GWL

Groen Water Leefbaarheid

West Begroot: knotwilgen langs de Waterleliegracht

Versie 1.10 - concept

PeterK
Matthijs Maris, Boot met Knotwilg, 1863. Rijksmuseum, Amsterdam

Alexander Koester, Goldweiden in der Sonne

1898 Neue Pinakothek, München
West Begroot tijdlijn
Checklist
Gemeente: akkoord
• Aanvang
briefstem
men
Knotwilgen langs de gracht!
• Oud Hollandse knotwilgen langs de Waterleliegracht vormen een
schuilplaats voor vogels en geven stuifmeel en nectar voor insecten.
Beschrijving
• De wilg is een inheemse boom die vaak ter
versterking van de bodem langs
waterkanten geplant wordt.
• De wilg is één van de eerste inheemse
lentebloeiers. In het voorjaar zijn de
bloemen “wilgenkatjes” een belangrijke
voedselbron voor insecten.
• Het terugkerend “knotten” zorgt ervoor
dat de boom niet te groot wordt en zijn
karakteristieke knot krijgt, waaraan de
boom zijn naam dankt.
• Knotbomen passen goed in natuur van de
omgeving: De Bretten en Westerpark.
Beschrijving
• In de knot ontstaat schuil- en nestgelegenheid
voor vogels.
• Door verschillende knotbomen te plaatsen,
ontstaat een variatie van verschillende bladeren,
kleuren en perioden van bloei.
• Deze bomenrij langs de waterkant biedt
verkoeling tijdens de warme zomers en vormt een
mooie wandelroute voor passanten.
• De bomenrij vormt een natuurlijke geluid- en
windwering, CO2 opslag en opvang van fijnstof.
• Het knotten wordt gedaan door de
buurtbewoners zelf, onder begeleiding van het
IVN. De wilgentenen kunnen in de buurt
hergebruikt worden voor versterking van
natuurlijke heggen en perken.
Inschatting van het aantal bomen

• De Waterleliegracht is ongeveer 110m lang

• Elke 5 meter kan er een knotwilg geplaatst worden = 20 bomen
• Gedacht wordt aan inheemse klassieke knotbomen: Knotwilg
(Salix Alba) en Salix Alba Chermesina (rode takken)
GWL Masterplan
• De knotwilgen zijn onderdeel van het
GWL Masterplan.
• De Gemeente Amsterdam heeft
aangegeven dit masterplan te
ondersteunen.
• https://gwl-
terrein.nl/masterplan/masterplan-
inkijkexemplaar/
Inschatting van de kosten
• 20 Bomen: 4.000 euro (200 euro per boom)
• Knotwilg (Salix Alba of Salix Alba Chermesina), diameter 10/20cm
• https://betuwebomen.nl/p/knotwilg-salix-alba 99 euro
• https://www.debomenshop.nl/knot-bomen/364-31195-knotwilg-knotwilgen-kopen.html
• https://www.tuinplant.nl/knotwilg-salix-alba-chermesina
• Boombevestigingsband + boompalen: 300 euro
• 15 euro per boom
• Boomgrond: 3.000 euro
• 150 euro = 1 kuub per boom
• Gereedschap om bomen te knotten: 750 euro
• Boomzagen, takkenscharen en snoeischaren

• Bodemonderzoek Waterleliegracht – NEN5740: 1.200 euro

• In het GWL terrein zit veel puin van oude bebouwing. Belangrijk om vooraf het planten van de
bomen de kwaliteit van de bodem te bepalen. Voorbeeld: https://www.terramilieu.nl
• Transport van de bomen:
• 3.000 euro (schatting)
• Plaatsen van de bomen
• Graafwerkzaamheden: 1.000 euro (schatting)

• Totale verwachte kosten: 15.000 euro.

Voorstel uitvoering project
• Het project valt binnen de Groenvisie van de Gemeente Amsterdam
• https://openresearch.amsterdam/nl/page/60771/groenvisie-2050-een-leefbare-
stad-voor-mens-en-dier
• De coördinatie wordt uitgevoerd door de Groengroep (een groep actieve
Westerpark bewoners dat zich inzet voor meer groen in de buurt).
• De groep onderhoudt al jaren de vele hoogstamfruitbomen op het GWL terrein.
• Daarnaast organiseert zij een maandelijkse schoffeldag voor onderhoud aan publieke
borders die door bewoners in eigen beheer worden onderhouden
• De Groengroep laat zich voor het knotten adviseren en begeleiden door
het IVN. Hiertoe organiseert het IVN regelmatig “natuurwerkdagen”.
Planning plaatsen en onderhoud knotwilgen
• Voorbereiding
• Uitzoeken bomen
• Uitvoeren grondonderzoek
• Contracteren transport

• Uitvoering
• Het beste moment om bomen te verplaatsen is tijdens de herfst (als het blad eraf is)
tot het voorjaar (maart, uiterlijk april)
• Plaatsen bomen

• 2024 en verder – onderhoud

• Het onderhoud aan de knotwilgen wordt uitgevoerd door de buurtbewoners onder
begeleiding van het IVN.
Toevoeging – besproken Groenoverleg
14.juli.2022
• We willen maximaal twee soorten bomen. Dat zorgt voor een meer biodiversiteit
en een consistent beeld.
• We kiezen voor een oudere, stevige boom. Deze kan tegen een stootje.
• Het plan wordt gedragen door de Groengroep.
• Dit om verwarring te voorkomen met de Groene Vingers (de zaterdag groep dat zorg draagt
voor de borders op het GWL terrein.
• Besproken trefwoorden: passanten, eco, verkoeling
• Planning moet worden aangepast, aangezien December 2022 pas een definitieve
toekenning wordt gedaan door de Gemeente Amsterdam
• De exacte procedure inzake offertes / betaling ism de Gemeente Amsterdam
moet na toekenning nader worden bepaald.
• Is het voorstel niet te duur?
• Voorgaande WestBegroot projecten liepen van 12k tot 45k
Toevoeging – besproken Groenoverleg
14.juli.2022
• Bij de brug nabij Cradam worden 2x bomen niet geplaatst (=strook van 10m), zo blijft er ruimte voor de
machines die het onderhoud van de gracht verzorgen: boot en maaibalk.
• Hoe zit het met de afstand tussen de bomen?
• We hebben hovenier Herman Heine om advies gevraagd.
Vragen/antwoord van Blok 6
• 1. Hoe hoog worden de stammen en de stelen van de knotwilgen bij benadering?
• De stam krijgt een maximale hoogte van 1.5 a 2m. Anders ben je een telkens een ladder nodig om deze goed te kunnen knotten.
Staand op een ladder werken brengt allerlei valrisico's met zich mee. We zijn voor meer groen, maar ook voor persoonlijk veiligheid.
• De lengte van de steel hangt af om de hoeveel jaar dat je deze snoeit. Het is gebruikelijk een knotwilg om de drie jaar te snoeien.
En dan niet alle knotwilgen tegelijk, maar trapsgewijs: een paar bomen in het eerste jaar, dan een paar in het tweede jaar etc.
Dat zorgt voor een constant aanbod van voedsel voor insecten.
• De wilg is een hele snelle groeier ongeveer (30cm per jaar). In drie jaar tijd groeit een steel ongeveer 1 meter.
Trouwens, tezamen met de kleine bladeren vormen de stelen vormen een "open boomkroon", waar je doorheen kunt kijken.
Zie foto voor een voorbeeld.
• Het plan is dat de bewoners zelf de bomen gaan onderhouden.
Voor het onderhoud noodzakelijke gereedschap (boomzagen, takkenschaar, snoeischaar) is budget opgenomen in de WestBegroot
aanvraag. Door als Blok5, 6 en 7 deel te nemen in de knotwilggroep (werknaam) je kunt zelf zorgdragen voor het tijdig knotten.
• Aangezien onze kennis en kunde van het knotten beperkt is, willen we hierin de hulp inroepen van het IVN Natuureducatie.
Deze organisatie organiseert regelmatig knotwerkdagen, waarin deskundige hulp wordt aangeboden.

• 2. Zouden ze bij blok zes kunnen worden geplant in het verlengde van de erfafscheidingen/heggen tussen onze tuintjes,
zodat wij vanuit de begane grond nog vrij uitzicht houden op de gracht?
• Dat is mogelijk. In het plan is rekening gehouden met ongeveer 20 bomen elk op 5m afstand van elkaar. Hoe dit precies valt moet
nader bepaald worden. Wel wil ik pleiten voor een "regelmatige" 5m afstand (dichter bij elkaar is niet goed voor de groeiontwikkeling
van de boom).
• Ook zorgt regelmatigheid voor een betere zichtlijn als je over de weg loopt. Het oog wil ook wat.
Bewonersbijeenkomst
28.juni.2022
• Late communicatie
• Valide punt
• Hoge bomen / schaduw op de huizen
• De bomen worden regelmatig geknot (maximaal 2m)
• Schaduw op het water
• Meer schaduw op het water zorgt voor verminderde opwarming van het water
• Uitzicht
• Bomen plaatsen, zodat ze niet in de primaire zichtlijn liggen

• Zie uitgebreid verslag van Maddy

Foto’s inzake de schaduw
• De lantaarnpaal is
3.6m hoog

• De knotwilgen 1.Juli.2022 19:30

wordt geknot op
2m
• En worden meer 20:00
nabij de waterkant
geplaatst
20:30 – schaduw Cradam
 Validatie door de gemeente

04.09.2022
Validatie door de gemeente
Check bij de aannemer

• De aannemer die jaarlijks de

Waterleliegracht schoonmaakt.
2 e bewoners avond 15.Nov.2022
• Status:
• Gemeente heeft check gedaan op haalbaarheid en mogelijke technische
obstakels. Plan is goedgekeurd
• Er is overleg geweest met de "schoonmakers" van de gracht. Zij hebben een
minimale afstand tussen de bomen nodig om hun werk te kunnen doen.
• Het voorstel worden ter stemming voorgelegd aan de bewoners van West
• Als het voorstel wordt goedgekeurd dan wordt met de bewoners verder
gekeken naar de concrete invulling van het plan.
• Uitkomst bijeenkomst:
• Met de bewoners van blok6 gaat concreet gekeken worden waar de bomen
geplaatst kunnen worden.
Uitkomst stemming: Gewonnen!
Meer over knotwilgen
• Belang van de knotwilg voor NL
• https://www.outdoornow.nl/de-knotwilg-belangrijk-voor-mens-en-
dier/
• De Knotwilg (Salix Alba) knotten
• https://www.bijenhouden.nl/phpbb/download/file.php?id=482
• Bomen worden vaak om de 3 jaar geknot.
• De beste tijd om bomen te knotten is in het vroege voorjaar/einde
van de winter.
• Knotten of zagen
• https://appeltern.nl/nl/tuinadvies/tuinieren/over_knotwilgen_en_k
notbomen
• Wanneer een knotwilg te planten
• https://www.vanaalsburgbv.nl/knotwilgen-kopen/een-knotwilg-in-
uw-tuin/
https://www.vdberk.nl/inspiratie/knotbomen/