Universiteti për Biznes dhe Teknologji

Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor

Fizika e Ndërtesave

Viti II
Semestri IV
Viti Akademik 2021/2022

Ky material është punuar për nevoja të studentëve dhe nuk mund të shfrytëzohet nga ndonjë palë tjetër, pa miratim të shkruar nga ligjeruesi i kësaj lënde!
Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

Termodinamika – Petrit Ahmeti

Email: petrit.ahmeti@ubt-uni.net

Ushtrimet – Ferhat Bejtullahu

Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

Lënda do të përmbajë:

• Ligjerata – 12 javë(90 min)

• 8 javë Termodinamikë
• 2 javë Akustikë
• 2 javë Ndriçim

• Ushtrime – 12 javë (90 min)

 1. Pjesa teorike, përmes ligjeratave,

2. Pjesa praktike, përmes kalkulimeve dhe simulimeve në

ushtrime,

3. Pjesa plotësuese, përmes demonstrimit të pajisjeve,

mostrave të materialeve?
 Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

• Pjesëmarrja në ushtrime 5%

• Detyrat në ushtrime 30%

• Provimi 65%

• Nota pëfundimtare 100%

 Caku i lëndës

Caku i lëndës është arritja e njohurive bazike për Fizikën e Ndërtimit/

Termodinamikën, njohja e faktorëve, të cilët ndikojnë në
performancën e energjetike të ndërtesës, përdorimi i programit për
kalkulimet dhe zgjidhjen e rasteve konkrete. Gjithashtu arritja e
njohurive bazike për Akustiken dhe Ndriçimin në arkitekturë.
 Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

Termodinamika

1. Hyrje/Njohuri të përgjithshme

2. Komoditeti termik

3. Zona Gjeografike – Lokacioni – Klima - Perfitimet passive

4. Forma / Padepërtueshmëria e Ajrit

 Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

Termodinamika

5. Energjia/ Kalueshmëria Termike

6. Kalkulimi i Detyrës së Kalueshmërisë Termike

7. Urat Termike / Termografia

8. Dritaret
 Fizika e Ndërtesave-Përmbajtja:

Ndriçimi dhe Akustika në Arkitekturë

9. Ndriçim në Arkitekturë

10. Ndriçim në Arkitekturë

11. Akustika në Arkitekturë

12. Akustika në Arkitekturë

 Përmbajtja e ushtrimeve

EcoDesigner - Archicad

• Çfarë është EcoDesigner?

• Përdorimi.

• Cilat janë mundësitë e kalkulimeve përmes EcoDesigner?

• Cilat janë rezultatet?

 Përmbajtja e ushtrimeve

Njoftimi me programin EcoDesigner

• Simulimet e performancës energjetike të ndërtesës.

• Modifikimet e nevojshme të ndërtesës për ulje të konsumit të

energjisë për ngrohje dhe ftohje.

• Kalkulimin e kalueshmërisë termike në mure, çati dhe dysheme.

Njohuri të përgjithshme mbi fizikën e ndërtesave
 Fizika e Ndërtesave

Fizika e ndërtesave–Termodinamika trajton të gjithë faktorët e

jashtëm dhe të brendshëm, të cilët ndikojnë në performancën
energjetike të ndërtesës, komoditetit jetësor në hapësirat e
brendshme, uljen e konsumit energjetik dhe qendrueshmërisë
së ndërtesave.
Faktorët të cilët ndikojnë në performancën energjetike të
ndërtesës
Faktorët të cilët ndikojnë në performancën energjetike të
ndërtesës

Orientimi

Forma/Gjeometria
Faktorët të cilët ndikojnë në performancën energjetike të
ndërtesës

Sistemet e
ngrohje/ftohjes

Mbështjellësi termik
dhe materialet izoluese
Faktorët të cilët ndikojnë në performancën energjetike të
ndërtesës

Përfitimet pasive

Dritaret
Faktorët të cilët ndikojnë në performancën energjetike të
ndërtesës

Gjenerimi i energjisë aktive

Dizajni i një projekti të mirëfilltë, në ditët e sotme, nuk ka të
bëjë vetëm me pjesën artistike.

Weisman Art Museum – Minneapolis, USA

Por edhe me...

 1. Njohuritë dhe ekspertizën e kritereve fizike dhe

2. Perspektivën afatgjate

Qëndrueshmëria
Qëndrueshmëria
Shoqërore/Sociale
Mjedisore
Mjedisi

Qëndrueshmëria
Ekonomike Ekonomia Shoqëria

Mirëqenia e njeriut
 Kostoja e ndërtesës

Një ndërtesë ka jetëgjatësi mesatare prej rreth 80 vitesh

Ndërtimi është vetëm 10-20 % e kostos totale.

20%

Ndërtimi

Mirëmbajtja
80%
 1. Pse ndërtojmë (shtëpi)?
Arsyet themelore të njeriut për ndërtimin e shtëpive, janë:

Arsyet Fiziologjike Arsyet Psikologjike

Kushtet klimatike Shpirtërore
Siguria Bashkëveprimi social
Higjiena Vullneti kreativ
Komoditeti
...kushtet klimatike, si komponentë kryesore

• Reshjet atmosferike (bora, shiu...)

• Lageshtia

• Ndryshimi i temperaturave

• Lëvizjet e ajrit (erërat)

• Rrezatimi diellor
 2. Historik i shkurtër rreth faktorëve klimatik dhe evolucionit
të njeriut

Sistemi ynë i rregullimit të temperaturës së trupit, është zhvilluar në rajonet

me temperaturë mesatare vjetore rreth 26-28 oC.

Gjatë tërë 120.000 viteve të evolucionit, anatomia e trurit, rritja e qimeve,

janë modifikuar duke iu përshtatur kushteve dhe faktorëve të ndryshem, por

jo edhe sistemi i rregullimit të temperaturës së trupit.

Vetëm përmes zhvillimit të trurit, duke zbuluar: shfrytëzimin e zjarrit,

krijimit të veshmbathjes dhe ndërtimit të shtëpive, është mundësuar

kolonizimi i zonave të reja me klimë të ndryshme. Kjo faze ka filluar

rreth 90.000 vite më parë.

Rrugët dhe periudhat e migrimit të njeriut modern
 Faktorët në ndryshimet klimatike, të cilat kanë ndikuar gjatë
kolonizimit të tokave të reja, kanë qenë pozita gjeografike dhe
stinët.

Klimat e ndryshme dhe ndryshimet përgjatë stinëve, kanë

ndikuar edhe në zgjidhjet e ndryshme të tipologjive të shtëpive,
si tendence për te arritur komoditet sa më të lartë.
 Viset kontinentale të Evropës – Klimë kontinentale me dimra të ftohë

 Guri, material rrethanor, i cili ka qëndrueshmëri ndaj kushteve atmosferike,

diellit, ngricave dhe erërave të forta.
 Forma me sa më pak kënde, në mënyrë që t’i rezistojë erërave të forta.
 Çati e pjerrët, për tu mbrojtur nga resheiet e shumta dhe të mëdha të shiut
dhe borës.
 Numër i vogë i hapjeve për të zvogëluar humbjet termike
Zonat Tropikale (Azi jugore, Oqeani, Amerikës Latine)– Klimë me lagështi të lartë
dhe temperatura të larta

 Platformë e ngritur, për parandalimin e futjes së ujit gjatë vërshimeve

 Hapje të mëdha për të ventiluar hapësirën me lagështi të lartë.
 Çati e pjerrët për tu mbrojtur nga resheiet e shumta dhe të mëdha të shiu.
Zona me klimë të thatë (Afrika veriore, Ayia qendrore dhe juglindore, Amerika
qendrore) – Temperatura te larta dhe thatësirë

 Argjila si material rrethanor dhe izolues

 Hapje të vogla dhe të shpesha për të freskuar hapësirën përmes rrzmimeve
të ajrit.
 Çati e rrafshtë për mundësuar mbledhjen dhe akumulimin e ujit të reshieve
të rralla të shiut.
 3. Si ndërtojmë?

Në rajonet me klimë të ftohtë, ka qenë e pamundur që të arrihet

temperatura e nevojshme për jetesë dhe në këtë mënyrë është nevojitur
ngrohja plotësuese. Kjo ngrohje plotësuese mbulon humbjet termike të
shkaktuara nga rrjedhjet e ndryshme në mbështjellësin e shtëpisë.
Me zhvillimin e arkitekturës dhe nevojave më të mëdha për
komoditet, ka lindur nevoja për ftohje plotësuese.
Humbjet termike dhe mbulimi/ rikuperimi i humbjeve
 Humbjet termike dhe mbulimi/ rikuperimi i humbjeve

Kompenzimi i këtyre humbjeve termike përmes ftohjes dhe ngrohjes

plotësuese, shkakton pothuajse gjysmën e konsumit të energjisë
botërore.

Konsumi i energjisë sipas sektoreve

22%
30%
Banim
Komercial
Transporti
Industria
19%

29%
 Më shumë se gjysma e energjisë tek objektet e banimit
konsumohet nga mbulimi i humbjeve termike.

Konsumi në hapësirat e banimit

35%
41% Ngrohje
Ftohje
Uji i ngrohtë
Pajisjet elek. Ndriçimi etj

18% 6%

Kjo është një përgjegjësi për projektuesit dhe ndërtuesit e

sotëm, duke përfshirë arkitektët, inxh. e makinerisë, elektrikës
etj.
 Energjia e konsumuar nga të gjithë sektorët në Kosovë (%)

Energjia mesatare e
Energjia e konsumuar në
Sektori konsumuar në shtetet e BE
Kosovë (%)
(%)
Banimi
33.34 26.28

Shërbimet 13.34 12.47

Industria
22.35 27.77

Transporti
26.52 30.91

Bujqësia 5.06 2.54

 Energjia totale e konsumuar nga sektori i banimit në Kosovë
(in ktoe/ 1 ktoe = 11630000 kWh)

Burimi i energjisë 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Thëngjill (lingit) 4.6 2.2 3.9 3.6 2.2 8.3

Produkte të
35.4 30.1 38.4 39.7 25.0 34.8
naftës

Biomasë/ Dru 108.2 108.2 108.2 108.2 108.2 108.2

Energji elektrike 178.5 188.2 203.3 211.1 198.9 210.4

Energji diellore 0.05 0.05 0.06 0.08 0.09 0.09

Ngrohje qendrore
4.1 4.7 6.0 6.3 5.1 6.2
të qytetit

Total 330.8 333.4 359.8 368.9 339.4 368.0

5000

4800

4600

4400

4200

4000

3800

3600
2008 2009 2010 2011 2012
 4. Çfar pasoja sjell konsumi i tillë i energjisë?

1. Kosto të lartë
a. Pagesat e larta
b. Varësia nga importi
c. Varësia politike

2. Emetimi i gazërave
a. Ndotja e mjedisit
b. Ngrohja globale

3. Cilësia e jetesës
a. Mungesa e komoditetit të jetesës
b. Mungesa e higjienës
 5. Si mund të kemi ndërtim më të mirë?

Hapi 1:

Mbështjellësi i jashtëm
Struktura mbajtëse

(Forma përcjell funksionin!!!)

 Hapi 2:

Qëndrueshmëria / Balansi

Mbulimi (Rikuperimi) Përfitimi pasiv dhe

i humbjeve konzervimi i energjisë
Rikuperim i vazhdueshëm, Humbje minimale të energjisë si
si pasojë e humbjeve të rezultat i eliminimit të rrjedhjeve.
vazhdueshme të energjisë.
 Humbjet
• Humbjet nga transmisioni Q trans
• Humbjet nga ventilimi + Q vent
• Shuma e humbjeve = Q Humbje

Përfitimet
• Përfitimet passive diellore Q Diellor
• Përfitimet e brendshme +Q Brendshme
• Shuma e përfitimeve =Q Përfitime

• Shkalla x e efikasitetit xh
• Përfitimet e shfrytëzueshme = Q Përf. Shfryt

Ngarkesa e ngrohjes
• Shuma e humbjeve Q Humbje
• Përfitimet e shfrytëzueshme - Q Përf. shfryt
= Q Ngrohje
 Ligjerata e ardhshme

Komoditeti

- Kushtet të cilat krijojnë komoditet jetësor

- Faktoret kryesorë

- Përjetimi i këtyre kushteve nga njeriu