Sinyaller ve Sistemler

Final Ödevi

Teslim Tarihi: 28.01.2021 Saat:23:55

Ön Bilgi

1- Matlab’da fft() ve fftshift() Komutları

Matlab ile N uzunluğundaki bir x sinyalinin Fourier transformu aşağıdaki gibi

hesaplanabilir

fourier_transform_x=fft(x)

Fourier transform sonucunu frekans ekseninde merkezi 0 Hz olacak biçimde ifade

etmek için fftshift() komutu kullanılır.

shifted_fourier_trasnform = fftshift(fourier_transform_x)

Sinyalin Fourier transformunu çizdirirken, ayrık zamanlı sinyallerin Fourier

transformunun 2 ile periyodik olduğu unutulmamalıdır. Dolayısı ile

f = linspace(-Fs/2,Fs/2,length(shifted_fourier_trasnform))

olacak sekilde frekans ekseni tanımladıktan sonra figürler stem() fonksiyonu ile aşağıdaki gibi
figürler çizdirilebilirler.

stem(f, abs(fourier_trasnform_shift)

2- DTMF (Dual Tone Multi-Frequency)

Telefon tuş takımında bir tuşa basıldığında, bu tuşa karşılık gelen iki adet sinüzoidal sinyalin
toplamından oluşan bir sinyal telefon hattından iletilir. Sinyallerden birinin frekansı sütun
frekansından, diğerinin frekansı da satır frekansından meydana gelir. Bu sistem DTMF (Çift
Tonlu Çok Frekanslı) olarak isimlendirilir. Soldan sağa doğru sütun frekansları 1209, 1306, and
1477 Hz’tir. Yukarıdan aşağıya satır frekansları ise 697, 770, 852 ve 941 Hz’tir. Standart olarak
her bir ton en az 40 ms uzunluğunda ve tonlar arası yine en az 40 ms olmalıdır. Aşağıdaki
şekilde tuş takımının bir örneğini görülmektedir.
 Şekil 1: Tuş Takımı

3- Final Ödevi Prosedürü

3.1 Sinüzoidal Sinyal Örneği (15 puan)

Frekansı f1  10 Hz ve frekansı f 2  50 Hz olan iki sinüzoidal sinyal aşağıdaki sinyali

oluşturmaktadır

x (t )  3cos(2 f1t )  5cos(2 f 2t )

t  1: 0.01:1 zaman aralığı için

a) x (t ) sinyalini plot() komutu ile çizdiriniz ve x-eksenin ismini t , y-eksenin ismini

x (t ) olarak çizdiğiniz grafik üzerinde yazdırınız.
b) Çizdirdiğiniz sinyal, x (t ) ’nin örneklenmiş sinyalidir. Zaman aralığını yukarıda
verildiği gibi kullandığınızda, örnekleme frekansı ( FS ) ve örnekleme periyodu ( TS ) kaç

olarak belirlenmiş oldu?

c) x (t ) sinyalinin Fourier transformunu hesaplayıp stem() komutu kullanarak çizdiriniz.
Çizdirdiğiniz Fourier trasnformunda 0 Hz merkez olarak belirlenmelidir (yani
fftshift() komutu kullanılmalıdır).
3.2 DTMF Örneği #1 (40 puan)
Her grup için tuşlaması gereken numaralar verilmiştir. Telefonunuz ile bu tuşlara
bastığınızda telefonunuzdan çıkan sesi bilgisayarınızda kayıt ediniz. Bu sayede bilgisayarınızda
Şekil 1’de verilen DTMF şemasına göre kodlanmış bir telefon numarası sesi olmuş oldu. Sizin
yapmanız gereken ise bu kodu çözmektir.
 Kaydettiğiniz ses sinyalini wavread komutu ile okuyunuz. Bu sinyali plot() komutu ile
çizdiriniz. x-eksenin ismini t olarak çizdiğiniz grafik üzerinde yazdırınız.
 Çizdiğiniz sinyale bakınız, kaç defa herhangi bir telefon tuşuna basılmıştır?
 Çizdirdiğiniz sinyale bakarak her bir tuş sesini ayrı bir değişkene atayınız.
 Ayrı değişkenlere atadığınız her bir tuş sesinin Fourier transformunu hesaplayıp stem()
komutu kullanarak çizdiriniz. Çizdirdiğiniz Fourier transformunda 0 Hz merkez olarak
belirlenmelidir (yani fftshift() komutu kullanılmalıdır).
 Çizdirdiğiniz Fourier transformuna bakarak sırası ile hangi tuşlara basıldığını bulunuz.

3.3 DTMF Örneği #2 (45 puan)

Her grup için kayıt edilmiş ses dosyaları gönderilmiştir. Sizin yapmanız gereken ise bu
kodu çözmektir.
 Kayıt edilmiş ses sinyalini wavread komutu ile okuyunuz. Bu sinyali plot() komutu ile
çizdiriniz. x-eksenin ismini t olarak çizdiğiniz grafik üzerinde yazdırınız.
 Çizdiğiniz sinyale bakınız, kaç defa herhangi bir telefon tuşuna basılmıştır?
 Çizdirdiğiniz sinyale bakarak her bir tuş sesini ayrı bir değişkene atayınız.
 Ayrı değişkenlere atadığınız her bir tuş sesinin Fourier transformunu hesaplayıp stem()
komutu kullanarak çizdiriniz. Çizdirdiğiniz Fourier transformunda 0 Hz merkez olarak
belirlenmelidir (yani fftshift() komutu kullanılmalıdır).
 Çizdirdiğiniz Fourier transformuna bakarak sırası ile hangi tuşlara basıldığını bulunuz.