JU „TEHNIČKA ŠKOLA“

BRČKO DISTRIKT
BOSNE I HERCEGOVINE

Školska 2022./23.
Razred: IV – 1

Područje rada: Mašinstvo i obrada metala

Obrazovni profil: Mašinski tehničar za kompjutersko konstruisanje

MATURSKI RAD
Tema: Proračun i izrada alata za savijanje

Profesor : Nihad Alispahić Učenik : Mahir Ibrišimović

____________________ _______________________
 SADRŽAJ
Zadatak ............................................................................................................... 1
Proračun ............................................................................................................... 4

Usvajanja iz tabela ............................................................................................... 5

Crtež ..................................................................................................................... 6
 ZADATAK
13. Konstruisati alat za savijanje prema datoj slici ako je:
- Materijal: Č 0210
- Debljina lima: s = 5 mm
- Visina: h = 80 mm
- Širina: e = 80 mm
- Dubina: b = 150 mm
- Radius savijanja: R = 10 mm
- σ v = 0,74 σ m , E = 215 000 N /mm2

1
 Proračun alata za savijanje
- Materijal: Č 0210
- Debljina lima: s = 5 mm
- Visina: h = 80 mm
- Širina: e = 80 mm
- Dubina: b = 150 mm
- Radius savijanja: R = 10 mm
- σ v = 0,74 σ m , E = 215 000 N /mm2
_______________________
1) Razvijena dužina radnog predmeta
Π
L=∑l i + ∑φ j ∙ ρ j
180

φ d= r +ξ + s=10+0,45+5=15,45 mm; ξ=0,45

r =R−s=15−5=10 mm

l 1=h−R=80−15=65 mm

l 2=e−2 ⋅ R=60−30=30 mm

l 3=l 1=65 mm

Π Π
l 4 =l 5= ⋅φ ⋅ ρ= ⋅15,45=24,25mm
180 d 2

L=l 1 +l 2 +l 3+l 4 +l 5=65+30+ 65+ 24,25+24,25

L=208,5 mm

2
2) Minimalni i maksimalni radijus savijanja

r min =c ⋅s=1,2 ⋅5=6 mm ; c = 1,2

s ⋅ E 5⋅210000 1050000
r max = = = =2333,3 mm ; E= 210 000 N/mm2
2⋅ σ v 2⋅225 450

3) Sila savijanja

2⋅ M
F= (1+ sin ρ)
l

φ n=√ R⋅ r=√ 15 ⋅ 10=√ 150=12,25mm

φ n 12,25
φ r= = =2,45 mm
s 5

φ r <5 mm=¿ čisto plastično područje savijanja

r i=R−s=15−5=10 mm

r k =R−r i=15−10=5 mm

l=r k + r i+ s=5+10+5=20 mm

b ⋅ s2
M =n ⋅ σ M ⋅ =210⋅ 937,5=196875 Nmm
4

2⋅196875
F= =19687,5 N
20

F 1=F ⋅1,3=19687,5 ⋅1,3=25593,75 N

Potrebna presa snage 3 t

4) Proračun elemenata za savijanje

a) Proračun radijusa tiskača (r t )
 r 2=R−s=15−5=10 mm

( 2s )=0,98 ⋅12,5=12,25 mm
r t =k r 2 +

b) Proračun radijusa kalupa (r ¿¿ k) ¿

r k =11mm

c) Ukupna visina kalupa ( H ¿¿ k )¿

H d =60 mm ; t = 20 mm ; H = 50 mm

H k =H d + H +t+ r k =60+ 50+20+11=141 mm

d) Zazor ( f )

f =s+c f ⋅ s=5+0,09 ⋅ 5=5,45 mm; c f =0,09

e) Širina tiskača (c t ) i širina kalupa (c k )

c k =e=60 mm

c t =c k −2 ⋅ f =60−10,9=49,1mm

- Izbor čahure, usvajamo po tabeli:

d = 65 mm
d1 = 80 mm
 d2 = 90 mm
a = 45 mm
b = 65 mm
e = 22.5 mm
f = 12 mm
g = 2.5 mm
l = 110 mm
r = 6 mm

- Izbor stubne vođice, usvajamo po tabeli:

d = 65 mm
d1 = 80 mm
a = 30 mm
b = 4 mm
c = 60 mm
e = 35 mm
f = 12 mm
g = 2.5 mm
h = 70 mm
r = 6 mm

- Izbor cilindričnog rukavca, usvajamo po tabeli:

d = 65 mm
d1 = 50 mm
di = M42 x 3 mm
d2 = 80 mm
l = 112 mm
h = 140 mm
hi = 172 mm
c = 10 mm
a = 55 mm
b = 7 mm
z = 5 mm