ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ ΤΙΜΩΝ

1. Προϋποθέσεις διαπραγμάτευσης της τιμής σε δημόσιες συμβάσεις (checklist)

A. Συμβάσεις με διάρκεια >12 μηνών

Η αναπροσαρμογή της τιμής
εφαρμόζεται μόνο αν, κατά τον
χρόνο παράδοσης των αγαθών,
συντρέχουν αθροιστικά οι εξής
συνθήκες:
Απαιτείται επίσης η συνδρομή των
προϋποθέσεων του άρθρ. 132 ν.
4412/2016, ήτοι:
Η τροποποίηση των τιμών της
σύμβασης θεωρείται κατά τεκμήριο μη β) του δέκα τοις εκατό (10%) της αξίας της αρχικής σύμβασης για τις συμβάσεις
ουσιώδης εφόσον η αξία της
τροποποίησης είναι κατώτερη και των συμβάσεις έργων.
δύο ακόλουθων τιμών:
1) έχουν παρέλθει τουλάχιστον 12 μήνες από την καταληκτική ημερομηνία
υποβολής των προσφορών, που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης,
2) ο δείκτης τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) είναι μικρότερος από -3% και μεγαλύτερος
από 3%,
3) η αναθέτουσα αρχή διαθέτει τις απαραίτητες πιστώσεις για την εφαρμογή της
αναπροσαρμογής της τιμής.
1) Οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της χρηματικής αξίας τους, προβλέπονται σε
σαφείς, ακριβείς και ρητές ρήτρες αναθεώρησης στα αρχικά έγγραφα της
σύμβασης
2) Πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν
δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή,
β) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης,
γ) οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της
αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίας- πλαίσιο.
3) Οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της αξίας τους, δεν είναι ουσιώδεις
α) των κατώτατων ορίων του άρθρου 5 ν. 4412/2016, και
υπηρεσιών και προμηθειών και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης για τις

Οι παραπάνω προϋποθέσεις θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά, η δε διοίκηση/ αναθέτουσα αρχή ενεργεί στο πλαίσιο άσκησης διακριτικής ευχέρειας,
 δηλαδή δεν είναι υποχρεωμένη να προβεί στην αναπροσαρμογή.
Β. Συμβάσεις με διάρκεια <12 μηνών

Σε αυτή την κατηγορία συμβάσεων,
η αναπροσαρμογή των τιμών
λαμβάνει χώρα σύμφωνα με τις
προϋποθέσεις του άρθρου 132 ν.
4412/2016 και ειδικότερα
επιτρέπεται όταν:
1) Οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της χρηματικής αξίας τους, προβλέπονται σε
σαφείς, ακριβείς και ρητές ρήτρες αναθεώρησης στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης
στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνονται και ρήτρες αναθεώρησης τιμών ή
προαιρέσεις, και
2) Πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν
δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή,

β) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης,

γ) οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής
σύμβασης ή της συμφωνίας- πλαίσιο.

δ) όταν οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της αξίας τους, δεν είναι ουσιώδεις.

Σημειώνεται ότι και σε αυτή την περίπτωση, η διοίκηση/αναθέτουσα αρχή ενεργεί στο πλαίσιο άσκησης διακριτικής ευχέρειας.

2. Οδηγός επαναδιαπραγμάτευσης τιμών

Βήμα 1ο: έλεγχος διάρκειας της σύμβασης

Βήμα 2ο: έλεγχος ύπαρξης τυχόν ρήτρας αναπροσαρμογής

Βήμα 3ο: επίκληση και απόδειξη των οικείων προϋποθέσεων

3. Προϊόντα κλάδου και Δείκτης Καταναλωτή

Ειδικώς ως προς την «μη Το καλάθι του καταναλωτή ή το
ένταξη» των προϊόντων καλάθι της νοικοκυράς αποτελεί το
του κλάδου σας που σύνολο αγαθών και υπηρεσιών βάσει
διατίθενται στις των οποίων υπολογίζεται ο δείκτης
υγειονομικές μονάδες στον τιμών καταναλωτή.
δείκτη καταναλωτή της
Ελληνικής Στατιστικής
Αρχής όπως σημειώνεται
στην από 28.03.2023
επιστολή του Συνδέσμου
Επιχειρήσεων Ιατρικών και
Βιοτεχνολογικών
προϊόντων, σημειώνουμε
ότι:
Η σύνθεση του καλαθιού, η επιλογή
δηλαδή των αγαθών και υπηρεσιών,
καθορίζεται από την τελευταία
διαθέσιμη Έρευνα Οικογενειακών
Προϋπολογισμών (ΕΟΠ) και άλλων
ερευνών αγοράς, και ενημερώνεται
ετησίως.

Η ταξινόμηση των ειδών του Κωδικός Είδος

καλαθιού βασίζεται στη διεθνή
06110001 ΕΙΔΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
ταξινόμηση της ατομικής
κατανάλωσης με βάση τον σκοπό 0611 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
COICOP, όπως αυτή έχει 06129 ΑΛΛΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
προσαρμοστεί στις ανάγκες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεταξύ των 0612 ΙΑΤΡΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
βασικών ομάδων που συνθέτουν το 06133 ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ
καλάθι του καταναλωτή είναι και η ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ
ομάδα «Υγείας» και ειδικότερα οι 06139 ΑΛΛΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
ακόλουθοι κωδικοί προϊόντων:
0613 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΣΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
 0612-3 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ
ΣΥΣΚΕΥΕΣ
061 ΦΑΡΜΑΚΑ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

4. Δυνατότητα αναπροσαρμογής των τιμών βάσει γενικών διατάξεων

Α. Η ανατροπή της οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης και η διορθωτική παρέμβαση του δικαστή κατά το άρθρο  388  ΑΚ

Σύμφωνα με τη νομολογία1, κατά τη διάταξη του άρθρου 388 ΑΚ2,

εάν, λαμβανομένης υπόψη της καλής πίστης και των
συναλλακτικών ηθών, οι συνθήκες, οι οποίες αποτέλεσαν το θεμέλιο
κατάρτισης δημόσιας σύμβασης, μεταβλήθηκαν εκ των υστέρων εκ
λόγων εκτάκτων και απροβλέπτων, εξαιτίας δε της συνδρομής των
λόγων αυτών η εκπλήρωση της παροχής, ενόψει και της
αντιπαροχής, κατέστη υπερμέτρως επαχθής, το δικαστήριο
δύναται, παρεμβαίνοντας διορθωτικά στη σύμβαση, να αναγάγει
κατ’ απόκλιση από τα συμφωνηθέντα, την παροχή στο προσήκον
μέτρον. Η εν λόγω δε αναπροσαρμογή της παροχής έναντι της
αντιπαροχής, που αποβλέπει στην εξασφάλιση της διατήρησης της
ισορροπίας της σύμβασης, η οποία διαταράχθηκε εκ των ανωτέρω
εκτάκτων και απροβλέπτων λόγων, συνιστά αποζημίωση, η οποία,
κατά τον νόμο, περιορίζεται στο προσήκον μέτρον.
1
Βλ. ΣτΕ 2625/2014, 2702/2011, 1136/1999, ΔιΔικ 2001 σ. 507, ΑΠ 988/2012, ΔΕφΑθην. 379/2003, 118/2004. Πρβλ. επίσης ΣτΕ 636-637/2007, 262/2006.
2
(1) Αν τα περιστατικά στα οποία κυρίως, ενόψει της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, τα μέρη στήριξαν τη σύναψη αμφοτεροβαρούς σύμβασης,
μεταβλήθηκαν υστέρα, από λόγους που ήταν έκτακτοι και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, και από τη μεταβολή αυτή η παροχή του οφειλέτη, ενόψει και της
αντιπαροχής, έγινε υπέρμετρα επαχθής, το δικαστήριο μπορεί κατά την κρίση του με αίτηση του οφειλέτη να την αναγάγει στο μέτρο που αρμόζει και να
αποφασίσει τη λύση της σύμβασης εξολοκλήρου ή κατά το μέρος που δεν εκτελέστηκε ακόμη. (2) Αν αποφασιστεί η λύση της σύμβασης, επέρχεται απόσβεση
των υποχρεώσεων παροχής που πηγάζουν απ' αυτήν και οι συμβαλλόμενοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να αποδώσουν τις παροχές που έλαβαν κατά τις
διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.
 Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται, ωστόσο, η άσκηση ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων, η δε αναπροσαρμογή της σύμβασης
λαμβάνει χώρα κατόπιν έκδοσης σχετικής δικαστικής απόφασης.
Το εν λόγω δικαίωμα, ειδικότερα, ενεργοποιείται είτε με προσφυγή
που ασκεί ο ενδιαφερόμενος, εφόσον έχει προηγηθεί εκτελεστή
διοικητική πράξη (πράξη ή παράλειψη), απορριπτική σχετικού
αιτήματος του ιδιώτη και μετά την τήρηση της κατά νόμο
απαιτούμενης ενδικοφανούς διοικητικής διαδικασίας, όταν η
τελευταία απαιτείται (λ.χ. άρθρ. 174, 198, 205 του ν. 4412/2016), είτε
με αγωγή όταν με αυτή διώκεται η ικανοποίηση χρηματικής
αξίωσης που είναι απόρροια της εν λόγω διαπλαστικής επέμβασης
του δικαστή.

Β. Η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου  288  ΑΚ στις δημόσιες συμβάσεις

Ομοίως, το αρμόδιο δικαστήριο μπορεί, εάν αυτό δεν επιτεύχθηκε

κατά την ενώπιον των διοικητικών οργάνων διαδικασία, να
παρεμβαίνει διορθωτικά στη σύμβαση, καθορίζοντας ακόμη και
κατά παρέκκλιση από τα συμφωνηθέντα, την παροχή και την
αντιπαροχή, όταν αυτό επιβάλλεται από την καλή πίστη και τα
συναλλακτικά ήθη.

Η εν λόγω προσέγγιση αποκτά σημασία ιδίως στις περιπτώσεις

εκείνες, κατά τις οποίες συντρέχουν απρόβλεπτες συνθήκες, οι
οποίες, ωστόσο, δεν συνεπάγονται την εφαρμογή του άρθρου 388
του Αστικού Κώδικα, και οι οποίες καθιστούν, εντούτοις, την
παροχή που οφείλεται από έναν από τους αντισυμβληθέντες
υπερμέτρως επαχθή και μάλιστα σε βαθμό που υπερβαίνει τον
κίνδυνο που μπορεί να αναληφθεί από αυτόν, σύμφωνα με την
καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη.

Απαιτείται, ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή άσκηση ενδίκου βοηθήματος ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου και έκδοση σχετικής προς τούτο
δικαστικής απόφασης.