UNIVERSITETI I PRISHTINËS

FAKULTETI I SHKENCAVE MATEMATIKO-NATYRORE

PUNIM SEMINARIK
LËNDA : ANALIZA NUMERIKE

Mentori : Punoi :

Prof. Faton Berisha Artiola Kajtazi

Ass. Mirlinda Raci Engjëllusha Rapuca

Prishtinë 2018
 x −x
e −e
Detyrë : Le të jetë f ( x )=
x

a) Gjeni limx→ 0
f (x)
b) Përdorni metodën e rrumbullaksimit me tri shifra të rëndësishme për të llogaritur
f(0.1) .
c) Zëvendësoni secilin funksion eksponencial me polinomin e tij të Maclauri-it , dhe
pastaj përsëritni b) .
d) Vlera e saktë e f(0.1)=2.003335000 . Gjeni gabimin relativ për vlerat e marra nga a)
dhe b) .

Zgjidhje :
x −x
e −e
a) lim
x→ 0 x

0
Pasi pas zëvendësimit të x-it funksioni i dhënë merr formën dhe pasi funksionet
0

f1(x) = e x −e−x dhe f2(x) =x janë të vazhdueshme , ekzisotojnë derivatet e para

e
'
(¿ ¿ x−e− x ) x −x
të tyre në (-∞,+∞) dhe x' = lim
x→ 0
e +e = 2 atëherë në bazë të
lim ¿
x→0

e x −e−x
teoremës së parë të Lopitalit lim =2 .
x→ 0 x

b)
0.1 −0.1
e −e
f(0.1)=
0.1
=2.00333500=0.200333500 x 101 = y

fl(y) = 0.2003 x 101 = 2.003

c) Polinomi i Maclaur-it shkalla e 3-të për funksionin eksponencial ex është

e0 e0 x2 x3
x 0
e ≈e +e x+ 0
2!
x2 +
3!
3
X =1+x+
2
+ 6

e−0 2 e−0 x2 x3
e-x ≈ e-0 - e-0 x +
2!
x -
3!
X3=1-x+
2
- 6
 3
x
2+ x 2 +
f*(x) = 3
x

0.1
2+ 0.12+
*
f (0.1) = 3 = 20.10333... =0.20103333...x102 = y*
0.1

fl(y*) =0.20103 x 102=20.103

|x−fl(x )| |2.00333500−2.00334|
d) = |2.00333500|
= 0.00000249= 0.249 x 10-5
|x|

¿
x− y |2.00333500−20.103|
|¿| = = 9.03476702
|x| |2.00333500|

b’) Programi per metoden e rrumbullaksimit me 3 shifra të rëndësishme per f(0.1)

public class Rounding {

public static void main(String[] args) {

// metoda rounding per f(0.1) ne java

double x = 2.00333500;

System.out.println(“ Para rrumbullaksimit : f(0.1) “ + x ) ;

x = Math.round(x * 1000.0) /1000.0 ;

System.out.println(“ Pas rrumbullaksimit : f(0.1) “ + x ) ;

c) Programi per funksionin e ri f*(x) per te rrumbullaksuar f*(0.1)

public class Rounding {

public static void main(String[] args) {

// metoda rounding per f*(0.1) ne java

 double x = 20.103333;

System.out.println(“ Para rrumbullaksimit : f*(0.1) “ + x ) ;

x = Math.round(x * 1000.0) /1000.0 ;

System.out.println(“ Pas rrumbullaksimit : f*(0.1) “ + x ) ;

d) Programi per llogaritjen e gabimit relative per b) dhe c)

import numeric.Floating;

public class Gabimet {

public static double frelativ1 (double 2.00333500,double 2.003) {

return Math.abs(2.00333500-2.003)/ Math.abs (2.00333500);

public static double frelativ2 (double 2.00333500,double 20.103) {

return Math.abs(2.00333500-20.103)/ Math.abs (2.00333500);

System.out.println(“gabimi relative “ + frelativ1(2.00333500,2.003) );

System.out.println(“gabimi relative “ + frelativ2(2.00333500,20.103) );