Programi i Lendes Matematike 1: Pёrmbajtja e programit

Programi i Lendes Matematike 1
• Pёrmbajtja e programit:
• Ekuacionet lineare ne algjebren lineare
• Algjebra e matricave
• Percaktoret
• Vlerat e veta dhe vektoret e vet
• Ortogonaliteti dhe Metoda e katroreve me te vegjel
• Matricat simetrike dhe format katrore
• Gjeometria e hapesirave vektoriale
Copyright © 2016, 2012, 2006 Pearson Education, Inc. All Rights Reserved Slide - 1
• DETYRIME TE STUDENTIT DHE FORMA E KONTROLLIT:
• Studentёt duhet tё ndjekin seancat e leksioneve dhe seminaret.
• Frekuentimi i seminareve është i detyrueshëm në masën 75%.
• Nota do tё bazohet nё:
• provimin e pjesshёm (15 pikё),
• detyrat e shtepise, projekte dhe aktivizimi (15 pikё)
• provimin final (70 pikё).
• Studentёt e pёrfundojnё me sukses lëndën nёse kanё fituar ne
total minimumi 41 pikё.
• LITERATURA BAZE
• Linear Algebra and Its Applications, 2021, David C.
Lay, Steven R. Lay, Judi J. McDonald
Algjebra Lineare dhe Aplikimet e saj
Sixth Edition
Kapitulli 1
Ekuacionet
Lineare ne
Algebren Lineare
1.1 Sistemet e Ekuacioneve Lineare
Ekuacionet Lineare (1 nga 3)
• Nje ekuacion linear i variablave x1 ,, xn eshte
nje ekuacion qe shkruhet ne formen
a1 x1  a2 x2    an xn  b
ku b dhe koeficientet a1 , , an jane numra reale
ose kompleks, qe jane te njohur paraprakisht.
• Nje sistem i ekuacioneve lineare (sistem linear)

eshte nje bashkesi e nje apo me shume
ekuacioneve lineare te variablave, x1 , , xn .
• Nje zgjidhje e nje sistemi eshte bashkesia e
numrave  s1 , s2 ,..., sn  qe vertetojne ekuacionet e
sistemit pra kur vlerat s1 ,, sn i zevendesojme
ne vend te x1 ,, xn , respektivisht.
• Bashkesia e te gjitha zgjidhjeve te mundshme
quhet bashkesi zgjidhje e sistemit linear.
• Dy sisteme lineare quhen ekuivalente nqs kane
te njejten bashkesi zgjidhjesh.
• Nje sistem i ekuacioneve lineare ka:
1. asnje zgjidhje, ose
2. vetem nje zgjidhje, ose
3. nje pafundesi zgjidhjesh.
• Nje sistem i ekuacioneve lineare themi qe eshte

konsistent nqs ka nje zgjidhje te vetme ose nje
pafundesi zgjidhjesh.
• Nje sistem eshte inkonsistent nqs nuk ka zgjidhje
Matricat (1 nga 2)
• Informacioni esencial i nje sistemi linear mund te
rregjistrohet ne menyre te permbledhur ne nje tabele
drejtkendeshe qe quhet matrice. Jepet sistemi,
x1  2 x2  x3  0
2 x2  8 x3  8
4 x1  5 x2  9 x3  9,
me koeficiente te cdo variabli te vendosur ne shtyllat e nje
matrice  1 2 1
 0 2 8
 
 4 5 9 
e cila quhet matrice e koeficienteve te sistemit
Matricat (2 nga 2)
• Nje matrice e zgjeruar e nje sistemi formohet nga
matrica e koeficienteve duke shtuar ne te djathte
nje shtylle qe permban konstantet qe ndodhen ne
anet e djathta te ekuacioneve.
• Per sistemin e ekuacioneve te dhene,
 1 2 1 0
 0 2 8 8
 
 4 5 9 9 
matrica me lart quhet matrica e zgjeruar e sistemit
Permasat e Matrices
• Permasat e nje matrice tregojne numrin e rreshtave
dhe shtyllave te saj. Nqs m dhe n jane numra te
plote positive, nje matrice m  n eshte nje tabele
drejtkendeshe numrash me m rreshta dhe n
shtylla. (Numri i rreshtave shkruhet gjithmone ne
fillim.)
• Strategjia baze per zgjidhjen e nje sistemi linear
eshte zevendesimi i nje sistemi me nje sistem
ekuivalent i cili eshte me i thjeshte per t’u zgjidhur.
Zgjidhja e Sistemit te Ekuacioneve (1 of 8)
• Shembull 1: Zgjidhni sistemin e ekuacioneve me
poshte.
x1  2 x2  x3  0 - - - -(1)
2 x2  8 x3  8 - - - -(2)
4 x1  5 x2  9 x3  9 - - - -(3)
• Zgjidhja: Ketu tregohet procedura e eliminimeve
me dhe pa simbolin e matrice, dhe rezultatet jane
vendosur perbri njeri tjetrit per tu krahasuar.
Zgjidhja e Sistemit te Ekuacioneve (2 nga 8)
x1  2 x2  x3  0  1 2 1 0
2 x2  8 x3  8  0 2 8 8
 
4 x1  5 x2  9 x3  9  4 5 9 9 
• Mbajme x1 ne ekuacionin e pare dhe e eliminojme
nga ekuacionet e tjera. Per kete, ekuacionit 3 i
shtojme ekuacionin 1 te shumezuar me 4.
4 x1  8 x2  4 x3  0
4 x1  5 x2  9 x3  9
3 x2  13 x3  9
Zgjidhja e Sistemit te Ekuacioneve (3 of 8)
• Rezultati i llogaritjeve te mesiperme shkruhet ne
vendin e ekuacionit te trete:
x1  2 x2  x3  0  1 2 1 0
0 2 8 8
2 x2  8 x3  8  
3 x2  13 x3  9 0 3 13 9 
1
• Tani, shumezojme ekuacionin 2 me per te perftuar 1
2
si koeficient te x2 .
x1  2 x2  x3  0  1 2 1 0
x2  4 x3  4 0 1 4 4 
 
3 x2  13 x3  9 0 3 13 9 
• Perdorim x2 ne ekuacionin 2 per te eleminuar 3x2 ne
ekuacionin 3.
3 x2  12 x3  12
3 x2  13 x3  9
x3  3
• Sistemi i ri ka nje forme trekendeshe.
x1  2 x2  x3  0  1 2 1 0
0 1 4 4 
x2  4 x3  4  
x3  3 0 0 1 3
• Ne fakt, duam te eleminojme termin 2x2 nga ekuac. 1

por eshte me eficente te perdorim termin x3 ne
ekuacionin 3 qe te eleminojme ne fillim termat 4x3
dhe x3 ne ekuacionet 2 dhe 1.
4 x3  12  x3  3
x2  4 x3  4 x1  2 x2  x3  0
x2  16 x1  2 x2  3
• Tani, i bashkojme rezultatet e ketyre dy veprimeve
x1  2 x2  3  1 2 0 3
x2  16 0 1 0 16 
 
x3  3 0 0 1 3
• Kthehmi te x2 ne ekuacionin 2, dhe e perdorim per te
eleminuar 2x2 siper tij. Nga veprimet qe kemi bere
me lart me x3 , ketu nuk kemi veprime arithmetike per
termat e x3 . I shtojme ekuacionit 1, ekuacionin 2 te
shumezuar me 2 dhe perftojme sistemin:
x1  29  1 0 0 29 
x2  16 0 1 0 16 
 
x3  3 0 0 1 3
• Keshtuqe zgjidhja e vetme per sistemin fillestar te
dhene eshte (29,16,3). Per te verifikuar qe (29,16,3)
eshte nje zgjidhje, i zevendesojme keto vlera ne
anen e majte te sistemit fillestar te dhene, dhe kemi
(29)  2(16)  (3)  29  32  3  0
2(16)  8(3)  32  24  8
4(29)  5(16)  9(3)  116  80  27  9
• Shihet qe barazimet numerike jane te verteta,
keshtuqe (29,16,3) eshte nje zgjidhje e sistemit.
Transformimet Elementare te Rreshtave
(1 nga 2)
• Transformimet elementare te rreshtave jane si me

poshte:
1. (Zevendesimi) Zevendesimi i nje rreshti me
shumen e vete rreshtit dhe shumefishit te nje
rreshti tjeter.
2. (Shkembimi) Nderrimi i dy rreshtave.
3. (Shkallezimi) Shumezimi i elementeve te nje
rreshti me nje konstante te ndryshme nga zero.
• Dy matrica quhen ekuivalente sipas rreshtave nqs
egziston nje varg transformimesh elementare sipas
rreshtave qe transformojne nje matrice tek tjetra
Transformimet Elementare te Rreshtave
(2 of 2)
• Eshte e rendesishme te theksohet se transformimet

elementare te rreshtave jane te kthyeshme.
• Nqs matricat e zgjeruara te dy sistemeve lineare jane
ekuivalente sipas rreshtave, atehere te dy sistemet
kane te njejten bashkesi zgjidhjesh.
• Dy pyetje themelore qe mund te ngrihen per nje
sistem linear jane:
1. A eshte sistemi konsistent; pra, e egziston te
pakten nje zgjidhje?
2. Nqs nje zgjidhje egziston, a eshte ajo e vetme?
Egistenca dhe Uniciteti i Zgjidhjeve te
nje Sistemi Ekuacionesh (1 nga 4)
• Shembull 3: Tregoni nese sistemi i meposhtem
eshte konsistent:
x2  4 x3  8
2 x1  3 x2  2 x3  1 (5)
5 x1  8 x2  7 x3  1
• Zgjidhja: Matrica e zgjeruar eshte
0 1 4 8
 2 3 2 1
 
 5 8 7 1
• Per te marre nje x1 ne ekuacionin e pare, shkembejme
rreshtin 1 me 2:  2 3 2 1
0 1 4 8
 
 5 8 7 1
• Per te eleminuar termin 5x1 ne ekuacionin 3, shtojme
5
reshtin 1 te shumezuar me tek rreshti 3.
 2
2 3 2 1
 
0 1 4 8 (6)
 1 3 
0 2 
 2 2
• Me pas, perdorim termin x2 ne ekuacionin 2 per te eliminuar
term    x2 ne ekuacionin 3. Shtojme rreshtin 2 te shumezuar
1
1   2  
me tek rreshti 3.  2 3 2 1
2  
0 1 4 8 (7)
 5
0 0 0 
 2
• Matrica e zgjeruar tani eshte ne formen trekendeshe. Per
ta interpretuar ne menyre korrekte, kthehemi te simbolet e
ekuacioneve. 2 x1  3 x2  2 x3  1
x2  4 x3  8 (8)
5
0
2
5
• Ekuacioni 0  eshte nje forme e shkurtuar e
2
5
0 x1  0 x2  0 x3  .
2
• Nuk egziston asnje vlere per x1 , x2 , x3 qe te kenaqe (8)
5
sepse ekuacioni 0  nuk mund te jete i vertete.
2
• Meqe (8) dhe (5) kane te njejten bashkesi
zgjidhjesh, sistemi fillestar eshte inkonsistent (nuk
ka zgjidhje).

Programi i Lendes Matematike 1: Pёrmbajtja e programit

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Programi i Lendes Matematike 1: Pёrmbajtja e programit

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Programi i Lendes Matematike 1

• Nje sistem i ekuacioneve lineare (sistem linear)

• Nje sistem i ekuacioneve lineare themi qe eshte

• Ne fakt, duam te eleminojme termin 2x2 nga ekuac. 1

• Transformimet elementare te rreshtave jane si me

• Eshte e rendesishme te theksohet se transformimet

You might also like