Teorem: (,U , P) bir olasılık uzayı ve P( B)  0 olmak üzere,

PB : U 
P( A  B)
A  PB ( A) =
P( B)
fonksiyonu U da bir olasılık ölçüsüdür.

P( A  B)
İspat: i) A U için PB ( A)  0
P( B)

P(  B) P( B)
ii) PB ()   1
P( B) p( B)

iii) A1 , A2 ,..., An ,... ler U ’da ayrık olaylar olduğunda,


PB ( An )  PB ( A1  A2  ...)
n 1
[( A1  A2  ...  An  ...)  B]
=
( B)
[( A1  B)  ( A2  B)  ...  ( An  B)  ...]

( B)
( A1  B)  ( A2  B)  ...
=  B ( A1 )   B ( A2 )  ...
( B)
PB ( An )
n 1
(U  P) bir olasılık uzayı, B U  P( B)  0 olmak üzere P( A  B) P( B) değerine A
nın B ye göre koşullu olasılığı denir. Koşullu olasılık genellikle P( A / B) biçiminde gösterilir.

Teorem: (,U , P) ’de P( A)  0 , P( B)  0 olsun.

A ile B bağımsız  P( A)  ( A / B)  ( B)  ( B / A)
dır.
İspat: (Ödev)

Bazı Formüller:
P( A1  A2 )  P( A1 ) P( A2 / A1 )  P( A2 ) P( A1 / A2 )
P( A1  A2  A3 )  P( A1 )P( A2 / A1 )P( A3 /( A1  A2 ))
P( A1  A2  ...  An )  P( A1 ) P( A2 / A1 ) P( A3 /( A1  A2 ))...P( An /( A1  A2 ...  An1 ))

(,U , ) bir olasılık uzayı ve A1 , A2 ,..., An U olsun.

a) P( Ai )  0, i  1, 2,..., n
b) Ai  Aj  ,1  i  j  n ( A1 , A2 ,..., An ler ayrık)
c) A1  A2  ...  An  
olmak üzere A1 , A2 ,..., An olaylarına  nın bir parçalanması (sonlu parçalanma) denir.
A1 , A2 ,..., An ,... U olmak üzere,
 a) P( Ai )  0, i  1, 2,...
b) Ai  Aj   , i  j  1, 2,3,... ( A1 , A2 ,..., An ,... ler ayrık)
c) A1  A2  ...  An  ...  
olmak üzere A1 , A2 ,..., An ,... olaylarına  nın bir parçalanması (sonsuz parçalanma) denir.

n n
B B B ( Ai ) (B Ai ) (B A1 ) ( B A2 ) ... ( B An )
i 1 i 1

B B B ( Ai ) (B Ai ) (B A1 ) ( B A2 ) ... ( B An ) ...
i 1 i 1
n n n
P( B) P ( B Ai ) P( B Ai ) P( Ai ) P( B / Ai )
i 1 i 1 i 1

P( B) P ( B Ai ) P( B Ai ) P( Ai ) P( B / Ai )
i 1 i 1 i 1

Bayes Teoremi: (,U , P) bir olasılık uzayı olsun.

A1 , A2 ,..., An olayları  nın bir sonlu parçalanması ve B U , P( B)  0 olmak üzere,
P ( Aj  B ) P( A ) P( B / A j )
P ( Aj / B)   n j , j  1, 2,..., n
 P( Ai )P(B / Ai )
P( B)
i 1

A1 , A2 ,..., An ,... olayları  nın bir sonsuz parçalanması olmak üzere,

P( Aj  B) P( A ) P( B / A j )
P( Aj / B)    j , j  1, 2,...
 P( Ai )P(B / Ai )
P( B)
i 1
dır.
Problem Cıvata üretilen bir atölyede üç işçi çalışmaktadır. Birinci işçi üretimin %40 ını, ikinci
işçi %35 ini ve üçüncü işçi %25 ini gerçekleştirmektedir. Birinci işçi cıvatalardan %5 ini, ikinci
işçi %4 ünü ve üçüncü işçi %2 ini bozuk üretmektedir. Bu atölyede üretilen cıvatalardan rasgele
seçilen bir cıvatanın bozuk olduğu görüldüğünde birinci işçi tarafından üretilmiş olması
olasılığı nedir?
A1 -seçilen cıvatanın birinci işçi tarafından üretilmiş olması olayı
A2 -seçilen cıvatanın ikinci işçi tarafından üretilmiş olması olayı
A3 -seçilen cıvatanın üçüncü işçi tarafından üretilmiş olması olayı
B-seçilen cıvatanın bozuk olması olayı
olsun. Buna göre sorulan olasılık,

P( A1 ) P( B / A1 )
P( A1 / B)
P( A1 ) P( B / A1 ) P( A2 ) P( B / A2 ) P( A3 ) P( B / A3 )

%40 %5 0.02 20
%40 %5 %35 %4 %25 %2 0.02 0.014 0.005 39
dır.
Ağaç Diyagramı yardımıyla çözüm:

Yolların Olasılıkları

%95 Sağlam %40x%95

1. İşçi
%5 Bozuk %40x%5=0.02 ***
%40
%96
%35 Sağlam %35x%96
2.İşçi
%4
Bozuk %35x%4=0.014 *
%25
%98
3.İşçi Sağlam %25x%98

%2
Bozuk %25x%2=0.005 *______
*** 0.02
*** * * 0.02 0.014 0.005