ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG

NĂM HỌC 2018 – 2019

Môn thi: Ngữ văn- Lớp: 10
(Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề)

Câu 1 (8 điểm).
“Người bi quan phàn nàn về cơn gió; người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều;
người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm.” (William Arthur Ward )
Suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
Câu 2 (12 điểm)
Bàn về văn học dân gian, nhà văn Gorki nói: “Rất cần nêu lên rằng, trong văn
Bàn về văn học dân gian, nhà văn M.Gorki nói: “Rất cần nêu lên rằng, trong
văn học dân gian hoàn toàn không có bóng dáng của chủ nghĩa bi quan mặc dầu những
người sáng tác văn học dân gian sống trong nhọc nhằn, cực khổ. Tập thể dường như
vẫn có ý thức về tính bất diệt của mình và tin rằng mình sẽ chiến thắng tất cả những
lực lượng thù địch”.
Bằng những hiểu biết về truyện cổ tích Việt Nam, hãy làm sáng tỏ nhận xét
trên.
Bằng những hiểu biết về truyện cổ tích Việt Nam, hãy làm sáng tỏ nhận xét
trên.
Bằng những hiểu biết của anh (chị) về truyện cổ tích, hãy làm sáng tỏ nhận định
trên.

Bằng những hiểu biết về

truyện cổ tích Việt Nam,
hãy làm sáng tỏ nhận xét
trên
----------HẾT----------

Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm!

Họ và tên thí sinh: ...................................... Số báo danh: ................

Chữ ký giám thị coi thi số 1: Chữ ký giám thị coi thi số 2:
 HƯỚNG DẪN CHẤM
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG
NĂM HỌC 2018 – 2019
Môn thi: Ngữ văn - Lớp: 10

I.Hướng dẫn chung

- Giám khảo cần vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, sử dụng các mức điểm một cách
hợp lí, khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản
của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
- Điểm toàn bài thi cho lẻ đến 0,25 điểm.
II. Đáp án và thang điểm
YÊU CẦU CỤ THỂ

Câu Đáp án Điểm

Câu 1 I. Yêu cầu về kĩ năng:
( 8 điểm) Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu
loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp…
II. Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến, trình bày theo nhiều cách khác
nhau, nhưng cần chính xác, hợp lí, rõ ràng, thuyết phục… và nêu
được các ý cơ bản sau:
1.Mở bài: Giới thiệu được vấn đề nghị luận. 0,5
2.Thân bài
a. Giải thích vấn đề:
- Người bi quan phàn nàn về cơn gió: Người có cái nhìn chán nản. 2,5
tuyệt vọng, tiêu cực, không tin tưởng ở ở tương lai sẽ phàn nàn về
những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống.
- Người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều: Trái với người bi quan, người
lạc quan luôn có cách nhìn, thái độ tin tưởng ở tương lai. Họ luôn chờ
đợi và hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến.
- Người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm: Người thực tế là những
người hiểu rõ và sống với thực tại. Họ không ảo tưởng hão huyền.
Bởi vậy, để đến đích, họ không “phàn nàn”, không “chờ đợi” mà chủ
động “điều chỉnh”, thay đổi những thứ mình có cho phù hợp hoàn
cảnh.
* Để đến với thành công, con người không nên có thái độ bi quan,
cũng không nên chờ đợi vào sự may mắn mà cần đối diện với thực tế,
dám thay đổi bản thân.
b. Phân tích, chứng minh:
- Sống thực tế giúp con người có cái nhìn, sự đánh giá đúng đắn về
bản thân cũng như về thế giới khách quan. Từ đó, xác định cho mình 2,5
những hướng đi, những con đường phù hợp với năng lực và hoàn
cảnh.
- Sự nhận thức và tự nhận thức sẽ giúp những người thực tế biết cách
tự thay đổi, điều chỉnh mình theo chiều hướng tích cực để vươn lên.
 (Dẫn chứng cần cụ thể, tiêu biểu, thực tế)
c. Bình luận:
- Phê phán những kẻ bi quan, cũng như những kẻ sống trong ảo
tưởng, hão huyền. 2,0
- Con người cần có lối sống thực tế, nhưng cần phân biệt thực tế với
thực dụng – lối sống quá chú trọng vào vật chất và lợi ích cá nhân.
- Sống thực tế nhưng con người cũng cần có những hi vọng và sự lạc
quan. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp con người có thêm sự nỗ
lực để vượt lên những khó khăn, thử thách của cuộc đời.
3. Kết bài
Tóm lại và nâng cao vấn đề nghị luận 0,5

Hiểu đề, biết cách làm

Câu 2
(12 điểm)

bài văn nghị luận văn

học. Biết phân tích dẫn
chứng để làm 1,0

sáng tỏ vấn đề. Bố cục 2,0

rõ ràng, lập luận chặt

chẽ. Hành văn trôi chảy.
Văn viết có cảm xúc.
Không mắc các lỗi diễn 3,5

đạt, dùng từ, ngữ pháp,

chính tả.
Hiểu đề, biết cách làm
bài văn nghị luận văn
học. Biết phân tích dẫn 3,5

chứng để làm
sáng tỏ vấn đề. Bố cục
rõ ràng, lập luận chặt
chẽ. Hành văn trôi chảy.
Văn viết có cảm xúc.
Không mắc các lỗi diễn
đạt, dùng từ, ngữ pháp, 1,0

chính tả.
Hiểu đề, biết cách làm 1,0

bài văn nghị luận văn

học. Biết phân tích dẫn
chứng để làm
sáng tỏ vấn đề. Bố cục
rõ ràng, lập luận chặt
chẽ. Hành văn trôi chảy.
Văn viết có cảm xúc.
Không mắc các lỗi diễn
đạt, dùng từ, ngữ pháp,
chính tả.
I . Yêu cầu về kĩ năng
Hiểu đề, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Biết phân tích dẫn
chứng để làm
sáng tỏ vấn đề. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ. Hành văn trôi chảy.
Văn viết có cảm xúc.
Không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, ngữ pháp, chính tả.
- Hiểu đề.Biết cách làm bài nghị luận bàn về một ý kiến về văn học.
- Biết phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề.
- Bố cục bài làm rõ ràng, mạch lạc. Hành văn trôi chảy. Bài viết có
cảm xúc.
- Không mắc lỗi chính tả thông thường.
II. Yêu cầu về kiến thức
Học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, nhưng cần đạt
được các ý sau:
Mở bài: dẫn dắt và giới thiệu vấn đề nghị luận
Thân bài
1.Giải thích nhận định:
- Tác giả của văn học dân gian là nhân dân lao động, những con
người luôn sống trong nhọc nhằn, cực khổ, luôn thua thiệt và chịu
nhiều bất công.
- Trong tác phẩm, họ kể lại câu chuyện để nói về cuộc đời của mình,
của tầng lớp mình.
- Tuy vậy, cách nhìn, cách nghĩ của họ trong tác phẩm thì luôn ánh
lên niềm tin, niềm lạc quan mãnh liệt về sự chiến thắng cái khổ, cái
khó khăn để từ đó hy vọng một cách mãnh liệt nhất.
2. Chứng minh
a. Truyện cổ tích ra đời trong hoàn cảnh xã hội quá độ từ chế độ công
xã nguyên thuỷ sang chế độ phong kiến và phát triển mạnh trong xã
hội phong kiến. Đó là chế độ xã hội nảy sinh nhiều mâu thuẫn, nhiều
mối quan hệ phức tạp, trong đó nổi lên là cuộc đấu tranh quyết liệt
giữa giai cấp thống thống trị và bị trị. Sự phân chia giai cấp và mâu
thuẫn đó thể hiện ở sự phân tuyến của nhân vật.
- Qua truyện cổ tích, tác giả dân gian nói về cuộc sống cực khổ, nhọc
nhằn, luôn chịu cảnh bất công của giai cấp mình.
+ Họ bị bóc lột sức lao động (Cây tre trăm đốt).
+ Họ bị lừa gạt (Tấm Cám, Thạch Sanh, Cây tre trăm đốt).
+ Họ bị đối xử bất công, bị khinh rẻ, chịu nhiều thua thiệt (Cây khế,
Sọ Dừa, Lấy vợ cóc…).
+ Cuộc sống nghèo khổ, khốn cùng (Chử Đồng Tử).
b.Truyện cổ tích không hề có bóng dáng của chủ nghĩa bi quan, mà
luôn tin vào tập thể, tin vào sự chiến thắng của lẽ phải, điều thiện.
- Trong đói nghèo, thiếu ăn, họ mơ về sự no ấm, đủ đầy (nồi cơm của
Thạch Sanh, lâu đài của Chử Đồng Tử, đảo vàng trong Cây khế…).
- Trong cảnh sống bất công, họ mơ về sự công bằng, dân chủ (Cây
khế, Cây tre trăm đốt).
- Họ tin vào sức mạnh của tình yêu có thể vượt qua những hố sâu
ngăn cách về địa vị: chàng trai nghèo lấy được công chúa, cô gái
nghèo lấy được vua.
- Họ tin vào sức sống bất diệt của mình: cô Tấm chết đi sống lại
nhiều lần, mỗi lần sống lại lại trở nên mạnh mẽ hơn; Sọ Dừa cởi bỏ
lốt quái dị trở thành chàng trai khôi ngô..
- Họ tin vào khả năng của mình sẽ chiến thắng cái ác, cái xấu (Sọ
Dừa, Lấy vợ cóc).
- Sự xuất hiện của Tiên, Bụt cũng là ước mơ, niềm tin của nhân dân
lao động về sức mạnh của lẽ phải, công lí và điều thiện.
- Cách kết thúc có hậu của các truyện cổ tích thần kì chính là sự thể
hiện niềm tin đạo đức , sự khẳng định lạc quan: ở hiền gặp lành, ác
giả ác báo.
3. Đánh giá:
- Truyện cổ tích ra đời trong hoàn cảnh xã hội có nhiều bất công. Tác
giả dân gian không ngần ngại khi phơi bày thực trạng khốn cùng
trong cuộc sống của mình. Song truyện cổ tích không hề gây cảm
giác bi thương, bi luỵ bởi tinh thần lạc quan thấm đẫm trong các tác
phẩm.
- Tinh thần lạc quan chính là sức mạnh tinh thần to lớn giúp họ vượt
lên hoàn cảnh sống bất công, ngặt nghèo. Đây là giá trị nhân văn sâu
sắc của truyện cổ tích.
Kết bài: đánh giá, tóm lại vấn đề