HEMŞİRELERİN TIBBİ

UYGULAMALARDAN DOĞAN
YASAL SORUMLULUKLARI VE
HATALI TIBBİ UYGULAMA
ÖRNEKLERİ
Sunu planı
• Tıbbi uygulama kapsamında yasal sorumluluklara
teorik açıdan genel bakış
• İstatistiki Bilgiler
• Örnek kararlar
• Tavsiyeler
• Soru-Cevap Bölümü
 TIBBİ UYGULAMA HATASI/TIBBİ
MALPRAKTİS

Sağlık mesleği mensubunun tıbbi uygulamalar

sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri-
özen eksikliği veya hastaya gerekli uygulamayı
yapmaması-geç yapması-eksik yapması ile oluşan
zarar olarak tanımlamak mümkündür.
 Standart Tıbbi Uygulama
“Denemeler sonucunda faydalı olduğu tıbben
benimsenmiş, bu nedenle yaygın olarak kullanılan ve
güncelliğini koruyan tıbbi kural ve uygulamalardır.”
 SORUMLULUK

Uyulması gerekli kurallara

aykırı düşmenin
hesabını verme durumudur.
Tıbbi uygulamalarından doğan sorumluluklar;

a. Ceza (hapis ve adli para cezası),

b.Tazminat (hukuk),
c. Disiplin sorumluluğu (idari-mesleki
sorumluluk ile sağlık meslekleri
kurulları açısından sorumluluk)
CEZA SORUMLULUĞU
Ceza kanununu bilmemek
mazeret sayılır mı?

8
Hemşireler için özel düzenlenmiş bir
ceza kanunu yoktur
Türk Ceza Kanunu (TCK), sorumluluk
açısından hekim ile hemşirelerin ceza
sorumluluğunu ayırmamıştır. Bu nedenle
hekimlerin mesleki sorumluluklarını
düzenleyen tüm kurallar diğer sağlık meslekleri
için de geçerlidir.
SORUŞTURMA İZNİ
 Devlet memuru olan hemşirelerin ceza sorumluluğuna
gidebilmek ve yargılamak için bulunulan yerin en
büyük mülki amirinden soruşturma izni verilmesi
gerekir. Bu izin verilmediğinde ceza kovuşturması
yapılamaz. (4483 Sayılı Memurlar Ve Diğer Kamu
Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun)


Sağlık Meslek Mensuplarını İlgilendiren TCK’ da Düzenlenen Hükümler

TCK Md. 53/6 : Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma

TCK Md.73/8 : Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı
suçlarda uzlaşma
TCK Md 76 : Soykırım
TCK Md 77 : İnsanlığa Karşı Suçlar
TCK Md 83 : Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi
TCK Md 88 : Kasten Yaralamanın İhmali Davranışla İşlenmesi
TCK Md 90 : İnsan Üzerinde Deney
TCK Md 91 : Organ veya Doku Ticareti
TCK Md 122 : Ayırımcılık
TCK Md 136, 137 : Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme/Ele
Geçirme
TCK Md 172 : Radyasyon Yayma
TCK Md 287 : Genital Muayene
TCK’ da da Düzenlenen Sağlık Meslek Mensuplarını İlgilendiren Hükümler

TCK Md 84 : İntihara Yönlendirme

TCK Md 85 : Taksirle Öldürme (2-6 yıl)
TCK Md 89 : Taksirle Yaralama (3 ay-1 yıl)
TCK Md 99 : Çocuk Düşürtme
TCK Md 101 : Kısırlaştırma
TCK Md. 190 : Uyuşturucu veya Uyarıcı Mad. Kul. Kolaylaştırma
TCK Md 204, 205 : Resmi Belgede Sahtecilik, Resmi Belgeyi Bozmak,
Yok Etmek veya Gizlemek
TCK Md 210 : Sağlık Mensubunun Gerçeğe Aykırı Belge
Düzenlemesi
TCK Md.247 : Zimmet
TCK Md 250 : İrtikâp
TCK Md.251 : Denetim Görevini İhmal
TCK Md 252 : Rüşvet
TCK Md 257 : Görevi İhmal/Görevi Kötüye Kullanma
TCK Md 259 : Kamu Görevlisinin Ticareti
TCK Md 280 : Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi
TCK' da Kast ve Taksir kavramları

Olumsuz Sonuç
Taksir Öngörülmüyor /İstenmiyor
Bilinçli Taksir Öngörülüyor/ İstenmiyor
Olası kast Öngörülüyor/Olursa olsun
Kast Öngörülüyor /İsteniyor
Taksir
 5237 sayılı TCK, 22. maddesinde hükme bağlamıştır.

 Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık

dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında
belirtilen neticesi öngörülmeyerek
gerçekleştirilmesidir.

Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin

kusuruna göre belirlenir.
HEMŞİRELER AÇISINDAN
TIBBİ UYGULAMA
NE ZAMAN SUÇ OLMAZ?

❑Diplomalı bir hemşire tarafından yapılmalı,

❑Hastanın aydınlatılması ve rızasının alınması,
❑ Müdahalenin tıbbın gerektirdiği standartta ve özenli
bir biçimde ve uygulanması gerekmektedir.
 Dikkat ve Özen Yükümlülüğü

Mesleğinin gerektirdiği bilgi ve deneyime sahip

olduğu kabul edilerek kendisine hemşirelik
diploması veya bir alanda uzmanlık belgesi
verilen bir hemşirenin, kendi uygulama
alanına giren ve tıbben öngörülebilir
nitelikteki bir sonucu öngörerek davranması,
bunun için gerekli olan dikkat ve özeni
göstermesi beklenir.
T.C.YARGITAY,4. CEZA DAİRESİ,E. 2003/1064,K. 2004/2055,T.
11.2.2004

Trafik kazası sonucu hastaneye yaralı getirilen

ölenin, görevli doktor ve hemşire olan sanıklar
tarafından yeterli kontrol ve muayene ile gelişen
duruma uygun müdahale yapılmadığı, Yüksek
Sağlık Şurası raporuna göre de kusurlu kabul
edilmeleri karşısında; tüm dosyaların Adli Tıp
Kurumuna yollanarak, sanıkların savsamalarının
olup olmadığı, sanıkların yasal sorumluluklarını
yerine getirseler dahi ölümün gerçekleşip
gerçekleşmeyeceği konusunda rapor alınıp, ölüm
kaçınılmaz ise görevi savsama, ölümde bu
savsama etkili ise taksirle ölüme neden olma
suçundan hüküm kurulmalıdır.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
İlk yardım uygulamaları* X X X
Kod/acil durum yönetimi* X X X
T.C. DANIŞTAY 1. DAİRESİ,E. 2007/1183,K. 2007/1294,T. 1.11.2007
….mide ağrısına dikkat çekilmesine karşın, bu
tetkikler dikkate alınmadan ve mideyle ilgili
herhangi bir araştırma yapılmadan hastaya sadece
böbrek rahatsızlığı teşhisinin konularak, buna
yönelik bir tedavinin uygulandığı, hastanın mide
delinmesi sonucu vefat ettiği iddiasıyla şikayette
bulunulmuştur. Soruşturmada ise hastanın
değerlendirilmesi ve tedavisinde bir eksikliğin
bulunmadığı sonucuna varıldığı ve Rektörlükçe
oluşturulan Yetkili Kurulun üroloji servisi hekim ve
hemşirelerinin men-i muhakemelerine karar
vermiştir.
T.C. DANIŞTAY 1. DAİRESİ,E. 2007/1183,K. 2007/1294,T. 1.11.2007
Soruşturma izni verilmemesi kararına hasta
yakınlarının yaptığı itiraz Danıştay’da
değerlendirilmiş ve; Hemşireler ... , ... , ve 'ın hastaya
konulan tanıyla ilgilendirilemeyecekleri ve hasta
takibinin sorumlu hemşire tarafından gereği gibi
yapıldığı, bu durumda ... , ... , ... ve .. .'ın üstlerine
atılı suçu işlediklerini doğrulayacak ve haklarında
kamu davasının açılmasını gerektirecek yeterli kanıt
bulunmadığı anlaşıldığından Yetkili Kurulca verilen
men-i muhakemelerine ilişkin kararın onanmasına,
hekimler hakkında verilen kararın bozulması ile
savcılığa gönderilmesine….
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ
Hemşirelik Hekim Hekim
kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Hasta kabulü: Hastanın öyküsünün X
alınması ve oryantasyonunun sağlanması
Sistem değerlendirmesi (dolaşım, solunum, X
sinir, gastrointestinal vb)
Ağrı izleme X
Hasta ile ilgili toplanan verilerde (öykü, X
fizik muayene, laboratuar bulguları ve diğer
tanı işlemleri sonuçlarında) veya bakım
uygulaması sonuçlarında normalden
sapmaların değerlendirilmesi ve
yorumlanması
T.C. DANIŞTAY 10.DAİRE,E. 2005/3719
K. 2007/4316,T. 24.09.2007
….Hasta nöroloji bölümü yoğun bakım ünitesine alınarak
tedavisine başlanmış, ancak hastanın sık sık kendisini bu
cihaza bağlayan maskeyi çekip çıkarmaya çalıştığının
gözlendiği; … tarihinde de solunum maskesini çıkarması
sonucu, yapılan müdahalelere rağmen hayatını kaybettiği;
olay nedeniyle müteveffa şahsa müdahalelerde bulunan
doktor ( nöroloji asistanı ) ve hemşire aleyhine görevi
ihmal suçundan açılan ceza davasında; Yüksek Sağlık
Şurasının sanık doktor ve hemşirenin kusursuz olduğu,
ancak … Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji
yoğun bakım ünitesinin şartlarının uygun
olmamasının ve hizmetin işleyişiyle ilgili
aksaklıkların ölüm olayına etken olduğu yolunda
görüş verilmiştir.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Oksijen tedavisi takibi(maske, nazal kanül)* X
Solunumun monitörle izlenmesi* X X
T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU,E. 2002/9-550,K. 2002/561,
T. 26.6.2002
…Üniversite'ye ait hastanede hemşire olarak
çalışmakta iken, yatmakta olan bir böbrek
hastasının ateşini ölçmediği halde saat 10.00 da
ölçmüş gibi göstererek kayıtlara ( 36 Derece )
yazdığı görülmüştür.O sırada durumdan
şüphelenilmesi üzerine 20 dakika sonra hastanın
ateşinin ölçüldüğü ve ( 38.5 Derece ) olduğu
belirlenmiştir. Böbrek hastası olan bir kişinin
böyle bir davranışla yüz yüze bırakılması görevin
savsaklanması şeklinde nitelendirilmesi gerekir.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Yaşam bulgularının alınması ( vücut X
sıcaklığı, nabız, kan basıncı, solunum)
T.C. YARGITAY 4. CEZA DAİRE,E. 2004/118181,K. 2006/10269,
T. 2.5.2006

 …….’da görevli hemşire ve ebe olan sanıkların vücuda

enjeksiyon biçimi farklı olan kızamık aşısı yerine
gerekli dikkat ve özeni göstermeyerek kızamık suyu
ile sulandırılmış verem aşısı yapmaları nedeniyle
bebeklerden ...'nin bir yıl süreyle gözlem altına
tutulmalarına yol açma ve kolunda iltihaplı ceviz
büyüklüğünde şişlik oluşturma eylemlerinin özel
hüküm niteliğindeki taksirle yaralama suçuna
uymaktadır.
Tazminat Sorumluluğu
Haksız Fiilin Unsurları

❑Hemşirenin tıbbi uygulama yaparken kusuru olmalı

❑Hastada zarar meydana gelmiş olmalı

❑Fiil ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağı

(neden-sonuç ilişkisi)bulunmalıdır
ZARAR NE OLABİLİR?

 Geçici zarar
 Kalıcı sakatlık
 Ölüm
TAZMİNATIN KAPSAMI

➢ Maddi Tazminat
1.Defin masrafları
2.Tedavi masrafları
3.İş kaybı zararı
4.Destekten yoksun kalma tazminatı

➢ Manevi Tazminat
Çekilen acı, elem, üzüntü ve ruhi sarsıntıyı gidermek
amacıyla hükmedilen parasal ödemedir.
Komplikasyon & Malpraktis

▪ Tıbbi uygulama sonucunda zarar var, nedensellik bağı

var ama kusur yoksa komplikasyon vardır.
Komplikasyon kabul edilebilir risk, izin verilen risk
olarak Türkçeye çevrilmiştir.

▪ Komplikasyon varsa uygulamayı yapan sorumluluktan

kurtulur mu?
Komplikasyon ne zaman malpraktis olur?

-Hasta komplikasyonlar konusunda aydınlatılmamışsa

-Rıza yoksa veya usule uygun rıza alınmamışsa
-Komplikasyon zamanında tanınmamışsa,ilgili hekime
haber verilmemişse
-Zamanında tanınmış ama gerekli olan müdahaleler seri
halde yapılmamışsa KOMPLİKASYON YÖNETİMİ İYİ
YAPILMADIĞINDAN ORTADA BİR MALPRAKTİS
VARDIR
T.C.DANIŞTAY 10. DAİRE,E. 2006/4777
K. 2009/7341,T. 1.7.2009

 .. Devlet Hastanesinde U.E.’ye yapılan tedavi ve

enjeksiyonun hatalı olması nedeniyle sol
bacağının kangren olmasına ve kesilmesine
neden olunduğundan bahisle tazminat davası
açılmıştır. İdari soruşturma raporu sonucunda
görevli hemşirenin kusurlu bulunması nedeniyle
hakkında soruşturma izni verilmesi ve 657 sayılı
Yasa uyarınca kınama cezasıyla cezalandırılması
gerektiği sonucuna varılmıştır. Hemşire kusurlu
bulunmuş ve hastaya …….000 TL (2000 yılından
itibaren faiz işletilecektir) tazminat verilmesi
kararını onamıştır.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Kas içine (Intramuskuler) ilaç X
uygulama
T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU,E. 2009/13-393
K. 2009/452,T. 21.10.2009

Davalı hastanenin, akıl hastası ve intihara meyilli

bulunan hastaya bu konuda
yetişmiş hemşire görevlendirilmeyerek hasta
yakınının refakatçi olarak seçilmesini ve hastanın,
hastanede intiharına engel olamayan davalı
hastanenin tazminatla sorumlu tutulması gerektiğine
karar verilmelidir.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
İntiharı önleme X X
Çevre güvenliğini düzenleme X X
Tazminat Davası Hemşireyi
Davalı göstererek Açılır mı?
 Devlet memuru olan hemşirenin yaptığı bir
uygulamadan dolayı tazminat davası açılacaksa bu
dava idareye karşı açılır. Ancak personel kusuru olursa
idare, ödediği tazminatı personeline rücu edebilir.

 Özel Sağlık Hizmeti Sunucularında çalışan hemşireler

için ise, hem hemşireye hem de çalışılan kurumun
sahiplerine/yönetimine birlikte dava yöneltilir.
Disiplin Sorumluluğu
DİSİPLİN?
Disiplin=terbiye etmek, yetiştirmek, yola
getirmek

Disiplin cezaları; ortak amaç için çalışan kişilerin

düzenini sağlamak maksadıyla kendi özel mevzuatında
belirlenmiş,hiçbir ceza kanununa girmeyen yaptırımlar
bütünü olarak da tanımlanabilir.
DİSİPLİN SORUMLULUĞU
A-DEVLET MEMURU HEMŞİRENİN İDARİ YÖNDEN
DİSİPLİN SORUMLULUĞU
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’ na tabi çalışanlar (mahalli idarelerde
sözleşmeli çalışan personel dahil)
2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’ na tabi çalışanlar
926 Sayılı TSK Personel Kanunu’na tabi çalışanlar
5258 Sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun,Yönetmelik ve
sözleşme kapsamında çalışanlar
4924 Sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık
Personeli Çalıştırılması Hakkında Kanun uyarınca sözleşmeli çalışanlar
B- İŞ SÖZLEŞMESİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRENİN
İDARİ YÖNDEN DİSİPLİN SORUMLULUĞU
DİSİPLİN CEZALARI/657 SY. KANUNA TABİ
OLANLAR İÇİN
❖Uyarma,
❖Kınama,
❖Aylıktan Kesme,
❖Kademe İlerlemesinin Durdurulması,
❖Devlet Memurluğundan Çıkarma,

657 sy. Devlet Memurları Kanunu 124-135. maddelerde

düzenlenmiştir
DİSİPLİN CEZASINA İTİRAZ

▪ Disiplin cezasına karşı itiraz hakkı mevcut

▪ İdari yargı yolu açıktır
İŞ SÖZLEŞMESİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRENİN
İDARİ YÖNDEN DİSİPLİN SORUMLULUĞU
 4857 sayılı İş Kanunu 'nun 26. maddesinde; "24 ve 25'inci
maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına
uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış
olan sözleşmeyi fesih yetkisi bulunmakta ayrı bir disiplin
hükmü içermemektedir.
Genellikle uygulamada,
 1. Yazılı ihtar (uyarma),
 2. Yazılı kınama,
 3. Ücret kesme,
 4. Tazminatsız işten çıkarma olarak disiplin sorumluluğu
görülmektedir.
 MESLEK ÖRGÜTÜNÜN
SORUMLULUĞU

Meslek örgütlerinin disiplin cezası verme yetkisi hali hazırda

hekimler/diş hekimleri açısından geçerli bir konudur. Diğer
sağlık meslekleri mensupları için hazırlanan tasarı
yasalaşmamıştır.
 SAĞLIK BAKANLIĞI
SAĞLIK MESLEKLERİ KURULU
SORUMLULUĞU
KHK/663-2 Kasım 2011
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

UZLAŞTIRMA KURULU ve SAĞLIK MESLEKLERİ

KURULU oluşturulmuştur.

Ancak Uzlaştırma Kurulu 2.1. 2014 te kaldırılmıştır.

Sağlık Meslekleri Kurulu/663 Sy KHK Md. 23

Meslekten men eden hükümleri

anayasa mahkemesince iptal edildi
Sadece mesleki eğitim ve hasta
hakları eğitimine tabi tutma gibi
kararlar verebileceği hükmü kaldı.
 TIBBİ UYGULAMA
HATALARINA İLİŞKİN
İSTATİSTİKSEL VERİLER
ABD’ de tıbbi uygulama hatası nedeniyle rapor
edilen vakaların

✓ % 79’ u hekim,
✓ % 10,3’ ü diş hekimi,
✓ % 10,72 si ise diğer sağlık çalışanlarıdır.
(% 9,2’ si hemşire).
Adli Tıp Kurumunca Değerlendirilen Tıbbi Uygulama Hatası
İddiası İçeren Olguların Uzmanlık Alanlarına Göre Dağılımı
100%

80%

60%

40%

20%

0%
Kadı n Hemşire Genel Pratisyen Ortopedi Çocuk Beyin Cerrahi Göz Anestezi Kalp Damar
Doğum (ebe dahil) Cerr.Uzmanı uzmanı Uzmanı

Kusurlu Kusursuz Belirtilmeyen

Yüksek Sağlık Şurasında Değerlendirilen Ekip Olarak Tıbbi Uygulama
Hata İddiası İçeren Dosyalardaki Sağlık Personeli Dağılımı
n %

Hemşire- ebe toplam 308 47,5

Ebe 160 24,6

Hemşire 136 21,0
Ebe- hemşire 8 1,2
Servis sorumlu hemşiresi 3 0,5
Stajyer hemşire 1 0,2

Diğer sağlık meslekleri toplam 62 9,7

Anestezi teknisyeni 33 5,1

Sağlık memuru 16 2,5
Hastabakıcı 7 1,1
Laboratuar teknisyeni 3 0,5
Acil tıp teknisyeni 2 0,3
Eczacı 1 0,2

Hekim toplam 270 41,6

Uzman hekim 196 30,2

Pratisyen doktor 60 9,3
Asistan hekim 10 1,5
Başhekim 4 0,6

Diğer toplam 8 1,2

Hastane yönetimi 4 0,6

Hastane 2 0,3
Sağlık Bakanlığı 2 0,3

Genel Toplam 648 100

Hemşire ve Ebelerin En Çok Hatalı Bulundukları
Konular

1. Enjeksiyona bağlı sorunlar (düşük ayak

sendromu)
2. Doğuma bağlı sorunlar
3. Ameliyat bölgesinde yabancı cisim unutulması
4. İlaç uygulamaları (yanlış ilaç, yanlış doz, yanlış
hasta,yanlış veriliş yolu)
5. Hasta takibinde özensizlik
6. Doktora haber vermeme
7. Hasta düşmeleri
8. İletişim eksikliği
VAKA SUNUMU
 Vaka 1

26 yaşındaki bayan hasta sağ kasıkta ve

göbekte ağrı, bulantı ve kusma şikayetleri ile
hastaneye başvurmuştur. Yapılan muayenesinde
‘apendisit’ tanısıyla hastaneye yatırılmıştır. 1 saat
içerisinde ameliyat bitirilerek hasta servise
alınmıştır.
.
 Vaka 1
Hastaya ameliyat sonrası ağrı şikayeti nedeni
ile servis hemşiresi tarafından ‘Tracrium’ adlı ilaç
IV yolla yapılmıştır. Enjeksiyon sonrası hastanın
kliniği değişmiş, bilinç kaybı, siyanoz gelişerek
solunumu durduğundan doktora haber verilmiş,
yapılan müdahaleyi müteakip solunumu normale
dönen hasta Yoğun Bakım Servisi bulunan başka
bir hastaneye sevk edilmiştir.
 Vaka 1
Anestezi ve Reanimasyon Servisinde takip
ve tedavi edilen hasta da 5 gün sonra
kardiopulmoner arrest gelişmiş ve yapılan
resüstasyona cevap vermeyen hasta exitus
kabul edilmiştir.
Otopsi yapılan hastanın Histopatoloji
raporunda miyokardial liflerde hipoksik
değişiklikler ve beyinde ödem görülmüş.
Ancak hastanın ölüm nedeni
saptanamamıştır.
 Vaka 1
Genel cerrahi uzmanı ifadesinde; apendist
tanısı konulan hastanın ameliyatı için
çağırıldığını gerekli muayene ve tahlilleri
isteyerek hasta yakınlarının izniyle hastayı
ameliyata aldığını, ameliyat notu ve tedavisini
yazarak hastaneden ayrıldığını, 2 saat sonra
hastaneden gelen telefonla tekrar hastaneye
döndüğünü, hastanın yatağında soluk almadan
ve kımıldamadan yattığını gördüğünü derhal
gerekli müdahaleyi yaptığını, kendisinin suçu ve
ihmalinin olmadığını beyan etmiştir.
 Vaka 1
Hemşire ifadesinde; olay günü hastaneden
yirmi kadar hastaya takip ettiğini konusu geçen
hastanın ameliyattan çıkarılıp odasına
yatırıldığını, ilaçlarının yatağın yanındaki
etejerde olduğunu, ameliyattan çıkan hastalara
hemen antibiyotik ve ağrı kesici yapıldığından,
hastaya ilaçlarını yaptığını, 10-15 dakika sonra
hasta yakınının yanına gelerek hastanın
ağırlaştığını bildirmesi üzerine doktora haber
verdiğini hastaya doktorların müdahale ettiğini
ve herhangi, bir kabahati ve kusurunun
olmadığını beyan etmiştir.
 Vaka 1
Anestezi Teknikeri ifadesinde; hastanın
ameliyat için hastaneye getirildiğinde,
ameliyathanede eksik olan ilaçları hastane
içerisindeki eczaneden temin ettiğini ve hastayı
ameliyata hazırladığını, ameliyat bitiminde
hastayı uyandırdığını ve servisteki yatağına
götürdüğünü, hasta için gereken ve ameliyatta
kullanılan ilaçları bıraktığını , olayın yanlışlıkla
tracrium adlı ilacın kullanılmasından meydana
geldiğini beyan etmiştir.
 Vaka 1

YSŞ KARARI

“Tracrium” entübasyon için kullanılan kas

gevşetici bir ilaç olduğundan ve tek başına
kullanıldığında solunumu durdurduğundan, ilacın
üzeri okunmadan dikkatsizce hastaya yanlış ilaç
uygulamasında bulunan hemşirenin oranında
KUSURLU bulunduğuna,
Hastaya doğru ameliyat yapıldığı, ameliyata bağlı
hastada postop. komplikasyon gelişmediğinden
doktorun KUSURSUZ olduğuna,
 Vaka 1

YSŞ KARARI

Anestezi tıbbi usule uygun olarak

verildiğinden anestezi teknikerinin KUSURSUZ
olduğuna,
Ayrıca Hastane İdaresinin de KUSURLU
olduğuna oy birliği ile karar verilmiştir.
 Vaka 2

23 yaşındaki erkek hasta batında nafiz yabancı

cisim (kurşunlanma) tanısı ile devlet
hastanesinde ameliyat edilmiştir. Ameliyat
sonrası 13. günde hasta şifa ile taburcu edilmiştir.
 Vaka 2

Hasta 3 ay sonra şiddetli karın ağrısı ve bulantı

kusma şikayetleri ile tekrar hastaneye
başvurmuştur. Akut batın tanısı ile ameliyata
alınan hastada batında klemp unutulduğu fark
edilerek yabancı cisim batından çıkarılmıştır.
 Vaka 2
Genel Cerrahi Uzmanı ifadesinde; hastayı şok
halinde iken ameliyata aldığını , Göğüs cerrahisi
uzmanı tarafından toraxa müdahale yapıldığını ,
kendisinin batına müdahale ettiğini, vital
fonksiyonların normale döndüğünü, batındaki
kurşunu bulamadığı için çıkarmadığını,
takiplerinin ardından şifa ile taburcu ettiğini,
 Vaka 42
Vaka
Ameliyat hemşiresi S.Ö. ifadesinde; hastanın
ilk ameliyatında kendisinin operasyon
başladıktan sonra bulunduğunu, doktorun
ameliyatı tamamladığını , batın kontrolü yapması
konusunda doktoru uyardığını , ancak kontrol
yapılmadan kapatıldığını, ameliyatın
başlangıcında bulunmadığı için malzemelerin
sayılıp sayılmadığını bilmediğini beyan etmiştir.
 Vaka
Vaka 42
Ameliyat hemşiresi S.Y ifadesinde;ameliyatta
kendisinin doktor ile birlikte masada çalıştığını, batın
kontrolü yapılmadan kapatıldığını, iki tane operasyon
seti açtıklarını, ikinci set açıldığında karışıklık
olduğunu ve malzeme sayımının yapılamadığını,
operasyonda yapılan tüm işlerden doktorun sorumlu
olduğunu, malzeme sayımı da doktorun yapması
gerektiğini veya personele yaptırması gerektiğini
beyan etmiştir.
 Vaka 42
Vaka
Tanık N.E. (Ameliyat Hemşiresi) ifadesinde;
hastanın ikinci ameliyatında enstrümante hemşiresi
olduğunu, ameliyatta batın açıldığında bağırsakların
gangrene olduğunu, bağırsakların altında 2 tane
koagülasyon pensi olduğunu ve bunların
çıkartıldığını söylemiş.
 Vaka
Vaka 42
YSŞ KARARI

Hastanın birinci ameliyatında yapılması gerekeni

doğru bir şekilde yapan ancak ameliyatın sonunda
batını kontrol etmeden kapatan doktorun KUSURLU
olduğuna ,

Ameliyat malzemelerini saymayan ve bunu

ameliyatı yapan hekime bildirmeyen hemşire S.Ö. ve
S.Y.’ nin KUSURLU olduğuna oy birliği ile karar
verilmiştir.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Ameliyat öncesi gaz bezi, iğne, bistüri ve X
diğer aletlerin sayımının yapılması,
gerektiğinde sayım tahtasına yazılması
Ameliyat sonunda spanç, alet, iğne X
sayımlarını güvenli bir şekilde yapma ve
kaydetme

21
 Vaka 3

4 yaşındaki kız çocuğu ayağına tığ batması

nedeniyle …. hastanesinde yabancı cismin
çıkarılması için yatışı yapılmıştır. Yatış için boş
yatak aranırken hasta yakınları tarafından genel
cerrahi kliniğinde boş bir yatağa yatırılmıştır.
Hastanın yatırıldığı boş yatağın aslında fıtık
teşhisi konularak, tetkikleri yapılan ve aynı gün
ameliyatı planlanan H.Ö. yaşlarındaki kız
çocuğuna aittir.
 Vaka 3

Servis hemşiresi E.K. tarafından fıtık ameliyatı

olacak hasta sanılarak, ameliyata hazırlanmış ve
ameliyathaneye götürülmüştür. Dr. S.Ü.
Ameliyathaneye gelen hastanın dosyasını
inceledikten sonra hastaya bakmayarak, farklı kişi
olduğunu değerlendirilmediğinden fıtık ameliyatını
gerçekleştirmiştir. Ayağında yabancı cisim olan
hasta beş gün sonra tekrar ameliyata alınarak
ayağındaki yabancı cisim çıkarılmıştır.
 Vaka 3

Dr. S. Ü. ifadesinde; kendi hastasını ameliyat

gününe kadar izinli olarak evine yolladığını,
hastanın sabah saatlerinde aç getirildiğini, sabah
vizitini yaptıktan sonra ameliyathaneye gittiğini,
hasta çocuğu ameliyata aldığını , sedyede kendi
hastasının yüzüne benzetemediğini ameliyathane
hemşirelerine söylediğini, onların hasta dosyasını
getirdiklerini, dosyayı inceleyince itirazından
vazgeçerek ameliyata başladığını,
 Vaka 3

Ameliyatta fıtık tespit edemeyince yanlış tanı

koyduğunu düşündüğünü narkozun etkisinden
kurtulan çocuk uyanırken hemşire E.K’ nın
ameliyathaneye geldiğini yanlış hastanın ameliyat
edildiğini kendisine bildirdiğini beyan etmiştir.
 Vaka 3
YSŞ KARARI

Ameliyat tanısı koyduğu hastayı iyi

tanımadığından ve bu nedenle de yanlış hastayı
ameliyat eden Dr. S.Ü. KUSURLU olduğuna,

Hastayı ameliyata hazırlarken gerekli dikkat ve

özeni göstermeyen yanlış hastayı ameliyathaneye
götüren ve yanlış hastanın ameliyat olmasına sebep
olan hemşire E.K’ nın KUSURLU olduğuna oy birliği
ile karar vermiştir.
 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ

Hemşirelik Hekim Hekim

kararı ile kararı ile ile
uygulanır
Hemşirelik Girişimi uygulanır birlikte
yapar
Ameliyathaneye hasta kabulü (hastanın X
kimliğinin ve dosyasının kontrolü vb.)

21
Kendimizi nasıl
koruyabiliriz?

75
Malpraktis oranının artışını kolaylaştıran faktörler

❖ Hemşire sayısındaki yetersizlik nedeniyle bakım

standartlarının düşmesi,
❖ Erken taburcu etme nedeniyle hasta bakımının yetersiz
kalması,
❖ Uzmanlık isteyen hemşirelik uygulamalarının gün geçtikçe
artması, ekipman kullanım becerisindeki yetersizlik,
hemşirelerin teknolojik gelişmeler konusunda bilgi ve
deneyim yetersizliği,
❖ Bakım standartlarında ve hekimin sözel veya yazılı
talimatlarında yetersizlik, tamamlanmamış veya okunaklı
olmayan talimatlar, hekimle telefonla yapılan görüşmelere
bağlı uygulamalar,
Malpraktis oranının artışını kolaylaştıran faktörler

❖ Hastanın tıbbi bilgilerinin kaydında yetersizlik,

❖ Hastalığın prognozu, ilaç allerjisi ve benzeri bilgilerde
yetersizlik,
❖ Hastanın izlenmesi, bakım planının tamamlanması,
hastada değişimlerin izlenmesi, bulgu ve semptomların
değerlendirilmesinde yetersizlik,
 Hasta hakları konusundaki pozitif
gelişmeler, hastaların kusurlu tıbbi
uygulamalar konusunda
farkındalıklarının artmasına, daha çok
dava açmalarına neden olmaktadır.
TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER

➢ Hastaya makul yaklaşım, dinleme ve değerlendirme ile iyi

bir iletişim kurulması
➢ Hizmet içi eğitimlere ve mesleki toplantılara düzenli
katılınarak mesleki bilginin güncel tutulması
➢ Kayıtlarının usulüne uygun nitelikli tutulması, Kayıt
edilmemiş uygulamanın yasal olarak yapılmamış kabul
edildiği unutulmamalıdır.
TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER

➢ Hasta düşmelerine karşı önlem almak

➢ Sözlü istemlerin aynı anda sözlü tekrarı ile tarih-saat

belirtilerek kayıt altına alınması ve mümkün olan en kısa
zamanda ilgili hekime imzalattırılması

➢ Sır saklama yükümlülüğüne riayet

TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER
➢ Ameliyatlarda malzeme sayımının tam yapılması ve
ameliyat notlarına ekletilmesi

➢ Doğum/travay takiplerinde özellikle ÇKS - NST ‘lerin

takibinde özen

➢ Enjeksiyona bağlı komplikasyon geliştiğinde hekime

hastanın muayene ettirilmesi, hastanın evine
gönderilmemesi
TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER
➢ İlaçların ismi, doğru hastaya uygulanıp uygulanmadığı,
dozajı, veriliş yolu, ilaç reaksiyonları takip edilmesi ve
beklenmeyen bir durum ile karşılaşıldığında ivedi hekime
haber verilmesi

➢ Hastane enfeksiyonlarının gelişmemesi için yeterli

önlemler alınması, hastadan hastaya enfeksiyon
bulaştırılmaması, tıbbi atık ayrıştırılmasına dikkat
edilmesi
TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER
➢ Hasta-Hemşire-Hekim arasında iletişim hatalarına yol
açmayacak şekilde davranılması, takım ruhu sağlanması,
yardım istemekten ve sormaktan çekinilmemesi, GÜVEN
PRENSİBİ ÇERÇEVESİNDE HAREKET EDİLMESİ,

➢ Hemşirelik ve ebelik uygulamalarında da aydınlatılmış

onam sürecinin çalıştırılması

➢ Başka meslektaşların, kurumun ve diğer sağlık

personelinin hastanın yanında eleştirilmemesi
TIBBİ UYGULAMA HATASI İLE KARŞILAŞILMAMASI İÇİN
ÖNERİLER

➢ Hastalara hastalıkları hakkında eğitim verilmesi, taburcu

eğitimlerine dikkat edilmesi,

➢ Özellikle nöbetlerde hasta devir-teslimlerinin tam

yapılması, iletişim hatalarına engel olunması,

➢ Klinik-poliklinik içi protokollerin belirlenmesi ve

uyulması,

➢ İhbarı gerektiren adli olguların hastane polisine

bildirilmesi
TIBBİ UYGULAMALARDAN DOĞACAK SORUMLULUKLAR
AÇISINDAN ÖNCELİKLE OKUNMASI TAVSİYE EDİLEN
MEVZUAT:

➢ Hemşirelik Kanun ve Yönetmeliği

➢ İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi
➢ Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair
Kanun
➢ Hasta Hakları Yönetmeliği
➢ TTB Etik Bildirgeleri(2010)
 KAYNAKLAR
1. Aksu S.Ç., Yeni Türk Ceza Kanunu Ve Hemşirenin Sorumlulukları, tuh.trakya.edu.tr/html/hem/110.ppt (Erişim Tarihi:20.02.2012)
2. Amberson,J., Medical Professional Liability Insurance Trends in Asia, Asia Pacific Conference, Sydney, 2005.
3. Elbüken B., Sağlık Profesyonellerine Yönelik Tıbbi Uygulama Hata İddiası ile Yüksek Sağlık Şurasına Gönderilen Olguların
İrdelenmesi, Marmara üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010, Danışman: Prof.Dr.M.Akif
İnanıcı (Örnek olaylar, bu tez aşamasında alınan izin doğrultusunda toplanan veriler içerisinden seçilmiştir).
4. Elmas İ, Acil Tıbbi Girişimlerde Hemşirelerin Yeri ve Hukuki Sorumlulukları,
http://www.ctf.edu.tr/ctfhemhzmd/sempozyumlar/Afetlerde%20sa%C4%9Fl%C4%B1k%20y%C3%B6netimi/24%20MAYIS%2020
11/II.OTURUM/%C4%B0MDAT%20ELMAS/Acil%20T%C4%B1b.Gir.%20Hem.%20Sor..pdf (Erişim Tarihi:20.02.2012)
5. Güzel, S., Yavuz, Ş., Aşırdizer, M., Adli Tıp Kurumu İhtisas Kurulları ile Yüksek Sağlık Şurası Raporları Arasında Çelişki Bulunan
ve Adli Tıp Genel Kurulunda Görüşülen Malpraktis Olgularının İrdelenmesi. Adli Tıp Bülteni, 2002,7(1):14-20.
6. http://www.npdbhipdb.hrsa.gov/pubs/stats/2002_NPDB_Annual_R eport.pdf . (Erişim Tarihi: 01.07.2009).
7. Özkaya N., 2002–2006 Yılları arasında Adli Tıp Kurumu 3.İhtisas Kurulunca Görüş Bildirilen Pediatrik Malpraktis İddialarının
İncelenmesi ve Tıbbi Hataların Tespiti, İ.Ü.Adli Tıp Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,2008.Danışman: Prof.Dr.İmdat Elmas.
8. Sağlık Meslek Mensupları Birliği Kanun Tasarı Taslağı, http://www.ttb.org.tr/data/haber/agustos04/smmb_kanunu.doc (Erişim
tarihi: 20.07.2011).
9. 6225 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, RG Tarihi: 26.04.2011, RG Sayısı:
27916.
10. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, RG Tarihi: 23.07.1965, RG Sayısı: 12056, Madde 36.
11. 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, RG Tarihi: 14.4.1928, RG Sayısı: 863.
12. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu, RG Tarihi: 12/10/2004, RG Sayısı: 25611.
13. 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu, RG Tarihi: 31.01.1953, RG Sayısı: 8323.
14. Hasta Hakları yönetmeliği
15. Hemşirelik kanun ve Yönetmeliği
16. İnsan hakalrı ve Biyotıp Sözleşmesi
17. TTB Etik Bildirgeler
18. Türk Medeni Kanunu
19. Kazancı bilgi bankası
EKİP RUHUNUN YAKALANDIĞI VE
MESLEKLER ARASINDA GÜVEN İLKESİNİN
ESAS ALINDIĞI BİR ÇALIŞMA ORTAMI
DİLEĞİYLE………..

87