ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

EYAΝΘΙΑ ΦΩΤΟΥ

ΣΕΛ. 411-444
 ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ1

Αποτελούν παρέκκλιση της γενικής αρχής της ιδιωτικής αυτονομίας και

ελευθερίας των Συμβάσεων (361ΑΚ) που διέπει το Αστικό Δίκαιο.

Βασική και συνταγματικά» κατοχυρωμένη αρχή του δικαίου είναι η

διαφύλαξη του δικαιώματος ελεύθερης ανάπτυξή της προσωπικότητας κάθε
ατόμου και ελεύθερης συμμετοχής του, μεταξύ των άλλων, στην οικονομική
ζωή (Σ 5 § 1). Εξειδίκευση αυτής της αρχήs αποτελεί η αρχή τns ελευθερίας
των συμβάσεων ( ΑΚ 361), η οποία εκδηλώνεται θετικά» μεν με τη
διασφάλιση του δικαιώματος κάθε προσώπου να συνάπτει σύμβαση με
όποιον αντισυμβαλλόμενο επιλέξει και με όποιους όρους συμφωνήσει,
αρνητικώς δε με την προστασία του δικαιώματος κάθε προσώπου να απέχει
από τη σύναψη συμβάσεων.

Όμως η οικονομική δραστηριότητα, ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια, έχει

αναπτύξει τη δική της δυναμική. Εμφανής είναι η τάση συγκέντρωσης
οικονομικής δύναμης σε λίγες μεγάλες ισχυρότατες επιχειρήσεις και η
δημιουργία μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών θέσεων στην αγορά προϊόντων
και υπηρεσιών. Μέσα σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον θα ήταν αυταπάτη
να μιλά κανείς για συμβατική ελευθερία, αφού αυτή σε πολλές περιπτώσεις
υφίσταται μόνο τυπικά» και κατά το γράμμα του νόμου, αλλά όχι
ουσιαστικώς στην πράξη των συναλλακτικών σχέσεων. Οι συναλλασσόμενοι
συνήθως δεν έχουν την ίδια διαπραγματευτική ισχύ και κατά συνέπεια ο ένας
μπορεί να επιβάλει στον άλλον τους δικούς του όρους, όσο επαχθείς και αν
είναι αυτοί, εκμεταλλευόμενος την ανάγκη του να καταρτίσει τη σύμβαση.
Στο νέο αυτό (σε σχέση ιδίως με τον χρόνο θέσης σε ισχύ του ΑΚ) οικονομικό
πλαίσιο οφείλει να προ- σαρμοσθεί το δίκαιο.

1
Πηγή των σημειώσεων αποτελεί το σύγγραμμα «Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου» Α. Γεωργιάδης, 4 η έκδοση

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 2

Πράγματι, σε ορισμένες περιπτώσεις το δίκαιο υποχρεώνει τον λήπτη
προτάσεως να την αποδεχθεί και να επιφέρει έτσι την κατάρτιση της
συμβάσεως (αναγκαστική σύμβαση). Άλλοτε πάλι, επειδή οι όροι της
συμβάσεως επιβάλλονται από τον οικονομικά» ισχυρότερο συμβαλλόμενο, ο
νόμος προβλέπει τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου του περιεχομένου τους
(Γενικοί Όροι των Συναλλαγών, συμβάσεις προσχωρήσεως).

Μια άλλη εκδήλωση της συμβατικής ελευθερίας είναι ο κανόνας «pacta sunt
servanda», σύμφωνα με τον οποίο εκείνος που καταρτίζει μια σύμβαση
οφείλει να την τηρήσει· δεν μπορεί να αποδεσμευτεί από αυτή επειδή απλά
αργότερα μετανόησε.

1.ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ= είναι οι συμβάσεις οι οποίες συνάπτονται όταν

ο λήπτης προτάσεως είναι υποχρεωμένος να συμβληθεί [=στερείται τη
συμβατική του ελευθερία]. Η παραπάνω υποχρέωση του λήπτη στηρίζεται
στις εξής νομικές βάσεις:

 Σε διάταξη νόμου με την οποία δημιουργείται η υποχρέωση

αποδοχής της πρότασης κυρίως σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας
που αποτελούν κρατικά μονοπώλια [=πχ. ΕΥΔΑΠ, ΟΑΣΑ)
 Σε διάταξη νόμου που επιβάλλει υποχρέωση υποβολής πρότασης
για κατάρτιση μις σύμβασης με δυνατότητα επιλογής
αντισυμβαλλόμενου [πχ. υποχρέωση κατάρτισης σύμβασης για την
ασφάλιση αστικής ευθύνης].
 Στην ΑΚ 281 με βάση την οποία μπορεί να θεμελιωθεί υποχρέωση
ορισμένων επιχειρήσεων που κατέχουν de facto μονοπώλιο ή
ολιγοπώλιο στην αγορά, να αποδέχονται τις προτάσεις για σύναψη
συμβάσεων .[πχ. καταχρηστική η άρνηση φαρμακοποιού να
πωλήσει φάρμακο σε πελάτη όταν δεν υπάρχει άλλο φαρμακείο σε
συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.]
Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 3
 2.ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΕΩΣ =είναι οι συμβάσεις στις οποίες ο
συμβαλλόμενος έχει δικαίωμα σύναψης ή μη σύναψης σύμβασης, αλλά
σε περίπτωση σύναψης δεν είναι σε θέση διαπραγμάτευσης των
όρων .Επομένως, προσχωρεί σε σύμβαση με ήδη διατυπωμένους όρους οι
οποίοι είναι συνήθως τυποποιημένοι. Οι όροι αυτοί διατυπώνονται από
τον συναλλασσόμενο που βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη οικονομική θέση.

Σχέση αναγκαστικής σύμβασης +σύμβασης προσχωρήσεως=

Πρόκειται για συμπληρωματικές συμβάσεις =
 Ο προτείνων είναι το αδύνατο μέρος το οποίο έχει το
δικαίωμα να συνάψει ή να μη συνάψει τη σύμβαση ,αλλά
δεν έχει δικαίωμα διαμόρφωσης των όρων.
 Ο αποδέκτης είναι το δυνατό μέρος το οποίο δεν έχει το
δικαίωμα να αρνηθεί τη σύναψη σύμβασης ,αλλά έχει το
δικαίωμα να διαμορφώσει το ίδιο του όρους της σύμβασης.
=>Ισορροπία μεταξύ των άνισων οικονομικώς
συναλλασσομένων.

3.ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ =

Α.ΈΝΝΟΙΑ =οι γενικοί όροι συναλλαγών αποτελούν τυποποιημένους

όρους οι οποίοι προορίζονται να αποτελούν περιεχόμενο συνήθως
μεγάλου αριθμού ομοιόμορφων συμβάσεων που έχουν διαμορφωθεί
πριν τη σύναψη των συμβάσεων αυτών από τον οικονομικά και
οργανωτικά ισχυρότερο συναλλασσόμενο .Οι Γ.Ο.Σ. αναφέρονται σε :

 Συμβάσεις που συνάπτει μια εταιρεία με του πελάτες της [πχ

εταιρεία τηλεπικοινωνιών].
 Συμβάσεις ομάδας εταιρειών που παρέχουν στο κοινό παρόμοια
αγαθά και υπηρεσίες [πχ ασφαλιστικές εταιρείες].

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 4

 Η έννοια των Γ.Ο.Σ. εξειδικεύεται στον Ν. 2251/1994, όπως
τροποποιήθηκε με το ν.3587/2007 [=νόμος για την προστασία του
καταναλωτή]:

Περιεχόμενο του νόμου:

Αρθ 2ΠΑΡ.1=Οι Γ.Ο.Σ. είναι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των

προτέρων για μελλοντικές συμβάσεις ανάμεσα σε προμηθευτές και
καταναλωτές.
Αρθ 2ΠΑΡ.10=οι διατάξεις του νόμου εφαρμόζονται για κάθε όρο
σύμβασης που δεν αποτέλεσε αντικείμενο ατομικής
διαπραγμάτευσης.
Αρθ 1ΠΡ.4=νομοθετικοί ορισμοί προμηθευτή και καταναλωτή.

Ο έλεγχος των Γ.Ο.Σ. γίνεται σε δύο στάδια:

1ο= έλεγχος της ένταξης των όρων στη σύμβαση =έλεγχος
περιεχομένου όρων
2ο= -έλεγχος ερμηνείας περιεχομένου όρων
-έλεγχος κύρους περιεχομένου όρων
Β.ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ=
Ανακύπτουν οι εξής περιπτώσεις ως προς την ένταξη των Γ.Ο.Σ.
στην κάθε ατομική σύμβαση:
 Το σύνολο των όρων περιλαμβάνονται στο κείμενο της
σύμβασης και οι υπογραφές των μερών τίθενται στο τέλος
του κειμένου=> ρητή αποδοχή των όρων από τους
συμβαλλομένους.
 Οι υπογραφές τίθενται το τέλος του κειμένου της σύμβασης
μέσα στο οποίο υπάρχει ,όμως ρητή αναφορά στους Γ.Ο.Σ.
και παραπομπή .Αναγράφονται σε μέρος του

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 5

 εγγράφου που δεν καλύπτεται από τις υπογραφές
=>ρητή αποδοχή από τους συμβαλλομένους.
 Αρκεί για την ενσωμάτωση των Γ.Ο.Σ. η γνώση του
καταναλωτή για την ύπαρξη και το περιεχόμενό τους κατά το
χρόνο σύναψης της σύμβασης=> σιωπηρή αποδοχή των
όρων από του συμβαλλομένους.
 Ο αντισυμβαλλόμενος όφειλε να γνωρίζει ότι συνηθίζεται
κατά τα συναλλακτικά ήθη και την καλή πίστη η χρήση
Γ.Ο.Σ.=> αποδοχή των όρων από του συμβαλλομένους.

Σημειώνεται ότι κριτήριο για την ενσωμάτωση των

όρων στις ατομικές συμβάσεις ,αποτελεί :η
δυνατότητα του αντισυμβαλλομένου να
εναντιωθεί στους όρους πριν τη σύναψη της
σύμβασης ή τουλάχιστον να απόσχει από αυτήν.

Γ.ΕΡΜΗΝΕΙΑ:
Βασικοί ερμηνευτικοί κανόνες:
 για την ερμηνεία των Γ.Ο.Σ. λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη
προστασίας των καταναλωτών [=Α 2ΠΑΡ.4]
 σε περίπτωση αμφιβολίας, οι όροι ερμηνεύονται υπέρ του
καταναλωτή [Α 2ΠΑΡ.4ΕΔ.Β΄]
 όταν ελέγχονται οι Γ.Ο.Σ. στο πλαίσιο άσκησης συλλογικής
αγωγής από ενώσεις καταναλωτών ,προτιμάται η
δυσμενέστερη για τον καταναλωτή ερμηνευτική εκδοχή
εφόσον αυτή οδηγεί σε απαγόρευση διατύπωσης και χρήσης
του σχετικού όρου.

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 6

 Δ.ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΈΛΕΓΧΟΣ =μετά την ερμηνεία των γενικών
όρων ,πρέπει να ελεγχθεί αν αυτοί αντίκεινται στο νόμο και
επομένως πάσχουν από ακυρότητα. [ΑΚ 174]

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (ΓΟΣ)

ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
[σελ. 420-425]
Αν σε ΓΟΣ χρησιμοποιούνται καταχρηστικοί όροι, με τους οποίους ο
έμπορος εκμεταλλεύεται την υπερέχουσα θέση του, είναι άκυροι. Ο 2251/94,
συμμορφούμενος με κοινοτική οδηγία, θεωρεί τέτοιους όρους ικανούς να
δημιουργήσουν σημαντική ανισορροπία – ουσιώδη απόκλιση από την
ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μερών. Για να κριθεί ένας όρος
καταχρηστικός θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το είδος της σύμβασης, ο σκοπός
της, η φύση και ο σκοπός των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Στο ίδιο νόμο απαριθμούνταν ενδεικτικά κάποιες περιπτώσεις
καταχρηστικών ΓΟΣ.
Για παράδειγμα:
1. Ο προμηθευτής σε περίπτωση πλημμελούς εκπλήρωσης παροχής,
ευθύνεται μόνο ως την αξία του πωλούμενου πράγματος. Ο όρος αυτός
είναι καταχρηστικός διότι σημαίνει παραίτηση του καταναλωτή να
ζητήσει σύμφωνα με το 298ΑΚ αποκατάσταση τόσο της θετικής όσο
και της αποθετικής (αρνητικής) ζημίας.
2. Επίσης καταχρηστικός είναι ο όρος που ορίζει ως αποκλειστικά αρμόδια
τα δικαστήρια του προμηθευτή, διότι αν ο καταναλωτής διαμένει σε
άλλη περιφέρεια θα πρέπει να υποβληθεί σε σημαντικά έξοδα
προκειμένου να ξεκινήσει δικαστικό αγώνα.
3. Όρος σε πώληση με παρακράτηση κυριότητας, όπου αν ο καταναλωτής
καθυστερήσει έστω και μια δόση, ο καταναλωτής μπορεί να
υπαναχωρήσει, να απαιτήσει πίσω το πράγμα και να κρατήσει όλες τις
καταβληθείσες δόσεις μέχρι τότε.

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 7

 Παρατήρηση: Ο ίδιος ο νόμος 2251/94 εμπεριέχει ειδικά ερμηνευτικά
κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία οι διατάξεις του θα πρέπει να ερμηνεύονται
υπέρ του καταναλωτή.
Από το συνδυασμό των άρθρων 281 και 288 ΑΚ προκύπτει ότι η
συμβατική ελευθερία δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικά, δηλαδή, δεν θα
πρέπει «από μηχανισμό» συνδιαμόρφωσης των συμβατικών σχέσεων να
μετατρέπεται σε μηχανισμό αυθαίρετης επιβολής της βούλησης του
ισχυρότερου μέρους. Έτσι η επιβολή από το ισχυρότερο μέρος συμβατικών
όρων που αντίκειται στα χρηστά ήθη και στον οικονομικό και κοινωνικό
σκοπό του δικαιώματος έχει ως συνέπεια την ακυρότητα των όρων αυτών.
Όροι αντίθετοι στο 178 και 179 ΑΚ = άκυροι – υπέρμετρη δέσμευση
της ελευθερίας.
Ο έλεγχος των ΓΟΣ βάσει των παραπάνω άρθρων δεν έχει ιδιαίτερη
πρακτική σημασία διότι ο νόμος 2251/94 (όπως αυτός έχει τροποποιηθεί με
τον 3587/2007) εμπεριέχει εκτενέστερη προστασία σε σχέση με το 178 και 179
ΑΚ. Διατηρούν όμως τη σημασία τους για όρους που δεν ρυθμίζονται από το
νόμο 2251/94.
Μερική ακυρότητα: αν ένας όρος κριθεί άκυρος εφαρμόζεται το 181
ΑΚ (μερική ακυρότητα). Για το αν μπορεί να επέλθει ακυρότητα ολόκληρης
της δικαιοπραξίας εξαιτίας του καταχρηστικού όρου, η απάντηση θα πρέπει να
είναι αρνητική διότι τον καταχρηστικό όρο τον θέτει συνήθως το ισχυρότερο
μέρος και θα ήταν ανεπιεικές να του αναγνωρίζεται το δικαίωμα να
αποδεσμεύεται ολοσχερώς από τη σύμβαση και να απαλλάσσεται από τις
υποχρεώσεις του εξαιτίας του καταχρηστικού όρου που ο ίδιος έθεσε.
Ο νόμος 2251/94 παρέχει τη δυνατότητα σε ενώσεις καταναλωτών να
ασκούν αγωγές για την προστασία των γενικότερων συμφερόντων του
καταναλωτή. Για να νομιμοποιείται η ένωση σε άσκηση αγωγής θα πρέπει να
έχει τουλάχιστον 500 μέλη τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο
καταναλωτών τουλάχιστον ένα (1) έτος. Αίτημα της αγωγής είναι η παράλειψη
καταχρηστικής συμπεριφοράς του προμηθευτή (ασφαλιστικά μέτρα π.χ. για τη
δέσμευση επικίνδυνων για την ζωή και την υγεία των καταναλωτών

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 8

ελαττωματικών προϊόντων, αξίωση ηθικής βλάβης χωρίς να προϋποθέτει
βλάβη καταναλωτών αλλά λειτουργεί ακυρωτικά. Τα χρήματα αυτά
διατίθενται σε κοινωφελείς σκοπούς σχετικά με την προστασία του
καταναλωτή).

4.ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΑΠΤΟΜΕΝΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ

Α.ΈΝΝΟΙΑ=

είναι κάθε σύμβαση παροχής αγαθών ή υπηρεσιών που καταρτίζεται με

πρωτοβουλία του προμηθευτή χωρίς ρητή πρόσκληση από τον
καταναλωτή. Βασικά χαρακτηριστικά των συμβάσεων αυτών είναι:

 Ο τόπος της συναλλακτικής επαφής να είναι ένας χώρος ,στον

οποίο ο καταναλωτής βρίσκεται για άλλον λόγο και όχι για την
προμήθεια του συγκεκριμένου αγαθού.
 Ο προμηθευτής να έχει συναλλακτική πρωτοβουλία, ώστε ο
καταναλωτής αιφνιδιάζεται.
Ο τόπος και ο χρόνος σύναψης της σύμβασης δημιουργούν
ιδιαίτερες συνθήκες ψυχολογικής πίεσης στον καταναλωτή .Υπό τις
συνθήκες αυτές, προσβάλλεται η συμβατική ελευθερία του
καταναλωτή και ο νομοθέτης την αποκαθιστά
δίνοντάς του το χρόνο επανεξέτασης της απόφασης
και παραχωρώντας του το δικαίωμα της υπαναχώρησης.
Β.ΈΓΓΡΑΦΟΣ ΤΥΠΟΣ-ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ=
-Οι συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος υπόκεινται
συστατικό τύπο ιδιωτικού εγγράφου το οποίο πρέπει να
παραδίδεται στον καταναλωτή .

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 9

 -Ο καταναλωτής έχει δικαίωμα υπαναχώρησης από τη σύμβαση
εντός 14 ημερών από τότε που παρέλαβε το έγγραφο .Το δικαίωμα
υπαναχώρησης χορηγείται από το νόμο και μπορεί να ασκηθεί
ακόμη και αν δεν συντρέχει κανένας λόγος.

5.ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΑΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ=

Α.ΈΝΝΟΙΑ= είναι κάθε σύμβαση που αφορά αγαθά ή υπηρεσία και

συνάπτεται στο πλαίσιο ενός συστήματος προμήθειας αγαθών ή παροχής
υπηρεσιών από απόσταση. Δεν υπάρχει ταυτόχρονη φυσική παρουσία
του προμηθευτή και του καταναλωτή, αλλά χρησιμοποιούνται μέσα
τεχνικής επικοινωνίας από απόσταση για διαβίβαση των δηλώσεων
πρότασης και αποδοχής.

Β.ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΣΕΙΣ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ =η σύμβαση είναι άκυρη αν ο

καταναλωτής δεν ενημερώθηκε έγκυρα για τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

 Ταυτότητα-διεύθυνση του προμηθευτή

 Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά των αγαθών-υπηρεσιών
 Το τίμημα
 Τις δαπάνες μεταφοράς
 Φόρο προστιθέμενης αξίας
 Τρόπο πληρωμής-εκτέλεσης της σύμβασης

Γ.ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΥΤΟΚΛΗΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΑΓΑΘΩΝ =δεν επιτρέπεται η

αποστολή στον καταναλωτή αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών χωρίς
προηγούμενη παραγγελία ,εάν ο καταναλωτής καλείται να τα αποκτήσει
έναντι πληρωμής =>αν γίνει τέτοια αποστολή ,ο καταναλωτής έχει
δικαίωμα διαθέσεως των αγαθών κατά την κρίση του ,χωρίς να οφείλει
οποιοδήποτε τίμημα στον προμηθευτή.

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 10

 Δ.ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ= επιτρέπεται η
χρήση κάθε είδους μέσου επικοινωνίας που δεν προσβάλλει την
ιδιωτική ζωή του καταναλωτή. Έτσι, δεν χρησιμοποιούνται από
τον προμηθευτή τηλεμοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή άλλο
ηλεκτρονικό μέσο επικοινωνίας χωρίς τη ρητή συναίνεση του
καταναλωτή.

Ε.ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ= ο καταναλωτής έχει δικαίωμα να

υπαναχωρήσει από τη σύμβαση ακόμη και αν αυτή έχει συναφθεί. Αρκεί
ακόμη και απλή μεταμέλεια του καταναλωτή. Η υπαναχώρηση ασκείται
εντός προθεσμίας 14 ημερών η οποία αρχίζει για τα μεν αγαθά από την
παραλαβή τους ,για τις δε υπηρεσίες από την ημερομηνία παραλαβής των
εγγράφων που ενημερώνουν τον καταναλωτή ότι έχει καταρτισθεί η
σύμβαση.

6.ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΡΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ Ή ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟ :

Α.ΈΝΝΟΙΑ =ο διαγωνισμός αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση

σύναψης σύμβασης σύμφωνα με διαδικασία που προκαθορίζεται από
ένα από τα δύο μέρη .Η διαδικασία αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

 Πρόσκληση προς τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν προτάσεις

που να συμμορφώνονται προς τους καθορισμένους όρους.
 Υποβολή προτάσεων
 Αποδοχή μέσω κατακύρωσης της πρότασης που είναι πιο
συμφέρουσα κατά την κρίση του προκηρύξαντος .Ο διαγωνισμός
μπορεί να είναι πλειοδοτικός [=αποσκοπεί στην κατάρτιση
συμβάσεως έναντι του μεγαλύτερου δυνατού τιμήματος] ή
μειοδοτικός [=αποσκοπεί στην κατάρτιση σύμβασης έναντι του
χαμηλότερου δυνατού τιμήματος.]

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 11

 Β.ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ=ΑΚ 199=η κατάρτιση της σύμβασης
ολοκληρώνεται με την κατακύρωση ,δηλαδή αποδοχή της
πρότασης [=προσφοράς] που υποβλήθηκε με της συμμετοχή .Η
προσφορά αποτελεί δήλωση βουλήσεως απευθυντέα προς τον
προκηρύξαντα και αυτός που υπέβαλε την πιο συμφέρουσα
[=υπερθεματιστής] δεσμεύεται μέχρι να δοθεί καλύτερη προσφορά
ή να ματαιωθεί η κατακύρωση.

Γ.ΌΡΟΙ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ =η προκήρυξη μπορεί να

περιλαμβάνει όρους διεξαγωγής του διαγωνισμού:
 Καταβολή αρραβώνα
 Υποχρέωση εχεμύθειας
 Τήρηση επιταγών καλής πίστης κλπ.
Γενικά ,είναι πιθανό, μεταξύ του προκηρύξαντος και του
προσφέροντος να έχει καταρτισθεί μία σύμβαση που
καθορίζει τους όρους και κανόνες της διεξαγωγής του
διαγωνισμού. [=ρύθμιση προσυμβατικών σχέσεων ].Η
συγκεκριμένη σύμβαση διέπεται, λοιπόν, από τις ΑΚ 197-
198.Παράβαση των υποχρεώσεων που
απορρέουν από μία τέτοια σύμβαση παράγει
ενδοσυμβατική ευθύνη.

7.ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΚΑΤΑΡΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Α.ΈΝΝΟΙΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ =ηλεκτρονικά καταρτιζόμενες

συμβάσεις είναι αυτές στις οποίες τα διαβιβαζόμενα δεδομένα μπορεί να
τελούν σε νοηματική συνοχή μεταξύ τους και να συγκροτούν δήλωση
βουλήσεως και ειδικότερα πρόταση για κατάρτιση σύμβασης ή αποδοχής
πρόταση .Η παραπάνω διαδικασία επιτρέπεται λόγω των σύγχρονων
τεχνικών εφαρμογών της πληροφορικής που επιτρέπουν τη διαβίβαση

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 12

 δεδομένων μεταξύ δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Τα δίκτυα αυτά
μπορεί να είναι ανοικτά ή κλειστά.

 Ανοικτά =σε αυτά μπορεί να έχει πρόσβαση οποιοσδήποτε

έχει τις τεχνικές γνώσεις ,χωρίς να ισχύουν κάποιοι κοινώς
αποδεκτοί κανόνες ρύθμισης της επικοινωνίας [πχ. internet
].Οι κανόνες αυτοί ονομάζονται κανόνες τυποποίησης
 Κλειστά =σε αυτά μπορούν να μετέχουν μόνο ορισμένα
πρόσωπα που αποδέχονται συγκεκριμένους κανόνες
ρύθμισης της επικοινωνίας. [πχ. EDI]

Η ηλεκτρονική κατάρτιση συμβάσεων δικαιολογείται από λόγους

οικονομικής σκοπιμότητας:

 Μείωση του λειτουργικού κόστους

 Αύξηση παραγωγικότητας
 Ταχύτητα συναλλαγών
 Κατάργηση εγγράφων
 Εξοικονόμηση εξόδων και χρόνου

Β.Η ΔΗΛΩΣΗ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΔΙΚΤΥΩΝ =τα δίκτυα ηλεκτρονικών

υπολογιστώ αποτελούν μόνο το μέσο διαβίβασης μιας δήλωσης
βούλησης που έχει ήδη συντελεστεί πριν ο δηλών την αποστείλει
ηλεκτρονικώς .

Πρέπει να επισημανθούν τα εξής:

o Η δήλωση βούλησης συντελείται με πληκτρολόγηση δεδομένων και

απεικόνιση στον υπολογιστή και περιέρχεται στο λήπτη τη στιγμή
που τα δεδομένα εισέρχονται στον υπολογιστή

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 13

 o Κάθε μέρος φέρει ευθύνη ως προς τα περιστατικά που αλλοιώνουν
τα διαβιβαζόμενα δεδομένα.
o Ειδική ρύθμιση για το ηλεκτρονικό εμπόριο= πλήρης ενημέρωση
του αποδέκτη των υπηρεσιών από το φορέα παροχής της
παραγγελίας, παροχή όλων των τεχνικών διευκολύνσεων για
διόρθωση λαθών κατά τον ηλεκτρονικό χειρισμό. [π.δ. 131/2003]

Γ.ΈΛΛΕΙΨΗ ΈΓΓΡΑΦΟΥ ΤΥΠΟΥ= το ηλεκτρονικό έγγραφο δεν μπορεί

να εξομοιωθεί με το έγγραφο κατά την έννοια του ΑΚ, καθώς δεν
φέρει μόνιμη υλική ενσωμάτωση και χειρόγραφη υπογραφή. Όμως,
κατά πάγια πρακτική τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν :

 Ότι το ηλεκτρονικό μήνυμα εξομοιώνεται με έγγραφο στις μεταξύ

τους σχέσεις.
 Ότι παραιτούνται αμοιβαίως από ένσταση ακυρότητας της
δικαιοπραξίας λόγω έλλειψης τύπου.

Δ.ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΟΓΡΑΦΗ =το π.δ. 150/2001 ενσωμάτωσε στην

ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία της Ε.Ε. ως προς το
νομικό πλαίσιο των ηλεκτρονικών υπογραφών. Συγκεκριμένα, τα
σημαντικότερα άρθρα είναι:

 Α 3 ΠΑΡ.1=η προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή επέχει θέση

ιδιόχειρης υπογραφής αν βασίζεται σε αναγνωρισμένο
πιστοποιητικό
 Α 2 ΑΡ.1=ορισμός ηλεκτρονικής υπογραφής =το σύνολο δεδομένων
σε ηλεκτρονική μορφή που είναι συνημμένα σε άλλα ηλεκτρονικά
δεδομένα.
=>τεχνική εξομοίωση της ηλεκτρονικής και ιδιόχειρης υπογραφής
=>τα έγγραφα που φέρουν ηλεκτρονική υπογραφή θεωρούνται
έγγραφα με την έννοια της ΑΚ 160.

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 14

 Ε.ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΗΛΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ =σύμφωνα με τη
νομολογία ,οι μαγνητικές εγγραφές σε ηλεκτρονικό υπολογιστή
εξομοιώνονται με μηχανικές απεικονίσεις κατά την έννοια της διάταξης
444 αρ. 3 ΚΠολΔ και επομένως έχουν αποδεικτική αξία του εγγράφου
κατά την 445 ΚΠολΔ.

ΣΤ.ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ =

 Συμβάσεων ηλεκτρονικής επικοινωνίας =σύμβαση-πλαίσιο

 Κανόνων τυποποίησης =συμβατική ρύθμιση της μεθόδου
διαβίβασης μελλοντικών δηλώσεων βούλησης με
σκοπό την κατάρτιση ιδιαίτερων συμβάσεων# μη τήρησή τους=
>μη κατανόηση περιεχομένου δήλωσης
 Διαδικασιών τεκμηρίωσης= αποδεικτικές συμβάσεις-συμβατικά
μαχητά αποδεικτικά τεκμήρια =>σε περίπτωση
αμφισβήτησης περιεχομένου /
γνησιότητας της διαβιβαζόμενης δήλωσης βουλήσεως ,ο
συμβαλλόμενος στον οποίο διαβιβάστηκε η δήλωση αρκεί να
αποδείξει ότι τήρησε τις συνομολογημένες διαδικασίες
τεκμηρίωσης.

Ζ.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ν.2251/1994 =στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η

δήλωση βούλησης μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών γίνεται μεταξύ
προμηθευτών και καταναλωτών ,εφαρμόζεται ο ν.2251/1994 για την
προστασία του καταναλωτή. Κυρίως τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις
που αφορούν τις συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος , τις
συμβάσεις που καταρτίζονται από απόσταση και τους Γ.Ο.Σ.

Η.ΔΗΛΩΣΗ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ =οι δηλώσεις

ανθρώπινης βούλησης μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ,που αναλύθηκαν

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 15

 παραπάνω ,θα πρέπει να διακρίνονται από τις δηλώσεις βουλήσεως που
ολοκληρώνονται από τον ίδιο τον ηλεκτρονικό υπολογιστή .Σε αυτή την
περίπτωση ο υπολογιστής με βάση ένα πρόγραμμα επεξεργάζεται
διάφορα στοιχεία ,σχηματίζει ορισμένη «βούληση» [=προϊόν
αυτοματοποιημένης διαδικασίας κατόπιν ενέργειας με ανθρώπινη πράξη]
και προβαίνει στη δήλωσή της. Γίνεται δεκτό ότι και η δήλωση βουλήσεως
με τον παραπάνω τρόπο αποτελεί δήλωση βουλήσεως κατά την έννοια
της ΑΚ ,η οποία καταλογίζεται στο πρόσωπο για λογαριασμό του οποίου
λειτουργεί ο υπολογιστής.

Ιδιαίτερες περιπτώ σεις συμβά σεων, Ευανθία Φώ του Σελίδα 16