ignacy

łukasiewicz
ignacy łukasiewicz

polski farmaceuta i przedsiębiorca, założyciel pierwszej na świecie

kopalni ropy naftowej, wynalazca lampy naftowej, pionier
przemysłu naftowego w Europie, rewolucjonista i działacz
niepodległościowy. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej
herbu Łada[a].
Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową
korzyści, jakie daje ropa naftowa. Bardzo sprawny organizator, z
czasem dorobił się na ropie naftowej dużego majątku. Był również
wielkim społecznikiem. Propagował zakładanie sądów, budowę
dróg i mostów, szkół, szpitali itd., finansując wiele inicjatyw z
własnej kieszeni, walczył z biedą i alkoholizmem w regionie, tworzył
kasy zapomogowe i fundusze emerytalne. Dążył do rozwoju
rodzącego się tam przemysłu naftowego, nie skupiając go
całkowicie w swoich rękach, lecz namawiając i pomagając w
tworzeniu również innych przedsiębiorstw. Poseł na sejm galicyjski
IV kadencji (1877–1882).

Aparat destylacyjny Ignacego
Łukasiewicza, II poł. XIX wieku, Muzeum
Regionalne PTTK im. Ignacego
Łukasiewicza w Gorlicach
Uzyskana ta drogą nafta okazała się mieć szczególną
zaletę. Podczas spalania dawała jasny ogień, nie
kopciła i była tańsza niż inne surowce służące do
oświetlania, takie jak olej czy kamfina. Był tylko jeden
problem: wypełnione nią lampy wybuchały, gdyż
dostępne na rynku urządzenia nie nadawały się do
spalania płynu wydestylowanego z ropy. Łukasiewicz
skonstruował więc specjalny model lampy, do którego
blacharz Adam Bratkowski wykonał prototyp ze
zbiornikiem z grubszej blachy. W ten sposób w 1853
roku powstała pierwsza na świecie lampa naftowa.
Początkowo cieszyła się niewielkim
zainteresowaniem. Przełomem okazało się
wydarzenie z 31 lipca 1853 roku. Tamtej nocy we
lwowskim szpitalu przeprowadzono po raz pierwszy
operację chirurgiczną przy świetle lamp naftowych.
Wynalazek farmaceuty zdał egzamin, a data jego
zastosowania stała się symbolicznym początkiem
polskiego przemysłu naftowego.
Lampa naftowa, kopia
prototypu Ignacego
Łukasiewicza

Wkrótce Łukasiewicz przeniósł się w okolice Gorlic i Krosna, by poszukiwać

terenów bogatych w złoża ropy naftowej. Zamierzał stworzyć osobną
destylarnię (eksperymentowanie w aptece nie było bezpieczne) i zbadać
proces wydobywania ropy z podziemnych złóż. Zawiązał spółkę z
posiadaczami terenów z „naftowymi źródełkami”: Tytusem Trzecieskim i
Karolem Klobassą. W 1854 roku w Bóbrce wspólnicy założyli pierwszą na
świecie kopalnię ropy naftowej. Pomysł Łukasiewicza był prosty: kopać
studzienki w miejscu wypływania ropy, by dostać się do głębszych pokładów
surowca. Po kilku latach próby się powiodły i zaczęto stawiać pierwsze
prowizoryczne szyby naftowe.

2020 | ФАКУЛЬТЕТ ИСТОРИИ

Szyby naftowe w
okolicy Krosna,

To pionierskie wydobywanie ropy naftowej niosło jednak ze sobą wiele

niebezpieczeństw: zatrucia wydobywającym się gazem ziemnym, ryzyko
eksplozji czy pożarów. Z biegiem lat Łukasiewicz i jego wspólnicy udoskonalali
kopalnie oraz rafinerie. W 1862 roku rozpoczęli wiercenie świdrami, a w 1872
roku wysłali swojego współpracownika Adolfa Jabłońskiego do Ameryki, by tam
poznał najnowsze technologie. Przedsięwzięcie Łukasiewicza zapoczątkowało
rozwój przemysłu naftowego na ziemiach polskich. Pod koniec XIX wieku
ukształtowały się dwa galicyjskie zagłębia naftowe: w okolicy Drohobycza i
Borysławia oraz w rejonie Gorlice ― Krosno ― Sanok. Zwiększone wydobycie
ropy i ulepszona rafinacja zaczęły przynosić duże zyski, a Galicję ogarnęła
prawdziwa „gorączka nafty”. Chętni powtórzenia sukcesu z Bóbrki zaczęli
poszukiwać roponośnych terenów i próbowali swoich sił w wydobyciu „czarnego
złota”. Okolice te nazywano nawet „polską Kalifornią”!
 01 02 03

urodził się w 1822 w 1856 zbudował Zmarł 7 stycznia

pierwszą na świecie 1882 roku
rafinerie ropy
naftowej
 Edukacja:
Uniwersytet
Wiedeński (1852), 1
Liceum
Ogólnokształcące w
Rzeszowie,
Uniwersytet
Jagielloński
 IGNACY ŁUKASIEWICZ

Powrócił do Lwowa, aby kontynuować pracę w aptece Mikolascha. W laboratorium przy aptece, na zlecenie Mikolascha, on oraz drugi asystent –
Jan Zeh – prowadzili badania nad destylacją ropy naftowej. Z czasem Mikolasch wycofał się z badań, nie widząc praktycznego zastosowania
nowych destylatów jako lekarstw. Na przełomie roku 1852/1853 Łukasiewicz i Jan Zeh otrzymali naftę metodą frakcjonowanej destylacji.
Łukasiewicz starał się potem znaleźć dla nafty zastosowanie praktyczne. Stosowane do tej pory lampy oliwne nie nadawały się do nafty i
wymagały przekonstruowania. Pierwsza skonstruowana przez Łukasiewicza lampa rozświetliła wystawę apteki. 31 lipca 1853 roku jest
symboliczną, oficjalną datą narodzin przemysłu naftowego w Polsce. Po raz pierwszy zastosowano w praktyce oświetlenie naftowe podczas
pilnej nocnej operacji w szpitalu powszechnym na lwowskim Łyczakowie. Na początku roku 1854 Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic, aby być
bliżej terenów roponośnych. W tym roku w gorlickiej dzielnicy Zawodzie na skrzyżowaniu ulic Węgierskiej i Kościuszki zapłonęła pierwsza na
świecie uliczna lampa naftowa. Ropę naftową eksploatowano tam już od dawna, wykorzystując ją do różnych celów gospodarczych, jak np.
lekarstwo dla bydła lub smar. Łukasiewicz rozpoczął tam pracę w miejscowej aptece Jana Tomaszewicza. Jednocześnie zaczął z okolicznymi
właścicielami terenów roponośnych zakładać pierwsze spółki i kopalnie ropy, które powstały w następnych latach w rejonie Gorlic, Jasła i Krosna.
W tym roku założył także pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej w Bóbrce koło Krosna (spółka naftowa Trzecieski-Łukasiewicz); kopalnia jest
czynna do dzisiaj. W 1857 roku otworzył rafinerię w Klęczanach koło Nowego Sącza. Z wydobywanej w tym miejscu ropy produkował naftę,
smary, oleje smarne i asfalt. Rok później zamieszkał w Jaśle, gdzie otworzył aptekę w północnej pierzei Rynku. Rok 1859 zaznaczył się tragicznie w
życiu Łukasiewicza z powodu śmierci córki Marianny. Był to także rok przenosin do Polanki pod Krosnem, gdzie po spłonięciu rafinerii założył
kolejną. Po wybuchu powstania styczniowego wspierał je finansowo, a później pomagał popowstaniowym uchodźcom. W roku 1865 kupił pod
Krosnem wieś Chorkówka i przyległy folwark Leśniówka, gdzie założył nowoczesną rafinerię.

2020 | ФАКУЛЬТЕТ ИСТОРИИ

DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ