İşaret ve Sistemler

Ders 10: Sistem Cevabı

Sistemin İmpuls Cevabı
 Lineer, zamanla değişmeyen bir sisteme v(t)
işaretinin uygulandığını düşünelim. v(t) işareti
lineer, zamanla değişmeyen bir sisteme
uygulandığında çıkış işareti bilinmiyorsa, sistemin
lineerlik özelliğini kullanabiliriz.
 Lineerlik özelliğinden, giriş işaretini basit
işaretlere ayrıştırırız. Bu basit işaretler ayrı ayrı
sistemin girişine uygulandığında, sistemin her bir
girişe cevabı bilindiğinden, sistemin girişe cevabı,
bu bilinen çıkışların toplamı olacaktır.

İşaret ve Sistemler 2
Sistemin İmpuls Cevabı
 v(t) işaretini Fourier Serisi veya Fourier Dönüşümü ile
fazörlerin veya sinüzoidal işaretlerin toplamı şeklinde
yazarsak;
 Trigonometrik Fourier serisi,
T0 / 2
n 
v(t )  Ao  An .Cos(nwo t )  Bn .Sin(nwo t ) A0  1
To  v(t ).dt
n1 T0 / 2
T0 / 2 T0 / 2
2
An  2
To T  v(t ).Cosnwo t.dt
/2
Bn 
To  v(t ).Sinnw t.dt
T0 / 2
o

 Üstel Fourier serisi,

T0 / 2
n  jnw t  jnw0t
v(t) =  cn .e 0 cn  T1  v(t ).e dt
n oT0 / 2

İşaret ve Sistemler 3
Sistemin İmpuls Cevabı
 Fourier ve ters fourier dönüşümleri ise,
 
jwt  jwt
v(t )   V ( f ).e df , V ( f )   v(t ).e dt
 

formülleriyle gösterilebilirler. v(t) işareti Fourier serisi

açılımı ya da Fourier dönüşümü ile basit üstel
fonksiyonların toplamı olarak ifade edilebilir.
 Herhangi bir v(t) işareti, impuls işaretlerinin toplamı
olarak ifade edilebilir.

İşaret ve Sistemler 4
Sistemin İmpuls Cevabı
 İmpuls işaretinin örnekleme özelliğini kullanarak,
herhangi bir v(t) işareti aşağıdaki şekilde yazılabilir.

v(t )   v( ). (t  ).d

 Bir ifadenin limiti,
b n
 f ( x).dx  Lim 
xk 0 k 1
f ( k ).x k
a
formülüyle ifade edilebilir.

İşaret ve Sistemler 5
Sistemin İmpuls Cevabı
 Bu limit işlemini v(t) işaretine uygularsak;

v(t )  Lim  [v( n ). ]. (t   n ) ifadesi elde edilir.
  0 n  
v(t)

t
v()

n 


 Şekil 1: v(t) işaretinin ayrık işarete dönüştürülmesi

İşaret ve Sistemler 6
Sistemin İmpuls Cevabı
 Bu ifadeye göre v(t), impuls işaretlerinin toplamının
limitidir. t   n anlarındaki impuls işaretleri, limit
işlemini v(t) işaretine uygularsak;
t n  v( n ).
 genlik değerini almaktadır. İmpulsları genlik
değerleriyle gösterirsek Şekil 1’deki işaret Şekil 2’ye
dönüşür.
v()
v(n).


n 

Şekil 2: v(t) işaretinin impuls işaretleriyle örneklenmesi

İşaret ve Sistemler 7
Sistemin İmpuls Cevabı
 Böylece v(t) işareti,  n impuls fonksiyonlarının toplamı
şeklinde v( n ) işareti edilmiş olur. Şimdi impuls işaretine
sistemin cevabını araştıralım:
 Genel olarak lineer ve zamanla değişmeyen bir sistemin,
bir impuls işaretine cevabı, sistemin impuls cevabı
olarak tanımlanır ve şöyle tarif edilir:
 Sistemin impuls cevabı (Impulse Response): Lineer ve
zamanla değişmeyen bir sistemin girişine  anında
uygulanan impuls işaretine, sistemin t anında verdiği
cevap sistemin impuls cevabı olarak bilinir ve h(t , )
ile gösterilir.

İşaret ve Sistemler 8
Sistemin İmpuls Cevabı
LİNEER ZAMANLA
 ( ) h (t ,  )
DEĞİŞMEYEN SİSTEM

 Sisteme  anında uygulanan impuls, sistemin cevabı,

h(t,) ’ dur. Sistemin girişine uygulanacak v(t) işareti n
anlarında genlikleri v( n ). olan impulsların toplamı
şeklinde ifade edilmişti. Sistemin bu impuls işaretlerine
cevabı lineerlik özelliği kullanılarak bulunabilir. Yani
v(t) girişine sistemin cevabı;

y (t )  Lim
 0
 [v(
n  
n ). ].h(t , )
elde edilir.

İşaret ve Sistemler 9
Sistemin İmpuls Cevabı
 Bu ifadede limit ve sonsuz toplam bir integralin tanımı
olduğundan ifade,

y (t )  v( ).h(t , )d
şekline dönüşür.


 Zamanla değişmeyen sistem, başlangıç durumu sabit
tutularak, girişin zaman içinde geciktirilerek
uygulanması, çıkışında zaman içinde aynı şekilde
gecikerek elde edilen sistem olmasından dolayı, impuls
cevabı h(t,) ifadesinin t ve  değerlerine ayrı ayrı
bağımlı olmayıp, aralarındaki farka, yani (t-)’ya bağlı
olması anlamına gelir.
 İmpuls cevabı:
h(t ,  )  h(t   )
İşaret ve Sistemler 10
 Sistemin İmpuls Cevabı
 Böylece sistemin

cevabı zamanla değişmeyen sistemler
için, y(t )   v( ).h(t   )d olarak bulunur.


 Bu integral Fourier özelliklerinde görülen katlama

(konvolüsyon) integralidir. Kısaca,
Lineer Zamanla Değişmeyen
(LZD) Sistem

v(t) h(t) y (t )   v( ).h(t   )d  v(t ) * h(t )  h(t ) * v(t )


lineer zamanla değişmeyen sistemin çıkışı, girişine

konvolüsyona bağımlıdır.

İşaret ve Sistemler 11
Örnek 10.1
ÖRNEK :
ÇÖZÜM:

İşaret ve Sistemler 12
Sistemin Transfer Fonksiyonu
 h(t) impuls cevabı bilinen bir sisteme, uygulanan
herhangi bir giriş işaretine sistemin cevabı konvolüsyon
ile bulunmaktadır.
 Bir sisteme uygulanan impuls işaretine sistemin cevabı
birim impuls cevabı olarak verilmişti. Pratikte birim
impuls fonksiyonunu üretip sistemin impuls cevabı
bulunabilir. Bunun için ancak, Şekil 3’deki darbe
işaretinde V  gitmesiyle birim impuls işareti elde
edilebilir. m(t)

V
t
1/V

Şekil 3: İmpuls işaretini elde etmek için darbe işareti

İşaret ve Sistemler 13
Sistemin Transfer Fonksiyonu
 Böylece sistemin birim impuls cevabı bulunabilir. Böyle
bir işaretin üretimi zor olduğundan bunun yerine daha
kullanışlı yöntemler geliştirilmiştir.

 Sistemin çıkışı; y (t )   m( ).h(t   )d


ifadesinin frekans düzleminde ifadesini bulmak için

Fourier Dönüşümü alınırsa;
  
F  y(t )   y(t ).e
 jwt
.dt   [  m( ).h(t   )d ].e jwt .dt
  
 

 
 jw( u  )
t    u, dt  du  Y( f )  m( ).h (u ).d .e .du


 
Y ( f )   m( ).e  jw
.d .  .h(u ).e jwu .du
 

İşaret ve Sistemler 14
Sistemin Transfer Fonksiyonu
 Sonuç olarak Y ( f )  M ( f ).H ( f ) ifadesi
elde edilir.
 Burada dikkat edilmesi gereken nokta çıkışın
spektrumunun, giriş ve transfer fonksiyonunun çarpımı
olmasına karşılık, sistemin bir çarpma devresi
olmamasıdır.
 Bunun nedeni ise zaman düzlemindeki ifadenin yani y(t)
işaretinin Fourier dönüşümünü alarak bu ifadenin
bulunmasıdır. Dolayısıyla sistemi zaman düzleminde
düşünerek, frekanstaki çarpmanın zamanda konvolüsyon
olacağından aşağıdaki blok şema çizilebilir.

M(f) H(f) Y(f)=M(f).H(f)

İşaret ve Sistemler 15
Sistemin Transfer Fonksiyonu
 İfadeden görüldüğü gibi M(f) ve H(f) ifadeleri sırasıyla
m(t) ve h(t)’in Fourier dönüşümleridir. Lineer zamanla
değişmeyen bir sistemin h(t) impuls cevabının Fourier
dönüşümü;

 jwt
H ( f )  F [h(t )]   h (t ).e dt

Y( f )
Yada Y ( f )  M ( f ).H ( f )  H( f ) 
M( f )

ifadesi ile tanımlanıp sistemin transfer fonksiyonudur.

İşaret ve Sistemler 16
Sistemin Transfer Fonksiyonu
 H(f) transfer fonksiyonu, Bazı koşullar altında sistemin
transfer fonksiyonu, H(s) transfer fonksiyonuyla da
tanımlanabilir. Sistemin transfer fonksiyonu, H(s)’den,

H ( f )  H ( s) s  jw ifadesi elde edilir.

 Bu eşitliğin geçerli olabilmesi için t<0 için h(t)=0 olan

yani nedensel sistemin olması gerekmektedir.

İşaret ve Sistemler 17
 Bir Devrenin Transfer Fonksiyonun
Bulunması
 Direkt yöntem veya dolaylı yöntem kullanılabilir.
Direkt Yöntem:
 Her bir bobinin empedansı jWL,
1 j 1
 Her bir kondansatörün empedansı
jwC wC
 R direnç değeri R
 Giriş işaret kaynağı Vi ( f ) ,
 Çıkış değişkeni Vo ( f ) ,

 Çıkış işaretini giriş işareti cinsinden yazarız.

 Transfer fonksiyonunu bulmak için çıkışın girişe
bölümünü elde ederiz.
V0 ( f )
H( f ) 
Vi ( f )
İşaret ve Sistemler 18
 Bir Devrenin Transfer Fonksiyonun
Bulunması
Dolaylı Yöntem:
 Lineer ve zamanla değişmeyen bir sistemin giriş işareti v(t)
ve çıkış işareti y(t) olsun. v(t) ile y(t) arasındaki ilişki
diferansiyel denklemlerden:
d n y (t ) d n 1 y (t ) d n  2 y (t ) d r v(t ) d r 1v(t )
bn  bn 1  bn  2    bo y (t )  ar  ar 1    ao v(t )
dt n dt n 1 dt n 2 dt r dt

yazılır. Böyle bir sistemde n ≥ r olabilir. n. dereceden sistem

olarak isimlendirilir.
 d k x(t ) 
 Türevin Fourier dönüşümü, F  k
  ( jw) X ( f )
 dt k 

 ifadesiyle verildiğinden, yukarıdaki giriş-çıkış ilişkisinin

fourier dönüşümü
İşaret ve Sistemler 19
 Bir Devrenin Transfer Fonksiyonun
Bulunması
 Türevin Fourier dönüşümü,
 d k x(t ) 
F  k   ( jw) k X ( f )
 dt  ifadesiyle verildiğinden, giriş-çıkış
ilişkisinin fourier dönüşümü
b ( jw)
n
n
 bn1 ( jw)
n1
 bn2 ( jw)
n2
  r
  bo .Y ( f )  a r ( jw)  a r 1 ( jw)
r 1

  ao .V ( f )

elde edilir.
 Çıkışın girişe oranı transfer fonksiyonuna eşit
olduğundan:
r r 1
a ( jw)  a ( jw)    a
H( f ) 
Y( f )
 r r 1 o
V( f ) n n 1 n2
bn ( jw)  bn 1 ( jw)  bn  2 ( jw)      bo

İşaret ve Sistemler 20
 Transfer Fonksiyonunun Özellikleri
 H(f) genellikle karmaşık bir fonksiyondur ve üstel
olarak;
H ( f )  H ( f ) .e j ( f ) olarak yazılabilir.
 Transfer fonksiyonunun üç temel özelliği vardır. Bunlar;
1. Genlik spektrumu H ( f )  H ( f ) çift simetri,
2. Faz spektrumu  ( f )    ( f ) tek simetri özelliği
görülür.
3. Eğer, sistemin giriş işareti de üstel şekilde yazılırsa
V ( f )  V ( f ) .e j ( f )
olacağından sistemin çıkışı,

İşaret ve Sistemler 21
 Transfer Fonksiyonunun Özellikleri
Y ( f )  V ( f ).H ( f )  V ( f ) .e j ( f ) . H ( f ) .e j ( f )
Y ( f )  V ( f ) . H ( f ) .e j  ( f )  ( f ) 

elde edilir.
Sistemin çıkışının genlik spektrumu:
Y( f )  V ( f ). H( f )
Faz spektrumu:
( f )   ( f )   ( f )
olarak bulunur.

İşaret ve Sistemler 22
 Transfer Fonksiyonunun Sistem
Çıkışındaki Spektral Güce Etkisi
 Birim impuls cevabı h(t) olan sisteme v(t) işareti
uygulanırsa, çıkış işareti,

y (t )  v(t )  h(t )   v( ).h(t   ).d

 veya frekans düzleminde ise h(t)’nin fourier dönüşümü
H(f) ve v(t)’nin Fourier dönüşümüde V(f) olarak alınırsa
çıkış işareti,
Y ( f )  H ( f ).V ( f )
olduğundan, sistemin giriş spektral enerji yoğunluğu Si ( f )
ise sistemin çıkış spektral enerji yoğunluğu S o ( f ) ,
S ( f )  Y ( f ) 2 olur.
o
İşaret ve Sistemler 23
 Transfer Fonksiyonunun Sistem
Çıkışındaki Spektral Güce Etkisi
 volt2 sn 
S o ( f )  Y ( f )  H ( f ).V ( f )  V ( f ) . H ( f )  Si ( f ). H ( f )
2 2 2 2 2
 
 Hz 
Sistem çıkışının spektral enerji yoğunluğu bilindiğine göre
çıkış enerjisi,
 
 
Eo   S o ( f )df   S i ( f ). H ( f ) 2 df volt sn
2

 
 Sistem çıkışının spektral güç yoğunluğu Go ( f ) ’de;

 volt 2 
Go ( f )  Gi ( f ). H ( f ) 2
 Hz 
 
volt 
 
P   Go ( f )df   Gi ( f ). H ( f ) df 2 2

 

İşaret ve Sistemler 24
Örnek 10.2
Aşağıda verilen RC LPF sistemin transfer fonksiyonunu
direkt olarak bulunuz.

vi (t ) C vo (t )

İşaret ve Sistemler 25
Örnek 10.2
Devredeki elemanları frekans düzleminde yazarsak:
R

Vi ( f ) 1
jwC Vo ( f )

Sistemin çıkışını, giriş cinsinden bulalım.

1 jwc 1
Vo ( f )  .Vi ( f )  .Vi ( f )
R 1 1 jwRC
jwC
Çıkışı girişe oranlayarak transfer fonksiyonu bulunabilir.
V0 ( f ) 1
H( f )  
Vi ( f ) 1  jwRC

İşaret ve Sistemler 26
Örnek 10.3
Aşağıdaki şekilde RLC devresi verilmiştir. Transfer
fonksiyonunu bulunuz.

vi (t ) L R vo (t )

İşaret ve Sistemler 27
 Örnek 10.3
jwL  1
jwC jwL
Z1  jwL 1 jwC   2
jwL  1 1 w LC
jwC

R(1  w 2 LC )
Vo ( f )  R Vi ( f )  R .Vi ( f )  .Vi ( f )
Z1  R jwL 2
R  w RLC  jwL
R
1  w 2 LC

2
H( f )
Vo ( f )
 1  w LC
Vi ( f ) 1 w 2 LC  j wL
R

İşaret ve Sistemler 28
Örnek 10.4
Aşağıdaki şekilde RLC devresi verilmiştir. Lineer zamanla
değişmeyen (LZD) sistemin diferansiyel denklemlerden
yararlanarak H(f)’i bulunuz.

vi (t ) L R vo (t )

İşaret ve Sistemler 29
Örnek 10.4
Durum denklemleri ile devrenin akımlarının toplamını
yazarsak:
d vo (t )  vi (t ) 1
t
  vo (t )  vi (t )dt  0
vo (t )
C
R dt L 
türevi alınırsa;
1 d d2 d2 1 1
vo (t )  C 2 vo (t )  C 2 vi (t )  vo (t )  vi (t )  0
R dt dt dt L L
Fourier dönüşüm özelliğinden;

 LC ( jw) 2

L
( jw)  1

.Vo ( f )  LC (jw) 2
 1 .Vi ( f ) 
 R 
Vo ( f ) 1  w 2
LC
H( f )  
Vi ( f ) 1  w 2 LC  j wL
R

İşaret ve Sistemler 30
Lineer Sistemin Sinüsoidal Cevabı
Transfer fonksiyonu H(f) olan aşağıdaki gibi bir sistemin
girişine sinüzoidal bir işaret uygulansın. x(t )  Sinw0t ise
çıkış işaretinin spektrumunu bulalım.

X(f) H(f) Y(f)

Y ( f )  X ( f ).H ( f )
X( f ) 
1
  f  f o     f  f o 
2j
Y ( f )  1   f  f o   f  f o .H ( f )
2j
Y ( f )  1 H ( f o )  f  f o  H ( f o )  f  f o 
2j

İşaret ve Sistemler 31
Lineer Sistemin Sinüsoidal Cevabı
 
y (t )  Y ( f ).e 1 H ( f ).  f  f  H ( f ).  f  f .e jwt df
 2j o
jwt
df  o o o
 
1 1  jw t
y (t )  .H ( f o ).e o  .H ( f o ).e o
jw t

2j 2j
Lineer zamanla değişmeyen sistemin transfer fonksiyonunun
özelliğini tekrar hatırlarsak:
jArgH ( f 0 )  jArgH ( f 0 )
H ( f o )  H ( f o ) .e  H (  f o )  H ( f o ) .e
bu değerleri kullanarak:
jArgH ( f 0 ) jwot  jArgH ( f 0 )  jwot
y (t )  1 . H ( f o ) .e .e  1 . H ( f o ) .e .e
2j 2j
j w t  ArgH ( f 0 )   j wot  ArgH ( f 0 )  
y (t )  H ( f o ) . 1 . e o e 
2j  

y(t )  H ( f o ) .Sinwot  ArgH ( f o )  bulunur.

İşaret ve Sistemler 32
 Lineer Sistemin Sinüsoidal Cevabı
Sonuç olarak; giriş işareti bir sinüzoidal ise , lineer zamanla
değişmeyen sistemin çıkış işareti genliği ve fazı H ( f o ) ’a
bağlı olan bir sinüzoidal işarettir.
Eğer lineer zamanla değişmeyen sistemin girişine periyodik
işaret uygulanır ise, bu durumda giriş işareti Fourier Serisine
açılır ve giriş işareti sinüzoidal işaretlerin toplamı şeklinde
elde edilir.  jnw0t 
v(t )  v(t To )   C n .e  C 0  2 C n .Cosnwo t  ArgCn 
n   n 1
Lineer zamanla değişmeyen sistemin transfer fonksiyonu;
H ( f )  H ( f ) .e jArgH ( f ) ise sistemin çıkışı;

 2 C n . H (nf o ) .Cosnwo t  ArgCn  ArgH (nf o ) 
jArgH ( 0)
y (t )  C o H (0) .e
n 1

elde edilir.
İşaret ve Sistemler 33
Örnek 10.5
Alçak geçiren bir RC devresinde R=10K ve C=1,59nF
olsun. Sistemin girişine vi (t )  Cos 2 .10 4 t uygulandığına
göre, çıkış işaretini bulunuz.

vi (t ) C vo (t )

İşaret ve Sistemler 34
 Örnek 10.5
RC alçak geçiren filtrenin transfer fonksiyonu
R
Vo ( f ) 1
H( f )  1
Vi ( f ) 1 jwRC Vi ( f )
jwC Vo ( f )

olarak bulunmuştu.
1. Yol : Lineer zamanla değişmeyen sisteme sinüzoidal
işaretin cevabından bulunabilir.
H ( f ) f 10 4  H (104 )  1 jtg 1  1
 1 
1 j
 1 e
 
1
1  j.2. .104.104.1,59.10 9 1  j 2 2
1  j 4
H (104 )  H (104 ) .e jArgH (10 
4
)
e
2
1 
y (t )  H ( f o ) .Cos( wot  ArgH ( f o ))  .Cos(2.10 t  )
4

2 4

İşaret ve Sistemler 35
Örnek 10.5

2. Yol : Y ( f )  H ( f ).V ( f )  y(t )  F  1Y ( f )

vi (t )  Cos2 .104 t 
2

Vi ( f )  1  ( f  104 )   ( f  104 ) 
Y ( f )  H ( f ).Vi ( f )  1 
. 1  ( f  104 )   ( f  104 )
1  jwRC 2

Y( f )  1 1 . ( f  10 4 )  1 1 . ( f  10 4 )
2 1  j 2 10 4 RC 2 1  j 2 10 4 RC

Y ( f )  1 1 . ( f  104 )  1 1 . ( f  104 )
2 1 j 2 1 j

İşaret ve Sistemler 36
 Örnek 10.5
1 1 1 1
2. Yol : Y ( f )  . ( f  10 ) 
4
. ( f  104 )
2 1 j 2 1 j
1 1  j 4 1 1 j

Y( f )  e . ( f  104 )  e 4 . ( f  104 )
2 2 2 2
  j   j 2 10 4 t
 1
y (t )  F Y ( f )  1 1 j
e .e 4 j 2 10 4 t 1 1
 e 4 .e
2 2 2 2

j 2 10 t     j 2 10 t    

 
4 4

 1 .Cos 2 10 t    1 .Cos2 10 (t 125.10 )

7
y(t )  1 1  .e 4  4 4
4
.e
2 2  2 4 2
 

İşaret ve Sistemler 37
Örnek 10.6
Aşağıda şekilde verilen v(t) işareti transfer fonksiyonu
H(f) olarak verilen sistemden iletiliyor.
1. Giriş işaretinin spektral güç yoğunluğunu ve rms
değerini bulunuz.
2. Sistemin çıkışındaki işaretin rms değerini bulunuz.
v(t) H( f )

1 1

-2 -/2 /2 2 t -7/2 7/2 f

İşaret ve Sistemler 38
 Örnek 10.6

 t  2 n  
v(t )  
n  
 
  
 v(t )  C n .e
jnwo .t

n  
A n  n 1 n
Cn  .Sinc  Sinc  Sinc
To To 2 2 2 2

v(t )   2 1 Sinc n .e jn.t
2
n  

2 

v(t )  1  2 Cost  1 Cos3t  1 Cos5t  1 Cos7t  
3 5 7

 
 v 2 (t )  R(0)  1  2 1  1  1  1    0.5 volt2
4 2 9 25 49

vrms   v 2 (t )   0.5  0.707 volt

İşaret ve Sistemler 39
 Örnek 10.6
 2 f  1 f  7
2.  2
H( f )   7
 0 f  7
 2

V( f ) 


1 Sinc n . f  n
n  2 2 2


1 n  n  5
1 n  n  n
Y ( f )  V ( f ).H ( f )   Sinc .  f  .H ( f )   Sinc .  f  .H ( )
n   2 2  2  n  5 2 2  2  2
1 6 3 4 5 2 7
H (0)  1 H( ) H( ) H( ) H( )0
2 7 2 7 2 7 2

 ( f )     f 
1 1 6 1  6  1  1 4  3  4  3 
Y( f )    f      f      f  
2  7  2  7  2  3  7  2  7  2 
1 2  5  2  5 
   f      f  
5  7  2  7  2 
İşaret ve Sistemler 40
 Örnek 10.6
2.
1 12 8 4
y (t )   .Cost  Cos3t  Cos5t
2 7 21 35
2 2 2
R( )   
1 12   8  Cos3   4  Cos5
 .Cos     
4  7   21   35 

1 1
R( )   0  y (t )   .
2
 
12
4 2 7
2
 
1
Cos0  . 8
2 21
2
1
Cos0  . 4
2 35
 
2
Cos0  0.407 volt 2

yrms   y (t )   0.407  0.628 volt

2

olarak bulunur.

İşaret ve Sistemler 41
 Örnek 10.7
Şekildeki lineer zamanla değişmeyen sistemin
d  Sinwc t  Sin3wc t  jw / f
h1 (t )   c , h (t )  u ( t )
dt  2t  , h3 (t )  t
, H2 ( f )  e 4
olduğuna göre ;
1. H1(f)’i bulunuz ve çiziniz.
2. Sistemin h(t)’sini bulunuz.
1
3. x(t )  Sin2 wc t  Cos wc t olduğuna göre y(t)’yi bulunuz.
2

x(t)
+ x2(t) x3(t) h4(t) y(t)
h1(t) h3(t)
-
h2(t) x1(t)

İşaret ve Sistemler 42
Örnek 10.7

1. Fourier dönüşüm özelliklerinden

F X ( f )
x(t )   F  jwX ( f )
d x(t ) 
dt
Sinwc t Sin2f c t . f c
m1 (t )    f c .Sinc2 f c t  A .Sincf
2t 2t fc
olduğundan
A  f c  1  f 
 A  M 1 ( f )  1  
  2 fc  2 2  2 fc 

d  Sinwct  d F  H ( f )  jwM ( f )  jw 1  f   jf  f 

h1 (t )  
dt  2t  dt
m1 (t )  1 1  2 f  2 f 
2  c  c

bulunur.
İşaret ve Sistemler 43
 Örnek 10.7
x(t)
+ x2(t) x3(t) h4(t) y(t)
h1(t) h3(t)
-
h2(t) x1(t)
2. Çıkış işaretinin zaman düzlemindeki ifadesi;
x2 (t )  h1 (t ) * x(t )  x1 (t )
x1 (t )  h1 (t ) * x(t ) * h2 (t )
x3 (t )  x2 (t ) * h3 (t )

y (t )  x3 (t ) * h4 (t )
y(t )  h1 (t ) * x(t )  h1 (t ) * x(t ) * h2 (t ) * h3 (t ) * h4 (t )
elde edilir.

İşaret ve Sistemler 44
 Örnek 10.7
Frekans düzleminde ise;
Y ( f )  H1 ( f ).X ( f )  H1 ( f ).H 2 ( f ).X ( f ).H 3 ( f ).H 4 ( f )
elde edilir. Transfer fonksiyonu da;

 1  H 2 ( f ).H1 ( f ).H 3 ( f ).H 4 ( f )

Y( f )
H( f ) 
X( f )
Sin3.2f c t Sin6f c t 6 f c F  H ( f )   f 
h3 (t )   .  6 f c Sinc6 f c t 
t t 6 fc 3
 6 fc 

FH ( f )  1
h4 (t )  u (t )  4
jw

İşaret ve Sistemler 45
 Örnek 10.7
 f   f  1 
H1 ( f ).H 3 ( f ).H 4 ( f )  jf   .   
 2 f c   6 f c  jw 
1  f  1  f 
H1 ( f ).H 3 ( f ).H 4 ( f )  jf  2 f  2  2 f 

jw  c  c

  jw / f  1  f 
 1  H 2 ( f ).H1 ( f ).H 3 ( f ).H 4 ( f )  1  e
Y( f )
H( f )  c .   
X( f )   2  c
2 f
 jw / f
H ( f )  1 (1 e c
)  f 

2  2 fc 

İşaret ve Sistemler 46
 Örnek 10.7
3. x(t )  Sin2wc t  Cos 12 wc t olduğunda çıkış işareti;

X(f ) 
1
 ( f  2 f c )   ( f  2 f c )  1  ( f  1 f c )   ( f  1 f c )
2j 2 2 2 

Y ( f )  H ( f ).X ( f )

 
 jw / f
 f  1
Y( f )  1 e   2 f  2 j  ( f  2 f c )   ( f  2 f c )  12  ( f  12 f c )   ( f  12 f c ) 
c
2  c

 
 jw / f
 f 1
Y( f )  1 e
c
2 f
.  ( f  1 fc )   ( f  1 fc )
2  c 2 2 2
 jf / f jf / f
Y( f )  1 e  e
c c 1 1 c c
 ( f  fc )   ( f  1 fc )
4 2 4 2

İşaret ve Sistemler 47
 Örnek 10.7

 j j
Y( f )  1  e 1
 ( f  fc )  1  e  ( f  1 fc )  1  ( f  1 fc )  1  ( f  1 fc )
4 2 4 2 2 2 2 2
wc wc
2 2 2 2

y (t )  F  1 1  ( f  1 f c )  1  ( f  1 f c )  1 e
2
j
2
t
 1e
2
j
2
t

wc
y (t )  Cos t
2

İşaret ve Sistemler 48
Kısa Sınav
Aşağıda verilen sistemin çıkışı y(t)’yi bulunuz ve çiziniz.

İşaret ve Sistemler 49
Kısa Sınav Cevabı

İşaret ve Sistemler 50
Kısa Sınav Cevabı

İşaret ve Sistemler 51