναν οι Cocteau reunion... Παρόλα αυτά, και με βάση την εμπειρία ανάλογων κατηγο-
Lennon θα είχε παραστεί αν το γνώριζε, αν
και ο Doggett έχει βάσιμους λόγους για να το Twins για να ξαναδημιουργήσουν μαζί, αλλά ρηματικών αρνήσεων, τρέφουμε ελπίδες.
αμφισβητεί. Δεν είμαστε τόσο αφελείς να πι-
CLASH σκόνταψαν στις βασικές αιτίες της διάλυσής
στεύουμε ότι απλώς ξεχάστηκε ένας καλε-
σμένος και με ανώδυνα «αν» είναι κομμάτι Μια δεκαετία μετά το σχηματισμό τους, και
τους, πίσω στα 1997. Ο χωρισμός της Liz
Fraser με τον κιθαρίστα Robin Guthrie, ερα- LED ZEPPELIN
δύσκολο να ξαναγραφτεί έστω και ένα σενά- με τον Mick Jones να έχει ήδη αποχωρήσει στή της ως το 1993 και πατέρα του πρώτου Η περίπτωση των Led Zeppelin είναι ίσως η πιο ξεκάθαρη: Τελείωσαν
ριο μιας τόσο περίπλοκης ιστορίας, όπως από το φθινόπωρο του 1983, οι Clash αποφά- παιδιού της, είχε αφήσει ανεξίτηλα τα σημά- οριστικά και αμετάκλητα με το θάνατο του Bonham (από υπερβολική
αυτή των σκαθαριών. Άλλωστε, ο επίλογος σισαν να χωρίσουν τους δρόμους τους, πράτ- δια και στο δημιουργικό κομμάτι της σχέσης δόση αλκοόλ, στον ύπνο του), ένα μήνα πριν την έναρξη της τότε βο-
δεν θα αργούσε: κάπου στο 1980 τα μέλη τοντας μάλλον σοφά για την περίοδο εκείνη. τους. Έτσι, μπορεί τον Ιανουάριο του 2005 να ρειοαμερικανικής περιοδείας του group. Το 1994, βέβαια, οι Page &
τους είχαν αρχίσει να «ψήνουν» μια επανα- Οι Joe Strummer και Paul Simonon, αν και το ανακοίνωσαν ότι θα ξαναβρίσκονταν μαζί για Plant βρέθηκαν μαζί για ένα 90λεπτο “UnLedded” project του MTV, με
28 | REUNIONS
Pink Floyd Talking
Heads
διαφορετικές επανεκτελέσεις κομματιών των
Zeppelin και τo προϊόν αυτής της συνεργασίας
κυκλοφόρησε σε άλμπουμ (“No Quarter”),
ενώ ακολούθησε και μια παγκόσμια περιο-
δεία. Αλλά reunion δεν μπορείς να το πεις,
αφού ο John Paul Jones δεν ήταν παρών – μά-
λιστα δεν είχε καν ενημερωθεί, όπως αποκα-
λύφθηκε από τις αντιδράσεις του. Η κοινή
τους εμφάνιση, όμως, έστω κι έτσι, άρχισε να
«ψήνεται», και τον Ιούλιο του 1985, οι Page,
Plant και Jones ενώθηκαν για λογαριασμό του
Live Aid στο JFK Stadium της Philadelphia,
μαζί με τους drummers Tony Thompson kai
Phil Collins, αλλά και το μπασίστα Paul
Martinez. Η εμφάνισή τους, όμως, ούσα όχι
ιδιαίτερα προετοιμασμένη, ήταν πραγματική
«καταστροφή», κάτι που παραδέχθηκαν και
οι ίδιοι σε δηλώσεις τους αργότερα.
Σήμερα, ο πάλαι ποτέ μπασίστας των Zeppelin
δηλώνει χαρούμενος που η μπάντα δεν ξανα-
βρέθηκε μαζί, πέρα από περιστασιακές εμ-
φανίσεις και για συγκεκριμένο σκοπό. Υπήρ-
χαν, όπως αποδείχθηκε, και άλλα (πρόσφατα)
σχέδια, κάποια και χωρίς το Robert Plant,
αλλά εγκαταλείφθηκαν εσχάτως. Ο δε μπασί-
στας είναι πλέον στο super-group Them
Crooked Vultures, με τον Dave Grohl των Foo
Fighters και τον Josh Homme των Queens of
the Stone Age, και (ίσως) καλά κάνει και δη-
λώνει ευτυχισμένος που δεν ενέδωσε. Όσο
The Smiths
για τον Plant; Αυτός κι αν δεν εμφανίζεται κά-
θετα αντίθετος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο...
PINK FLOYD
Από τις ηχογραφήσεις του “The Wall” είχε γί-
νει ξεκάθαρο ότι οι David Gilmour και Roger
Waters δεν θα μπορούσαν να δουλέψουν πια
μαζί, λόγω πραγματικών πλέον δημιουργι-
κών διαφορών – αλλά και τα εγώ τους, ως
είθισται, λειτουργούσαν διογκωτικά στις
εντάσεις. Προσθέστε και το ότι ο Rick Wright
έπρεπε να φύγει από τα sessions, καθώς η
εξάρτησή του από την κοκαϊνη κάθε άλλο πα­
ρά βοηθούσε, και έχετε εν συντομία το σύνο-
λο που οδήγησε το Waters να εγκαταλείψει
οριστικά τη μπάντα το 1985. Οι Gilmour και
Mason (και αργότερα ο Wright) συνέχισαν να
ηχογραφούν και να περιοδεύουν ως το 1994,
παρά τις νομικές ενέργειες του Waters για
την αποτροπή της συνέχειας της μπάντας με
αυτό το όνομα. Οι David και Roger το κράτη-
σαν στο μεταξύ «μανιάτικο» και αρνήθηκαν
να μιλήσουν για σχεδόν δύο δεκαετίες, αλλά
το Live 8 (το 2005) φάνηκε αρκετό για να βά-
λουν στην άκρη προσωπικά και πραγματικές
διαφορές και να παίξουν μαζί.
Ο Waters, τώρα, παρότι εμμένει στην επι-
θυμία του να μην δουλέψει με τη μπάντα
ξανά, φέρεται να μετανιώνει για την αντίθεσή
του με την πρόθεση των υπόλοιπων μελών να
συνεχίσουν, παραδεχόμενος ότι η φήμη και η
επιτυχία λειτούργησε σωρευτικά αρνητικά
για τους. Η αρχή του τέλους, όσο κι αν φαίνε-
ται περίεργο, ήταν το κορυφαίο από πάσης
απόψεως δημιούργημά τους: «Τα πράγματα
άλλαξαν άρδην με την κυκλοφορία του “Dark
Side Of The Moon”. Ήταν η πρώτη φορά που
μαζέψαμε ρευστό», δήλωσε. «Ήμασταν γεν-
ναιόδωροι ο ένας με τον άλλον εκείνη την
εποχή. Νομίζω ότι όταν φτάνεις σε ένα τέτοιο
επίπεδο επιτυχίας έχεις πετύχει αυτό που αρ-
χικά σε έκανε να βρεθείς μαζί».
Γιατί, όμως, παρά την άμβλυνση των διαφο-
ρών από το πέρασμα του χρόνου, οι Pink Floyd
δεν επανασυνδέθηκαν; O πάλαι ποτέ drummer
τους, Nick Mason, είπε χαρακτηριστικά ότι δεν
θα ξαναπαίξει μαζί η μπάντα, εκτός κι αν πρό-
κειται για ένα μεγάλο, διεθνές event τύπου
Live 8. «Υπάρχουν δύο στοιχεία σ' αυτό», ανα-
φέρει. «Το ένα είναι η αντίληψη του τρόπου
κοινής δουλειάς που θα είχαν οι Roger και
Dave, και το κατά πόσο θα υπήρχε κάποιο πλε-
ονέκτημα του καθένα σ' αυτό. Θα έπαιζε ρόλο
το αν θα υπήρχε κάτι που θα μπορούσαν να πε-
τύχουν σαν Pink Floyd, κάτι που δεν θα μπο-
ρούσαν να πετύχουν πλέον από μόνοι τους. Το
άλλο είναι το να θέλουν να κάνουν κάτι που θα
αποτελούσε το έναυσμα για μια πραγματική
παγκόσμια αλλαγή, μια πιο ευρεία έκδοση του
Live 8, από κάποιον μεγαλύτερο από τον Bob
Geldof – κάποιον που θα μπορούσε να πει “κοι-
τάξτε, θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτό το
event που θα άλλαζε τη διαδικασία ειρήνης της
Μέσης Ανατολής” (σσ. η απόλυτη ουτοπία)».
Πάντως δεν χρειάστηκε να γίνει το mega-event
για να βρεθούν ξανά μαζί, γεγονός που δεν θα
πρέπει να μας κάνει να λαμβάνουμε τοις με-
τρητοίς τα λεγόμενα. Τα εναπομείναντα μέλη
(το 2008 ο Rick Wright, πέθανε) έπαιξαν μαζί
σε μία στάση της “The Wall Live” tour...
THE SMITHS
Ο πλήρης αποκλεισμός κάθε ιδέας επανασύν-
δεσής τους και η (άλλοτε επιτυχημένη, άλλοτε
αποτυχημένη, αλλά στο ισοζύγιο θετική) προ-
σπάθεια του Morrissey να σταθεί στο συνθετι-
κό ύψος ενός Johnny Marr στη σόλο καριέρα
του, αποτέλεσαν σωτήρια συγκοινωνούντα
δοχεία. Ο Morrissey κατόρθωσε όλα αυτά τα
χρόνια να θεωρηθεί φυσική (και αρκετά μα-
κρόχρονη και ανθεκτική) συνέχεια της ιστορί-
ας των Smiths, να κάνει τις περιοδικές ανα-
στάσεις του και να τσιμπάει στα live κάτι από
τη μαγεία του παρελθόντος ως «όλον», είτε
προέρχεται από τους Smiths, είτε από τα πρώ-
τα άλμπουμ του. Με περίσσεια άνεση, πλέον,
Sonik | 29
λέει: «Θα προτιμούσα να φάω τα αρχ..ια μου, παρά να επανασχηματί-
σω τους Smiths, κι αυτό λέει κάτι για ένα χορτοφάγο!». Αλλά και ο
Johnny Marr δεν έχει εκφραστεί ποτέ θετικά στην ακρόαση ενός τέ-
τοιου ενδεχομένου, είτε λόγω της κάθετης στάσης του Moz, είτε γιατί
αδιαφορεί για ένα αμφιβόλου προσθετικής αξίας reunion.
Τα προσφερόμενα χρήματα και το «μπλα μπλα» δεν κατόρθωσαν
τίποτα, άλλωστε, παρά μόνο να τους παρουσιάσουν ως ήρωες, αρ-
νούμενους να «ξεπουληθούν». Το 2005, το τηλεοπτικό δίκτυο VH1
προσπάθησε να τους ενώσει για το show “Bands Reunited”, χωρίς
επιτυχία. Το Μάρτιο του 2006, ο Morrissey αποκάλυψε ότι τους προ-
σέφεραν 5 εκατομμύρια για να επανασχηματιστούν για μια εμφάνι-
ση στο Coachella Valley Music and Arts Festival, πρόταση που αρνή-
θηκε «γιατι τα λεφτά δεν είναι το θέμα», εξηγώντας, έστω και με
κάποια δόση πικρίας: «Ήταν ένα φανταστικό ταξίδι. Και κάποτε τε-
λείωσε. Δεν ένιωθα τότε ότι θα έπρεπε να τελειώσει. Ήθελα τότε να
συνεχίσω. Ο Marr ήθελε να το τελειώσει. Κι αυτό ήταν». Επιπρόσθε-
τα, τον Αύγουστο του 2007, σύμφωνα με δημοσίευμα του ΝΜΕ, ο
ίδιος αρνήθηκε προσφορά 40 εκατομμυρίων λιρών για μια παγκό-
σμια περιοδεία 50 εμφανίσεων. Μάλιστα, αν και εφόσον δεν ήθελε
στην περιοδεία τους Mike Joyce και Andy Rourke, θα μπορούσε να
προχωρήσει σε μια περιοδεία μόνο με τον Marr.
Έχουμε λοιπόν να κάνουμε κι εδώ με ένα «μανιάτικο» που κρατά
δεκαετίες ή μια παγιωμένη κατάσταση που ευνοεί και τα δύο βασικά
μέρη, συντηρώντας ένα μύθο; Ειλικρινής και αφοπλιστικός ήταν ο
Morrissey μόνο στην ακόλουθη δήλωση: «Νιώθω ότι έχω δουλέψει
πολύ σκληρά από τη διάλυση των Smiths και οι άλλοι όχι, οπότε για-
τί να τους χαρίσω την προσοχή που εκείνοι δεν έχουν κερδίσει; Δεν
είμαστε φίλοι, δεν βλέπουμε ο ένας τον άλλον. Γιατί στο καλό να
βρεθούμε σε μια σκηνή μαζί;». Ξεκάθαρος...
TALKING HEADS
To 1991 τελείωσαν την κοινή τους πορεία επισήμως οι Talking Heads,
αν και τρία χρόνια πριν, με την κυκλοφορία του “Naked”, είχαν μπει
ως κοινό όχημα στη ναφθαλίνη, με τον David Byrne να κυκλοφορεί
δύο σόλο άλμπουμ και τους λοιπούς να έχουν τραβήξει διαφορετι-
κούς δρόμους. Την ίδια χρονιά ηχογράφησαν και κυκλοφόρησαν το
“Sax and Violins”, ένα single από το soundtrack της ταινίας του Wim
Wenders “Until the End of the World”, αλλά ήταν φανερό ότι δεν μπο-
ρούσε να τραβήξει για πολύ μια κοινή πορεία με τον Byrne. Οι Tina
Weymouth, Chris Frantz και Jerry Harrison ξαναβρέθηκαν μαζί το
1996 για ένα άλμπουμ με τίτλο “No Talking, Just Head”, με μια σειρά
από «φανταχτερές» συμμετοχές στα φωνητικά (Debbie Harry,
Johnette Napolitano, Gordon Gano, Michael Hutchence, Shaun Ryder
κ.ά.). Ο Byrne έκανε, όπως αναμενόταν, ασφαλιστικά μέτρα προκει-
μένου να μη οικειοποιηθούν το όνομα των Talking Heads και οι ίδιοι
χρησιμοποίησαν το όνομα The Heads, τόσο για το άλμπουμ, όσο και
για την περιοδεία που ακολούθησε. Παράλληλα, το ζευγάρι στη ζωή
Frantz και Weymouth, συνέχισε με επιτυχία το dance project των Tom
Tom Club που ήταν ενεργό από το 1981 και είχε κάποιες φορές ανά-
λογη επιτυχία με αυτή των Talking Heads – το “Genius of Love” απο-
τελεί, πλέον, κλασικό κομμάτι του είδους. Τόσο οι κάκιστες σχέσεις
των μελών τους (στις αρχές των 90s, η Tina Weymouth αποκαλούσε
τον Byrne «βαμπίρ», «δολοφόνο» και «ανίκανο να ανταμείψει τη φι-
λία»), όσο και οι παράλληλες, αρκετά επιτυχημένες πορείες των με-
λών τους με διαφορετικά project, δεν δημιούργησαν την ανάγκη για
ένα «αναζωγονητικό» reunion. Άλλωστε, ακόμα κι όταν βρέθηκαν
μαζί για το Hall Of Fame, ήταν εμφανής η αμηχανία όλων….
30 | REUNIONS
Κι ένα τέτοιο, θριαμβευτικό όχι, ήταν κι αυτό
του Paul Weller που επέστρεψε αυτό το μήνα
με νέο άλμπουμ. Ο τρόπος που διατύπωσε
την άρνηση του ο Weller για μια (τόσο της μό-
δας στις μέρες μας) επανασύνδεση των Jam,
μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Λίγο-πολύ
είπε πως προσεύχεται να μην φτάσει στο ση-
μείο να πεινάσει, γιατί αυτός θα ήταν ο μόνος
λόγος για την επανασύνδεση του γκρουπ. Η
πετυχημένη σόλο πορεία του και η επιτυχία
του, ειδικά στην Αγγλία, είναι προφανές ότι
του εξασφαλίζουν και με το παραπάνω όσα
χρειάζεται ή ονειρεύεται, όμως ταυτόχρονα
γνωρίζει πολύ καλά πως αν οι Jam έκαναν
τώρα μια περιοδεία θα κέρδιζε πολλά λεφτά.
Κι όποιος λέει όχι στα λεφτά σήμερα αξίζει
την τιμή μας, όχι μόνο γιατί αρνείται αυτή την
υπερβολική δύναμη που δίνει το χρήμα στον
απλό άνθρωπο, αλλά γιατί έτσι διατηρεί την
καλλιτεχνική του αξιοπρέπεια και δίνει κι ένα
νόημα στην «rock ιδεολογία» (αν υπάρχει τέ-
τοια, που κατά τη γνώμη μου υπάρχει έστω
και χειμάζουσα). Σκέφτομαι αν ποτέ θα κάθε-
ται και θα υπολογίζει ο Robert Plant πόσα
(πάρα πολλά) λεφτά του κοστίζει το όχι του
στην επανασύνδεση των Led Zeppelin, πόσο
περήφανος θα αισθανόταν ο Joe Strummer
την ώρα που πέθαινε, επειδή αρνήθηκε κατη-
γορηματικά την επανασύνδεση των Clash.
Πόσοι είναι αυτοί που λένε όχι; Ελάχιστοι…
Πόσοι είναι αυτοί που λένε ναι; Ολοι οι υπό-
λοιποι. Γι’ αυτό λέω πως τα όχι των καλλιτε-
χνών –πολύ συχνά– είναι ιδιαίτερα τιμητικά,
ενώ τα ναι απλώς έχουν κάποια τιμή.
Δεν είμαι φαν του Paul Weller, όμως τον
εκτιμώ γιατί είναι καλλιτέχνης (περιορισμέ-
νου βεληνεκούς κατά τη γνώμη μου, αλλά καλ-
λιτέχνης). Ψάχνεται διαρκώς, μετακινείται
μου­σικά (από τους Jam στους Style Council
και μετά μόνος), δεν κοιτάζει πίσω και ξορκί-
ζει την πιθανότητα να το κάνει από ανάγκη.
Ετσι είναι… Οι καλλιτέχνες δεν κοιτάζουν πί­
σω, κυοφορούν πάντα κάτι νέο. Γι’ αυτό ο
Brian Eno αρνείται τις συνεχείς προσκλήσεις
του Bryan Ferry για μια επανασύνδεση των
Roxy Music, γι’ αυτό πριν από χρόνια στο
Παλλάς ο Lou Reed μας παράτησε σύξυλους
κι έφυγε όταν διάφοροι «κολλημένοι» συγκε-
ντρώθηκαν μπροστά απ’ τη σκηνή και του
φώναζαν τίτλους τραγουδιών απ’ το παρελ-
θόν του ή από την εποχή των Velvets, ενώ
είχε δηλώσει κατηγορηματικά πως αυτό που
θέλει είναι να παίζει τα τραγούδια του νέου
του δίσκου κι όχι αναμνήσεις απ’ το παρελ-
θόν. Αυτός ήταν κι ο λόγος που ένα βράδυ
στο Ρόδον ο Eric Burdon «τρελάθηκε» όταν
του φώναζαν από κάτω να πει το: «Don’t let it
be…» και καθώς ήταν και λιγάκι πιωμένος,
Nostalgia ΄ή
Η τελευταία
αρπαχτή
Πως το όχι του Paul Weller…
Του Μακη μηλατου
Τα ναι που λένε τα δημόσια πρόσωπα σε
επαγγελματικές προτάσεις τα μαθαίνουμε όλοι, όμως
τα όχι τους (πολύ συχνά) τα ξέρουν μόνο οι ίδιοι
κι αυτός που τους έκανε την πρόταση. Γι’ αυτό είναι για
τον καθένα κι ένας ανεκτίμητος προσωπικός θησαυρός.
μας πέταξε ένα κουτάκι μπύρας και αποχώ-
ρησε ουρλιάζοντας: « Έχω πει 2.000 τραγού-
δια και κάθε βράδυ μου ζητάνε να πω αυτό το
γαμημένο τραγούδι. Ε, λοιπόν δε θέλω να το
πω… Βαρέθηκα». Δεν υπάρχει αμφιβολία πως
η ταφόπλακα του καλλιτέχνη είναι το αναμά-
σημα του παρελθόντος του, οι περιοδείες
“best of” και η συναισθηματική εκμετάλλευ-
ση της νοσταλγίας που προκαλούν οι παλιές
τους επιτυχίες. Και στις μέρες μας το κάνουν
τόσοι πολλοί…
…μου φέρνει στο νου
τον Hugh Cornwell
Τα φαντάσματα του –έστω ένδοξου– παρελ-
θόντος είναι παντού. Οπου κι αν κοιτάξω, σε
μουσικά περιοδικά, σε site, σε δελτία τύπου,
σε επερχόμενες συναυλίες. Προσπαθούν να
«ξύσουν πληγές», να προκαλέσουν τις ανα-
μνήσεις , να μας κάνουν να νοσταλγήσουμε
(τι κι αν ο Αγγελάκας αναρωτιέται: «Πως τολ-
μάς και νοσταλγείς τσόγλανε;»).
Ένα τεράστιο deja vu έχει απλωθεί σαν νέ-
φος πάνω απ’ την pop κουλτούρα και τεράστι-
ες επιγραφές νέον αναβοσβήνουν: vintage,
retro, επανακυκλοφορίες, επετειακές εκδό-
σεις, live εκτελέσεις κλασικών άλμπουμ, επα-
νασυνδέσεις, δίσκοι μόνο με διασκευές. Το
παρελθόν της μουσικής είναι το νέο της πα-
ρόν. Και δεν είναι μόνο τα παλιά γκρουπ που
ψάχνουν την «τελευταία αρπαχτή» εκμεταλ-
λευόμενα την ιστορία τους – είναι και τα και-
νούργια που πασχίζουν να μοιάσουν με τα πα-
λιά, αντί να μας πουν τη δική τους άποψη. Δεν
έχουν; Δεν μπορούν; Είναι το ρεύμα που τους
παρασύρει προς τα πίσω αντί προς τα μπρος;
Ξεφυλλίζω περιοδικά… Τα 40άχρονα του
“Ziggy Stardust” και η επετειακή επανακυκλο-
φορία, οι Pink Floyd ξαναβγάζουν όλους τους
δίσκους τους πάλι (και πάλι και πάλι) στην αγο-
ρά, οι Charlatans ξαναπαίζουν το: “Tellin’ Sto-
ries”, o Martin Stephenson το: “Boat to Bolivia”,
o Tricky τα ξαναβρίσκει με την Martina Topley-
Bird και κάνουν περιοδεία με το “Maxinquaye”,
o Bob Mould μας ξαναθυμίζει το “Copper
Blue”, o Ian Anderson εγκαινιάζει τον νέο μου-
σικό θεσμό: “sequel album” κυκλο­φορόντας
το: “Thick as a Brick 2”, ο Morrissey ξανακυ-
κλοφορεί το: “Viva Hate”, o Peter Hook μας
ξαναθυμίζει με τη σειρά όλα τα άλμπουμ των
Joy Division, οι Happy Mondays επανασυνδέο-
νται, οι Ultravox επίσης, κι ετοιμάζουν νέο δί-
σκο μετά από 28 χρόνια, όπως και οι My Bloody
Valentine που ταυτόχρονα επανακυκλοφο-
ρούν και τους παλιούς τους δίσκους. Η λίστα
Hugh Cornwell
δεν έχει τελειωμό, η μουσική (και η τέχνη γενι-
κότερα) κοιτάζει προς τα πίσω, προσπαθεί να
βρει έμπνευση και αφορμή σε κάτι που συνέβη
πριν από χρόνια. Το ότι το βινύλιο επανακά-
μπτει (έστω και ως φετίχ) δείχνει κι αυτό τον
προσανατολισμό…
Ξαφνικά το ξεφύλλισμα φτάνει σε μια ση-
μαδιακή πληροφορία: ο Hugh Cornwell (ex-
Stranglers) κάνει περιοδεία παίζοντας το: “No
More Heroes”. Το ’χε ξανακάνει πριν από δύο-
τρία χρόνια με το: “Rattus Norvegicus IV”. Εί-
ναι «δικοί» του δίσκοι κι έχει δικαίωμα, το ίδιο
που σκέφτεται κι ο Roger Waters για τους δί-
σκους των Pink Floyd που του «ανήκουν»,
αλλά και ο Peter Hook για τους δίσκους των
Joy Division που προτιμάει να τους «εκμεταλ-
λεύεται» χωρίς τους υπόλοιπους, την ίδια ώρα
που κυνηγάει τους New Order (που κάποιοι
είναι και Joy Division) για την χρήση του ονό-
ματος, δηλώνοντας κυνικά πως δεν έχει αντίρ-
ρηση για να συνεχίσει το γκρουπ χωρίς αυτόν,
αλλά πρέπει να ικανοποιηθεί οικονομικά…
Sorry, παρασύρθηκα… Επιστρέφω στον Hugh
Cornwell… Όταν διάβασα την πληροφορία, θυ­
μήθηκα μια συνέντευξη του στην οποία είχε κά­
νει δύο πολύ ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Εί­
πε: «παλιά κάναμε συναυλίες για να υποστη­ρί­
ξουμε τους δίσκους που κυκλοφορούσαμε, τώ­
Sonik | 31
ρα βγάζουμε δίσκους για να υποστηρίξουμε
τις συναυλίες που κάνουμε», αυτό όμως που
μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η πικρή
Η ταφόπλακα του καλλιτέχνη
αλήθεια ότι... «πολλά συγκροτήματα πια είναι
tribute bands του ίδιου τους του εαυτού». Έχει είναι το αναμάσημα του
απόλυτο δίκιο. Δεκάδες συγκροτήματα – φαντά­
σματα επανασυνδέονται διαρκώς με σκοπό
να παίξουν τις παλιές τους επιτυχίες ή να πα- παρελθόντος του,
ρουσιάσουν ολόκληρο ένα άλμπουμ που κά-
ποτε γνώρισε επιτυχία αλλά και πολλά γκρουπ
που δεν διαλύθηκαν και επανασυνδέθηκαν
οι περιοδείες “best of”
κάνουν ακριβώς το ίδιο: εξαργυρώνουν το έν-
δοξο παρελθόν τους τζογάροντας τις επιτυχίες
τους στο χρηματιστήριο της νοσταλγίας.
και η συναισθηματική
Αφού το κάνει κι ο Hugh Cornwell που το κο­
ροϊδεύει, σκέφτηκα, τα πράγματα είναι πια εκμετάλλευση της
«εκτός ελέγχου» και μετά θυμήθηκα πως το
περασμένο καλοκαίρι σε μια συνέντευξη του
το κορόϊδευε και ο John Squire (Stone Roses), νοσταλγίας που προκαλούν
λέγοντας πως θεωρεί τα reunion μεγάλη ξε-
φτίλα και αρπαχτή. Φέτος το καλοκαίρι θα με­
τράει κι αυτός εκατομμύρια λίρες από το
οι παλιές τους επιτυχίες.
reunion του συγκροτήματος του στο οποίο φυ­
σικά συμφώνησε να συμμετάσχει. Ένας όμορ-
φος rock κόσμος…
Και στις μέρες μας
Όσοι λένε όχι σ’ αυτό το θλιβερό φαινόμε-
νο είναι πλέον ανάμεσα στους μουσικούς μου το κάνουν τόσοι πολλοί…
ήρωες.
32 | aποψεισ
Ελληνικός ΄ή
αγγλικός στίχος;
10 έλληνες καλλιτέχνες κάνουν αυτή τη φορά
την εισαγωγή στην αρθρογραφία αυτού του μήνα...
Αν και κλείνουμε σχεδόν μισό
αιώνα από την εμφάνιση του
ίδιου ερωτήματος στην ποπ/ροκ
σκηνή, με σκαμπανευάσματα
στο πόσο hip είναι η μία ή άλλη
πλευρά, αλλά και με το κοινό να
αρνείται πεισματικά να
ακολουθήσει «μόδες» ή
«τάσεις» (δεν είναι τυχαίο ότι
στο peak της προβολής των
αγγλόφωνων βασιλεύουν
ελληνόφωνα συγκροτήματα που
σνομπάρονται από τα μέσα και
τούμπαλιν), ακολουθώντας
αισθητικά πρότυπα, ένστικτο και
την απαραίτητη «μυθολογία»,
τον πρώτο λόγο έχουν οι
καλλιτέχνες. Είναι εκείνοι που
επιλέγουν σε ποια γλώσσα θα
εκφραστούν – αν επιλέγουν
τελικά και δεν είναι μια
διαδικασία αυθόρμητη, για την
οποία πολλές φορές δεν τίθεται
κανένα δίλημμα...
Χρήστος Αλεξόπουλος
«Είναι πιο εύκολο να κρυφτεί κανείς πίσω από την «ευκολία»
του (συχνά ανεπαρκούς) αγγλικού στίχου»
Το να ζεις στην Ελλάδα και να γράφεις αγγλι-
κό στίχο δεν μπορεί να σημαίνει παρά τρία
πράγματα:
>> Ελπίζεις ότι τα τραγούδια σου θα έχουν
την ευκαιρία να αποκτήσουν ένα διεθνές
κοινό και έτσι να ξεφύγεις από τα στενά
πλαίσια της μικρής μας χώρας (και της μι-
κρής αγοράς της).
>> Έχεις την ανάγκη και την επιθυμία να δια-
φοροποιηθείς από τον «μέσο Έλληνα»
που τόσο σε πληγώνει. Ξέρετε… αυτόν που
τα ΜΜΕ δεκαετίες τώρα μάς έχουν πείσει
ότι είναι λαμόγιο, καλοπερασάκιας, κλέ-
φτης, τεμπέλης και τα σχετικά.
>> Για κάποιο λόγο έχεις άνεση έκφρασης στην
αγγλική γλώσσα.
Υπάρχει και ένα τέταρτο, αλλά αυτό πραγματι-
κά προσπαθώ να μην το σκέφτομαι καθώς έχει
να κάνει με trends, ανικανότητα και όχι με ου-
σία. Το κάνεις δηλαδή για να είσαι «στη μόδα»
ή/και επειδή είναι πολύ πιο δύσκολο να ται-
ριάξεις την ελληνική γλώσσα στο μουσικό ιδί-
ωμα με το οποίο ασχολείσαι. Οπότε είναι πιο
εύκολο να κρυφτεί κανείς πίσω από την «ευ-
κολία» του (συχνά ανεπαρκούς) αγγλικού στί-
χου παρά να ζοριστεί με τον ελληνικό.
Και είναι κρίμα αυτή η trendy απαξίωση
προς τον ελληνικό στίχο, γιατί μουσικοί όπως
π.χ. οι Εν Πλω, οι Επόμενη Κίνηση, ο Γιώργος
Μακρής (Zoolixo λίγο), οι Στέρεο Νόβα, οι Τρύ­
πες, οι Socos & The Live Project Band –και θα
μου επιτρέψετε να προσθέσω και τον εαυτό
μου στους παραπάνω– έχουν αποδείξει ότι ο
ελληνικός στίχος μπορεί να συνδυαστεί επι-
τυχώς με μουσικά ιδιώματα που δεν τα βάζει
ο νους σου. Αρκεί να έχεις κάτι να πεις.
Προσωπικά έχω μεγάλο στοκ από αγγλό-
φωνα τραγούδια, αν και τελικά, σχεδόν πάντα,
κυκλοφορώ τα ελληνόφωνα. Εκτός από σύν-
θεση έχω σπουδάσει και αγγλική φιλολογία,
οπότε για μένα είναι καθαρά θέμα έκφρασης
αφού έχω την «πολυτέλεια» να μπορώ να εκ-
φραστώ με άνεση και στα αγγλικά. Μου βγαί-
νει αυθόρμητα πότε το ένα και πότε το άλλο.
Αυτό τον καιρό ηχογραφώ το έβδομο άλ-
μπουμ μου που θα περιέχει instrumental κομ-
μάτια και δύο τραγούδια: ένα αγγλόφωνο και
ένα ελληνόφωνο αν αυτό σας λέει κάτι…
Θοδωρής Σουρβίνος
«Ο αγγλικός στίχος περιλαμβάνει
όλη τη “μυθολογία” της pop
κουλτούρας»
Δεν βλέπω πρόβλημα στην επιλογή εκφρα-
στικού μέσου αν γίνεται «καλά». Ο ελληνι-
κός στίχος, για μένα, χρησιμεύει για αμεσό-
τητα, αφιλτράριστη έκφραση και εξομολό-
γηση. Είναι δύσκολος, όμως, ως προς τη
μουσικότητα. Ο δε αγγλικός νομίζω ότι πε-
ριλαμβάνει την ταυτότητα και όλη τη «μυ-
θολογία» της pop κουλτούρας (και όλων των
μουσικών ειδών που αυτή συμπεριλαμβά-
νει) και σαφώς προσφέρει μια εκτεταμένη
διεθνή πλατφόρμα στο τραγούδι που χρησι-
μοποιείται. Αρκεί να «στέκει» (γραμματικά,
νοηματικά και μουσικά) και να ερμηνεύεται
σωστά από κάποιον που δεν έχει τ’αγγλικά
ως μητρική γλώσσα.
Αρης [ My Wet Calvin ]
« Έχουμε έναν μπάσταρδο
τρόπο έκφρασης»
Γέμιζα τετράδια με αγγλικούς στίχους μέχρι
που πήγα το πρώτο μου ταξίδι στην Αγγλία και
έπαθα πολιτισμικό σοκ. Κατάλαβα τι εστί να
έχεις μια μπάντα στην Αγγλία, πώς λειτουργεί η
μουσική βιομηχανία κ.λπ. Τα στάνταρντ εκεί εί-
ναι πολύ ψηλά. Εκεί συνειδητοποίησα ότι δεν
μπορώ να διαβάσω εφημερίδα με μεγάλη ευ-
κολία και τότε αναρωτήθηκα τι είναι ακριβώς
αυτό που κάνω, γιατί γράφω στα αγγλικά; Στο
πίσω μέρος του μυαλού μου υπάρχει η σκέψη
ότι κάποια στιγμή θα βγάλω ένα δίσκο με ελλη-
νικούς στίχους. Φοβάμαι όμως ότι, αν ξεκινήσω
να γράφω στα ελληνικά, οι στίχοι θα είναι πολύ
χειρότεροι από εκείνους στα αγγλικά. Εχουμε
έναν μπάσταρδο τρόπο έκφρασης, αλλά έχου-
με διαλέξει να ακολουθήσουμε αυτόν.
[Από περσινή συνέντευξη στην Καθημερινή]
Αλκίνοος Ιωαννίδης
«Πολλοί λογοτέχνες, όπως ο Κάφκα, ο Πεσσόα και άλλοι, έγραψαν
σε άλλη γλώσσα από τη μητρική τους.»
Ας γράφει ο καθένας σε όποια γλώσσα θέλει.
Βέβαια, υπάρχουν κάποιοι που αντί να γρά-
φουν μέτριους ή κακούς στίχους στα ελληνι-
κά, προτιμούν να γράφουν μέτριους ή κακούς
στίχους στα αγγλικά... Το να γράφεις στη μη-
τρική σου γλώσσα έχει τα πλεονεκτήματά του,
σε φέρνει πιο άμεσα σε επαφή με τον εσωτε-
ρικό σου κόσμο, με αυτό που ξέρεις σαν εαυ-
τό: μπορείς πιο εύκολα να ψιθυρίσεις πίσω
απ' τις λέξεις ένα άλλο, κρυφό κείμενο που
είναι συχνά πιο σημαντικό από τους στίχους.
Σε βοηθά αν θέλεις να απαγκιστρωθείς από το
ύφος και να γυρέψεις τον χαρακτήρα. Η γρα-
Δημήτρης Νάσσιος
[ Quasamodo and the Q Orchestra ]
«Μου είναι πιο εύκολο
να εκφραστώ στα αγγλικά»
Ίσως οι νευρο-ψυχολόγοι που υποστηρίζουν
ότι δεν μπορεί ένας άνθρωπος να εκφραστεί
άμεσα σε γλώσσα πέραν της μητρικής του να
έχουν και δίκιο. Είμαι γεννημένος στην Αγ-
γλία όπου και έζησα τα πρώτα δέκα χρόνια
τις ζωής μου. Ο πατέρας μου είναι Έλληνας
και η μητέρα μου Ελληνοαμερικανίδα. Στην
Ελλάδα αναγκάστηκα να συνεχίσω σε αγγλό-
φωνο σχολείο για να μη χάσω χρονιά, κι έτσι
τα αγγλικά παρέμειναν η κυρίαρχη γλώσσα
μου. Μου είναι πιο εύκολο να εκφραστώ στα
αγγλικά και αυτός είναι και ο μοναδικός λό-
γος που τα χρησιμοποιώ στα τραγούδια μου.
Αν μπορούσα να κάνω το ίδιο και στα Ελληνι-
κά θα το έκανα, αλλά δυστυχώς στους στί-
χους δεν λειτουργεί η «μετάφραση».
[Από συνέντευξη στο e-tetradio.gr]
Sonik | 33
φή σε μια ξένη γλώσσα έχει όμως κι αυτή τα
καλά της. Πολλοί λογοτέχνες, όπως ο Κάφκα,
ο Πεσσόα και άλλοι, έγραψαν σε άλ­λη γλώσ-
σα από τη μητρική τους. Απελευθερώνεσαι από
ευκολίες, γνώσεις, συνήθειες, μανιέρες. Το κα­
λό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα απαντά σε όλα
τα ερωτήματα. Όταν αποφασίζεις με βάση τις
εσωτερικές σου ανάγκες και αυτές της τέχνης
σου, όλα καλά είναι. Το να σχετίζεσαι με τα
ξένα μουσικά ρεύματα είναι επίσης αυτονόη-
το σήμερα – εκτός κι αν παριστάνεις τον ερη-
μίτη. Και όταν λέω ξένα, δεν εννοώ μόνο τα
αγγλοσαξονικά. Επίσης, το να τρέφεσαι πε-
ρισσότερο από τα διεθνή μουσικά ρεύματα
παρά από τα εγχώρια, ειδικά όταν τα σημερι-
νά εγχώρια δεν μπορούν να καλύψουν τις
ανάγκες σου σε αίσθημα, είναι πιστεύω ανα-
γκαία επιλογή. Φτάνει να μην «πιθηκίζεις»,
αλλά να βρίσκεις τη φωνή σου με αυτόν τον
τρόπο. Θεωρώ όμως ταυτόχρονα αυτονόητο
πως, αν βρίσκεσαι σε τόσο υψηλό επίπεδο που
δεν σου αρκεί ο φτωχός μας τόπος, γνωρίζεις
οπωσδήποτε και την παραδοσιακή μουσική,
τα ρεμπέτικα, τον Παπαδιαμάντη, τον Καβά-
φη. Αλλιώς είσαι απλά «τρέντι».
Nalyssa Green
«Θα ήθελα να ασχοληθώ με
τον ελληνικό στίχο, μα δεν μου
είναι πολύ εύκολο»
Έχω γράψει κατά καιρούς ελληνικό στίχο και
έχω και 1-2 τραγούδια αμιγώς ελληνικά. Το
ένα ειδικά εκ των δύο είναι από τα πιο αγα-
πημένα μου – σκέφτομαι κιόλας να το δημο-
σιοποιήσω κάποια στιγμή. Θα ήθελα να
ασχοληθώ με τον ελληνικό στίχο, μα δεν μου
είναι πολύ εύκολο να γράψω ελληνικά. Και,
επειδή συνηθίζω να λειτουργώ αυθόρμητα
και αβίαστα, παραμένω στον αγγλικό στίχο
που μου βγαίνει πηγαία και αυτόματα. Ίσως
στο μέλλον...
34 | aποψεισ
Νίκος Πορτοκάλογλου
« Όταν άρχισαν να με καίνε τα πραγματικά ερωτήματα,
δεν μου πέρασε καν από το μυαλό να γράψω γι’ αυτά στα αγγλικά.»
Dilemma
«Αν μεταφράζαμε πολλά αγγλικά τραγούδια στα ελληνικά,
το πολύ-πολύ να τα πετάγαμε στα σκουπίδια.»
Η αγγλική γλώσσα, είτε μας αρέσει είτε όχι,
αυτή τη στιγμή είναι μια παγκόσμια γλώσσα,
με αποτέλεσμα οι στίχοι σου να έχουν απο-
δέκτες ένα τεράστιο ακροατήριο. Εντούτοις,
αν μεταφράζαμε πολλά αγγλικά τραγούδια
στα ελληνικά, το πολύ-πολύ να τα πετάγαμε
στα σκουπίδια. Αυτό το ένιωσα εντονότερα
και καταλυτικά από την παραμονή μου στην
Αγγλία. Κάποια σχήματα που άρεσαν στην
Όταν ξεκίνησα να παίζω κιθάρα, τα πρώτα
τραγούδια που έγραφα μαζί με τον Γιώργο
Φιλιππάκη (σημ. ιδρυτικό μέλος των Χάνο-
μαι Γιατί Ρεμβάζω) –τότε που ονειρευόμα-
σταν να γίνουμε οι καινούργιοι Lennon/
McCartney– ήταν στα αγγλικά. Ήταν τα χρό-
νια της χούντας, και τα ελληνικά μάς θυμί-
ζανε μόνο άσχημα πράγματα, το λαϊκό τρα-
γούδι ειδικά, οπότε το πιο φυσιολογικό για
μένα ήταν να γράφω τραγούδια παρόμοια
μ' αυτά που μου άρεσαν: άλλο ήταν Dylan,
άλλο Neil Young, άλλο Lennon... Νομίζω ότι
αυτό που μ' έκανε να γράψω τα πρώτα ελ-
ληνικά τραγούδια, ήταν η έξοδος από το
προστατευτικό κουκούλι της εφηβείας και
της οικογένειας. Τελειώνοντας το σχολείο,
έδωσα Αρχιτεκτονική και απέτυχα αφού
δεν το είχα πάρει στα σοβαρά, και τότε
ήρθα αντιμέτωπος με τα μεγάλα θέματα: τι
κάνω στη ζωή μου, ποιος είμαι, πώς θα
ζήσω, θα κάνω αυτό που μου λέει η μαμά
μου, θα πιάσω δουλειά σε τράπεζα ή θα
πάρω τα ρίσκα μου. Όταν άρχισαν να με καί-
νε τα πραγματικά ερωτήματα, δεν μου πέ-
ρασε καν από το μυαλό να γράψω γι' αυτά
στα αγγλικά. Ήταν εντελώς ενστικτώδες και
αυθόρμητο. Τότε έγραψα τον «Άσωτο Υιό»
και το «Πίσω από τις Γρίλιες» (σημ. τραγού-
δια από τον πρώτο δίσκο των Φατμέ).
[Από το mic.gr]
Ελλάδα εκεί τα θεωρούσαν επιεικώς γελοία.
Κι αυτό είχε να κάνει τις περισσότερες φο-
ρές, εκτός από τη συμπεριφορά, και με τον
στίχο. Εμείς ενσωματώσαμε στο ρεπερτόριό
μας τραγούδια και με ελληνικό στίχο, με το
σκεπτικό ότι ζούμε για την ώρα σ’ αυτή τη
χώρα και συνάμα γίνονται πιο άμεσα κατα-
νοητά σε ένα ευρύ κοινό. Έχω ακούσει κά-
ποιες φορές να μου λένε: «Μου αρέσουν αυ­
τά που παίζεις, μου αρέσει και ο τρόπος με
τον οποίο τα λες, αλλά δεν καταλαβαίνω τί-
ποτα». Έτσι, αρκετές φορές, πριν ξεκινήσει
κάποιο τραγούδι με αγγλικό στίχο, το με­τα­
φράζω στα Ελληνικά (σε ελεύθερη μετάφρα­
ση, εννοείται) και πραγματικά δουλεύει. Επι­
πλέον, ο σωστός χειρισμός της ελληνικής
γλώσ­σας μπορεί να αποτυπώσει εξίσου με
τον σωστό χειρισμό της αγγλικής (αλλά και
οποιασδήποτε άλλης) συγκινήσεις και εικό-
νες πανέμορφες.
Διαμαντής Διαμαντίδης
[ Μητέρα Φάλαινα Τυφλή ]
«Δεν μπορώ να φανταστώ
να τραγουδώ για πράγματα που
με απασχολούν στα αγγλικά
ή σε κάποια άλλη γλώσσα.»
Δεν μπορώ να φανταστώ να τραγουδώ στα
παιδιά της πόλης και της χώρας μου για πράγ-
ματα που με απασχολούν, που με προβληματί-
ζουν, που με εμπνέουν, και να το κάνω στα
αγγλικά ή σε κάποια άλλη γλώσσα. Σίγουρα, οι
μουσικές φόρμες που επιλέγουμε να εξερευ-
νήσουμε έχουν ως απαρχή τους τη βρετανική
ή την αμερικάνικη παράδοση, χωρίς όμως να
ξεχνάμε σπουδαίους καλλιτέχνες οι οποίοι
μας ενέπνευσαν να εξερευνήσουμε την ελλη-
νική «ροκ» τραγουδοποιία –όπως ο Γιάννης
Αγγελάκας, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ο Παύ-
λος Παυλίδης, ο Νίκος Πορτοκάλογλου, ο Βαγ-
γέλης Γερμανός, αλλά και ο Δήμος Μούτσης ή
ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Οι οποίοι
φλέρταραν ανελλιπώς με τα Δυτικά ακούσμα-
τα, μπολιάζοντάς τα και με ελληνικά στοιχεία.
Εν ολίγοις, το να τραγουδήσουμε στα ελληνι-
κά όσα μας εκφράζουν είναι μια πρόκληση,
ιδιαίτερα αν θέλουμε να το κάνουμε επάξια.
Τούτο βέβαια δεν σημαίνει πως δεν επιλέγου-
με αγαπημένα αγγλόφωνα ή άλλα τραγούδια
για το συναυλιακό μας ρεπερτόριο!
Killinnosense
«Για εμάς δεν υπήρχε ζήτημα
επιλογής»
Πριν 10 χρόνια ήμασταν στιγματισμένοι όσοι
δεν ακούγαμε «ελληνικά» ή δεν χρησιμο-
ποιούσαμε ελληνικό στίχο. Σήμερα συμβαί-
νει σχεδόν το αντίθετο, υπάρχει η μόδα προς
το αγγλόφωνο. Για εμάς δεν υπήρχε ζήτημα
επιλογής γλώσσας, γιατί δεν ακούμε ελλη-
νική μουσική.
Άλλο
γιε-γιε,
κι άλλο
γιο-γιο (;)
Απ’ το εγχώριο στο παγκόσμιο
του Διονύση Κοτταρίδη
Ξεμπερδεύω με τα αυτονόητα: η γλώσσα
δεν αποτελεί ποιοτικό κριτήριο, δεν είναι
και κάποιου τύπου υποχρέωση. Καθείς επι-
λέγει «ελεύθερα» αλφάβητο δημιουργικής
έκφρασης με βάση τις εμπειρίες του, την
αισθητική του, τις προθέσεις του, την εικό-
να που διαθέτει για τον εαυτό του, το εν
δυνάμει κοινό του. Ενσυνείδητα ή ασυνεί-
δητα, και πάλι δεν έχει την παραμικρή ση-
μασία, με δεδομένο πως το τελικό ζητούμε-
νο είναι το «ωραίο».
Απ’ τη άλλη είναι νομίζω προφανές πως
άλλο πράμα το “fuck you” κι άλλο το «άντε
και γαμήσου», όσο κι αν εννοιολογικά πρό-
κειται ακριβώς για την ίδια ευχή – ανεξαρτή-
τως επιπέδου αγγλομάθειας τόσο του πο-
μπού όσο και του δέκτη. Κι εδώ ανακύπτουν
τα ερωτήματα: είναι παντελώς ανεξάρτητο
το μέσο απ’ το τελικό αποτέλεσμα; Ή πιο σω-
στά, είναι ανεξάρτητο το μέσο απ’ την αντίλη-
ψή μας για το τελικό αποτέλεσμα, απ’ τη στιγ-
μή που οι λέξεις, εκτός από συγκεκριμένες
έννοιες, φέρουν ηχητική αξία, προσωπικές
μνήμες, κοινωνικές αναγωγές, στερεότυπα
κι ένα κάρο παραφερνάλια ακόμα; Και μή-
πως τελικά η επιλογή γλωσσικού μέσου συμ-
βολίζει προθέσεις, ταυτότητα, ανάγκες, σχέ-
σεις, τρόπους προσέγγισης, αντίληψης και
βίωσης του τραγουδιού;
Επιχειρώ σύγκριση που, ενώ μοιάζει αβά-
σιμη, νομίζω πως έχει τη σημασία της. Πλέ-
ον, το εγχώριο hip hop απλώνεται σε τέσσε-
ρις δεκαετίες, το δε αντίστοιχο ποπ/ροκ
μετρά άλλες δυο, γεμάτες. Κι ενώ στο δεύ-
τερο το γνωστό ερώτημα «ελληνικός για
αγγλικός στίχος» τέθηκε σχεδόν εκ γενετής
και συνεχίζει να τίθεται, στο πρώτο ουσια-
στικά δεν υπήρξε τέτοιο δίλημμα ή τέλο-
σπάντων κι αν υπήρξε το ζήτημα επιλύθηκε
από πολύ νωρίς και για πάντα (;). Υπάρχουν
αιτίες σοβαρές μαζί και προφανείς, υπάρ-
χουν και διαδρομές πιο υπόγειες.
Ως γνωστόν, εν αρχή είναι ο λόγος και το
χιπ χοπ ως είδος με βασικό πυλώνα το λόγο
απαιτεί γνώση και ικανότητα τόσο στη γρα-
φή όσο και στη εκφορά. Παραπάνω κι από
δεκτό το επιχείρημα, ωστόσο γιατί μέχρι και
εγχώριοι «ράπερζ» με μητρική γλώσσα την
αγγλοσαξονική επιμένουν ελληνικά; Ή μή-
πως δεν υπάρχουν στα μέρη μας ριμαδόροι
με σούπερ ντούπερ γνώση της αγγλικής και
με το στυλό και με τη γλώσσα – ειδικά στις
μέρες μας; Κι αναρωτιέμαι: δεν θέλησαν
ποτέ, έστω κάποιοι απ’ αυτούς, να κάνουν
διεθνή καριέρα ή τελοσπάντων να διανοι-
χτούν σε κοινά πέραν της ημεδαπής;
Και βέβαια, ας μην κάνουμε το λάθος να
υποβιβάζουμε παράφορα το ρόλο του λό-
γου στη γραμμή της εξέλιξης του ροκ εν
ρολ. Είναι το ίδιο το “London Calling” αν του
αφαιρέσουμε τις λέξεις; Όπως, επίσης, ας
μην υποβιβάσουμε τη διασύνδεση του ροκ
εν ρολ λόγου με την εκάστοτε καθημερινό-
τητα, ακόμα κι αν οι καιροί της έντασης του
φαινομένου έχουν παρέλθει και τα σκήπτρα
του βιωματικού λόγου τα κρατάει πλέον το
Sonik | 35
hip hop – άλλη προφανής αιτία για την επι-
λογή γλώσσας. Είναι τυχαίο το γεγονός πως
το ελληνόφωνο ροκ μίλησε κατά βάση για
το εκεί έξω, για να σβήσει στην πορεία ως
φαινόμενο μόλις η επόμενη γενιά των εγχώ­
ριων εξασκούντων το ροκ στράφηκε μια και
καλή προς τα μέσα; Προς τα μέσα του ροκ
ως φόρμα, όπως έκαναν άλλωστε και οι πε-
ρισσότερες αγγλόφωνες μπάντες της χώρας
από καταβολής τους.
Ίσως το πιο διαφωτιστικό/ζουμερό/χαρα­
κτη­ριστικό επιχείρημα εκ μέρους εγχώριων ποπ/
ροκ μουσικών είναι πάνω-κάτω το εξής: «Μα
με αγγλόφωνη μουσική μεγαλώσαμε, εκεί
βρίσκο­νται οι εμπειρίες μας, εκεί οι αναμνή-
σεις και τα συναισθήματα τας, το ζήτημα της
επιλογής γλώσ­σας δεν τίθεται καν». Οι ηχητι-
κές εμπειρίες, διότι κι ο τύπος που ραπάρει στη
γλώσσα της μανούλας, με Wu Tang Clan ξεπε-
τάχτηκε, ωστό­σο δεν τα λέει «γκέτο στάιλ».
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων το φαινό-
μενο δεν είναι ελληνικό είναι παγκόσμιο. Το
hip hop παραμένει ένας τρόπος να τα πεις,
να τα βγάλεις από μέσα σου, είναι μέσο εξ’ ου
και ασκείται σ’ όλες τις γλώσσες του κόσμου,
άνευ δικαιολογιών περί δυσκολιών ένταξης
του λόγου στη μουσική. Το δε ροκ είναι πλέον
πρότυπο, φορμαλιστικός στόχος, σετ αισθη-
τικών κανόνων μέσα στους οποίους εντάσσε­
ται και η γλώσσα, όχι πλέον ως φορέας περι-
εχομένου μα εν είδει καλολογικού στοιχεί-
ου που λέγαμε και στο σχολείο. Με άξονα τη
γλώσσα, τα ανά τον κόσμο μιλιούνια αγγλό-
φωνες ροκ μπά­ντες από μη αγγλόφωνες χώρες
έχουν ως κύριο μέλημα να μοιάσουν σ’ εκεί-
νο που θαυμάζουν, τα υπόλοιπα έπονται…
Μήπως τελικά η επιλογή
γλωσσικού μέσου συμβολίζει
προθέσεις, ταυτότητα,
ανάγκες, σχέσεις, τρόπους
προσέγγισης, αντίληψης
και βίωσης του τραγουδιού;
36 | aποψεισ
Η υπεκφυγή
των αγγλικών
Πόσο άμεσος μπορεί να γίνει ένας
άνθρωπος που μεταφράζει πριν μιλήσει;
Του Νίκου Σβέρκου
Το έχουμε ξαναπεί: Τα τραγούδια είναι ο πιο άμεσος
και λαϊκός τρόπος να εκφραστεί ένας άνθρωπος.
Είτε είναι καλλιτέχνης και γράφει μουσική ή στίχους,
είτε απλώς λατρεύει την μοναδικότητα της αντιστοιχίας
του τραγουδιστή και του εαυτού του. Το θέμα όμως
περιπλέκεται όταν εισέρχεται ένας σημαντικός παράγοντας
στη διάδοση του μηνύματος: Η γλώσσα.
Η γλώσσα φέρει πάνω της ολόκληρη την συλ-
λογική ιστορία των ομιλούντων αυτής. Διαφο-
ρετικές οι μορφές έκφρασης για έναν κάτοι-
κο της Ιβηρικής, διαφορετικές για έναν Αμε-
ρικάνο των κεντροδυτικών Πολιτειών, ακόμα
πιο διαφορετικές για έναν Ιάπωνα. Εξίσου δι-
αφορετικά και τα βάρη της κάθε λέξης. Και
είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι τρομερά δύσκο-
λο να υπάρξει αντιστοιχία ανάμεσα σε οικεία
συναισθήματα και ανοίκειες λέξεις. Υπό αυτή
την έννοια, είναι δύσκολο να συμπυκνώσει
κα­νείς τα συναισθήματα σε λέξεις, πόσω μάλ-
λον σε περιπτώσεις που οι εκφράσεις πρέπει
να είναι απόλυτες και βαθιές. Η αγάπη, το μί-
σος, η απόγνωση και η ελπίδα είναι τέτοια
συναισθήματα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τρομερά
ενδιαφέρουσα άνθηση του αγγλικού στίχου
στην Ελλάδα. Γεγονός που αξιωματικά είναι
παράδοξο. Θα μπορούσαμε ως αιτία να πούμε
ότι αυτή η άνθηση ήρθε την εποχή που οτιδή-
ποτε ελληνικό ή ελληνοπρεπές εντάχθηκε βί-
αια σε δυτικά πλαίσια. Τα τσιφτετέλια είχαν
beats για ρυθμική υπόκρουση, ενώ παράλλη-
λα ο ελληνικός στίχος είτε ακολουθούσε την
διαδρομή της σόουμπιζ είτε κρατιόταν σαν
λάφυρο από τον λαικό-έντεχνο εστετισμό. Σε
αυτή τη συγκυρία η εναλλατικότητα επέτασσε
την διαφυγή στη Δύση, και συγκεκριμένα τα
αγγλικά. Και ενώ οι ελληνικοί στίχοι στο ευ-
ρύτερο rock έμοιαζαν με εκθέσεις γυμνασίου
αγκαλιασμένες από μεγάλες δισκογραφικές
εταιρίες, η alternativa κατέθετε τα όπλα και
έφευγε για άλλες πολιτείες.
Κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα η πλειονότη-
τα των νέων σχημάτων που απασχολεί και το
SONIK να έχει αγγλικό ή καθόλου στίχο. Στη
δεύτερη περίπτωση οι διαθέσεις είναι προ-
φανώς ειλικρινείς. Αφού δεν μπορώ να χειρι-
στώ κάτι, ας μην ασχοληθώ καν μαζί του.
Στην πρώτη όμως περιέχεται και ολόκληρη η
εμμονή για μεταφορά σε κάποιον άλλο τόπο,
μια άλλη πόλη, με άλλες καταβολές και άλλες
προσλαμβάνουσες. Λες και το Λονδίνο είναι
αγγελικά πλασμένο.
Δεν πρέπει να κρυβόμαστε πίσω από το δά-
χτυλό μας. Ο ελληνικός στίχος είναι τρομερά
δύσκολος να πλαστεί και χρειάζεται μαε-
στρία για να υπάρξει η κατάλληλη ακολουθία
συλλαβών και τονισμών για να παραχθεί ένα
τουλάχιστον εύηχο αποτέλεσμα. Και αυτή τη
στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία όσων γρά-
φουν στα ελληνικά είναι αυτοί που απέμειναν
να θέλουν να αντιμετωπίζουν την ελληνική
πραγματικότητα με τα ίδια τα μάτια και τα αυ-
τιά τους. Και την δική τους γλώσσα. Φεύγο-
Gravitysays_i
ντας όμως από αυτούς καταλήγουμε χοντρο-
κομμένα σε τέσσερις καλλιτεχνικές κατηγο-
ρίες δημιουργών που γράφουν στα αγγλικά.
Είναι από τη μία η metal σκηνή της Ελλάδας,
η οποία είναι εξαιρετικά αξιόλογη, ωστόσο
δεν έχει ακόμα και σήμερα την τόλμη να απο-
κολληθεί από τον μιμητισμό και να τραγουδή-
σει στη γλώσσα της. Παραμονεύουν, άλλωστε,
εκείνοι που μπορεί να εγκαλέσουν τον κάθε
μουσικό και να τον κρίνουν από «βλάχο» μέχρι
«εθνικιστή». Το metal πάντως είναι πάντως
ακόμα η μουσική που θα φρικάρει τους γονείς
και, παρά τον γιγαντισμό της αντίστοιχης μου-
σικής βιομηχανίας του, φαντάζει ακόμα ως
αντίδραση στο κατεστημένο. Έτσι ο ακραίος
ήχος μπαίνει σε πρώτο πλάνο και ο στίχος ελά-
χιστα ενδιαφέρει αν είναι γραμμένος στα ελ-
ληνικά ή τα αγγλικά.
Στη δεύτερη κατηγορία μπορούν να συμπε-
ριληφθούν οι άνθρωποι που αφενός ντρέπο-
νται να μιλήσουν στα ελληνικά, συναισθανό-
μενοι ίσως την ποιητική λαιμητόμο που χάσκει
πάνω από τα κεφάλια τους. Ωστόσο επιλέ-
γουν να ασκηθούν στην αγγλόφωνη ποίηση.
Ας το προσωποποιήσουμε: Οι Gravitysays_i
αποτελούν μια τέτοια περίπτωση, που στους
στίχους του τελευταίου άλμπουμ τους πρέπει
να κάτσεις με λεξικό για να αναλύσεις τα λε-
γόμενα και μετά να συζητήσεις και μαζί τους
για να αρχίσεις να μπαίνεις στον κόσμο τους.
Αυτή η επιλογή είναι απολύτως σεβαστή και
απαιτεί κόπο. Η συζήτηση και η κριτική γύρω
της μπορεί να εμπεριέχει σε επόμενο επίπεδο
όρους αποτελεσματικότητας, αλλά δεν είναι
δουλειά μας εδώ τώρα.
Η τρίτη κατηγορία ανήκει στις μαϊμούδες.
Αρχικά, στόχος του γράφοντος ήταν να αντι-
δράσει στα φώτα που φωτίζουν τους ανέ-
μπνευστους της ελληνικής πραγματικότητας.
Ωστόσο θα αδικούνταν όλοι οι υπόλοιποι μου-
σικοί και δημιουργοί που έχουν πολλά να προ-
σφέρουν. Πίσω πάλι, οι μαϊμούδες δεν χρειά-
ζονται και πολλά για να ολοκληρώσουν το γέ-
μισμα της μουσικής. Αρκούν μόνο δυο-τρία
λεκτικά τερτίπια βγαλμένα από εκθέσεις σε
φροντιστήρια αγγλικών, απλούστευση «του
κερατά» και εύκολες ομοιοκαταληξίες. Ψεκά-
στε, σκουπίστε, τελειώσαμε. Και μετά υπάρ-
χει πάντα ακλόνητο το επιχείρημα του ανέγγι-
χτου και του προσωπικού. Πιο απλά, πίσω από
την κουρτίνα του απόμακρου δεν κρύβεται τί-
ποτα. Ή τουλάχιστον η κουρτίνα έχει υφανθεί
με λάθος υλικό που αποπροσανατολίζει.
Η τέταρτη κατηγορία είναι και η πιο υποτι-
μημένη. Εκεί υπάρχει η punk και η hip hop σκη­
νή της Ελλάδας, που παρά τις διακυμάνσεις
Sonik | 37
τους και τις εμφανείς διαφορές τους, επιμέ-
νουν αμφότερες να εκφράζοναι στη γλώσσα
του δρόμου. Του δρόμου που βρίσκεται σε
Οι μαϊμούδες δεν χρειάζονται
κάποιο ελληνικό τόπο και δεν ονειρεύεται να
περπατούσε σε κάποιο ανήλιαγο στενό του και πολλά για να ολοκληρώσουν
Bronx ή του Παρισιού. Η λεκτική έκφραση εί-
ναι, λοιπόν, πηγαία και στοχευμένη. Εξ ου και
στα ελληνικά στις περισσότερες των περι-
το γέμισμα της μουσικής.
πτώσεων. Και αν στο hip hop το ραπάρισμα
στα αγγλικά λόγω φθόγγων είναι δύσκολη Αρκούν μόνο δυο – τρία λεκτικά
υπόθεση για έναν Έλληνα, τότε στο punk η
εδαφική συνάφεια είναι απαραίτητος όρος
για την αλήθεια του δημιουργού. τερτίπια βγαλμένα από εκθέσεις
Και πού οδηγούμαστε λοιπόν μετά από όλα
αυτά; Στο ότι πρέπει κάποια στιγμή αυτή η σε φροντιστήρια αγγλικών,
όμορφη αλλά περίεργη γλώσσα, τα ελληνι-
κά, να αποφορτιστεί από όλα τα ιδεολογικά
σκου­πίδια που την φόρτωσαν. Να αντιληφθού­ απλούστευση «του κερατά»
με και να αναγνωρίσουμε, ακόμα και με λύπη
για μερικούς, ότι ελληνικά δεν μιλά μόνο ο
πρωθυπουργός, η γιαγιά μας και ο κάγκου-
και εύκολες ομοιοκαταληξίες.
ρας της γειτονιάς μας. Όλοι μας μιλάμε ελλη-
νικά στην καθημερινότητά μας. Και αν δεν το Ψεκάστε, σκουπίστε,
καταλαβαίνουμε αυτό, ας προσπαθήσουμε
μια μέρα, κατά τη διάρκεια ενός καυγά με το
έτερον ήμισυ μας να του φωνάξουμε “I hate τελειώσαμε...
you”. Θα σκάσουμε στα γέλια...
38 | aποψεισ Sonik | 39

Τα αρχαία ελληνικά
στην εγχώρια
μουσική
δημιουργία
Από το Βαγγέλη Παπαθανασίου
στους Rotting Christ Terror X Crew:
Του Αλέξανδρου Τοπιντζή Από την αναρχική θεώρηση στη βράβευση από το Ελληνικό Μέτωπο...
Οι Terror X Crew κερδίζουν με ευκολία το τίτλο του πιό αμφιλεγόμενου εγ-
χώριου hip hop group. Αυτό, διότι ενώ με τις πρώτες δουλειές τους είχαν
«Τα αρχαία ελληνικά είναι νεκρή γλώσσα» είπε η Θάλεια Δραγώνα επιδείξει ένα χαρακτήρα επιθετικό που προσέγγιζε τα όρια του μηδενισμού
(ειδική γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας) σε ομιλία της και έπεσαν και μιας γενικότερης αναρχικής θεώρησης των πραγμάτων, έκαναν μια στρο-
φή 180 μοιρών με το «Έσσεται Ήμαρ», στο οποίο στιχουργικά μιλούσαν για
να την φάνε οι αυτόκλητοι υπερασπιστές του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. αρχαία Ελλάδα, αφύπνιση του Έθνους, διάσωση του εθνικού μας στοιχείου
Τεράστιος ο φόβος τους μήπως και περάσει στη λήθη η γλωσσική μας και λοιπή παρεμφερή θεματολογία. Η οπαδική τους βάση διχάστηκε, με τους
μεν να τους κατηγορούν για «κωλοτούμπα» και εθνικιστικές τάσεις και τους
κληρονομιά και φτωχύνουμε πνευματικά. Ίσως έχουν δίκιο, αλλά προς τι
δε να υπερασπίζονται το δικαίωμα τους να μιλάνε για τη χώρα τους. Η βρά-
το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός, από την στιγμή που δεν υπάρχουν βευση (και περισσότερο η παρουσία του συγκροτήματος) σε εκδήλωση του
αντίστοιχα παθιασμένες φωνές για την κάκιστη διαχείριση της πνευματικής Ελληνικού Μετώπου για το έργο τους ήταν το τελειωτικό χτύπημα. Εν μέσω
διαφωνιών μεταξύ των ιδρυτικών τους μελών Αρτέμη και Ευθύμη και του DJ
μας κληρονομιάς; Alx από την άλλη, το group διαλύθηκε, ενώ οι διαμάχες για αυτούς ακόμα
συνεχίζονται στις τάξεις των hip hop οπαδών. [ τασος μαγιοπουλοσ ]

Αλήθεια ποιος δεν πιστεύει ότι
περισσότερο επικίνδυνος είναι ο
τρόπος διδασκαλίας της αρχαίας
ελληνικής στα λύκεια; Οι κοντό-
φθαλμες αντιλήψεις μεμονωμέ-
νων ατόμων που δρουν (περιστα-
σιακά) σε κρατικούς και πανεπι-
στημιακούς μηχανισμούς αποτε-
λούν μια ακόμα απόδειξη της απου­
σίας αντίληψης περί εθνικής κουλ­
τούρας. Δυστυχώς, όταν κατανοή-
σουμε την ανυπολόγιστη αξία του
γλωσσικού παρελθόντος μας (που
δεν «ζει» αυτούσιο και αυτόφωτο
στην πνευματική ζωή της σύγχρο-
νης Ελλάδας, ωστόσο εσωκλείε-
ται στην καθομιλουμένη), θα έχει
ήδη επέλθει ήδη ο δικός μας νέο-
ελληνικός πνευματικός θάνατος.
Αντίθετα σε αυτή τη λογική, υπάρ­
χουν και κάποιοι μουσικοί που θέ-
λησαν να ενώσουν το «φρέσκο»
πνεύμα τους με την ιστορία, ενσω-
ματώνοντας τα αρχαία ελληνικά
στην στιχουργία τους. Κάποια από
τα κύρια ονόματα καλλιτεχνών που
πρωτοστάτησαν σε αυτή την κίνη-
ση είναι οι εξής: Δαιμόνια Νύμφη,
Terror X Crew, Βαγγέλης Παπαθα-
νασίου, Kawir, Rotting Christ,
Acherontas. Η κάθε μια περίπτωση
αποτέλεσε και ξεχωριστή οπτική,
αλλά όλες με κοινό γνώμονα, τον
απεριόριστο σεβασμό σε μια γλώσ-
σα εξαιρετικά ιδιαίτερη και πλού-
σια σε ήχο και νόημα.
Ίσως η πιο αναγνωρίσιμη από τις
παραπάνω προτάσεις, η «διαγαλα­
ξιακή επίκληση των Ολύμπιων θεών»
της «Μυθωδίας» του Βαγγέ­λη Πα-
παθανασίου, ένα έργο μοναδικό
σε ποιότητα, αλλά καταδικασμένο
σε άπειρες αναλύσεις ημί­τρελων,
δήθεν επιστημόνων, άσχε­των με
την μουσική. Εάν υπάρ­χει ένα μυ-
στήριο πίσω από την συναυ­λία που
διοργάνωσε η NASA στις 28 Ιουνί-
ου του 2001 στις Στήλες του Ολυ-
μπίου Διός, είναι η χρήση της αρ-
Δαιμόνια Νύμφη & Kawir χαίας ελληνικής γλώσ­σας και το con-
cept της στιχουργίας. Ο Vangelis
Το heavy metal και δη οι πιο ακραίες του εκφάνσεις, είναι ένας ταιριαστός
ποτέ δεν αναφέρθηκε σε αυτά τα
τρόπος να «ντυθεί» μια παγανιστική θεματολογία. Οι Σκανδιναβοί ασχολήθη-
θέματα, με αποτέλεσμα για πλέον
καν με τους Vikings, οι Κέλτες είχαν την τιμητική τους στο «νησί», ενώ στο
μια δεκαετία τώρα, το έργο αυτό
παιχνίδι έπαιξαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, με μπάντες σαν τους Δαιμόνια να αποτελεί πάγιο αντικείμενο συ-
Νύμφη και Kawir να καταπιάνονται εξ’ ολοκλήρου με την αρχαιοελληνική θε- ζήτησης κάθε «μεταφυσικού» πά-
ματολογία. Οι Δαιμόνια Νύμφη, αν και βρήκαν κατά καιρούς φιλοξενία και νελ που σέβεται τον εαυτό του.
ζεστασιά σε διάφορα metal έντυπα, ουδεμία σχέση έχουν με το «σπορ». Η Προσφάτως, groups που ανή-
μουσική τους ακουστική, παγανιστική, έντονα μυστηριακή, με σαφείς ανα- κουν στο ελληνικό black metal,
φορές στην Αρχαία Ελλάδα, τόσο σε μουσικό επίπεδο, μιας και τα όργανά επέλεξαν να ενδυναμώσουν την
τους είναι ανακατασκευές αρχαίων ελληνικών, όσο και σε στιχουργικό, αφού αγγλική (και για πολλούς μονο-
οι στίχοι είναι γραμμένοι στα αρχαία ελληνικά και η θεματολογία ασχολείται διάστατη) στιχουργία τους με την
κυρίως με τα Bακχικά Mυστήρια. Οι Kawir είναι μια μπάντα χαμηλού προφίλ, χρήση της αρχαίας ελληνικής γλώσ­
επηρεασμένη κυρίως από τα Καβείρια Μυστήρια και μια από τους βασικές σας. Μάλιστα το «Αθάνατοι Έστε»
συνιστώσες του Greek Black Metal οικοδομήματος. Η μουσική τους, ακραία, των Rotting Christ, από το άλ-
ακολουθεί τα black metal πρότυπα, αποτελούμενη κυρίως από παγανιστικές μπουμ “Sanctus Diavolos”, έγινε
κιθαριστικές μελωδίες και διανθισμένη με πλήκτρα που αποπνέουν μια αρ- τεράστια επιτυχία και αναπόσπα-
χαιοελληνική αύρα, δημιουργώντας συχνά μυσταγωγικές ατμόσφαιρες. Οι στο momentum κάθε live εμφάνι-
γραμμένοι στα αρχαία Ελληνικά στίχοι είναι αφιερωμένοι στο αρχαιοελληνικό σης τους, με τους αρχαιοελληνι-
πάνθεο, με ιδιαίτερη έμφαση στους ύμνους του Ορφέα του Καλλιμάχου, αλλά κούς στίχους να προσδίδουν μια
και του Ομήρου. [ θανασης μπογρης ] έντονα επική αίσθηση σε ένα κα­
τά τ’ άλλα αρχετυπικό metal τρα-
γούδι. Στηριζόμενοι στο σκεπτικό
αυτής της «πρόδρομης» σύνθε-
σης, οι επόμενοι δύο δίσκοι τους,
με τίτλους “Theogonia” και “Aealo”,
εκτόξευσαν την δημοτικότητα τους
στην Ευρώπη, η οποία διψά για πε­
ρικεφαλαίες, μανδύες, αρχαίο πνεύ­
μα αθάνατο και νέο-παγα­νι­σμό.
Μυσταγωγικές απαγγελίες, πολε-
μικές ιαχές, μοιρολόγια και επι-
κλήσεις στους ξεχασμένους θε-
ούς ενσωματώνονται σε μια σύγ-
χρονη μουσική, χωρίς να χάνεται
δράμι από την σοβαρότητα του
εγχειρήματος. Δυστυχώς την ίδια
σοβαρότητα δεν επέδειξαν οι επι-
κριτές τους, οι οποίοι σαν μικρόψυ­
χα, κοντόφθαλμα, γνήσια trolls κα­
τηγόρησαν το group για εθνικιστι-
κές προσεγγίσεις. Δεν αξίζει καν
να παραθέσουμε την επιφανεια-
κή επιχειρηματολογία τους, μιας
και προσεγγίζει τα έργα με «κα-
φενειακή» διάθεση.

40 | aποψεισ
Ζούμε σε μια χώρα η οποία έχει θέματα με τον
εαυτό της. Πολλά θέματα, δυσεπίλυτα και χρο-
νίζοντα. Μία χώρα η οποία 200 χρόνια μετά την
ίδρυση κράτους (λέμε τώρα...), ακόμη ψάχνει
την ανασφαλή (ανάδελφη είχε πει κάποτε ένας
...γίγας της πολιτικής) θέση της στον κόσμο.
Δύση, Ανατολή, σταυροδρόμι πολιτισμών, κο-
ντολογίς οι ιδανικές προϋποθέσεις για μια πο-
λιτισμική σύνθεση, μια γόνιμη αλληλεπίδραση
χωρίς αποκλεισμούς και όρια αλλά πνεύμα
ανοιχτό στους ανέμους των καιρών.
Παρολ’ αυτά, απέναντι στο εκάστοτε «ξέ­
νο» εκδηλωνόταν ανέκαθεν μια συμπλεγμα-
τική στάση. Φόβος και θαυμασμός, απέχθεια
και μιμητισμός, σύνδρομο ανωτερότητας και
κατωτερότητας, ταυτόχρονα στο ίδιο μείγμα!
«Κρίση ταυτότητας» θα έβγαζε διάγνωση ο Ψ.
Πόσο μάλλον τώρα, υπό συνθήκες μιας άγρι-
ας, ουχί μόνο οικονομικής κρίσης, η οποία
φέρνει ξανά στο φως υπαρκτές εξαρτήσεις
και διαψεύδει τις φαντασιώσεις περί «εθνι-
κής ανεξαρτησίας».
Καλό είναι να έχουμε κατά νουν τούτο το
γενικότερο πλαίσιο όταν αγγίζουμε θέματα
τα οποία φέρνουν την ελληνικότητα σε αντι-
παράθεση με το ξένο. Ακόμη κι όταν αυτή
αφορά το μικρό μας μουσικό χωριό: ελληνι-
κός στίχος ή αγγλικός; Ένα δίλημμα παλαιό,
το οποίο έχει ήδη μεγαλώσει μερικές γενιές
και ολοένα υποτροπιάζει (από τα 60s, όταν
και πρωτοεισήχθησαν τα καινά δαιμόνια του
ροκ στα παρθένα μέρη μας, στα αγγλόφωνα
80s, στις Τρύπες και τους κλώνους τους, έως
το σήμερα όπου το αγγλόφωνο είναι πάλι κα-
βάλα στο άλογο). Ένα δίλημμα το οποίο πολ-
λές φορές τίθεται με τρόπο απόλυτο, διπολι-
κό, εμπρηστικό. Είναι που μας αρέσει να κα-
ταλαμβάνουμε θέσεις σε απέναντι ταμπού-
ρια, και μετά... πυρ ομαδόν και κατά βούληση.
Φυσιολογικά δεν θα έπρεπε να υφίσταται
ζήτημα. Ο τρόπος έκφρασης του κάθε καλλι-
τέχνη είναι απόλυτα προσωπική επιλογή,
υποτίθεται καθοριζόμενη από βιώματα, συ-
ναισθήματα, ιδέες (ή και ιδεοληψίες αν προ-
τιμάτε). Εντάξει, να προσθέσω και τα εμπορι-
κά κριτήρια, θεμιτό και αποδεκτό για κάθε
καλλιτέχνη, ακόμη και τον πιο πειραματικό.
Αν ανοίξουμε δε το θέμα σε ευρωπαϊκή δι-
άσταση, δεν θα συναντήσουμε ανάλογης
έκτασης προβληματισμούς, είτε μιλάμε, από
το ένα άκρο, για χώρες μεγάλης εθνικής πολι-
τιστικής και γλωσσικής αυτοπεποίθησης όπως
η Γαλλία, η Ιταλία αλλά και η άσπονδος γειτό-
νισσα Τουρκία (έχετε δει το ντοκιμαντέρ του
Φατίχ Ακίν «Crossing the bridge: The sound
of Istanbul» για να δείτε τι σημαίνει «μέσα
από το τοπικό φτάνω στο παγκόσμιο»;) είτε,
στο άλλο άκρο, για χώρες οι οποίες μετέχουν
Η ψευδαίσθηση του διλήμματος
ελληνικού / «ξένου» στίχου...
Πως μπορεί
να πονάς,
να λυπάσαι,
να θυμώνεις
σε ξένη γλώσσα;
Του Αντώνη Ξαγά
Πάντοτε μπερδευόμουν:
οι Metro Decay ήταν
«ελληνική» μουσική;
Οι Socrates; Οι Στέρεο
Νόβα; Η May Roosevelt
σήμερα;
ενεργά της αγγλοσαξονικής παιδείας (βλέπε
π.χ. τη Σουηδία, πρώτη χώρα παραγωγής…
γενόσημης brit-pop). Τι συμβαίνει λοιπόν στα
καθ’ ημάς και είμαστε πάλι η ιδιαίτερη περί-
πτωση;
Το πρόβλημα ξεκινά όταν το γλωσσικό ζή-
τημα αποκτά ιδεολογική διάσταση. Δεν είναι
η πρώτη φορά... Ιστορικά η γλώσσα χάραξε
διαχωριστικές γραμμές, υπήρξε εργαλείο κα-
ταπίεσης, πήρε πολιτική χροιά και προκάλε-
σε φορτίσεις. Στη μουσική έφτασε να καθορί-
σει τον ανιστόρητο και εντελώς άτοπο διαχω-
ρισμό της μουσικής σε «ελληνική» και «ξένη»
Metro
Decay
Sonik | 41
κάνει τα ημερολόγια τοίχου να μοιάζουν με
...έγκριτες ποιητικές συλλογές. Πόσοι όμως,
Θα μου πείτε, η φωνή και ο στίχος μπορεί να
αντιμετωπιστεί απλά ως ένα ακόμη όργανο,
από ακροατές έως κριτικοί, τον προσέχουν; και η προσωδία της αγγλικής «ταιριάζει στη
Και αν θεωρήσουμε τη μουσική ένα όχημα ροκ». Ακόμη κι αν δεχτούμε αυτό το αμφίβολο
μεταφοράς συναισθημάτων, αλήθεια, πως θέσφατο, υπάρχουν ακόμη κι έτσι κάποιες
μπορεί να πονάς, να λυπάσαι, να θυμώνεις σε προϋποθέσεις. Αν ένα συγκρότημα θέλει να
Screamingce
masterpie
ξένη γλώσσα; Και ποιο το νόημα της ελα- προσθέσει στον ήχο του όμποε, θα φροντίσει
Γιάννης φρώς σουρεαλιστικής κατάστασης να απευ- να βρει έναν παίκτη ο οποίος τουλάχιστον δεν
Αγγελάκας θύνεσαι κατ’ ουσία σε συμπατριώτες σου σε θα φαλτσάρει (αν όχι, θα φροντίσει να πουλή-
μια ξένη γλώσσα; Τα περί διεθνούς καριέρας σει το αποτέλεσμα ως πειραματικό και αυτο-
μέσα από την καταναγκαστική χρήσης της σχεδιαστικό, αλλά ας την αφήσουμε αυτή την
σύγχρονης lingua franca, είναι επιχειρήματα περίπτωση). Γιατί στη χρήση της γλώσσας λοι-
επιπέδου Eurovision, αφήστε που πλέον δεν πόν να κάνουμε εκπτώσεις; Ακούω πολυπαινε-
ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Υπάρ­ μένο δίσκο πρόσφατης εσοδείας όπου η αγ-
χουν τόσα αντι-παραδείγματα σε ακόμη πιο γλική προφορά, φευ, θυμίζει τις παλιές καλές
May Roosevelt δύσκολες γλώσσες (για να καταρριφθεί και ημέρες του «αι χαβ ε κατ», τις ημέρες της δε-
αυτό το επιχείρημα) που δεν καετίας του ‘80 όπου το ελληνικό στοιχείο στο
έχει νόημα η παράθεσή τους. εγχώριο (αγαπημένο πάντως συναισθηματικά)
Στον παγκοσμιοποιημένο κό- new wave ήταν η ... τραγική προφορά.
σμο η ροή των πραγμάτων ευ- Για να καταλήγουμε και κάπου... Η επιλογή της
νοεί πλέον τις τοπικές κουλ- γλώσσας αυτή καθεαυτή δεν σημαίνει τίποτε,
τούρες. Όσοι το αντιληφθούν ούτε προσθέτει ούτε αφαιρεί. Ας είναι στα αγγλι-
θα έχουν μια ελπίδα να ακου- κά, στα γερμανικά ή στα... σουαχίλι. Αν υπάρχει
στούν και σε περισσότερα γεω- περιεχόμενο, ουσία, πάθος, γνώση και τελικά αι-
γραφικά μή­κη και πλάτη... σθητική, όλα τα υπόλοιπα περισσεύουν…
(με μπόλικο νερό στον μύλο αυτό να έχει κου-
βαλήσει και ο εγχώριος μουσικογραφιαδι-
σμός). Στη βάση αυτή πάντοτε μπερδευό-
μουν: οι Metro Decay ήταν «ελληνική» μου-
σική; Οι Socrates; Οι Στέρεο Νόβα; Η May
Roosevelt σήμερα;
Τα επιχειρήματα εκάτερων των πλευρών
είναι λίγο-πολύ γνωστά. Θα εστιάσω όμως
στην αίσθηση που έχω ότι η αγγλόφωνη επι-
λογή υπαγορεύεται συχνά από μια τάση «ευ-
κολίας» αλλά και μιας υποσυνείδητης υποτί-
μησης. Είναι αυτή η ψευδαίσθηση που κυκλο-
φορεί ότι τα αγγλικά είναι μια γλώσσα φτω-
χή, εύκολη (ο καθένας έχει πια ένα Lower),
με την οποία δήθεν δεν μπορείς να εκφρά-
σεις πολύπλοκα βαθιά νοήματα, επαρκής
όμως για να σκαρώσεις άνετα δυο-τρία συν-
θηματικά στιχάκια («μην μας πούνε και έντε-
χνους»). Δεν χρειάζεται νομίζω υπεράσπιση
η γλώσσα του Σαίξπηρ και του Μπλέηκ και
τόσων άλλων. Στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ
«Screaming masterpiece», οι Ισλανδοί πιτσι-
ρικάδες Nilfisk το θέτουν σε αφοπλιστική
βάση ειλικρίνειας: «μας είναι δύσκολο να
γράψουμε στίχους με νόημα στα ισλανδικά,
οπότε καλύτερα να γράψουμε μερικές σα-
χλαμάρες (bullshit) στα αγγλικά». Για να μην
αδικήσουμε τους ντόπιους αστέρες, και στη
μεγάλη πλειοψηφία των «γνήσιων» αγγλό-
φωνων του Νησιού, το επίπεδο του στίχου

42 | aποψεισ
It’s all Greek to me
Του Αλέξανδρου Τοπιντζή
Ανώριμοι
Φαντάζεστε πολλές
ελληνικές δισκογραφικές
εταιρείες που θα
κυκλοφορούσαν άλμπουμς
με τίτλους «Σκοτώστε Τους
Όλους», «Εθνική Οδός
ΠροςΤην Κόλαση» ή «Όταν
Είναι Υγρό, Γλιστράει»;
Εξαιρώντας τους rock-starts Rammstein, την
ξεπεσμένη γερμανόφωνη industrial-goth σκη-
νή και αρκετά από τα βορειοευρωπαϊκά black
και pagan metal groups, o σκληρός ήχος δεν
ταίριαξε ποτέ με τις τοπικές γλωσσολαλιές. Η
χώρα μας δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαί-
ρεση και μέσα στο πέρας τριών δεκαετιών επι-
βεβαιώνεται ότι η χρήση της νέας ελληνικής
γλώσσας, πέραν ελαχίστων περιπτώσεων, απο­
Χαβαλεδιάρικο metal με ελληνικό στίχο, μια ακόμα
ντόπια πατέντα που βρήκε αρκετούς υποστηρικτές
τα προηγούμενα χρόνια και ευτυχώς τώρα τελευ-
ταία αρχίζει και ξεφτίζει. Με κύριους εκφραστές
τους «Ανώριμους», οι οποίοι σαν γνήσια μεταλλικά
«Ημισκούμπρια» συνέθεσαν συμπαθητικά, αντλώ-
ντας έμπνευση από το “Kamasutra”, τον «Φονιά
Δονητή», το «Ένα Κεφτεδάκι Τόσο Δα» και λοιπές
καθημερινές δραστηριότητες. Αυτοί είναι οι πιο
καλοί σε αστεία. Οι υπόλοιποι δεν ακούγονται
ούτε για αστεία...
Rammstein
τέλεσε διαβατήριο για την αποτυχία. Οι τολμη-
ροί, που επέλεξαν να τραγουδοποιήσουν στη
μητρική, άμεσα χαρακτηρίστηκαν ως cult φι-
γούρες της τοπικής σκηνής με την επιλογή
τους αυτή να τους βαραίνει πολύ περισσότερο
από «κάποιους» που προτίμησαν να ερμηνεύ-
σουν με κάκιστη αγγλική προφορά.
Από τη γέννηση τους η metal και hard rock
μουσική ντύνονται με στιχουργία σχεδόν κατά
απόλυτο ποσοστό εις την αγγλικήν, δίνοντας
την εντύπωση ενός ενιαίου προϊόντος, απαλ-
λαγμένου από σύνορα και εθνικές ταυτότητες.
Κάθε νέο group, ξεκινώντας στο προβάδικο να
στήνει το πρώτο του demo, έχει την επιθυμία
να κάνει κάτι αντίστοιχο με αυτό που κάνουν
τα είδωλα του, οι μουσικές επιρροές του. Επι-
θυμεί την επιτυχία εκτός συνόρων και η σκλη-
ρή μουσική δίνει άμεσα αυτή την δυνατότητα,
μιας και οι τοπικές σκηνές είναι μονάχα ένα
πρώτο βήμα σε μια διαδρομή που περιλαμβά-
νει πολλά στάδια. Εάν η επιλογή κάθε group
ήταν η τοπική γλώσσα και μόνο αυτή, το ταβά-
νι παραμένει χαμηλά και κακά τα ψέματα, ένα
metal group δεν τρώει ψωμί από την εντός συ-
νόρων επιτυχία. Ακόμα και στη περίπτωση που
τα tour στο εξωτερικό δεν αποτελούν προτε-
ραιότητα, οι δυσκολίες είναι αξεπέραστες. Αλή­
θεια, φαντάζεστε πολλές ελληνικές δισκογρα-
φικές εταιρείες που θα κυκλοφορούσαν αλ-
μπουμς με τίτλους «Σκοτώστε Τους Όλους»,
«Εθνική Οδός Προς Την Κόλαση» ή «Όταν Είναι
Υγρό, Γλιστράει»; Δυσκολάκι ακόμα και για
τους πιο ανοιχτόμυαλους επιχειρηματίες.
Προσπερνώντας τις εμπορικές πτυχές του
ζητήματος, υπάρχουν σίγουρα και γλωσσολο-
γικά αίτια που συμβάλουν στη δημιουργία του
«αγγλικού» μονόδρομου. Ο σκληρός ήχος συ-
μπορεύεται με σκληρά λόγια και θεματολογία
που απαιτεί την χρήση λέξεων και φράσεων
που δεν συναντώνται στην καθημερινή γλωσ-
σική μας παλέτα. Μεταφράζοντας στίχους από
Ravencult
Το πρώτο από τα metal groups που επέλεξαν τον
ελληνικό στίχο θεωρείται ότι είχε και την μεγαλύ-
τερη επιτυχία. Οι epic heavy metallers Εξόριστοι
του Δημήτρη Κατή, με το ομώνυμο ντεμπούτο τους
που κυκλοφόρησε το 1989 και περιλάμβανε την
τεράστια επιτυχία «Κάνω μια Ευχή», δεν ακούστη-
καν ποτέ σαν ένα ακόμα κακέκτυπο των μεγαθή-
ριων της Γηραιάς Αλβιώνας που μεσουρανούσαν
εκείνη την εποχή. Ακόμα και σήμερα δεν χωρά
αμφιβολία ότι αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικό-
τερα ελληνικά metal acts. Φουλ respect!
οποιονδήποτε δίσκο, οποιασδήποτε μπάντας
που παίζει death ή black metal, παρατηρείς ότι
το νόημα γίνεται πιο άμεσο, πιο σκληρό, πιο
ακραίο. Ας παραθέσουμε ένα μικρό, τυχαίο,
παράδειγμα από την στιχουργία των ελλήνων
black metallers Ravencult στο τραγούδι τους
“Sacrilege Of Death”:
“Forged in a void of decay I've no remorse.
My blood is cold
I walk through the underworld a fiery path
Inhale the black smoke in this tomb
Sense the pounding from beyond
The sound of ultra violent force
Prepare yourself the time is now”
«Σφυρηλατημένος σε ένα κενό
αποσύνθεσης, δεν έχω καμία τύψη.
Το αίμα μου είναι κρύο.
Περπατώ μέσω του υποκόσμου
ένα φλογισμένο μονοπάτι.
Εισπνεύστε τον μαύρο καπνό σε αυτόν
τον τάφο.
Νιώστε το σφυροκόπημα από πέρα.
Ο ήχος της εξαιρετικά βίαιας δύναμης.
Προετοίμασε τον εαυτό σου, ο χρόνος
είναι τώρα»
Ακόμα και για έναν άριστο γνώστη αγγλικών
που μπορεί να αναγνώσει και να κατανοήσει
το κείμενο χωρίς να το μεταφράζει ταυτόχρο-
να, η ελληνική απόδοση φαντάζει πομπώδης
(με την κακή έννοια). Δεν είναι παράλογο να
πούμε, ότι ο αγγλικός στίχος «λειαίνει» την
ακραία φύση αυτής της μουσικής στη συνείδη-
ση των μη αγγλόφωνων λαών. Η στιχουργία,
ακόμα και εάν εκφράζει την πιο βλάσφημη
άποψη, απομακρύνεται και μοιάζει σαν ένα
ακόμα όργανο (εάν, μάλιστα, εκφράζεται και
μέσα από brutal φωνητικά, τότε ο βαθμός κα-
τανόησης βουτάει στα τάρταρα, οπότε και στα
κινέζικα να είναι οι στίχοι, το ηχητικό αποτέλε-
σμα είναι καθόλα παρόμοιο).
Sonik | 43
Μωρά Στη Φωτιά
LA MIA BANDA
SUONA IL
Γιάννης Αγγελάκας
Το ζήτημα της γλώσσας στο ροκ,
εντός κι εκτός συνόρων
Του Άρη Καραμπεάζη
Οι Ιταλοί είναι ιδανικά πιο απατεώνες, αλλά και εξαιρετικά πιο
δημιουργικοί από εμάς ως λαός, παρά τα της δήθεν «κοινής φάτσας-
ράτσας». Συνεπώς, όταν ακούς τον 70s ιταλό camp rocker Ivanno
Fossati να ισχυρίζεται ότι η μπάντα του παίζει ροκ και αυτό το ροκ είναι
λίγο bambino και λίγο… latino, αλλά τέλος πάντων αυτό δεν έχει καμία
σημασία, διότι στο τέλος της μέρας είναι… «rock», τότε αντιλαμβάνεσαι
Παύλος Παυλίδης
ότι το ροκ καταρχήν δεινοπαθεί σε γλώσσες και διαλέκτους πέραν
της αγγλικής.
Kαι όσο και αν –κατά περίπτωση– το τελικό
αποτέλεσμα είναι κάτι που ενθουσιάζει τους
ότι τα τραγούδια των Ramones έχουν μετα-
γλωτιστεί σε πολλές γνωστές γλώσσες.
κό και ιταλικό τραγούδι αντίστοιχα. Αμφότερα
το αποφεύγουν συνειδητά και σθεναρά στη
ιθαγενείς, τελικά κάθε άλλο παρά άτοπο και μι- Εκτός από την παθιασμένη νιουγουειβίστι- φάση κάθε άγριας νεότητας, αλλά στο τέλος
κρόνοο είναι το να αναζητάς τη γνήσια ροκ ταυ- κη-θεατρική ερμηνεία του Στέλιου ‘Σαλβαδόρ’ δεν αρνούνται είτε μια απλή επαφή, είτε μία
τότητα ακόμη και στη χρήση της μητρικής της – Παπαϊωάννου, η μετέπειτα πορεία των ΜΣΦ τελική σύζευξη. Το γερμανόφωνο ροκ ακού-
αγγλικής, φυσικά– γλώσσας. Διότι η άρνηση της δείχνει ότι ποτέ η συνθετική του άποψη δεν γεται σχεδόν πάντοτε αστείο, εκτός από εξαι-
ύπαρξης της καταλήγει σε μάλλον ευτράπελα απομακρύνθηκε από την ουσία της γνήσιας ρετικές βαρυμεταλλικές και βιομηχανικές εμ-
αποτελέσματα, που εθνικοποιώντας το ροκ ροκ ταυτότητας, ενώ την ίδια στιγμή τραγού- φανίσεις αυτού, όπου όμως το βίαιο της
κατά το δοκούν, το αφήνουν έρμαιο σε γλωσσο- δησε πάντα σε καθαρά και σωστά ελληνικά. γλώσσας εξυπηρετεί το αντίστοιχο της ηχητι-
πλάστες, επίδοξους ποιητές, φιλοσόφους «της Παρά ταύτα, επενδύεις τα τραγούδια του με κής πρόθεσης, και αν μη τι άλλο σκοπός των
οκάς» και μπαλανταδόρους του συρμού. αγγλικούς στίχους και παρουσιάζονται απολύ- Rammstein ή των Einstürzende Neubauten
Ο υπογράφων, στα χρόνια του Millenium, τως έτοιμα. Αντίθετα, η «Ταξιδιάρα Ψυχή», δεν είναι η πηγαία ροκ έκφραση, ενώ σε kraut
από προσωπικό βίτσιο ορμώμενος, υποχρέω- παρότι παιδί του σωλήνα γνωστού post punk παραδοξότητες τηρεί δεύτερο ρόλο, συντονι-
νε Ιταλούς και Ιταλίδες να «μεταλάβουν» με- anthem, δύσκολα επαναμεταφράζεται στη ζόμενο με την όλη αύρα διανόησης. Οι Τούρ-
γάλες ποσότητες ελληνόφωνου ροκ, διότι μητρική της γλώσσα. Το «Λιωμένο Παγωτό», κοι Replikas post-ροκίζουν καλύτερα από δε-
παρά την κατρακύλα των 90s, συνέχιζε να που εξέφρασε όντως ιδανικά την ελληνόφωνο κάδες βορειοευρωπαίους συναδέλφους τους,
πιστεύει με πάθος σε αυτό. Αυτή η «επιστη- άποψη για ένα απενεχοποιημένο mainstream η αρμονία της τούρκικης γλώσσας στη μουσι-
μονικά τεκμηριωμένη» έρευνα απέδειξε ότι rock, εν είδει Sundays, αν το μεταφράσεις θα κή τους, όμως, βρίσκει πατήματα σε ανατολί-
οι πάντες εντυπωσιάζονταν από έναν και σαπίσει προτού ακόμη λιώσει, σαν πολυκαιρι- τικα μουσικά περάσματα και ανεξίτηλες
μόνο δίσκο και σχεδόν γελούσαν με οτιδήπο- σμένο jingle διαφημιστικού. Το ότι ο Γιάννης oriental σφραγίδες στον ήχο τους.
τε άλλο: νικητές πάντοτε αναδεικνύονταν τα Αγγελάκας κατέληξε να αποθεώνει τις ελληνι- Το παράδειγμα του Διονύση Σαββόπουλου
Μωρά Στη Φωτιά. Στις Τρύπες τούς ενοχλού- κές εώς παραδοσιακές φόρμες και δρόμους ατυχώς, μάλλον, επιστρατεύεται όταν θέλου-
σε η φωνή του Αγγελάκα, ωσάν να καταλά- στη μετέπειτα προσωπική του πορεία, καθώς με να ισχυριστούμε ότι το ροκ μπορεί να μιλάει
βαιναν την βαριά νεαπολίτικη προφορά (όχι και το ότι ο Παύλος Παυλίδης, πλησίασε ακίν- ελληνικά. Ο Σαββόπουλος, ακόμη και στις ουκ
μακριά από την φλωρεντίνικη των δικών τους δυνα στον καθαυτό κορμό του ελληνικού τρα- ολίγες εξαιρετικές του στιγμές, χρησιμοποίη-
Litfiba). Στους Metro Decay εύλογα άκουγαν γουδιού, δεν πρέπει να θεωρηθεί τυχαίο. σε τη ροκ φόρμα, ως τον «Δούρειο Ίππο», που
αγγλικά, χωρίς βέβαια να πιάνουν νόημα. Το ελληνόφωνο ροκ, όπως και το ιταλόφω- του επέτρεψε να εξέλθει αλώβητος από τον
Στους Panx Romana δήλωναν ευθύς εξαρχής νο, είναι βαθιά στιγματισμένο από το ελληνι- στυγνό φορμαλισμό που του είχε παραδοθεί

44 | aποψεισ
Fabrizio De Andre
προς υποταγή από «Χατζιδάκια-Θεοδωράκια».
Και τα κατάφερε. Αλλά ως εκεί. Ο σπουδαίος
Ιταλός τραγουδοποιός Fabrizio De Andre κατά-
φερε να αναμετρηθεί με την παραδοσιακή
τραγουδιστική φόρμα της χώρας του στα ίσα
και χωρίς να υποδηθεί τον «ροκά», οργισμένο
ή μελαγχολικό. Ο συντοπίτης του Renato Zero,
αντίθετα, υποδύθηκε για χρόνια τον Ιταλό
David Bowie, ενίοτε με εμπορικό αντίκρυσμα
που μεταφράστηκε ακόμη και ως Zeromania,
το έργο που άφησε πίσω του, όμως, ουδέποτε
είπε κάτι σε μη ιταλόφωνους – αλλά και στους
τελευταίους μάλλον ελάχιστα λέει σήμερα.
Θα τους βρούμε παντού στον κόσμο, αλλά
στη Γαλλία θα βρούμε μάλλον τον ικανότερο
όλων. Είναι άδικο, βέβαια, να αποτιμήσουμε
τελικά τον Johnny Hallyday ως απλά τον Γάλ-
λο Elvis Presley, αλλά είναι και άστοχο να πα-
ραβλέψουμε αυτή τη βασική του ιδιότητα. Οι
rock ‘n’ roll μεταφράσεις του ενισχύουν τις
υποψίες ότι η αγγλική γλώσσα αποτελεί κα-
θαυτό συστατικό στοιχείο του είδους και ότι
κάτι τέτοιο δεν αλλάζει από τις κατ’ εξαίρεση
επιτυχημένες αντικαταστάσεις της. Καθώς,
δε, τα τραγούδια των Beatles, του Presley,
των Stones κ.ά., τυγχάνουν αποδόσεων σε
δεκάδες διαφορετικές γλώσσες, ακόμη και ο
πιο ανυποψίαστος ακροατής κατανοεί ότι το
αρχετυπικό “She loves You Yeah Yeah Yeah”
είναι σημαντικό να παραμένει πάντα τέτοιο (Ι
Marinos - “She Loves You”- Ιταλία), εκθέτο-
Rammstein
Johnny Hallyday
ντας ανεπανόρθωτα όποιον το μεταγλωτίζει
(Nancy Holloway - “Elle T’ Aime” - Γαλλία).
Επικρατεί, δε, και πλασάρεται ανοήτως η
εντύπωση πώς επιλέγουν την αγγλική γλώσσα
αυτοί που δεν έχουν και κατι σπουδαίο να
πουν. Ουδέν σπουδαιότερο μένει να ειπωθεί,
όμως, από το εμβληματικό “She Loves You” ή
έστω από ένα ορθό-κοφτό “You Really Got
Me” και όποιος επιλέγει την μητρική του για να
πει κάτι παραπάνω από αυτά, έρχεται για να
φλυαρήσει και όχι για να ροκάρει. Συνεπώς
όσοι εντός συνόρων βαυκαλίζονται ότι κατέ-
χουν ποιητικές αλήθειες και εκστομίζουν βα-
ρυσήμαντες φιλοσοφίες επιλέγοντας τη μη-
τρική τους γλώσσα, ας κοιτάξουν μπας και
κουρδίσουν έστω και μια φορά διαφορετικά
τις κιθάρες τους, που ακούγονται το ίδιο βαρε-
τές εδώ και δεκάδες χρόνια. Στη χώρα μας η
σύζευξη ποίησης και τραγουδιού, όσο εξαιρε-
τικά αποτελέσματα έχει δώσει σε κάποιες πε-
ριπτώσεις, άλλο τόσο κακό έχει κάνει σε πλεί-
ονες άλλες, αποπροσανατολίζοντας το αυθύ-
παρκτο της μουσικής σαν τέχνη και παρασύρο-
ντας αυτήν σε δήθεν υπέρτερα ιδεώδη.
Υπάρχουν δύο τουλάχιστον περιπτώσεις που
έχοντας αξιοποιήσει ιδανικά τις φθογγικές ικα-
νότητες της αγγλικής γλώσσας εις βάρος των
νοημάτων, έχουν και εκ του αντιστρόφου απο-
δείξει ότι σου επιτρέπεται η αγγλόφωνη ροκ
έκφραση ακόμη και όταν εκ των πραγμάτων
δεν μπορείς να εκφραστείς γνησίως και πλή-
Laura
Pausini
Einstürzende Neubauten
ρως στα αγγλικά. Και μάλιστα από αγγλόφωνα
γκρουπ! Οι σκωτσέζοι Cocteau Twins και οι αμε-
ρικάνοι Obituary, παρότι δεν μοιράστηκαν
ποτέ τίποτε σε αισθητικό επίπεδο, εν τούτοις
αντιλήφθηκαν με σχεδόν ιδιοφυή τρόπο, ότι
τόσο η αιθέρια και ονειρική pop, όσο και το
ωμά ισοπεδωτικό death metal εξυπηρετούνται
ιδανικά από άναρθρες, σκόρ­πιες και νοηματικά
ανεπαρκείς κραυγές, που δένουν αρμονικά ή
βίαια (αντίστοιχα) με τα ηχητικά τεκταινόμενα.
Προσοχή: αμφότεροι τραγουδούν στα αγγλι-
κά, απλώς το ό,τι λένε δεν βγάζει κανένα νόη-
μα (έγραψαν βέβαια και στίχους με νόημα,
αλλά οι καλύτερες στιγμές τους είναι μάλλον...
χωρίς λογική ερμηνεία).
Το γεγονός ότι ακραίες ηχητικές εκφράσεις
όπως το black metal κρατούν γερά θεμέλια σε
γλώσσες όπως η νορβηγική, δεν πρέπει σίγου-
ρα να αποσυνδεθεί από το ότι σπάνια καταλα-
βαίνει κάποιος το τί θέλει να πει ο black metal
αοιδός. Διότι από την άλλη μεριά το καθαρόαιμο
παραδοσιακό heavy metal που απαιτεί και επι-
τάσσει ηρωικά και εκτεταμένα sing along, νιώ-
θει μάλλον άβολα εκτός αγγλόγλωσσου περι-
βάλλοντος. Το παράδειγμα των Εξόριστων του
Δημήτρη Κατή, στα καθ’ ημάς, επιβεβαιώνει τον
ισχυρισμό χωρίς μεγάλη δυσκολία. Ο κανόνας
λέει πάντως ότι ακόμη και αυτοί που ξεκινούν
πατριωτικά, αργά ή γρήγορα καταλήγουν στην
αγγλική γλώσσα, διότι έστω και αν ελάχιστοι κα-
τανοούν το νόημα, ακόμη και αυτό το ενδεχόμε-
Replikas
Cocteau Twins
νο κατανόησης προσφέρει σημαντικό πλεονέ-
κτημα μαζικής αποδοχής. Η «διεθνής καριέρα»,
που μεταξύ μας έχει καταντήσει… αστείο, είναι
ο κανόνας της pop/rock έκφρασης και επ’ αυ-
τού απευθυνθείτε ασφαλώς στους Σουηδούς.
Κάθε, πάντως, που μιλάμε για μη αγγλόφω-
νους που επιχειρούν στην αγγλική γλώσσα,
αμείλικτο πέφτει στο τραπέζι το ζήτημα της
σωστής, λάθος ή και –ενδεχόμενα– αστείας
προφοράς. Διότι, παρότι οι Σουηδοί το έχουν
το… “fluently”, Έλληνες, Ιταλοί, Ισπανοί κ.ά.
επιμένουν να μιλούν και να ακούν κάθε γλώσ-
σα σαν τη δική τους. Στην εγχώρια ροκ κατά-
σταση έχουμε έρθει αντιμέτωποι με τραγελα-
φικές περιπτώσεις, αλλά και με περιπτώσεις
όπου η ορθότητα γραμματικής και συντακτι-
κού υποτάσσεται στον παραπάνω κανόνα, που
πιστά ακολουθούμε όλοι όσοι όσοι δεν έτυχε
να κάνουμε Αγγλία ή Αμερική για κάποια χρό-
νια, με ισχυρό παράδειγμα αυτό των Last Drive.
Το να αφαιρέσεις τους αγγλικούς στίχους
από τους Last Drive, απλά και μόνο αναζητώ-
ντας σωστή προφορά, θα ήταν ανόητο, όχι
μόνο εκ του αποτελέσματος της μουσικής
τους μετά από 30 χρόνια, αλλά και διότι θα
αγνοούσες το ότι οι γλωσσικές ροκ διάλεκτοι
έδωσαν πολλές φορές ικανό χώρο σε λάθος
προφορά και άρθρωση, ακόμη και όσων ομι-
λούν την αγγλική ως μητρική. Κοινώς, αν ο
Hendrix τραγουδούσε αγγλικά της Οξφόρδης,
σε τι θα είχε να κάνει αυτό με την ανατρεπτική
Sonik | 45
Σταμάτης Κραουνάκης
Last Drive
του άποψη για το πώς παλεύεις με τις κιθά-
ρες; Ομοίως, παρότι συνήθως την απεχθανό-
Ουδέν σπουδαιότερο μένει
μαστε, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η reggae
όσο εισβάλλει με διάφορους τρόπους στο να ειπωθεί από
ροκ, παρέχει περιθώρια ανοχής σε ζητήματα
παιχνιδίσματος με την εκφορά της γλώσσας.
Ασφαλώς λοιπόν και δεν είναι απαγορευτι-
το εμβληματικό “She Loves
κή η χρήση άλλης από την αγγλική γλώσσα
στην ροκ μουσική. Γενικώς, δηλαδή, δεν είναι You” ή έστω από ένα
τίποτε απαγορευτικό στη μουσική, και όποιος
υποστηρίζει το αντίθετο είναι τουλάχιστον ορθό-κοφτό “You Really
ανόητος. Είναι όμως εξαιρετικά σπάνιες οι πε-
ριπτώσεις εκείνες, που η χρήση μιας άλλης
γλώσσας προσθέτει, παρά αφαιρεί, στην πε-
Got Me” και όποιος
ριβόητη ουσία της ροκ ταυτότητας. Όταν, μά-
λιστα, η καλή γνώση της γλώσσας έχει ως επιλέγει την μητρική του
άμεσο αποτέλεσμα την φλυαρία, το τελικό
πηλίκο πέρα από το μηδέν αγγίζει τα όρια της για να πει κάτι παραπάνω
σαχλαμάρας. Και αν με αφελείς προθέσεις η
συμπαθής Laura Pausini, διασκευάζοντας το
άσμα του τίτλου, προσπαθεί και αυτή ανεπιτυ-
από αυτά, έρχεται για
χώς να μας πείσει ότι το συγκρότημα της ρο-
κάρει, σε ένα δυσανάλογα εγχώριο αντίστοι- να φλυαρήσει και όχι
χο η μεγαλομανία του Σταμάτη Κραουνάκη
κατέληξε να μας «διδάσκει» ανοησίες περί για να ροκάρει
του τί είναι ροκ, επιβεβαιώνοντας τις υποψίες
ότι εντός συνόρων το ροκ και η αυθαίρετη ελ-
ληνόφωνη κατάχρηση αυτού έχει καταντήσει
όντως το άλλοθι των επιτηδευμένα διαφορετι-
κών, που εντυ­πωσιάζοντας αδαείς αναζητούν
πλαστές μου­σικές ταυτότητες.
46 |
POP ROCK
Των Σωτηρίας Αδαμοπούλου
Λένας Αλεξανδράκη
Νίκου Σβέρκου
The Jezabels Long Highway
Διψάει το κοινό για 80s goth μελόδραμα, αναμεμειγ-
μένο με μελωδικό, θεατρικό rock'n'roll... Οι Αυστρα-
λοί The Jezabels έσκισαν στην πατρίδα τους με την
ιδιαίτερη αισθητική τους, αλλά και με μερικά πολύ
καλά κομμάτια και ετοιμάζονται να κερδίσουν και
την Αμερική. — Σ.Α.
Beach House Lazuli
Αλλαγές από τους Beach House δεν αναμένουμε στην
ηχητική φόρμουλά τους, το “Lazuli”, όμως, είναι περισ-
σότερο φωτεινό από ό,τι μας έχουν δώσει μέχρι τώρα.
Κυκλοφόρησε στα πλαίσια της φετινής Record Store
Day ως συλλεκτικό επτάιντσο σε 2.400 κόπιες μπλε βι-
νυλίου. Οι λίγοι τυχεροί το εξαφάνισαν... — Λ.Α.
Sigur Rós Ekki múkk
Επέστρεψαν οι Ισλανδοί, αν και όλοι περίμεναν ότι η
παύση θα ήταν μόνιμη. Και συνεχίζουν το μονοπάτι
τους από εκεί που το άφησαν. Αν κρίνουμε από το
πρώτο δείγμα του επερχόμενου “Valtari”, η μεγαλο-
πρέπειά τους είναι ακόμα παρούσα, αν και ντυμένη
λιτά με λίγα rock όργανα. Ο ορχηστρικός οργασμός
οδηγεί σε σπαραγμό και το συναίσθημα παραμένει
Το κομμάτι
του μ ήνα
Magic Wands
Εκπληκτικό uptempo, se
ικό πρώτο single για το
Chris και Dexy Valentine
Angeles. Είναι το πρώτο
μενο ντεμπούτο άλμπουμ
μπ άντ α όμ ως δε ν είν
τις μέρες. Η
Chris από το
L.A., και άρ χισ
πριν δύο χρό
ενώ
Dreams”,
(Co ld Wa r Kid s, LCD
Dave Sardy
οδηγός των Sigur Ros. Ξεχάστε τις επιστροφές στις
μελωδίες του “Agaetis Byrzun” ή του Takk. Η πορεία
προς το παρόν δεν έχει πισωγυρίσματα και οι όποιες
αναζητήσεις είχε ο Jonsi, τις ικανοποίησε και με το
παραπάνω στις μοναχικές δουλειές του. Τώρα είναι η
ώρα του συνόλου. — Ν.Σ.
Nick Waterhouse Some Place
Δεν γίνεται να μην ακούσεις στο τέρμα το “Some
Place” και να μη βρεθείς να χορεύεις μόνη/ος σου,
σε όποιο σημείο και να βρίσκεσαι όταν το ακούς. Το
απόλυτο feel-good χάπι, μια DIY rhumba από άλλες
εποχές, άλλα μέρη (Νότια Καλιφόρνια), μανιασμένα
πνευστά και μια φωνή που δεν σου μοιάζει για πιτσι-
ρικά. Ηχογραφημένη αναλογικά φυσικά... — Λ.Α.
La Sera Drive On
Αρκούντως noir και τηρώντας τους τύπους ενός 90s
indie rock μελωδικών προτεραιοτήτων, αυτό είναι το
κομμάτι που ξεχωρίζει από το νέο αλμπουμ “Sees
The Light” της μπασίστριας των Vivian Girls, Katy
Goodman. — Σ.Α.
Tenacious D To Be The Best
Το δίδυμο ξαναχτυπά με το ίδιο όπλο: το αφοπλιστικά
αυτοσαρκαστικό χιούμορ. Συνεπείς στη λογική που
| 47
DANCE ELECTRONICA
Sonik
Space Simian Mobile Disco το δεύτερο δείγμα από το επερχόμενο άλμπουμ του
ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑΚΗ
xy, Ladytron- Put Your Hands Together
ιρλανδέζικου duo που πρωτοεμφανίστηκε με περγα-
μηνές πριν από δύο χρόνια. Ημερομηνία κυκλοφορί-
ντουέτο των
ας για το νέο άλμπουμ δεν υπάρχει, καθώς φαίνεται
από το Los
ότι ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί, υπάρχει όμως τίτ-
single από το επερχό-
κλοφορεί αυτές λος: “Supermigration”. Τα πρώτα δείγματα μάς κά-
τους, Aloha Moon, που κυ
αι νέα: σχηματίσ ε το
τηκ 2008, όταν ο νουν να αδημονούμε.
υ ζούσε στο
Νά σβ ιλ ανα κά λυψ ε ένα κομμάτι της Dexy πο Joyce Keep the Lights On
ιώσουμε ότι
αν να ηχο γρα φο ύν σιγά σιγά μαζί. Να σημε (Clams Casino Remix) Moonface Shitty City
ic Love &
κυ κλο φό ρη σα ν το ντεμπούτο EP τους, “Mag
νια γή έχει κάνει ο Νέο κομμάτι από τους Βρετανούς, λίγες μέρες πριν
στο κο μμ άτι πο υ προτείνουμε την παραγω από την κυκλοφορία του άλμπουμ τους με τίτλο
on, Bush). — Σ.Α.
So undsystem, Marylin Mans “Unpatterns” (αναμένεται στα μέσα Μαϊου). Μπορεί
να είναι b-side στο single "Seraphim", αλλά είναι σα-
φώς καλύτερο δείγμα, ενώ ο καταπληκτικός deep
ήχος του σε κάνει να μην καταλαβαίνεις για πότε
θέλει το κάθε τραγούδι να είναι το επιστέγασμα μιας περνάνε τα 7 και κάτι λεπτά του.
ολόκληρης ιστορίας, ο Jack Black και ο Kyle Gass επι-
στρατεύουν μουσικούς, ηθοποιούς και παρουσιαστές Solar Bears Cosmic Runner
για να πρωταγωνιστήσουν στο μικρό φιλμ της τεράστι-
ας –αλά Rocky– επιστροφή τους. Μεταξύ άλλων, ο
Dave Grohl, η Maria Menounos και ο Val Kilmer ανακα-
τεύουν τους κανόνες της διασημότητας και υποστηρί-
ζουν ένα αγνό rock τραγούδι από τα σπάργανα των Πίσω από το όνομα αυτό βρίσκεται ο Spencer Krug,
Πρόκειται για alter-ego της Katherine Fussey, ανι- με τη βοήθεια αυτή τη φορά μερικών φίλων του. Με-
'80s. Είναι από τις φορές που υποκλίνεσαι στο αμερι-
ψιάς του περίφημου κιθαρίστα Mick Ronson, η τρονομικό, ελαφρώς krautrock όταν παίρνει μπρος,
κάνικο star system γιατί ξέρει με μια εμφάνιση λίγων
οποία εδώ παραδίδει ένα από τα πιο catchy χαμηλό- με dark χρώματα και το συναίσθημα που εφοδιά-
δευτερολέπτων να σε στήσει στον τοίχο εκσφενδονί-
ρυθμα synth-pop κομμάτια της χρονιας σε πιο ευδιά- ζουν άφθονα τα φωνητικά του στο άλλο του project,
ζοντας το διαλυτικά ολιστικό του ταλέντο. — Ν.Σ.
Ταξιδιάρικο, καλειδοσκοπικό κομμάτι, με vintage κριτα beats, reverb και θόρυβο. Βέβαια, τα φωνητι- τους Wolf Parade. "And it's a shitty city now / It's a
Soundgarden Live To Rise synths, πάνω σε ένα 90s mid-tempo beat. Αυτό είναι κά πρωταγωνιστούν και πάλι. shitty / City / Now". Δώσε.
Όλα τα προγνωστικά είναι εναντίον τους. Ο Cornell πέ-
τυχε από τους pop εξοστρακισμούς του μόνο την κου-
μπαριά με την Άννα Βίσση και όλο το σύνολο κουβα-
λάει τα αμήχανα βαρίδια της πολυετούς δισκογραφι-
κής απουσίας. Και όμως ηχογράφησαν αφενός ένα
τραγούδι – κλασικό χολιγουντιανό άσμα μελωδικού
δυναμισμού, αλλά αφετέρου το βασικό riff του δεν ξε-
κολλάει από το μυαλό με τίποτα. Είναι οι Soundgarden
του 2012 και τίποτα λιγότερο. Το τραγούδι ούτως ή άλ-
λως υπηρετεί απόλυτα την αγοραία λογική της ανυπό-
φορης αναμονής. Όλοι αγωνιούν για τη μορφή και την
αιχμηρότητα του νέου τους υλικού και το “Live To Rise”
είναι το αναγκαίο αντικείμενο συζήτησης. — Ν.Σ.
Campfires Melted Rubber Soul
Μετά από μια σειρά από επτάιντσα, ο Jeff Walls κυ-
κλοφόρησε το άλμπουμ “Slaughter Tropes” στο τέ-
λος της προηγούμενης χρονιάς (σε κασέτα!), στο
οποίο θα βρείτε και το vintage psych-pop anthem
που προτείνουμε. — Σ.Α.
48 | download
metal
του ΑλέξανδροΥ Τοπιντζή
Torche Kicking
Με το προπέρσινο EP τους, “Songs For Singles”, οι
Torche έδειξαν με γλαφυρό τρόπο ότι θα γίνουν μια
ποπ μπάντα, με catchy κομματάκια και φράντζες.
Συγκρίνοντας το πρώτο δείγμα της νέας τους κατεύ-
θυνσης με τις πανστρατιές των κλωνοποιημένων συ-
γκροτημάτων τύπου Cave In, χαρήκαμε για την με-
στή μουσική τους πρόταση, μιας και τα riffs τους δεν
πήγαν περίπατο αλλά και τα refrains τους έγιναν κα-
λύτερα. Το φρέσκο digital single “Kicking” είναι
ακριβώς αυτό που πρεσβεύει και κάνει την δουλειά
του μια χαρά.
Ian Anderson Banker Bets,
Banker Wins [αν και δεν είναι metal]
Ο ευφυής (το λιγότερο) κος Ian Anderson επέστρε-
ψε... Πέρα από την αδιαφιλονίκητη μουσική ποιότητα
του, στο αλμπουμ “Thick As A Brick 2” διαχέεται σε
μεγάλο ποσοστό η σπιρτάδα και το τοξικό χιούμορ
του. Δεν θα είμαι υπερβολικός εάν χαρακτηρίσω το εν
λόγω τραγούδι, ένα από τα καλύτερα της πολύχρονης
καριέρας του, παρότι έχει ήδη πατήσει τα 65 έτη.
Οι στίχοι μιλούν από μόνοι τους:
“Draconian calls for regulation
are drowned in latte with Starbucks muffin.
Mortgage melt-down: non est mea culpa.
Threatened exit, stage left, laughing....
Banker bets and banker wins, never missed yet, for
all his sins.
Banker bets, cheque's in the post: not worth the ink
it's written in.”
El Doom & The Born Electric
The Hook
Ίσως η αποκάλυψη του 2012… Μια ανούσια περιγραφή
της μουσικής των αλλόκοτων Νορβηγών με το περίερ-
γο όνομα, θα ήταν: «ακούγονται όπως οι Volbeat εάν
είχαν φάει κόλλημα με το prog rock, τους Mastodon,
τους Opeth, τους Deep Purple, τους... τους… Η δυσκο-
λία αποδόμησης της μουσικής τους στα «συστατικά»
και τις αναφορές της, πιθανότατα έχει να κάνει με την
μοναδικότητα της καλλιτεχνικής τους πρότασης.
Desaster Phantom Funeral
Ήρθε η εποχή που group σαν τους Desaster αποθεώνο-
νται από press και κοινό. Ζήσαμε για να το δούμε και
αυτό. Black’nd thrash metal, με Venom και Hellhammer
επιρροές που όσο ωριμάζει, τόσο καλύτερο γίνεται. Το
εν λόγω κομμάτι επιλέχθηκε ανάμεσα σε μια σειρά
από άλλα, διότι αφενός βρίσκεται στον νέο δίσκο τους
“The Arts of Destruction” και αφετέρου διαθέτει riffs
που χαρακτηρίζονται –το λιγότερο– εθιστικά.
Every Time I Die Partying Is Such
Sweet Sorrow
Οι αφοί Buckley, αν και καθαρόαιμα hardcore kids,
είναι βλαχάκια και δεν θέλουν να το κρύβουν πλέον.
Εν προκειμένω, το banjo στην εισαγωγή και τα καθαρά
φωνητικά του Keith σου δίνουν την εντύπωση ότι θα
ακούσεις μια screamo εκδοχή των ZZ-Top, το δε τρα-
γούδι καταλήγει να θυμίζει mathcore τύπου «χιτάκι
των Dillinger Escape Plan». Οι E.T.I.D το είχαν, στη πο-
ρεία το έχασαν και μάλλον με το άλμπουμ “Ex Lιves”
το ξαναβρήκαν...
Paradise Lost Crucify
Πείτε το όπως θέλετε. Gloomy, doomy, pompy. Σα-
μπαθικό, Βρετανικό, Γοτθικό. Μπορεί κάποιοι από
εσάς τους «ψαγμένους» να έχετε χορτάσει από δαύ-
τους, μιας και μάς επισκέπτονται κάθε τρεις και λίγο.
Σας προτρέπω να χαμηλώσετε τη μύτη σας. Ίσως οσμι-
στείτε την μυρωδιά που αναβλύζει τούτο το μαύρο
ρόδο. Εάν το υπόλοιπο αλμπουμ είναι αντάξιο αυτής
της σύνθεσης, θα πω μεγάλη κουβέντα.
Anathema Untouchable Pt.1
Πρώην ηγέτες του ατμοσφαιρικού metal υβριδίου
των 90’s, νυν αναγεννημένοι προοδευτικοί rockers,
οι Anathema παραμένουν, εκτός από αγαπημένοι του
Ελληνικού κοινού, μια ενδιαφέρουσα μπάντα. Η μου­
σική που επιλέχθηκε από το νέο τους album, “Weather
Systems” αποτελεί μια δήλωση αγάπης με αρχικά αδιά­
φορα ρομαντική διάθεση, που στο δεύτερο μισό της
σύνθεσης αποκτά τέτοια ένταση, ικανή να απογειώ-
σει «ροζ ελέφαντα». Είναι «γλυκούληδες» οι Ουαλοί,
αλλά επιμένουν να μάς αρέσουν…
Pigeon Toe The Man With
The Cat
Υπάρχουν δύο κατηγορίες καλλιτεχνών στο μοντέρ-
νο σκληρό ήχο. Αυτοί που αγαπούν τους Faith No
More και αυτοί που λατρεύουν τους Faith No More.
Οι Γερμανοί progsters (εδώ γελάμε!!!) Pigeon Toe
κατατάσσονται στην δεύτερη κατηγορία, εφόσον
δανείζονται τα καλύτερα των χαρακτηριστικών που
έκαναν ιδιαίτερη την παρέα του Mike Patton. Το πο­
λύ καλό ντεμπούτο τους, “The First Perception”, πε­
ριλαμβάνει ευχάριστο, easy-going alternative metal,
που ενώ ακούγεται ψαγμένο, δεν είναι.
Sonik | 49
Hip-hop R&B
Aesop Rock Zero Dark Thirty ρο το τοπίο, οι καλιφορνέζοι Death Grips έχουν κα-
ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑΚΗ
ταφέρει να ξεσηκώσουν ένα μικρό θόρυβο με τις ρί-
μες τους πάνω σε beats της σχολής των LCD
Soundsystem. Το άλμπουμ τους, με τίτλο “The Money
Store”, κυκλοφορεί αυτές τις μέρες – θα προσπαθή-
σουμε να έχουμε περισσότερα γι' αυτό στο επόμενο
τεύχος.
Dante Wont Go
Kendrick Lamar The Recipe
(Feat. Dr. Dre)
Μάς έλειψε ο Aesop Rock. Πέντε χρόνια πέρασαν
από το τελευταίο άλμπουμ του αγαπημένου under­
ground rapper και θα κάνουμε λίγη υπομονή μέχρι
τον Ιούλιο, όταν και θα κυκλοφορήσει το άλμπουμ
Skelethon. Αυτό είναι το πρώτο single και ένα από τα
καλύτερα hip hop κομμάτια φέτος...
Death Grips Hacker
H έκπληξη του μήνα έρχεται από τον Dante Kinnunen,
drummer των σκανδιναβών Concretes, με μια υπέ-
Σε παραγωγή Scoop Deville και με sample από Twin ροχη smooth R&B παραγωγή που όμως δεν πρόκει-
Sister, το “The Recipe” είναι μια ωδή στις γυναίκες ται να περιλάβει στο επερχόμενο σόλο ντεμπούτο
και τον καιρό του Los Angeles. Στο πρώτο, πολύ καλό του. Το κομμάτι σαμπλάρει καταπληκτικά το “He
single από το επερχόμενο άλμπουμ του για την Won't Go” της Adele, αλλά μάλλον δεν έλαβε τα σχε-
Με την ταμπέλα του χιπστερικού φαρδιά-πλατιά και Aftermath έχει και μια σπάνια εμφάνιση από το τικά δικαιώματα. Αναζητήστε το, online.
μια άλλη (του avant-rap) να ξεκαθαρίζει περισσότε- “boss”, Dr. Dre.
arttracks
recording studio
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ * DEMOS * MASTERING * VOICEOVERS *
ΑΠΟΘΟΡΥΒΟΠΟΙΗΣΕΙΣ * ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΑ
Γιατί αξίζετε κι εσείς τον ήχο και τις υπηρεσίες ενός κορυφαίου studio
ηχογραφήεων με τα καλύτερα αναλογικά και ψηφιακά μηχανήματα.
Κι όλα αυτά σε τιμές… που δεν φαντάζεστε!
ΓΑΡΕΦΗ 23, NEO ΨΥΧΙΚΟ (Κηφισίας & Κατεχάκη) Τηλ. 210-6740567
Επισκεφτείτε μας και στο www.artracks.gr e-mail: artracks@otenet.gr
50 | download
FOLK – COUNTRY
Της Λένας Αλεξανδράκη
Theresa Andersson
Hold On To Me
Μη χάσετε με τίποτα το video του κομματιού, στο
οποίο η πολυοργανίστας Theresa Andersson περιτρι-
γυρίζεται από μια μπάντα 40 μασκοφόρων μελών
(τραγουδιστές, drummers, πνευστά) – θα λέγαμε με
μια δόση χιούμορ, καθώς είναι πραγματικά μια «γυ-
ναίκα-μπάντα». Το (ούτε uplifting, ούτε μελαγχολικό,
το λες) κομμάτι θα περιλαμβάνεται στο επερχόμενο
άλμπουμ της Σουηδέζας στην καταγωγή (βρίσκεται
από το 1972, βέβαια, στη Νέα Ορλεάνη) με τίτλο
“Street Parade”, το οποίο αναμένουμε με αρκετό εν-
διαφέρον, ενώ τα καλύτερα ακούγονται και για τις
live εμφανίσεις της, στις οποίες κάνει για δέκα, με
δύο loop pedals και ένα σκασμό όργανα.
JAZZ
Του Βαγγέλη Πούλιου
Charlie Haden & Hank Jones
Take My Hand, Precious Lord
Δεν ξέρω αν ισχύει αυτό που λένε, πως όσο αισθάνε-
σαι το τέλος σου να πλησιάζει, τόσο μεγαλύτερη νιώ-
θεις την ανάγκη να βρεθείς εγγύτερα στον Θεό σου.
Ούτε ξέρω αν ήταν σκόπιμο ή τυχαίο το γεγονός ότι η
τελευταία ηχογράφηση στη ζωή του Hank Jones, έμε-
λε να είναι ετούτη με τον Charlie Haden, σε έναν δί-
σκο γεμάτο από παλιά αμερικάνικα spirituals. Όπως
και να έχει ο Jones έφυγε πλήρης ημερών, οκτώ περί-
που μήνες πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ, αφήνο-
ντάς μας μία από τις ομορφότερες διασκευές (εκτελε-
σμένη σε πιάνο και κοντραμπάσο) ενός εκ των γνω-
στότερων spirituals του Thomas A. Dorsey.
The Head And The Heart Down
in the Valley
Indie folk-pop κομμάτι που περιλαμβάνεται στο ντε-
μπούτο που κυκλοφόρησαν μόνοι τους πριν δυο-τρία
χρόνια και σιγά σιγά (με συναυλίες και word-of-mouth)
έφτασε ως τα αυτιά της Sub Pop. Ξεκινάει μάλλον χλια-
ρά, αλλά κάπου στα 2,5 λεπτά οι φωνητικές αρμονίες,
τα πιάνα, τα βιολιά και τα τύμπανα παίρνουν μπρος.
The Reverend John DeLore Envy
Ποιητής και singer-songwriter σε κλασικές, μινιμαλι-
στικές αμερικάνα φόρμες, με κιθάρες, διακριτικά
Bruut! Sly
Με μια σφιχτοδεμένη ραχοκοκαλιά, διάθεση να απο-
τελέσουν τον καταλύτη στην μετατροπή της μουσικής
σε κινητική ενέργεια και ένα υβρίδιο, το οποίο θα μπο-
ρούσε να ονομαστεί και hard swing, το ολλανδικό κου-
αρτέτο των Bruut! κυκλοφορεί το ομώνυμο ντεμπούτο
του. Δεν παρουσιάζουν κάτι που δεν έχει ξαναπαιχτεί,
μα θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για να γίνουν τα
αγαπημένα τέκνα όσων αναζητούν κεφάτη και ενερ-
γειακή τζαζ. Το “Sly” δεν είναι παρά ένα χαρακτηριστι-
κό δείγμα της μουσικής τους τοποθέτησης.
Ola Kvernberg Wintermelon
Βγαλμένο μέσα από τον τρίτο δίσκο του Νορβηγού
βιολιστή Ola Kvernberg, το “Wintermelon” είναι ο ορι-
πιάνο και τους Cohen και Dylan σε εικονοστάσι περί-
οπτης θέσης, ο Reverend John DeLore έχει χτίσει τη
φήμη του από το 2003, με τρία συνολικά άλμπουμ,
συμπεριλαμβανομένου και αυτού στο οποίο βρί-
σκουμε το “Envy”. To τελευταίο θα είναι απλώς η
αρχή στο ψάξιμό σας...
MV & EE Too Far To See
Ασύλληπτη κομματάρα που ξεκινάει με αέρινο ame­
ricana πέπλο και ξεφεύγει σε ψυχεδελικά jams από
άλλο κόσμο. Ατμοσφαιρικό, Mercury Rev-ίζον το
πρώτο μέρος, γεμάτο «φευγάτα» σόλο το δεύτερο,
συνιστούν ένα από τα πιο κολλητικά κομμάτια που
ακούσαμε μέχρι τώρα αυτή τη χρονιά. Με χαρακτη-
ριστική άνεση, οι βετεράνοι Matt Valentine and
Erika Elder (βλ. Tower Recordings) μάς ανοίγουν την
όρεξη για το άλμπουμ “Space Homestead” που κυ-
κλοφορεί μέσα στο μήνα.
σμός της σύγχρονης τζαζ υψηλών οκτανίων. Τα δύο
rhythm section δίνουν έναν φρενήρη ρυθμό, ο Eirik
Hegdal με το σοπράνο σαξόφωνό του ένα ελευθερια-
κό σόλο υψηλών προδιαγραφών και ο Kvernberg,
εκτός του ότι είναι ευφυής συνθέτης (βλέπε και τις
κλασικίζουσες παρεμβολές στο free jazz σώμα του
“Wintermelon”), αναδεικνύεται και σε έναν διαυγέ-
στατο σολίστα. Απαντώντας, έτσι, με μία εμφατική
κατάφαση στο ερώτημα: μπορεί ένα βιολί να ηγηθεί
μιας τζαζ ορχήστρας;
Don Byron Sham Time
Έχοντας εξασκηθεί με επιτυχία πάνω σε αρκετά μοτί-
βα της τζαζ, ο σαξοφωνίστας, κλαρινετίστας και συν-
θέτης Don Byron, αποφασίζει μια κατάδυση στις αφρο­
αμερικάνικες ρίζες. Στήνει, έτσι την νέα του μπάντα,
τους New Gospel Quintet και κυκλοφορεί τον δίσκο
Love, Peace And Soul στην ιστορική Savoy Records.
Εκεί, μεταξύ πολλών αναφορών στο gospel, βρίσκου-
με και τούτη την εκτέλεση στο “Sham Time” του
Eddie Harris. Ψυχωμένη και γκρουβάτη, πειραγμένη
όσο χρειάζεται, ώστε να ηχεί επίκαιρη και σύμφωνη
με την συνολικότερη ιδιοσυγκρασία του δίσκου.
Matisse Lucky Day
Η τρομπέτα, η τέλεια –γλυκόπικρη αλλά φωτεινότα-
τη– ποπ μελωδία και η γνώριμη φωνή του «επαναπα-
τρισθέντος» στο συγκρότημα Άρη (έπειτα από πέντε
χρόνια), του χαρίζει μια γερή υποψηφιότητα για το
καλοκαιρινό μας track list... Εξαιρετικό.
Dusk What Are The Chances
Το πρώτο single από το επερχόμενο ντεμπούτο άλ-
μπουμ της Dusk κυκλοφόρησε ψηφιακά και έχει
μπροστά από το πένθιμο βαλσάκι, τη μίνιμαλ παρου-
Chano Dominguez
Freddie Freeloader
Αφήνοντας πίσω το jazz fusion μπόλιασμα των Bill
Evans, Thelonious Monk και Weather Report, τα πράγ-
ματα παίρνουν τη θέση τους για μια jazz-flamenco
προσέγγιση του θέματος του Miles Davis. Εκφραστι-
κή οικονομία, παιγνιώδης διάθεση, ακριβής αισθητι-
κή και εκτελεστική διαύγεια είναι μερικά από τα δώρα
του Ισπανού πιανίστα που σέβεται το πνεύμα του συν-
θέτη και προχωράει το θέμα πιο πέρα.
Victor Uwaifo Guitar Boy
Η πολυσυλλεκτική αφρικανική συλλογή της Rough
Guide αποτίει φόρο τιμής στην ψυχεδελική πτυχή
Sonik | 51
Ελληνικά
Του Άγγελου Μακρή
σία της κιθάρας και τα πλούσια βιολιά, μια αξιόλογη
φωνή που πατάει στα στεγανά της γυναικείας folk τρα-
γουδοποιίας. Το δείγμα είναι αξιόλογο, αλλά όχι αρκε-
τό για να διαπιστώσουμε το δικό της λιθαράκι.
My Wet Calvin feat. Stella
XS Underwear
Θα έλεγε κανείς εύκολα ότι είναι η πιο mainstream
στιγμή των My Wet Calvin, αλλά πόσο κατακριτέο εί-
ναι να κυκλοφορεί κανείς τέτοιους χορευτικούς δυ-
ναμίτες; Η παραγωγή του Silly Boy στην παραγωγή
και της Στέλλας Χρονοπούλου των Expert Medicine
στα φωνητικά το απογειώνει. Εντάξει, είναι τόσο
2004 και Franz Ferdinand-ίζον, αλλά ποιος είναι τει-
κά ο «σημερινός» και ποιος ο «χθεσινός» ήχος;
WORLD
Της Ευδοκίας Πρέκα
της, της οποίας πυρήνας υπήρξε η εμβληματική φι-
γούρα του Victor Uwaifo. Κιθαριστικά «κεντήματα»
με πλήρες φάνκι υπόστρωμα, open drum και percus-
sion breaks που δίνουν και παίρνουν και μια χιουμο-
ριστική στιχουργική παλέτα που σε κερδίζει από το
πρώτο λεπτό. Ύμνος στο Μπενίν και σε όλη την Αφρι-
κή για το παιδί της κιθάρας.
Chicha Libre The Ride
of the Valkyries
Η πολυπολιτισμική κολεκτίβα (Βενεζουέλα, Μεξικό,
Αμερική, Γαλλία) αποπειράται να πειράξει ένα κλασι-
κό θέμα του Wagner μέσα από δονήσεις cumbias,
dub πινελιές, surf κιθάρες και το πιστό chicha πνεύ-
μα να κυριαρχεί στο χώρο. Εκλεπτυσμένος «κανιβα-
λισμός» για κάποιους, νέα μελωδική αδυναμία για
άλλους. Όταν η μουσική του κόσμου συναντά την
κλασική μουσική, ο αέρας γίνεται κολλητικός...
52 |
POP ROCK Sonik | 53

REVIEWS
Αριστουργηματικό: Καλό:
Υποψήφιο για καλύτερο Μέτριο:
άλμπουμ της χρονιάς: Αδιάφορο:
Εξαιρετικό: Κακό:
Πολύ καλό: Πολύ Κακό:
Bebe
Un Pokito de Rocanrol
EMI
To ισπανικό ταπεραμέντο της Bebe
στην τρίτη της δισκογραφική
απόπειρα σχοινοβατεί ανάμεσα σε
μια προκατασκευασμένη rock’n’roll
«επαναστατικότητα» και σε μια έως
και βεβιασμένη ενεργειακή ανησυχία
που απλά σε αφήνει με ποικίλα
ερωτηματικά – ή μήπως όχι; Η
πεπατημένη στιχουργική
διπολικότητα τού είναι και φαίνεσθαι
ολισθαίνει ανάμεσα στην επανάληψη
και στο «θέλω να τα πω όλα». Ο
«υιοθετημένος» ιστός της M.I.A πάει
TO άλμπουμ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Dr John
Locked Down
NON
O 27χρονος Willis Earl Beal μπορεί να
μεγάλωσε στο Chicago, την ευκαιρία
του όμως για καριέρα τη βρήκε όταν
μετακόμισε το 2007 στο New Mexico.
Κάποια από τις κασέτες με τα τραχιά
Ο Mac Rebennack –aka Dr John–,
στα 71 χρόνια του, παίρνει από το
χέρι τον Dan Auerbach των Black
Keys και ξορκίζει όλες τις ιδιόμορ-
φες περσόνες του, από τον Night
Tripper έως τις ιερές voodoo-
jujus και τους ημίθεους της παρα-
δοσιακής Νέας Ορλεάνης. Ο γε-
ρόλυκος δε χρειάστηκε να βγάλει
τα δόντια του για να εξυμνήσει τον rhythm’n’ blues προσανατολισμό
του, με έμφαση προς το πρώτο σκέλος και τον ίδιο κυρίως στα κίμπορντς
αντί του γνώριμου πιάνου. Απόκοσμος, σκεπτικιστικός, προφητικός και
απίστευτα γκρουβάτος, έρχεται να μας μυήσει σε ένα σύμπαν όπου οι
αποπνικτικές δονήσεις του χθες κοιτάζουν βαθιά στα μάτια τις φλογερές
εντάσεις του σήμερα. Η απάντηση δεν είναι η επανάσταση αλλά η αφύ-
πνιση-εγρήγορση για το ποιόν αυτού του κόσμου. Εμείς, την ίδια στιγμή
επιλέγουμε τα παράξενα μουσικά πάρτι που ξέρει να στήνει τόσες δεκα-
ετίες μόνος ή και με ευφάνταστη παρέα αυτός ο ανήσυχος καλλιτέχνης.
—Ευδοκία Πρέκα
V2 | Cooperative
Με το “In Time To Voices” το ντουέτο
των Stephen Ansell και Laura-Mary

ΤΟ άλμπουμ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

κάπου να πιαστεί αλλά όλο και
ξεφεύγει, έτσι η Βebe μένει μόνη της
Δύο συντάκτες του sonik αποφαίνονται
στον κύκλο και κάθεται και κλαίει...
για τη σημαντικότερη κυκλοφορία του μήνα
με λίγες δόσεις καταϊδρωμένου και
Παντελής Αντωνιάδης ανεπαίσθητου ροκ. Τι να σου κάνουν
δυο συνθέσεις όπως “ABC” και “Υo
Πολλά μπορούν να συμβούν σε μια περίοδο πέντε ετών (τόσο χρειά-
Fumo”, όταν η όλη ακρόαση περνάει
στηκε μέχρι να επανέλθουν οι Shins στη ενεργό δισκογραφική δράση στο fast forward, δίχως μάλιστα και
μετά το εκλεκτικό και μάλλον υποτιμημένο “Wincing the Night τύψεις; Η ίδια μπορεί να αναφέρει ότι
Away”), ευτυχώς όμως όχι αρκετά ώστε να χαθεί το ενδιαφέρον για τη έχει αφήσει πίσω της τη μελαγχολία,
The Shins νέα δουλειά μιας από τις πλέον ταλαντούχες αμερικάνικες μπάντες είναι γεμάτη θετική ενέργεια κι έχει
ανακτήσει το σκοτεινό της χιούμορ,
της τελευταίας δεκαετίας ή για να στερέψει η έμπνευση του βασικού
ακουστικά blues που ηχογραφούσε
στο σπίτι του έπεσαν στα χέρια του
Mos Def και σταδιακά πέρασε από τη
σκηνή του X Factor στην υπογραφή
συμβολαίου για τέσσερα albums στην
XL, τη δισκογραφική που φιλοξενεί
μεταξύ άλλων και την Adele. Πρέπει να
γίνει σαφές ότι το “Acousmatic
Sorcery” δεν είναι για τον καθένα. Είναι
από τις σπάνιες περιπτώσεις που ο
δημιουργός τους είτε αποθεώνεται ως
δυσνόητη διάνοια είτε απορρίπτεται ως
Carter δείχνει να προσπαθεί να
κατασταλάξει κάπου, αναφορικά
τόσο με το ηχητικό του κάδρο, όσο
και με το τί επιδιώκει να πετύχει από
την μουσική του δραστηριότητα.
Οι Blood Red Shoes, παρότι δεν
διέθεταν ποτέ τα απαραίτητα
χαρακτηριστικά ενός συγκροτήματος
Blood Red Shoes που είναι σε θέση να προβληματίσει,
In Time To Voices

Port όμως εδώ η επιστήμη σηκώνει και τα πειραματικό εξάμβλωμα. Αν εξαιρέσει

Dr John spots
συνθέτη και τραγουδιστή, James Mercer. Η συνεργασία με τον Danger
πόδια ψηλά. Για να γίνεις rock’n’roll κανείς την άρπα που πρωταγωνιστεί
Mouse στους Broken Bells το 2010 δημιούργησε ένα ακόμη θριαμ-
of Morrow αστέρι, φίλτατη Bebe, έχεις πολύ στο instrumental “Nepenenoyka”, όλα
βευτικό ηχητικό μνημείο, ανοίγοντας ταυτόχρονα ένα κεφάλαιο κα- γή του κιθαρίστα
δρόμο μπροστά σου... τα κομμάτια του Beal κυριαρχούνται Dr John, σε παραγω
τάλληλο προς αξιοποίηση στο μέλλον. Το “Port of Morrow” βρίσκει από τα ακραία ανεπιτήδευτα σε βαθμό Το νέο άλμπουμ του , αποτελεί ένα ακόμ
α κρίκο στην
Columbia | Sony —Ευδοκία Πρέκα
, Da n Au er ba ch
των Black Ke ys ικής με νέους,
ν θρύλων της μουσ
κοινά σημεία πάντως στα τρία προηγούμενα albums των Shins παρά παραμόρφωσης, φωνητικά του. Το
τω ν συ νε ργ ασ ιώ
Μιχάλης Τσαντίλας στους Broken Bells. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ιδανικό συνδυασμό τοπίο συμπληρώνεται από τη λιτή lo fi αλυσίδα
ικούς.
συνοδεία μιας ακουστικής κιθάρας που ταλαντούχους μουσ ις του “El
Τέταρτος δίσκος για τους The Shins, πέντε χρόνια μετά το “Wincing των ορθόδοξων indie pop μελωδικών γραμμών του “Oh, Inverted
επαναλαμβάνει τα μάξιμουμ δύο 10 , λίγ ου ς μή νε ς πριν τις ηχογραφήσε hn,
The Night Away”, κι ενώ εν τω μεταξύ ο James Mercer κυκλοφόρησε World” και του “Chutes Too Narrow” και του πιο εκλεκτικού, εγκεφα- Στα τέλη του 20 ευθύνθηκε στο Dr.
Jo
ακόρντα μιας φαινομενικά απλής Keys, ο Auerbach απ
ένα άλμπουμ κι ένα EP παρέα με τον Danger Mouse, ως Broken λικού “Wincing the Night Away”. Το αποτέλεσμα είναι ένα πολύχρω- Camino” των Black Νέ α Ορ λε άν η.
ιδέας. Το μεγαλείο του Beal είναι ότι με
αν να γράφουν στη
Bells. Ο Mercer είναι ο μόνος που συνεχίζει από το ιδρυτικό line-up μο, γεμάτο συνταρακτικές ηχητικές πινελιές set από pop/rock συνθέ- αυτά τα στοιχειώδη υλικά καταφέρνει και οι δυο τους άρχισ φρέθηκαν μαζί στο
το υ 20 11, οι δυο τους ξανα .
της μπάντας, αλλά η μεγάλη έκπληξη είναι το ότι εδώ παραχωρεί σεις. Ενορχηστρωτικά πλούσια όσο καμία από τις τρεις προηγούμενες ίρι ό το άλμπουμ του Dr
να ακούγεται σαν μια εναλλακτική, Το κα λο κα
μέρος της «εξουσίας» του στον παραγωγό Greg Kurstin. Το “Port Of δουλειές, το “Port of Morrow” προσφέρεται για το απόλυτο συναισθη- παράξενη εκδοχή του Tom Waits
nn aro o Fe sti va l (π ήρε το όνομά του απ νισ η μα ζί με
Bo ινή εμ φά
(“Take me Away”), του Beck (“Ghost nnaroo”) για μια κο
Morrow” είναι δίσκος ωριμότητας, καθώς σε αυτόν ο Mercer επιδει- ματικό/μουσικό ταξίδι ξεκινώντας με το ονειρικά ευφυές “The Rifle’s
Robot”), του Otis Redding (“Bright John, “Desitively Bo ing Ja ck et, Pa trick Hallahan και τη
κνύει μια σαφώς πιο εγκεφαλική και εκλεπτυσμένη γραφή, μελωδι- Spiral” και συνεχίζοντας με μια ασταμάτητη συλλογή κορυφώσεων (η m er τω ν My Mo rn
τον drum λων.
Copper Noon”) ή του Cpt Beefheart zz Band, μεταξύ άλ
κά και στιχουργικά. Αυτό, ευτυχώς, δεν αποβαίνει εις βάρος της power pop σαγήνη του “Simple Song”, η ρομαντική αύρα του (“Angel Chorus”). Δεν είναι υλικό για Preservation Hall Ja το στούντιο Easy
. John επισκέφθηκε αυτές τις
αμεσότητας – μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, βοηθούσης και της πα- “September”, τα απαλά έγχορδα του “For a Fool”, το ζαχαρένιο new τους mainstream ραδιοφωνικούς Το Σεπτέμβριο, ο Dr και από
ραγωγής αλλά και των πολυποίκιλων επιρροών. Είναι, όμως, κυρίως wave του “Bait and Switch”, το κλασικό αμερικάνικο pop rock του bach στο Nashville,
Willis Earl Beal σταθμούς, όσοι όμως είναι
Eye Sound του Auer wn”.
κυψε το “Locked Do
ηχογραφήσεις προέ
τραγούδια όπως τα “Simple Song”, “September” και “For A Fool”, “No Way Down” και η psych soul ορμή του “Port of Morrow”). Για τον διατεθειμένοι να εξερευνήσουν τον
Acousmatic sorcery ήθελε να τραγουδή
σω
δείγματα μιας ικανότατης ποπ γραφής που, εξοπλισμένα με μπόλι- Mercer είναι η πολλοστή επιβεβαίωση ότι ανήκει στην ελίτ των σύγ-
Hot Charity | XL
αντισυμβατικό, πρωτόγονο blues/soul
ου έδ ινε συ μβ ου λές ως προς το πώς λέ ει ο Dr Jo hn .
κόσμο του Beal, θα επιβραβευτούν με «Μ νητικά»,
κους μελωδικούς «γάντζους», αγκιστρώνονται στα αφτιά και στο χρονων pop/rock δημιουργών, για τους Shins το τέταρτο διαχρονικό
το πώ ς έπ ρε πε να είναι τα δεύτερα φω ότ ι ο πιτ σιρ ικά ς θα
μυαλό και κερδίζουν τελικά την παρτίδα. album σε ισάριθμες προσπάθειες.
μια μοναδική μουσική περιπέτεια. ή
μικ ρά πρ άγ μα τα που μου έδειξαν
—Παντελής Αντωνιάδης «Φρόντιζε για
ς!»
γίνει killer παραγωγό
54 | reviews | pop rock
εξακολουθούν και στον τρίτο τους
δίσκο να διέπονται από ένα ανάμεικτο
βρετανο-αμερικανικό καθεστώς, με
ηχηρές αναφορές τύπου Sonic Youth
και White Stripes, ενώ κάτω από το
indie-pop επίστρωμα υπάρχουν
αδιόρατες hardcore-punk στιγμές που
έλκουν την καταγωγή τους από το
παρελθόν του Ansell με τους Cat On
Form. Το “Je me perds” στέλνει
εύκολα στον πάγκο το “Cold”, που ως
lead single αποτελεί το θεωρητικό
επίκεντρο του δίσκου, το pop-punk
επικαλύπτεται σε σημεία από το
punk-rock και το “In Time To Voices”
αναδεικνύεται σε δίσκο ωριμασμένο,
Drink And Pollinate” είναι δύο μονάχα
δείγματα του που βρίσκεται σήμερα ο
Coxon, απόλυτα άνετος στα
παπούτσια μιας θέσης που του
επιτρέπει να δίνει τον καλύτερο
εαυτό του ενώ παράλληλα
απολαμβάνει δάφνες ενός
μεγαλειώδους παρελθόντος.
—Μάνος Μπούρας
ίσως να τους στερώ σήμερα, αλλά
όπως και να ’χει, εδώ έχουν μαζέψει
ουκ ολίγα highlight καριέρας.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
το “Who Are You?”, ικανά να
υπερβούν το ελάχιστο απαιτούμενο Ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που
όριο προσβασιμότητας στο ευρύ ολοκληρωμένοι δίσκοι παραδίδονται
κοινό, με δυνατότητα να μετατραπούν στα χέρια τρίτων και αποκτούν νόημα
σε προσωπικά αγαπημένα όσων εκ νέου. Αν δεν υπήρχε η πολύ
αρέσκονται στην στοιχειώδη επιτυχημένη πρόσφατη κυκλοφορία
γηπεδική στιχουργική και του πειραγμένου “King Of Limbs” των
ρυθμολογία. Radiohead, που χάρις στον Yorke
—Κάλλια Κακαλέτρη έδωσαν τα τραγούδια τους στους πιο
ταλαντούχους αλλά κυρίως στους πιο
«τώρα» ηλεκτρονικούς παραγωγούς
με μεγάλη επιτυχία, προσωπικά θα
γύρναγα πίσω στην αντίστοιχη
Grinderman κυκλοφορία του ντεμπούτου των
2 RMX Tortoise. Στην προκειμένη ο Cave,
αφού ξαφνικά ανακοίνωσε το τέλος
της μπάντας, έδωσε το δίσκο κυρίως
σε φίλους και γνωστούς, με
αποτέλεσμα σε καμία περίπτωση να
μην έχεις κάτι ουσιαστικό στα χέρια
σου. Οι A Place To Bury Strangers,
UNKLE, Josh Homme κάνουν τα
απολύτως απαραίτητα για να φέρουν
τα τραγούδια στα μέτρα τους, ο μέγας
Robert Fripp απλά προσθέτει τις
κιθάρες που ίσως και να μην έλειπαν
στο “Heathen Child” και οι –
καινούργιοι αγαπημένοι μας– Factory
Floor δίνουν ένα ambient πλαίσιο στο
Sonik | 55
“Evil” και τίποτα παραπάνω. Το ίδιο
κομμάτι βρίσκει καλύτερη
αντιμετώπιση από τους Silver Alert
του Jim Sclavunos, με τον Matt
Berninger των National στα φωνητικά,
κάτι που ξέραμε όμως από την
περσινή Record Store Day όταν
πρωτοκυκλοφόρησε, ενώ μπορείς, αν
μη τι άλλο, να ευχαριστηθείς το
groove που δίνει ο Barry Adamson στο
“Palaces Of Montezuma”. Σε γενικές
γραμμές χρήσιμο μόνο για την
πληρότητα της Cave δισκοθήκης σου.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος

Mute
εύληπτο και σίγουρα, εμπορικώς
αποδοτικό.
—Κάλλια Κακαλέτρη
Evaline
Woven Material
Riverman | EMI

Dirty Three Παρότι το συγκρότημα των Evaline HOODED FANG

GRAHAM COXON
A&E
Parlophone
Παρότι όλοι γνωρίζουμε τον Graham
Coxon κυρίως σαν τον άνθρωπο εκ
δεξιών του Damon Albarn στους Blur,
έχει καταφέρει ορισμένα
αξιοσημείωτα πράγματα στους
προσωπικούς του δίσκους. Μπορεί οι
περισσότεροι απ’ αυτούς να είναι
άνισοι καλλιτεχνικά, το συνολικό
άθροισμα της σόλο δουλειάς του
πάντως βγάζει σαφώς θετικό
πρόσημο. Με το όγδοο άλμπουμ του
προσεγγίζει ακόμη περισσότερο το
δίσκο που θα χαρακτηρίζαμε στην
ολότητά του σπουδαίο, κυρίως επειδή
εδώ ξεφεύγει στυλιστικά προς όλες
τις κατευθύνσεις που έχει ποτέ
ακολουθήσει. Ξεχάστε τα επίμονα
φολκ αρπίσματα του προκατόχου
“The Spinning Top”, οι ηλεκτρικές
κιθάρες παίρνουν ξανά τα ηνία μαζί
με ηλεκτρονικά πασπαλίσματα και
έντονες ρυθμικές βάσεις, συν έναν
συνθετικό ενθουσιασμό που δίνει στο
“A + E” μία διάσταση που προδίδει
την καλή διάθεση του δημιουργού
του (που πιθανώς έχει να κάνει επίσης
με τις πρόσφατες εξελίξεις
επανασύνδεσης στο στρατόπεδο των
Blur). Τα “Advice” και “Meet And
Towards The Low Sun
Bella Union
Αυτούς κι αν τους είχαμε ξεχάσει
οριστικά. Από την εποχή που ο Warren
Ellis άρχισε την στενή παρέα με τον
Cave και τα σχήματα του, σε
συνδυασμό μάλιστα με το πολύ
μέτριο “Cinder” του 2005, οι Dirty
Three είχαν περάσει στην λήθη.
Αποδεικνύεται όμως πως τα 7 χρόνια
που μεσολάβησαν ήταν τουλάχιστον
γόνιμα για το σχήμα από την
Αυστραλία, αφού η καινούργια τους
δουλειά είναι μια ολοκληρωμένη και
συναρπαστική συνεύρεση τριών
μουσικών με την έμπνευση στα
«κόκκινα». Αποδεικνύοντας πως είναι
κάτι πολύ παραπάνω από ένα ακόμα
γκρουπ που παίζει ορχηστρική ροκ
μουσική, αφήνουν τα χαλινάρια και
αυτοσχεδιάζουν διατηρώντας
μελωδίες και εντάσεις σε
υποδειγματικά επίπεδα και ευτυχώς
αφήνουν το απαραίτητο χώρο στον
–εκ των κορυφαίων στην πιάτσα– Jim
White να ισοπεδώσει το drum set του.
Από το τριήμερο που τον είδα στο ATP
των Dirty Three να καπελώνει δικαίως
όποιον βρισκόταν μαζί του στη σκηνή,
είτε αυτός ήταν ο Ellis, ή η Cat Power
ή ακόμα και η Nina Nastasia, που μαζί
της έβγαλε έναν υπέροχο και τόσο
αδικημένο δίσκο το 2007 (το “You
Follow Me” στην FatCat), έχει
τοποθετηθεί στο προσωπικό μου
πάνθεον και με το ρεσιτάλ του
“Towards The Low Sun” θα
παραμείνει για καιρό εκεί.
Πιθανότατα, στο τέλος της χρονιάς
που θα κάνουμε την σούμα να πρέπει
να προστεθεί το μισό αστεράκι που
υφίσταται ενεργά ήδη από το 2003, Tosta Mista
μόλις φέτος κατάφερε να Full Time Hobby | EMI
προχωρήσει στην κυκλοφορία του
ντεμπούτο δίσκου του, “Woven
σε χορούς αποφοίτησης
κολλεγιόπαιδων οι πίστες γεμίζουν
τραγούδια του που, κατά τον ίδιο, δεν
ταίριαζαν τόσο με την αισθητική της
Ekstasis
Material”, έξι χρόνια μετά την
Δεύτερο άλμπουμ για τους Καναδούς Rvng Intl.
από έφηβους που χορεύουν σαν να μπάντας. Πρόκεται, πράγματι, για
Hooded Fang, αν και με διάρκεια που
δημιουργία του πρώτου EP τους μην υπάρχει αύριο, μα αργότερα κομμάτια πιο σκοτεινά και λιγότερο
“Postpartum Modesty. A Portret Of φτάνει μόλις στα 23 λεπτά δεν ξέρω
ψάχνουν για κρυφές γωνιές να «ροκ» σε σχέση με όσα έχουμε Το περσινό “Tragedy” σύστησε την
Skin”. Γνωστοί ως έναν βαθμό λόγω αν θα πρέπει να το αποκαλεί κανείς
φιληθούν με την αγαπημένη τους ακούσει μέχρι στιγμής από τον Finn. αμερικανίδα Julia Holter και τις
της παλαιότερης συμμετοχής στο άλμπουμ. Προφανώς εντάσσεται κι
– τότε είναι που πέφτουν κομμάτια Ο ίδιος παραμένει, βέβαια, ένας εμμονές της με τον Ευριπίδη στην
σχήμα τους του Steve Forrest (νυν αυτή τους η επιλογή στα πλαίσια της
όπως το “Den Of Love” σαν καλός αφηγητής ιστοριών, όμως εδώ παγκόσμια indie κοινότητα, μα το
γενικότερης ανάγκης τους να γίνονται
ντράμερ των Placebo), οι Evaline
επιλέγουν να παίζουν ένα μείγμα τα πάντα κατά τις συνήθειες των ‘60s, υπόκρουση… Νόστιμος δίσκος, κοντά ο ήχος που στήνει με τη βοήθεια του φετινό της άλμπουμ διαθέτει ακόμα
στο ύφος των Thee Oh Sees ή των μεγαλύτερη δυναμική. Η ελληνική
μια εποχή την οποία εμφανώς παραγωγού Mike McCarthy αντλεί
απλοϊκής βρετανοπρεπούς επίδραση παραμένει (από την
λατρεύουν οι τέσσερις από το Acid Baby Jesus, όχι και τίποτα περισσότερο από τα χωράφια της
εναλλακτικής ροκ και στοιχείων τραγωδία περνάμε τώρα στην
Τορόντο. Ηχούν σαν μία beat μπάντα σπουδαίο βέβαια τελικά. ευρύτερης αμερικάνα και απέχει
αμερικανικού επιφανειακού έκσταση, με τον Ευριπίδη να
emo-punk, χωρίς αυτό να σημαίνει που αποθεώνει την γκαραζιέρικη ποπ —Μάνος Μπούρας αρκετά από την ομοβροντία των ριφ La Sera
ξαναδίνει το παρών στο “Goddess
απαραίτητα ότι το αποτέλεσμα της και παίζει φρενιασμένα σε εφηβικά που ακούσαμε σε άλμπουμ όπως τo
Eyes”), ενώ οι επιδόσεις της Holter Sees The Light
σύνθεσης αποκτά κάποιου τύπου πάρτι κομμάτια που κάνουν όλα τα “Boys And Girls In America”. Hardly Art
στην τραγουδοποιία φτιάχνουν ένα
ετερόκλητο ενδιαφέρον. Παρολαυτά, σώματα να λικνίζονται παθιασμένα. Στις περιπτώσεις που δεν προσπαθεί
πιο δυναμικό σύνολο, απευθυνόμενο
από τον πρώτο δίσκο των Τα “Clap” και “Vacationation” μας πολύ σκληρά να παρουσιαστεί
τόσο στους indie ακροατές, όσο και Μόλις ένα χρόνο από την κυκλοφορία
Καλιφορνέζων Evaline δεν λείπουν μεταφέρουν σε σκηνές που έχουμε διαφορετικός, ο Finn καταφέρνει να στους φίλους της πιο «σοβαρής» (με του πρώτου της άλμπουμ ως La Sera, η
τραγούδια όπως το “There, There” και ζήσει μονάχα σε ταινίες εποχής, όπου κερδίσει τις εντυπώσεις και τελικά έμφαση στα εισαγωγικά) μουσικής – Katy Goodman, που μέχρι πρότινος
μας παραδίδει ένα σαφώς αξιόλογο πείτε την κλασικότροπη ή γνωρίζαμε ως μπασίστρια των Vivian
και ισορροπημένο άλμπουμ, έστω κι experimental. Στα βασικά, βέβαια, η Girls, ρίχνει στην αγορά τον δεύτερο
O Warren Ellis μιλάει για την επιστροφή
αν αυτό δεν περιέχει κάποια Holter φτιάχνει κι εκείνη έναν προσωπικό δίσκο της. Το “Sees The
των Dirty Three τρανταχτή έκπληξη.
—Μιχάλης Τσαντίλας
συνηθισμένο «σπιτικό» δίσκο, ο
οποίος περισσότερο επιδιώκει να σε
Light” είναι ένα άλμπουμ χωρισμού,
που όμως δεν αναλώνεται σε πένθιμες
Επτά χρόνια έκαναν να δισκογραφήσουν οι αγαπημένοι Dirty Three και σαγηνεύσει με την ατμόσφαιρά του, διαπιστώσεις και αυτολύπηση –
το ότι τα τρία μέλη ζουν σε τρεις διαφορετικές ηπείρους, έπαιξε κι αυτό και λιγότερο με τη δεινότητα των τουλάχιστον όχι αποκλειστικά. Τα δέκα
συνθέσεών του. Ωστόσο το τραγούδια που περιέχει ποικίλουν σε
το ρόλο του: ο Turner ζει στη Μελβούρνη, ο Ellis στο Παρίσι και ο White Creg Finn
αποτέλεσμα τη δικαιώνει πλήρως και ύφος και διάθεση, με αποτέλεσμα ως
στη Νέα Υόρκη. Αλλά την επιστροφή τους την επέβαλλε η διάθεσή τους να Clear Heart Full Eyes μάλιστα με έναν τρόπο αβίαστο και σύνολο να αποτελούν μια σαφώς πιο
πειραματιστούν ξανά, να ρισκάρουν, μα με μια ωριμότητα που δεν θα ήταν Vagrant άμεσο: η τραγουδοποιία της ενδιαφέρουσα πρόταση σε σχέση με
δυνατή πριν πολλά χρόνια, όπως ανέφερε ο Ellis. «Υπήρξε μια επιθυμία σε ισορροπεί καλαίσθητα μεταξύ του την προηγούμενή της κατάθεση. Η
όλους μας να το φέρουμε στο σημείο όπου θα νιώθουμε ότι παίρνουμε ρίσκα καθημερινού και του εξεζητημένου κιθαριστική ποπ της Goodman είναι
Τα σημάδια κάμψης που παρουσίασαν
άλλοτε γλυκιά και αισιόδοξη παρά τις
ξανά. Μόνο σ' αυτή τη μπάντα νιώθουμε ότι παίρνουμε αυτά τα ρίσκα. O Jim οι The Hold Steady στο τελευταίο (π.χ. “Marienbad”), δίνοντας μια indie
αναποδιές (“Love That’s Gone”),
παίζει σε τόσο πολλούς διαφορετικούς δίσκους και κάνει tour με τόσο πολλά τους άλμπουμ τούς οδήγησαν στην pop με στίγμα, ιδιοσυγκρασία και
άλλοτε γκαζιάρικη και φασαριόζα
απόφαση να απέχουν για λίγο καιρό χαρακτήρα.
άτομα, εγώ επίσης ασχολούμαι με πολλά, ενώ και ο Mick κάνει τα σόλο του (“Please Be My Third Eye”, “Break My
από τις ηχογραφήσεις κι έτσι ο —Χάρης Συμβουλίδη
και ζωγραφίζει, οπότε όλοι μας έχουμε καταφέρει να έχουμε ζωή έξω από Heart”) και άλλοτε ξεδιάντροπα
φρόντμαν τους βρήκε την ευκαιρία να επηρεασμένη από το χρυσό μουσικό
τους Dirty Three και να επανερχόμαστε σ' αυτούς μόνο όταν μας λείπει το
κυκλοφορήσει τον πρώτο του σόλο παρελθόν των ‘50s και ‘60s (“I’m
γκρουπ, κάτι που συνέβη τώρα». δίσκο, ηχογραφώντας κάποια JULIA HOLTER Alone”, “Real Boy”). Σε κάθε
56 | reviews | pop rock Sonik | 57
περίπτωση, η γραφή της νεαρής συναυλίες προσπαθώντας να από την απόλαυση του δίσκου.
αμερικανίδας είναι συμπαθέστατη και The Mars Volta Paul Weller καταρρίψουν την διαδεδομένη λογική Τραγούδια σαν το σίνγκλ “You Jane” ή
σε κερδίζει από την πρώτη ακρόαση με
την απλότητα και την αμεσότητά της.
Noctourniquet Sonik που ανυψώνει υπερβολικά τις post
punk μπάντες του παρελθόντος. Και
το “The Girl From The DDR” δηλώνουν
περίτρανα ότι ο Gedge έχει ακόμη το
Warner
— Μιχάλης Τσαντίλας Kicks τώρα, με το 17ο άλμπουμ τους, χάρισμα να ξαφνιάζει με τη συνθετική
Island αποπειρώνται να αποδείξουν ότι η ευστροφία του, κι όσο κι αν το στυλ
Δεν υπάρχει πραγματικά κανένας λόγος να διχάσει αυτός ο δίσκος τους έκφρασή τους μπορεί να σταθεί της γραφής του παραμένει σταθερό
ακολούθους της τρέλας των Mars Volta. Γιατί εμπεριέχει όλη τη φιλοσο- επάξια στο παρόν. Υπάρχει όμως μια και γνώριμο, πάντα κάποιο άσσο θα
φία τους και όλη την παρανοϊκή οπτική τους, χωρίς καμιά ουσιαστική Ο Weller των 53 ετών και των 11 προ-
αναντιστοιχία που παράγει αμηχανία. κρύβει στο μανίκι του που θα μας
σωπικών δίσκων ακούγεται πολύ πιο
παραχώρηση, ακόμα κι αν στο ηχητικό αποτέλεσμα τα πάντα μοιάζουν Οι Stranglers δεν έχουν προφανώς το κάνει να υποκλινόμαστε στη μουσική
νέος από τα εικοσάχρονα Αγγλάκια
να απλοποιούνται. Προσοχή: Απλοποιούνται, αλλά δεν αμβλύνονται. ψυχικό απόθεμα ενός εικοσάρη της ιδιοφυία του. Δε σημαίνει βέβαια
που νομίζουν ότι έπιασαν τον Πάπα
Γίνονται πιο προσβάσιμα, αλλά όχι απολύτως κατανοητά. Ίσως ευθύνε- δεκαετίας του ’70, ωστόσο αυτό ότι δεν περνούν σκέψεις απ’ το
από τα αχαμνά. Και αν το “Wake Up
ται το ότι οι φρενήρεις μορφές, που ενίοτε έμοιαζαν με άσκηση σχιζο- προσπαθούν να δέσουν τις παλαιές μυαλό μας σχετικά με το πότε θα
The Nation” σε έπαιρνε απ' τα μούτρα
φρενικού ύφους, έχουν πλέον εγκαταλειφθεί και έχουν αντικατασταθεί συνήθειές τους με την σημερινή βάλει το όνομα της μπάντας για
με την αμεσότητά του, τώρα το “Sonik
από την ουσία των λεγομένων και όχι τον εντυπωσιασμό του στρυφνού. Σε έναν δύσκολο δίσκο για τη σχέση τους, ωριμότητά τους. Και τελικά τα παντοτινό ύπνο…
Kicks” παραδίδει μαθήματα υποδειγματικής ηχητικής επένδυσης. Έχει αφενός
το δημιουργικό δίδυμο των Omar Rodriguez-Lopez και Cedric Bixler-Zavala παραδίδει ακόμα ένα δείγμα του αλλό- τραγούδια του Giants έχουν την
το προτέρημα 14 πολύ ωραίων τραγουδιών, που είναι γραμμένα με την χαρακτη-
κοτου συναισθηματισμού του με μελαγχολικές και σπαρακτικές μελωδίες. Εδώ μπορεί να δει κανείς ακόμα πιο χαρακτηριστική πρώιμη εγρήγορσή
ριστική του έκφραση. Και αφετέρου τα εξυψώνει παιδεύοντας τον ήχο τους με
απογυμνωμένους τους Mars Volta και να απολαύσει τις prog ή ηλεκτρονικές εκφάνσεις τους σε ένα σενάριο για τον τους, αλλά φαίνεται να είναι παιγμένα
ηλεκτρονικά, ορχήστρες και ηλεκτρισμό. Υλοποιεί έτσι το πλήρως μορφοποιημέ-
The Men πρόωρο χαμό της νεότητας και της ομορφιάς. Με ειλικρίνεια και χωρίς ανώφελες αναλύσεις. από στεγνούς επαγγελματίες, χωρίς
νο πλάνο που έχει καταστρώσει και εν τέλει παραδίδει έναν δίσκο με αξιοζήλευ-
Open Your Heart —Νίκος Σβέρκος
τη ροή και έμπειρη πολυσυλλεκτικότητα. Αποφεύγει περίτεχνα ακρότητες και έμπνευση στην παραγωγή και με έναν
κρυφό πόθο να τα πουν όλα όπως
Sacred Bones περιπάτους σε ξένα πεδία, που θα μπορούσαν να τον εκθέσουν, και με πρωτο-
φανή τόλμη και ενεργητικότητα δείχνει το δρόμο στους νεότερους, αλλά και τη παλιά. Ολόκληρη η προσπάθεια είναι

Οι The Men στα άλμπουμ τους παίζουν

καλά, όπως και χιλιάδες άλλες μπάντες
στην Αμερική. Δεν κομίζουν όμως
τίποτα καινούριο στην μουσική, που να
δικαιολογεί τη φασαρία γύρω από το
όνομά τους. Χρησιμοποιούν την λογική
της παραγωγής περασμένων
μεγαλείων της ευρύτερης rock
παρακαταθήκης, ρίχνουν DIY στάχτη
στα μάτια και κατασκευάζουν μια
εικόνα απλά ελκυστική. Πίσω όμως
από τα τερτίπια τους, οι εκ Brooklyn
ορμώμενοι παραμένουν μια μπάντα
που τα τραγούδια της κινούνται στο
επίπεδο του μετρίου, χωρίς
συναισθηματική πάλη και διαλυτικές
εξάρσεις ικανές να καταστρέψουν τη
φήμη τους. Ακόμα κι αν μέσα σε
λίγους μήνες κυκλοφόρησαν το δίσκο
εντάσσοντας δειλά περισσότερες
επιρροές, φαίνεται ότι αυτοί οι τύποι
είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν να
δοκιμάσουν κάτι που θα αμφισβητήσει
την εικόνα μια απλά διασκεδαστικής
μπάντας. Γιατί υπηρετούν αυτή τη
διαολεμένη νοοτροπία που επιτάσσει
στους μουσικούς να πράττουν λες και
ζουν σε μια παράλληλη
πραγματικότητα, χωρίς επικίνδυνα
πάθη και ζωώδεις συγκινήσεις.
—Νίκος Σβέρκος
Lee Ranaldo
Between the Times
and the Tides
Matador
Ακούσαμε πολλά για αυτή τη νέα
κυκλοφορία του Ranaldo. Καταρχήν η
Matador έσπρωξε εξαρχής το δίσκο ως
κοσμικής σημασίας στη solo πορεία (και
γενικότερα) του αρχετυπικού 50% του
κιθαριστικού ήχου των Sonic Youth. Και
αυτό διότι (λέει) ο 53χρονος πια
κιθαρίστας πέρασε σε μια folk
διάσταση, πρωτόφαντη στην πορεία
του, ακόμα και τη solo. Αν κοιτάξουμε
ουσιαστικότερα (ή μάλλον κάντε το
ελαφρώς πιο προσεκτικά) στην πορεία
τη συνθετική του θα διαπιστώσουμε τα
εξής. Ο Ranaldo καταρχήν αρεσκόταν
πάντα σε διαφοροποίηση από τη
μπάντα που τον ανέδειξε. Η
παραισθητικότητα υπήρχε πάντα στις
συνθέσεις του. Σήμα κατατεθέν μάλιστα
τα με μπόλικο βάθος και σε απόσταση
από το μικρόφωνο φωνητικά του. Τώρα
αν ακούμε μερικές μπαλάντες όπου η
ακουστική κιθάρα παίρνει το πάνω χέρι
και οι ηλιαχτίδες που χαράζουν οι
χορδές είναι σαφώς πιο διεισδυτικές
από πιο σκοτεινές στιγμές, αυτό δεν
κάνει κολοσσιαία τη διαφορά. Η καλή
παραγωγή, που χρωστά στον Ranaldo
όσο και στον πολύ John Agnello,
φτιάχνει έναν απολαυστικό στη μίξη
δίσκο (θαυμαστό το εναρκτήριο freak
out λάκτισμα με τίτλο “Walking on a
Dream”) αλλά από εκεί και πέρα και τις
Youthικές κιθάρες θα ακούσετε σε
επίπεδο ενορχηστρώσεων και οι
προαναφερθείσες μπαλάντες δεν θα
σας κάνουν να μείνετε με την κάτω
σιαγώνα να χάσκει από την έκπληξη.
Απλά οι Byrds και οι Velvets εισχώρησαν
πιο προφανώς στο έργο του.
—Στυλιανός Τζιρίτας
Lionel Richie
Tuskegee
Universal
Η Tuskegee, μια μικρή πόλη της
Alabama, είναι η γενέτειρα του Lionel
Richie. Η ονοματοδοσία του άρτι
αφιχθέντος νέου δίσκου του
–υποτίθεται ότι– σηματοδοτεί την
επιστροφή του στις country ρίζες του.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι κάπως
διαφορετική: το Tuskegee είναι
ουσιαστικά ένα άλμπουμ ντουέτων με
αστέρες κυρίως της εμπορικής
πλευράς της country, σε
επανεκτελέσεις παλαιότερων
επιτυχιών του Richie, με τις ακουστικές
και pedal steel κιθάρες να έχουν
αντικαταστήσει τα σύνθια. Και κάπου
εδώ τελειώνουν οι εκπλήξεις καθώς το
καλλιτεχνικό ενδιαφέρον της δουλειάς
αυτής είναι μάλλον πενιχρό. Με
υπόβαθρο μια αναμενόμενα λουσάτη
παραγωγή, οι φιλοξενούμενοι
επιδίδονται σε αψεγάδιαστες μεν,
άνευρες δε, φωνητικές «κόντρες» με
τον οικοδεσπότη τους. Τι αξίζει να
κρατήσει κανείς; Ίσως την επιστροφή
της Shania Twain στο “Endless Love” ή
τη δωρική παρουσία του μέγα Willie
Nelson στο “Easy”. Και σίγουρα την
υπενθύμιση ότι ο Lionel Richie έχει
γράψει στο παρελθόν μερικά
πραγματικά καλά ποπ τραγούδια.
—Μιχάλης Τσαντίλας
FRANKIE ROSE
Interstellar
Slumberland
Όσοι δεν είχαν παρατηρήσει το όνομα
της Frankie Rose ανάμεσα στους
συντελεστές δίσκων των Dum Dum
Girls, Vivian Girls και Crystal Stilts,
εκείνη φρόντισε να το συστήσει
εντυπωσιακά με το ντεμπούτο
άλμπουμ της που κυκλοφόρησε με τη
μπάντα της, τους Outs, πριν από δύο
χρόνια. Εδώ συνεχίζει μόνη
παραλλάσσοντας ελαφρώς στυλ και
αφήνοντας τις επιρροές της από τα
‘60s να κάνουν λιγότερο αισθητή την
παρουσία τους. Όλα ακούγονται πιο
καθαρά στο Interstellar, ο ήχος κινείται
εν μέσω διακριτικών (και κάποτε όχι
και τόσο) ηλεκτρονικών στοιχείων, οι
κιθάρες αποκτούν δευτεραγωνιστικό
ρόλο αφήνοντας τα κομμάτια να
εκπέμψουν τη λάμψη τους χωρίς
φτιασίδια. Εκεί πάλι δεν έχει αλλάξει
τίποτα: η Frankie Rose γράφει εξαίσιες
ποπ μελωδίες και τις τονίζει με μία
φωνή που κάνει την καρδιά σου να
χτυπάει πιο γρήγορα! Μια ευωδία από
γενιά για την οποία αποτέλεσε ίνδαλμα. Και εν έτει 2012 ο Paul Weller πετάει τις
δάφνες που του έστρωσαν, για να δώσει τη δικιά του οπτική.
—Νίκος Σβέρκος
την αισθητική των girl groups είναι
ακόμη παρούσα, αυτή τη φορά όμως
μπολιασμένη με τη σύγχρονη εμμονή
για μια μετά-4ADική ηχητική
μετεξέλιξη. Η κοπέλα το ’χει, ξέρει να
ηχεί εθιστική σαν σειρήνα κι ως εκ
τούτου προσεγγίστε με δική σας
ευθύνη!
—Μάνος Μπούρας
Sharks
No Gods
Rise
Για τους Βρετανούς Sharks, το
ντεμπούτο τους έρχεται για να
πιστοποιήσει τη σοβαρότητα των
προθέσεων που είχαν εκδηλώσει ήδη
με μια σειρά ΕΡ που είχαν προηγηθεί
τα προηγούμενα χρόνια. Το “No Gods”
αξιοποιεί κλασικές punk
παρακαταθήκες και διατηρώντας ως
δεδομένη την pop κατεύθυνση του
είδους, προσφέρει ένα
επικαιροποιημένο πακέτο απλοϊκών
και ευθυτενών συνθέσεων που
ξεφεύγει από τον χαρακτήρα της
ηχητικής αναζήτησης στην οποία
βρίσκονταν ως τώρα οι Βρετανοί. Χωρίς
να αποσκοπoύν σε τίποτε παραπάνω
από ένα περιποιημένο punk-rock
ψυχικής ανάτασης στο πλευρό των
Gaslight Anthem και των Menzingers,
οι Sharks επιστρατεύουν τους κόλπους
της δισκογραφικής εταιρίας Rise για να
φέρουν τον ήχο τους σε ένα σημείο
που απομακρύνεται από τις
ενδεχόμενες indie τάσεις. Από την
πρώτη ήδη φάση του δίσκου, μεταξύ
“Arcane Effigies” και “Αble Moving
Hearts” γίνεται σαφές ότι το
ενθουσιώδες ντεμπούτο στο οποίο οι
Sharks στόχευαν επιτυγχάνεται με
συνοπτικές διαδικασίες.
—Κάλλια Κακαλέτρη
The Stranglers
Giants
Coursegood
Οι Stranglers είναι συνεπείς στο να
παλεύουν με το πέρασμα του χρόνου.
Φτιάχνουν δίσκους και δίνουν
τελικά ένα σύνολο αποσπασματικών
ιδεών, χωρίς συνεκτικό ιστό και βασικά
χωρίς κανένα κίνδυνο ανάφλεξης. Τα
στοιχεία που διαφοροποίησαν τους
Stranglers είναι εδώ, αλλά μοιάζουν
τρομερά ξεπερασμένα...
—Νίκος Σβέρκος
THE WEDDING PRESENT
Valentina
Scopitones
Αιώνια τιμή και δόξα στον David
Gedge, τον άνθρωπο που
διαμόρφωσε με καθοριστικό τρόπο
την indie αισθητική (μας) μέσω μιας
σειράς κλασικών δίσκων καλόγουστης
κιθαριστικής ποπ, με στίχους
έξυπνους, βαθιά βιωματικούς και
συναισθηματικούς. Το όχημα των
Wedding Present το είχε σταματήσει
έναν καιρό, αργότερα ξανανέβηκε
στην καρότσα του και συνεχίζει
σήμερα με διαφορετική σύνθεση στα
μέλη. Κι όσο κι αν είμαστε στη
δυσάρεστη θέση να δηλώσουμε ότι
στο “Valentina”, όγδοο άλμπουμ για
τη μπάντα, δεν καταθέτει τίποτε
καινούργιο στην ηχητική κληρονομιά
του συγκροτήματος, δεν μπορούμε να
μη σχολιάσουμε πως κάτι τέτοιο
ελάχιστα μας ενοχλεί και μας αποσπά
—Μάνος Μπούρας
Zulu Winter
Language
Play It Again Sam
Το βρετανικό star system και η
βιομηχανία πίσω του δεν περιορίζει
τις δραστηριότητές του στις pop
τσιχλόφουσκες των talent shows.
Η λογική του μάλιστα έχει εμποτίσει
βαθιά την «εναλλακτική»
δισκογραφική παραγωγή, κάνοντας
αυτοσκοπό το κυνήγι για την επόμενη
μεγάλη μπάντα. Και αυτή η αγωνιώδης
αναζήτηση με τα στενά περιθώρια
έχει ως αποτέλεσμα να βλέπουμε μια
τραγελαφική ομοιογένεια στις
μπάντες που βγαίνουν στην
επιφάνεια. Έτσι και οι Zulu Winter δεν
διαφέρουν σε τίποτα με εκατοντάδες
άλλες μπάντες που σερβίρονται από
τη Βρετανία. Ο πρώτος δίσκος τους
διαφημίζεται εδώ και καιρό, αλλά
ουσιαστικά είναι μια από τα ίδια.
Η φωνή είναι συνηθισμένη, οι κιθάρες
συνηθισμένες και όλα μοιάζουν να
βγαίνουν από μια μηχανή κοπής
πανομοιότυπων ηχογραφημάτων.
Οι μελωδίες γλιστράνε χωρίς να
λερώνουν κατ' ελάχιστο και η
παραγωγή ακολουθεί την ύστερες
post punk και τρομερά νόρμες. Ούτε
ένα τραγούδι δεν ξεχωρίζει από αυτό
τον ανέμπνευστο χυλό. Τουλάχιστον
θα φανούν χρήσιμα για να γεμίσουν
τις άδειες θέσεις σε playlists
εμπορικών ραδιοφώνων.
—Νίκος Σβέρκος
58 | reviews
metal
Accept
Stalingrad
Nuclear Blast Records
Η αναπόφευκτη σύγκριση του
“Stalingrad” με το, επίσης φρέσκο,
“Blood Of The Nation”, το βρίσκει να
υστερεί, αλλά αυτό δεν λέει
απολύτως τίποτα για το δίσκο αυτό
καθεαυτό. Ο ρόλος των Accept σε
σχέση με τρία-τέσσερα χρόνια πριν
έχει αλλάξει και δεν περιορίζεται σε
παρελθοντολαγνικό χαρακτήρα ή
αφορμή για ένα live ανενεργής στην
ουσία μπάντας. Πλέον μπορούν να
υπερηφανεύονται (και) για το παρόν
τους, με κυκλοφορίες που αποτελούν
αφορμή για μαζική συσπείρωση των
απανταχού metalheads και κομμάτια
που θα ταιριάξουν στο set-list, όχι
επειδή πρέπει, αλλά επειδή θα τα
ζητήσει ο κόσμος. Και μόνο αυτό το
τελευταίο είναι αρκετό για να γίνει
κατανοητό πόσο καλός είναι ο νέος
δίσκος των Γερμανών. Με
σημαιοφόρο το ομώνυμο τραγούδι,
ταίο δίσκο των –έτερων κυρίαρχων του είδους– Morbid Angel. Μπαίνοντας
στο προκείμενο, το άλμπουμ “Torture” στηρίζεται στο κλασικό mainstream
brutal death metal ήχο (εάν υπάρχει κάτι τέτοιο), πατώντας πάνω στο επιτυχη-
μένο μοτίβο που επέλεξαν μετά το “The Wretched Spawn”. Σημειώνουμε τις
τρομερές, δαχτυλοπαιγμένες μπασογραμμές από τον κύριο συνθέτη και
mastermind της μπάντας, Alex Webster, ενώ άκρως επιτυχημένη κρίνεται η
επιλογή του γκρουπ να προσθέσει και πιο αργά κομμάτια (“Scourge of Icon”
και “As Deep As the Knife Can Go”), κάνοντας πιο ευχάριστο το άκουσμα «μο-
νοκοπανιά» του δίσκου. Έχουμε να κάνουμε με μια ακόμα κλασική Cannibal
Corpse κυκλοφορία, που θα ξανακολλήσει στον τοίχο τους απανταχού
deathsters με την ποιότητα και την τεχνική της. Συστατικά που φαίνεται να
πηγάζουν τελείως φυσικά και ακούραστα, αν και τα χρόνια περνούν...
—Γιώργος Κατσαΐτης
το οποίο ακολουθεί πιστά την
υπέρ-επιτυχημένη και συνάμα
πολύ-αγαπημένη φόρμουλα των
κλασικών “Metal heart” και “Balls To
The Wall”, η συντριπτική πλειοψηφία
των συνθέσεων θα εξαπολύσουν
ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες
ενέργειας σε live περιβάλλον. Τελικά
ο πήχης μένει ψηλά, όχι εξαιτίας του
ένδοξου παρελθόντος, αλλά λόγω
των χαρακτηριστικών μελωδίών του
Hoffman που λυσσομανούν και εδώ,
λόγω των sing along riffs που
συνεχίζουν να «γεννούν» τα δάχτυλα
του Frank, λόγω της αγριοφωνάρας
του Tornillo που αντικατέστησε
επάξια τον «αναντικατάστατο» Udo.
Τελικά έτσι ακριβώς πρέπει να
ακούγεται το καρυδάτο heavy metal.
—Γιώργος Θεοφανόπουλος
Anathema
Weather Systems
Kscope
Cannibal Corpse
Torture
Metal Blade
Μετά την ευχάριστη έκπληξη του
“Deathammer” των Asphyx, ήρθε
και αυτός ο δίσκος να μας «ταρακου-
νήσει» για τα καλά. Η αιτία αυτού
του ευχάριστου ξαφνιάσματος ίσως
να οφείλεται στην απογοήτευση
που οι περισσότεροι φίλοι του death
metal εισέπραξαν από τον τελευ-
Ό,τι ερωτεύτηκες στους Anathema,
αλλά και ό,τι έχεις συνηθίσει να
αγαπάς σε δαύτους, δίνει το «παρών»
και στο ένατο, κατά σειρά, στούντιο
άλμπουμ τους, “Weather Systems”.
Πολυεπίπεδα τραγούδια, με μεγάλο
ατού τις ενορχηστρώσεις και την
προοδευτική τους δομή,
αναλαμβάνουν να σε πλημμυρίσουν
με συναισθήματα, έχοντας σαν όχημα
τις έντονες μελωδίες, τις τεταμένες
ατμόσφαιρες και τη «γλυκιά»
μελαγχολία των Βρετανών. Το
τρίπτυχο ακουστική κιθάρα - πιάνο -
φωνητικά... καλά κρατεί, η φωνή του
Vincent Cavanagh ακούγεται
καλύτερη από ποτέ, η σεμνή Lee
Douglas αποκτά πρωταγωνιστικό
ρόλο και η παραγωγή του Christer-
Andre Cederberg είναι –το λιγότερο–
σεμιναρική. Οι Αnathema βρίσκονται
στη καλύτερή (ή καλύτερα πιο
σταθερή) τους περίοδο σαν μπάντα
και αυτό αποτυπώνεται άμεσα στο
“Weather Systems”, το οποίο είναι
ένα «κλικ» καλύτερο από τον
προκάτοχό του.
—Θανάσης Μπόγρης
AURA NOIR
Out To Die
Indie Recordings
Η αυτοαποκαλούμενη ως η «πιο
άσχημη μπάντα του κόσμου»
επιστρέφει, σχεδόν τέσσερα χρόνια
μετά το αλμπουμ “Hades Rise”, με
την περισσότερο thrash και λιγότερο
black κυκλοφορία τους, υπό τον τίτλο
“Out To Die”. Όπως όλα τα
ανοσιουργήματα των Aura Noir, έτσι
και εδώ τα 8 riff-άτα κομμάτια του
δίσκου προσκυνούν ευλαβικά στο
βωμό του γερμανικού thrash metal
των ‘80s, με τις επιρροές από Venom
και Possessed να είναι επιτηδευμένα
εμφανείς σε αρκετά σημεία. Οι
ταχύτητες –συνολικά– είναι
ανεβασμένες επικίνδυνα, οι λιγοστές
mid-tempo στιγμές «τσακίζουν
σβέρκους» και η εμπλοκή του
Blasphemer για πρώτη φορά στη
συνθετική διαδικασία είναι
εμφανέστατη, προσφέροντας
«δολοφονικά» leads και σόλο. Το
πλήρως εικονογραφημένο εξώφυλλο,
που χρησιμοποιούν για πρώτη φορά
οι Νορβηγοί σε αλμπουμ τους, είναι
απλά το κερασάκι στην τούρτα.
Οι Aura Noir δεν ανακαλύπτουν ξανά
τον τροχό, αλλά παίζουν τίμιο και
μερακλίδικο blacken'd thrash metal
για σκληροπυρηνικούς. Όσοι άπιστοι,
προσέλθετε…
—Θανάσης Μπόγρης
BARREN EARTH
The Devil's Resolve
Peaceville Records
Με πέντε μόλις χρόνια ύπαρξης και
δύο ολοκληρωμένους δίσκους,
οι Barren Earth προσπαθούν να
εδραιωθούν στο χώρο του
ατμοσφαιρικού και προοδευτικού
death metal, με καίριο σημείο
αναφοράς τους, επίσης Φινλανδούς,
Amorphis. Τα κοινά τους γνωρίσματα
ξεκινούν από τους ανατολίτικους
ρυθμούς και την folk ενορχήστρωση
και καταλήγουν στην εναλλαγή των
φωνητικών από καθαρά σε brutal, που
πλέον δεν εκπλήσσει κανέναν.
Προσπερνώντας το γεγονός αυτό και
προχωρώντας βαθύτερα,
παρατηρούμε ότι το φετινό άλμπουμ
“The Devil's Resolve” είναι ουσιαστικά
ένας εύκολος δίσκος που ενώ
αποτελείται από μεγάλη ποικιλία στα
(ρυθμικά ή lead) κιθαριστικά του μέρη,
κανένα μουσικό όργανο δεν υπερέχει
ηχητικά έναντι των άλλων,
δημιουργώντας έτσι μία συμπαγή
ατμόσφαιρα που σε γραπώνει.
Με γνώμονα τον εμφανή στόχο να
ξεχωρίσουν μέσα από έναν ωκεανό
παρόμοιων κυκλοφοριών, εκεί
ακριβώς εντοπίζω το δυνατό τους
σημείο που θα πρέπει να εξελίξουν
σημαντικά. Στόχος ιδιαίτερα δύσκολος,
αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν έχουν
καταφέρει ακόμη να δώσουν κάποιο,
ιδιότυπο συνθετικό στίγμα. Οψόμεθα…
—Γιώργος Κατσαΐτης
Epica
Requiem For
The Indifferent
Nuclear Blast
Αν και ο τίτλος διαλαλεί το αντίθετο,
το νέο άλμπουμ των Epica δεν
παρουσιάζεται διόλου «αλλιώτικο».
Ακολουθώντας κατά γράμμα τους
κανόνες που κάνουν επιτυχημένη, μια
female fronted, symphonic, power
metal κυκλοφορία, διατηρούν την
μαγεία στην μουσική τους
(soundtrack τεχνοτροπίες, brutal
φωνητικά και πολυμελείς χορωδίες),
αλλά δυστυχώς το ταξίδι μοιάζει να
έχει επαναληφθεί πολλάκις. Εάν
θεωρήσουμε το άλμπουμ “The Divine
Conspiracy” το ανώτατο όριο της
έμπνευσης τους, τότε δεν υπάρχουν
αρκετές συνθέσεις αντάξιες να
μνημονευθούν. Προσέξτε το “Internal
Warfare”, που εσωκλείει εμφανείς
επιρροές από μη προφανείς
καλλιτέχνες (βλέπε Dream Theater,
Therion), μια κλασική περίπτωση
αξιόλογης σύνθεσης που αγωνιά να
ξεχωρίσει, αλλά και αυτή παραμένει
κλεισμένη ανάμεσα σε τοίχους
χτισμένους από δίκαση και Nightwish.
Η επιβλητική παρουσία της φωνής της
πανέμορφης Simone Simons σε κάθε
παλμό του άλμπουμ, παρέχει ασυλία
στην γενική μετριότητα, με φυσικό
επόμενο οι οπαδοί να έχουν
διαφορετική γνώμη από τη δική μου.
—Αλέξανδρος Τοπιντζής
Flying Colors
Sonik | 59
Flying Colors τους Muse. Δυστυχώς, με δεδομένο
το βαρύ πρόγραμμα των μελών τους,
στραβά μάτια στην προσφάτως
πτωτική δισκογραφική πορεία τους.
Mascot Label Group
δεν μπορούμε να προβλέψουμε το Οι High on Fire δεν ακούγονται πια
μέλλον τους. Αλλά εάν δημιούργησαν «κρίσιμοι». Ίσως να μην είναι κι αυτό
Μουσικών αναζητήσεων συνέχεια για ένα δίσκο τόσο πολυεπίπεδο και το ζητούμενο βέβαια. Ο ακροατής
τον Mike Portnoy, που μετά την εντέλει σπουδαίο, μέσα σε μόλις που θα έρθει αντιμέτωπος με το "De
επεισοδιακή φυγή του από τους εννέα μέρες, δεν μπορώ να φανταστώ Vermis Mysteriis" καλείται να
Dream Theater, έχει πλέον την πόσο καλύτερος θα ήταν ο δίσκος εάν απαντήσει πρώτα σε δύο ερωτήματα:
ελευθερία να εκφράσει καλλιτεχνικές συνέθεταν με την άνεση τους… «Μ' άρεσε το προηγούμενο;» και...
ανησυχίες που δεν χωρούσαν στο —Πάνος Παπαπανάγου «με ικανοποιούν τα τελευταία
πρώην συγκρότημα του. Και αν οι Slayer;» Αν η απάντηση είναι θετική
«μεταλλικοί all-stars» Adrenaline και στα δύο, τότε το νέο άλμπουμ θα
Mob αδυνατούν να πείσουν το ευρύ
κοινό, το έτερο supergoup που
τον ικανοποιήσει 100%. Έχει όλα τα
συμμετέχει, με το όνομα Flying
trademark των High on Fire, ντυμένα
με μια καθαρή –αλλά όχι πολύ
Colors, έχει τα φόντα να τα γυαλισμένη– παραγωγή από τον Kurt
καταφέρει. Στο ομώνυμο ντεμπούτο Ballou (Converge), έχει και τις thrash
τους η παρέα των εξαιρετικών επιταχύνσεις του, έχει και το
μουσικών που το απαρτίζουν (Steve sludge-σε-fast-forward του. Για όσους
Morse στα πλήκτρα, Neal Morse στις όμως οι λέξεις “Hung, Drawn and
κιθάρες, Dave LaRue στο μπάσο και ο Quartered” σημαίνουν κάτι
Casey McPherson στα φωνητικά) μάς παραπάνω, και που προσφάτως
παρουσιάζει ένα αξιόλογο δείγμα βίωσαν το φαινόμενο Black Cobra, το
προοδευτικού ροκ, που κινείται “De Vermis Mysteriis” δεν έχει τίποτα
κάπου ενδιάμεσα στις μελωδίες και High on Fire να δώσει πέρα από ένα –όντως
το λυρισμό των Transatlantic, το
progressive rock των Yes και την jazzy
De Vermis Mysteriis φοβερό– “King of Days”.
—Κώστας Συνατσάκης
eOne Μusic
αισθητική των Dixie Dregs. Το
άλμπουμ εκκινεί με jazz/blues
ρυθμούς στο “Blue Ocean”, για να Μπορεί οι High on Fire να υπήρξαν
περάσει στο hard rock του “Shoulda από τους Μεγάλους του metal των
Coulda Woulda”, ενώ φτάνει σε 00s, αλλά δεν μπορώ να κάνω τα
σημεία να φλερτάρει με pop
μελωδίες (“Love Is What I’m Waiting
For” και “Everything Changes”) και
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Paradise Lost
Tragic Idol
Century Media Records
Όταν στα 90’s κάποιοι μαυροφορεμένοι Βρετανοί εξέλισσαν τον
metal ήχο, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι 20 χρόνια αργό-
τερα θα είχαμε τα ίδια πάνω – κάτω σχήματα να παραμένουν στις
ποιοτικές παρυφές του σκληρού ατμοσφαιρικού ήχου. Παντοτινοί
ηγέτες της σκηνής, οι Paradise Lost έχουν βαλθεί να τρελάνουν κό-
σμο με τη διαδοχική κυκλοφορία κορυφαίων δίσκων – με τη φετινή
τους κυκλοφορία να είναι σκαλοπάτια ψηλότερα από ό,τι έχουν συνθέσει, από το “Host” και μετά. Εάν το
“Tragic Idol” καταφέρει να σε εγκλωβίσει, θα μπορέσεις σχεδόν να εισπνεύσεις το σκοτάδι που διαχέεται από
τα πνιγηρά riffs του Mackintosh (του έκανε καλό η ενασχόληση του με τους Vallenfyre και το death metal) και
τους βρυχηθμούς του αναγεννημένου Holmes (ακόμα θυμάμαι το 1999 που έλεγε ότι δεν θα ξανατραγουδήσει
τραχιά φωνητικά λόγω της καταπόνησης των φωνητικών χορδών του). Σε αντίθεση με το μονοδιάστατο αλλά πιο
βαρύ άλμπουμ “Faith Divide Us – Death Unite Us”, oι ρυθμοί έχουν πέσει αισθητά, προσεγγίζοντας τις παλιές
καλές εποχές του “Icon”, τότε που οι Lost ήταν περισσότερο doom παρά gothic, ενώ έχουν αυξηθεί οι στοιχειω-
μένες lead κιθάρες – σήμα κατατεθέν του group. Εφόσον η κρυφή ελπίδα κάθε τυπικού metalhead είναι τα
γκρουπ που άκουγε από μικρός να συνεχίζουν να βγάζουν καλούς δίσκους μέχρι τα βαθιά γεράματα, οι
Paradise Lost έχουν περάσει πλέον στην σφαίρα του κλασικού, κάτι σαν τους Black Sabbath ένα πράμα… Το
είχα υποσχεθεί ότι θα πω βαριά κουβέντα…
—Αλέξανδρος Τοπιντζής
60 | reviews
OUT OF LINE
Sylvester Anfang II
Perzische Tapijten
The Great Pop Supplement
Μ’ ένα διπλό στο τέλος ήρθε να
μετενσαρκωθεί η φλαμανδική
κολεκτίβα από kraut άρμα σε
εθνοψυχεδελικό νέφος εξ’ ανατολής.
Διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη της
προηγούμενης ζωής της μα και με
καινούργια ζέση. Με ξεβιδωμένα
τζαμαρίσματα εις το διηνεκές, που
πέραν της γερμανοτραφούς
ρυθμολογίας σε πετσιά και ακόρντα
βάζουν στο κόλπο και τα ανατολίτικα
έγχορδα ή τελοσπάντων τη χροιά τους
και τις αντηχήσεις αυτής – “Etherik”
που λέει κι ένας εκ των τίτλων. Δίχως
το παραμικρό ενδιαφέρον για την
ποιότητα του ήχου ή μάλλον με
ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την απουσία
της. Εννοείται με κιλά μακαριότητας
και δίψας για τη στιγμή, όπως την
ορίζει η κυκλική λογική του γκρουβ.
Αλλά και με μια μάλλον επιφανειακή
προσέγγιση των ανατολίτικων
δρόμων. Δηλαδή στα χνάρια των
περισσότερων ροκ νεολαίων που
επιχείρησαν τη σύζευξη απ’ τη
δεκαετία του εξήντα και δώθε.
Κοινώς και τελικώς, τα βελγόπουλα
αναμετρώνται με τις δυνάμεις του
εθνοτζάμ για να ξεφύγουν με
τιμητική ισοπαλία.
–Διονύσης Κοτταρίδης
Mario Diaz De Leon
Hypnos
Shinkoyo
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Eyvind Kang
The Narrow Garden
Ipecac
Τώρα να την κάνεις την απλούστευση,
για να το παίξεις υπεράνω; Και ποιου
θα ’ναι η ευθύνη; Λοιπόν, εάν το
λαπτοκίθαρο του Fennesz καβαλάει
τα θαλασσινά κύματα των Beach
Boys, τότε εκείνο του Mario Diaz De
Leon οφείλει πολλά στις ουροβόρες
ριπές των πρώιμων Earth.
Τουλάχιστον όσο αφορά το “Hypnos”,
γιατί το προηγούμενό του στην Tzadik
απλώνεται στον χώρο με εντελώς
διαφορετική λογική. Να πάμε και
παρακάτω όμως, διότι υπάρχει το
καθαρτήριο ambient, υπάρχει και το
καθαρτικό (που τα κάνεις πάνω σου),
υπάρχει ωστόσο και το ντεμί, ν’
ακουμπάει δηλαδή τ’ αυτιά σου
βραδιάτικα κι εκεί που σε στέλνει για
ύπνο ευτυχή να σου δίνει μια και να
σε πετάει όρθιο, κι έπειτα πάλι απ'
την αρχή μέχρι που να τα στυλώνεις
στην ενδιάμεση κατάσταση. Κατά κει
μεριά το πάει ο Leon,
χρησιμοποιώντας τις εντάσεις, τους
συνθοψεκασμούς, τα ντρόουν και τα
μαυρομεταλλικά τρέμολα, αλλά ως
γνωστόν η φιλοδοξία δεν ισούται της
επιτυχίας.
–Διονύσης Κοτταρίδης
Η αστραπιαία μετάβαση ύφους απ' την μονολιθικότητα του περσινού
“Visible Breath” στην πολυσυλλεκτικότητα του “The Narrow Garden”,
θα ήταν άξια σχολιασμού εάν δράστης δεν ήταν ο κύριος Kang. Βέ-
βαια, με όρους μεγάλης εικόνας, η μετάβαση αυτή συνιστά την επι-
στροφή του Αμερικάνου συνθέτη του κόσμου στην κεντρική αρτηρία
της τέχνης του. Αυτής που επιχειρεί να καταρρίψει τα πολιτισμικά σύ-
νορα διατρέχοντας τα, για χάρη μιας έκφρασης απολύτως ατομικής. Κι
εδώ κι αν πρόκειται περί επιχείρησης κατάρριψης – υπό αυτή την έν-
νοια τα “Virginal Coordinates” και “The Yelm Sessions” βοούν εμπρός
στο νέο άλμπουμ. Πέραν του ιδίου του Kang, χρειάζονται τρεις δεκά-
δες παίχτες για να στηθεί
γεώτρηση η οποία με κάθε-
το άξονα τη δυτική λογιότη-
τα διαχέεται στην κεντρο-
ευρωπαϊκή ύπαιθρο, στα
όρη του Καυκάσου, στη
Μικρά, στη μέση και στη
βαθιά Ασία. Οι αισθητικές
συγγένειες προσφέρονται
υπό τη μορφή δαντελέ-
νιων μελωδιών, οι δυσαρ-
μονίες τονίζουν ακόμα
περισσότερο την εύθραυ­
στη φύση τους (των με-
λωδιών), κι εσύ μένεις να
θαυμάζεις. Συνήθως από
μια σχετική απόσταση.
–Διονύσης Κοτταρίδης
Dedmike Stare
Elemental
Modern Love
Υπάρχει ο πειραματισμός με το hype,
υπάρχει και το hype του
πειραματισμού. Βρισκόμαστε αισίως
στη βου περίπτωση μιας και τα
παλικάρια ετούτα είναι εδώ και καιρό
τα επίσημα αγαπημένα περιοδικών,
δισκοπωλείων και λοιπών
υπερψαγμένων ψηφιακών φορέων.
Κι άντε να καταλάβεις τη συμπάθεια,
να συμμεριστείς και την αγάπη,
εκείνος ο σπαραγμός όμως προς τι;
Εντός των τεσσάρων EP που ενοποιεί
το “Elemental”, το δίδυμο των
Demdike Stare ανασύρει όλα τα
συνήθη δειγματοληπτικά του κόλπα:
βιομηχανικά πιασίματα, εθνολογικό
crate-digging, υπόκωφες
ατμόσφαιρες, ενίοτε και minimal
techno ρυθμοδομές. Σε επίπεδο
αναφορών διανοίγεται ξανά απ’ τον
Holger Czukay, στους Nurse With
Wound κι έπειτα στον Shackleton,
ενώ σε επίπεδο αισθήσεων το
ζητούμενο και πάλι βρίσκεται στο
οξύμωρο της ταυτόχρονης ύπαρξης
απώθησης και γοητείας. Όπως ένα
οπτικό ερέθισμα που ενώ σε
τρομάζει, ή τελοσπάντων σε
αναστατώνει, δε λες να αποστρέψεις
το βλέμμα. Στην πράξη, βέβαια,
το πόνημα φλυαρεί ακατάσχετα,
υπολείπεται ουσιωδώς του
προκατόχου του (“Triptych”),
κι ακόμα περισσότερο των
αναφορών του.
–Διονύσης Κοτταρίδης
WORLD
Amadou & Mariam
Folila
Βecause/Nonesuch
Το διεθνές, πλέον, τυφλό ζεύγος από το
Μάλι, αφήνει πίσω του τις λίαν
επιτυχημένες και πιο αφρικανικού
χαρακτήρα δουλειές υπό την υπογραφή
των Manu Chao και Damon Albarn, και
καλεί πολυσυλλεκτικούς φίλους που θα
πλαισιώσουν ένα νέο afro-pop πνεύμα
αρώματος Νέας Υόρκης και Μπαμακό.
Κλασική συνταγή, με άλλοτε εύπεπτα,
προβλέψιμα μα και αναπάντεχα
αποτελέσματα. Οι Santigold, Tv on the
Radio, Scissor Sisters, Ebony Bones,
Theophilus London, Amp Fidler,
Bertrand Cantat και Abdallah
Oumbadougou, γίνονται συνοδοιπόροι
σε μια αυθεντική γνωριμία με τη
μουσική του κόσμου κι ας αφήνουν
ενίοτε ανάμεικτα συναισθήματα. Από
την εποχή της Graceland του Paul
Simon έχουν γίνει λεπταίσθητα,
απαιτητικά μα και εμπορικά βήματα και
η Folila μάλλον ισορροπεί δεξιοτεχνικά
ανάμεσα σε αυτά. Συνθέσεις όπως
“Sans toi”, “Afrique mon Afrique”,
“Bagnale”, “Nebe Miri” σου θυμίζουν
έντονα που βρίσκεσαι και πότε το
ηχητικό πάντρεμα έχει τις εμπνεύσεις του.
— Ευδοκία Πρέκα
Caetano Veloso & David Byrne
Live at Carnegie Hall
Nonesuch
H αισθαντική γοητεία της Βραζιλίας και
η συνεσταλμένη έως και ντροπαλή art
rock μεστότητα της Αμερικής ενώνουν
τις δυνάμεις τους μέσα από τις
σπουδαίες φιγούρες των Caetano
Sonik | 61
Veloso και David Byrne. Πέρασαν κι
όλας οκτώ χρόνια από τη συνάντησή
τους στο Carnegie Hall, όμως τους
«πίνεις» στο ποτήρι με ένα ακριβό molt
whisky. Μπορεί για κάποιους οι
ζωντανές ηχογραφήσεις να χάνονται
στα ίδια τους τα μέσα, όμως εδώ οι
ερμηνείες, λιτές με τα προσωπικά τους
μελωδικά πατήματα και άλοτε σε μια
εσωτερική διαλεκτικότητα με κιθάρα,
κρουστά και τσέλο, είναι οι κορυφαίοι
πρωταγωνιστές. Καθένας ξεχωριστά ή ως
ντουέτο ξεδιπλώνει με την αναμενόμενη
ομορφιά του τον περίπλοκο, τρυφερό,
ανήσυχο, ερωτικό του κόσμο. H ηχώ
του tropicalismo και των Talking Heads
στήνει το δικό τους μαγευτικό χορό.
Δεν υπάρχουν και δεν μας ενδιαφέρουν
νικητές και μη. Η μακροχρόνια φιλία και
οι μουσικές τους αλχημείες αναδεικνύουν
αυτό που έχει σημασία και δεν είναι
άλλο από την ίδια την μουσική.
—Ευδοκία Πρέκα
Mairi Morrison & Alasdair Roberts
Urstan
101 Distribution
Στη γλώσσα gaelic των απομακρυσμένων
νήσων της Βόρειας Σκωτίας ο όρος
«urstan» δηλώνει τον εορτασμό της
γέννησης ενός παιδιού πίνοντας ένα
ποτηράκι αλκοόλ. Δυο φωνές οικείες
και μη, με το μουσικό είδος που
καλούνται να αναδείξουν, γίνονται μια
και οι ελεύθερες πτήσεις προς την
παράδοση αφήνουν μια εκλεπτυσμένο
γεύση γιορτής. Κέλτικη τζαζ, cajun-­
blues, τραγούδι γάμου του 19ου αιώνα
και gaelic πυρήνας αποτελούν τα
βασικά συστατικά για ένα άλμπουμ ως
επί το πλείστον με χαμηλές ταχύτητες,
όμως στο σύνολό του με ακατάπαυστους
χρωματισμούς. Όλες οι αρετές του
άγνωστου αυτού μουσικού πλούτου
υποστηρίζονται άρτια από δυο
ερμηνευτές που γνωρίζουν να
κολυμπούν στα βαθιά. Καλλιτεχνική
ευαισθησία, μεράκι, υψηλή τεχνική και
πάθος είναι τα προσωπικά τους κλειδιά
για ένα μουσικό τοπίο που
μεταλαμπαδεύει την ατμόσφαιρα του
λαμπρού παρελθόντος στο σήμερα. Ο
σκωτσέζικος αέρας αυτού του δίσκου
σηκώνει παραπάνω αλκοόλ κι εμείς,
σίγουρα, δεν θα το αρνηθούμε.
—Ευδοκία Πρέκα
62 | reviews
JAZZ Sonik | 63
γόνιμες ιδέες που αναπτύσσουν. Ένα προσθέτοντας μερικές δόσεις ενός Η καινοτομία (είτε ως προς την πορεία
επιτυχημένο μπέρδεμα μιας περίπου soul αέρα) μία κοινή του Νορβηγού πιανίστα, είτε ως προς
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ Ο Vijay Iyer (πιάνο), έχει συνεργαστεί σε αρκετές περιστάσεις με τον
πολυποίκιλης μουσικής αύρας, συνισταμένη μεταξύ της εποχής του αυτή της τζαζ), μάλλον δεν είναι το
Stephan Crump (κοντραμπάσο) και τον Marcus Gilmore (ντραμς), μα το
“Accelerando” είναι μόλις η δεύτερη δουλειά τους ως τρίο. Αποτελείται προοδευτικό και συνάμα νοσταλγικό, cool και του υβριδίου που ανέπτυξαν ζητούμενο. Είναι όμως ο τρόπος που
από πέντε συνθέσεις του Iyer και έξι διασκευές (από Henry Threadgill μία απλή (;) απεικόνιση της τραγουδιστές όπως ο Nat King Cole, βρίσκει ο δίσκος να τρυπώσει μέσα
και Duke Ellington, μέχρι Michael Jackson και Flying Lotus), τις οποίες συνύπαρξης τεσσάρων ανήσυχων ο Porter εδραιώνεται ως ένας σου, χειριζόμενος επιδέξια τον
το τρίο εντάσσει στον προσωπικό του κώδικα. Με την έμφαση να τοπο- μουσικών πνευμάτων ή μήπως μία σύγχρονος τζαζ βάρδος. Με το “Be μελαγχολικό αισθησιασμό του
διαρκής και περιπετειώδης μουσική Good|, σε επίπεδο επιτέλεσης τα Gustavsen, μεταφέροντας –σε στιγμές
θετείται στην ρυθμικότητα και στην εναλλαγή ταχυτήτων, η μελωδική
ιχνηλασία; Όπως και να το δει κανείς, καταφέρνει καλά. Υπογράφοντας έστω– μέσα στο απλωμένο του κείμενο
ανάπτυξη τροφοδοτείται από τις ευμετάβλητες ρυθμικές σχέσεις, οι
τούτος ο δίσκος αναβλύζει μία ιδιότυπη ο ίδιος τις περισσότερες συνθέσεις, αυτό το υπεράνω περιγραφής που
οποίες και αναδεικνύουν ένα σχεδόν ιδιοφυές rhythm section. Εκεί
ωριμότητα και αξίζει προσοχής για ένα ταιριάζει τα κομμάτια με τρόπο ώστε κομίζει καμιά φορά η μουσική, αυτό
–εκτός της επιδέξιας αριστερής (της ρυθμικής) χείρας του Iyer– βρί-
μάτσο ακόμα λόγους. και η μουσική του προσωπικότητα να που θαρρείς και δίνει στις νότες
σκουμε έναν ιδιαίτερα ευρηματικό ντράμερ και έναν μπασίστα που ξέ-
—Βαγγέλης Πούλιος Gregory Porter γίνεται εμφανής και το πάζλ να υπόσταση και αιωρούνται μέσα σου.
ρει να νοηματοδοτεί τον ρυθμό, λαμβάνοντας και τις απαραίτητες πρω- Tord Gustavsen Quartet
λειτουργεί ικανοποιητικά ως Κι αυτό τελικά που ακούς είναι τέσσερις
τοβουλίες. Ο Vijay Iyer έχει από καιρό διαμορφώσει μία αρκετά ώριμη Be Good συνεκτικό ηχογράφημα – περιέχοντας The Well ικανούς μουσικούς (το κουαρτέτο
Vijay Iyer Trio μουσική προσωπικότητα και, πότε φέρνοντας στα μέτρα αυτής τυπικές Motema Music συμπληρώνεται από το κοντραμπάσο
κάμποσα όμορφα τραγούδια κι μια
μεθόδους της πιανιστικής τζαζ, πότε αναζητώντας εν λευκώ μία διέξο- ECM
Accelerando δο προς τα εμπρός, οδηγεί το τρίο του σε μία δεύτερη συνεχόμενη επι-
καλοδουλεμένη μουσική πρόταση. Αν
όμως θέλουμε να πάμε παρακάτω, το
του ευρηματικού Mats Eilertsen και τα
ντραμς του υποδειγματικού Jarle
ACT Έχοντας κυκλοφορήσει –το 2010– ένα
τυχία. Προβάλλοντας, παράλληλα, ένα λαμπρό παρόν και προδιαγρά- πράγμα κάπως χωλαίνει. Το “Be Το ότι ο Tord Gustavsen προσθέτει το Vespestad) να συνομιλούν
επιτυχημένο ντεμπούτο, ο Gregory
φοντας ένα λαμπρότερο μέλλον. Good” μοιάζει υπερβολικά μειλίχιο, σαξόφωνο του Tore Brunborg στον υποδειγματικά μεταξύ τους. Ναι,
Porter μάς προσφέρει τώρα την
—Βαγγέλης Πούλιος σαν να του λείπει το νεύρο. Και στο αγαπημένο του σχηματισμό του τρίο, υπάρχουν αρκετοί που τα καταφέρνουν
συνέχεια. Διαθέτοντας μια φωνή, η
γαλήνιο διάβα του, αισθάνεσαι ότι μάλλον δεν στοιχειοθετεί κάποια όλα αυτά – πιθανώς και καλύτερα.
οποία αντανακλά μια γνήσια ποιότητα
τούτη η έλλειψη γίνεται σημαντική. συγκλονιστική μεταστροφή. Το The Όταν όμως πετυχαίνεις κάποιον,
της μαύρης τραγουδοποιίας και
συνομιλούν δίχως προαπαιτούμενα groove. Το “Radio Music Society” είναι —Βαγγέλης Πούλιος Well γεμίζει με την αναγνωρίσιμη σπανίως διερωτάσαι. Απλώς αφήνεσαι
προσπαθώντας να εκφέρει με γραφή του – αυτές τις κομψές, αραιές
και κειμενικές δεσμεύσεις. δίσκος που τελικά στέκεται με άνεση και απολαμβάνεις την συνάντηση.
εκσυγχρονισμένο λόγο (ήτοι και συσκοτισμένες μελωδίες.
αντάξιος των προσδοκιών που η ίδια η

Charles Gayle Trio
Streets
Label: Northern Spy Records
Ένας «κλόουν του δρόμου» –alter ego
του Charles Gayle– και μια νότα
χαρμολύπης. Την λαμβάνεις οπτικά
από το εκφραστικό εξώφυλλο, την
ακούς να ξεπετάγεται και από τους
ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς του
“Streets”. Έχοντας ζήσει για καμιά
εικοσαριά χρόνια στους δρόμους της
Νέας Υόρκης, o Gayle δεν έρχεται
τώρα –στην όγδοη δεκαετία της ζωής
του– να τους ωραιοποιήσει, μα να
τους ερμηνεύσει. Με τον δικό του
τρόπο. Πλάι στο τενόρο σαξόφωνό
του, στέκεται ένα –κατά διαστήματα–
αποκαλυπτικό rhythm section: ο Larry
Roland στο κοντραμπάσο και ο
Michael T. A. Thompson στα ντραμς.
Και, μολονότι ο δίσκος περιέχει
στιγμές όπου ο έμφυτος δυναμισμός
του τρίο φλερτάρει με την φλυαρία,
τελικά σε κερδίζει. Ούτως ή άλλως,
ως ηχητικό αποτύπωμα της στιγμιαίας
έμπνευσης, θέτει ως αξιολογική
προτεραιότητα την επικοινωνία. Και
το “Streets” κρύβει μέσα του μπόλικη
από την σχεδόν χειροπιαστή
ενέργεια· αυτή που εκλύεται όταν
τρεις πραγματικά καλοί μουσικοί
—Βαγγέλης Πούλιος
Esperanza Spalding
Radio Music Society
Heads Up International
Ένα χρόνο μετά την βράβευσή της με
Grammy, η Esperanza Spalding
επιστρέφει με την τέταρτη δουλειά
της, τροποποιώντας σημαντικά την
μουσική της τοποθέτηση. Με σταθερό
σημείο αναφοράς την τζαζ, εδώ η
νεαρή συνθέτρια, τραγουδίστρια και
μπασίστρια προσπαθεί να κερδίσει
όση προσβασιμότητα τής επιτρέπει η
διατήρηση της καλλιτεχνικής της
υπόστασης και ακεραιότητας.
Επιχειρεί να αναζωογονήσει μία
πηγαία, διαχρονική και εκλεπτυσμένη
ποπ έκφραση. Και σε γενικές γραμμές
τα καταφέρνει. Στολίζει τον ήπιο τζαζ
λόγο της με εκλεκτικά funk, soul ή
rhythm n blues στοιχεία, απολαμβάνει
τη συντροφιά μερικών σπουδαίων
ονομάτων όπως οι Joe Lovano, Jack
DeJohnette ή Billy Hart και δημιουργεί
καλαίσθητες συνθέσεις, όμορφες
ενορχηστρώσεις και ένα ιδιαίτερο,
κάπως λεπτεπίλεπτο μα λειτουργικό,
Spalding έχει δημιουργήσει. Παρόλο
που καμιά φορά ίσως φαίνεται λιγάκι
άχρωμος και τόσο γλυκύς που νομίζεις
ότι κολλάει στα ίδια του τα μέλια.
—Βαγγέλης Πούλιος
Floratone
Floratone II
Savoy Jazz
Είναι πολλά τα όσα συμβαίνουν σ’
ετούτο τον δίσκο. Το ιδιόμορφο
κουαρτέτο του κιθαρίστα Bill Frisell,
του ντράμερ Matt Chamberlain και των
δύο παραγωγών, Tucker Martine και
Lee Townsend, είναι τζαζ όσο είναι και
ροκ, πειραματικό, country ή
«κινηματογραφικό». Με καίρια την
σύμπραξη ενός ακόμα κουαρτέτου
(στις τάξεις αυτού και το βιολί του
Eyvind Kang), μπόλικα overdubs και
ηχητικές επεξεργασίες, ο ήχος είναι
πολυδιάστατος – αν και με έναν
αρκετά υπόγειο τρόπο. Πιάνοντας το
νήμα από το προ πενταετίας ντεμπούτο
τους, οι Floratone δημιουργούν σχετικά
σύντομες ορχηστρικές συνθέσεις,
δεχόμενοι τόσες επιρροές, όσες και οι
Jeff Parker Trio
Bright Light In Winter
Delmark Records
Δύσκολα θα συναντήσεις οτιδήποτε
στριφνό ή δύστροπο στο Bright Light
In Winter. Ο –συνήθως– εξωστρεφής
διάλογος που αναπτύσσουν οι Chad
Taylor και Chris Lopes (σε τύμπανα και
κοντραμπάσο αντιστοίχως), συνθέτει
ένα –συνήθως– συμπαγές ρυθμικό
περιβάλλον, μέσα στο οποίο η ζεστή
χροιά της κιθάρας του Jeff Parker
(αναγνωρίσιμη από τους Tortoise ή τα
μπόλικα άλλα project στα οποία έχει
συνεισφέρει) διαγράφει γλυκές
αρμονικές διαδρομές. Αυτός είναι
περίπου ο τρόπος με τον οποίο οι
αναφορές του τρίο (από κάτι σε
avant-garde, έως κάτι σε bossa nova)
μετουσιώνονται σε λόγο με
αυθύπαρκτη προσωπικότητα. Τρόπος
προσανατολισμένος σε μια πηγαία
μελωδικότητα και εκφρασμένος με
ικανή δόση ηχητικής περιπέτειας.
Τρεις μουσικοί που, έχοντας
συνυπάρξει αρκετές φορές,
αναπτύσσουν μία βαθιά και
ουσιαστική επικοινωνία και
δημιουργούν έναν δίσκο, ο οποίος
–με τις ελάχιστες ατέλειες ή ελλείψεις
του– καταφέρνει να επιτελέσει αυτό
που ευαγγελίζεται: να λειτουργήσει
ως ένας φάρος μιας γνήσιας (και όχι
βεβιασμένης) εξωστρέφειας, ένα
ήσυχο λιμάνι, προστατευμένο από την
φουρτουνιασμένη απεραντοσύνη.
—Βαγγέλης Πούλιος
FOLK country
Great Lake Swimmers
New Wild Everywhere
Nettwerk
Τα τοπία του Καναδά πάντοτε ενέπνεαν
ανθρώπους που ήθελαν να
ασχοληθούν με τη μουσική. O Cohen
και ο Young είναι μόλις δύο από τον
μακροσκελή κατάλογο των
«φολκάδων» που γεμίζει ασφυκτικά,
ειδικά τα τελευταία χρόνια. Μέρος της
λίστας θέλουν να είναι και οι Great
Lake Swimmers, που μέσα σε μια
δεκαετία ηχογράφησαν πέντε albums,
με πιο πρόσφατο το “New Wild
Everywhere”. H παρέα από το Τορόντο,
με bluegrass διάθεση και pop
αισθητική, φτιάχνει στίχους για την
αγάπη και τον πόνο χωρίς να αφήνει
απ’ έξω και μερικές οικολογικές
ανησυχίες. Γεύση από μπάντζο,
σερνάμενα αλλά και ρυθμικά ντραμς,
απαλές ηλεκτρικές κιθάρες και έντονες
μπασογραμμές, βιολιά και πλήκτρα, σε
ένα κάδρο που ολοκληρώνεται με την
συνηθισμένα ένρινη φωνή του Tony
Dekker και κάποια βελούδινα
γυναικεία φωνητικά στο background.
Οι Swimmers έφτιαξαν έναν καθ’ όλα
αξιοπρεπή δίσκο, με προβλέψιμες
ενορχηστρώσεις και βαρετές
ισορροπίες σε ένα έργο που το έχουμε
ξαναδεί. Δεν προσθέτουν κάτι στο
κάδρο, μα ούτε και αφαιρούν. Για μια
ακρόαση είναι μια χαρά, για δεύτερη
όμως…
—Όλγα Σκούρτη
Seth Lakeman
Tales from the Barrel
House
Honour Oak Records
O Seth Lakeman έχει αναμφίβολα ένα
ταλέντο στο να μπορεί να παίζει πολλά
όργανα: βιολί, βιόλα, μπάντζο,
κιθάρα… Στο τελευταίο του album
“Tales from the Barrel House”,
επιχειρεί με αυτά τα εργαλεία, να
αποτίσει ένα φόρο τιμής σε ανθρώπους
που έχτισαν μια ζωή μέσα από σκληρές
συνθήκες, με μικρές αμοιβές αλλά
μπόλικη υπερηφάνεια. Ο Lakeman
μιλάει για ανθρακωρύχους, ναυτικούς,
τεχνίτες και καλλιτέχνες άλλων
εποχών, με πίκρα, νοσταλγία και
ένταση και φτιάχνει εικόνες με
πρόσωπα σκονισμένα, τραχιά, γεμάτα
μουντζούρα και λαμπερό βλέμμα.
Δυνατές ενορχηστρώσεις και γήινες
ηλεκτροακουστικές μελωδίες, που
πατούν στις τοπικές παραδοσιακές
μουσικές της Αγγλικής επαρχίας,
μελωδίες που ουσιαστικά
ξεσκονίζονται και βγαίνουν από τα
συρτάρια του χρόνου, για να
τραγουδηθούν πάλι σήμερα με την
τρυφερή ροκίζουσα βραχνάδα του
Seth Lakeman. Ο δίσκος θα μπορούσε
να βρει πολλούς πιστούς, μιας και οι
εποχές που ζούμε είναι εξίσου
σκληρές με εκείνες που διηγείται ο
μουσικός, όμως η προσέγγισή του
παραμένει στατική και μονοδιάστατη,
δίχως ρίσκο και αυτό διότι ο Lakeman
μοιάζει απλώς να «τρώει από τα
έτοιμα» παραδοσιακά υλικά του
παρελθόντος.
— Όλγα Σκούρτη
Todd Daniel Snider
—Βαγγέλης Πούλιος
Agnostic Hymns
& Stoner Fables
Βρώμικο βιολί, μπλουζίστικα riffs που
πετάνε σπίθες και μια ανδρική φωνή
που κατά βάθος θα ήθελε να θυμίζει
Tom Waits, αλλά δεν τα καταφέρνει.
Απλώς, αφήνει μια υπόγεια μελωδική
ειρωνεία να πλανιέται στον αέρα
καθώς η φυσαρμόνικα πέφτει πάνω
στα ντραμς και το μπάσο που τρέχει
ασθμαίνοντας τρέχει για να τα
προλάβει. Ο καινούργιος δίσκος του
Todd Snider είναι μια μεγάλη βόλτα με
κλεμμένο αυτοκίνητο σε τοπία
αμερικάνικα, αστικά και επαρχιώτικα,
μια βόλτα στην άλλη πλευρά της ζωής
που η καθημερινότητα γίνεται
αντικείμενο παρατήρησης –και
έμπνευσης– και όχι αφορμή για ανίατη
βαρεμάρα. Ο Snider μεταφέρει
εικόνες που ξέρει πολύ καλά, με ένα
ξεδιάντροπο attitude το οποίο
κληρονόμησε από τα χρόνια της
εφηβείας, όταν έφυγε από το σπίτι του
και περιπλανήθηκε σε όλη τη χώρα,
για να καταλήξει (όπως και ο Jack
White) στο Nashville. Η country
συναντά το rock, η folk την jazz και ο
κόσμος μπορεί να γυρίζει μια χαρά
μέσα στο κατασταλαγμένο και
μακάριο κεφάλι του Todd Daniel που
εδώ προσφέρει απολαυστικά και
αυθάδικα τραγούδια με στίχους
γεμάτους χιούμορ και αυτοσαρκασμό.
— Όλγα Σκούρτη
64 | reviews
DANCE ELECTRONICA
Breton
Other People's
Problems
Fat Cat
Λίγο Cut Copy, λίγο Hot Chip και το
σύνθι μου. Κάπως έτσι θα
μπορούσαμε να συνοψίσουμε το
“Other People’s Problems” των Breton
οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται στο
τμήμα των ηλεκτρονικών
κυκλοφοριών, όμως είναι pop
δημιουργοί όσο δε πάει. Γίνεται άμεσα
κατανοητό αυτό με μια πρώτη, ακόμα
και μη προσεκτική, ακρόαση που
αποκαλύπτει αμαχητί το χαρακτήρα
του συγκροτήματος. Και δε θα ήταν
κακό κάτι τέτοιο, ούτε ως προς το pop,
ούτε ως προς το αμαχητί κομμάτι εαν
δεν ήταν τόσο διαολεμένα γνώριμο
και κατ’ επέκταση μη ενδιαφέρον
αυτό που μας παρουσιάζεται εδω. Οι
Breton δυστυχώς δε κάνουν ουδεμία
προσπάθεια να διαφοροποιήσουν τη
μουσική τους από τα συγκροτήματα
με τα οποία ανδρώθηκαν
καλλιτεχνικά, με το αποτέλεσμα να
κυμαίνεται απο το αδιάφορο εως και
το βαρετό, εξαρτώμενο απο το βαθμό
έκθεσης σας στις δυο μπάντες που
αναφέρθηκαν στην αρχή του
παρόντος κειμένου. Για κάνα πέρασμα
από τα decks indie μαγαζιού καλοί
είναι, μέχρι εκεί όμως.
—Τάσος Μαγιόπουλος
Αυτός είναι ο έκτος δίσκος του Chris
Clark που εξελίχθηκε σε έναν από
τους πλέον χαρακτηριστικούς
παραγωγούς της Warp. Ξεκίνησε με
το “Clarence Park” το 2001, που λόγω
του πανέμορφου εξώφυλλου (όλες οι
κυκλοφορίες του συνοδεύονται από
εξαιρετικό artwork άλλωστε), είχα
αποκτήσει με μανία. Το πούλησα
γρήγορα γιατί το IDM που έφτιαχνε
μπορεί να ήταν κοντά στον ήχο της
εταιρείας, αλλά το είχαν κάνει τόσοι
άλλοι καλύτερα. Η καλύτερη του
δουλειά βγήκε όταν έπαψε να
χρησιμοποιεί το μικρό του όνομα, το
2006, όταν κυκλοφόρησε το “Body
Riddle”, έναν από τους καλύτερους
δίσκους εκείνης της χρονιάς.
Ακολούθησαν άλλες δύο
κυκλοφορίες-πισωγυρίσματα στο
πλέον ξεπερασμένο ήχο που έχει
τελειοποιήσει προ πολλού ο Aphex
Twin, για να επιστρέψει σήμερα
επιτέλους σε φόρμα, με την
εμφανέστατη βοήθεια αυτή τη φορά
του Bibio (ανήκει κι αυτός στην ίδια
ετικέτα). Με λίγα λόγια, ο Clark κάνει
μια μεγάλη στροφή στον ήχο του και
αυτό είναι το οριακό σημείο κατά
πόσο θα σε ψυχαγωγήσει. Αν ψάχνεις
τις θορυβώδεις στιγμές που τον
χαρακτήριζαν μάλλον θα
απογοητευτείς. Αν όμως (εδώ
βρίσκομαι εγώ) ήθελες να τον
ακούσεις ως συνθέτη που θα
βασανιστεί με τις λούπες του, θα
σκαρώσει μελωδίες και θα γράψει
κανονικά τραγούδια (με φωνητικά
από την Martina Topley-Bird) τότε το
“Iradelphic” θα το ακούσεις
περισσότερο από όσο φαντάζεσαι.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
KINDNESS
World, You Need
Αν και ο John Foxx δεν χρειάζεται
Sonik | 65
στην 53χρονη κεφαλή της. Στο 12ο
κανενός είδους συστάσεις, οι Maths άλμπουμ την παραγωγή
ως συνοδεία του μπορεί να αναλαμβάνουν ο Γάλλος dj Μartin
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ μπερδέψουν όσους δεν έχουν σαφή Solveig (υπεύθυνος για τα πλέον
στο μυαλό τους την έκταση της ανούσια κομμάτια του δίσκου,
συνεισφοράς του πρώτου στην βλ.”Turn Up the Radio”, “Give Me All
synth-pop ολότητα από το βήμα της Your Lovin'”, “I Don't Give A”, και
πρώτης φάσης των Ultravox! Το “The “B-Day Song”), το house δίδυμο των
Shape Of Things”, ως συνέχεια της Benassi Bros που τα πάνε περίφημα
κατά βάση μονήρους καριέρας του, στον electro-δυναμίτη “Ι'm Addicted”
έρχεται για να επισφραγίσει την και το έξυπνο 2ο hit single “Girl Gone
Voices From The Lake διαχρονικότητα του Foxx ως Wild”, ενώ η επιστροφή του William
S/T καλλιτέχνη, δεδομένου ότι πρόκειται Orbit δυστυχώς ακολουθεί την
Prologue για έναν δίσκο που καταφέρνει να πεπατημένη της επιτυχημένης
ισορροπήσει κάπου στη μέση συνταγής του “Ray Of Light” στο
ανάμεσα στο πρέπον του τότε και στο προβλεπόμενο “I'm A Sinner” και τη
Έχουν ήδη γραφτεί οι διθύραμβοι για την συνεργασία του Donato δέον του τώρα. Μεταξύ “September μπαλάντα της υποθέσης “Falling
Dozzy και του Neel και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω. Στα, υπέροχα Town” και “Vapour Trails” η Free”. Για τους άλλoτε
μιξαρισμένα, 70 λεπτά της πρώτης «μεγάλης» δουλειάς τους (έχει προ- ηλεκτρονική ποπ του βετεράνου αυτοαναφορικούς στίχους (το “I Don't
Βρετανού αναδεικνύεται αυστηρά Give A” λέγεται ότι έχει γραφτεί μετά
ηγηθεί ένα EP) αποκαλύπτεται η ουσία ενός απόλυτου after hours
επικαιροποιημένη και άμεσα το διαζύγιο με τον Guy Richie) και
techno album, που σε καμιά περίπτωση δεν ακούς αποσπασματικά.
εκπορευόμενη από μια πλευρά του άλλωτε ρηχούς ("...You're like James
Κόντρα στα 100δες κομμάτια που κυκλοφορούν κάθε μήνα, οι Voices
new-wave που έχει πάψει πλέον να Dean driving in a fast car, you can
From The Lake φτιάχνουν ένα ιδιότυπο dj set – άλλωστε η γέννηση του
παράγεται εύστοχα, ενώ φέρει τις have the keys to my car") δεν
project ουσιαστικά συγκεκριμενοποιήθηκε σε ένα live set που έκαναν
εγγυήσεις ενός προσώπου που την χρειάζεται –φαντάζομαι– ιδαίτερος
πέρσι στην Ιαπωνία, φτιαγμένο υπό το πρίσμα ενός προσωπικού
έχει σπουδάσει εκ των έσω. σχολιασμός και, ναι, τα media της
concept που για να λειτουργήσει απαιτεί την «από την αρχή μέχρι το
—Κάλλια Κακαλέτρη έδωσαν την απαραίτητη σημασία στην
τέλος» ακρόαση που έχουμε μάθει να σνομπάρουμε πλέον. Μπορεί να
επιλογή της να συνεργαστεί με την
ξεχωρίζεις στιγμές, όπως η μελωδική κορύφωση στο “S.T.”, αλλά λει-
Nicki Minaj και τη Μ.Ι.Α. στο “Give Me
τουργεί ιδανικά ακριβώς επειδή ακούς το μπάσο από την στιγμή που All Your Luvin”, αλλά κατά τα λοιπά
ξεκινάει το “Manuvex”, δύο κομμάτια πριν δηλαδή. Το ίδιο ισχύει με τις αυτός είναι ένας δίσκος που απλά
οριακές ambient νότες του “Mika” που σε προετοιμάζουν για το φινά- συντηρεί τα 9 ψηφία στις μουσικές
λε. Ήδη σοβαρή υποψηφιότητα για το dance album της χρονιάς (και όχι μπίζνες της Μadonna. Και αυτό
μόνο) κάνε μια χάρη στον εαυτό σου και άκου το δυνατά (δεν γλιτώνεις ασφαλώς είναι κάτι που μόνο η
αυτό το κλισέ). θρυλική φιγούρα της μπορεί να το
—Γιώργος Μιχαλόπουλος καταφέρνει.
—Δημήτρης Λιλής
του, ένα μείγμα από soul, funk και «Ο Philippe (σσ. Των Cassius)
disco ήχους είναι αρκούντως συνήθιζε να μου λέει για τους Daft
λουστραρισμένη (με τη βοήθεια των Punk, ότι ρίσκαραν κάθε φορά που
Madonna
Γάλλων Cassius στην παραγωγή) ώστε ήταν να παίξουν. Κάποιες βραδιές
να την θεωρήσεις ένα άψυχο έμεναν ως η πιο απίθανη εμπειρία της MDNA
στουντιακό κατασκεύασμα χωρίς τις ζωής σου και κάποιες άλλες απλά τα Interscope | Live Nation
δονήσεις που θα σε κάνουν να τη σκάτωναν. Αυτό είναι το ρίσκο που
νοιώσεις στα βάθη της καρδιάς σου ή θέλω να πάρω». [@ Clash Magazine] Το νέο album της Madonna, ε; Πφφ,
θα ηλεκτρίσουν το σώμα σου. Οι ίδιοι
“business as usual, man” ήταν η
ακριβώς λόγοι ίσως ωθήσουν άλλους
πρώτη μου σκέψη (έχοντας κατα νου
να λατρέψουν αυτά τα κομμάτια: αν
ότι πρόκειται για το πρώτο από τα τρία
σκεφτείς ότι το άλμπουμ του ως
albums που περιλαμβάνονται στο
Kindness έχει παρομοιαστεί εύστοχα
με τους Chic, τον Prince και τον Arthur
συμβόλαιο των 120 εκατομμυρίων Nedry
Russell, στους οποίους προσθέτει μία
δολαρίων με τη Live Nation) και
μερικές μέρες μετά την κυκλοφορία
In A Dim Light
δόση από την ομιχλώδη αισθητική που Εταιρία:
προτείνει το σύγχρονο ιδίωμα του του ήρθε το κείμενο του Alexis
chillwave, τι ακριβώς μένει ώστε να Petridis στον Guardian να με
μην δηλώσεις πιστός ακόλουθος της επιβεβαιώσει συμπληρώνοντας ορθά Το να παίζεις το 2012 ατμοσφαιρική
ηχητικής συνταγής του; To “World, You “...but then this is no usual electronica με μια γερή δόση
Need A Change Of Mind” είναι ένα business”. Το αναμενόμενο σενάριο μπασαδούρας και μερικά glitches δε

A Change Of Mind στυλάτο, καλοσχεδιασμένο μεν μα κι

αρκούντως «ψυχωμένο» άλμπουμ που
Female Energy δεν εγκαινιάζει μία νέα εποχή στον
John Foxx And The Maths
για τη βασίλισσα της ποπ
περιλάμβανε στις αρχές της φετινής
χρονιάς ένα νέο δίσκο με όλα τα κλισέ
λέει και πολλά. Εντούτοις, εάν το
κάνεις καλά, αξίζεις ως μουσική
παρουσία και μια δεύτερη ματιά. Κάτι

Clark
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να
Iradelphic μισήσεις το παρθενικό βήμα του
Warp Λονδρέζου μα με βάση πια το
Βερολίνο Adam Bainbridge: η μουσική
ήχο που πρεσβεύει, προσφέρει όμως
μια εντυπωσιακή πανοραμική θέα ενός
ύφους που δεν έχει χάσει ίχνος από
την παντοτινή γοητεία του.
—Μάνος Μπούρας
The Shape of Things της μουσικής παραγωγής για την
Metamatic τελευταία διετία, ένα παγκόσμιο sold
out tour και ελάχιστες εκπλήξεις,
κυρίως σε τομείς άσχετους με τη
μουσική, για να κρατήσει το στέμμα
τέτοιο κάνουν και οι Nedry, οι οποίοι
έχουν πατήσει σε ένα πολύ μεγάλο
βαθμό πάνω στις μουσικές των Lamb
και των The Knife, με το γενικότερο
κλίμα να προσανατολίζεται προς trip
66 | reviews | DANCE – ELECTRONICA
hop ηχοτοπία. Ο παράγοντας
φρεσκαδούρα επομένως έχει φύγει
προ πολλού από το παράθυρο, όμως
η επιμονή του συγκροτήματος σε
καλοδουλεμένες ατμοσφαιρικές
μελωδίες, μια γυναικία φωνή που έχει
την ικανότητα να προσδώσει αυτή τη
ζεστασιά που αποζητά κάθε τέτοιο
άκουσμα, αλλά και η διατήρηση ενος
σταθερού ηχητικού κλίματος καθώς
και ποιοτικού πήχη, καθιστούν το “In
A Dim” μια αξιοπρόσεκτη κυκλοφορία
για το συγκεκριμένο ήχο. Το
συναίσθημα που αισθανθήκατε όταν
πρωτοακούσατε το Gorecki δε θα το
παράγουν, όμως μια θέση στις
νυχτερινές σας playlists την αξίζουν.
—Τάσος Μαγιόπουλος
Monolake
Ghosts
Imbalance Computer Music
Από τα ιερά τέρατα της techno, ένας
ακαδημαϊκός της ηλεκτρονικής
ξεχαστεί χάρις την μεγάλη αποτυχία του “Blue Album” πριν από 8 χρόνια. Έχω την αίσθηση ότι αν το φετινό τους πόνημα
κουβαλούσε απλά την σφραγίδα του παλιού τους ήχου, κανείς δεν θα δυσανασχετούσε. Γι’αυτό άλλωστε και τα “One
Big Moment” και “Never” που κάνουν ακριβώς αυτό, τα δέχεσαι με την ευχάριστη οικειότητα που ακούς π.χ. μια
χαρακτηριστική φωνή των 90s να γράφει καινούργια τραγούδια. Τα αδέρφια Hartnoll, όμως, θέλοντας να ακουστούν
όσο ευρηματικοί ήταν στην πλέον ουσιαστική περίοδο της καριέρας τους αλλά και να διατηρήσουν και την ηχητική τους
ταυτότητα, μπλέκουν με cheesy trance αναφορές (“Straight Sun”) και πειραματισμούς πάνω στo dubstep (“Beelzedub”)
που επειδή τους έχει ξεπεράσει προ πολλού, καταλήγει σε ένα drum n’ bass παραλήρημα που δεν σε ενδιαφέρει
σήμερα. Αποτυγχάνουν και με τους καλεσμένους τους στα φωνητικά, αφού από την μια κρύβουν την Zola Jesus στο
“New France” και μαζί της και το πιο κολλητικό μπάσο του δίσκου και από την άλλη στο ομώνυμο κομμάτι με την Lady
Leshurr παραδίδουν το πιο αποκλείεται-να-είναι-Orbital τραγούδι της καριέρας τους. Από την άλλη βέβαια αν ακούγαμε
το “Stringy Acid” στα Homelands το 1998 μπορεί και να κλαίγαμε ακόμα.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
μουσικής, που χωρίς αυτόν και την
ιδρυτική παρουσία του στη
δημιουργία του Ableton μπορεί και να
μην έβλεπες τόσο κόσμο να
κουβαλάει όπου πηγαίνει το macbook
του, επιστρέφει μετά από δύο χρόνια
στην δισκογραφία για το δεύτερο
μέρος της τριλογίας που ξεκίνησε με
το εξαιρετικό “Silence”. Όποιος έχει
ασχοληθεί έστω και με τα βασικά
αυτού του ήχου θα έχει κάνει μια
εκτενή στάση σε κάποιο από τα
“Interstate”, “Cinemascope” ή το
“Polygon_Cities”, όπου το sound
design μεταμορφώθηκε σε
ουσιαστική μορφή τέχνης. Ο ίδιος ο
Robert Henke, άλλωστε, δηλώνει
πάνω απ’όλα sound designer – ο
καλύτερος στο είδος του μπορώ να
προσθέσω (συγνώμη Alva Noto). Το
“Ghosts” δεν απέχει πολύ από τον
τρόπο που γράφει μουσική τόσα
χρόνια. Γεμάτο με μικρές
λεπτομέρειες, είναι άλλη μια
προσθήκη στην δισκογραφία του που
σε αναγκάζει να σκέφτεσαι τι
upgrade πρέπει να κάνεις στο
ηχοσύστημα σου για να το
απολαύσεις στην ολότητα του. Ίσως
να φταίει και η λεπτομερής
περιγραφή σύνθεσης που μπορεί να
βρεις στο site του όπου σου αναφέρει
τις ακριβείς ηχητικές συνθήκες που
Orbital
Wonky
ACP
Δεν μπορείς να θεωρήσεις ότι μπλέκεις με άλλο ένα κλισέ αν χαρακτηρίσεις την
δουλειά των Orbital στα 90s, εμβληματική. Από το εντυπωσιακό τους ξεκίνημα
στις αρχές εκείνης της δεκαετίας (με τα “Satan” και “Belfast” να σε συγκινούν
ακόμα) μέχρι το δίσκο-ορόσημο το 1996, το “In Sides”, που περιείχε το
μεγαλείο του “The Box”, οδήγησαν τη rave γενιά σε μεγαλύτερα ακροατήρια,
δίνοντας της μια εκλεκτική ποιότητα ακόμα κι όταν αυτή κυλιόταν στις λάσπες
των ατελείωτων φεστιβάλ της εποχής. Τώρα επιστρέφουν έχοντας ουσιαστικά
είχε ο ίδιος στο στούντιο. Από τα
μόνιτορ μέχρι τα KHz που το
ηχογράφησε. Η απόμακρη αισθητική
του είναι το σημείο κατατεθέν που
πρέπει είτε να λατρέψεις είτε να πεις
πως βαρέθηκες αλλά μάλλον θα
χάσεις έργα μιας μικρής ιδιοφυίας
όπως είναι αυτή τη φορά τα
“Discontinuity”, “Phenomenon” και
“Foreign Object”.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
Mirrors
Lights And Offerings
Undo
Αν σου αρέσει η χορευτική synth pop
των 80s (βλ. New Order και OMD), οι
Mirrors μπορούν να γίνουν
αγαπημένη μπάντα. Είναι στιλάτοι και
προσεγμένοι στη τρίχα και όσα
κάνουν σωστά τα βρίσκεις εύκολα
στα 2-3 κολλητικά χιτ που έχουν
γράψει (“Fear of Drowning”, “Ways To
An End”, “Somewhere Strange”). Θα
τα χορέψεις και θα τα τραγουδήσεις
και θα ζητήσεις κι ένα κομμάτι
Depeche Mode από τον dj. Αλλά αυτά
είναι γνωστά πάνω κάτω αφού ο
δίσκος τους έχει κυκλοφορήσει
αρκετό καιρό. Το ενδιαφέρον έγκειται
στην ελληνική έκδοση, με
διαφορετικό εξώφυλλο, όπου
μαζεύονται διάφορα b-sides και
ακυκλοφόρητα τραγούδια, όπως η
αρκετά καλή δουλειά που έχουν κάνει
οι Marsheaux στο “Into The Heart”.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
Seventeen Evergreen
Steady On, Scientist!
Εταιρία:
Ένα ανακάτεμα της pop αισθητικής
με την κληρονομιά της electronica
επιχειρούν να κάνουν (και) οι
Seventeen Evergreen, πλην όμως
ξεχάσαν το σημαντικότερο
παράγοντα. Την πρωτοτυπία. Γιατί
μπορεί κατά τη διάρκεια του το
“Steady On, Scientist” να μη σε θίγει,
μπορεί και να σε κάνει να κουνήσεις
ρυθμικά το κεφάλι ενίοτε. Όμως με το
να σου θυμίζει χίλια δυο άλλα
πράγματα, σίγουρα δε προσθέτει
θετικά στο μέρος του. Έχουν βρει τη
ζώνη άνεσης τους οι συγκεκριμένοι
κύριοι και δε λένε με τίποτα να
ξεβολευτούν, μπας και βρουν μια
δική τους, προσωπική ένδειξη
γραφής. Ή μάλλον λάθος, το κάνουν
μια φορά σε όλο το δίσκο. Στο
“Fluorescent Kind”, όπου μας δίνουν
με ευκολία την πιο αξιομνημόνευτη
στιγμή του εν λόγω album. Είναι αυτό
που σε αφήνει τελικά με μια αίσθηση
πικρίας μετά το τέλος της ακρόασης
και όχι τόσο η επικίνδυνα ακίνδυνη
προσέγγιση τους στην pop.
—Τάσος Μαγιόπουλος
Melanie Fiona
The MF Life
Universal Republic
Έχοντας τσεπώσει δύο βραβεία στην
πρόσφατη απονομή των Grammy, η
Καναδή ερμηνεύτρια της R&B
επιστρέφει με το δεύτερο προσωπικό
της άλμπουμ, με διάφορους
παραγωγούς και προσκεκλημένους
ερμηνευτές (J. Cole, Nas, John Legend
κ.ά.) να τη συνδράμουν. Η Fiona
διαθέτει εξαιρετική φωνή και εδώ
ευτυχεί να έχει στη διάθεσή της ένα
εκλεκτό σύνολο τραγουδιών, με
έμφαση στις δυνατές μελωδίες, το
οποίο τη βοηθά να αναδείξει τις
ικανότητές της. Αν και σε κάποια
σημεία υπερβάλλει ελαφρώς στις
ερμηνείες της και παρότι οι στίχοι,
αποκλειστικά ερωτικού
περιεχομένου, δεν βοηθάνε πάντα, η
συνολική αίσθηση είναι σαφώς
θετική, καθώς το υλικό τής δίνει την
ευκαιρία να διοχετεύσει μέσω αυτού
την αγάπη της για το doo-wop της
Amy Winehouse, τη σόουλ της
Whitney Houston αλλά και κάποια πιο
ροκ και ρέγγε ακούσματά της. Το προ
τριετίας ντεμπούτο της The Bridge
είχε μάλλον απογοητεύσει, αλλά αυτή
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Estelle
All Of Me
Atlantic
τη φορά, με το “The MF Life”, η
NU SOUL R&B
αχρείαστα πληθωρική και πότε
Sonik
θησαυρούς της Αφρικανικής ηπείρου,
| 67
Melanie Fiona τα καταφέρνει πολύ καταπιεσμένα ενδοσκοπική, χάνει το όπως κάνει εδώ και αρκετά χρόνια, σε
καλύτερα. μέτρο και δεν δείχνει να βρίσκεται σε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς
— Μιχάλης Τσαντίλας επαφή με τραγούδια όπως το “Creep”, με τη μητρική του Δυτική παράδοση.
το “Nothing Else Matters” ή το Με τη βοήθεια διαφόρων ακόμη
“Teenagers”. Κρίμα να σκορπίζεται συντελεστών (Erykah Badu, Hypnotic
τόσο άδοξα η στόφα μιας τέτοιας Brass Ensemble, Fatumata Diawara
ντίβας. κ.ά.), οι RJ&TM κινούνται ελεύθερα
—Χάρης Συμβουλίδης και σχεδόν αυτοσχεδιαστικά σε
ηχητικά πεδία γνώριμα μα ποτέ
βαρετά. Σε περιπτώσεις όπως το
“Extinguished” ή το “Benko”
συντελούνται μικρά θαύματα, ή όταν
στην εξίσωση εισέρχονται με
δεξιοτεχνία dub ή hip hop πρακτικές.
Ενδιαφέρον το δίχως άλλο πείραμα,
φαντάζομαι πόσο καλύτερο θα
ακούγεται ζωντανά, αν και δεν
MACY GRAY προβλέπεται να είμαστε τυχεροί να
γίνουμε μάρτυρές του πριν το 2013!
Covered — Μάνος Μπούρας
429 Records
ROCKET JUICE & THE MOON
Στα 10 (και βάλε) χρόνια
δραστηριοποίησής της στη
Rocket Juice & The
δισκογραφία, αν κάτι συγκρατήσαμε Moon
Honest Jon’s
για τη Macy Gray είναι πως έχει ωραία
φωνή, με σημαντικές δυνατότητες.
Δυστυχώς αυτή η φωνή δεν βρήκε Ανεξάντλητος αυτός ο Damon Albarn
πάντα το ρεπερτόριο που της έπρεπε, κι ασταμάτητα παραγωγικός! Δεν
ούτε έχει αποφύγει ορισμένα έχουμε χώρο να απαριθμήσουμε τα
επικίνδυνα ακροβατικά. Ελλείψει ίσως project που τρέχει παράλληλα, οι
νέων αξιόλογων τραγουδιών, η Macy Rocket Juice & The Moon είναι ένα
Gray καταφεύγει στη δοκιμασμένη
λύση των διασκευών γι’ αυτό το έκτο
σούπερ γκρουπ που έφτιαξε στον
ελεύθερο χρόνο του παρέα με τον
της άλμπουμ. Αντί όμως να μείνει στο Flea των Red Hot Chili Peppers στο Teyana Taylor
soul/R’n’B πλαίσιο και να δουλέψει μπάσο (εννοείται!) και τον Tony Allen The Misunderstanding
πάνω σε υλικό το οποίο θα ταίριαζε
γάντι στη φωνή της, η Gray
στα τύμπανα (παλιότερα στη μπάντα
του Fela Kuti, είχαν συνεργαστεί και
of Teyana Taylor
διασκευάζει Radiohead, Arcade Fire, στους The Good The Bad & The Self Released (mixtape)
Metallica, Eurythmics και My Chemical Queen). Αυτό που γίνεται εξαρχής
Romance... Και πολύ συχνά δεν ξέρει κατανοητό είναι ότι πρόκειται για μία Από τοΝ τίτλο και μόνο καταλαβαίνεις
τι να την κάνει τη φωνάρα της ακόμη προσπάθειά του να πως η Teyana Taylor δεν αγχώνεται να
αντιμέτωπη με τέτοιο υλικό: πότε εξερευνήσει τους μουσικούς κρύψει τις επιρροές της. Αυτό το
καταλαβαίνεις και όταν προχωράς
εντός του μουσικού χώρου του
παρόντος mixtape, τόσο με τις
διασκευές όσο και με τις “υιοθεσίες”
μελωδιών και κουπλέ παλαιότερων
Επιστροφή της Estelle, τέσσερα
επιτυχιών, κατά τη ροή του. Όχι ότι θα
χρόνια μετά από το δίσκο που την
ήταν αναγκαστικά κακό κάτι τέτοιο
έκανε παγκοσμίως γνωστή, το
εάν το αποτέλεσμα δεν προέκυπτε ως
Shine. Το “All of Me”, όμως, δέ-
άλλο-ένα-RnB-άκουσμα-του-συρμού.
χτηκε κριτική με το που έκανε την
Σαφώς η Teyana Taylor έχει φωνητικές
εμφάνιση του. Καλό, αλλά δεν είναι “Shine”, δεν διαθέτει hits, του λείπει
ικανότητες. Κάτι τέτοιο όμως περνάει
μια γενική κατεύθυνση και άλλα παρεμφερή. Αηδίες. Το “All of Me” δε θα
σε δεύτερη μοίρα όταν δεν έχεις κάτι
βγάλει τα chart toppers του παρελθόντος, είναι γεγονός. Όμως αυτό εδώ
μουσικά ουσιαστικό και φρέσκο να
το album διαθέτει μια καλλιτεχνική υφή που παρουσιάζει ένα γήινο, εσω-
παρουσιάσεις. Και η συμπαθής
τερικό και γεμάτο συναίσθημα πρόσωπο. Δεν είναι τόσο pop όσο θα ήθε-
δεσποινίδα φαίνεται τόσο απελπιστικά
λε η δισκογραφική της, αυτό είναι σίγουρο. Όμως για τους αγνούς μουσι-
εγκλωβισμένη μέσα στα ίδια της τα
κόφιλους, το “All of Me” είναι ακριβώς ότι θα μπορούσαν να ζητήσουν
ακούσματα και τις επιρροές που σε
από μια καλλιτέχνιδα των δικών της φωνητικών χορδών και αποδεδειγμέ-
κάνει να αναρωτιέσαι εαν μπορεί να
νου μουσικού γούστου. Μπορεί λοιπόν με ένα επιφανειακό «πέρασμα» το
δημιουργήσει κάτι ενδιαφέρον στο
φετινό της album να υπολείπεται φαντεζί ασμάτων, όμως επανειλημμέ-
επερχόμενο full length album της ή
νες ακροάσεις αποκαλύπτουν ένα δίσκο που ίσως και να έχει ήδη ξεπερά-
απλά προετοιμάζει την αρχή της ίδιας
σει τον προκάτοχο του.
της της πτώσης.
—Τάσος Μαγιόπουλος
—Τάσος Μαγιόπουλος
 68 | reviews
HIP HOP
Big K.R.I.T.
4evaNaDay
Cinematic Music Group
Εκτός του ότι αποτελεί έναν από τους
πιο ταλαντούχους εκπροσώπους του
σημερινού συνειδητοποιημένου hip
hop, ο Justin Scott αποδεικνύεται και
πολυγραφότατος. Έτσι μέσα σε
διάστημα ενός χρόνου μας παραδίδει
το τρίτο του mixtape, εν αναμονή του
πρώτου του «κανονικού» δίσκου. Όχι
πως αυτό είναι κακό, καθώς τα
mixtape του Big K.R.I.T. θα ήταν
κανονικά albums αν δεν υπήρχαν οι
περιορισμοί των copyrights από τα
samples που τόσο λατρεύει να
χρησιμοποιεί. Σε αυτό το τελευταίο
του δισκογραφικό βήμα ρίχνει λίγο
τους τόνους, πηγαίνοντας ακόμα
περισσότερο προς τη μελωδική
πλευρά του southern hip hop. Η
προσπάθεια, για μια ακόμα φορά,
προκύπτει αξιοπρόσεκτη, λάμποντας
με ευκολία σε ένα ζοφερό τοπίο για
το σύγχρονο hip hop, όμως
συγκρινόμενη με τα προηγούμενα,
αντικειμενικά πολύ υψηλά, standards
του, εμφανίζεται κατώτερη αυτών.
Είναι η αίσθηση του déjà vu, όμως,
και το χαμήλωμα των τόνων στο
“4evaNaDay” που το κάνουν να χάνει
κατά την ώρα της σύγκρισης και όχι η
έλλειψη προσπάθειας από μέρους
του καλλιτέχνη.
—Τάσος Μαγιόπουλος
Γεννήθηκε το Δεκέμβριο του
1982 στο Trinidad και σε ηλικία 5
χρονών βρέθηκε στη Νέα Υόρκη,
όπου και μεγάλωσε.
Το ντεμπούτο της, “Pink Friday”, κυκλοφόρησε το
και βρέθηκε στο νο.1 του αμερικάνικου chart. Έγινε
μετά την κυκλοφορία του.
Ήταν η πρώτη γυναίκα στην περσινή λίστα του Forbe
Kings. 6,5 εκατομμύρια δολάρια έβαλε στην τσέπη
Μόλις υπέγραψε συμφωνία με την Pepsi, οπότε
κατατασκηνώσει στην προαναφερθείσα λίστα.
Παρότι διέθετε χιλιάδες followers στο Twitter, μια
έσβησε το account της...
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝa
Planet Asia
Black Belt Theatre
Columbia
Γνωστός στον underground hip hop χώρο, τόσο ως μέλος των Cali Agents,
όσο και για την υπερπαραγωγική του προσωπική δισκογραφία, ο Planet Asia
επιστρέφει με ένα ακόμα δίσκο που παραμένει πιστός στο conscious δόγ-
μα: βιωματικοί στίχοι που εξιστορούν καθημερινές ιστορίες και μουσική
βασισμένη σε soul και funk samples, αλλά και δυναμικά beats στο προσκή-
νιο. Η μουσική διάθεση εδώ μας ομολογεί πως το ημερολόγιο δείχνει ακόμα
late 90s, συν κάποια απαραίτητα face lifts για να προσδώσει μια πιο σύγχρο-
νη, 00s γεύση, ενώ το rapping βγάζει αμέσως εκείνη τη παρεϊστικη ατμό-
σφαιρα που κυριαρχούσε επί εποχής golden era. O Planet Asia δεν προσπα-
θεί εδώ να παρουσιάσει κάτι διαφορετικό και καινοτόμο. Ποσώς τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Η μόνη του έγνοια είναι
να δημιουργήσει ένα δίσκο πιστό στο παραδοσιακό μοτίβο του hip hop των δρόμων – όχι μόνο το καταφέρνει, αλλά
επιτυγχάνει και υψηλά επίπεδα απόδοσης κατά την προσπάθεια, παραμένοντας σχετικός με το σήμερα, παρά τα
χρόνια που βαραίνουν τη μουσική του πλάτη.
—Τάσος Μαγιόπουλος
2010, η Nicki Minaj επιστρέφει –με τις
ευλογίες της Μadonna– για να
παρουσιάσει κάτι που ο μέσος όρος
των hip hop / r'n'b fans θα
χαρακτήριζε και ως σχιζοφρενικό. Το
“Roman Reloaded”, στην παρούσα
Deluxe Edition, ταράζει τα λιμνάζοντα
ύδατα της mainstream pop /  r'n'b
βιομηχανίας, που είχε συνηθίσει σε
εύκολα ρεφρέν και ραπαρίσματα που
ακόμα και ένας λευκός μπορούσε να
ακολουθήσει, και μετατρέπει την
Μinaj σε μια ενδιαφέρουσα
Nicki Minaj
περίπτωση ψυχωτικής superstar, που
Pink Friday: εδώ ακούγεται ως η ιδανική εκδοχή
Roman Reloaded μιας σύμπραξης της εγωκεντρικής
Lady Gaga με την ταλαντούχα Μissy
(Deluxe Edition) Elliot. Kρατώντας σταθερό το r'n'b 90's
Universal beat και την άποψη στην παραγωγή
που διδάχτηκε από την ομάδα του Lil'
Δύο χρόνια μετά το επιτυχημένο Wayne, οι μελωδίες είναι πιο
λανσάρισμα της ροζ φιγούρας στο πιασάρικες και απο διαφημιστικό της
μαζικό ντεμπούτο “Pink Friday” του Coca Cola, αλλά το ραπ της είναι τόσο
κοφτερό όσο και οι στίχοι της. Το
φλερτ με την bass κουλτούρα, που
ξεκίνησε από το περασμένο album με
singles όπως το “Fly”, συνεχίζεται στο
“Roman Reloaded”, όπως άλλωστε και
η τακτική των συνεργασιών με μια
σειρά από διάσημους ράππερ που
σιγοντάρουν τον πιο ποπ δίσκο της
Minaj μέχρι τώρα. Cam'ron & Rick
Ross, Lil' Wayne, Drake & Nas, Chris
Brown και Βeenie Man βάζουν στην
ουσία το hip hop λιθαράκι τους σε
έναν δίσκο που «μπερδεύει» τον όρο
Νοέμβριο του 2010 σύγχρονη ποπ και αν μη τι άλλο
πλατινένιο ένα μήνα δημιουργεί μια “too big to fail”
περσόνα, με κρίσεις συνείδησης που
πολλές φορές αφοπλίζουν και τον πιο
s, Hip-Hop Cash
απαιτητικό ακροάτη, όταν την ακούς
σε μία χρονιά μόνο. να ραπάρει “I'm a brand, bitch, I'm a
αναμένεται να brand”.
—Δημήτρης Λιλής
ωραία πρωία απλώς
WZRD
WZRD
Universal
Μπορεί εκ πρώτης όψεως το όνομα
WZRD να μη σας λέει απολύτως τίποτα,
όμως πίσω του κρύβονται δυο γνωστά
ονόματα της σύγχρονης μουσικής
βιομηχανίας. Από τη μια ο Kid Kudi,
γνωστό πουλέν του Kanye West, και
από την άλλη ο μεγαλοπαραγωγός Dot
Da Genious. Κεντρικό concept, το
πάντρεμα του hip hop με την rock
αισθητική (δόξα και τιμή στο “Judgement
Night”). Με δεδομένο ότι ούτε ο Kid
Kudi είναι τόσο παραδοσιακά hip hop
αλλά ούτε και ο Dot Da Genious τόσο
αρχετυπικά rock τύπος, το αποτέλεσμα
–όπως είναι αναμενόμενο– προκύπτει
«μεσοβέζικο», με μια έντονη (και
εύλογη) ροπή προς τα σύγχρονα pop
standards. Και δε θα ήταν κακό κάτι
τέτοιο εάν γινόταν με τρόπο
ευρηματικό. Εδώ, όμως, το
αποτέλεσμα προκύπτει συγκεχυμένο
και ελλιπές στο τομέα της καινοτομίας
και των φρέσκων προτάσεων για το
συγκεκριμένο μουσικό υβρίδιο. Οι
συνθέσεις είναι μέτριες και διόλου
αξιομνημόνευτες, ενώ ο Kid Kudi,
όπως πάντα αδιάφορος, καταδικάζει το
project στα μουσικά Τάρταρα.
— Τάσος Μαγιόπουλος
Olga Kouklaki
I U Need
Kwaidan Records
Το δεύτερο album της Όλγας
Κουκλάκη (που εδώ και χρόνια ζει και
δραστηριοποιείται στο Παρίσι)
κυκλοφορεί στην ετικέτα του Marc
Collin των Νouvelle Vague, φέροντας
τον χαρακτηριστικό coldwave ήχο του
label. Oι lounge και downtempo
στιγμές του προηγούμενου “Get A
Life” βρίσκουν σημείο επαφής με τον
νέο ήχο του “I U Need” σε κομμάτια
όπως το “Sweetheart”, με την
συμμετοχή της Mélanie Pain
(Nouvelle Vague), το “Who Are You”
(με τον Tim Keegan aka Departure
Lounge) και το αποχαιρετιστήριο
“Time goes By”. Ο άξονας του album
είναι νεοκυματικές μελωδίες με
σκοτεινές ατμόσφαιρες και
ηλεκτρονικά ρυθμικά μέρη που
αναποφεύκτα θα αποτελέσουν
πρόκληση για τους επίδοξους
remixers / djs, ενώ οι
ενορχηστρώσεις έχουν τον πιο άμεσο
και ποπ χαρακτήρα που ακούσαμε
ποτέ από την Κουκλάκη. Η φωνή της
σιγοντάρει την κινηματογραφική
TO ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
Spyweirdos
Feeling of Movement
Creative Space
προσέγγιση των περισσότερων
ελληνικα
Butterfly” έβρισκες περισσότερα
Sonik | 69
κομματιών, με το όνομα του David
Lynch να φιγουράρει στη λίστα των
τραγούδια (π.χ. το ομώνυμο και το
“Circles”) αλλά σκόνταφτες στην Spots
επιρροών ενώ η electropop του
“Hollow Lives” με την συμμετοχή της
μεγάλη αδυναμία του για τα φολκ 70s
– κυρίως ερμηνευτικά, αλλά πλέον
Το άλμπουμ «Θεατρ
ίνοι»
επανακυκλοφορεί σε
Liset Alea (επίσης από τους  Νouvelle φαίνεται να έχει διορθωθεί κι αυτό. 420
αριθμημένα αντίτυπ
Vague) και το εξαιρετικό ομώνυμο Όχι πως θα κρυφτεί ποτέ η αγάπη του α, σε βινύλιο
πρώτο single είναι οι πιο δυνατές για αυτό το κομμάτι της αμερικάνικης 150 gr. Τα πρώτα 16
3 αντίτυπα
στιγμές αυτού του «ύπουλου» (με την τραγουδοποιίας αλλά πλέον είναι σε μπλε χρώμ
α,
καλή έννοια) δίσκου. πλησιάζει έξυπνα και τα blues, στο τα υπόλοιπα σε μαύρ
ο.
—Δημήτρης Λιλής “Lost”. Κυρίως μας παρουσιάζεται ως
Η έκδοση περιλαμβά
ευφυής ενορχηστρωτής και άρτιος
με την αυτοπροσωπ νει αφίσα
ερμηνευτής (“Hazy Moon” και “Sail” ογραφία του
Στέλιου «Σαλβαδόρ»
αντίστοιχα), πράγματα απαραίτητα Παπαϊωάννου.
για την μουσική που παίζει. Το Το άλμπουμ είναι δια
αδιαμφισβήτητο γεγονός πως από το site της εταιρ θέσιμο
καταφέρνει να εξελίσσεται σε κάθε είας,
www.labyrinthoftho
κυκλοφορία αποτελεί από μόνο του ughts.gr
δείγμα δουλειάς και «μουσικής»
καψούρας, δύο στοιχεία απαραίτητα
για να ξεχωρίσεις.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
Το δεύτερο άλμπουμ από τα Μωρά
Στη Φωτιά ήταν εξίσου σημαντικό με
Simon Bloom
το ντεμπούτο τους για διαφορετικούς
Hazy Moon λόγους: η μουσική τους δεν ήταν το
Restless Wind ίδιο τραχιά, είχαν όμως τιθασεύσει
ακόμη περισσότερο τα εκφραστικά
Τρίτη σόλο δουλειά από τον Συμεών τους μέσα και μπορούσαν να είναι
Νικολαΐδη, αυτή την φορά σε δικιά ομοίως ζωτικοί χωρίς να χρειάζεται να
του εταιρεία, την όλο και καλύτερη αυξάνουν την ένταση στις κιθάρες
Restless Wind (από κει άλλωστε τους. Έχοντας πάντοτε τον Στέλιο
βγήκε πέρσι η εξαιρετική δουλειά των «Σαλβαδόρ» Παπαϊωάννου στο τιμόνι
του γκρουπ, γράφουν ένα άλμπουμ
GravitySays_I). Αυτό που
αναγνωρίζεις στον Bloom είναι πως ΜΩΡΑ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ σχεδόν ποιητικό που απαιτούσε να το
σε κάθε δίσκο κάνει ένα βήμα
Θεατρίνοι (reissue) αφουγκραστείς επειδή είχε πράγματα
να σου πει. Κι όχι μόνο επειδή είχαν
παραπέρα. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το
ντεμπούτο του το πρόσεχες χάρις στο
Labyrinth Of Thoughts
κολλητικό και όμορφα παραμυθένιο
«Girl In The Forest», αλλά μέχρι εκεί,
στο αμέσως επόμενο “Hollow
Με μια πρώτη ανάγνωση, βαράνε οι κόκκινοι συναγερ- την αίσθηση της κίνησης την οποία δύναται να προκα-
μοί της μεταμοντερνοσύνης. Κι όχι αναίτια δηλαδή. Εάν λέσει ο ήχος στο μυαλό– μπας και κατανοηθεί, όπως
δε ακροάζεσαι την πορεία του Σπύρου Πολυχρονόπου- κάτι εικαστικά τίποτα των καιρών μας. Δε πα’ να συμμε-
λου απ’ τις απαρχές της, γνωρίζεις πως κάθε νέο του τέχει όλος ο avant ανθός της χώρας… Κι όμως, στην
βήμα τον χώνει λίγο πιο βαθιά στα πελάγη του ήχου και πορεία ανακαλύπτεις ζωή. Κι είναι στιγμές, περισσότε-
ταυτόχρονα λίγο πιο μακριά απ’ τα αυτιά των (πολλών) ρες με κάθε επιστροφή αν και πεπερασμένες, που τα
ανθρώπων. Και τούτο το τελευταίο βήμα είναι το μεγά- φαινομενικά ατάκτως εριμμένα ηλεκτρακουστικά συμ-
λο. Πώς διάολο δηλαδή να συνδεθείς με αυτό το βάντα αναβλύζουν αχαρτογράφητο συναίσθημα, δίχως
ασπόνδυλο πράμα από θόρυβο, το ρευστό, που δεν να ανάγονται πουθενά πέραν του ίδιου του εαυτού
έχει την παραμικρή εσοχή στο μνημονικό σου και που τους. Μεγάλη υπόθεση.
σπεύδει να παράσχει θεωρητική υποστήριξη –κάτι για —Διονύσης Κοτταρίδης
70 | | 71
προσεχωσ
reviews | ελληνικα Sonik

μελοποιήσει Σεφέρη, Ελύτη και
Καρυωτάκη, μα επειδή και οι δικοί
τους στίχοι είχαν ενδιαφέρουσες
ιστορίες να διηγηθούν. Μουσικά
κινούνταν σ’ ένα χαλαρό νεοκυματικό
πλαίσιο που όμως διατηρεί
αναλλοίωτα χαρακτηριστικά μιας
αλάνθαστης εντοπιότητας, και σε
κομμάτια όπως τα «Θεατρίνοι Μ.Α.»
και «Η Φωλιά Του Κούκου» δίνουν το
στίγμα του ήχου τους. Οι «Θεατρίνοι»
είχαν πρωτοκυκλοφορήσει το 1999
σε cd από τη Lazy Dog, δεκατρία
χρόνια αργότερα τυπώνονται για
πρώτη φορά σε βινύλιο σε μία άψογη
έκδοση περιορισμένων αντιτύπων.
—Μάνος Μπούρας
Θεωρώντας πως όσα κάνει τα χρόνια
που ακολούθησαν την διάλυση των
Στέρεο Νόβα συνοψίζονται επαρκώς
και επιτυχημένα στην «Άγρια Χλόη»
του 2004, αν και σε αυτές τις σελίδες
έχω γράψει κάτι αντίστοιχο για το πιο
πρόσφατο «Άργος» που δεν
επιβεβαιώθηκε σε βάθος χρόνου, η
δισκογραφία του, αρχής γενομένης
με την «Ένωση», έχει αλλάξει (και
κρίνοντας από την «Χρυσαλλίδα»)
μάλλον οριστικά. Αυτό δεν είναι
απαραίτητα κακό, μάλλον θεμιτό
είναι για έναν μουσικό σαν τον Κ.
Βήτα. Το πρόβλημα βρίσκεται πως το
«πολύχρωμο» σήμερα του, δεν
ικανοποιεί. Ή, αν πρέπει να το
προσωποποιήσω, δεν με ικανοποιεί.
Προφανώς, αυτό είναι πρόβλημα που
έχει γεννηθεί με δεδομένο πως η
ιδιαίτερη στιχουργική του ήταν
υπεύθυνη για το ότι αρκετές δουλειές
του (σόλο ή μη) αποτέλεσαν
διαμάντια της εγχώριας παραγωγής.
παράταιρο στη «Χρυσαλλίδα», αλλά
ακούγεται σαν δώρο για τους
παλιόφιλους. Εξαίρεση στα
παραπάνω, αποτελεί η «Νταίζη», από
τις πιο δεμένες στιγμές του δίσκου,
όπου μουσική, στίχοι και ερμηνεία
ταιριάζουν αρμονικά. Είναι από τις
σπάνιες φορές που απολογείσαι για
τα κριτήρια σου ενώ είναι
προτιμότερο να παραδεχτείς πως οι
δρόμοι σας χωρίζουν.
—Γιώργος Μιχαλόπουλος
Ξεκινήσαμε ν’ ακούμε
προερχόμενο από την αμεσότητα και
την καθημερινότητα καλά
εκφρασμένων αστικών αδιεξόδων και
διαλυμμένων σχέσεων, είτε σταθεί
στην πεπατημένη μιας
(για το επόμενο):
ελληνοροκάδικης αισθητικής (βέβαια,
Jack White Blunderbuss
με αρκετά προσεγμένη
ενορχήστρωση), το αποτέλεσμα είναι Jamiroquai Rock Dust Light Star
το ίδιο: η «Τελευταία Ανατολή»
ασφυκτιά στο cd και σε κάνει να Testament The Dark Roots of Earth
ποθείς περισσότερο να ζήσεις τον The Raveonettes Into The Night
Ορέστη Ντάντο σε μια παρέα, να
αυτο-λυτρώνεται και να ηλεκτρίζει Gravenhurst The Ghost In Daylight
το χώρο με ηλεκτρισμένες μπαλάντες,
Marilyn Manson Born Villain
μα και φορτισμένους και απόλυτα
αληθινούς στίχους. Φαίνεται ότι εκτός Rufus Wainwright Out of the Game
από τις ελληνοροκάδικες εμμονές
που θα κάνουν το όλο εγχείρημα Santigold Master of My Make Believe
αδιάφορο για τους λάτρεις του The Brian Jonestown Massacre Aufheben
«φρέσκου ήχου» (sic), καλά κρατά
το όπλο της γλώσσας και των αστικών Damon Albarn Dr. Dee
βιωμάτων, με το πλεονέκτημα της
Here We Go Magic A Different Ship 
θεώρησής τους πλέον εκ του
μακρόθεν (ζει και εργάζεται τις Keane Strangeland

R
Τώρα πια, με τον ίδιο να είναι πιο καθημερινές στην επαρχία, ως
καθηγητής μουσικής) και μια Beach House Bloom
φάνκι, κάτι που καταλαβαίνω πως
γίνεται ηθελημένα, κόβεται ένα νήμα Ορέστης Ντάντος αφοπλιστική ειλικρίνεια σε Garbage Not Your Kind of People
με το παρελθόν. Κι αν έχει μικρή
σημασία που αυτό συμβαίνει με ένα
Τελευταία Ανατολή (φαινομενικά ή μη) επώδυνες
καταστάσεις, ανάλογα με την ηλικία ή Saint Etienne Words and Music by Saint Etienne
ποσοστό των ακροατών του, το
Sony τη φάση σου. Η κοινή βαθμολογία
Santana Shape Shifter
σημαντικό είναι πως το νήμα έχει μουσικής/στίχου θα ήταν μάλλον
Κ.Βήτα κοπεί από τον ίδιο προς το δικό του Θα έχει βαρεθεί να διαβάζει ο περιττή σε ένα τέτοιο project λόγου, Simian Mobile Disco Unpatterns
παρελθόν. Ίσως έτσι να δικαιολογείται Ορέστης Ντάντος για την πλάστιγγα αλλά κι εμείς (τί νομίζετε;)
Χρυσαλλίδα άλλωστε η παρουσία του «Όλες Αυτές που γέρνει επικίνδυνα προς το στίχο τις συμβάσεις ακολουθούμε... Squarepusher Ufabulum
Inner Ear Οι Νύχτες» που ακούγεται ως κομμάτι εις βάρος της μουσικής. Είτε κανείς το —Στέλιος Πατεράκης Gossip A Joyful Noise
από τα παλιά που μπορεί να είναι θεωρήσει ως κοπλιμέντο
Joey Ramone ...Ya Know?
Soulsavers The Light of the Dead See

Φωτ. Κώστας Δρίμτζιας

Ο Κ. Βήτα μιλάει για τον ήχο Spiritualized Sweet Heart Sweet Light

του άλμπουμ και την αποξένωση Death Grips The Money Store

Είναι ένα καθαρά ηλεκτρονικό άλμπουμ. Από το 2002 μέχρι και την Ένωση
έγραφα τα demo στην κιθάρα, αυτή τη φορά έγραψα κατευθείαν στα πλή-
κτρα. Χρησιμοποίησα ένα παλιό rhythm box και τα παλιά μου συνθεσάιζερ.
Ήθελα να έχει όλο το άλμπουμ μια ρετρό αισθητική γι’ αυτό και έφερα από
μέσα μου φανκ, ντίσκο ή ποπ στοιχεία. Έκανα αρκετά άλμπουμ με ακουστι-
κά στοιχεία και τώρα ζητούσα μια άλλη ενέργεια, η οποία μόνο με τα ηλε-
κτρονικά μπορούσε να δημιουργηθεί.
Η αποξένωση είναι από τα βασικά θέματα των στίχων μου. Και σήμερα
υπάρχει αποξένωση, είναι μια φυσική κατάσταση στον κόσμο που ζούμε. Ο
Αντονιόνι την έχει αποτυπώσει με αριστουργηματικό τρόπο στις ταινίες του και
ειδικά στην τριλογία του, Νύχτα, Έκλειψη και Κόκκινη Έρημος. Σκέψου πως
αυτές οι ταινίες γυρίστηκαν αρχές της δεκαετίας του 1960 και πως το θέμα
αυτό απασχολεί ολόκληρη την τέχνη από τις αρχές του 1900 μέχρι και σήμερα.
Από τότε που σιγά-σιγά μπήκαν παντού τα θεμέλια του καπιταλιστικού συστή-
ματος. Θα υπάρχει όσο διαρκεί αυτό το σύστημα, γιατί η βασική αρχή του είναι
να αποκεντρώνεται ο άνθρωπος από οτιδήποτε μπορεί να τον ενώσει ουσιαστι-
κά με την κοινωνία, με τον συνάνθρωπό του. Θέλει τον άνθρωπο να είναι μονί-
μως σε αναζήτηση μια νέας εξάρτησης, να περιστρέφεται και να ασχολείται με
το μικρό εγώ του. Κάτι που τελικά τον συνθλίβει σε κάθε του απόφαση. Δεν
ξέρω τι θα φέρει η κρίση που ζούμε τώρα, ίσως να είναι και μια αφορμή για να
ξανασκεφτούμε κάποια ζητήματα και να βάλουμε νέες βάσεις.
72 | Logout Με αφορμή την
έρευνα για
την πώληση μουσ
ικής στην Ελλά

Η μουσική δεν είναι

παραχωρούμε το δα,
χώ
στις ενδιαφέρουσ ρο της στήλης
ες απόψεις
του Σπήλιου Λ
αμπρόπουλου.
Παλιά καραβά
να της μουσικής

κάτι... ρετρό
δημοσιογραφία
ς (από το Ποπ+
ως το Sonik), μά Ροκ,
ς
και το μέλλον τη μιλά για το παρόν
ς
πώλησής της, κα μουσικής και της

΄ή απομεινάρι
ι με την εμπειρ
ως commercial ία
manager CD/DVD του
GAMING της /
αλυσίδας Publ
ic.

του παρελθόντος!
του Σπήλιου Λαμπρόπουλου

Η μουσική κάποτε ήταν μία από τις πιο προσοδοφόρες business παγκοσμίως. ...την ίδια ώρα κάποιος 19χρονος
Ειδικά τη δεκαετία του ’80 άγγιξε δυσθεώρητα ύψη εμπορικότητας πιάνει μία κιθάρα στα χέρια του
και χτίστηκαν ολόκληρες αυτοκρατορίες, καθώς παράλληλα με τις και γράφει το επόμενο “Smells Like
πολυεθνικές εταιρείες, πολλές ανεξάρτητες ή ημι-ανεξάρτητες είδαν πολλά Teen Spirit”
έσοδα στα ταμεία τους από κυκλοφορίες που πραγματικά πουλούσαν Πλην όμως, επειδή καλώς ή κακώς μουσική
εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα παγκοσμίως. Όπως γίνεται πάντοτε με κάθε δεν είναι μόνον η ακρόαση καθ’ εαυτή αλλά
και όλη η περιφερειακή κουλτούρα (το t-shirt,
τι μαζικό, δεν άργησε να επέλθει ένας κορεσμός και στην παραγωγή
το εισιτήριο της συναυλίας, η κουβέντα με τον
(υπερβολικά πολλές και συχνά αδιάφορες κυκλοφορίες) και στην κατανάλωση πωλητή, ακόμα και μία κονκάρδα), προφανώς
(MTV, FM radio, cd), με αποτέλεσμα να χαθεί εντελώς ο σωστός υπάρχει ακόμα η ανάγκη (και ο κόσμος) για
προσανατολισμός από όλους τους εμπλεκόμενους (εταιρείες, καλλιτέχνες, ένα σημείο που δεν απέχει μόνον όσο το πά-
καταναλωτές) στο σύνολό τους. Μόλις λοιπόν ήρθε η επανάσταση τημα ενός κουμπιού στον υπολογιστή, αλλά
«απαιτεί» από τον ενδιαφερόμενο να ντυθεί,
του Napster, έγινε φανερό ότι δεν υπήρχε γυρισμός: η μουσική από Τέχνη,
να περπατήσει, να μιλήσει, να ρωτήσει, να μά-
ή έστω show, έγινε απλώς αρχεία σε σκληρούς δίσκους και mp3 σε cd-r. θει, να ενθουσιαστεί με κάτι που βρήκε μπρο-
στά του, ενώ είχε ξεχάσει ότι ήθελε… Όπως
Είναι αστείο το 2012 να ρίχνουμε χει, και το φυσικό προϊόν, τουλάχιστον στη μορ­ και αν το εξετάσει κανείς, η κοινωνική εμπει-
την πέτρα του αναθέματος φή του βινυλίου ή των συλλεκτικών εκδόσεων ρία της κατανάλωσης σε ένα φυσικό κατάστη-
cd, θα αργήσει πάρα πολύ να εξαφανιστεί από μα είναι κάτι που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρα-
στο downloading την αγορά. Η έννοια του δισκοπωλείου, όπως σία πολλών ανθρώπων και δεν είναι όλοι πρό-
Κατά τη γνώμη μου, άλλωστε, πρακτικά ο θε-
τη γνωρίζαμε, όμως, δυστυχώς δεν μπορεί να θυμοι να ξεχάσουν τις παλιές τους συνήθειες.
σμός της μουσικής όπως την ξέραμε τελείω-
συντηρηθεί, τουλάχιστον όχι εύκολα, στις μέ- Η μουσική, ωστόσο, δεν είναι κάτι ρετρό ή
σε οριστικά όταν το iPod, αυτό το  καθ’ όλα
ρες μας, καθώς αν κάποτε ζούσαμε στην επο- απομεινάρι του παρελθόντος. Την ίδια ώρα
αξιοθαύμαστο και τεχνολογικά θαυματουργό
χή του more of less (στις αρχές της δεκαετίας που οι θεωρητικοί του χώρου κάνουμε λόγο
μηχάνημα, κατήργησε μέσα σε λίγους μήνες
του ’80, ο Πάριος και οι Pink Floyd πουλούσαν για την κρίση του δίσκου, σε κάποιο δωμάτιο,
την έννοια του «άλμπουμ» με αρχή, μέση και
80.000 αντίτυπα στη χώρα μας), σήμερα βιώνου­ κάπου στον κόσμο, κάποιος 19χρονος πιάνει
τέλος, δίνοντας βαρύτητα στη σημασία του
με το φαινόμενο του long tail (δηλαδή amazon, μία κιθάρα στα χέρια του και γράφει το επό-
μεμονωμένου track. Το downloading μπορεί
e-bay & discogs, όπου θεωρητικά μπορεί κα- μενο “Smells Like Teen Spirit”. Μπορεί να μη
να άλλαξε τον τρόπο που καταναλώνεται η
νείς να βρει τα πάντα). γίνει διάσημος, να μην εκφράσει μια ολόκλη-
μουσική, το iPod όμως ήταν αυτό που άλλαξε
τον τρόπο που παράγεται! ρη γενιά, να μην αλλάξει τη ροή της Τέχνης
και, το πιθανότερο, να μην αυτοκτονήσει, αλ­
Η έννοια του δισκοπωλείου, λά σημασία έχει ότι εμείς θα έχουμε την τύχη
όπως την γνωρίζαμε, δεν μπορεί κάποια στιγμή να το ακούσουμε. Και, αν μας
να συντηρηθεί... αρέσει πολύ, πιθανότατα θα θέλουμε και να
Ως άνθρωπος που τυχαίνει να αγαπώ και να πα- το αγοράσουμε: δεν παύει να είναι μαγικό το
ρακολουθώ τη μουσική εδώ και τρεις δεκαετί- γεγονός πως, όταν αγοράζεις κάτι που σου
ες, αγοράζοντας δίσκους αλλά και ως επαγγελ- αρέσει… ταυτόχρονα επιλέγεις να μην αγορά-
ματίας που ζω, ως ένα βαθμό, εκ των έσω τις σεις εκατομμύρια πράγματα που δεν σου αρέ-
ιδιαιτερότητες της μουσικής βιομηχανίας, εκτι- σουν. Αν το σκεφτεί κανείς, είναι ό,τι πιο όμορ­
μώ ότι μουσική δεν θα σταματήσει ποτέ να υπάρ- φο και δημοκρατικό υπάρχει!