గణప

లకమ ల నర ంహం
 గణప
1, 2 గ

క ర
లకమ ల నర ంహ
ర ంపఁబ న .

ప ష :
లగల ,
లచ ం రణ .
న శ రం.
(వ ) మం , ప మ వ .

రవ సం ద :
మ ధర జగ హన

1966 ణ
అవం , జమం -2.
:
ల:6
 మన
1963 నవంబ ధమ రణ “ వ ” ఆరం ం 13
సక ల ం . . . క ర లకమ ల నర ంహంపం
ంధ 11 వర , త ‘గణప ’ ంథ క ం . ఇక
1966 పం ల ంథ మ , తచ ల య
దల . లకమ ంథ ల డ షత గల ఆం ష ,
ఆం శ న అనన వ ం న ఈ మ ంధ మం త ,
త ండ, మం ట ం , శ ం లయ ల ల
షణ వ తల న ం ల లంద త హ
య . దశ లకమ రచనల చ న ఉతమ
త ర ర సం హ పన .
అం . 1987 లకమ శత తవ న . అప
ంధ ల వర దల . ంథ ం లయ అసమ మ ట
హస న ం ల , ర కర , ంథ ల
ం , తమ ఠ ల కం ం ట పం మన న రవ ద .
ఖం షయ యద న ం న గలద మన .
‘ వ ’ థమ ణ ం ండ ఖర ట త
న ంచ దల . ఆం ఠక క , ప పంచ , పం తవ డ
ంథ డ మం అ య . గత 1250 క ల
మ 750 డ , ంథ మ ంత య న ండవ
. ఇం ల బ ప మ ం , , ం న
మ ధర జగ హన కృత ల . ంథమండ రవసం ద ఉం ,
ం న సహ ర అనన న . ఒక ట లం సహ ర
వ ం ట ఖ రణ అ న .
ఇక నవల ం ట , ఆం శ వ రస న
న మ
నవల నరంగ . న మ హ న ల .
ంధ వ ంచబ న గణప వంశచ ఏ కర న .
హ ల అ కృష న ల మన వ .అ ల
శ టవల ంథకర ంచదల న ఆశయ ? ఠ ల మన ల నవల
లపట తం హ ల ద అ దర , ఏహ వ క ం ట ?
క మ క మహ శయ న వల ం ట ?
ఈ య ష తనమ పద . త నవల ద న
“ ” ంచ దల న క ం క న వన లకమ
దృ యం , గణప సృ ం ర . తస జ వ ,
త న న తన నవ
 గత న ణ న తన ం న వ ల, సంఘ ల
ం ప కత ల ణత సర తప ద వ ంగ నవల
ం నద ల అ య . ‘గణప ’ నవల చ , గణప వ స
ం ట య ం మ క సం శమ ఊ ంపవ .
ఆం మ జ కృ హద నర ల ం .
స శ రం
(వ ) మం
ప మ వ .ఇ ,
లగల .
10-3-1966

లగల శభ , ర గల , 1962 తమ న
వ ం ఉ శ న ద , అం అ దయ వ ం ట
ంథమండ న ట తమ త మ అ న గల ర
ప చయంవల అం కం క ం . ఉ శం వర ర పం
ధ ంచ .
1963 ంచ రణ సంస రవసం ద న ండ మ
ట క ం క వ న ల రణ తమ
ంథమండ థమ మ దమ , తమ ఆ అవ శ మ .ఆ
వ వ ట , సంవత ర నర , న ణ
ం ట జ న .
త త క ర లకమ ల నర ంహం పం ంథ ల
వ స ంచ , అంద , ష ంచ రం ం . గత న
ం న 11 సక క సంవత ర 'గణప ' 1, 2 గ ల క
ఒ ం , ఎ ష వ .తర మ డ వడ గల .
ష ర గల మ మ ల రచనల ంచ య “ లచ ం
రణ ” జల , ల స య సహ ర ందగలద
ఆ ం ల ం .
10-3-1966,
జమం
మ న
మ ధర జగ హన ,
రవసం ద .
 షయ క
1. ద కరణ 9
2. ండవ కరణ 15
3. డవ కరణ 24
4. గవ కరణ 59
5. ఐదవ కరణ 75
6. ఆఱవ కరణ 84
7. ఏడవ కరణ 99
8. ఎ దవ కరణ 118
9. దవ కరణ 149
10. ప యవ కరణ 173
11. ప కండవ కరణ 189
12. ప ండవ కరణ 203
13. పద డవ కరణ 220
14. ప లవ కరణ 231
15. ప నవ కరణ 257
16. పద రవ కరణ 266
17. ప డవ కరణ 290
18. ప దవ కరణ 309
19. పం దవ కరణ 325
20. ఇ వ యవ కరణ 335
 1వ గ
ద కరణ

" ంభరధరం ం శ వరం చ జం

సన వదనం తర ప ంత "
అ శర వ క న క క కల . " ల వ ధ ం ఁ ,
సర ప చం వ ధవళ న ఁ , జ గల , సన న
గ గల ఁ న శ సర ఘ ం ర ం ఁడ" న
క న కర . సర ఖ ం త గల క మం ఁ
చమ ర గ క ద ం ప ఁబ న ద ప ర గ ం .
అ టనఁ ంబరధరం అనఁ ధవళవ ధ ం న , క ఁ న
ల వ న న శబ ద యర మ నద .
శబ న సర పకత మర న గ . ద క డ న నక కనఁబ
ం . న క డ శబ న ద యర మ . శ వర మనఁ
చం వ ధవళ న , ద ల ం న యర ద మ .
చ జ మనఁ జ గల , ద జ ం టవలనఁ
జ జశబ రక మ .అ జ ; ద ల చ వ వ న
సం యప , " రం ః కవయః” య జ ఁ ఁ . క
రం , ద జ యఁగల . జ ద యఁగల .
సన వదన మన సన న ఖ గల . సన న మన న డల
గ సన ం . న న ద . ఇ వం ద
సర ప ం ఱ ం ఁడ న ర న తన ప న
ం త కర త ం ఁ ప ర సమ ం , గణప యనఁ
శ ఁ ;మ శ ద పరమభ ల మ ల ంద గల . ఆ
మ ల మథగణ మ .మ శ ఁ క య నక త క
న తన క య ర నం ంచవల న చ త ,
య ఁ డల మ క త ర భయ త మథ
గణ న య య , ఆ గణ నక ప య ట త య న
గణప య వ . గణ ప యనఁ శ ఁడ ట త శ ం
ప ఁబ న హృత క క ప ర ంథ క య ఁ న
గణప కన ంపఁ య వలద ట క దహ ం . ఆ గణప
మథగణప గ , గణప గణ న క ప య ర గవ . అ
ట కష . ం నవ . త దం త గణప మ ల

మ త
 య , గణప మ ల ణ ల క త యం ,
గణప యం ం ల ణ ల క త యం గల . ఉం ల ఁద నత ంత
ష గల వ ం ట స దల ంథ గల మ రత ర ం న ద
వల రణక న వచన ంధ త ప ర
కం ఁ ప గల . అ ద మ ల ణ . నక , వడప , బ య
గణప వల న రక నప న ద న షయ న
క న జన షయ న మ గ ప గణప యవ లగ జ ంపఁగల .
ఇ ండవ ల ణ , మ గణప ప య శపథ ఁ ప గల , ఇ
డవ ల ణ . ఆ శ ఁ గ , గణప గ వం
ంగ గ , ఇ లవ ల ణ . మ న ల ణ గణప ల దఱ
ఁ కల గణప గణప కం షయ లయం ఘ ఁ డ
పవ . జ షయ గణప య ం న క డ పం
ంద ల . లం దర శబ శ న ర యవ రక
ద గణప యం లం దరత రక న ద దృఢ స ;
శ ఁ కదం , గణప ప ం దంత గల ఁ . క
య గఁ దహ ంపబ న య శయల ణ పఁబ . మ గణప
స న న ల ణ , యత కం న శయ న ల ణ ం ట త
త ఁద గణప శబ క య యం ంతవఱ రక న ద
న క క ండవ . జగ ఁ న య యం గల
ల ణం తమ య యం ఁ గ న న త దం మ మత
ం య మమ గ వ . తర ఁ ట కష , త దం
డల క తమ ష వత ల టవ . ఆ వత ల ం న
ణ డలయం డగటవ . డగటక వ . మ ధ ం న
రంద తృ క ప ల కప త ? త దం ల రంతర
న కషచ ఁ డ ఁడ రం బఱ ం .అ ఁ
డ ణ ల దశరథ ఁ డ ? ఁ న ల నబద
ఁ హ శ ం డ రఁ బరగవ .ల ఁడ మ య గల ఁ
ద వ . త దం య య న వం తన
వ త జగం ల ంపవ . త దం క శ
టవ , తరచ శ న ధ పవ .
గణప త దం తమ న ష వత ండవ , యక
చ ఁ డతఁ జ ం ం ట మ గ ండవ .
వృద మ ఁ ఁ ండ . అ ప న నప
జ, ంగ గ , ఱ , ప ఁ తమ భ ఁ దమ తపః
వ న య కశ ల గర న మ ఁ మన ప
ధ ం జ ం న త ధ లఁ ట దమ మ తల న ల ం ట ఁ
దమ వంశ వన ఁ ట గణప తమ గర స న జ ం ం న న
త మ వ న త
 తృ మ యండవ . ఒక షయ న దక తఁడ షయ ల
గణప ఁ డనవ . మ గణప ద ల క ప , మన గణప క క ఱత.
ఇట ట త తఁ చ ఁడ తలంపవ . ఆ రత ట యతఁ
యత ఁ ంద ర . ంథ చ ట
ద . క ట కత ద ంత ద న గల . క ట
కత ద ంత ద న గల . ఏవం ణ ఁ న గణప క చ నం
త యఁబ న . ఈ త చ వ చ
గ జ వవల న మన , నవల న
ండ వ . అం త మ య కరణ వంశ ప
కరణ లయం ంత . గణప చ ప . ఇ చ వ ల
యదృష త ల ం న . చ న ప న యణ
యత కథ ం . ద న ల ం న ప న
కష ధ న ప ణ ల , మ రత ర ం ట తన
యశ క ంత య న చ ర ం కృ ఁ ం .
ఇంకఁ స భవ ల ట ప ల! ఇ వం కథ వణ చర
క ట త దంబ హరచ ల క ం . మన ర జన
ణ త ల ం న య త చ గణప ష ఁ ద న
ర ంప క న ధ గ య శ సహగమన వ ర ంపఁ
దల ం .
 ండవ కరణ

ఆ ! మన శ నం వచ ప కనఁబ న .
చ రచన నం మన ల ద ంత క ట
క మ చ న జ గ మన క న . జ జన ం
ల మ ల క నన యభ రక క న మ ఖమ క ల
క చ రనం మన మంత ంచవల న ప .
గణప క చ సం ర గ ల ంపనం మన క ంగ
ంపవల . ఆ ర ల య న ంత చ మన
కసం గ న ల ం నం సం ంపవల ; సం హ గ న చ
ల ం న ద ం . ఒక ఁ క ం ం ర ంపఁ . ఆ
ల ంట హ జ ం . ఆ ం త ల
వ ం . ఇప వ పం జన న ర మ .
ందలకడ జన రమంతకం . స నప ం ల
య . వ ం నప మ గ య . జన
నప య ఁ . స యక , సళ ం
ం న త త , జన డ డ వంటక వ పల
.ఆ కసప వ .ఆసప ల ణ న
క హ కనబ . క ట ఁ కఱ న త త ప నన ?
తఁడ హ త ం ం . మన ఁ య
మ ంత ప ం . అప న రణ ల త న న ం
ప వ శ ం ం న ం భయప . ఆ
భయ న "భయపడ , దలఁ "ద ఁద
త ం ట . "అ ! గణప ; ర పర శ ల ఁ న
య ఁడ , చ రమ య న . ఇ ం ష
ర ంపవల న క. చ ప ర . ఇ తప మ
వ య ల . త చ న ం క నన కల .
తర కరణ రంగ ల పం ఁ క ం కల . త చ
ం నవల న ష . చ యఁదగ . ంత
త న ల న శ ల ఁ ల ప . దృ
ల చంద మ మర క వ హంస క ట ట
డ మలయ త రహ ప మకరంద హ
దల న వ గర న చ నచ . అం త
ణ ం ల ణ ఁ న దయ . ఇ చ
ద . యక న ప న హత న . గ
హ హత స న . ఁ క న . ఇంత య ప న
వ త వ
దయ వంశ బ తర లవర బ
ద ; త. న త త చ ప ం న పంచమ
తక లడఁ . ప ంప చద మ క జన నఁ
సక ఁ .
అ తన వృ ంత సం హ గ ఁ ం . ల
సం హ న కథ ం న సం హ న న మ
మ మ య . అ ట యత ల రవఁ ండ వడన
హ ఁ ఁద . స ందరఁ ం
ంత ప క ట డ రఁబ ఁ
స ప ఖమ భ ం ండఁ ట హ . అం త
ల వ వ . మరలమ గ వ నప ఁ ంత లస న ; మంట
ప న . మరల ప న ప న గణప కల మరలఁ గనఁబ
సం య లఁ ల ం ం .మ క య దమ తలం
మరల నతఁ స ప నఁ గనబడ . జ నంతర న గృహమం న
క మంచ ఁ బం ం . ప న . ం న వంటక
ఁ ఁడ . గణప చ స ృ పథ న వఁ . అత క ల
ట న ం . ఇ జ సప ం మ మ య
ంత త ం . శయ గ స ప య ంత . కల
వృ ంత న గణప చ యవల ం య
ం ం . ట స తమమ శ ం . యక నప న
నతఁ చ ం న భయ న ర ంప సమకట . ఎం త
నన, దయ వ ం రల కఁడ . అట న ల నం ;
స ప మం క ఁ కనఁబ ట ఁ దన చ సం ప గఁ ట న
యమ ట న ం గ ం ట ద రణ .
ఆం న ండవ రణ . రత గవత య ణ
తడక క న ద న గ ంపవల న న ఁడవ రణ .
ఆం య వృ య న న ల సప ల మ లగప ట
ంథ యమ ట చ వ ల నమ క వ . నమ క న
భయ . ఇ యబద గ ! మ క య క న మ నత
జన ఁడ మ నదండ హ హర ఁ సప న త ం
మ రత రచన ఁ ల , కృష వ యల ళ న
ం యక కల త ం య మ ంతర గల
క లద ర ం తన కం త మ ర , క వ రచన
ం కల గ ట ం య ద . బ కల నంత ప త .
కల టఁ గ క కథన ద.

తమ వ మ న
 ఆం క తమ వ ఖ ల మ హర లకం ం న గృ ప ల
క ఁ గ య ల క వంశ ల వ ం ట ద .
పద లల ంద తఁ క న ందఱ త న క న ం ట ఁ
గ ల ం య మ స ంపవల న దృఢసంకల ఁ గ న . అం త
క య వంశ ం ద వ ం ద. క య న క త లఁ
ర వంశ . ంగ గ మచ గల చం వంశ . ఈ
వంశ న హ ఁ ల ఁ డ ట త ప న హ వంశ . ఆ
హ వంశ క ఖ ప ట ర రఁ బరగ . ఇ వల ష మ
రక న . గణప ల కఁ పం ఁ
తవ ల కం ప వం ం క ఁ భ ం వర బ న గ
ం టం ట ం ం ప ట ర . వ
ర న మందప య క మ కల . ఇక డ శ శ ఁ వ షఁ .
శ మం ఁడ ంతర గల . న శ ఁ శ ఁ డ ట
మం శ ఁడ వ వహ ంపఁబ ం . ఈ మం శ ర వలన మ
వ మండల న క కృ ఖ ర మండల లయం ఁ డ
. శ డ గల మ న ఁ హ ల వల న ల న
క మం శ న ఁ న ప న శ షం శ ం న
సల ణ . ఆ క గల మన రంద శ న డచ ట ఁ
ంత ధన వయ శ ల ం . అ క మహ వత
హ సల ల యం మ శ ర ష . శ శ షఁ ట తర గ
న . దగర ర తఁ, ంపఁబ న మ శ ఁ ,
జమ ం వర న ర ం తఁ ంపబ న మ శ , మ
నగ మహ ల తఁ ంపబ న మ శ శ శ త ల ంపఁబ న
వ సంశయ పక . మృ ంజ న స న డ
శ వలన భయ జ ం ం న నతఁ త ంపఁ న
భయప వలదనఁ లక న ం న . అంతకన శంక
శ శ ర ష నం క ం ట మ క రణ మగపడ . ఆ మందప మన
క య ల స న . ఆ మ న మన గణప య ం
ట . అత సంత ం న ప న దల సల
య ం . ప ట వంశ హ చర ఁ వన ళ న
మన గణప స ప నం న గణప కక ం న ఁ డ
క ట త ప ట వంశ ల పరంపర స న శనసల ం ట
కవ శ క న .అ ంపఁగ న ప న మందప న ర లంద
మం శ ర లయ త ం గణప గృహ డ ం
త ం ం గ . ఆ యదృష ం శ న . గ ం న
ం న ఫల ? ఆ మమం న బల క బ ర గణప
ల ండవ . సకలసంపద క కలకల న ండ
మన వ
 క మన క య ండవ . గణప ఁ
ంతర ల మందప వ ం . అంత ం ల
స న నక ప . ఈ మ న న . నక ప ం గణప
మందప వ ట ప రణ గల . గణప దవ ర ఁ
నక ప ఁ ర ండ క న న ర ఁద ప ం న
ప న క జం ం గ న న కడ ఁ
ండన ం సన ం . స స ం ట వ న వల న
న గ ! ప పరమ త స స ం ట త త
స స మ యమ గ వ త సం ప న ద మ మంద హ
య ర ల ట . ఒక ?
మఠ . ర . డ ఖ ల ర
క మంట గ క ఁడవ ఁ స గృహం న క ర డంబఱ
స స న స స ం మ దగర జం ల ఁ డ
ం స ల ఁ ల ఁ ం మరల గృహ ఁడ . ఊ రంద ఁ
గ గ ఆ ంబ న కంత ం ం ట నక డ ధపడ క
ంబస త బ మ ట ల మందప .
 డవ కరణ
గణప ల ంత కల . య లందఱ ఁ గల .
క యన న దల న . ప ట ఁగల
, న న . ఇంక గృహ షయ
ం క డ స గ న న గృహ . అ దట
గృహ క న మ మ గఁ ర ల స తన య వ .
గృహయజ వ మన ప న .
బలవంత గ బం ట మ ష న ధ . అం త
మందప న జబల త సం ంపఁ బ న ద పవ . గణప
క ం . మమంత స గృహ త
ంపఁబ ం . ఎవ ల గ ఁద న బ న
య ప ట . ఎవ డ మం న య
ప ట . చండ స ల ట త మ ట . ఇ ట
ం ? గణప ష వృష . అ డ న సకల
ల ర స ప వ , ప ట డ న
సకలగృ మ ల ర యవ . జల ఁ ల ద
భ ం ట న తమ ట ష .ప ట డ భయ గ ట
తమ హ ం ట మన ష క న జబల న, గ ల న
వ క మందప ర ండ వల న . త ద మందప
మ భయభ గల ర ష సం ం . ంత కలద
కర రంభ న హ ంపఁ బ న . అ తృ మ త న . అ ంగ
లపహ ం ట . వల నంత శ ర న . ఎ తర ల ం
య భ ం న త ద ట న య . అ యమ ట త
లపహ ం ట ద ట త శ ర నద ట త భరృహ క
ట చ న ంద “హర ఁ చర” మ పద జ ఁ
ద య మప ఁ , అ మ
బడవ . ప ట తృ మ సం ం న ధన . అ
క న . అం త న . " హ ణస ధనం " మ
న ? ర న స ం ల నంత వఱ నడ ట ఁ
బరమధర మ ట తర హ ల వ చ ష గ ట,
ఁ వృ య వ వ య ట దల న య ర లయం
గక య య న . సం ం న ప న న
మ మ య ంత యవ . ధన ం నప నన ఁ
యవ . ర స వ . అ య ధ గ
న ంత ట ద ర ల చన ఁ న
ల ఁ వఁ తన వంశ ర ం న వృ ర రచవల న
వ న తన చ న న
 వృ క ం . గ ల న ండ తన చల ండ న న
దన ంగ ండ డతలదం దల న వ ప నన ద ం న
య ండఁ బ యక ర ండ దం న వల న యవసర ండ
ల ఁ కషప వఁ న వల న యగత ండ ంబ న
న న ఁ వల న య న న న య ం ం .
ద సమ త న య వృ నవలం ం తర ఖ వన . గణప
ల నత తృ మ ల చ దక ద న చ ల ం న
. అత మ పయ , ప ట ల ట త ంగ
ధ యన కవశ కరవ మ న య ధర ణ ద
ఋ ద నం దవ యఠ దవ యఠ వక
ణపద గ ం యణ ఁ వ . ఆ యఠ మన
పయ ఁగల జ య రణ . పద మ జట ప ఁగలడ ప
యక ఱ . ఆ యఠ నత ఘ య ం . ఆరం ం ఁడం
క రగ ండ తడబడ ండ ం ం ండ గంటల ల ల యణ
యఁగల . అంద ఁ జ న ద న డ యన జ నప న
నం రవ ద ప ట యఠ క గ వ ం . వంశ గత న
దయ ట త ం పద ట త పయ త
పనస క లంద కం ప ఁడ ం . పయ ద న
ధ యనమన ఁ దల . య మత బ న “ఈ హ
న కల వ యఱ . ళ ం య” య ఁ ం .
మ న మత బ న “ ళ ట త లఁ ట, ఏ న న ” అ
ం . అత ద న క సర . సర . అం త
నత ఁ ద న స ర మ , నసహ , హ లంద యజన
జ ధయ పక హ షట ర ర న దల యజ
ట ం ట . ధ యన చ ం ట య పకత
. న ట ట . షట ర డద
శంక షట ర ల ఁ కర డ ం .
ఎ ం న ర గవ . అ ం ఱవ య న
హ ం . ఆ ం ఁ కర ల ం
క ం ట ల ంత య ర కల ఐ ం క క ం ట
పయ నంత య ర కల . ఇట ట తఁ ద న పంచకర ల నత న ఁ
చ ంప ద రనఁ డ . అతఁ న ల డ వ .
అం ఖ న ం కల . తృ వతల ండ న క . తన ల
క డ గ టల న ండవ . యజ య ద క న నత
రణ గ న ష సంభ ం న . ష త గ నత చ
నతఁ క యజ ఁ ఁడ యక తప . ఆయజ తమతఁ వ
ంప . పం క య . శ యత య . య గ నతఁ
వ న
 ండవ కం ఁ ఁగ ండ . అ నం :
ఆతఁ వ ం వయ గల న త నవల న
పప ట ఁ ండఁ . ఒక ఁక క డ ం వ
ప ం .చ ర తఁ త క కనంబడ . పయ ం వ
య ఁక ట మం కఱ రకక ట స వ లఁ క త ఁ
ద . ఆ ఁక ప గజ ల ర నఁబ క యఱపఱ ంట చ . ఆ
ర ఁక యజ ఁడ ల ఁ తన ట ల ం వ ం ఁదబ
ఁక జ నంతప పయ యవల న సంక ం . న
ఁక య లగ సగ మ తగ పయ త
ం య ం పం . యజ డ ఁకల జం ట
న గ క పయ యజఫల నద పవ . ల నందఱఁ ం
ధన సం ం పం క ం యన న ండ మలమల
మ ల త, ఁకల జం ం ండల న యజఫల ద
పయ దక క ? హ ఋ త త నధ
దల రక ఱ ండ మం ల ప ండనతఁ ంధర హ వ
యట స యక రహస గ యజ ట లత గఁ
. త వ వర న మ ల త ధ
చం ం టకం సఛ న హ ఁ స య గఁ జం టవలన ఁక
స సం ప ం న క ఁ న ంప గ . క
య . త మ న పయ భ ష ల న వల న
క . ‘ తక ’ య క గల . పయ న దవ
యఠ డ క ద ఁ న న వలన నతఁ ధనసం దనమ డ
ం . పచ రణ గ వ హ న పయ
ఁ క యవ ద త ద మ ద వ ం
య ఁ సం ల ఁ త ఁ డ సత ంపవల నద ం .
అ సత ంప ఁ న ట ం వన న కలవ ం ట త
ద రం ం ల గ త వ వ ల తద ం గణ
దన నవ ఠ ఁ ంతవర ం రణ ం ం పం ద గ
తన పంత ం సం వన దం గ లం ం వ . అం త నత
బండ ల పయ య , ల పయ య ం ష మ
క న . అ ల ండ ఁ వ ల ం పం పంచ ర
క దల ద లం య ల య హ న ఁ ంద
క గ న ల కన ల సం ం ం , పయ సం ం న
ద ల . ల త మఁత క నఁ ంప . అత
కంఠశ జశ నత సం ం న . య ల క
ణ తఁ ంపఁబ న . పయ ఁ దవయఠ న
వ ం ర సం య ఁచవ . అత . ల స
న మన
 క డ క ంద బ దల న క ర మన
ం ట . తన షయ న మన పయ న ప క
రఁద న ఁ ఁ . ఇట న నమ క నవ ద ద . ఛం
కర ల ణ న ధ క స ం నన రహ య న
నం ం . గవత తయ త సహజ ం త గల ఁడ నంత
న శ ం . సహజ ం త క ? ఈ ద ద యన ండ
సకల ద ల ర జన వశ న యదృషవశ న సహజ ం త
ద ం ం . ఁబ ప త పయ డ ద న
ష గలద న ఁ . అత ణ పయ ల ం
న త సహజ గ న . ఎం ం మప ంద ంద ల షఁ
శంకర ష స త గ ద ప ష భగవ త హ వ ం న
మ ల ర నయ త వ రక మం నఁ గ ట కష .
అ డ లక తక పనయన న క గణ
యంగవ గటక ట న స గ క సవ పరవ
ద న న ం పరవ ల ఁ దన వ య న త వ గ ట ంత
ప ట! అ ంత ల ం ! ర గ ల న య ల
ద ం ండవ , క గ న మందప డ ప ట
పయ ం న , ం ం వ
ప ర యత కంటఁబ య యత త బ న .
వ య వ నన నప న నతఁ స ష గ ద ం .
ద ట నతఁ డబద న వ దలంపఁ డ . "గజం ధ ప యనం ధ "
యన వ . ంగతన ద య య ండవ .
లవం క ! ప ! పయ త య త వ త
హస పల త రత స త హస ఘవ ఁ న ష త
మ ల న ండ రబ వ ల ం ఁడ ఁ .
మ తమ యంత న ద ల యత నల ట
డఁ . ప ల వ మన వ ట వ పయ న వ మన
ంట ం న పయ ంట ం న య వ మ ల
క న క గ ! అం త పయ ల ఁ దగ . అ య య వ
మత ం ట త పయ చ మ ర ప గ ం శ న రమ న .
అ వ న మ ట త మందప మ ల ఘ ల తర కరణ
పం న చ ంపఁ బ న ? మ న
యల వలన హ గ వయ ఁ న పయ ఁ ల ట వ . తన
న హ ద ం ం త లధర ం . ఆ న
త న ప మ క ట నతఁ డ డ
వంట నవల వ . హ ర ల వలన నతఁ ట నఁ గలఁ .
యం ఁ సంభ ం న . టయ వ న క
మ న వ వ న
 ం ట మ న వందల య వ ద . ఆ ల న
మందప న హ ణ గృహ న బ ఁబ , ఇం ం క లకన
వ ండ . అ క పయ వ ద క ? వఁ
దలం న డ తఁ కలహ ఁడ ం ట . వ య
ద ద ణ సల ర నతఁ గృహ యజ ఁ ద ఁ
దగ ం . ఇతఁ కంఠ క రం ం వత క ద న
వ న శ వత తృ వత డ గడగడ వణఁ ర మ ల
య య . అ య ండ మం ఁ పయ ద జన ఁ న
గృహయజ ల క పంచ ప
. ద కల ద ంభ న ఁ యవల న మం ం న
రణ గ న వ ఁ య క ట తృకర ద ంభ న ఫల ం
గ ంపవల న పయ ప ం న ర హ
న క యత కగఁ ట . వక ట న
రణమ పవ . ఉప రణ డమ క న .అ పక ట ష
నఁ ప ఁబ న . పయ గం ర ఁ . ఆ ర న ద న క .
క ద న జన షవ నత యం ఁ గల . అ నం సర
త న యత జఠ యం న ంట త . అదృషవశ న న
ఢ రశ యత ఁ గ నం సంత ంపక మ ల ఁ ంద ధ త
ంద ఱ య త “ మ న గర మం ర శ ం ; పయ
ర శ శ ర మంతట గల” ద ప స ద గఁ బ క : ంద
దయ ం య . అ ల క వయ మ ంద ర . న
యత టఁ బ వ ట లన ఁ . అతఁ క న గృహ న
ద న ఖ మ పనస య ర వం న ప న వం న రంత పయ
భ ం . అత న గృహ యజ న సంతర ణ న
వం న వం నవల గఁ ట .
తృక లయం జన ట వ ంద
సం ష న జన న క ండ గ ? పయ ద జన మ ద ట క
క వ . పయ క రశ స ష గఁ య ట కత
ల నఁ దం ం న జ న క వృ ంత ం ట
స త . ల న షయ న మ వం ల యం
ల ం ర ల నం డ ం . ండవ ంహమ పద న
మ ర జబల డ ల క ! ఆ మ బల సంప
యత ల నం చరమ . ం మ ఁ న ప యవ ఁ
న ఁ వ దర న న ఁ ం .అ క
ంద . ం కయ న ల . న
భయప స స ప డ రం ం . ఒ న మ ఁ లఁబ .
ఁ డ ట డ బ మృ ం య ం తతరప .
న త న త
 హ కంద . నలగ . అత శ ర సంపర గ నంత ర ల
ం ం య . అత యం వ పయ యం డ ల న నత జఠ
శ తకమ . దృ ష త న తం త ల క ల ంప . పయ
ప ండ య ఁ న తం ంట న మ ఁ
ణ ం . చ క పయ క య న న వఁ లఁ .
అం ఁ దం ఆ ఁ క ర క ం క “అమ ! ఱ రవంత
చ యన ర ”య య . ఱ ఁ చ యన ఁ డనఁ
రణ గ ద ండ . పయ ప ండ వయ ఁ న నప
తం వ మ ఁడ . అ న జన దృ కత ఱ ఁ క !
ఱ ఁ డ ట త గృహ యజ వ న ఁ ప ండ ఁ ండ ఁ
య “అ య ! ల ప చ యన ట ? అ
చ వ లగ , మ ఁ . టవ ” న గ ఁ .
ఆ ఁ న తన ఁ నప న చ యన ఁ ట య
భయ న నతఁ దట ం గ వ న త త
ం ం ప ల సంద న తన డ ఁ
గ ఁ శ యన మ .ఆగ య పన
ం . స ప న య పచ ం . త ం .
ర ర న ం . పయ యన మంత వ ం
య పచ ల ండ ఁ ప యట
పల వ . జన స ప న త తఁ దం ం
ఁ ం కడ ఁ “అ ! దయవలన ఁ చ యన ఁ .
ల ” న . ఆ ంట
న డ ం . ఆ డలందఱ స న యన మక డ . పయ
నగ య ప చ యన ఁ లల ట ం ట ం
ళ ంద నక డ ఁ కంచ యన ఁ నప కం క
న . ఆ ల . క య దట .
ఁ య పచ డ క ట నట ట క .
ఇం న ఁ ం ంద ఱక డఁ ంత ంస ద
హణ ఁ ం న శ ం ఱ ఁ య పన ఁ
నం మన శర ం , హ న ఁ న ం
కంట ం ట షమ ర ం . పయ చ డ
మ చ వం , ఆఁక ద వృ ద . ఇద మ ప .
అ న ద వం మ ఁ తన రచ చమత ృ నంత వ ం ట
మ ఁ వం ఁ డ . అ మ క నక ఁబ పయ ం ఁ
డ . ఇ స ల క కల . ంథ సర న సృ ంపక
కథ ంశ వ ంపఁబ . ‘త చ న హ చ ’ న పయ కడ
శయ న . స నత కన మమర . వం కష మ ండ
మత వ త వ న వ
 ల య మత వ . అతం ల , వల న రసవర
సం ం ట స మ న ధమ . అ ం క హ ఁ
వంశ న వల న గ సంకల మత ఁ గ ; అత దఁ
ల ? ధన ? మ న ? వర ట
వల నంత న .క గ వ ర , ం య ఁ వ ?
ఎల ద ం షయ న న పయ షయ న హ క
ధమ న . వ స మ న సం ం ట ద న య . ఁబ
ంతర ల ఁ వల న పయ దృఢసంకల గ . ఏ శ న
వల న యతఁ మన ంసఁ . ఁ వల న ంత ల
మతఁ తలం . స ల య ఛ గ జన జ .
హ త వల న ధన మచ ట రకద యత వ మ పటణమం
ఁ హ ల ద దర వగల దక ఁ మ ప శ . ఆ
ట యత న . డ న ణమ . అత ంట కమంతట గల
పంచ త తర న . మృణ య
ట క త ం న . క ట ఁ గంగవ
కల . ఎ తర ల ం వంశ రంపర గ వ న య య
ండవల గ . అ నద సం య ఁచవ . పయ
బదక త న య ర . ర న ల ల
ఁట ం య వ న చ డ య సం హ చవ ; అ తల
త ం సమయ న ప ంపబ . ట క వ న దం గ
ట ప ంపఁ బ . అ క , అ డ
హస ఘవ నత వశమ ం న కం ం పంచ దల న
డ త త ంపఁబ . య రడగవ . ల
ఁచవల న వ న ం ? అం త నత స వల న మ
క . ర ల ం ప న కృ న ద సన
పయ ండ ద సన కృ న క క ఁ
ల న కృ న జ ఁద త ం గ న
యంగవ న న గ త వ గ తల క త త య
న ఁ బయన మ . రమధ న నతఁ ం న
ద , హస ఘవ , ల వ ంపఁ డఁ న ప నఁ ఠ ల
న భయ న న ల నవల వ . హ ంత ద ఁ న
త క స త ండ చల పర ంతమ శమంత
వ . పటణ న న స స ల క ట
జన ఁ . స ల ం ట జన .
ట జన క ం ద ణ డ ద .ద ణ శ న
స ల ట ల తం ట ం డ
సం .స ల ట య ండఁ హ ల కన ద హ ణ గృహ
వ త ళ
 రణ గ ండ . బ పయ గవ త ండ ఖ గ ళ ఁగ .
తః ల నం వఱ కతఁ నడ క మ ః యచ ట
స న స న గృహ ల ండ ం ఖ గ ం మరల
ళ బయ నడ కడ యం ల మ యచ ట బస
వ ంట ం మరల వ పయన ం . ఈ ధ గ
నతఁ స ల నప ఖ గ మం ల ల జ
న న ఁ . న ఁ ర ల న యఁ దల
జ రంధ న ల న హణ జ ష గ జ ం . అం
ధ యన సంప ల జ జ ం . భరతఖండ మంత కృ
వ ర ల హ గం ర గ త స తస ర
తప ండ నపశబ ండ స చ గ మ హర గ ద చ వఁ గలర మ
శ న ప క గల . ఆ ం హ ల ట సం య .
ం శ న న క ష న నం న క సంస ృత తృకగ
ం న ం షవ న సర షయ ల సంస ృత న స ంప క న .
అ ర ల దగఱ ం ఁ ష సంస ృత న స ం న రణ న ం
సంస ృత శబ ల స చ గ ష గ చ ంపఁగల . త న ర చ ంప .
వంగ ఁ ద మనఁ దమ . స ణ మనఁ ష ణమ .
ఓ ఁ జన ఁ డ ట య . ఇ రర మ
డక ష సం ర ష శ ల క
సంస ృ రణ న స నలవ ండ . సంస ృ రణ న ం
ద . ఆ రణం న మం ల ం బ మ లంద ంగ శ
హ ల ట ం ద నవల న త కర ల
జ ం నవల న ఁ హల గ ం య ల ం న
ం సకల ధ ల స ం సకల జల సత ం పం ం . అం త
ం హ ల య త త ర గద , మం ల ల న
మం ల జ మస ం న క డ న స ల ఁ ం . అ
ద త గ ఁ ట కం గ ల ద న క య ర
క న గనబడ పయ యవల న ం గ య ల
సం య ఁచక న . ర మ తల , వ ర
హ ర ం న డ కల వర న నం వలన
లభ గ హ నవ న త లవలన యతఁ న .
అ క శ న ద క స త య త వ
ద ణ యర నం త హ ర సం య
సం ంప వ న నత శ . ఎ యతఁ న .
స ల జన రం ం . ఆవ య య ద ల యల
ం రపచ ట ర బచ ల ర దల ల ట ప
మ య ధప ళ దల ఁ వంటక ల ప న పయ
మ చ చ
 క మ శ ప చ ప ర పచ దట
న న . ప రప య ర నకతఁ గ స య గఁ
మ ప ర గ జన న న ట గ
పం న మ రప తఁ హ డ తలం నట
క ం . ల ల నప కతఁ మ జన న కలవ .
అల ప న త త మ వ రత కంద . న నత త ం
స ల కతఁ హ త చన రం ం . చ
సంధ ంఠయ ట ండ డ ం డ ఁ
న య న వ . ద ద లత త
పడ . ఆ రణ న న మ ప త ర న క ఁ .
ఎం త మ ల ఁద నత ంత య ష గ . “మ
మగ ం ం న ద ండ నంద తం . మ ల ర
వవ ర . వ , పం ” ల నఁ దన ల ఁ
ం . ఏల య ర న నతఁ తర . “ తం
మన శ న . ఈ శ మగ ం డ ం . న
డ తం , జన లమం మ ల దృ ష . మన శ
దపం ఁ డన ట యక ఱ . ఎ వం హ ఁ న ఁ రవంత
ం నప హ ఁ డన వద . ఈ శ
హ ఁ జన ండఁ ఁ ట క ఆ గ క
స పం హ గఁ ం ఁ
జన . ఈ శ వ ల . అ వం శ
ం వం ల త వ న వ ఁ ద ప .
ట గడవక ళ ంచవల వ న . అ క మ ం ల ఁ
న ం ; ఎటం ? మనవ ల జన య . ప ల
ల ం . అ క ఁ ం . ఱ య . ఱ న
?” రహస వం సం షణ న బ రంగ గఁ
పయ ధ గ ధన త న మ రథ
ంచ . హ న ప న కనంబడ . చనవల న
సం వనవల ం న హ ర లవల ఁ న పయ గ టల ఁ
దమల ల వక ల న మన మ నంగళ ఁ ల బంద
దల మ ర ల స . ట . ఇంత ర వ
హ న ండ మరల స శ న ఁ ట య ష య యతఁ ం
తనవం ండ సమ న వృ నవలం ంపవల న
సంక ం . అ ట నతఁ క తవృ రం ంపఁదలం . ఒక ల
న ం యత క శయ న వ . ఆవృ ం ల
శర గ ం న . మ న . ఆపత మయ న నక ఱ
వ న . ఎప క క ప న . అందఱ ఁ దన ఁ బ
న ఏ వ త న వ
గ ం న . ఏ ఁ వ త గ . గ . అ య ర న వృ దం
ఁ . ఆం హ ఖ గ త కృష ర , నం ఖ గ
మ కలవ ఱవంకవ నర య ండ క న బండవ
య ట త ర కర ట గఁ ం ట
వ ట లం ర ంథ తర కరణ ష ం ఠ
ట ట బ సమ ల ఁ ద తర
ర ల రన ల శ న క ప య ష కల . పయ
యవలం ం న వృ ం ల సంభ ం న ప య ష లఁ ం న డ
న . ఆవృ కధమప న న ండవల . ఁబ పయ
న లఁ న ల తనవ గంపంత శ తన వ భగ మ ర
ందం న మ ర గ క ం . ఆ న ఁ గ
క గ యజ య క న యజఫల ద న ర
రం ం . “అ థ త సం ర ణ యజ ఫలం ల ” అ కల .
శవ ల ట త యజ ఫల ల ం న క న కర . అ
ణ జ త న వృ య పయ ప ం . ట దట నతఁ ధర
చ క ం . ప త న లఁ ధర ంపవల వ . అ వం వృ
నవలం ం ట న యత ణత, ఁ ర క ం హ
త న ర ల సమ ర క న న య ష లఁ ం ట ఁ
ద న కృత క న ం ంద పయ ప న
ట ట ం ం శల వ . అం శ . “ వృ ల
యవలం ం ? ణ మం , న ండ శవదహన నప నన
ణ . శవ ఁ ట ణ . శవ క గల .
అ య ధ త . ఆం ల ల నఁ దలవం వ ట ?” అ వం
శ ల ఁ ద న నతఁ ం ధ న స న . “ న
ం ఁ ల క ం . బ శవ ల న ధ త .
. గ . ఇ రవ నవృ . వంట
డ ం మ సం ం డ జ
య న శవ ల కషప చమట సం ం .
గవ న న త . అంత త .
ట గ యల వంద గ ం డ డ కం
కశ లవ ల న ం వర డ కం పం న మం న దప క
స కం వ ర మ న ంప
దయ క య ం ల ల కం య న .
క గవ వ త గ యనక ర . క దగ
ంప . ఒక ం ం ఁడవ చం ఁడవ ం
సమయ క క ం డ ం డ
సం ం సం ం చ వృ కం వృ ఘన న . ద ఁ జ న ద
న న చ న వ
 ఁ జ న ద న ం ం . ద చ న వృ
? . న వృ ? . చ
టకం చ నక ఁ ల ట మం . ఆ ద కక ఱ .
ఒక ం ళ నక ఱ . ం కంద వ . అందఱ ప గల .
ఁద ం ం నప ం కంద వ . వృ
వర ల . ఎప క పంట. ఇ ల త ల వృ .అ వ వృ . ప
న బగ ప ప వ యల సం ం ట
జకత మ? న ం ఁ ంద చ . ంద ద
సం ం న ల ఁద ం . అ వం రంద మ వృ ండ .
తన జశ ఁద సం ంప ఁ , త న ల ప ,
వ య జ . గ జ ఁడ , జశ వల వన డ .
పల ట వం క ట య వం . ం పల త
డ ట య త డ ట య యమ ? వలన
తలవం వ న ? ఁ మ ం ఁ బ రన యప ఁ
లఁ ం ప ఁ న స ఁ సమ య క ల ఁ .
అం న ద స ! ! డఁ డ . ం ” అ
ఁ మరల త న తన లన తన
దవ యఠ యణ ఁ “ షం న ర ” అ ట
రక ం . పయ న న మం ర నఁ దనవృ
రం ం య న న వర న మ . న దపటణ మ ట ఁ
నమతఁ ం ఁ ప య వల న ప
గ ం .మ వ న ల నతఁ తగణప వృ ఁ న
ఁ వ షస త శ న ల ం వ . ప ందర
క న మతఁ జన ఁ యక ట ఁ దన ల యన
ం వంట వ శ న న ప ం కఁ
మరలఁ బ య తట ం ం .
గ ట ట ఁ న సమయ పయ ల
ర ం ఱ య శ న హ ం నవ ప
భయప ప వ . అ వృ ల ధర న పయ వృ ఁ డ ంత
ధర ం . ద ఁ ల న డ ల న ండ నతఁ ట
కల . తన య ల కడ ధనవం ల ద వధన ం ట కల . ఒక
కడ వ, క కడ త వ ల ం వ వ న న న డ ర ;
సమయ లఁ ర లధర ఁ వ ; ం ప
ండ డ ” య ద ఖం ం ం . శవ న వర
వర ప వర ట , త వ క . మ వర ల
క లర క . భత త ధన నత త ంద తబం
స య మ న “ మ క డవ ం ” య
న మ ళ “ మ !
బ ం . అన ర యమంగళ గ ం మ ! ఈ
ంత ర ఃఖ మ భ ం ండ మ క వం వల
న ?” య షణ ర క గ న ట నతఁ తర
. “ఏమంత ఓ త ,ఈ న ఁ క ఁ తప ంట మ వ
వ . ఉ ఁ గ ? ర ల ? హ
హ గ “ తస మరణం ధృవం” అ ట న ? ఎప న రంద
ఁబ .” అత ద ఁ ట ర భంగ ఁ టయ వ
ట . ఈ శవదహన న ఁ గ కమ ండ భ ణ మత
షధన . హ ఁ మృ ం న ప ం న న
యన ండ ం హ తఁ ంపవల న ధర గల . అ
క హమం .అ ట త . ప యమంగళ , అం తన ట
న . అం త ల న య న త . ఎక
న క ఁ మ ఁ బయ ండ న క వర య
ప మం ర భయ న వ గనఁ బడ ండ వఱ గ ఁ
ం ం , ఆ ండ హ నప నఁ దమ తృ
వత తప క పద న ం ర మ హ ల న క గల . అం
త గృష ర హ అన రత క తమ దల త
ంఠ ర ఱ ం న దృఢ స . అ వ వఱ
రకక ట క హ ండ ల ల ం . పయ న
త తన రత న . ంఠ స క ల ర ద ం ట
రవఁబ న పయ వ ల ఱవఁబ ం , అ ట
కర య పయ ప ం ద ం న ద ం వర
వర సమయ ల ఁ ం . సర భ ఁ న
య న న స ర క య ర ం . పయ
నఁ న ర గ . ర భయ రహస గ వ . పయ
క భయ . న నతఁ బ రంగ గఁ వ . పయ న న
స గ చ ం న మ ఁ డ ట సం య కల ? ఈ ధ గ
రయ గ ం ప వల న . రంద పయ .
అ రంద ఁ పయ ప నవ . అ యతఁ న
. ం వృ లవల పయ ల వందల ల య ం . య
యంత న . ఎంత కంత , అర ణ కవల ల . అ గ నఁ
ణ న గండ న యర న క గండ న . పయ ప త.
అ వఱ హ హ ల న యర ప య ష గల .
ఆయ ష పయ ల ం ల ఁ డ న యఁ . మగ
న ట మన ర . ఆ ర యఁదలఁ యతఁ
ఁ వం న యఁ . ం ం ం ద ట యత
ష . ర ప ఁ యబ భగవం దం ం ట
న మన న న
యంగ కల ంపఁ ట న మన డ ం నప న
జ ల ర ం న న ఁ ప వ న శర ల ర ం న
ప న శ న మన ఁ ప వ మ నరక న న యతఁ న
య వం య యక ప స గ య గ
య గల న ప న ం . న న పయ
కత న ంద క , మంగ మ వ , గమళ గ త , గ క
జవ ం ల త ప . ఈ న ప న పయ
బం డ క ం . ల ప త మన ; అం త మగ
యండ ండక తన ఁ ం గడ . అ క కన డ
? ఁ న లల ? న ట వృ
ల ? అట న జగ ? ఁ సం ం న దంత వ న
ప న వ డ ం ? పయ ప బ సంవత ర వ న .
న వ వ సంవత ర న . న నత ద
ల య న . అ డ క ద ంత మత వ
ం ట న గనబ న . ఆ డ ట త
య ం గ న . “ హ ఁ ఁ ఏప క
ంట శ న క క గ జ గల . అ మ ంత మన
దక గల . ం తఁ న నవల ” న
తలం పయ వ న ల వంక పం ం . ఎ న ,
మ రథ భగ న . మ క వ మృ ం . అత
పయ య దల . పయ క ం ట జ వ .
ల న క ల న ద యత ఁ తన మ ల తం
వర నమం . ఆ వర న న త త క తం య అన ం ట
అన ప ల బం ం సంవత ర వయ న పం ం వందల య
యవల నద వందల య నగ టవల న ద
భయమంగళ ం ం భ లఖ ం
మందప ంక శ ల డప ం నవ న నత
వర న మం ం . అ క ణ ల తన ఁ సన న ద పయ
సంత ం పద డంబ ద ం జమ ం వర న
యణక ఁ ఁ ల యల దర న ం
న నగర బయ . అతఁ నగర న ంద కంటఁ
ద ర ప ! ప ట ర న తమ శవ ల
ర ననరళ గ క హ ండ న ం తమ దల ంఠ
ర న ం ర నగర ం ం . పయ న
ఁ న నత షయ క డ క ట ప వల . అంద
తమతమ వృ ల హ సమ న పయ ఁ దనవృ న ఁ .
అ ం య శ శవ రక . ం దం ం . ఇం క
మ
 ణ గల . ఒక ఁ క ట క ంట ండప డ మృ ం .
గృహయజ కడ ం వర డ టఁగ య ట న
తన న క మ య ఁ దఁ . మ ఁ
గృహ య య భయప కళవళప యమంగళ గ
ం పయ ం యమ ం . పయ తన తక న
క యలక డ ం రణ ఁ . ఇఁక న న
హరణ గల . ంథ సర నవల వ . పయ జమ ం వర
ం మందప క ల న ం అన ం ట
అన ప స ంబ గ ం పం ం వంద వంద నగ
సంబంధ న య యన ప న
చమ హ .
 గవ కరణ

హ సంబంధ న క ష వ ంపఁ దల న . అ న
ఖ న క ం కల . ప ట నన ం ట య మం న
భ ల న బం న దయ ఁ గల ల హ న
ం భ . క ఖ గ నన ం ట బం న కం
మ యల ర యల మ ర వం యల ల
స యల దయ ంబవ క ల న ప వడ .
ఉ ద ం నచ ట ం . కన ం ట నంత
కమత . ఉ మనప న నటంన ం ట నతక .
ఉ ఁ బం ల ఁ డ వ కల క ం . ల ం చ
దట రణ త క కడపట . కడపట న ద ం
నన ం ట ల ట త స గ ం రసవంత గ ం .
ఉభ లక పయ వ ం ట త నన ప న పం ం వందల
యల గవ న వ య . క క న హమ ట ఁ పయ
య క భస ర గ హ నఁదల ఁ నం ం బల .
పయ ర ఁ డ ట బల ఁ ం న న సంభ ం . అత
తల దం దం ఁ బఱ ంజ ఁద ం ట నతఁ ం ఁ
వ వ ం తలవం నవల న ఁ డ . అం తఁ బల న సమయ
నత న డ వం నవ ంద , వ నద ంద ,
ద వ యప ఁ న ల హ నం ప తలవం ఁడ ంద
న ధ గన . ర య న ఁ గ నతఁ గల ఁ డ ట త , నంత
జగల ఁ డ ట త , దం ం సమయ నఁ ద సంభ ం . వ న
బం ల ల బ ల నత దం ం యఁగల
క . ప ఁ ల న ఁ పయ క ం ఁ డ ఁ గ ,
యత చట రవల య క బం ఁ హ ం ం
ం గం నప వ న పయ జ వ లక
మ యవ నతఁ ంద నఁ . చట . మ ట నతఁ
కయ ఁ ద ం ం ఁద బ ండ జ తవ న
ద ం . ఇంక గ ళ ం ం ఁ ట ప వ . పయ
జన త ద ఁ న ల ల న నగర వ ం న గర ఁడ ట
పర ల న ఁ న శృం ర వతల శ ం ం ద
య యప ల ం ఁ న పసల మండ ట దల మ ల ఁ
క గ మ లనం ళ ల య ం . అ హ య ట ళ
ల నందం ం ట ఁద న ళ రక . ళ ం రవల న
పయ ప ప . అం త నత ఁ క ళ వ . ఆ శ
చ వ న న చ మ మచ
చం వదన. న డ చక మ క మచ
గ ం ట త ం వంకరగ ం ట త వ
ళ న ఁ ట . క ళహం న టక ం
న య ట ట ం ట క . ం న స న స
న న స నం న స శ హ ల నఁ ం పం నలంక ంచవల న
పయ ధృడసంకల ఁ ం ట న స ఁ చం ంబ వం
గ గల చం వదనన ం పయ ం .
వ నబం క క ణ హణ ల ట ల
య నయ న స న ఖ మ నందభ వఱ
దయ న ం ల వర ఁ ఁ ం ం .
ద ల ట ర కత ంగక సంత ం ర ంద ప ం న
హ ం . ట నమ డ . రల సం ల
ణ ంతవర న నంతవఱ ం నం ం ర ఁ దలంపవల .
హ , హ నం మన పయ సంత ం . యత
మన క ర ం . అత ం మ న ఁ ట దల
చట ట కవ శ క నం న న ప రఁత నతఁ
వ . అత మ హ న త త డ ంత ల మందప ం
య తమ ంటఁ యవల న మ గ య ంటఁ యఁ .
ఁ పయ మ న నన ప య ఁ న ం . తన స న
రవ జరగ ద య ట కవ శ క . యన ప న మ
న మ ంత స యన ం క తగ డఁ .
పయ మ ం వల వ . అన ప హ న
ంట ల న ళ ఁదలఁ , ప న ల పం న త త
టమం ద . ఆ పం గ న త త నన ప ర ం బడ క
వలనఁ ం జ . అ రణ మ నప కన ప ం మ గ
క . అన ప ద మ న త త బయ వల న పం ంగ
డఁ క ఁ ర మం క . మ క ఁ మం
క . క ఁ న మం క . ఇ య
క ఁ బయ రఁ వ నం న న న ఁ ణ
వల వ . రన మరల నప క స న
ప . అ డన ప బయ ఁ యత త క న
త క డక డక ఁద తం వ . త
ం ఁ య శ న సమయ న బయ ట ంత
స త ద యన ప న క మర త త ం ఁ
ర ణ త ం . ఒం హ ఁ క క
ఁ క వ ణ . ల, మందప న రంద
ధ గ నన ప ణ న టంక గ ం . ల న న
న న న న న నన
స గృహ న ర న డల దన క ప న భయ న నన ప
వంక మందప వక య ంట ష ర డ
మ ంద న న న యతఁ ప
మందప లంద ఁ ంట ల ల “ ! మమం క ష
ండ డ” ద య ఁద డ క ఁ ర
బయ . ఆ ర బ ర న
ళక ప మ ప ల ల ఁ ండ
రల ప వర . అన ప స ంబ గ న త
వ ల న ఁ యఁ లక క మరల తృగృహ రవల న ఁ
డ .అ ప యవ హమ క న న త షయ నఁ
మ ప యవ హ న ల ఁ ఁ . స గృహ న న డన ప
త క పచ న రప య గం ంతపం పచ నన న
ర గ ం నఁ . తత ట త మ రణ త
య ంట న ంత ల మన ప త య పన ప నధమప క ర
ప దల న వల వ . న మన మ నప , య ,
య న దల ర వల వ . ం
పం వ మ తన ంటఁ డ ఁ ర
న నగర సం ం న ధన ం త న , ం క ల
త న నవ ఖ ల న త ఁద నన ప త వ య నద
పయ ర . మ ళ టఁ . హ న
త త పయ క న రంద మ య త షం లప డ
ర ం ట త నన ప హ ం ట ష . అన ప
తనంతట న కనఁబడ . హ యప స ల . అత
ంబ భరణ న న వ య మ ండఁ మ ర డ ఁబ న
ఁబ యల . మందప తన ఁ నవ యన ప ర న క
మంగ త దల యం ం తలయం ల న న
గ ం . ర వ న దన సం ష పయ మ ప న శ
రమ న ర . శ హ డ వద ం ట శమంద ల
మందప ండఁ మందప న పయ శ హ డ వదలక .
ఇ ల న వద శ ; క వద శ ద పయ నస
కర ల మ త న దమ ల డ చన య . ఎవ
ఁ న సల . ంట ం వల నద స ష గఁ ట
మం ద నస సల . ఉ ప య దల ప ర
ంట ండఁ ప న మ న ళ వల నద కరణ
ప శ . ఆ ం ప శ పయ కంత ంప . ఇకఁ ంత ల
క పటవల న యతఁ శ ం ఁదఁ క ద
ట మ కరమ నటనఁ . క ఁద ట ఁదఁ
న న న త ఎ
యన ప య డన టల ద న తర ప . ఎట ల పయ క
ం . ఒక ఁ జ నంతర న నర ంహ మ
వ మ మ యత త వర న మం . నర ంహ ం
మృ క పయ య యమన ప .
ప న యన ప వ న ప ంత వ ంప నల . ం న ఁ
గ న ద ద క ఁ ండ వ గం ఁ
ర ఁ దన ప ఁ ంత గ ధ గ
క ప న ళ . " న స ల న
క వం ల వ కట ట త వ. తనవంశ క డ
వక య భయ త ల మ ంద త వర నమం
, క బ ట త హ ణవంశ క వ న ణ ,
ష ఁ గ న ల . డల న వ ండ ల ?
ద ఁ నప ం య కల ఁ ప గల ఁ గ య ం
ప మ ద వంట ధవ య న .ఇ మ
ద మ ం పయన వఁదల న శ న .
ఊ ం య , య ండ . ఇం ం క
క ండ ద . ం క ద . శ షగల
మ ంతకం ం ! ! రవ గంగ . ప
బండ . ం రవ ఁగ ల ప . అత మల
న ప డన న ట క వఁ న ప ఁద య,
డ క క .ఇ ర ల నన ద యక ం ట ఁ
బక స ం ; ఁ న డక ; గం
న ; ం నమ ం య ఁదఁ
త న వం నవ పమ ప
ఉప ర త ప న ప గంపంత క ట వద
ం ట ర త మ క ం వల ం వలఁ ఁగ
త ప ప ం క మసక నప
వ ంపవ య షమ న . ,
ంప క గ య ండ . ఓ ! ణ ఁట గట . ల ల
ప ,ఈ ంప ం వ ఛం ఁ స ”
అ న లల
తనబట , పయ బట , తన
ం , పయ ం క టగ ట
డల ంట “ కంఠ ఁ ణ ండ ఁ ంప
య ట . ఇంతయవ న న త త మ మరల ఁగల ?
గ చ . డ గ చ . అ ఁ ప యవ హ మన ట
డర న . ల ఋణ న” ద మ . ఆప ల
కవ పయ న ం న కఱ ం బ యఁదలఁ .
న మత నన “ న !
 నర ంహ మత ం ల నన ప ట అన ప ! ం
ం ంచవ . య ఁ ష గ ధన న సం ఁ గ క నత మ
డ డవల గ క ం సం ర నత భ ంప
గష ర ట తప యత మ వ గ క
భ ల వల న ఁడ గ క త రహస గఁ దన ధక ధక
వర న మం ఁ . ంత పపడవల న ప . ఈ ళ వల న
యవసర . త ఁదఁ ళవ . అర ళఁ న లల
క డ ళ గల ? బ క డ పం జన ళవ
.” అ ట నన ప బ న ఁ వ హ ంప “
క గ య క ండ . అన ం ట రం క ట ఁద
లఁబడగల . ఇత ం టకం శ న ట మం .
న పలక ంచవ . మం . ద ప స న గ క
క న , గ య . ఈ స క ండ ఁ న .
క క న ంద ఁద ండ
మ న ంద ఁద ండ స ం .న పవ , ఇ
”అ స సన వ . మధ న పఁ బ ట ఁ ఁ
ఁ గ న ంటఁ జ . డల క ర య . అ
పయన ండవ క క య ఁద బం ల న మరల
పయన స మ . ఁ ద పయ మ
ట గం . ఉతర తర లంత ం . పయ
మ క శ హ చన మ తలం తల త . హ న
ం సంవత ర ల ర కవయ నద పయ వర న .
మ భ క య . పయ స య జ ఁగ ర
జమ నస ం న యవల న ద య గఁ దలఁ . య డ వఱ
న మ ప ధ మ వఁదలఁ న మ మర ం ట త నతఁ
త ం , తన బ డన , క యతఁ
నస ం న య సం హ ఁ . అం త నతఁ స య
టకం య ర మం ట మం ద మయ య బం
మకడ కం . అతఁ ల న యన ప గ ఁ
రజస ల న ట సత మ యత ట నస ం న ట తల .
అ టఁ దల ట యన ప న ఁ వ ం గరగ
నఱ ట . “ పయ మ ఁ , యన
య ఁ ఁ , ఁక ళ న తన ంట ం
డల ఁడ వ న ట మఱ న మ వ . క
ం న . అ జన జన ల న మఱ . మధ ళ ట న
రణ ల ం క . అ వం మగ ల ర ట
కం ండవ మగ ల ఁ న బం ంత యన చట
త ఏ
 ండగల . అత . ఆఁడ డ , ఏ ం ఁ . ,
, ప ; ప డన కంచ ; యణ
య ల తలఁ ంగ . ఇ ట ం ?
నస ం న యఁ దలం న .” అన మయ ం వచన ల నత
బ కటకడపట ట “మహ లవం మ స త మ
న ప ల ప ర త య త ం . య త ష
. ర వ వల వ న , వ న . అం త పయ ఁ డ
య త ంచం . అన ప ల బ మ పం .
ఏ ధ గ మన మన స ల ర యవ . డ ట
మం .” అ ప క నన ప తల ంచ ం “స ; ద
గ క ట ర నడ దల .ఏ య త ం మ ;
గ క ఁ వందల య టగ న ప న న
నద క దంత మఱ ర ద . ల ధ డ ప వ
ంట ం . ఈ ట పయ పం ; ట ఁక ట
లక ఱ . ఇ ట ” న కం గఁ బ .
ఆ సం శ మయ య క గఁ పయ ం .
ఁ వందల య ట యత ష . ర ల వద ట కంత
కన ష . న త ం త ం ట ల ల హ న
ఁ వందల యల టగ మయ త పం . ం బం ర
బ ద ప ర న క ం న మన డ ప ద .
రజతదర న త నన ప పమంత పశ ం . హ ం
ంట జ న నస ం న నచ ట జ పవ న యన ప
యమ ఁ స ంబ గ మరల మందప . హ చర వద ర
క నం న పయ స రవ గ వ .
ర ర . నస ం నమ . త ల య ట త ప న
మగ దగఱ ర ద వంట ర వల న ద యన ప గ న న
స లవఱ మందప ం . మ ప ఁ
యల ం నం న పయ ప క . అత
ష ర మ ష ర నడ . అంత నన ప
ర జన కృత త ఈజన కృత త చమ లత .
రంభమ . ళ ధ ప జ గ కప డన న నక మంచ
ఁద ం స గ వక న క త స డ యత ంట
ంత ర న త దం న ళ ఁ లన తన క తన
గ వతయ కల వృ మ ం య క డ ం టకన
క ంద న దగఱ ం ట మం ద న త దం
గల ? రమ ం ఁ న ననఁగల ? అక డ ండబ తన ప
నవ దన ళ క రద యన ప ం
నమ న నన
పయనమ . య బ యన . అ ట నన ప
య క . చమ ల ం . ప యవ స న
న కషప ఖ గఁ స ం . మగ గ . ఏఁడవ ఁ
. చ మ త కన ప తం గంగయ కల ఁ గనఁబ తన
మ . అ మ ం న డ
. ప కండవ ఁ ఁ ర ల య . న
గం ధ ఁ డ . చం ల త ట మన ప క క యన ప
య ఁ , మ ంద బ న దప మ మ స వ వఱ
ండదలఁ . త త ఱవ స న నన శన ఁ చ టఁ
ళ దల , అన శ న త త ణ న మం ర మన ప ద .
ఆ రప త సమయ న కన ప ణ పయ
ర క ణ సం పమ . ప ఁ న రమ ట
న వ క ణ కత న . పయ య వర ఁ
న ల ం వ సగ ద క సరప ల ఁ . రక మ ట
న త జన స పడక . ఆ న ల మందప మ డ
బయ . పయ తఁబ . క న స .
య థ తల గ లల వ న పయ మ ట వ . ఎట ల
మ మ క య ప సం ర . అన ప మందప
ట శత గ క .
 ఐదవ కరణ

మ గ ంప వ ; సం ం న యశ యనంతర నఁ
ల ల . పయ లధర ం ఁ . యతఁ ం న ధన
లవఱ వ య న యశ త గ . ద ం చ న జ ట
ట త శవ కవ న ధన ంప
వ న ం పంచ న ం న థ ఁ డతఁ క . స శ న
నన వ రకన శ ల త వ న ఁ ఁ
న పరమ వతఁ క ! ఏఁబ సంవత ర ల వర స యకషప ధన
ం సం ం న త శ ల వ య ఁ యక స న ఁ
గ రక దశయం స సల న వ స న ఁ మందప
వ ం జ ం న ట మృ ం న తఁ క ! అం తఁ
నతఁ ం ల కందఱ ఁ క న నత య య భ ం న
న ఁ . ఈత ర మ స ం ఁ స త ం ల
శ కస శ డ క ంచవల న ప వృ నవలం ం
వ జ . పయ క తర య ర న త త
నన ప ఁ దగఱ సంభ ం న రవస మ క ల ం
ట . “అ ! మగ ద ప ం వ న .
అతఁ డ త ల బ ఁ . ద ల ద ఁ ట ఁద
ఁ య . త ం గఁ డ . ఊర ం ల ష
పటగల . అ త త మన యవల న ప . మతల యంత సం ర
య న ం గ ట యత . అం
మ . అం త సం ళ ;
త యవసర నప ద .” అ జ ం ప ట సహ న
నవ ధవ ఃఖ న మఱ న చ మ తన ణ ఁ న ళ న
యన సం ళ దం . ఆతఁ ల నం న
ల ఁ డఁ త ప వందల య ం . ఆ త
ంట యతఁ ర వద తన ర యమ .
ర ండగఁ ఁ ండ ర ల యవల న యం ఁ ందర .
అ యనవసర శ ల కన ప తర . “అ ! ర ంచవ .
డ కక ఱ . మగ లలకం ఁ లల ఁద మ వ.
టదలఁ . డల ప వందల య ల
స . ల వ వ ; చ సంధ ంచవ . బట త
వ . సం ర మనఁ స . య న . అ క
వవ ర న క ఁ ఁడ గ . అ ఁ డ
క ? ల టంతకం గ ? వ ంధ
చవ న త న న
జ ంచవల న డ . గ క ర త నప న ం గ ం .
ట ం ంత స య ద . ఆ ట ట ఁ ంద
వ మ . ంద రస ఁ ంత త ం మ . ంద శంక
బయ రఁ
ల ఁ న ఁ క అతఁ ద ఁ న త త క త ల బ
ఁద జ ం ంప ల ం .అ మ మఁ ఖ గ
ం , న మ . ర సష గ న .
సమ బృహస య ప ఁ ద న యన ప ఁ ద న తర
య క ? పయ ర న ట ం ద . త
ద బ న య వ . వ య
నక ఱ ద ప . ఈ ర న . అంద యన ప ర
. ఇ వం షయ ల నన ప ట దప . నఁ
దనయ ర న క ట క క గఁ ం ర .
వవ ర న ఁ ంప . ఎం ల ంప ద
య , మగ న న త ల షయ న
న ట సంస ం న న స వ ఃఖ ర
ర ఁ డ ంగఁ న పక ండవ . లన ట
జ . ఁ మ మఁ క వల న యవసరం ండ క
ం య గవల న యవసరం ండ ల ష ప య
త న వల న యవసరం ండ నన ప తన గ
మ మ వవ ర తనవ వ ర గఁ ండఁ ట ం ంద
ందలతన . ఎవ మ న నత ? అత యఁదల న ప ఁగ
. షణ షణ ర రం హం న పర త వన ట
యన ప రక గఁ . బం మ ల న ంత
గల య యన ప న న డతఁ ం . " పయ న స
ట సం ం డన ణ నప ప మ
ప య . న ర లక . ల ఁ మ డ ట త ,
పయ న ం ట త డవ ".
ఇట ట న ప యసత న మన తలంపఁ డ . పయ నప
ం క ప న ట జ . ఉన బ ం ట
నన ప న ర ల క న ట జ . న ర న వ యల
. పయ ంబ మ ంపవల న ట జ . ఏలయన
మన పయ ర ర ర గవ .
అ ఁ న త త నన ప స ల ల మందప ం
మట ల న ళ వల న ప నద ణ రం ం .
అ ఁ న డత మం ర శ న ర ట
మ న మ త
 రభమ . ఈ ణ గ న మం ల క ల ం . త
ళ వద బ ధ లబ . పర ర ల ప కడ
ల ప ప ? న డల ట య ద
మ మంద ం న డన ప ట . "అ ! ? ం
ట న పవ . పయ సం ం ప ం గ క
న నప ర క . తడ వ న ధ .
ంబ క డఁ ం న ద ళ ంప డ .
ం ట ం డ ర ండ . గం య
ల ం న డ వ ం . ఇ డ
మ ఱ న ప మ క . "ఆ తర న న
న . న న న . ం న ం . ఎ ధ లఁ
న నక తం ట సంక ం ఁడ దృఢ స ఁ న
త త క చ మ తం ఁ దగఱఁ ం ల నత
ర ర వ ఃఖ న క ంత గదదస ర ట .
" ! య ప స న ట డ .
ఏ న ఁగ . అర ణ త . న ం .
ంద మన యవ న . ఆ న ?
ఃఖ న న గ వవ ర షయ య గన
కప ం వ ంత ల ర ం . . గ "న
అ ట నన ప మవత ర త వం ర ఁ క బ ర న మన
ట య . "అ ! భర మృ ం నప వందల య
లవల వ . ఎ వవ సప పయ ఁద బట ఫ క . ఆ
. ఒకఁ న య . కష బ ంబవ త మ
మన న ళ ండ ం వందల య వ .
ఆ మన స ల ం . గ మం ? ఇ
తన య వ వద న బ ం ద . ఆ ద గ క
క సంవత ర ర త త ఁ .ఈ గ
డ య గ ం ద . వద
ర ం ? కవతల వ వ ర క ం న .గ కన ళ . భర
డ డ కఱవ గ ." అ ప కఁ దనప
వ ద న చ మ ంత వలవల ంత ః ప శమన న త త
"స ; తన య . త త వ ఁడ తన
డ గ . ఆ మ ఁ డన ప మ మ ప న
సంర రర త ం య ం తన
బ ఖ ంద ం య మం ం ం న ల త త
మందప ల న న స ంబ గఁ . త త క
ట త తర ర మ ల యన ప మందప వ ట ంత క
న న చమ వ న న న వ
 క న . ల జ నద చ మ వర న పం న న వ
ట స త మన ప కవ శ గ న . బ ర న
న బం స గమ రభ క . పయ క సంవత క న న
మ ఁ లక . మందప న ల న న క
క న ద నన ప ర కరకర న మ క
వండవల నద వంటల వ న ం ట త ల ఁద
మ త న సంవత క న ఁ దప క వ న న ర ల .
వల న ల వం ట ద న పయ వలన శ త గ
జ నం న నతఁ . సంవత ర వ . య గవ లవ
కర . అం త మరల య చమ బ .
సంవత ర ల నప ల యవల వ .
 ఆఱవ కరణ

గృహ మ నవల న న క ట కన ప ఁ క
క . ర ం ట మందప మ క రకనం న గం ధ
మట ల మహ మ న ఁ . మందప లమహ
స ప న న . వ సప ఖల క య య య
ఁ ల మహ న మందప న మ వ ం ం . వ య య
ప య క ప వవ ం . మ శ ర సమ త మ క
ప ంబ ద ం ంబ గ న న క భక ంబ
ం సంపద రవ క న సం ర లవ
ం ప జమ ం వర కడ ల న యఖండ త య వడ ల ఁ
జర న ప వ ం వ ధవ శ ర ద య గ
నం న య ల నఁ జలసంపదయం ం ర నఁ
యఖండ త లక నన ల న . వ ష న .
యంత నవ . సల స న దల న ళవ ఁ
ం . ఇ ఁ పంట న ల ష ల గ న న కతనఁ
గ ండ హ గ న నత త కబ వ ం ద
ర వ వర ల న వరద న ం జృం ం ం ర గ
సర ం త లమం ఁ నడ క ట క మం సం యం
క ప బయల ం . న న న మంద ప ల
మహ లన మ గఁ ఁ , స ల న క మమ
ంపవల ం . గం ధ ఁ సల ండ సర మందప డ
లమహ నప ర ర ఁ సంవత ర ల గల ఁ
నవ ం . ఏ ల మహ న క గం ధ న పనయన ఁ
యవల న చ మ సంకల క .
హణ న గ ష నం పనయన యవల న ధర నం
ం ట త న డవ ఁట పనయన ఁ యఁదలం న
చ వ ంప వ . ఆ హ స . గ షమ ధర
చమ ఁ య . ఉపనయన సంకల న క రణ గల . దతన
న రణ . అన వ ల ట న బం క . గం ధ
వయ న ల జన షయ ఁ ద ఁడ పవ .
ఁ లల య మత క ధ గస ం . త తం వ ట మ హ
క ల య పన పవ ం ం . త ఁద
వల న య న వ . ఉపనయన ప న
ం మ ల హ ర యవ ; తర పటవ . ద

న వ వన ళవ
 హ ఁ గ న స హఁ గ ండవ ; సం వన ళవ .
ఁ ధ గఁ దన టఁ న ప న చమ వ ంట న
దర షణ ఁ నవ న పనయన ఁ దల . ఉపనయన ట
క న టల ఁద ం జం ట న వ న నం ల న
క వల నద చ మ తం వర న మం . యన ప ంత
ట ల ఁ దం రణ న జం వ న య తలం
మ క త న ంచ వల నద దన ఁ క ద వర న మం .
ప చమ వ జం ం పనయన నద ం .
ఏ మం రమం ం య ట గం ధ ట వ
జ ంత వఱ ం ం గ నతఁ వద టక ధ గ స ం
వ . అ యత రక మం మ . ఉపనయన న క స న కతఁ
ం య ర రం ం . ఆ మ స సం ర న ఁ వల న
య ట రభ నం న మ హ కర ం .
ద క న ఁ కర ం . భగవం ఁ క
న క తఁ ందఱ ల నం ఁ న ఁ ద న జ
ం . ఈశ హ త భగ ఁడ శంక డవ ట
ంగ ధ యన సంప ఁ డ నట. ఒకఁ దవ ట క త ఁ .
ర జన కృత త గం ధ న ఁ డ న య త జ న ఁట క .అ
జన షయ న జ. అత జన న ఁ ద న క ట ఁ త దృ ష
త న భయ న ంత ల తర గ హ ర ల యక
కరవృ త సం ం న యన మత న ఁ టల స క
య ర న య వం ల ప ం . త ణ
మ ట డ దృ త న క డ య క భయప హ ర ల
కత వ న త త రప య గ ఁ ఁ గ క
ద ం ప ం ర గ
ఁ ర చమ బ ధ ల దన న కంగర ణ ం .
ఇం ట వ న చమ పం న ఁ య .
గం ధ న క ద షమక ఱ , తఱ యన రఁ య
య నం న ం య గ . తర ండ
యత ఁ కమృత ండ . ద ఁ న తర ఁతఁ డ గం ధ ర ల
సహ స త త న వగ , తర ండ
వ క . ల? య యత ల , ఈ ఁ తః ల న
పగ ఁడవ న గక న డల తల ల త
ధప ం న ట ం వ క ఁ గం ధ డ న
దయ న తర ఁ ఁగక య క న యన ం నక డలఁ .
ప ం వంటల భ ర ల యం దల ద ల
యం ష త గ ం వ న త త స త గం ధ ఁ
త త న త ఎ
 క ర స త త న యత ణ ప ల . ఎండబ
వ యత క శరణ . తర యంత టల న గం ధ ద కగ
న ఁ స త ం న ం య సం హ
గ గవ . అ సం హ ల బ , ద డ యం ; ద డ
తృ వత డ గం ధ ఁ డఁ . అ క "అన పర హ స ప ,
అ న ష " ద వ ం ధ పం ల ట వర గ
వ ం య భవ ఁ గల . గం ధ ఁ క లయం దృఢ స
గ యన న న ంత న క డ న త ద న
న న నడ ం . ర ల నతఁ క న సం వనల న
ప మం జ ఁ యతఁ తర ద ప స న
రవల .మ హ ఁ ర క యత ర ఁ జ గ నత
ప చయ న ణ ం . ం యత ద ఁ నత త
న డ న ప స ల ంశ ంద
దహ ంపబ న .
" వతల కమృత మ ల తర హ ం . అమృత ఁద
వత తర ఱ తప . రక .
త చం కళంక ం ? న న ఁ
స ల న తర మండల ం ంబ కంఠ న
హ ం ?ఇ ం క ఁబ న స ఁ న గ న ంప ?
ఈ తర ఁ ధ డ గఁ .అ ఁ శ ల
వఁ . న ర గ , ఆంజ స . ల ణ
ర న ంజ ప సం ఁ . కల న ల తర
న క ప య నం న న న
ండక ? ట . తర ండ ల , ఆ ల
గ వ , ద వ ఒక ట డ ట, మ క ట
త ట దల గల . తర ండ క అ ంప
ంప . గ వ న క య యర జ జ
త టకం త తర క డ జబ క డ .
తర మ ప ? ప ల ంతబల మ ల
తర యంతబల ."
ఇ ప ప స ట ద ఁ ందక తర ండ ంద
ండ ధ ం . న వ న వ న "వహ !
యమృత న " య గం ధ ఁ ంట పప " ! అమృత
నద ? తర నద "మ ం .అ ం
న ం న డల న ట క న ఁ డనవలద గ క ం
ంప య ం . ఇ యవర కర వృ ల త
త తన త
 హ ర ల త గం ధ ఁ తన ట తృసం ర ణ ఁ
ం .అ ంత ల నడ . గం ధ న య న య
క సనవ యత ంత క న గక న సల ం . త
ల న వ డ ండ నతఁ తర యన
రహస గఁ న షయ ం . డలన మ
జ న రహస వృ ంత బయట వ ట ల న డల క
క డ న య సం ంపవల న . హ ర ల న
డప హ త న హ ఁక త ల ల ండ గం ధ ఁ
క ద క క వ ం ట త ర డ ఉ య కం
ం ట త నతఁ తర న క చ ఁ ద
ం ం న మ ం క ం లత
య ం యత హ ర ల ఁ ట . ంద త
య తమ ండ భ ర ల స త యక . ంద
కర ట . యవర నం స త మ య ప వ
ం ట . ఈ రణ త గం ధ ఁ ల మహ ం రంగసల
ర ఁదలఁ . చన ఁద వ మండల న ఁ న నగర న డ తన
దర న న తమరంగమ . టయ తడ గ న త ఁ
మ పయన . యక డ దట ం న స
జన త న స మ పటణమంత ఁ గ ప ం
డ ల న జ రకక ష బం ప ం ట బం
ట తన జన ంపఁ దల . అత రణ త డ
నం క ం నం న మ వ బద ం మ దట క ద
క సం ం య రం ం . అత కచక ర రత ద న
పటణ మంద యమ . న న ప న
గం ధ ఁ న ట య శ . న ళ సమయ
మ వఱ ం ం గ నత ంప డ ట శ య . ంత క త
వఱ నతఁ స ర ం మట క న ల .
గం ధ పటణమంత ం . కలక క దల
తమ ఁ దమ సరసస ప న మనకన గం ధ
యదృషం ఁ . చ క యతఁ ల ప య సం ం ండఁ
మన ప ల ఁ గృ ల ప య ట రట గ
నద చమ ర గఁ బ ం . తన త ం
ల క ఁ ం టలఁ దన జన టవల నద గం ధ యమ
రఱ య న ఁ దన ం దడ న నక ఱ ండ
గఁ ల ప ం . ఎవ పంచ న య ద ం
మనక క గ క న గం ధ ఁ ల గ నవల న
సం హ ఁచవ . అం ఖ రణ . తన కల వృ మ
మ న త వ త న న త
 ం మ ఈ కన త వ త న ఁట ం ం న తర
ండ ం ట ఁ న దన గద యతఁ క గ
. ల ప సం ం ఁ గ క గం ధ ఁ
వల నంతధన డ న న తలంపవ .
య తలంపఁ డ . ఎంత కంత యన ట పక ం ఁ . అతఁ
నలమ జంత ధర జంత ధన గ పఱకగఁ డ రం ం .
దమనం మం పం ట నలమ వ జ ధర వ
ర గం ధ ఁన క న , య శ గ నతఁ కషప సం ం న
త ప క వ ండ ఁ ద గ . అ డ
డ ల ల చవల న ధ ండఁ ల గ ం . ఎ నఁ
నత మ వఱ న ఋణ ట ంద . అ ర
ం క య ం చల ందస . తజ ం చలమ
ర క ంగన కల . వయ గం ధ వయ కం ం గల .
డ ర ల న ల వఱ ం చల వ తర వ
వ వల ం ట న ం చల
నమ ర క లయ ప న వ హ వ
తవ క నలమం న స వ బ క త ల క య
వన ండ వ వ గం ధ ఁ
య డ ంత రణ సమ ం న ంబ న ఁ ద న
మ తన భగవం ఁ య . నప న నతఁ డ క ప డ
తమ ం గ ం న ధ గఁ గ ం ం , నంత
ధన య క న గం ధ ఁ ం చల న శ వంచన క ప ర
యఁ దలఁ తల ట, తలయం ట, , దల
ం వంట సయ వం ట డ ట, యం ట దల
ర శం తంక క వడ ధ ఁడ ం . అత
ర వ బ ంపవ . న జ ఁ న హ ఁడ
గ ంపక సం ంపక య చ ల ల వ ంపక ప ప యనక
శం ంపక య ప ర న ? డ న ల న
గం ధ ఁ కనబఱ న జ క ం ట ప వల న . గంగ
ట త గం ధ ఁ గం ధ ఁ డ న ట కల రవ .
ఁ తల గంగ . మన గం ధ ఁ వ గంగ
. ఆ గం ధ ల ధ ం ట త య . ఈ గం ధ ఁ క
న ఁగక నం న సంభ ం న ప మ ల గలఁ డ ట య . ఆ
గం ధ ఁ ర న నరచం ఖ ధ ం . ఈ గం ధ న ఁ డ ర న క
న డ దనరచం గ ల జ . గం ధ ఁడ క
ల ణ ల న స ఁడ ట క క షయ న య ఁ డంత డ
పవ . ర గరమం ష రంతర వ ం ట త య ఁడ
మన నమన న న
 గ . రమనఁ జల . ఆయనమనఁ న . య ఁ డన జల
న గల . గం ధ ఁ డత జల హ ర ల ం ట
య ఁ డ ట త . ఒక య డ , గం ధ న క
వతల ఁ లవ . గం ధ ఁ క స ఁ . ఁ డ
ం ట త క సన శబ క న ం యం వ ం న .
కమనఁ వంట ం ట ట గం ధ యం ఁ డ శబ రకమ
పవ . గం ధ ఁ వంట న య వఱ క డ ండక ట
త యం శబ రక మ న ర ంపల . ఒకఁ తర కరణ ల
ం ల యం ష ం త గ ం యక య న దగ
క ం యం వ కృ ండవ . అ గం ధ ఁ క మం
జల హన మం డ న కప ఁ జల హన మం
య న గ స న ంపవల క మం
బ ద ంపఁ డ . ఈ రణ న గం ధ నఁ క మం ఁ బ
గలద నక ం చల న ష న ం వంట వం
ం ఁడ వర హ ంపఁ బ ట త ద మం క ంపవ . ఒక
సంవత ర వణ స ం ఁద ం ఁద ల ండ కస
ప న న ండఁ గం ధ ఁ జ నల క ట న వ
ం యఁ జ ంపక ప కచక య ం టఁ చ ంద
తన గ పద ప వల న బ ట బ న క లక
గం ధ జ క షయ గఁ పద ర ం . ఆ పద
ల ంప . యంద వ ల ం నం న ర
ర న గడ ద న త ర ం ఁ ం ప పఁబ న .
"ఓగం ధ ! జ వ ం ట న క ల . బద
ప న ం వ ధ ం న య ఁ జ వ . పచ ట
బండ న గ ధ ం న బల జ వ . వ ం ట ప
న దర నచ ధ ం న హ మనం నం ద . క నల క
మ క ల ం . ద ం న న ర ల
శంక ఁ ల ట ష ద ం న స మధన వృ ంత జ
సంత ం ం . ఱ ం వ ంజవ న వ చలవ
వ మర య పన వ స తలవ ం ల లయం
ం న . ఆ కృ ప కృ కర క త న 'త స డ సల '
నన స ."
 ఏడవ కరణ

భ ర ఁ మ యత కషప గంగ ఁ జగజ ల

మ ప ర న ఱ న గం ధ ఁ కషప గంగ డ ర ల
మ ప ర ల ఁ గ ండఁ క ప త జ .
అ డ ర న రదృష వలన సంభ ం న . ఆపటణమం క
ప ంట హ జ . జయ నగర ం మగ ం తర వ .
క తల ప ,వ తం న . ర సమయ న వందల ల
వ ద ల క త సభ దజ . ండల
ధ ం న న ం క న ల ట ద స ల
ర న ష గ . అం గం ధ న క
ట . అత వ ర య . అం తఁ డ ర లంద
గృత ల యతఁ ం . ం డ హ న
న గం ధ తలం నవల న క . ద క
క లవ ల ంటఁ గ బండ ం ందఱ గ ట త ర ల త
బం తసం వన ట ? అ వఱ ంకన గంగన య
గల ర ర ళ హ వంట హ ఁ
ంక వ , బన , గంగప మ న ధ ం .ఎ
ద సన ల పఁబ . ఎ ం ఱ ఁ మబ హస ల
యందమ . ఎ ఁ న వ జ ల నలంక ం . ఒక మ యం న
ల ం న క వంట హ మ ర పం ఁడ
ల ం . ఆ హ ఁ డ క తల ఁ
ట గ వలఁ ర గంట ఁ తఁ ప
పం వ కనఁబ . గం ధ న క య వ క .
అత సయ గ య ఁచ . ఁ వంట హ న ఁ ల
ర ట క పం డ రవ డ సభ నఁ గ నం న గంగధ క
మంట . మనం న మత ర వృ ఁ ం . ర ల న క ంప .
ఆ ఁ ప పల ర ఁ యతఁ ం ఁ సదస
ఁ వ సం వన ట య ద ఁ దన త ం
క ద దమ ల ద ర మ య ." ఘ ? డశ
క ? మ పం డ ? ఏమ ర య ఁగల ? ళ
హ న ర నప న రవ ం ?" అ కఁ బ .
" ం ఁగ" న మ కఁ తర ఁ .ఆప నఁ గం
ధ న ంత ప వ నద ప ? " ! స . ఇక ద ండ
హత న " య మ ప ం డ వ
" క ఁ ర ం ? ఁ న ండఁ
" మ వ మ
 క ంప ల" య మ వ ర స గక స యం స య మం ద
త యత ఁ ం . సదస హ ణసంతర ణ నత త సం వన
యం ల యఁదలఁ ం జ నంతర న హ నందఱ క ఁ
. ం ల హణ . ఁ ం సం వన ంపవల న
ం లఁ సనగఱల ఁ ఁ
హ శ ప న ర ం . సం వన ట ద నప
యం ల మ . గం ధ ఁ దృఢ ర ఁడ ట ఁ దనకం ం న
ంద క ం ప తన సం వన ఁ . ం
హ న న హ ల కర న యఁదలఁ .
ప ! గం ధ ఁ ప ండ వయ ఁ న టంత న
ఁ క ట ఁ సంవత ర ల వయ గ యత లంత
న న హ ల నంత . గం ధ వం
మ క ప యవ న ? క న ల న జ న
యవ న న యత మన మ ంత మం ంపఁ . హ
య డత ఁ గనఁబ . ల న మ ల త
హ న వల వ న సం వనల త గం ధ హ న
వల న య శ ం . ం చల మత ర ం న ర
నద ట ం జం జం ట
క . ం రర య ఁ ట కయ గం ధ
మన న మంట క గ యన క మ జృం ంప
మ మ వల . ఆ న న ం చల ం య
మ ం . ం ప క ం య ర యతఁ
శ ం . ఁబ న దర య .
ం య ళక న ం చల గట జఁ . అ
మన ప క వర ద రం ప ర ల డ ల ఁ .ఆ
మ ఁ దయ న రవ . ఈయ డల దన ఁ ఁ ట
దక . ప ! గం ధ న ప సంభ ం . ఇ ప క చ వ
న . ఎవ మ వ న య . వం
సంభ ం న య . ఈ ష గ న మం మం య
గం ధ ఁ ం క ం శ ం . " బ న
మ టయ వద మ జం లజత డ సం వన న
క న న డ ండవ సం వన ద . గ
న య ండ ద , మ క య
తఁబ . ట నవ " న శ ం న ంట జ ం .
ప వందల య క న ల ం ట రభ న దజం గం ధ న
ణ మం ల ఁ బ క డ ల ల ం . అత శలత
చ వ సం ం ర య య . తన య ప త రణ న క
త న వ నత
 తప డ డ న వ ల నతఁ
క ఁ న బ త మ న గ న లఁ డ .
ఈశ ఁ డపడక న త త నవ యత ? గం ధ ఁ
దృఢశ ర గల ఁ డ ట నత శ ర ర న డ ప . డ గం ధ ఁ
. . పడ ంచ సృ ద . న ఁ బ నం న
వ గం ధ ఁ డ క బం ఁదఁ బడ ం ఁ
. న లతఁ మంచ ద ం వ . ఆ ప
ద ం మ ంద రత సల . ప ల
రతన ర న త . ద ఁ యద
దట ం నత న క య ట నతఁ ంతఁ వక మ ర రవయ
ం ఏఁబ య ట త ం న రం ం .
క ధ గ న మ నప స ప .ఆ స త
యన ం . ఏడవ స న నత కన ట
నమ . వ ట ం ట న న క . ఁబ
డ రజ ల గ ష న గం ధ ఁ ర వృ వదలవల వ . త
యక డక డ ప స లత ం . య
లప . ర ల మన వ సకల ఖ ం న వ బద మట
లఁ ఱ వల వ న సం ర శ స స మ ఁ వ
గ ం వ జ ఁద ఁ న ల వ గం ధ ఁ క ల ం
ట ట ష ఱఁగ యట ఁద దర షణ ట ంపఁ .
అత న న ల మ ఁ న యన ప యవ ర ఁ ం .
తం తన గ న సహజ న తృ మ ఁ మ ంత వగ క
త డఁదలఁ . న కన ం క ట త ం
గం ధ ఁ ళ ఁదలఁ నం ం ట త .
గం ధ భ షదృ త డ మ వధ క . అంద కం
ం చల న వ ద ద ం . గం ధ ఁ ప త ం న ప నఁ
డ పటణ గ ఁ . న ర న
కంత . న యక నఁడ గం ధ న గ నమ క
కల . అత స ర యత కదృష క వ . డ న వఱ
న దన , ల న ప ం న హ క మృ ం . ఆ
న ం ట ఁద న వర ర ం ండ నంత గం ధ ఁ
నం ఁ ద న డన మ ల స ప ల ం . వ న
ఁ ంత గ న గం ధ డంబ నం న పద త
ప న ట " తఁ మనల నందఱ న ఁ గ క త
య వల " న ఁగ ట త ల కల , బ ం ఁ
దమ ఁ డ యఁదలం న కన న క గ ం
ప ర గ యఁ . అ వ న ధన మతఁ గ గ భ ం .
" న" మ తన త
"శ ర ద ం ఖ ధర ధన" మ గ క క గ తన సంర ణ త ,
ండవ గ తన న ం న ల త , డవ గ తన
హ ణ న ం చల త , లవ గ ద న త నలచ వ
యంత న ద త నతం ం ం . ఈ వృ
యవలం ం న త త ప క వల న న , క న ట ,
ంచ ం ట న యర య కంద ంప దల ర
ం మంచ ప ప క క , వల న
య దల న రఁ . ఎప క వ ల ం
లక . మ దల డ బ న మంచ
దల న సల ల , ం ప ట క, యప క
ర య ం , ర వల న త న యఁ .
ర త పల ద బం వ . ఇ త మంచ
ప , తన మంచ ప , ం చల క గృహ న మంచ
ఁ ప , తన ం ర నత త గం ధ ఁ ం
ల యవల న గ మ మ గ వంక గ టఁ . అం త
ం డ త వ . అ వర నలమం న స డ త య
ప దల న క ంత . అత
తక ధ గ మ చ దశ గ న న ల నత క ప ప
సంభ ం . ఇం ం డవ న ద యత యర హ ం న
ం చల లధర ం . ం చల దద ట త మరణ మంత
క ద గ క న గం ధ ఁ ర ల సహ స త వగ
ప న లన నక ం ఁచక వ ల ర ం ల
వలన మ ంద న ప శ వలన ర ఁ ంత
ః పశమన ఁ , ం చల ఁదఁ దన గల
య శయ ఁ యఁ ట గ క ల న క గ
య ప ం . అ న ం నఁ ర ద ం
తరగ క ంపవ న ర ర ఁబ య క ల ం
ంద న తర య ం సంతర ణ ం . న వ నత త
నత ఁ గ న ప కష . ం చల న ఁ
న ల క గం ధ ఁ నలమం ఁ ం ఁ , న
న మృ ం న త త మస ల వర నలమం ణ కనఁబ న ల
నతఁ పట ఃఖ గ డ రబ ంత ం .
వవశ న ం చల డ హబంధ న త త గం ధ
సృ ఁ మ క సహ స మ ంపక హ ఁ నవల న గ
ధన వఁ యదలం . ద క యత న ఘ గ ం
వ . అక డ ళ ండవల న య డ డతఁ శయ
ం . య స త యత క నక డ
వ న
 వ . ద క జగ యక ర స న క లగ ం .
గం ధ ఁ ప న పటపగ ; పగ ప న తప క ళ
గ వం , గ వం ణ ల యగల త
గృహ న ఁ పరమభ ఁ లయ న క న టర క న ంత సమ ం
వ ం . అతఁ కగ న ల ం చల గృహ న
తగృహ న స న గ భ ం . ఇ ం చల క బ ట
త ల ఁ డ తగృహ న ంపఁ .
ఇ ండఁ ర మ ంగ క డగ భయ
గ న ద క పఁ గం ధ న కడ ం న ప త క
జ . ఒక య స నమం ద ం మర ం
సం ష ద డ రం ం . ం వ న క ఁ ఁ
ల క సంప ఁ వందల య . ఓ
నం వలన గ న ప భవ న ఁ ధన నష ద ం ర
మత ర గ ం . ఆ ఁ న త టఁగ స మ న ఁ
వ సమక . మరల ద డ వల ద త న ద బలవంత .
ఎంత ర ం ం న ఁ పం యన ఱ ం . గం ధ ఁ ఁ
డ ఁ " య . అంద ట
గ ట మం . ల న క యప ంత ం య
ప ట ధర " మ ప శ ఁ . గం ధ క
యఁ డ . ఇద ద ం వల ఁ స స
క వ . ఁ ఁ ట ప . అ ద ద ం
ం త త లఁ బడ ట డ ల ళ ం ఁద
గ య ఁ జం . అ మ గం ధ ంప . అంత ప
జ న యత నఁ దలంప . అతఁ న ఁ
ర ఁగ హ ఁ డ ట నత గడగడ వడఁ . న మట ఁ
.అ !అ ! ! య నవ క ధ తప యత ట ట ద .
త న ద ం ఁ శవ న క స ఱ య వల న
బండల త ద ండ నంత ంగ ంత తఁ ద క ఁ
దమ ర న వ ట ం క డ వ .
అం క . త న ం ద న భ . ం క
ంచఁ ద ం య ఁ న ంకట ఁడ క తర . ఆ
పం న వర క డ . ండవ ఁ మ ంత ం
" ఁ పం న , చ ప ఁ" డ బ . "ఓ
ంట ! ? ఇ ంద బ ష ఁ
. ఁ " డ డ ర ఁ . ళ త న
ంకట మ క క క ల బల శర
డక క ప న . గం ధ ఁ తక త న రంద నరహత
త
 ంత గ కల . డఁ గం ధ ఁ ణ ఁ
. ర " మ ందర అ , క
వద ళ వద" ంక ం ప . జభ ల స ల ట న
ద ద రం ం . అం క వల ం
బ ట . "అ ! ం మ న మ టఁ డ . ఏఁ
ప య లంద బ య , న క
క య , . అ క గ
వ రన , , ం ఁక ,
. వ న డక న వల న ? అత
చంప . ఁ ద ట వ న ట జ . అత ఁ ం ల
వ న . జ జ త చ ఁ . ఇ వందల యల
ట; అ తమ య ం మ క ద ర వల ." ఆ ట
డఁ యతఁ ట మఱ . "ఏ న న , ం ల వ
తఁ న ట జ ండవ . తర క ం .
ం న . మం ళ న ట య గ క
వద . మ క మ ందర ష ం . ఇఁక
క డ ండ డ . ప ఁ"డ భ ల దర ంట
యతఁ ప టగ న వందల య టగ భ ల
క క య తన తక పద ఁ దనయ
యదృషవం ఁ ఁడ ం ం ఁ . జభ ల న త త
ంద ద శవ న గ స ర .అ ల గం ధ ఁ
ర ం . ఆ ర వలదన ప న త డ చం
య శం ం ర ం . శవ ఱ ద ం కఁ
న స కఁ వక . అంద నత త గం ధ ఁ
భయప క ం న ప
జగ యక ర డ కయ దఁ బం పటక ఁ
హ ఁ గ ల ందర గనబడ రగం ం
ల న ఁ న న మన నక ప ఁ య లక
జ నద పం " క ం న ద డ డ .
ధన న ద క ళఁ డ , వ న" ద
రణ . ట ఆ రణ ర వ వ
నడ . ఎ న ద ద న ణకర యత
పక వ సంకల మర ం . ం చల మృ ం ట త
ద ఁద గ డ ట త హ ట త గం ధ ఁ
ంత లవఁ . అత ధన న సమృ గల ల ం .ప
మందప ఁ న ట నప య హ ఁ చమ న దట
ం సంవత ర ల వయ గల తన వందల య
న న న వత వ
గం ధ న య శ ం . అ గం ధ న న బ సంవత ర వయ .
పచ ర న డ న బ ండ ం య నప
ందర గ నత ట . హ వ న ద , న
మధ ప ండ ల ప ండ ల ల ప న క హ
హ ఁ . ఁ ల రగ ండఁగ ల ఁ ఁ .
నతం ర వ ం వ నత త ం న ల క ఁ .
అదృష న వయ . అ యదృషవం న ప న మం శ ర
య హ త న క న య యక . ఇంత
గం ధ క వంశ ల గ నవ న మం శ
ల . ల వ వల డ న ఁ ల న
త డ . గ వం న న వ క
క వరద ణ క న . ఇ వం ల ట
ట. ల ద వంద నప క ం క ల ంద స .
అం న . న . వ యల ం భ .
ఒక ళ ట ష నప వంశ న క . వ ఁ
ట న . వల న ఁ . ద ళ ద గల క ంబ న
ం . ం న వంకర క వంకర . అ దక
డల ంపగల సమ ఁ . ం య ట మన ం న
నక ఱ . నం ఁ ? , డ న ప న
యవ , అం త గం ధ న డ తప క ద .
అ న హ జ . హ ం ఁ ర
యరఁ పం నం న జ జర వ ల ప గనఁబ .
య గ ట గం ధ ద ద గ ం ట నతఁ
వ గ ట బ ం ర ం . గ ట ట
స ద క డ మ ప రక మ వలన
జన కల వ న గం ధ తన న బం గణ న
చక లం ట మ నప న వత స త సనల
మన న ం ర పన ం సన గ పరమ
ంఠ ంద తప ం . రస ఁ న
ం ర వ ం య వర కల రంద ంక ఁద న యల
ఖ మ భ ంచ వల నద చ ం కటకడపట ట . "
శంక ర ల య ర నప న ట ల చ ధవ లంద
యక ? క ంచ ? ట న శ ర
వ శ ర మ . గ . లంక క య ఁ
ట న ప న యజ న మ ల ందస
వద ."

న త న
 ం సల ణ గ జ . ప ణ నంతర న గం ధ ఁ డ
ప యట తన వృ యం ం . ల మ న ంగమ ష ష గడ
పద ఁడవ ట రజస ల . ఏబ ఁడవ ట గం ధ న ఁ నస ం న
మ . అప అత రదృషవశ న ద సంభ ం . శ ర దృఢ
ం . గం ధ ఁ నస ం న న త త మ రణ త డ
వద మందప క యం ం . ర న న ండ
ంగమ వర ప ట వంశ ర కర రచం , క య ఁ న
గణప జ ం .
 ఎ దవ కరణ

చ వ ! న న జన మధ మం క ల చ ం ?
"ఓ ! చగణ న చ కనఁబడ . మ
చగణ న ర క క ల చ ద చ
ఁగ" మ సం హ గ శ తర . స అట న
ం ఁ . చ ల ట తదలఁ న . మ క ట తర ం .
న న క ండ ం ? ం య
య గనక ఱ ద దలం ద . ఏలయన, ండ దర న య వ ం ?
పం త యల శ త ం న జగ ధ పం న మ నత
వృ ఖ ఠ గ చ చ సరసస ప బ కర బం స ర గఁ
టల డ ం ం ల గ వ
ంగ ? నవ ల ల ఁ డ కృ జల ర ంపఁబ కళ
గ నంత య యలమట ం ర న స బంధన
మం , లం జయ నం వణ ంభక ష స సం ర మం
డ ంచల న ల లయ న మర ట క స ం
హ పర ం గల . ఇహ క , పర గ న
సం హ ఁచ వ . పర హ స ఁ డ ల వ ంపబ
వ ల దలఁ న ంత న ప ంజ భస పటల మ . ఇ పర .
ఇహమ యన, మర ట ప మన న నంత న మన క య
స ంతవఱ టపడవ . ఒక ండ నద ఁ ;
క ద ఁ . అ మ ంగన ం న ద ఁ .
అ మ ఁద క క ంట క లకమంచ ఁదఁ బం న
ద ఁ ; గ ఁద గ గంటవ చక మచ న
వ ఁ ; క ల య ఁ ; కం ప కం ంజంత య
య ఁ . నవ , ళ ఁ . దట
ప మ ఁ , ఆ న ద న జ న ద ఁ . శ ర ండ
మకళ య ఁ . మన మ క ప ర చన ఁ
చ ంప ండ శ ల క స న గణప ప
వ చర మ .
గణప సహజ కృత ఁ . మ క ద న . ద
; ద దయ ప న దన ద న మ క
ర న యంద క ప వల ? గణప న ం
స ల గం ధ త య చమ లధర ం . గం ధ ఁ తన
ఁ డ న న జ ం ట తనత మృ ం న ం యనమ

న న వ త మ న
గండ న న ధవఁ డ తర ఁ ం . ఆ మ న ల
వ ల ప జ ం . గం ధ ఁ యన ద ఁ "అ !
న లల యమ చ . ఁ ల న ం వ
చ య భయ మ న . బ తక వ వ
గండ న ం యవ పవ " న య . అన ఁ
వ ల ఁ జ ం న , ర ,న నప న తక
దన బ . అన గం ధ ఁ తల ం ం
మడ క "అ ! ఁ న స పక . ఉండం .
ఆ ం ప ఁగల . ంకన పం త ల క పనఁ
ల ళ ఁ . న పక న దం నం . మ ఁ
హ ర న రమ ంకన పం న లవవ . ం
ప న . ఁ క నప న ఁగల . వ న డల న
. ఆయన న గ య ఁ జ ం ఁ" డ యతఁ తర
. స ంకన పం ఁ ? య ఁ
డ ట గం ధ తమ మ వ ం ఱ లమ
అ ;అ ప గల . నం అమ త ం డన న డమ
బ త ఁక స ండఁ " ంకన పం .
త వల నద" న " న . మ క సంగ
"కంచ ప ల క న జం " య సంగ పక
. ఆ సంగ ల బ గణప క జన న వ ంప .
ఱ వ యన పక . ణ
ట ల యన ంకన పం యన న
; బ ల క న పం ంగ ల తక
ద . ఁ య య పం . ఆ
యం ల న గం ధ ఁ యల ం ంకన పం
మరణ న న వ .మ యం ల న తక
యఁ బ . తక ద య గం ధ న వ
"గం ధ ఁ ! ఁ డఖండ వం ఁ శ శ లం మ
వంశ న ం ష . ఇంత యదృష మం . ణ త
క . ఇ వం తక క డ డ , ంట క
వ గండ . ఉన గండ సలమ ద నద ం
సం షపఱ పం . గంగధ ఁ తన ద న మం య క
చ పం ఁ య ధన సం ం ప స ద
ప గ ప శర న నద ప ఁ దన
ంట వ మ గండ వ నం ల సం ం తక న
ం పడమ ం వ ట క న న
స ప న . వ ష గణప షయ న డతం
న వ తవ మ త న
శ న వ ంతవర జమ . శ శ లయం దత ఁడ న ట
య ల క మ . ఇఁక ద గండ వ యన న ట
మబదమ . వర వ జ ం న చట క ర
నం ం ట తక ంప బ న ర ఁ
ఁ ండ గ గ గం ధ న ల ం న . గణప
ం న ండక గం ధ ఁ మృ ం . గణప కప పనయన
క ట గం ధ న తర య ల ఁద కరవ న మ .
గం ధ ద న ఁ ధన మతఁ ండఁ ల మ వ యమ . న
దతఁ న సంవత ర న క ప . సం ర ద వ . గణప
తృస త గ న మ ంట ం . అత ం ం ట
నతఁ న ంత ల ంప గ . గణప గ షమం
పనయన జ . బ చ వ వం ం ట ర లమవత ం న
మన క యవ ర మన , క ట కఱ న దప ండ
ఋ ప ం న నల పమ ం న ం
గణప వడక ం టల ఁదఁ న న
యదృష . య మం మత ట చ ంపఁ ట తర న .
య మం వ క క క డ జం ప .
అ స దవ ట న పనయన న త త గణప బ పం ం .
చ సంధ ం స న వ . గణప క టల య
మం ప ం న ఁ ంత సం ం న న
ం న పం డ నం సం ం . గణప బ కం ట త ,
న మ నషకష ల క కషమ . గణప ఠ ల న జ
తవ గవత , జల డ దల ట ట న
న బ సం ం ం . గణప ర
త వయ త ఱ ఁ న బ క వ లఁ
డ . ఆ ప త ధ క . పం ంతబ క
న దయ యం ల న యలవం న లల ంట
వల . ఆ న యజప బడ న గనప లబడ ద
ద బ ం .
గణప సమ త గ ంబ తన యమ ంక లవం న
లల ళ బ పండ గ ఁ ళ ద ట
తల ఁద వ న రంద న క
ఁ ట ట క టక ం . పం వ ధ వం
ంతబ ల డ డ ద సమ త గ వ ం ం . బర కర
త , దల బ న ల గ క న
శరపరంపర డ ట యన ద గ వ ం . బ న
తర త స త గణప ఖ గ ండ ఁ . క
న త నత మ
 ర నంత నతఁ యమ ం . క ల ద ద పం
క న క ం . బ ప గణప న ళ త
క , ం , తల దల గ డ ం . ఈ
గ న డ పం త ప ం త ద ం .
ఎ త న గ దర . ఎల గ
తల ధమ ? బ ప యమన మన గణప పర నంద .
బ ప యత గ ల ల . ఈ మ పద ద ం ట యతఁ
య పన . ల న దనఁ యత ం భయ .
ఏలయన న మ బ మ . అం త నతఁ నమంత
ండవల న ం . పం గ వల న యతఁ
. ట , ఒక క యక
యమ ఁ త దగఱ "అమ త పం
డ న మ గ న ం చం బ న ళ ం వ
బ ద . న మం ఁక బ ద" న దండ
. ఆ యమ కతఁ ష యత సర
నక పం క ర ం . ఎ చ ద ఁ
ద చ నక ం క ం గరగ డ
వత యవసర వ న కృత తన ప యక తన డ న దరణ
నం గణప ం ప వ న యమ ర ట త తన
పదగ ం న భయ త ంపక ర ం . బ ళ వల
వ న క ధ న న ం రక రస ం రస
ఁ ం . తల క న ం కణత ప ల ధ న న ం
కణతల ం గంధ . బ వ ం ట యత గ
ల రస డ . ఒక గణప న య బ న
న మ లరస ం ప ం . మంట క న నతఁ
స ం బ ట చ ంపఁడ . ఒక ం ండ ఁ
ం దన శ ర ం హ య న ప ం
మం న ం న ం న యత న
బ . ఠ ప త ం ట యత ఁగ . ఎక
, ర ంక . ఒక ఁ ణక ఁ ం . ఒక ఁ డటక ద
కనబడ ం . గృహ ల ఁ ం . గణప దరస వం
ద ట త బ పదఁ ద ం ట యత యత .
వచ స క ట న ల మన న . చ వ ల
యదృషవశ న న వం క ం ల ం న . అ వం ల ం న
యక టచ డమ ష టయ ంథ సర ష న న డఁబ
ంద హ ంపవల వ . గణప క ఁ ల న
గ యల ండఁ ల వ వ . ందలకడ లఁ వ వ న వ రన
నవ న త న మ న
 నవల నద త న మ న ం . య ప ఁ
ట కత న డవ శ క . ల న దన పం , ఠ ల
పం త క ల గ న ట కనఁబ ం . ఆ పద
త ం న వల న య ద ట డ ల ం .
ఆ ఁ డతఁ లతల ండఁ క ద
న ంద ం . గ య న త త క ఁ
న ఁ తన న నప య న గణప ం ం .
పం తన డ వ న గణప న త . తన న
బ ల ట ఁ వఁ యత ఁడ క దర .
వ ఁప న ంబ బ న క మర వ .మ క ఁ బ
వనం న మ ం త వ వ న . ఆ
యం ల న మ నత త బ న .
చ న గణప త ఁ . త బ మ ంట న ల
. గణప య లభ ం న మ ట న
ంగ యవల న సంక ం న త త కద ట కత
భయమ ట త తనవం ండ మ క య రమ స య న
న మ జన ండ ఁ ల ఁ
ప క ఁ బడ . ఆ చ ట న మ త న .
అంత గణప స న వ ల బ డం య
క . న మ జన వద అ ! అ ! య . ంగమ
అ , అ తం న చ
ణ స వ న తం య ం
దనయన ం బ పం ల ం వ దన
యదృష ం ం కడ ం .ఆ ల
క ల రంద . న మ గర న ద న ద
త న హ ల దఱ ద ట ం . ఎంత ద న
ఁ డ పడ . ఊ ఁడ ంద పడ ప నవ
ంద ఁ పడ ద ంద నన . ంగమ డ
చ దన యం ం . అక డ న రంద ప త హత
న డచ మంద ం . ల ఁ ం న న మ తల య
. ద ం ట ఱ ఁ యల ం , ఱ
బడ ద యక డ న రత ఁ . క బర కనఁబడక ట ంగమ డ
తన బడ ద నమ క క . ఆ త న మ
. ం న త త ం న న క హ ద
ల ల బ వ ం ల ఁ , ఈ ంగ ద న
ండగ . అం బడ ద వప ం . త గణప " య !
వ " య ఁ ం . న మ ం ంత
త త న ? న మ
 డ త ణ ంత యలజ ప న ? ణ నష మ ండ
క ం య ష వ నద ం . స ;
యదృష ండబ బడవల న చ క న ద తన
ం "ఓ ! ంగ గ . క ట క
న . స ధ ప . ఇక ద పడ ల . అల
ల న టవల వ . మంద ంచ ప ప చ
న ద ం నప న గ గల . ంత ల ల సంర ం .
ఇక ఁద ష వ న ం య క న గబ .ఆప
ంగమ కంట ద "అన ! న నం ఁక గం శ
వల న . ల ఁడల న ంపవద వర . ట
ట ? క ఁ బండ డ ట వ న" వ తన వ న
ండవ ల " ంగ ల ఁ ల
ఁ . అంత ం ంత ప . ఁ వఁ ం
ర ఁ బయ ఁ . ఁ పడ ప ఁడ క
. ఈ లల ల న క . ం
వదం న . ఇ కర " మ ఁ . అ ంగమ ద ఁ
ట . " ఁ ద తల న ప న త న
ద . న , న పడవల , స .ఈ
ఁ ండ ద ." అన ంగమ " ష
వ న యవ య !చ క నప ం ం న
. డ క న క !" య . అక డ న తల క
ట య వ . ంగమ పం న
ంత ల ం . ఆ ద తన గ ఁ ం . మ
ం గనప ప య బ ద య ం మ క క ట క
ళ జన న క ంత ద న గనఁబడక ం వ ం .
న మ బండ ం గణప ద ం . అత ం ట
ర జవ వ . అ నధ ఁ న గణప దట ప .
త త పడవల న యవసర ద ప యట చ ట మన
గల న ల వ న " ! మ పల జన
న ంగ ళ బండ న వ ంచ ! మన దఱ
రగవ " న చ ం ం . అత ప శ ర క దరత క
ం య . ఈ యతఁ యం ల ం క ల
ండ ం ర ం న మ న లవఱ గనఁబడక .
కనఁబడ న మ య న య , , చర , ంప య ,
డ శ క య క ం వ . ఇప గణప
ప ం ం . అ డ పం ంట న ం న
చ టవలన బ ంత సక ప . మ ం
వత చ న న న న త
సంవత ర ల చ న ప న దన బ పం ప న ంత
యన నగలఁడ త దలం ం . ద న యవ శ
గణప గ గవ . . ర ల క మ . ఇంట క
స న ట క . కషప ట క ట .
ట ం ట ప ట దల యం ం ర య . డ
డవల న యత హ క . ప ! వ మత గ వం ల
ంట ంపక దల ంట ం . "ధన ల దం జగత" ట
ద యత ఁ .ఆ ట రం ం న త త న మ ట
న డ త తన వ డ ండ య మ ఁ ప ట
ఁ న డ య వ . న మక డ న
ద న న క షయ ఁ ంప య న త
జ న ం ట త "అన ! న దగఱ మ ణ
న దన నవ . ంగతన నద న . ఇ వఱ న
డఁ . డ ట మన మన డ . ండ ఁ డ ట త ఁ ప ల ల
ర ఁ డ యప ద వ న . శ చ డ త ఁద
న ండ ం జం ఁ డవద న నఁ . న నం
ఫల మ భ ం . ఇంత న ప . క క వం న క ఁ
ఁద ంగతన వ ప న . యగల" న తర
. "స ం ం యగల" ద ద ఁ ర ం . త
న మ డ త ఁ న .అ ట క రకక
గణప ండ ఁ య సందర గ నంత వఱ హస ఘవ
టల ప న ఋణ కృతకృ ఁ డ వ . ట
లమం గ ట ర ట త గణప డ ట ల వల న సర
. ం సర ట ల . త త నచఁ
ట ంతవఱ హ . లంద గ ట
ండ ఁ నచఁ ట ట తన ం యవ నకర గ ం .
అం త నతఁ గ ట వల న శ ం య భవ గల
ల ం ం ర . న
త వగ న లం ట ట మం ద క న క ట
. అ ర . వమనమ . లత క ప ఁద
బం న ం ంతపం యత ట ప ర .
ర న క , ఇ స ృ ంప డద గణప తలంప . తన సంగ ం ంద
ర ండ య చ గ ప న లం ట ట
ం ండ ర నద తన ం స పడద న ట న
ప న మండ దన క ష సంభ న తన జఁ డ ం ర
భయప యశః ఁడ ట న ఁ ట ట టయ
సం ంపవల న శ ం య ట న రంత య గ ట
త న న మ
 య ద . త క న న మం క య
డగ . ర న దట త క పచ ం ండ
మ య క ర దబ య క త ంత య పచ
న ప న రమడఁ న ం ట ట ర గ నల ట వఱ
వ క న వ ల క కషప యల
న న ట న ర టనంత టయ వర
న ష ండ ఁ గ ఁ య వడ . గణప కవం
క శ ంద గల ? ఎంద త వ ం ట ర ట
క దండ న గణప వ యంత క కల ?
అం త యత చ ణ న .
న ట ం ఱ క వల న గనప బ ట గ . మందప
ల మహ ఱ .అ డ ర ళ ం ల వర
ఱ తన వ న గణప కడ క బ
ఆవ య క య క త డ ండ ంట ం ప
ట క స క ఱ ఁద ంచమ
తన గ న య హణ భవ సంగ ం
గ గనం గర ప రమధ న కనఁబ న ం
బ ట ం . ఈ య శర ం ఁ ల కం
వగ ల ం ట . ఒక ం ఱ ం ఁ గ య
డ ట గణప ల కర గ ం . ధ నంతవఱ ంత హన
రంతర మ నం ం హన సం ంప వల న యతఁ
సంక ం . ఆశ ద న వర ధ , అర గణప వం వ న
క ధమ ? ధ బ ట ? అ హణమంద
క ట యతఁ య ద . ఱ న
బ మ ఁ ట న మ క జం య యతం
ం . ల క డద యతఁ మ ంపఁ డఁ . ద న
ప నగ భనష య యత త ం ." ఱ వ డ
న గ , మ ల యగల గ , క ర న వ గల గ ,
ప న ద తప ణ లయం ద గనఁబడ . ం ఱ న
టవ . ళక ఱ . ఏ వ న
వ న నంతట త వ . ఱ న క ల వ .
కక ఱ . ఏ ంద వ న ట న భయ . ఱ
ట క ప వ . త యవ . అం డ వ . క
ప యక ఱ . అశ న ద న డవ . మం
ఱ న యజ ంప . డనక ఱ . ఱ
క నవ . ద ల ననక ఱ . క ం వద
వల న న . ఱ ఁద యవల ; క వ . ద
న మ
క నక ఱ . సంర ణ మక ఱ . అంగర ల ప . ల యక ఱ క
లభ ధ ం బం ర వ న వ ఱ న ట
తన . అం త సర ధ ల ష . యనం న న .
ఒక న ం ?న న నప న న ద .
గ ట ? క , ఱ , "అ
రప ంత తన మనం న ట ల రభ హన
మ ం ట కత కృత శ ండ . తమ బట క
ం ఁ ట క న మ
య . ఆ ట నఁ న " ప క డదం త తప "
మంద ం . క ధవ హ కం ? అవతవక
సంగ యక . యక మ క గల .
ఊ ండ వల న న . ఆవ య, య, పచ ,
ర ం . న డ హ ర ం .
న స వ ం న య , యజ డ ండ ం ల
ల ం . జన న న డ
. వల న ట న డ డ బ న
ం . రంగ పక న స
డంబఱ . ఁ దన ల డ న వ ట
. గణప కప ప ండ వయ న వయ ద నంత డగ
క ట క క క ంద ండఁ ం
జ ఁద మ ట రభ హన మ ం .క ండ ఁద నత
ం ట ష క . క గ ప ం మ
క ఁ ప ం . "చ న కం క ఁ లన ట జ న .
య న . క " య ఁ క న ల
క గఁ తఁబ క నడ ఁ క ఁ
ండ త య వ న తల ట ం ట
మ గ గయ త త ద న మన మ యద ం
ం క ం ండదగఱ త త ద న ల ంబ . ఆ
మ తవ ట న , ద ఁ .
ప క మ త వ సమయ న బ యం న మద ఁ నగరమం
మ న వత యమ వ ర నం మ
ం న నంత సం ష నంత గర భవ ండద శయ
పవ . రభ హ ఁ న గణప త జ డవ న పడ .
న వ . సం య నంద . జంక , ప న వ మం న ల
రభ క చప ట జర క , ట , ట
ం నల య . ద ప డ . ఆ ందర న
ల క గ . గణప త రభ పడ న ం జ
వ న మ త
వం గ బ . ట న మ ంత ప .
అదృషవశ వలన న రభ యజ ఁడ క ం
. అం గణప ల ట త . ఇంత నత న మ ంద
ల ల వలన న ఖర హ ఢ వృ ంత క న క కఱ
తబ నత వ . న మ డగ గణప
హన ద వ క న ఁద ం ల స వ లఁ
ప . గణప ఁద బడవల న కఱ తన ఁద బ య క ఁ
నక డ క బల . ంట న ల శల బ .
న న బ ట య ధమ న మ ంట న గక గణప ,
ద , రజ ం ం గృహం న క . అనంతర న ల వఱ
గణప న మ క ప ఖ ఁ మంద ంపనం న ఇం క ట క
. "ఆ ం వ క న కఱ ఁ
చం ద . ఈ ల న తలవం వ న " య న మ
త డవ న న ం న గణప నవ . న మ న
ంద గణప ం గ " ఱ ఁ ! శ ల , ఏ
న . ఱ న . హణ ల న ఁ ద
క క డ డ . ల న దన ం య ష వ నద న మ
. ఈ వ న న . ఇ వం యవకతవక
ప న నడ ం మ ఁ ం ద" మ
మంద ం . అన గణప న ట . "అ ! ద నద న ?
గ వం వ యన . ద న . అ లం
పం ం . ద ఁ పం . అ వ డ న
ఁ . ం డ న ఁ ఱ . గ న ఁ ద
. ద ? ఱ స ం . ద ం .
డ క క ల ప ళ ం నడక ం
న ప న ఱ ం ం . ప నద ప మం
న న ప న య . ట వలన ప భ న . అ
యన , ం ద న ప న ఱ లభ మ . ఇ
య న ండ ం . ద ంత ప ఁ ? కృష
తం న వ డంత తన పద వ న ఁ ద ప ?
ఏ ఁ ప ? ప ? ఱ ప ఁ ? ఆ
మ పత మయ న వ ఁ ప నక న ప న కృష
కక . ద . వ గ ప న . ద
ట తప న మఁ ఁ న ప న మం ఱ క
మ పం . అ ద ట ద .
గణప ప రంద నగ న " ల. ట ం
కం గ ల ద న క య ర న న ఁ తనప ఁ వల న ణ
వ
 ం య లఁ డ ఁ . ఁ వ ఁ .
డన ట జ న . ఁ వతల త పం ంగ ప ఁగల ఁ .
మన తర ప పదం " య డ . గణప క
ఖర హ హణ వృ ంత య య ర ర మ , నతఁ సజన ఁ
డ వ డ శ ం ర సం య క న .అ
తలం ట య ; ఏలయన, ర గల . ఎవ ట ం .
అ ధరణ స ల వతలం ఁ . వతల ల ర జగం ల
క కల వృ మ ం మ దల మ న ప ర ల
డయఁ న ర ం న ఘ హన . గ దల
ప ర ల ఁ యఁబ న ఘ యత హన గ ండవల న . త న లం
ఁ . సకల గ ల సకల ర కర ల ర న య న
హన . ద ణ న య న య న హన . ద ణ
న య ఁ ధ ధర ర ఁ న యమధర న హన
న ; జ య ఁ న వ ఁ స . మ బ ఁ స
జల ఁ గర మ వృ లఁ ణ ల న జగ లన
యఁగల ఁ ఁ ఁద . "ఆ గ పః" యన
సకల త ర కర ల ం జ ఁ డ గ ప క
పం బయ . ఉ మ శ ల ఁ న గణప ంతకం
హన క ? ంప న రంగ . సకల గృహవ
య ల చ వ క కబళ గ ప గప క ఁద మధ గణప
క మన గణప ద ఁద ట త ? అత ట య ండ ం .
ల య ల డ న గరళ కం వం మ జ ం న చండ
స ఁడ సకల కం లంగల సకల జం ల ట ల పడ న
మన న హన @ ? క. ఆ మన తం య య
రంగ ఁ ? ద. ఎక డ న తం న
ధవమన న క న ప ల .
అనంత ట వ రం ల ప త ఁడ ఁ జ చ త ఁడ సవ ష
మ మహ ల త ంపఁ బ న మ రయ ఁ ట క న ద
తప వ ల ంప ? ఇక ట తడవబ . ఆయన ల
ర . అడ న గ కఱ న ప ద క వల న ? మ శ ఁ
ంత ఁ ? ల ట జ లన లల త ర న ఁడ దర
ద ఁ . ర గర మధన ల న స గర ం డ న
హల ష సకల క భయంకర ం హ ండ భ పటల ఁ
న ండ ప ట వత ఱ ర ం మ
త ఁడ క న దవ ష ద ం యత న లసం నఁ
న గల వృ వత వ ం ల భ ల న
తన ప ర లత స ృహత ల . అ మహ ట
న ? న
 న ? ఈయన డఁ ర జగ య కంట ఁడ ర
శ గ న సంహ ం ల కృతజత ఁ మ . ఇతఁ ంచ పర త
ం నమ ఁ . అతఁ ఁద ఁ ? మ ఁద వ ల
ల బం ర మ ప న ? హ ఁ చ న ఁడఁట.
ర ఁడఁట, రణ గ ఁడఁట, ప యఁట, ఁడఁట, సృ కరయట.
న క ఁదఁ బ న న ఁక ం హంస హనమఁట.
మ రమ య య ంహ . హ సమ , ప న
మ , క ణ ణ సంప , మ , సకల క , సరధర ప
త న వత , బ , క , , ద , మ
చ వ న జం ల ఁ ల క య క క ంత క
ండ జ కమ ష ం ఁ న గణప ద ట
త ? న క య శయ ? క క ఖత ?
ద న ప ? అ న త ల ఁ న ల న
మహ ణ ల డగ బ బ య ం .
గణప డ ద పనయ క ట త ద నంత న ఁ
డ ట హ ం . ప త మ గ ం . ప త వ
గ ం . ణ ఁ న గ న ప న ణర క ఁ డ .
న ణర క ఁ స త ంఠయ .
గల ం ందఱఁ ర న ం ఁ సతత మ ఁ గ
ప గ ంపఁ బ ఁ . ఆలంబ ఁడణఁ ఁ . గణప
త రవ గ సప ఁ గనఁబ తన వృ ంత ఁ ప బ య
క రకబ ంథ న బయ న . క న
వల న ? అడ అడ యడ న త వ
స స స నణఁ న నత లల ల
త చ కమం ద క ం గ . ఎ క య చ
ద న . ఁబ యతఁ రభ నంత న ం ఁడ
ంపవల .
 దవ కరణ

గణప ం క ప గృహం న వ ం ట న మనః ద

గ ంపక న ద ఁ దగ తలడ గ ం . మ హ జన న
త త ద ఁ డ ండ న కడ ఁ ఁ
ద ం ధ ల ం రమ య వ . జ గ
న మ క ప ల న న మ కృ ల
ప భయబ ప న గనప ప ప "
ం . యన క న క న చం .
చ న త త యఁగల ? అన క చ ద క బ
వ . ద న దన ం ? న యన వర న
పం న ప న వ ద . " న బ . త య
ం ం జ ం న గడ న త త క ఁ ద
ట " య ! ఱ ఁ ం వ ట . ఎం . ండ
ంట ండ ంట ఁ . న ట ఁ . ట .
శల . క ంట ప న . ఇం న ట చం వ
భయ గ న . రమ ం ఁ రయ గ వ పం ంత గం యన
. నప ం ఁ న త భ ం ం . డ
సహ స ల త ఁ . న మ న . తం న క న
డ త ం ం , ఈ ప య ద క ండ
ద " అన ద వచన ల భ చల ట . "అ ! ద ఁద
న ప గక క న కఱ దన నన ట
జ . కఱ , ఁ న ప క తల క వవల న
న . ప వ న డన ంత ట యగల ? ఈ ండగ ల
న ం క భ ంచ ? త న భ ంపవల వ న .
ల స యమ ఁ . మన వంశ న ప ఁడ ష
ఁడ . జంపవల న . లవల న
. వ ప న ం మ . ఇం క వం ప
కమ ద దన . న ర బ ఁ
. ర గ ల డ ఁ బల న దన బ క బ
శ ల వ న . ప మ ద ఁ జం . తన తం
ంత తన త ంత వతల వం ఁడ ఁగ . ద
క ఁ ప ఁడ న ., క ట . వ త
ం మ "ఆప ంగమ ర న సం ష క ం . అంత ం
న ఁ దన శత గ మ న ంగ . ద క లవలన
ంగ నం న ఁ న సంత ం . ఆ ట
వ న వ
 ప వ ంట ం . గణప ం ఁ న ల వఱ
న మ ద భయభ క ఁ క కద ళక తగ
ం . రణ చ నఁ త వ న ల
డఁ యత ఉ హ మరల నం ం . రలన మ న ల
యంత నత ర య . అ ట లత . అ డత . పం న
ట కడ ఁ ప య పడ సంగ ం త
ర ం య గ గమ పండ
క ర మ ం . ట ర నఁ నఁబ న డ
యద ం ట లఁ బ న డ ం ళవ బ
. ర ల న ల ళ బంద బ ం య
ప ల ం ం . ట ల యం లమ వఁబ
డ ండ ప ల ం . ండ ప ల ఁగ
ప ం . ప వ న ంప య ష ల గఁ ం . ఒక ఁ
క ట ర బం న పం గణప వర ం ల
ండ నంత ఁ ఁ ండ క క న వ క
గణప మ క ల క బ బరబర
ర క న క క ంత బ ల ర న
నఁ టద న ం పం . అ నవం న గణప ప భవ తన
ంగ న న దక ండవ య ండ త . అటత ,
ం ళత వ గణప సం ష ం ంత య వ ంపనల .
మ హ ంద ల ంటఁ దల , పల , ల
జ ం ట ప య , ంత ల ండ, ప త వ , ం ట
మ డ క ట ఁ . జన య పం
ల లంద ఁ ల న ండ ం ల ళ త
త య న ండ ఁ యచ ర
మరల గృహం న క చ చ న గ గ యల
, ట య పర న , , జన
ప య టగ జ ళ ట క డమచంక
ం ట ట ం త త వ క ంత ంత
ట ల ంటఁ . పర గ నం న కృ
హ ం ళ న ం న గవత హ వంశ దల
మ ణ లయం వ ంప బ ట క గమం ద ళ న వ
గ . పర న జ గ న న ప ల మన గణప
జ గ ళ న ం . మగ క వల ఁ ం న
ండ ఁద నం ఖ గ స యవ న ండ ఁద గణప హస
ట రత రణమం రవ న నవ లగ శరపరంపర కవ నల ం
డమ ండఁ ం న య హస దల ం . ఆ షయ న గణప
వ వ న చ న
సవ య పవ . ల న చ యన ర ం
దల ట ఁ ం డప న ల లఁగ జ న
ం ఁట ప య ళ ళన మ జ ప య
న న జవ ం కళవళ ప ఖ ల
బ ం . ంద ం . ంద తమ మగ ం
వ ం . గణప ఱ గవ యమ . తన ల ంద ల ద
ల ండ ం . రద బ ప న
మ నందభ త ం గణప గ రవల .
లమం వ న ష ల గ ం నప న ణ హణ
ఁ న వఁ న నత ప ం న ప న న కృ ంత
దకర గ ం ? ఎంత జగన హర గ ం ? ఎ ట
క ం ? గణప క ష గ ం మ జ ల .
యంత ఁ గ క న ండ ఁద స న ,
ళన మ ప య చ న , సంగ ం ల ల ం న
సలమ , వ , ఁ ద ండ నత పం ం యతఁ
న న న న ంబ గ ం న మన ధ ల ం .
మంద ల క ధన త లగ ? పదర న వలన గ సం ష
క న కృష లల కన రమ య న గణప లల జ
నం ం గమ న క క చ వ ంతవఱకదృషవం . గణప
ర న నం స . ట కత దగఱ డ .
అ య ల సం ం న డ గ టల న న స . ట
డ నంత త ట నంత ఁ . న గణప
రసం దన క య గ . ల ం యం ల ం
వ ల , ల ల ంట కల బ క
బంద మ క యక యతఁ ఁ ం . ఆ
తమ తమ గృహం ల ఁ న త త యజ క దమ ంప వ
యక టఁ తమ ల దృ త నద దయ ప నవ
మ దన ం గ ఁ ం . కళవళ
త భ ఁగ ఁ న ం దన యఖండ జ గ
ల న ద సగర గ మనం న ం . వల న ఖ
ట గణప డ ంచ న క ట ప ర రణమ .
న మ డ ట ట . త ళ ట . ఏ
రంతర నమ ండవల , గణప ర ండ . బ ,
శనగ ండ , ల ండ , ం , ఁగ , , శనగప ద నవ రక
వ . ఁట ప వ వ ట కంత .
ఏలయన ఁట ఁ బం ంగల షయ జగ ం .
గల ఁడ ట త గణప షయ క ండవ ంత
వ వ న త
 క ం ట ల క య ప .డ వల వ న డతఁ
క ల న న న మ క మమంద ల నందఱ
తం చ ఁ . దసం ర . న ర జ ం ట డ .
రంద య హ ణ కర న గడ న కద ర వల .
దకర యక న డల బం . చ న మం
గ గలగ . తం నం ండ ద టక న
డ క నద చ తవల వ న . తం న ర ల డడ నంత
రవస భగవం ఁ " డ క ల :ఖ
. ప సంవత ర ల ల ఁ తృ ణ క
ఁదలఁ ం ట గ ం . అ డ న క ల దమ
మ య డ వ మన క గ . ఎవ క మ ట . ఆ
మ ల జ లత టక న వ ఁ నమ స య
ం . ఒ క ఁ డత ం ఁ య డ
వ న . ధ నంత వరకతఁ న ళ ండ ర ం ం .
క మఱ జ బం న మ మరల ళ వల వ న
తం చ ఁడన ష గద త చ నద వంక . త
ంట న ండఁగ చ న ద ట వ నద
సంశ ం ఁ . అ సంశ ంపవల న ప . ఏలయన " తస
మరణం వ" మ ట గ .' న ఁ టక నడ' యర ,
ఆ టయం గణప స కల . తన త వక నద
గణప ఁ . ఎ న జ వల న క క తన డబ వసర న
చ నద ట త ంత ప ద గణప శయ . ప
సంవత ర ల త త జ గఁదల న ర ప సంవత ర ల ం జ నద
ట త నతఁ ంచ . ఒక త కమ చ . ఒక తం
త నమ య . ఒక ణ ండఁ రమధ న
ంగ ం డ బ ఖ త దగర న డ ర
. మ ల క యతఁ ం ధ గఁ టన .
"అ ! త ంద డ చ న తర త . న త
న ప ళ వల న న . ద ం మ ట త
న .ఏ ండల ంక శ వ ల డన ట క ! అత
, లక న డల ం త ల బ త ల
ప లఁ న రంద ఁ . బ న క
మప . మ త ంచవ . ంక శ ల ఁ ం ం క
ం ంచవ . బ య వ . నదగఱ గవ
. హణ ల పద త ంచవల న ర న . ఈ స య
న ం ం . ంక శ ల త బ చ ం న
ఱంద డవల . త , తం " య య ట
న మ న
 పన ల మగ ం , ం ం ఁ నస య
వ . ఈ ర న త త గణప ద న ం
ప డ వ ండ . వల న గ ట , వల న
తమల ట కవఁ శ గ . అత ల క డ కయ ,
ండ బ య . గణప జన నం మ గణప ఁడ ట ంత
డ వ న ర ల స వ న . ఈ ధ గ ర
ర ల న . ఒక మ మ క మ న ంత ఁద
ట తట ం ం . న గణప క ష మ మ గ బయ ప .
జ ల స త . పట మ ల నత ట ఁ బ క .
అం ప వ నత ండ డ ట కవ శ గ గద . మరల
నత డ సందర న బ ం తట ం . ఆ బ ం గడ ట యతఁ
క ఁ ర ం ల ఁ కల వృ మ మ వ ప ద న
ద జన శరణ మ శ ం . న న క న మం ఁ న
క డ కం వ రక . తృభ యత క గల ం డ
ం . గ వం ల వ కయ ండ
ద ణ . కడప య గ ం . అ హ ర ల
నప న గ ండ జన ల ం ట తప ద ణ గ రకద
డశ హ ర నప న ండ ష ల గ ం న త షయ
య ం . క ల హ ఁ చ న బ కండవ ఁ , ప ం
డవ ఁ శర సమయ న ంపబ ప గణప
భ ం న ద వతవ తృ క ం వ న తవ మన గణప
ం రవల . గణప ం త చ వ వఱ ఁ . జన
షయ న నత జ ర న ఁ దగ . అత హ న
ఁక . హ ఁ డత యదలఁ న జయంత
ర శ నం . ద జన ల యం దతఁ న య , ,
దల న ం ల క ర ట కర
ం ట కర . జన షయ న నతఁ సర భ ఁడ పవ . ఇ
షమ ష దన ట .ఏ రకన సర య , కం య ,
శనగ య , న ల చ య , పం ద న డ నతఁ ర ం .
ద జన ల వలన నత మరల ంత డ రకఁ . ఆ న ల నత
వచ క ట సమర న ర క జ న . ఏ ఁ ల
మహ ం మ క జమ ం వర హసంబంధ శ ం
తర . ం న గణప ద ం ట క దగఱ హమ ట
నతఁ య న గణప తన హ న రమ . య ష
యఁదలఁ ఁ న గణప గ . జమ ం వర న
ల న గణప త పంచ న న ం . ఆ ర ల నడ న తన
ఁ ల ల కందర ర ం ట యతఁ ల లవ డ
న న మ
 ర న ల సం న ం క మ ంగర గఁ
రగవ న యత బ ట గ . ల నత ం యసహ క .
ర ం న ఁ ం క ం . ఎ జన లయం మం తప న
యదృషవం ల ర ం న గ క గద యతఁ డ .
అ న షయ చరణ ట నతఁ డ గ డ రచ వలన
ండవ . ఒక ఁ న . మ ఁ దయ న
ందలకడ భజం ళ న క మంగ తన ల
ర మ . ంట మంగ @ డత క ర . ఆ
మ ర నం మంగ క య తదృణ కృతకృ ఁ
డ .అ తన ష న గణప ం సంత ంప .
ఏ ఘన ర న న ల రభమ న వర ట మసక న
ధ ం న ఁ ఁ నమంత గణప హ గ
ల , టల , నడకల , ఖ ఖ గర ప న
సంచ ం . ం వ న వజ లంద జ లయం శ గల
ందర ద ఁ న న శ ల ళ న క గక గణప ఁ
ట ష ద ం . ం త ర
ం ం వ న ఁ ం దగర ం సంపంగ ం త
క ల మం ఁ వ తన తల ం క తర
ధన య దన క ల బం ం న ద ర ల
ం న ప య ఁగ . ప స ట
ఁ న క వజ ఁ గణప రహస క ఁ
యత జ వృ యందత ం స గల నత ట .
"అగ , సంపం దల ం క ఁ గ . మం
వంట ద న న పడ ంత
న ం క . న హద యబ ర ంత
ం న . ం క ట మన ష న హద
యవద దన యవ . న స వ నవ . స
న ' ఆ ప శ యతఁ డ . అ వ ఁ పక
ప శ వ మన ఁ జ ంతర న నంద స న
సమయ నఁ క ం గ ల తమ త ల న ద
డ ండ ంగతన ం ల ండ తల
దమ ం ట ఁ న ద క ం ఁద తల
పం . మ ఁ గణప ళ వ క
మ ఁ బ తల న వ మరల బట క
ం కనబ న ల " ర న న " డ య .
గణప క చ మ వఱ వక న ం న రంద న "
హద ం క న . న
న త
ఁ ం ద గ ం న . ఆ ధ హద ం . తల
న వ న . అతఁ ద జవృ షధమ శ ం
య ప ంపఁ దలఁ . క ం దయ న జ
న ం ఁద ం ం న ద మరక ద
ద ట న ల న గఁ . అ గఁబ న రంద " ఁగ ;
గ" మ బ . క ఁ కఁ గణప న ం ట నతఁ
ం "ఎవడ హ గ ండఁ ద న రతమ కన శ
ల ? యంతర ? యంతర ? భయభ .
ం ంట గనప . తల
ద ఁద పం న త. ం ద .
ంగ ధవ ద ం ఁద , అ క
ద ల ం సవ ం , క ం
సవ ం , క ఁద ద మరక వ " న
ంటఁ ధ ల న ం ం న క . ఆ కల
నంద రక డ క ం నద యవ ల ఁ మ న సం షణ బ
గణప తల ం క త వ ప స ఁ న ట తల
ద ం న మన శ ం న న
"గణప ! క ం ర త న న . వం ఁ వం ప
? ంగ వ మన మందర క ప ంద" మ డ
. ఆ ఁ డ గణప గత నం వ ర న లమరన
నంద షగల ఁ రజ పం న ల న క ల క వం .
క ం కఁ వ పం స ప న ర మరల ట
క ండ ల క . గణప క న క ట .ఆ
రజ ఁ గణప తన ం ం ట వఁ ంగ వ న ం
" ంగ ! ట వ "య ఁద ం
చర చ ట రం ం . ఆ చర ల చ , ట ద న
క ం ం ంగవ ఁడ గణప బ . అతఁ ర ణ
మం గ ఁడ ట హర సమయ న సదస ఁ దన
న సం వన డ క ం ల తన న న
యవలద ప ం ద మరక ం ద న
య ం త ం . ఈ పరమ రహస
క ం మం వ వ ఁ ప ండ ఁచదల క ల ఇ
న . ట ంజ న ల ళ రహస ఁ ?
క ం , మంగ ం మంగ ం ల ల ,
ం తమ ల ప ఁ బరమరహస దయ మ నప మ
ల య . అంద గణప న న . అంద నత
తల ఁద ర న య ప స . అంద జవృ
 హద . ం , బం ంగ ద ంగ బయ
ర కఁ , తల ం క ట త న హద ద య కఁ ,
ల కం య ప య ం కల వృ మం షధమ కఁ
చమ ర గ ట . గణప త న టల సర య . ద
ంగ వ రన ంత స గ ం ద
ం ం న వ ండ . క ధవల ట న డ గం
ర తర . " మ య ంగ" యన జ త
న ం వ న ంతమం ండ "ఆ ద ంగ న
ల" య గ యఁ . య .
ం క గణప తర , ఎంద ధ గ న వ
ంప క తన బయటపడ ద న సంచ ం . జమ ం వర న జ ల
డఁ నత మ క బ ట గ . ట ం న
వల న గ ల ఁ దగ వ , గ ద ల నవల న
చ వ నత మన న ఁ ద . త న డ
యతఁ తన ఁత లమ ఁ .ఆ లత న మ క న
స పడ వ ట న వ క . సం ం న డ క ం
లంచ ట ంద చ టబ నం న త ట కత కడ డ క .
అ క ట మం చ ట మం య షయ మతఁ
రణ య డఁ సంగ ం న గ ." ట ం యంద గ
ం .అ ట మ న ం చ టగ
ం . బ మ కఁ సల . ఒం యట చ
ద న ం గ గ ం . చ అ మ చ
ండ ల ంట న న లర ం . బ చ
నవల న ద మ కఁ చన . డ క న గణప
చ డ నఁ . ం ం మ య న ండద తన
ం ం కడ క ంత ట ట యతఁ
డ తన ల షయ ంత ప మర న దప తన మ రథ ఁ ంప దలఁ
ట " ంత భవ గ హ నం న మం
బ న యవ . ఎ న క డ యక .
కక ర . ఈ మధ డశ హ ర ల డ న . బటల
కర . వల న మం ర ర . డ న ట త
ట ర కంద ం న మన . ఖ
దర .ఏ న టక తప . ఏ య య ? క
ద ?" అన ం ఁ ట " దగఱ డ . క
న తం డ న యఁ . సదస ఁ గ
య య సం వన వ న హ ం సప ఁ యయ డ
డ గనం . హ రణ ం . ఎం గందర ళ న .
వన ? న " త
సం వన డ ? అ న " అ యతఁ ప క గణప
" వ న ండ ట సం వనడ ప న .
వం ం నం క రక వల న ? న త బ
ం . ం డశ హ ర య ద" న తర ప
ం ఁ " యయ ర ద క యఁ . అ స న "
మ తర పం . గణప భగ మ ర ఁ న ట న సం ం
రవల న కృత శ ఁ ఉ ష యఁ . ఉ య డగ .
అత యదృషవశ న యం ల బం న ఁ క ప ండ వయ ఁగల
తన ంట ం డవ . అ ం గ యల
య . ఆత ఁ జ ప న ల వ య మ
ందర ఁ . అ ల టగ న గణప ఁ .
ఎట న న య వం తన ం నప న తన జన ధన మ న
యతఁ ం . ం ట బ తన ద మం స
య . అ స నత స . అ వం , మ క రకన
ంపఁద న శ ం య
త య న తన బటల ట . ఆ మ
ఁ ం ల మ కడ ఁ నప
కనఁబడ . జ ప న ల వల న ం చ ట పడ మ
ల న న ళ ఁ న ర నం ద ర ం ం
ం . ఆ క వ . ఱ ఁ గ ం ఁ
. నద ం తం ం డ
వ న నందఱన . య బయ పడ . అక న రంద ం ం న
వ న . గణప . గణప
ర ఖడ ఁ గ క ర ధన త ట ఁ బ .
ం ట ప య భయప గణప తన ట
క ంట . త ఁద ంగతన బయ పడ ండ తప
సం ం . ర ల బ ట ల బ ట న దప గణప
మ క క . ం న త త నతఁ
ఁగఁ . ట క ప శ దన అతఁ
ఁగ . త న త ం ల ం ం .
య . న మ ఁడత ం న ఁ గ గనఁబ .
ం ట య న ట ం ప న
జన ంత వర . ప న ద ద యత మనం న ఁ .
ఎ న క , ం ం నవల న తలఁ త
డ నం కతఁ ం డ సృ ం ఁ గ లం ధన త
ందవల న మం డ న ణ ల ం జ ంత ల న
వ ట ం డల న ం ర రం
? మ ? త వ
 య క ? ల ల మ గ ? య య త వ లల క ర
దరక డ న ణ . ల సం ం న ధ న
డ సం ం ట ంత క క . ఆ యత
ర త పట . అ డతఁ తన మనం న ట . "త న ల
డశ ల హ ల ఁ బ న డ ద . న డ
ం ఁ నప న ంత ం . త వ ం
సయ గ న . ఆ చన న ఁద ప . డ
య హ ర న ళ వద హ ర ఱ ం ందరఱ
నచ క క ం ద . అ ం గ దర !" అట ండఁగ
ల లగ రప .
 ప యవ కరణ

నంతర న గణప మ ల ఁ గల స మ . ఇత ల న ఁ
దన న ద ద న త త న , హస ఘవ త న ల
షయ న చట ట కవ శ క న . షయ న చట
న ద యత ంగప . డ న ణ ల హస ఘవ
ట న . , ద న హస ఘవ
సం ంపవ నన నత ప న ఁద న ర టయ .స మ
న న ల ఁ దన ష త ం న ల ప ంపవ న
య ష డమ, గణప ట యంద న ఁ గ ంగ
సంత ం య న న ఁ డ న ప నఁ తన ంగతన ంట
బయట ప న శం ం ప గ ంపఁ దల ఁద న జ
డఁ వలఁ ర , ద న న దన ం బ
న బ . తన శర ం ట
సం ంపఁవ న క నఁ మ గ ! అ గణప డఁ దన
గ వశ నఁ దన ల ం న మ న ననన లబ న న ల
బం ల క ల ం యవ న తలం ట ట ం
తల గ జమ ం వర నంద ంద దమ ల వ ఁ కఱ
బ ట ట మ చ డ న ప
ట త ఁ దన ం ం సం షణ , ' ళ
గ ఁద ' నన ల ల ం నన నంద ఖ స
యఁ న హ ం . ంద త "గణప ! ంత
?" య య గ నత ల ల తతరప క నర యయ
మ క వ ల క య య క "
జమ ం వర క మ ల ఁ బ న " న , ఇం క
" మ ఁడ " క న ధ న మ క పక
ప ప ధ ల తర . ల "గణప యదృషవం . అతఁ
ధ న దన క " న ం . ఒక ద " క డ
ంగతన న ఁ . డల బ క ం ఁ వ ?
ం వ న , దగర ఱ " ద ర ం . టల గణప
ంత సర యక " త ంక , అ జక ధవ .
జకత తఁ న . ఎవఁ న సం ం న డల ంగతనమ
ం దమ లకఱయ ం ం . ఈ మ న ?
ఏ క న సం ం ట జకత . ంగతన న స
ప బడ ం ట . ం ళ ం ? నక ళ ం ? త
సం ం నవ , క న ర ండవ " న తన ద
న తన న న
 ం పణ న ప ం ల టంటగ తన ల న న
ంట చవ న ల హ ం ం ఁ . ల
తన క ల బం న త నం ం
జన న త త గణప పం నఁ నత క ం ట " య
న . ట దట న ప కన న . న ?
? ఎవ బ న ? ఁద జ ం ?
ఎవ న ంగతన కద. ఎఱతల ల బం వ క గ
య భయ . అం త న . ఏ న న
య ! యక ంగతన గ న ప న ద .
మయ న ప న పప టఁగల . ఈ గడ డ ం ? ఉన
న . ఈ ద ళ డ ఁద ం ర
యవ . ద మ క స వ !" అ మంద ం ట
లక ద బం న గణప న ం , త ట అ ! ఎం
భయ . ఇ మ వ . మ ల ంట హ న
జమ ం వర న యదృషవశ వల న . ంగతన
రతన సం ం . ప జ ఁడ
వ సం ం ఁ డ సం ంపక ండ ం
ం ?అ న ం న ర య .ఈ
మ ం ప జమ ం వరం నం ం
రవ . అక న ఁద .ఏ ణ నప
వర ర ట డ ం . న
దయ య మ మ ద దండ . న . న
ంగవ వ ? మన నడ న మన వ న రకవ . అ
మన ద ?అ ం . ఒక ండఁ న .
ఒక ద న . ఒక ం డఁ య .
ణ వలన న . ఇ ంగతన మన న ప
ంగతన య . యజ ఁ ప ండ మన దంత వన ఱ ం
క పం డక ంద . అ ంగతన ? ట ం
య . అ ంగతన ? కషప కన డల ండ
ఆ ల గ .ఇ ంగతన ? ంగతన ల ట
దగఱ ప . ఎవ ప ఆ వ దగర ప . అ ంగతన మ ట
త వ. ఇ వ న ండవ కం ఁ ఁగఁ . ఇం స
ంగ వనక ఱ ! పంచ మం య య యక
ండ . క క ఎఱ తల ల రం భయం. క భయ . ద
వ రం ంచఁ గల . ం ండ ; ఆ ,
ర న , తల గ , , త
తఁబ ,ట ట మ బయ నం ఎఱ తల ల ,
న త వ !
నల తల ల , ఁ వఁ ! క క ఁడ క ం
ఁగల . ? ప చ గణప న ? జమ ం వర
ట న ? ఎ త న ? ర
నత త, ం నత త ద కందఱ యఁగల .
యన సం ం న ం న న ప న . అ , క
ం ం ం . క గ రవ .
ంప క న భయ . క న ర . ఉ గ
క న రత . క వ ! ఁ గవ
యఁ . జమ ం వర న మగ ళ ంద న బ
రవ ం . ం న ప న మ మ
ం ద .అ తగ దఁగల దమ ం .అ అంద
దర న . న ం . న . దండ .
ర ల జడ ఉం న శ ల రవ . ఈ ల ర
ం న ప ం రవ . ర ల మం వ
క న . ఇ న . ర ల
దండ న మ ద. ఇ త బ న మ ద.
ర ఁ న ళ ప. ఇ , న ళ
ప. ల న . రవ న వల న వ ల
సం ం . అ వన ర , , కఱ. గవ అ
ం ం ట మం . అధమప క న ం రవ . మయ డ ండ
మన ం వల పడ రవ న నవ . తలం త ,ఈ
ప ర జన ల న క న టవ న .ఇ మన
ం ం ? మయ . మన కవసర న ం
వ ? ం ం , త మ డ న త త వల న
ం సం ంపఁగల . ం గం ళ , సం ంపఁ గల .
రవ న . ఁ ం . ఆ న , అం
మర గ న క క య , సంగ . మగ డ , చ
న ఁడ , జ డ గ క సంగ . ఈ ప న ణ
యమం వల నంత ంథ యగల ." అంత య ర గణప
ప స ండ నలమం ప ట వ . అం
మంచ ఁద ం ందబ ."ఓ ! త ల ట!
ప వ ? ట ట ం యంత నలమం ండ ం
, స ; ప ; ప న డ వ " అ గణప
పం . త ర త గ వ క క న క వ ల
పం . గణప ం , ం య న , ం
ం న , న కనం ఁ క ఁ గలహ ఁ న సప
ం . మ ఁ దయ న గణప ం మ త ం .
న వ త న
అ య న ట ల వ తల న క య
సత య న ం క , ం , ం య
న ప న తన ఁ ప ఁ షమ ధన ం తన
ద ం న తలం . అం త ం వ టవ న సంక ం .
ద ఁ , ద ర ండ న ప ట ష .
ప గ య ర . అం త మ ద ఁ
ం న త ఁత గడ న వ క ఁ ం ట .
" య ! ం క ట ష నత న మ ఁ
ండ న ప ట ష . అం ఖ గ నత
న లఁ క ల . పచ ం ట ంత
ష . ర య ం ట
ష . అ ండ ం ట . ం ప నం న
ట క ం ం య . అ
ం మ ఁ ం . ఆ డ న ల త
ం . మ ల ం . అ మన చ ం .
గ క ం క ద . అంత వఱ కప . అన
గణప ం పం " తన ధవ తన మన ం మన
ట క వ న . ఈ ం న త త మన క యండ
ండ ండ చ గ ండవ .స ! ష వ న ం న
త త యవ " న పం . ఁ ద గణప
న మ ర ం , ం వఁ త క తన తఁ
బడ , ం ట క ప న న న
న న జన న తం యం ,
ం తన యం ద గ న , భ తన ష వ
నం మనం న త క నప య ఁ ం . అంత స ప మ న
క హ తం మృ ంద ప ండవ న న బం ండవ న న
గణప ల ద క య ంపఁబ . ఈ ల నం వ ఁ క
ల న వల నంతమం ద క ర ం . ఒక వల న కం
న సంఖ ల ం ట ఁ గల . యవల న ద ణ డ ప వ న క
క గ ల ంచ ం . గణప తన బృంద నచ క తన
ం దన బ తర మ ల కల , న
ప న గ న ఁ , ందఁ ండ గ ట
న స గల కందర ఁ దల క ట , క ట ం
ం ధ న .
" కందర క సల ప దలఁ . అ మన కందర
ఉప గకరమ న . డశ హ ర మన మందర న క !
బ మన యవసర హ ల కందర న . క మన నం
మన
మన గ క క క డ . ఆ డ
ర ల మన . అ తకళ ం . అ క న న
కళ ం డ న ం . మం డ నవ న మన ఁ డ బ ట
ం గ ! అం త మన మందర క క క కల పం ట
మం డ యవల న ; అ య ప న హ ర
యమ సష ప వల న , మన మందఱ క ట ఁద వబ న ప న
మన ం . కప ల త డవ క క సంబంధ న డల
మనయం రవ ండ . ఒక ట ఁద ం కర మన ళ
ఁద బ .ఏ య య ? కందఱ ష ? అ ష ? ఆ ప
క వ న ఁ ంద సం షకర ల . మం మం
రగవ న సల నద . డ ఁగ
ందరం ం . రంద సల స ంపక " ! డ ? దల
ఁ ం డ ర న . డ ట, ట డ
య ర . ఇ నప న శంక ల మనల నందర .
ఈక క శ మన న ట . ఁబ జ "అ
ల . "ఇం ల ట న ? మన
య ర కరణ మ గణప ప ండవ ప న . త పద
తపద లవలం ం త . ద న డ ? ఎవర న
నప న గ ద ర బ . గ ఁద
రన ట గణప , గణప ప మ హ క ం .
న టల ంత ద .ఆ ట మ గ .
కల . ంద ల ట మ డ . ంద
ప లఁబ . ఏ ంద , ంద , ంద
మన గణప కడప ణ ఁ . డల బ త ంద .
అ ళ వ ట నచట వ న న యవ న
ద రణ మ యర , ద ల డల డ క
వల న ద షయ ద డ ద ధ గఁ బ ణ ం న
ద , క క ల న న . క వ న వ మం . అం
బ న గణప ప ం . గణప మ క న న
తనప న కందఱ వర న మం ట . "ఒ ? మన వ క గ
న కం మన వమం . మన ప ప యజ ఁ
ం . ఁ పద ం న . బ ప నమం హ వ .
మన సంఖ ర ద . అం త తబడక
న యం . డ వ , డ వ య క సంజ
య క ఁ .అ చ న మన న . నవ ల
మం గవ . హ ణర నప మన డ
న బట క గ లవ ండవ . డం !
న వ ఎవ వ మ
 హ ర న వ . ఎవ వృ . దల మ డ
దల నవసర . మన శ ర ; మన చ ట న . ఁబ మన
తప క డ రవ . పక న ? మ గ ?" అన రంద
'మ ; పక న . న యం ' మ యర . టల యం
న క క గణప రంద త య య , వ య ,
జం న , గ న , అమ , డ ం . మట
నంద న , దకర గృహ న క . ఈ న ండవప ఁ
ంద కరగృహ న క , గణప గ దగఱ ంద కలనందరఁ
ర డల న గమ పన ం ట యత
ప శం ల క ం ట ఁ ట ట మ మ ట
ట ఁ దమ సంఖ స ల ం ట బ ట
న వృ ంత మంత త ం ం తమ య లం . ద క
డ టక లమ మఅ కర ంద న మన
ం ద ం . అంత గణప బృంద , ం .
ం న త త హ ల య న లఁ ండఁ కర య ంపఁ
డఁ . అ ంపఁబ ట ద ఁ గణప . ప గణప న డ
జ న గణప జ వ . ప గణప వ న తృ ందక మన
గణప జ ండఁ క ం . క వ య వల న సమయ న
త న డ కర యవ న ' డ . మం న
యవ . మ క న' న ప . కర యప
య వ గణప వంక "ఏ ! డ న ? డ వర
నడ న ం ?క ల త ల న కఁడ ర ద .
వ గర " ర మంద ం . అన గణప "అ ! క ఁడ .
ళ కందఱ క క న . అ డం ." "ఓ ! ఏ ,
వ " య యర . అర ట గ ప టన స ం మధ గణ వ ఁ
ద న పద కకంఠ గ " డ వ ! డ వ !"
అ ఇం ఁ నటర . అ ల గణప న ఠ య కర
శ ం ర ద ఖడ ద కరవ ద ణ ం , ద
డ ం న మన క య ప ట . "స కందఱ
డ ష క నప న వల య ద .
డ మ క . డ న , జమ ం వర న న
మ క బం బట ంచవ . యం ల న
ం ద . త కథ యం . డ వ ష వ ," య
య న ం . గణప ం ఁడ . అత ష గణ మంత ఁ
సన మ . ప డ క ం సం . గణప
ం న డ క ంపక డల ం ం .
 ప కండవ కరణ

ప కండవ ఁ మ వ య ఁ ఁద గణప బృంద స ఁ

పం ల సం ం .
"ఒ ! యజ ఁ ళ ర న వ యతఁ
డ ం డ ం య అం త మన మం
డ వ . ఏ రక డ ం మన ం నవ .
చ ల ట మం బ ర డ వ న ంద ,
క న మం ప బట ంద ? అతల డ ల ద ? ఏ రం డ
ల ద ? రల డ న అం ల ర నల ర పచ ర ఱ ర గల
డ న . మన వ వ డ ం య వ . మ
డ ం ప ం !" అ ట "ఒ ! గణప ఱబ ర డ
ం " య కఁ . "నలబ ర ం , రం రం క "
న కఁ , "ఒ ఱల డ న , ద గ ండగల" వ కఁ
ప . " ! సల . ప డ ం ం .
వంగపం యప డ ఁద ంత ల ం మన న . ఆ" డ
మ ద . మం ?" అ గణప న . "స ! య "మ
క కంఠ గఁ బ . ఎవ ం మ ఁ . ట ండఁ
క క తప . అంద ప ం . అంద తమ ష న
డ ం ధ ం న సప ం . ం న
వంగపం య తన ల కఁ న , మరల ం
యక యపహ ం న గణప కలగ , ప కల ఁద
స . నపహ ం ట కల ర న స ట వలన దన క
ం న న ంప య గ ఁ ద . నతఁ ప
" వఁ న ఁ" డ గర నఱ నల . గణప లఁ వ
. త న ఱంద . న రంద యత ఁద గణప ల
నతఁ స న ండగ గక నత ఁ ద న బ ఁ రణ య
ప ధ ల ం ట ల ట . "ఒ ! అ డ దయ వ
మ ర న ధ ం . ఒక మన
పం నఁ నప క ల నప శ ర ఁద ర
గనఁబ . ఒక ల నప " మన . న వ
బ ? ఎవ ర ? ఎవ ? దయ వ ప
ం . డ దయ ం . దయ మ భయపడవల న
ప .ఇ న జ న చట . అ ం తన స వం ప
ట ఁ . న ల వ న మన ఁ గనబ న

మన ళ న న వ
మన ళ గ నంప య న వ
మన ం ం క !త మన ప ం డల
ం ట క శ న ? అ దయ డ మం శ ఁ
జమ ర స వం ప . బ భయపడ నక ఱ ." ఆ
ప స బ న యతఁ సం ఁడ .అ ల మ ట
న గణప దక త న మరల ంప . అంత లవ
. ంత ప ఁ ల . లకృత గణప సప ర గ
యజ కడ ఁ "అ ! డల ఇష వ న ం ట
. క ద . ఆ ర ంపవ . వంగపం
య ప బట వ . త న ం తమ వల న డ
ర గం !" య . యజ ఁ ం ట డక యప గణప
వంక "స ! కల ర ద ం "య బ .త న
ం ఁ ఁడ దమ మ రథ . అనంతర గణప నందఱ
ంటఁ న ఁ న వ . ఆ న క
వల న యజ ఁ డంద కల కన సం లఁ .
జ నంతర న ల దయ ఁ డ గణప యజ
న . " న బ న ం . దయ న
ళ వ " న యజ ఁ బ . సం షహృద రంద ఱచ ట
వఁదలఁ . గణప ర త క న ప క త న
వృ ద ం డ ట నత ం న ల ఁక ధ క .
ఉదయ న జ క క , మ గన న రకక ట క ఈ
ం ప ల త నతఁ మ హ నఁ ల డ ం న
క నకనకబ , ల నప వ య . పం ండవ ఁ
నల క దండ త గర శ గ లక . అం నతఁ
దర ం యత యఁ . ఒక స ం నప య
ఁ . ఆ మ న నత త ర ట న క సలమ ండవ న
యత జ వ . ఁ తన బృంద యవ బస క డ
మ న గట , ం ఁ ప క ం త ఁ ం .
ఆ యవ నత ర ం వ న ప య , యతఁ క వ న ఁడ యత
ట , హ ర ల నం న ర ఁ ం మ
ట ' య ! ఁద . న ' య ప
. గణప పడమ ం మ ంద ం . న త త
సలమ పడమ ంట హ డవద న ల ఁ , ం
ట కడ ఁ .ఆ ల ఁ న
ద గణప క ఁద ం . రఁ . ఎంత
ల ం ట క మలమల న వ నతఁ ట న
ం ణ న సంక ం . ట య ల ట య ట
త చ న
 లశ క యత య ఁ . క యచ క న గణప
త ల న నక ప త ఁ జరజర " ! కఱ !" య క
. సలమ ం వ ండఁ ట బ .
ప ట స స న " య ! క వ న ? తల ద . ఆ
నల క న . ంప గ " య ం
ం . అన గణప ట . "అ !అ ! పర న న
ండఁ ఁ జరజర న చ న . ఇ డఁ నల క
న . ంట . ఈ న . ద ఱ న .
ప ద న న . న క ధ న .
త ఁ ం మ . ప ! రక పం వ
ఁ ! ం మ న న ." అ ండ సలమ ఇట .
" య ! అ న . క న నగల . నం
ర . ఇ క ం న య . ద న ,
ం జ న . ఎ య ం ." అన గణప
న "అ ! ప డ ? మ మఁడ య ! ల
జన గ క దయ న న యవ . ఈ జన
.ఈ ల ఁ గ న ల ఱ
మరల ఁ కప ం సల మ ద " అ
లపడ ం న య . నం ఆ ంపక
క ం న ండఁ దన వ వ గణప వ తన స య
నం సంత ం " య ! ఈ ప ట సం ం ర ం .
వల న ఁడ గ క మన రమ క క ప ం . సలమ ఁద
ం య న ఎక య ద వ ట య .
న ంట ప , య !"య ."
మ న ప న ద , ఇ ల
. ంట వ ద" న ల ఁ గ ఁ
న ల ట పక ంద
రవంత ల ండ గ న , ఁ క
యవ కప ం క న ట మయ న సలమ
ల య ట త ం గ యల కం క ట త
రయ న పం .
మ ల ల ండ క పంన క హ ఁ వ
గణప యజ ఁ డ . గణప క
తన లం "ఓ ! డ వ న ఁ , అం త
యన వర నమం ం . వ ద . క ం " య
త ంట నడ "ఏమ ! ఎం స వర న మం ం ?
డ ం ? మం డ ? ఱల డ వ న ? తర
!" తన
 , డ !" అ డల షయ తన గల పఁ .
న హ ట తన ఁ న "ఎం వర న
మం ం ంగ . మం మం డ వ నవ . అం
శస న బ న యదలం ర !" అ చమ ర ఁ
తర . అ గణప మన న వ ంపఁ దర ? యజ ఁ
న డ న న జంగ ం న , న ,
న డ నత క ఁ . ఏ జంగ ం ?
య ంపఁ డం . స మమం న ప ం ప ం ట
క ం స య ర , ండద దల డబ
జమ ం వర యచ ట గ ఁ జంగ ం ట
మం ద శ ం . త న ద కలవ ఁ డ నక
హ ల త గ క క ం తన ర డ న గ నం ఁ
దన పంత ం నం సం ం గణప యత ంటఁ .
ఆ హ ఁ డత యజ ం ప గ ఁ .
యజ ఁ మంచ ఁద ం . ఆయన ద యలవం వంట హ
ద ం . గణప ఁ యజ ఁ డత "ఏమ ! డ
. డ ం !" య య ." డ లక ఱ " ద
ప గ తర . "అ న ద ?
న " య యజ ఁ ప . "అబ ! న
వ ?ఈ మ ం పవ ! తప క దన ద స
జ ం , ప త ల న టవసర న దప న
మం ? స ! ఈ అవసర న గ య సం ం
! ఇంత న ? ఈ ళ క అవసర
? వ ? బం వ ?అ కల నవసర ండ ? అ
ప ప గల . ందర పడకం . ఇలలక పం గ . ందర పడకం ! త న
మం ం కల అవసర ఁ క ఁ గ !"
య గణప శం న త ఁగక వ న సం ం .
యజ మన న వఱ ర న ప మం ం .
జ ట యజ ఁ "ఊర ?" య క న వంట ం
న . అ ట వంట ం గణప బ డ నత
పం ప మంచ ఁ గ . యజ ఁ త ం న
త వ "భడ ? ంత ధ ! ద హ ర
ప మం ం " కవల న ంక ! డ క
ల ప యవల న చ ఁగ ! వ ! ష
యఁదలఁ , క ఁ ం య ం న త త ం మ క ద
భంగ ? ం న ఁడ న వం ప య గ ?" య
వ ఁద ం బ . ప , గణప ' నబ తన బ
మ మ' న మ త వ " !
 ద శ మ ర మ' య న ర ంకమంత వద " !
! ఇక ం నఁ యనం ! ర ంచం ! త ం , వల !" య
. హ - అం ఁ దన ం ద క వ న
- నంతకం వ ంపఁ డద ం బల ం ,క ం
ట . " త ! గ . మన శ హ లం భ గ క
హ ఁ న న ం . జన దగఱ గడ
ట క వ , బం వ య ద .ఈ న
మ క ం ద . చర ం ద . ఋణ
ం న దలఁప . ఒ క క ం డ యఁ దలఁ .
జ లల వల న డ ! ఇ టగ
న న !" య డల ట . గణప మన ండ ం
మం ఁ టప క ల రచ ట తన న
క . గణప గ న డ న డవల న ం
చ టప గమన న ం ం . అంత గణప డల ట
ట ట న డ ల పండగంప
ల న త , ట ంద
"ఇ ! గణప ! ట వర డ ప వ . త న ఫల
దక వల గ ! మన ం ధ ల ల . న మన డ
డ న నక గ . డ వ న ల .ఇ
డ రహస ఁ ం . త క గ ం మమ ల
ట , డవ. న ట క క ప వ ట! ఇ వం
ప ల ?ఈ డ మ ? ష ండ
ల వ "అ ష వ న టత మంద ం . రణ పక నప
న సం ంద . న గణప ష ం మన తృ
ం ం ట . "ఓ ! ంక ! దం ర ట నంత
ఁడ ? క రణ న . ద ం . ప యజ
మం . డ దట ! ం , -డ దట. సం ర
పం ట న దట! ఆయన న ర ం న ప మ ? ప !
సంపన గృహ న ం ం బ ' య గణప ! ఇ
, ప డవ . వ వ ఁడ . ఋణ ల
. త డ య . ఇప డ
సం ంచవల న . న న ం . న ప బ
జ మ న న . ల డఁబర న కద
రవ ' న ఁ ! అంత ఁ ప ఎం నయ
ఁ మన క న . ండవ ట ప క . త
ప న స యన క ర యవ న టప వ .
ష వ న యం . న స , న స ష .
న న వ న "
స భ న .ఆ హ న ప ర యవల న ."
అ సత గ , తన ప భవ ఁ య ండ చవ న
ఱ న దంభ . య ర ఁగ . న సత మ న .
అంత న న మన వల న య ందర . అంత
త ఁ దట మన న ల దన ల జ టవ న
ందఱ . ద న ర న మ ంద ఱ . "ఇంత మన
యదృష గ . మన న గ మన ఁ బట . మన
గ ల క వం గ డ !" య కఁడ . " ందరపడకం ! ఆ
గ పటక నమ క ఁ పట ?" య గణప ప .
 2వ గ
ప ండవ కరణ

గణప న మ ర గర ఁ . ఆ ల మస న ద గణప
త మన ద ం . ఆ క న ఁ ల టవల న
ష వ ల ధ ల ఁ ం . ఇ క మ
న క క ప క న తన న ఁ ల
క ఇం ట క న మ తప మ వ ర
ం , స భ ప యణ య కలఁ రఁ . ఆ మ బల
ఁ డ క . డ ట డ న , డ న ,య
యర నం శయ న గం . ం డవ న యమ లక
లంద గణప ఁ ం న ద సం ం .ఆ ట నబ న ల గణప
నత గ ం "అ ! ఁ న ం
న " య తన న ం . ఖ . గణప
త ద ర ఁద డల ఁద నఁ మ గ
ల . ంత మంచ ఁద ం గ యక పథ న త ఁ
, డ ట దల నంగర సయ ఁ ం .
డ స గ . అన శన మ . యఁ . అత త
య ట వ . తన ర జ ం న దన సం ష మనం న
గ ం న గణప క త సంభ ం . అతఁ సంగ ం
య చ గఁ గ ండఁ దఱ ఁ దన త నత ఁ బ ందర గ న డ
ంచవల న ప లత ఁదఁ బ . ఇ యత ం ం
ప య . క హ డవ న సంకల గణప ఁ గల
ం తన ప ల ట ంత ష క .
ఎం ంత గ న క ం ఉ గ క గణప
ష ల న క . ఒక ళ ం కడ నతఁ ండవల వ న ల
వర ండ నతఁ ఢ ం . ఈ డవలన నత భంగ
దల న గ గ . అ యతఁ స ంప క షయ గ గ ం
క య ప . డ మ నత న మ తన
ళ క స న ం ల లఁ ల రం ం . న డ
క క ట సహజ క ! అంత క ల న ద
నత న మ ప వ య న గణప న "
యగల ? అ దగఱ ండ . గ డ "న తర
ం . ల నఁ దన కత వల ధ క న ద

న న త నమ
 ప ఁ ల నం న గణప తం ర ధనమ ప ఁ ంపఁ
. ఈ గ వలన క గణప డఁ ద న డ రం ం .
" ! అ న డ న . ట నమ !" అ గణప
న మ నత న ం . ఒక ం క ఱ ఁ
గం ం టఁ నత "ఏ గణప ! ఁద ఱ కం న ?
ఁద న న ?" య య . "కండ మ న !"
న యతఁ బ . " చంక ండఁ కండ మ న వ న ?"
య మరల న గ "స స ! న ! కండ మ టక
న ? ర న ? ఎ ం నం య ంతల ంజ
వఁదలం ?" అ ద ం క నఱ బ .
అనవసర కలహ సంభ ం న ంపక ఆ ఁ .
మకృ డఁగ న గణప గ డఁ క
డ గ యత కడ ఁ ట . గణప కృ డ . డ
ంత క న నత న మ మ న
న ట . గణప డ న ధ న య న ప నత
టల ండ, గణప త య స ంపక ట ం .' అ
ల ఁ య క న న ? ఁ ఁ ఁ .
ఁ ట ష . ఎం త నం . ఁ మగఁ
క క మగఁ ం ట ష . న ల గ ర వ .
ఁ ద మగ ండ న నంత ట
ప ం బయ . ప ట వ .
య ఁద ప క న . న మ ల అ క
ం ఁ యఁదల ఁడ ల య ండఁ యవ న
ప గ ప . ఈ డ . టక టన
ం వం ంద యక !"
ఇ టల త మన న ర మండక ?ఈ డ ల న
ఁ దఱ కలహ సంభ ం వ . ఆ తగ ర క గృహ
యజ ఁ యన నక ప ం త ఁ క
ర ం న ం క ం . మ టఁ మ మ
సఖ త గ ం . గణప న మ నన లక న దర
నత న మ న టల ం ం .ఇ ండ వ
న మ ప ర న గ సమక . గణప త ఁ ద ంటఁ
మ ద ఁ .ఆ ఁ నం క ం యత ం ప
. ఇం ఫ ర డ స య ంట పం మ
గణప ఁ న మ చ న
బ ణ న మన వక డమ ం వ ల
. ఒక ఁ న ళ కతఁ జన న . ఒక న ంటఁ
న న నత త నత ' !
బం న .అ ం న నత త నత గణప ం ' !
స ళ జన న . న ల ంట క
పం న ల ' అ మంద ం . నత ష వ న
త మన న ప లవ క ం . ష
ణమ . అంత ట త యన ం మరల న ప భవ
యవ న సంకల క . ఆ షయ ంత పతఁ ంపఁ .
ఉ య డక . ఆ య జనసమయమం దతఁ ంపఁ
దలం . మ హ జన న గణప నత స ండ నన వ ం .
ఉ య గ న క సమయమ గణప న ట ఁద ం స స
నడ ం జ న క హ ం
"అ ! డం . ఈ డ నత. ఎంతన న డం ! ఱ డఁ
క ! అమ ంభ న స ండ డన న . ఇంతన
నగల ? ఇ ఁద టక నప మ త నప ? అన న క
ఱ న ప న న ంత ర నంత ఱ న ఁద ంద
ట , న యన గ ట ద క నప న
న ట త య పన ల ండ న క
ట ప న . న న జ న . ఒక
వం దల ం నప న ం న వ .
అమ ? న ? క కమ
?"య యన .
వ న హ ఁ ం "అ ! ఇతఁ ప
సంవత ర ల ల ఁ క ; అంత యన నఁగలడ ? క
ర త ? ం మన దట వ ం వల న ప న మరల
వ ంప ? ం ట త ద ? ప ఱ ఁ న
యన యడ ఁ . ఇ ంత ం .
వం ప ?" య మంద ం . అన హ
త న ం ల ట . "అ ! ఁగ గణప
గ నగలంత యన . వ ట . అత సంగ
య . ఁద ప వ న న ర ట ట
ఁ న త . ఆ య కంట ం ట
గన . క ళ జ నన వ న నప అ ! యన
వ య మన . న మ క నన ల
టదలఁ ." అ ప క హ ఁ "ఓ ! గణప ! త వ వర
గ మ " సల డ . గణప శ న జన యక క
ం ఁ యన . ం న ఁ త
వ వఱకచ ట ం న నత య , యత త య
య . గణప జన న దమ ." వ స య
వ "మ నత త న
 య . వం ద ం "మ నత తర పఁ క ల న
ఁ ం మగ ం " ? ం యమ మ
క ఁ యన ట న . ళ ంప ట
డ య య ! నన క చ వల న ? ఈ
మ కన వ ?" అ కల వఁ .ఆ
న క లమ లక ల త మన క . " ం ,
య ! ప డన పల న , య !" య సలమ ంద ర . "
వం దన ! ం ం వ ?" న గణప నత ఁ బ .
అం క సలమ గణప ం " య ! న మ ర నత .
నతం ం నత . సంర ణ త యక నత
యక ? మ త ర ర న ? య ?
ంతన వ ? . వన న ండ
పం వన ట యమ ం న . క క
వర క డ . ఁద గం శ ఆ ండ న .
అన నక చ . ం ! య ప గ
క ఁ . అ నత ం " న ం ట
వత ? అ న టల గల , న క యగల
యక 'స ం క ' వన , న మ వ ర ? అన
టగల ల ల ంప గల ? న మ నత ద
వ నట . య నత , త , త ? వ వ ?
!" య క న ఁ బ . టఁ ద ట వ .
ట . ర ద ం ల ం ,
త దం ల ల న చ న న న తృవంశ న
తర ల ం ం , ం నటఱ , కలహ ట క
క ప ఁ . గణప తన ప వ ం న సలమ క నత
టల ట ల సలమ గృహమం ం పం . గణప
మ డ సలమ ంట జన యదల . గణప జన ఖ
న త త సలమ ం యట ఁద ట న
వద ం నవ న తలం దయ న గణప ం రఁ " య !ఈ ట
! య య వల నద . యనం ం ద నవ .
ఎం ట డవ న ? న మ
క న . , మ త" మ లఁ ప ం .
స య న గణప ం ఁ "ఇ న ! ఈ ట మన ం
జన న వ . వంట య వల న " య . "స " య నత
ర ం . ఆ ట సలమ మరల . సలమ తన ంప ం
గణప డ నం మన సం ం మ ప న ఁ
ట . "ఓ ! గణప ! డన ంట న ంత న
ఎ న న
 . ష ఎక డ స . ం ట ష క నప న
ంట ; , ం గ రణచవ . ఁ సంగ
యమ న మ వ ం . ఒక త .
గ న .క గ . బ .ఇ వ
వ న . ఉ బ రక ఋణ న ం ?
య ం న . , మ డ ప య
తల . డ గ . న డం ఇంత టక ? ట .
అన ట క . ం య ? మ కన
టక ళ ం . ఆ స ఁ న శ క డ
చ ఁ . ఇం ఆడ ల ట ం
ల . మన త న య త యవ . స , య ! మ క వ
.అ మ బ ం పడ , య ! ఎ క "అ
పం .
గణప ట ం ల నప స గృహ న క యన మ
నత న . క న న నన వ నం ప యల ఁడ నత
న న గణప స ండ టక యన ం త వ ఁ . అ
గణప న ట ఁద ం స స నడ , న
న బం క తన స న యన ఁ
" త ం ఈ ర య ! స ఁ టక క చం న . డం !
స న . ఈ ల క ?
ప డన ప ర నఁగల ం గ ! ఈ న క
చంపవ ! తం . ఎ వ మం
పడ . త వ మం మ వత ంభ న . ఇంత
త ండ ప ంప ం ." అ ప, వ న ట ం
ట . "అ !అ న టమ షమ ద .అ
యక ! వల న టద ం ,త వ న !" య "ఓ గణప !
క డ ం . వన . వల న వ ంచక
ద ." అ గణప ండ క ఁ ం . గణప
నత ట న వర ఁ ం ట త నఁ గక ట
వ "అ ! ఎగ న హత గ న హ హత యన త జ న .
నతఁ నగ నంత యన న స . అమ
న ంభ న పప వ హ వ క పఱ
నన ల ఁ . వల న ప న ట వ గ య త వ
యన . క డ ఁ దలఁ న
వ డవ ఁ . ఇత గ . ఏ మన ట
ట న ధ ఁ . అన ం య మనవ .
త ం టమనవ వ ం న స వద , న వ
వ న వ వ ? వ త న మ న
 ఁ వ ,న రవ టవ ? వల త ం న మ న
ంచవ . తన త ంచవ . అం
ట ళ యల న ఈ గల యవ ?" అ కంటఁ
ద గదదస ర . అన బం ఁ ట . "అ !
గృహకృత ల క తగ ట కష . అ న అ న . ఆ ట
తలఁ వ . ఈ అత త వ . వ న త త మ డవ
ండ . న తన త న త వప ంపక స వ .స ;
త వల న వ ంచం . అన న క ం త త
ంట ద ." అన మం ద వల న వ వ ం . గణప
జన న త త ట గణప ం గల ఁడ నత ఁ ం
మన ట త నత పమ గణప న యల ంత రణ
క ద ఁ దలం . గృహకలహ ల ఁ పర ంపక కప
య య ఁ ట శర గ ! ఆ
యం ల ప ం గణప త , న మ వ . ఁ గణప
న టక వృ ంత మంత నత తన డ భర డ
స న తన కతఁ ం న ప భవ దలం వల వల .
ఆ షయ న ర ల భర మనం న న . న ట గణప ఁ
నంత న ం యవ నన ంత ప యన మన ద ం .
గణప త ద ర న ర తల క . ఆ
ప య దర ండబ మం న తన ఁ డవఁ
ం రక నత రణ ప భవ గ ంపఁడ
య యప . అంత నంత ం జ న డవల గణప ప న
సలమ ర వ న గణప త ం డవ , ప
శర దర న ధ నం ం ంత లఁ
" త ! ల వ గవత న . అ
ంతక న హ . స క న అన ట .
గ న . అన క డ అడ . ఒక ట
ం ప డన . వల రవంత ష న .అ ంప
పఁగల ఱ . గ పంచమ తక .
మం ఁ . క క ఎం ఓ కప ధ ప ఁ .
ంపం ం . డ ట ట " మ
.
ప న య య స నద , దన ఁ య
మ దృఢ న . న మ గణప ఁద మ హ క న
క య . ఈ వృ ంత తన వలన గణప ట ం
క దనప న సలమ ం ఁ ం న మ క
నర ం వ ర ష ల ఁ గ ం . అతఁ క న ర సలమ
త వ న న న
త క యఁ వ ం ఁ ం గ నప నఁ దన
ద నబ న శం ం ల . త ఁ ం మ ఁ డ
.అ ంగన రస ర ంత దన నత తఁ
ద న ట .
" య ! ంత కష వ న ! అన క ంత మల మల
ంత ఁక న , అ ట న ఁ దలం ంత ! ఆ వగ
ం న క వడ న టల వ ం . వల ఁ బ
చం యవ న ఁ . తం !" అన గణప త
ట .
"అ ! ంచ , వల ప . మయ ం న ట
పథ ం ఁద గం ఁ . ఆ ట న
వఁ ట దమ ఁ . అత ం మన ండవ . న
ంపఁగల . ! ' ం ల త దయ ' మన త
జమ న . ఇత ంత, త యన ంత? ఇత ంత? ప డన
నంత న భ ? అన వంటబ ట . దయ
ద ! "అన " య ! ందరపడ ఁ మయ మన
ప న . అత దగర ల న . ం ష క నప అత వం
ల మన నవ . పపడ ! త ం ! ం ! ందరపడ .
ర ం వ డ డ " అ మంద ం .
స య గణప త ఁ బం క ం న లక డక డ
జన ఁ త త న మ న ఁ మ ట ల లఁగ
న మ కంటఁబ ప య ం . న మ ఁ మ మ గ ప ఁ
చలన ట గణప ర ం .
 పద డవ కరణ
ఁ , న దనగృహ నం ం ట త య కం వ య
గన న వ వర లప . న న గణప ంబ న ఁ
న కల య యన . ఋణ త గన ఋణ మ
ప ంపఁ .అ వ బ వర ల . ఈ ఋణ న
య గన ఁ గనబడద . ఒక ఁ యం ల మ ల ఁ జ
న ందర య, గన దభ త మన ఁ స జన యక
మంచ ఁదఁ బం ండఁ గంగమ భర యవస ఋణ చన య ఁ
ప ఁదలం ట .
"ఈ న ంగ అన నక క రప నంత న ఋణ
? క య ఁ న . అ నం .
య మం న యం . క నం , నత
యప క ! మన ం ద ఁ తన మ
నన ఁ . ఆ మధ క వ న "ఓ ! గంగ !
ం హ చర వదల వంశ న నవ "అ ధ ల
ఁ . న ఐ వందల య సం ం
వ ఁ . స . క . ం సంబంధ .
మన న ఁ . మన ం నప న మన ఋణ
. ండ ల గ క వంద వ గల . ఒక వంద య
వ డ మ ంచగల . ప ండకం వ .
క త వర నమం క క వ , క డ
మన ప . యన డ మన ల యప మ ం
ఁ . యమ స స . ం . మన
వర ల య నగ ఉభయఖ
ం న న యగల . ం క డ న
స న ం దగర న స . ఈ సంగ గ
ఆ ం స న పం . త త న వర న
మం ం ద ."
ర న య గన న . యప ఁ మ క ఁ
వంద , ల హ నప నఁ దన ఋణ చన మ న
క యత మన న ఁ డక . హ తలఁ న ఁ
ఁ ట యత జ స ప ల ం సం షణ జ .
" గణప ల యక నప న ఃఖప న మన
సం హ క న ."

" వ మ త న
 "గణప ల టకం ద వ ం ట మం . అత దగర ఒక ణ న
న . ల మ , ; ఇ . .
, . న అన . కట డ .ఏ ల
వ !"
"ఇ ం ల వ న వ గల .
క క మన య వల వ న ."
" న డ దలఁ ం క యఁదల ! ం డల అన
ట నశ ండవ ? ట ండ యం ! ఇ మన ఋణ
వ గ ? గణప దగర వందల య గ య
డ . మన య గల ? ల న న త హ
నప న అ ల మన అ . వ డ క మన
ప శ ల వ . అం త గణప ల య వ నన ట
తల వ . న యప వ ం !"
" న ట స గ న ఆ ప ఃఖప న చన
న . క క క ల క .ఏ క ం యవ
న సంకల . డన ట జ .అ న న న .అ
."
" ల యక ఆ . ఇ న ప న ? ఇ ట
ం . గణప ల య దల న ప న గదల .
ఇ శ య ."
" హస ట డ ,త ."
" ష . న జ ంపదల న ట జ ." అంత సం షణ
. ప . ల న గన ర న ప శ క
పర త మన ం గణప దన ఁ హ
ట వలన భ లకం నష వ నవ , న
ప శ సమంజస న ద ం , తన య య ర ం తన
మ శయ మ ఁ య టక . ఆ
యత యత మ ం క న యప ంట వ . ఈ బం
లవ గన ఁ న ఁ గణప సష గ య .
భర ప స స టం బ , నత మల కం బ
ర నప . స షమ వర తఁ డద ర ం . గంగమ న
ర న యప వందల య క ట , య
నగ ట , భజం ల ఁ దర వ హ ట డంబ ఋణ
ట ం బ వ అన ం వందల య గన .

న న త న
 గన ఋణ రణ . అనంతర గన క
యత మ యప , స మమ ప ల ఁ న ట ,
ర శ ం ట రమ గన . గన మం న
ప ల . న మ ఋణ న సంగ గణప ఁ . అతఁ
రత ఁ .త క ల న యమ లక ల ం . అమ లక లంద
సభ ంప ండ, గృహ మమ ండ గన ం వందల య
సం ంప సమ ఁ ఁడ దన యప హ య డంబ
త ద ం వందల య ఋణ ం న
శ ం , న ఁ ండఁ న మ ల ట యధర మ
రణ ల మ గ న గవల న ద నల యవల న ద
బ మం తగ టవల న ద చన . ఆ ప శ
ల న . గన ప ల న వ నత త క ఁ
జ నంతర న ద ఁ ట .
"అన ! మన ం ద తప ండ గణప
ం వ గంపంత ఆశ . యప ల యఁ
దలం న మ .ఇ జ !"
"ఆ ! జ . మన యప ం యఁదల . ఈ
ం ప దలఁ . అ క క . ఆ
ట జ . న వ . ర శయ డ అ ం . ం
న . ఘ ద దశ ఁ ర ."
ఆ ట ఁ బడ మ పద వ న రం న ం
"అ !అ ! య ! ంత ప , ంప , అన !
న చం , అన ! వంశ శన , అన !
టక హ , అన !" అ యంత వక "ఓ
అ ! ఓ య !" య మృ ం న త ం దలం ంత తం ం
దలం ంత మగ ం దలం ంత ద న దన .ఏ
నద క ల రంద ఁ . ఆ యమ లక ల గ గనఁబడ
ఃఖ మ ంత య కమ ఃఖపరవశ "ఓ లమ ! ఓ నరసమ
! ఓ తమ వ !ఓ చమ క ! ర ! అన య
గణప వక వ దల డట! వ న ల త న
ద ఆడ టవ న అ డ వ న ం చ టప శ
. స ల గం న , లమ ! న
ప అ , లమ ! ఎవ న ం వ ల
దల , లమ ! ఇక ? లమ ! పల గణప ,
ండ చట డవ న , అ ! ల గణప
ద తలం య ప య ం డవ న , య ! త దగఱ
నవ న ! చవ న
 ం నవ న అ , అ ! గం ంచవ న
అ ! క న , అ ! ంత ండ , అ !" య ప ప
ధ లవ .
ఆ ం డవ న పడ " న కమం
ఆడప ఆశపడక క . హ వల వ ం గ క
కంత ధ న . న నప న క ల ట య" మ
ంద , "అల యక అత ళ ద బ ల బ , యన
ఎల వం . ఎం మం . నప ం ,
క ఆద ం ధ ల క గ " య
క , "ఏ ల మ వ " య మ క , న భం
ప కఁ .ఆ ంత యణ న త త గన న ట .
"ఓ ! గ తన నన ల ట దలఁ ?
ఖ డ హ దల న వ గ !
ం ఎవ చ న ఏ వవ ? భ ర దల న
ఆ భ ట డ డ . ! ల ఏ
మ ? దమంత . ంజ వ ట ర . ం
న త త చ డ , మ వ న ఉండవ ? తల
ట ం న . ఇంక ణ ప నక ర . ఎ
ణ ండవ అ ణ దగఱ న . అ వం
న ల య గల ? ణ ల ట ం ం వంద
ఋణ న . ఆ ఋణ వ . వందల య
య గల , ల ద ? ఱ ం ం డ న దగర క
ప న ండ . వందల య ల చట
ట వంద య నగ ం గల ? న గ క తం
చ నప ం అన వ ం . నంతకన యవల న .
నప నప ల య ."
అన ద ద న ట . "అన ! మ
మ కట ? చ ? మన క ,
ర ం న క ? క అంద న ? న ?
ణ మం వ . న తన క క అల లర ద న
త త డ ం ? గణప మనస ంత మం
మన వ . ం ఁ . ఎం మం ఁ . ం ద
టక మ వ ంచవ న అ న న ం ద,
అ ద ప ం న . మం తల న . ట
పథ న . అ న . వ అ న ,
శ డ గం , ం గ , న
న త న ళ
 న త లక . ఆడప న ళక ర . ఆడప ల
ఉ ఒక .ఏ త క పక . ఆడప ం న
వంశ ర ంశ క న . ఆ న యప క డ ,
య ? గ మండ ! న తక మం కళ , య ?
ం గ క న ఆ , య ?" అ ండవ
యణ . గంగమ ం త వల న యప
వ న ట త గంగమ ం టఋణ డ వ .
ఇద క యబ న కయ . అంతట గన ద ం
" ష వ న త న , ర , యత య
వ న . ఖ ం ఁ దలఁ
అమంగళ గ క ం ండవ . ఈ ణం
ం . ఒక ష రం ర . ం . న
ం " య క న ఁ బ . న మ తన షయ ప న ప ల ఁ
ద న టల ఁ ద న తర ఁ ప వ న గణప ం ఁ
ం ం . బ న న మ ఱ వంగఁ వ న భయప
తక "అ ! ; అతఁ ం ణ ండఁ డ ద , యతఁ డ న
క మన ండఁ డ . అన క నవ , .
ట మన పడఁ డ !" య బ వఁ .ఆ
మ ఁ " , ! డ న
చ డ ! ం ఋణ నద !
అ ంద ! " య క మ యన మ ం ఁద
ర రవంతమ తన ట , తల ం లబలబ ,
గంగమ న యవ ం గణప ఁ ద
న దన .
 ప లవ కరణ

భగవం గణప ఁ వల నంత య న ం శర

ంప క . న మ ఁ ప త ం ర యవల న
త ం ంట పఁగ , తన ఁ త క ట
స ప నంత య న లక . గణప ఁ ద గన ఁద గంగమ
ఁద ధ ం ల ట ల స ధల త షవ ర న
యవ , ద న యమ లక ల ం ట
ం నప కషమ . త ల క ద న ర ర
నమం మ గల ంబ న ఁ వల నంత మ
వల . గణప య న వ ండ ఁ న , ల మన
న , జఠ వృ ద జఠ వం ద ంథ నం స ంతర న
వ ంపబ ఁ గ ! గణప జన ణ బ యత త జన ణ
జ వ ం న వ . అం త న గృహ భ ం ట
కష మ ప నవసర . న న ఁ య న ప న
క ధ స . అ వ న డకటద . త తన
ంప ద బ ం య భయ న బస న యవ గణప ఁ ద ం
ండ ఁడవ ఁ ట . "ఓ గణప ! త ంపవల న ర
. క న ప ంబ ం మ ఁ . గ క య ర
స ప న య ! మ న దమ ల న ర
న మ న , త వఁ డ . ఏ ధ ల న టవ .
తల క ం న వవ . వలన ంబ షణ వ .
ం వ ర రం ం . శర న న ద
ంభ ణ ం న .అ య పటవ . ప ం వ నపడక
ఆ న , య ? " య ప ంప గణప ప శ న
సమ ంపక ట .
" ! హ ర యఁదల . య ర వృ
ం ! అ వం ట ప . అ ! క య
ం , ! ల మన ద . అంతవఱ
య ర , య ! ఈ ర ల ల
య ర ట ండ . క ప త వ. ం స
గ గ సం ం క కం వ
ంపఁగ . అంతవర టద ం " మ తర .
ల వ టన న ప శ న యవ స న గ క
సల నం క ం చ న ం .మ దయ ం

న
 య ర రం ం . న దయ గణప గ ండ
జ యన మ సం ర క ం న త తవ న
మ క వంట న ం . గణప చ
త న య మ డ డ గ ట ,డ న య
తపం , పం , లగ య , చ య , కఱ క ,
పం దల ం వ కమ వ న , న
ర ట , మ ంటఁ ం ల న
ట ట మ చ డ న గృహ న వ "వం న !" య ప
య వంటక న న ట , న దన ం తన మ ' ,
య ! ' య యన ' గ ం ! ంట ండ ! వంట ందలకడ యక
ఱ న పం ? ంప య త లవ , క
' ద క టల , మ క స ం
త ల , య చ గఁ గ .
మ ల ంద ర డ గణప క స చ ందవ వ ర లఁ న
"ఏ , య య ? టంత మగ డ , ండ యమ చ ట
యమట ? ఆ ర ?ఆ గ ట ?ఆ ?ఆట ట
? త య ర , ? ద ండ, ఆ డ ం ట
డ ంచవ ?" య టఁ . అ గణప
స త త చ ంపఁ డద ం ం
య ర రం ం . అ టనఁ దయ న చ ర
లపం క గ ట ట ం
ప డమ తరనమధ ం య ల ఁ గ ట ట ం ప
, ర . ఆ ష డ మ మంద
ప వ గణప ం క ప క న
సం ం , ట న న ం ం . గణప య య
వ ం న న ప ం య ట లస న
ప న, నచ ట ండక ట మంచ న డల మంచ ఁద,
న డల ఁదఁ, న డల ఁదఁ ం లస గ
చ నం "ఇంత ం ఆలస న ? ఎల ల ం దగఱ
ప ం న ? త న ,
ం ట ! క . ద మ ఁ వ న ంట
పంపక లస ?" య మంద ం ం . గణప మంద ం
ల హ ం ట మంద స సం ష గ ం వ .
ఈ రం నఁ ద , , య ర ట
ం . అంత గన ఁ హ సంభ ం . హ న
ఘ ంప వ న గణప ఁ ద బ య కఁ .
గణప కం ఁ గనఁబ న ల హ ండఁ ట య మ
న మ న న త త
య ం . న మ న గన స త కఁ ం . అత
లయ . లయ గన స హ డలఁ , ల ల గట ,
ళ లం , మనస ర డ ధ బ నం న ట
భ ర లం జన జన . శక న డల గన
కప ర యవ న లయ , లయ కపకృ యవ న గన ఁ
ం . అ సమయ క గణప లయ ం ఁ గన
క హ ండఁ ట య మ య . లయ
ర ం "వహవ ! మం య ం ! గణప ! ఇ
, యప ఁ దక ండ ద "న హ ఁబ . ల తన ద
నన ట నఁబడ గణప సం ష హృదయ ంగ " లయ మ !
ఉ య తర ! గన గ మన మందఱ రవ "
న . అ ట లయ ట . " రహస
క మ లయ ం . గన గ యప
గ డ . యప ం వందల య ర మన .
ద ఖ ం ం య . ఒక ం య న ల
ం య డ ద మన . ఏ వ ట ం ట
. ఎప క ం , తప . ఈ ప మన మ
జ క క ల మ ల ం డ గణప బహద ! మం ప
డ సం ం . క క షయ గ ప యవ . ఇ క
త డ ంట డ త డ ఉండవ . క బ తగలవ " అ
ప శ ట , గణప సం ం , " లయ మ ! య
న . య న ర రఁ గల ? ం మన ల నమ ?
అ ంట మన ? ర నప ఁ ద దం ల మన న
వ ? బలవంత నఁ య ల య ?ఆ ల
ప మం ర ? అ మన యత ? అ క మ
హ ఁగల ? ఎవ య ండ ందక డ యత యవ ? డ
వ ఁ ఁ . దగర డ . క చన ప వ " న
ప . అ ట నత లయ ట . "ఆ డవ కక ర . వల న
బ టఁగల . త ం ప . న డ .
దగర న సంత ఆడ ల ఉన ప న ల ం యవల న ఁడ .
ం తప న క న సంబంధ ర ? గ క గన
సంబంధ డఁ ఁ . . డ డవ కక ర . నప
లయ హ ంచగల . ల ధ
ఁగల . అ డ ల ం క న కందర ం వ
ం . ఏ మ క ల వ . ం నప
ఁ ర ట భజం ల
వ ద . ం దశ గ తం ర . ఈ ష ,
మన త న వ చ న
సప మన తలం న ప రవ . పంచ నప
ం . దయ న బయ నప వ ద . క య
న ఁడ క క త ఖ ద . ఈ సంగ మ వ
పవ . యమ ఁ డ య యవ . ఆ రహస గ .
ర ధర ల "ఆ ట రహస గ డ" ద ం
ప . అప ం న ఏ ంత ంత మ . ఇ మన
ద , మ మ వ ఁ య డ !" అన గణప తన
ట హ న మ నంద ం " లయ మ ! జ
న మ . గన న మ . న య న మ వ . ఈ
బ గన గ . వం య . ఇక
ద . నప వ నత త మన క ంద ." అ .
లయ వర గనం ర ల ం గన ఁద తన ఁ గల ధ
ట ఁ ద న యవ శ ల ం నద మనం న ల సంత ం . గన
ఁ ప త క ప య డ నతఁ ఖ ట దలఁ . ధ
ప ంప ? లయ మ ల న నప యచ ట న
లయ క క ం య ఁ
రహస హ జ న యత ఁ య యవ న ల తం
ద న ప క తన ఁ ర ల ఁ న డ హ మం మ వ
గ తన సంకల యన ఁ యన సమ ం బడ ండవ
న యత ం య ం యన ఘ దష ర
ం భజం ల మ యత వ న ట
"మ వ! ల ష ష వ ద . సప ఁ
సప వ ద . అం త ం ల డ ర
ంచవ . తర , ం ం పంచ
పం ద . అత ం జన టం . లయ హ
యఁ డ ద దల . ర ?" అ ప .
" లయ హ యఁ డ ద ం నంతవర
. అం త ర . ఇ వం సం హ
నక ల ! ష ల హ ం ద" న
మ వ బ . లయ సం నప స మ న ఁ
. అత వ నప గణప య ఁ ఁద ం . గణప ం
లయ ఁదఁ త "గణప ! వదృషవం డ ! ఫల
క అక డ జయ . ఁ ఁ .
య ల . సమస వర భ న . తప క
క ణ ల వ న కనఁబ న . క వ న , క ణ వ న
ఆగద , ద . ఇంత న మం య బ క ం ." !ఇ
చలవ జ న ? న క ం ం డన జ
వ న న మ న న మ
దక వల న . న మ నప ఁ జ న జమ.
న మ " అ గణప తర . అన " పంచ ం క ! ం
దయ న దగర ! ఉతర ద .అ మ వ
దగర ; హ మ వర వక డ ండవ . త !
ఎవ న రహస బయ ద ?" య చ ం లయ
నం . గణప పరమసం ష ం ఁ మ దయ న నప
క . చమ ం ప ల ం శ లయ ఁ యవ న
గన తలం . , యప లయ ఁ న హ వలన వ వ ల
చట రవ ం వల ద న య గ హ
యవల నద వయ మంత , న
గన క యత మల ఁ డంబర . అత మ న
గన . ంట తన హ జ న గంగమ
ప నంద న ద యనక ఱ క !ప ల హ
జ న గన స గృహమం హ యత ఁ యనక ర
క . అప డ వ య ం ట య వం ం ట య
ం ట పం క ం ట దల సమస యత యప తన
నత క ఁ నతం క తన ందఁ ం . గన క ,
ర ఘ ద సప ఁ ప ల ళ శ ం . ం న
చమ ండ ల య ట లక డత లక మ కఱ మ దల న
, కం ప , ల క దల న ప తన లల త
ట ఁ ం . ష యం ల క లయ
ం క న క హ ణ గృహ న గ యల ళ మరల
ం ం . ఆ క క క కల గ కత ఁ
గ ం న లయ ం ఁ ం టఁ య వఱ
ం న క ర పం ట "అ ! ఈ పం .
ం ! ఆ ం " య . చమ
ఖ ర పం క ర ఁ బ య డక ర ం . లయ
డ "అ ! యమ దగర ఁ ళ ! !" య చల ఁ
ట ఁ న వఱ ఁ ం న బం ఁద ం బం క
క ం డ క గ గ బం మ బం ఁ " చమ
! లక డత వ ? మం ప డ న . ం
క ం ?" య చక , ఖ ర పం న ంట
ట ధ వ ండ గ య ల నప నప
మ వ ం దగర బం . ద
ం . మ వ క త ం గ ద ం .
భజం వ ం . మ వ దయ న గణప దన
ంట ం .
చమ న న న న
 చ మ బం న ర నం న జ ఁదఁ బం నఁ
లయ మ వ ం యత ం . గణప మ వ
నత ంత సం ష త ఘ కం నం
గ ంగ శం ం . అ లయ మ వ ం "ఏ ! క న
వ ? ఆ ట ఁ ప మఱ . అం వ న ?"
య య . ' మర ట పక న . కన ర
ట దంప ల ద ం ? న యతఁ బ . 'వహ !
మ వ యం ఁ ? బృహస వం డఁ ండ
జ ? ఇంత న ర మం . ర బ తఁ ల
న , క న ర ? ,క న న ద న దంప
వ ?" అ లయ య .మ వ ట .
"ఎవ ? మ మంగళంప నర య య క హ ఁ .
ఆయన కృ ర ర . ళమ ర ళ వ
ఁ . అక ండఁ నర ర ం హ ణ తం క వ న .
అ తల ం కల ధవ; అమ ర న ం ఁ .
ంత ల న క న . డ చం ట ష క, ఆ మ దంప ల
మ క డఁ ం . ఆ డ ధ ప ం ప
ం మ న రం ం న . ళ ద ల . దంప
య డ దట న . త త రహస మంత నమ ర
హ ఁ క .అ నరసయ య . ద దట
ం ఁ వర ం ప .
ల ర ఆం ప క ం క ద ద న దగర ప
వ ం రహస బయట టక . ఁ
నగ దన క ల ప ప ం మ ల ప ఁ . టం
ల రవ . న ట ఁ . న యఁగల . ఆ
దంప ద ం క న య ."
"స ! న . ఁ ద ర వర నమంపం ! ల న . ఈ
సమయ గబ గబ య వ . న ప న ! రం
లయ "అ లయ ందర .
గణప డ ఁ ద జం క ప న క న త దం
యవ న ప ం . అ రంద లయ న ఁ . త
ం న ం యల ఁ మ ం య వ న స నర
డచ ట ం . మంగళంప నరసయ కళ స ఁ వ
క న న ద గఁ ం . భజం ళ య రం ం .
మ వ లయ న తం సఫల ట మం చ వ
రం ం . అంత చమ లచ వలన " అ !న
మ !" న
అమ దగ !" అ ద న డ రం ం . లయ
ట . అఱఁ పం . ల క ; య
ంప క య . ; ద ం ; ణ ం ంప య
. ఎ న చమ న . శర జ త ప
న య చ మ ందఁ బ న ళ ద ర . ఈ
వల డవ న ల ంగతన వ న హ
డ ద య గణప ం మ . తన న వ య
లయ భయప . న మ వ సమ త ం
లయం క త గ ం ల వ
నబడ ండ గ ళ మ భజం ల ఁ . గ ం
క క నబడ ండఁ . ల మ వ మం
వ నబడ . ఏ , ల లఁ బం . క న డల మరల
ల య భయ న పక పం ండ గణప త
మ వ మంగళ క ం . ం ండ గణప చ మ తల ద
తలం . చ మ తలం తన ద న గ మబ ద
యతఁ ం . ఏ క న హమ . చ జం
వద డక వం దయ ప త డ ఁ బ . మంగళ న
ం న కనబడ మ శ య మ వ " ం దగఱ
మంగళ న ం వ మ ! మంగళ న ండ
హ ం ?" య యత ర ర వ బ . " జడ
జడ ళ న , మంగళ న ం " వ యతఁ మరఁల శ
య "జడ ప ండగ ం " న బ యత ం య
లత ం , ఫల న త ం ల మత ం గ ంధ ం .
హ సం రమ . క న మ న మ "అ !" య మరల
వశ నఁ గ ం . డ జ ఁద లయ మ
వ ం యక డ క మంచ ఁద ఁ బం న
గణప మ వ మంగళంప నరసయ ఁ గల జన . జన
మ నప ం ల య . గణప ం న ల వర కక డ
ం మ లయ చమ బం క ం మరల స మ న
బయన .
అక డ ల ళ డ ం నం న గంగమ క ల ండ ఁ
" ల ం వ న ? ం వ న ?" య య . ం
ద ంద , వ గ యల ళ న ద
మ ంద . అంతకంత గంగమ భయమ . క ల
మ లల ద . ఎవ ంట డ కనఁబడ . గన వర న
యతఁ డప ప నవ మమంద గృహ ల ద ట క
, ల , ట , , ద .
ఎ న న వ త ళ న న
 ఎక డ ద న డ కనబడ . డ వ ష త ళ న న యం ల
సప చం ర ం ర శ ం మగ ల ః ంప .
క ల రంద ర ంప వ . అన వం నక తమ
ం ఁ మ బలవంత న నక ఁ ల వర ం
ఃఖ ర త ర త ల నఁ గ . ఆపబం
మృ ం క; సర స నష ఁక ! మ ఁ ల
ఁబడక తప గ ! గ య ఢమ ప . అ
లయ చమ జ ఁదఁ బం నఁ వ డ ండ
గన య ఁ ఁద బం నఁ . చమ వశ న డ
ఁగక య ఁ ఁద ంత పం ల వవ "అ ! " య
గ వఁ . అ గన ల వ వ . అత త ఱ
నప దకఁ న ఁగ ళ ఁ ద న తనయ ఁ ఁద కనఁబ .
" ల న . ల న వ !" య క డ 'అ !
క ? ఎవ ?' అ య పల
. గంగమ భర క , కలవరప "ఏ త వ ం ?" య
స స భరకడ ఁ త చంక న డ . త ం ఁ ం
డ , డ ఁ ం త . అంత ఁ క ల రంద ఁ .
అ నఁ ల . యఁ . చమ డ
మంగళ ల ప . "ఇ ! డ మంగళ న . ఎవ
ంగ ం ఁ ! ఎవ . యచ ఁ
గణప ంతప యగల ఁ . ! ఎంతప ఁ .
ఇ ! డం !" అ గంగమ మంగళ భర ఁ ద ఁ డవ న
ఁ ం . గన "ఔ !ఇ ళ బ డ కనఁబ న .
క ల క డ కనఁబ న . ల వలన ంతవర క
కర న . ప ంత న ంత ంగ న ! "అ ! వ
క ? " అ ఁన . ఁ ండ ల య ట చమ ట స గ
క " బ ద ." అ బ . ఆ గణప తప క
ంగ ం ం న యచ రంద శ ం . గన
ఃఖ ప మనం న మల నం న న న క పం పట పట
" గ డ ంగతన ం గృహ
దల ఁ ! ధవ ం , ం . ఆ ధవ
గృహ మ ?ఆ ండ టక హ వవల ం
ం ?ఈ . ఆ ధవ ం .ఇ ! ం
. ం యక న " అ మంగళ
నఁ ం ఱ . అక డఁ న వ వ ప యవద ంద ,
ంట ప నం ధవ వల న , య ంద , పద ంద ,
చ బండ , ంగ ం న ? య మ ంద ఁ న
న న "
 న బ కఁ . ఆ ప గన ట "ఆ ప ఁగల ఁ
వ రమ , క మం న ఆ ం .
ంగ ర . ంగ ం మ న ?
ల న ం . ఇ వర ల వ
య దల యత ద . బ.
ం . గణప కం కగప , చం , ం
న ం . నర ంహ రణ క చం డ న
జం నక న . స న న స . ఆ ధవ
చంపక న .ఈ వ డం చ డన " అత గ ండ గంగమ
కంట ద గదద స ర ట . "ఒక క లగద ! అచ
చ వల న . ఖ దర ఠల ఁద ం
ర డ క న యవ న . ఇంత యచ ఁ
గ వ ం ంప ! క ణం
లబడ ! ల సం న న త సం ,
ంప; త క డ, ంట ళ, కండ
క ఆ న క నడ .
ప ప న ంప! ం . వంశ
ర ంశ . అంతంత టలడ డ దం . త త త
మ క ప ప . అం త ణం ం . ఆ చం ల
ం మన ప త ."
అ గంగమ గం హ వం పపరంపర ట ం వర ండ
గన తన ట త ట వ ం ం న న చం
న డ న ప జం న న స ద టక
నర ంహ ం న ం లఁ ప న ప .
నర ంహ బ న డవ న యన బ టక స ప న
ద క క డ . అన జల , వ ట గణప క
త క ం ం , తన ద ఁ ం జం య
భయప చ చ న దర య లయ ం ఁ " లయ న !
, య ! గణప చం ం న
జ . డ ంచ , య ! ట య !
లయ తం ! గణప కప ంచ లయ తం ! ఈ ం
ణ స ం య ? ం క
తం ! క ఁ ంచ తం ! కనబడక తక ,
య !" య ప ధ ల ల ం ర ం మ . ఆ
ప లయ "ఓ ండ! ంత త వ న గ క ం
న ం . గన పరవ క సర ? చం నన
చంపగల ? గల ? ఈ యవక తవక తల తల వ
న వ ‘ వ
 ండ గ క భయప న వ భయపడ . ధవ
గన ఁ లఁ మగఁ ’ అన గన సంగ వ ఁగ . గణప
చం స యక ? భయపడ . గణప ణ
మడ యగల . ఏ భయ . మంగళ ం ఁ ? ంప
ంప ! జ గన ం . జన ,
ం . గణప వ కప ం ” య ర
పం .
పం , యం ల బయ లయ నప మ వ
ంట మ ం న గణప న మ న
టకమంత ట ,--
" న మ ట ండ . కంటబ చ న కఱ ఱ
బద టగలఁ . ప ణ గల . త క డ .ఆ స ండ
న న .క క మ ప న లఁ క వ . యమ
డవ న న . దగ పం ం ద . ల ం డ
ంప ! క క ట ల మరల హ ద . ఒక ళ
వ న ల ంగతన వ వ ం ర అ న
ప న ప . ంప ంచ . గన ంప ంచగలఁ . ఏ ల
వ న తల ప ల టగలఁ . ఈ ట గ పక ం .”
అ , తన బయట ట ం న ఁ ం ,
మ ఁ దయ న ం వ గణప మ ఁడ భ ర త
ం ం . త ఁ డఁ నం న క య
నప పం . ఆ య న నప , మ వ
గృహ న క త హ వ య ఁ ఁద న ఁ ,
ఁ ం ం . “ తం ! ప ళ ,
గ న క ణ క ల క గ క ,
పల ండ డవ న ం అంత చ టప , య ! క
. ఆ యదృష , య ! త వ న వ
ఫల వ నట , య ! వంశ న య ! లయ మన
ప రం వ ర , య ! ఆ ర ండ
మంగళ ం ఁ , ప ! ంచ , య
ం క హ ం , కంఠ ణ నట న
ధ గ గృహ యక న ; ంగ " అ రఁడబ గణప
, యతఁ వ మ వ ప ఁ
క , ఁ ం క స న బడ ట నచ ట న స
జన . జ నంతర న తమ భ ష వన న
గ ంపఁ డఁ . ఏ ఁ లమహ న ప న న మ తప క చం
న మ న న న వ
 న భయ . మ క ఁ న ప న నక డ వ
ట సంశయ డ . ఆ ట చన గ . ఁ
మ డ షయ ం ద తమ ర ంప క
.
 ప నవ కరణ
గణప న మ ఁ ంగ ం ట త నతఁ ఁ
డ చ వ తలం య భయమ న . ఇతర బ
యతఁ ఁ ఘ ఁ చ వ ర ంపఁన , హ త
ండ ర ంప . ఏలయన దమ న కన ల ం ం
ం న గణప థ ఁ ఁ . ఈత కం ల గల .
కలర నంత కథ రవ క త కం
పరమ ణం ల శ ం న మం ల గ ం ట త ద న దృ ంతర ,
హరణం నం ట న న ల ఁ త నమ
న వ ం ట త న ల గల ర ఋ
ట ఁ హరణ ట మం . ధర సం పనం షజ ల
న ం , షజ ల ం , రమడం తలం న మ య ంశ న
మ మండల న య ల న నవత ం , కంస ల దంతవక జ సంధ న
ల బ , హ జ వ గణ ల త , ల త డబ న
దర న య ఁ దలం న హ
ట జగ ద క !మ ం ష వర ఘ ల వ న క
నఁ నక ండవవన మ నక ం న ర గ ఁ , త ల
న ల ం నమ ధ ర , క ం పత మ న
, ం వ మ ప త రవ స ఁ న ఁ ,
ఁ న ం య హ నఁ టం సం ం
య రక మ బడ న ఁ న ండవమధ ఁడ ఁ
యల భ హ ? కృష బల ం ద న ద ంట
సమయం న భ ంగతన వ ? తన ర నవ ం న
ద ల దం ంప ? ల మ య పద న షం
కణ మ మ , య మర ఁగ శ ంతల మ క ;
చక మన తపర , ం తం ంట త పట ? అ
వ ంగ రహస ? ఈ ణ ల ట య ండ ల
షయ ం క ంత . వత శ ల క శ ం న దయనమ క
రణం న జ శ ం న తన మ ంటఁ ంత ల ం
త ఁ ర సవదత న ట తం త ,
గ ట న గం ట ల దన వశ
యర నఁ ట డ ం ప ణయ .
నర య ంశ సం ల ర , తమ న వత ,
హ త క ప ంగప యఁ ఁ దన ఁ ం ద భయ న
గణప వం క ప ల ట త ? కృ
స హ ర , షం ంధర హ న ,
న వ నవ మ న
 హ లం క ం న వ రనవ . మ న
యప ధ ల మహ గ క ం . గణప న ప .
ర ష న ప న ర ష ల . హ
ష ల నప న హ షమ .
ఇ య ండ ం . గణప క భ ష త ంత .
న ల ం , పర బ ం ,
ల నర , మం డ మ ద ం , మ వ క చనం
డఁ ఁ ల మహ , నప మ న స ట రణ
. త త నప వన యవ న శ వ . వ ట త
' య ! య ర కవ . అక డ
డందల ? ం ట గడవక ? బ
నవ . ఆ బడ ండ మ క డ న మం . ల
ర ం మ ద !' అ . ట గణప న "
య ర య . ఎల ల య ర ? వ ప న ధవ
న , య ర ట ?ఈ బ . ఇక డ బ
చ . ల ం . లలంద దల న
. ళ ంద యవ న న . ం ల పడ
త వ . ఇ వృ . ఈ డ బ మ న
బలవంత . మ వ డఆ అ . ఆయన హ
షయ ంత ప ర ! గ క మ న ప ర
యక తప . గ క మన ం . ఆ గన న
మం మన ండ డ . ఁ వ . అత గం న కన
రక . ఈ మ ండవ ." అన "స మం . అ
యవ " న మ హ బయ ల మహ .
లయ గ యత స య న క బం ం ద తన
ల ఁ బడ . ఆ చ వ తప క ఁగ
. న నం ఖ న ట సమంజస . ప ఁద న
. వరతం మ ఁ న ం డ ంచ
వ న ర మ నర ద సం ం
వంట ళ ంట ప గప ం ట న న
ఁద నవ వ ఁ ం ఁ , క ల ఁ న త న
బం ఁ .అ యన ట
ం ఁ గల న క , త ల క ,
న త ప ం , ం ట న న త
ం ం ,య య ం క , క క , యం
జవ ల ప న ఁట ం , కఱ ల క , తజ డ క ,
వ న త న మ చ
జ డవ ప న త కంబ క . ఒక న లకమంచ
క . డసగ న నప గ క . ం న ట
క , బల క క , ఒక స క , న క క , మ
ఁ ఁ ట , ం ఁ ళ ట డ
ండవ . ఈ స బం ఁద ం ద గృహ
డ వ న త త తన ఁ న ఁ దల ట య న
ప రం ల ఁ లయ న న
డ ంతతడ శం ం కడ ల ం ఁ దలం " ం
, క ! ఆఁ ప ం న ళ వంశ శన
క న . డ వ . శ శ డ
అ గం వ . క వ . ళ ంద వల వ " అ
న " లయ తం ! ల మహ ఋణ న .
ఈ ఁద వవ న .ఈ ఁ ద మ వ న . ధవ
గన ల న, ఊ ర ల న ప వల వ న .
సంగ ం క య ?అ ం "క బం .
గణప నప రవద గ వ బం ం మ వ ం
క ం ం పడమ ం క పంచ ం . మ వ
క పంచ బసగ . స ం దగర ం వన
గణప క సం ర న వం ండ దగర ం . వంట ం
ండ క టక న దగర డ . బం
లయ నం న గ . మ వ ద ఁ
ం ండ ం మ దయ న తన ల న
హ ల ల ర ట . "ఈ గణప మన మ బ
టదలఁ . అ న మ బలవంతం . మన మ బ
క ట త మన ల . ఈయన ద . అం త మన
మందర ం గ గణప వల న న యవ . మ
ం ం ల న ద . రంద తల క ం ం ంచ ప
ద హ మన మ లపం . ఈ నం వల ం ష
న . ం హ న స య వల గ ణ క , మన
లల ద వ ట క . అం తస భ ం ణ వ న
మన య యవ . ' హ న ట యనఁ మన ం
జన న ఁ ట ' అ ప ం ట నచ ట న రంద య శ గ
న . మ వ తన ం ంచ ల న య .
ట య ం నం మన సంత ంపవ . ల క
జన ణ ర ల వయ న ఁ దగ ద ట ప ంచ ల
న దం వ న య ంచ ప ప ం న ల
. జన త క వల న సమస వ ట య
త న
 ప గ ప ం . ఉ రప య ంతపం దల న ల య
నవల ం . అ క ం ట గణప త క
క . ఈతపం ఁ పం క పం ం
ప బ దల న వ న త యర య
రవల .ఈ ధ గ సం ర ం ట న న
ట కష మ . ఏఁ మ న న మ వ
స ల క న న ట రయ
ం గ క ం తమ య ఁద బ ం .
 పద రవ కరణ
బ టక గణప వ న మం త త ం
ఁ డ న క త బ బ వ బ
ల ప ద ం . ఉ స న డ
త బ లక ఱ క ల ల కడ జ ం . ఈ త త ం న
గణప ర దండధ ఁడ ఁ . పం దండధ ఁ న ఠ ల
యమ క నరక క న ట క శర . అ ర లల
క ర ద వ వల న ద న య ర ం ట
ప ంచవల న ద సక ప న లల గణప ం . ల ధ
చ ండవ ఠ సక చ గఁ . ఇం దగఱ త
దం ల ద క ణ శర శతక ద న చ వ న
కం ఁ ం జ గ రఱ . కల త
గంట నఁ ఁగ . త యవల వ న
ద లల త న ల వరవ ం . ఁ ఠ ల ఠ
ప ండ క ప ష సర జక ఁ జ న క నవల నద
ల న బయ డ న త ంత ట దట క న మ ఁ
గణప య శ య గ నమ వల . గణప బ న ద
డ రబ డ వఱ ఁ గ ట . డ న తర త
డ రఁబ ంత ప ఁదఁ బం . లల యల వల
నంత ట ర లఁ వ వ న త త మ వణ మ సం మ న
బ ర ం పఁబ న ంభక ఁ వ నల న య
గ ఁ న ఱ న ప . బ లస గ వ న " ంత
ల " వ . ం గ వ ం న " ధవ ప ట
వట , ం దగఱ?" య . ఠ న గఁ జ వ చదవనం
ం . గబగబ ఠ మప ం న " ధవ ! నక ం వ న ద
, ? అంత ంద ం " క దం ం . ఠ ల నప ం న
" ద, వన న ? లంఖ ? ట నస ర గ వ న ?
య త . ఠ గరగ జ న " ం ధవ ! ఁడ న
? క డత న ఱ దయ ం ఆ న నఱ ద ం ?" క
దండ గ . ఇ ట ం . బ న ంత ల ఁ తన
ఁద డ డనక ం కం కనక ణ బ ప న ద
తలంపవల న . పం ప ఁద ం రనఁ లల ం
మ ం . న న త త ం . త న
కల ల వ న . కల న గంట ద డ
ధ ల . బం ల పలక పలక సక సక ల
గ కట దల న వ ,ధ ద రంగ న గ పరక ద
న న వ న చ
 న య న బ కర ల వ . అ ర న చర .
. డ శ . న . సంభ న గ
ంతబ ం న . దండ ం . ఎండ
వ ఁద . డ ం ల లఁ ండ .
ందఱ వంగ డ లం . ల! పక ల త
యమధర నరక ల ం గణప తన ల త మ దండన
సృ ం . తమ డలయం మగల మ ల డ ఠ ల
" మం పం ! ల నంత ణ గఁ ? ల వల
త ండవ . ఉన ంత త ంత ? శ ర మంతట త
న ద న . అంత టదన ? ప డ చ గల" ర
మంద ంప గణప వవ శ న ట తడబడ "
ల ఁ వ ధవ. ఆ ధవ న యవ న భయభ .
ఈ న క వ బ ధవ
భయ ం ? ! ణ న ప గ వ న . ఉప ర న
. ల న స . స గ బ టల
వ , ఁ ? ల ఁ బ వ . ం .
ధ ! య వ . ఒక ల ఁ ం న బ క డవ న న
వ నం గణప వ ట ల న గ .
త ఁద డ ట ంట . ల ఁ ందప . ఆ న డ ల
య ల . బ త లక న త న ంగ ధ !" య
త ం వ ం . ఁ ల ద న వ . ప
బ . "ద ణ క ప న ధ న టవ నట !
య ందరయ గణప ంప గణప పణ రక గ ట .
" ండ ండ ండవ , ల ం క వ ండవ న రఁట"
నక ! ట న . త ల ఁ డన
. ఈ న వధ న ధవ ంత గ .
ర ం నం ళ ందర ! అ ఁ మ ఁ
వం ధవ . ఈ న న భయప . న తన
న ల వం ? ఒక ఁ గ
త . ఒక ంత గ . డదగర ండ తల
డ . ఒక ల ఱ నప ప ట నప
వ న . ఒక ఱ ఠ క చ . ఒక
ల చ వక ట చం లల బ న . ఇంత
నప డ వల . డ . చం ల ర
త న పద లవలం ంచ . లలం ల . ర ళ వ నంత
క నపద డవలం ంచ . నంత దయ నప స క
నన డ న టల . ఒక ఠ చ వక కం ర
 రప య . ఒక ప య బ క గడ య
ం . అంతంత యన క పబ
ంత ప యక ఱ వ . ఆ మ న ప . ఈ వృదం
యన . ఆయన ప క వ . ఈ మ ల లంద యంత
ళ యవ న తలం ప గ యక ధ .
న ? చ ంతన ప ! క
?"
అ క మ ం న ద
బ ప మ
ధ ప న త . అత
ం త వ ం న
దంభ న న . ఒక ఁ క మ వ
"పం ! ఏమం ! ల బ ం స న .
ం న ంత వ డం వ . ఠ ట
?" య య . అ శల తర గణప క మం
ద ం గ . "అ ! యల ల ఁ . ఆ ల
చ ట కం భయ ట మం ద ం చ ట
ం భయ . ధవ చ ంత వ ? భయ వ ట ల
కష . చ వన య య ం నద . అంత చ
ల న ల యగల . అ క చ మ క పం ల న ప గలఁ .
ల వ భయ ప గల మ క . ణ త
బ ల ప ఁ . క ఁ ం ప క .ఇ
ంత భయ వ న ద . ం గడగడ వణ ! నడ న
నడవ . న యమ . అన వ న న న ఁ
డట ఁ . 'పం లవ , ం ?' య యమ ర ఁరట. ఆ
ట నన చ న కంచ న యన మంత మన ండ ఁడట.
భయ మన ండ వ ! ఏఁ లల వ భయ ప గల పం మ
మ క ప ం . ధవ చ , న ండ ప గల ! చ ట
కషమ ? శర య ం ప స
? భయ , అ జ! అ గ ! పం డ గజగజ వ
ర , ల . ఁ పం . త న ఁ పం ం
ం , ఎగ ం ! అ పం ప . పం లం
పం !" అ తర ప తఁ ల మ డక తన ల బ
కం ట .
గణప బ ం న ప రకడ ఠ
లప ం . ప ప దల న క . ఒక
ప ట . ఒక ఁ ట ట న గ టక న
బట ఁ బ , బట ల . పం ండ శ ర దగమ న
న ళవళ " ! న"
భయ న, కళవళ ం "పం ! బట న" ద క
. ఆ క గణప ల న బట త
" ం ! బటం చ న
? ల ప క ? అంతంత క ం ? పమం
డ , ధవ" ల వ స క ద . మ క
ధ గణప ట ట త య ఁ న లఁ . న
ప న పం వ ర ల ర ం . వ య
గణప . అతఁ లఁ వ ల లఁ '
ద ధవ ! చ ఖ గ ండవ న ? ఇంతంత
'క త వర ం న ల ఁద ం .
ఒక క రమ ల లం దన ఁ ండఁ , యంత
గ ఁతపడ , " ప యల పం ద ల వ స ,
పద ం యం" డ . అ క ల ఁ
"పం రం ! పం ద ండవం . ఇ వ స ండవం " య . అ
గణప క ఱ ల వంక ఱ " ంట ధ !
ఉండ ? ఎం ండ ? కన వ ? క వ న ,
య పం పంగ టదల ? ఈ ధవ వక ర
వ వట ?" య న న త మ వర ట వంగ ,
క బట న ఱం న చ ద చ ప న తన వర
, వం ధవల క పన ర ం . మ క ఁ
ప " ప యల బ ఱ ల య వ స
కలపం " య . "ఒక కచ పం ! ండవ కచ ప .
ఏ న కలపమం " య ల ల .అ ట నత ఁ ధవ
శ య ండ ంప ప ల ద ండ క క ంప య
పలక ర . మం పలక ప . లల
త దం సంర వ పలక ల ప ల ర గ న గ గణప ల
ప ల ప ల ట ద యబద , ణ ,
పద త ం . ఒ ణ గణప క . అత
దృ త న ట న కనృతభయమ న .
గణప క ం త వ ధ శ న నం ంపవ
న చ వ హల ప ం . న న ష దహ ం ట
సమంజస . ఆ బ చ న త ఁ క ఁ ఠ ల వ
గణప క ర ప కృత షల ప త సంగ త త
ట ం నం ంప వల న శ ం శర శతక " ర మ
ల దళ మ" య పద చ "పం ! యర ఖతః
నవల న న . బ సరస గ ప గల ర . న
ల య వల "న య . అ వం శ ఠ ల ఁడ నప న
మ న వ న
 ల మ గ న వ బల ం . అ న ఁ
ఠ ల క ఁడ ట గణప ఁ ఁచక ప లగ య ం
ప న ట క ం న క తన
ప ం యర ప వల న శ ం పద ల త చ ం
ధ గ నర . ర మ= , =ఒక త
ం ం . ల దళ మ=ఆ శ క గ క ల
దళ యం ం ం . శమ శృం ర మ= మ వ
టగ బ శృం ర న దట, ఆ జగ త ర ర ల మ=ఆ
న త త ఆ వల నంత ర గ ందట, ల
చం ట - రకబంధ స మ= కందర కఫ ట ండ నదట.
జగజనకల ర క మ= ఆ రక మం న జ లందర
గల ష న .భ = ం భ క న ." అంతవర కర నప
శ మ న ల ఁ న పట క న "వహ పం ! వహ ! ఈ
ప ర ంద పం ల య , వ ంత రసవంత న
క క రం . యల వం మ కఁ న ప న
వం య ర " న త ష గ ం . గణప
శంస యంత క ఁ దలం నయ "అ ! ంత
డ . తమ దయ త గ . నంత పం ఁడ నం . ఆ
సరస దయవల క వ న , ప మ
చ దం !" య బ . పద క యర బ గణప
ంత కడ వం వ న , ంత సమయ
న సర ష త మన న రంద ంపవ . కరణ
, తర ,చ శబ న క ర క ం జ మబద మ , యబద
జ మ కల ద పం ల జ ల
వర ండల త ం వ క యఖండ స న . గణప
' ర మ ' యన పద న స క లక త గ నత ంతరమ య న యర
న రవ ట .స క యప స .ఇ
త న గ !
హృత ప ర బ యత ం త వ టప న .
త నం క యత ర నం మ తర షయ లం
గల శ ట ట ట అవశ కరవ . ఎవఁ ల ఁ
జర త ధప ఁడ న జర యతఁ న న
ప స ల నఁద న . జర ం వ నన మన క
దగర ప ం .ఆ ప క భ న మం దద .అ పల ఁ
ల , పల త చర డ చబ . పల ప
మం ం ట త జ న క మంట బయ . ఆ ప
త య ర జర త . ఆ ప న మన చ
మన చ నవ చ
 . ఆ ప ట మన చ నవ . చ
క గ క !
ఉ వర దల ం గణప ధ గఁ
ం . " బం శ ఁద ం . ఆ బం చ
. అ డ బం ల ంద ప ం . అ .
బం గ న ల క ళ ఁద త టవల మంట బయ .అ
. నన వ న ఁదట వం ఁద ప న మట.
న న క ట రణ ? స న మట
. ఁడనఁ ఁ ంట న ంప . చం ఁడం
ం త . ఈ ధ గ గణప య క ల శ గ
న ద ల ర ఁ ం జన న ట న
దల ం డ క ప ం ట న ష ట
ట ష క తన క న న మంత డ డనక సంగ
వ న తన ల , మ ల ం . సర ల ం
సర స వ త ల ం త ఁ న న ప ర గ ం .
న ంథ సరత న డంబ న షయ మంద ంశ ం ం ప పఁ
బ న .
" ర ధ గల జం . న మ న క ప పగ
ం . క , పగ య న ? తన వ న
ంట ర న డల ంట క చం . ఁ న గ ,
త ! ఁ రకన పగబ ఁ డల ఁద
బం నప , ల ఁద ఁ న ప , ఎంతమం నప
ళ ప క చం .ఏ ? ఎవ ద పగప
య లనఁ న న య ం . త న య చప
ం .ఆయ ల బ న ఁ లగ . అం త
పగ గల ఁ న న వక వంకర ంకరగ న వవ . అ డ
వంకర ంకరగ నడ .ఆ న నడ న డల క . ఒక
పగ గల ఁ నడవక బం మ ల జ వ ట మం .
అ ల డ న ఁ న ఁ ల ."
ఆఱం న నతఁ ల షయ ల దన గల న క ర గ
ం . అత షయ న ంత న న , య ంతవర
య ర న న , తమ డల కత ద , త ఠ ల ఁ
నం నఁ దమ డ ంత ప మ ల న
. అ ఁ కఁ ండవ . తన ల క న గ
ం ఁడ ద గణప దప చ షయ
దప ర . 'పం స ఠ ట ' ద ంద
త త మన న
 ల త దం ల ఱ . ఱ త దం ల మన న క .
పం ఁద టక డ ర ద ర త దం
ం ర జక నర క న వల న ఁచ .
పం ర ర ర డ ల న స త తమ డల
బ న ం న ద దక ద న ఱ డక
' ల ండగ యఁబ పం రక ? లల
ట ప పం దప ట మం .' అ షయ
ంత ంప . అ మ ఁ పద హమం ం ట
ం వ ట గన గణప త ం త వ త
క ట ఁ . ల క నత తన స గ న
ట ఁగ . ఎవ త ర ంపఁ ల . ఉన లల ఁ ద ఁ న
స య ంబ త న క ర ం . అం త నత ర
ల ల ం . చ క ట , బ న వర రలవ
ప ం ట , సంర ఁ ద దం తమ ఱ నక ట ఁ
మం న ంద ల పం ల లగ లంచ మ . ప
ంక శ దల వత ధన పం దల లంచ మ భకజ ల
ప ర ండ ప పం కఁ లంచ ల శప ల డ
హ ట శ ర ! ఒక ఁ క ల ఁ గర పం
పం సమ ం . అ గణప న న క బ న ట .
ఆ పరమ రహస ంట ల లంద ం వస గ క వ న
క ం న మ ం కట క సమర ణ
యఁ . శ ల ల ప క ల పంచ ర వక లవంగ
దల న సమ ంపఁ . పంట ల డ గ ట , న శనగ
కం ర దల న యఁ డ . హణ ల త దం ల
న , యన ళ ల ల ద గ ల ల ఁ న
ం ం డ య డ . ఏ వ ంపఁ బ న ఁ
ల బ త ట , ల బ ం ం త దం ల
న క పం సమ ం దండన త ం వ .
ఈ పద యవలం ం న త త మ ల ండ ద ం న గ ట
డ కనపడక . ఎవ ంగ వ ర ల బయ . ఇం ంగ
శ ఁ న బ న క ! ఇట ట ట త న ప త న ద
ర నవ . ట శ ల ల ల ఁద దండ
ణ గఁ ంపబ వ . ర ఁ దల
ల ట టక కయ క ం న ధ న గణప తన ల
ట ట టవల న చట ట వంక క ం క ల
ద ల ల వధ య రం ం . ఆ డ త ం టక డ
బ య ల న ం తర క టక న న
తన న వ న
 ంగతన య రం ం . ండ న వ ం ం న ంద ,
ణ ం న ం డ సర ం ం
ంద ,అ డ ల లల ంగతన న బ వడ పం ం
త ం నదల న , వ గల యజ ల త పడ .
గణప క ష ంత చ ట ష ర
స నం క డ తమక గల ట దట నయ న త ల
త గఁ బ ంప వల నద గణప యత య హ యత
ష గణ . న మల , న
మ తమకం న ం , న యల మ నంద
ం ం . ద ల న త త న లల ప కన ర హస
. ఒక గణప ల న న 'ఎవర చక
ద ' ఱ పద క ఖన ప డ . ప ల ల ం .
' నన ట మరల ననవద ' గణప జ స . ఆ జ డక
దట న ల 'ఎవర వర ' గణప ప ' వర ర ' మరల
నన . గణప ల ల తల డ దం ం ండ
ట వర న ల మరల 'ఎవర ర ' ప . ద వద గణప
వ దం ం టక ఁ మధ ల ధ గ నరవ . డన
టక కడ కతఁ ద ల వర ల డ క న నఱ .
అ గణప శ న జ గ డ మఱ ల ల క
బక బ వర చఱ చఱ ంద బడ
" బ ం ధ !" య య ఁ ద ం ం ప ం
. ఆ ల సహజ గ ర ఁ డ ఁ ర ల ం బ ల కల ప
ం ట న న బ లకంత క క న గణప ంపవల న
సంక ం ల చ వ వగ సపడ . ఆ ం తన
గణప వం ంపఁ దల త న 'అ ! అ ! మన మందయ
పం చం ! చ ఁ , చ ఁ !' య ద న
క య . అం క . ండవ ఁ గ న చ
. ఁడవ దగర డ . క ల న
మ ప ప న . ప ల ప ల న గణప
న ట చ వ న ల ల ల దం ం . ఇ వం రవస
న గ గ . ఆ ల యవస డ గణప క త భయ క . ల
మట . డ క శ ర భ ంప లక . మ వ
త క క గ న ర , డల నరహత నం
రతన ర నత ఁ . ఆ పద ద ం ట
క య ఁచ . ఎం న మం ద తం డట ం ల
లన వ గనఁబడ ండ . అక డ న రంద న భయ ద
ం మం వ ల ం బం . ఆ తం
మ వ వ న
మ వ ం వ గణప ట డ . క డ ద న
గణప నఁబడడ . గణప ర తన ండ వ . మ క
ధ త నత ండ డ మ వ యత డంబ పం . అ
భయ త గణప త హత య
మ వ , ం ం శం ం . యం ల వర గణప
కనబడ . అత త ం చ ం న శ ం "అ !
!అ ! న బ య !
వర ల న , ! డం , య !" య
ం ల న దన య . గ యల
నప గణప . మ వ ర సమయ న వ య
ట య క ండదగర . త డ త . ప
నక ట త న ంగక మ మర ట ధ వగ
ం ట తన త న జం వ " ండ య !
ండ చ " గ నర కళవళ న క ట ండ
మ క ట గ న లబ . ఇం ప వ .
వవశ న బ ష గఁ ద ల ; ఆ
డవ రంద . ఏ ట ల ర . ండ
చ క ఁద ం నద . అ డం ర వం ఁ క ప
ం య క ఁద . ఎ నప క ఁ ,
ండ ర షలయం జ గ ండ చ ప ద న మన
గణప !
అతఁ వ య న ఁ రఁబ ప . ఇంత డవ జ న
నత లఁ వ !అ క న యతఁ దట న ండ య
ఁదప కఱ య భయ న తగ స ం . ప న గణప
కనఁబడ "భయపడకం భయపడకం ! ండ , ! మన
పం " ర ంద న కందర నబ న గఱగ న . అచ ట
న గణప త యప బడ " ఁ ఁ ? యన ?
బం తం ఁ ? ఁ ? య ! ఁ తవ
ంక శ ధన ం . ం రమ , నయ !" య సం ం
ష వత న ; ండలదగర గణప ం ఁడ న డ
మ వ త కవ "అ అ ! మన వ యత బ న ,
య ! ఁడమ క ! ండ లప ఁ .ఆ డల
ఁ . ఈ న పం బస య వద .
ట ఁ ఁ . ఈ వ య ం డన
నవల వ న . గ మం , ఆవ య ండదగర ండవ న
ంద , ? ఇం నయ ఁ ం ఁ ఁ .
లప !ఈ ంపం , చ !" అ క య .ఆక
త మన " ! న
త ం మనస ంకట క ంప ట "అ ! గనఁబడక
ం ఃఖప ండ ణ కనఁబ ఁడ సం షప . అ
టకమ . ఒక డ. ర తకదలఁ . న
ంప ండబ క న . అన మ వ త " వరస
ండ లపర ;త న ంప య న . ఇద ద . ళ
శ ల ం , ం ం ం "య ప .
 ప డవ కరణ
పరమ ఖ ద మ గ య స వసలయం
న య మ మన మందర . మ వ న సల సల
మనక టయనక పలమనక పనక వ ల యనక తలగడ దల న న వనక
వనక మ ఁ మఱ ఢ ం న మన . ,
మ భయ న న ం న మ న
రణ ర . న ఁ డ న న సమయ మ ర
చ వ ఁ గదల న ం , మ స య .
కృ ధర ండ బ ల వఁ నం ఁ ద తం
చం న య భయ ం హల యటక ఁద న గణప
వ య న రఁబ న యవస త జ న డవ
నఁబడ ండ నంత ఢ వ న ఁ చవ . గణప క
ఖ ఁ సం ర గ గ . న క శంక డ ం .
షయ న గణప గల య రణ శ వర త ం . అతఁ
నడ గలఁడ ట య శ . ం ంపఁ గలడ ట క
ర . జన ప వసయం ండఁగల డ ట వర
చమత ృ . ల , న గల మంచ ఁద ధమ న ప ఁ
ప ండ నత ం బం న . ఆ న ల నత శ రమందంతట
స ఁద నఁన ర పలవ ట బ నత ం గర ,
న నతఁ కదలఁ దలఁ లఁ . ఇ ఖ
పంచ నం వ ఁ గల ? ఒక న మంచ ఁద న ంత న పటద
ప త న ం కడ న క మంచ మఱల బం న
మ ల గల . న . మ మ స , తమ ప త న త
వత భయ గ ం గ ండఁ న స త
గణప కల యత ఁ స ల . మల
న న ల న ఁ గల త శ ర ప న న క వ ండ
నతఁ ంపఁ గల . మ క న , యణ మ వ నం
వ డ న ంభక రంతర స ం ల క
న , న ల న వ ర , సషట పల
నత పవల వ మసలఁ న చ ఁద ట, న త ఁ
ం ల త ం ట దల భయంకర ధన ంప వ
న . ఈ క గం గణప వం ర ప య
జ ం న మ త ల ల లయ న గ న ంభక వం రంతర
ఁ ం ట శర ద ద స న
నవ గ న ట కవ శ న . ంభక న మన గణప క
ద కల . ంభక హ దత వర ద న ష స ప త మ న ం
వ న త
 ంద గ . గణప వ ద క షయ న ంత
నవం ఁడ . న ర గణప క ప ఁడ మన
శ ంప వ . భవ న గణప ంత ప న జ కల క న ఁ
ట క య ం హరణ ట మం . ఆ
హరణం బ యత ణ ంతవఱ ంపవ . గణప
స ల ష న క ం ట ం ఁ బం నక
మ వ య ల ఁద బం ం . ప న త త
నతఁ ం ఁ బం న . కదల డన ట చ వ ల వఱ శద . అం తఁ
దన ల పప ర లం న ద ల న ర
న ం ర క ర క బం నఁ న మ ఁ
బం ం . అ పం ండ క ఁ గణప ం న దప న
ండవ య ఁద క ద న చమ ర యవ న
సంక ం . ఆ చమత ృ ఁ దమ పం షయ ఁ యఁదల . ఆ
చమత ృ ప గ ండవల న శ ఁ గ దనం న వకం న
క త న ట . "ఓ ! అ కన యంద న ధ
ద నం . ఏ కట స క పం ల ద పం న వల ళ
దగర ఁ ద . పం ల సంగ దగ ! ఆయన
ల వ , ఉదయ న ం రంద ఁ మ నందభ ల . ఈ
వృ ంత న రంద గ క ల న న వహ ! ప వ
చమ ర య ం . ప
మ మన ం ట క న మ ల
ంత నంద గ ం గ య మన మనం ల మన గ ంచవ .ఇ
రహస గ గటవల గ ! ఎక డ గ ద మ ర , ఆ షయ
ంప నక ఱ . న . బద న . డ
క ల ప న . ఆ మన ం , ం బద
క న డల క కటవ . ర డ
న . వ ద . ఆయన మన యవ . ఇ
సమ త న ! ప న న ధ ం ." అత ప
త న ర వ నందకర మనః వహ ం నం న భ
య త య న త ణ యత మ . ంట యతఁ
తన ం , ర ద న .న గ కషప క
క ం గ . అనంతర ష చ షయ పం న వ
ద ద ప ఁ యక ఁద
బం న యత త య ఁద గ ండ ర ఁ గ
ణకర న కప ల న జ ల ఁ
స న క . అ న త త యవ ఁ చ .
ద మ క , మరల ధ గృహ న
మ చన
 దమ క . చన ట దట
చమత ృ స మ ప ం న యత ట "ఓ ! మన ట ద
మ ? ల న క చట , న జ ల క
గ ంపవల న గ మన సంకల ! న మన ల చ ంప
వల ? న ధ క డ ం మన ండ ద .
పం భయ గ ! ల వ వ న వల భయప
చ ?య సం హ క గవ . య సం హ న కవ శ
. ఏలయన మనపం ల దయ మ వఱ ల వ . న
ట ? ఇం ఁ బం న త , మ వ న
మ ద న నఱ , ల జఱ న . బం
న ర రణ గ దబ క ల ళ త ల
ఱ న ప న ట . మన క డ ంత ం ల న
ం ద ." అన నత ట తమ రంభ న క ల న వ
రంద శ ం , పం ల ర చక దన ర న ఁ ద న జ
ణగణ క ప న న ల ప . అటక ద న
రబ పం న గణప ంత ఖ ప క ద బం న
నంత ఖ ప . న జ న స న మన త
క న గ ! ఆ త గణప కడ జమ . ఎన చ న యటతఁ
మఱ ం . కడప వఱ ం
గ ం , దల ల ల ల న
గ క మచ ట క ండ డ ద మ న ం వ
ం ర . . స ల . ఆడ ం ం గ
ంగ య మ నఁ . క క ండ
క వల దన ల న క నచ ట క న
శవ ం " ! గ న . శవ కనఁబ న . క ల
ట పక . నరసం ర . . ండ . న
. ర . ల . డక . న శవ య ందమన
న శవ ంగ ర . ంత త క క ఁ
గ వ ! ఇ య న . ఈ షయ
నస , కర ల ఁ వ ద ." అ ప నఁ నస కర ల
.ఈ న మ ంద ర నం , నప గ న ప ట
ద నంత వ నం న దగఱ ఁ క క ఁద న హ ం
పం వ చం పడ ర కలఁత ం న మన ల క ఁ
మ ల ఁ . ఆ ర మమంత మ . యక జ
ం న గ "అ ! త క డమ , ఆ స ండ
గడప ండ డమ ! ఇంత ప ట ళ య !
అ ! త లల న క ల ందర లఁ
!" న త త
అ !" య న . ఁ లంద ర ఁ బడ తరకృత
డ స న ప . ఎవ మ వ మ ందర
" ! పం వ చం వల ర !" య క
.
ఆ ట ంగమ బడ న ప "అ ! !
అ , వ , !అ !అ !
వర ల వ పడ రట రం య ! రం య , రం " అ ం
ఁ బ . "అయ ! ఎంత ప , ఎంతప ! ంత
ప న వ వ గ ర !" య మ వ , ప . ం
క . ంగమ వ ః శ తఁ దన
ణగణ మ లం శ ం న .
ళక ం మ ల లచ ట గణప చ ఁడ క , వ
ణ నద క , దగర స న
య క . స న య న య క ,
చ ,అ ఱ క , ద రక, ం
చం అ క , ం కంఠ ండ ? ం సక ,
క ఁ చం య క , న ప న , య
కనఁబడ ? య క ,ప రం ల వ న పల ం . త ద
గణప సం ర గఁ వ ద , నవ నల ణమ న రక న ద
ణ నర ణ కడ న నచ శ ం . అంత
మ వ ంగమ వ . వ ఁబ " తం ! ! న ం
! ంక వ , య ! న ఁ డ ఁ
! తం ! వర ల ! ల ! న కడ ఁ
గ ం అన , య ! ల గం ంత
ర నవల వ ం , య ! కడ న ంత మ వ
అ ంత ప జ న కల న ర య ! ంత ప
ట వ వ న , య ! ళ ప , ళ వంశ
శనం ! ళ త డ ! ! అ
ం , య ! మ య ! క
, య ! ంప , య !ఈ ఁ
ం , య ! ం క ం ఁడ ండ
క చల డవ న , య ! హ చ వల వ న ,
తం ! ం క న క ల ఁ న క , య !
వ ళ డ , య ! ఁ ంత ప వ వ ం , య !
ణ ట న దలఁ ంత ఃఖప , తం ! ణ ంత
న , య ! న ండ పల ప
ప , య ! ండబ భగవం ఁ క వం
! న వ మ
 ం , య ! ఆ గన ధవ, ఆ గంగమ ండ ర
సం ష పర న వం ం , య ! న తక ,
! ం , ! అవ ర అ , య !
ఎవ దగర ం దగ న ం ం , య ! హం తర
డ , య ! చ అన న , య !" అ ప ప
ధ ల ః ం . త ద ం క ల ం ర న న ,
మ కంఠ ట న గణప ల వ . అంత
దయ మ . గణప గ ద ర రణ ల ప . అ
గణప ం క ల వ ఁ నతఁ "ఉండ . ఏ ందర వ న ?" అ
క రవక ఁ ద ం . అ డంద 'పం ,
, వ ' ద క చప ట . ంగమ " తం !
, య ! ఈ గండ గ న గ క ప ద ,
య ! ంక శ ం ధన ద , య ! య
మన ంక శ దల ం నమస ం ' య !
బ క డత న ? వ చంపవ ?' య గ న . అంత
గ ద ఁ ండ వ ట త మ చప ల త గ ,
, త ప క ట త గణప లఁ వ సం గ
వ . అంత మ ల క వ క . అంత గణప క ర
ప , ండ ం , క క , పంచయన న , క
దల ం , ం ం ం జన ం , న
క ఁద ం భయ న శర న "ఇ ! మ వ
య ఁద ప న ఁడ క డ ల వ . యణ! యణ! న
క ఁద పం న ఁ వ ! ఇ న వల వ . ఏ !
క బం న ల ధవ ! న వ న వ ండఁ
క పం న ఱ ధవ భయప ఁ ?" అ .
పం వ చంపఁ దలం ద వ ప త , ం తన త
ధ ర నచ టఁ న మ లంద శ ం . ప మం
దమ ల వర న మం ం , జన ండ
ల క ం పం యనక ర ండ వ వ ర లకన నద
నస కరణ సం ం ం ఁ . "తమ మర ంతర బం
తమ త ల ం ర గ వ కబ ! గణప క
మ తవ న" ద న , మ ల నందర నచ ఁ ర ఁ గ న
ప గ ప న శలత , "వహ !
పం ల ! ఎందర పం ళ ంత ప త పం
. మన యదృష ఁ " య ప స దమ
ప ప ఁ . అ ంగమ ంద దమ లం గ ం
" , య ! టక టన ండవ ంత ర ప
వ ? తన ళ
 యవ ? ం తన స రం , ళ
ట వ , స వ . సర నవ . ంత
ం తన న ? ఒక డ, . ం త న . ఈ
టసర .ఈప న వ నప న ద . నస ఁ
ండ ం ద . ళమ క , ప న ళ వం ండ ,
య ! ళ ల త ల , గ టం !
అ ం ల ఁ ట . మన ంత భప ం
ళ త డ యంత భపడవ . , న . ఉతమ ల !" అ
ప వల న దంత ఁ " య ! ం ! క ఁద
వ న ళ . రం కఁ గల . ఆ ర
ండ ప న తల ప చ ఁగల !" అ
బ ం ఁ , దృ ఁ , ళ న ం .
స న స ష లఁ న , ప ర మ న మ వ
మం ం గణప గ ండ జ ండ జ ల ండఁ శత య జప
మ . గణప య మం దన ట మ వ ఁగ .
అ న గణప జప న య న ం .ఆ ఁ మ వ
ప ర వ ం . స న మ నం గల మగ
దల ళక టం రంద గణప ం డవ .
ం క జంగ వరవ న గణప ం రంద న
"అదృషవం లవ " య యత త బ మర . ఁ ద
గణప స ప ల స న ష క ండ ం డ క ప
ద న కనఁబడ . స ప దృష న వ లం యతఁ ద న
ం .' వ ! న దహన యకం !య క ం .
త యత ం గ గఁ ం పం నవల వ .ఆప వ ర గణప
తన క పం న బ లల య . ఆ ట -
"పం , ం ల ళ గ ల వ ంద వ . ఎవ
మ ల వ ర య . తర ప .
ళ న . క నక . మడమ ంద ద క
న . న త యనమ దయ ం న న ట
జ వ .అ ర దయ ల మ డ ం . క నప న
న మన ండ ణ లర ఁ .
టక న వ వ న క న . ఆ ర దయ ంతప న !"
గణప ట సత ల . ఎవ ం ల ం ప ం ర
డవ న మ లంద క వ ఁ న గణప టయం శ న
స ంచక తన ల ట యం ం న క ం చ ం
కడ ంత వ మం ం న నఁ
ం ర ం జ ల ఁ గ ల న ఁ బం నఁ
తన న
 డ ద పల బం ం . ల ం తన ఁగ గ క న
తన క బం ం . ఒక ఁ కఁ ఁ ద
ల న ఁ గ . ఆ ఁ గణప
హ ష గ నం న ం ల ళ నత లఁ వ వ హ
టక వ ఁ , దన ప వ నట . అ డతఁ
మ భయ ం ఁ "చ , య ! దయ ప
న !ఓఅ ?ఓ !చ ,చ ! రం ,
రం ! రం !" య సర నర . ం తన న
ఁ 'ద !ద 'అ వఁ .త న డ
ఁ ఁ న టం చ త ం నట న ం ల .
'అయ ! !' య ంగమ పల ం వ . ఇం ప
నం న ంగమ ం యక గ మ క న ఁగక
డ ఁద బ గ న బ త ం దయ పడ న వ గ
న య డఁ . ఇంత మ వ తన యడప సం
ప ం నప గణప
ల న ఁగ ం ట కనఁబ . అ యన జ గణప భయ మ
య ల వ న ం తనమ గ ఁ . అ దయ న
ప నప ద ద . గణప
ట స న మ వ ఁటం ల ప
య డ ద వ ం . మ క మ వ స ంబ
బం గృహ న జ హ త ప ల . ఇం గణప ం
ద ం . ద ల త ండ
న ల క యం . క ల న జ లంద
ండల ; ం ల య రఁ య ం . ద ల య .
త మ ంహ ర ద మ ద కస న
మ ద న నఱ . గణప త ఁ లఁ వ .
ల ఁ ంద డ డ ంద న
త యం న కచ . గణప ల వ
నం న హ ంద తక త గణప ప . యంత
నత ల వ నం న నత ఁ జల . అ డత .
మ క గణప మ వ ఁ గ బం ఁద బయన
ం . అ క . బం ల ం క లప . అ వర
బం బం న గణప బం లప న ర ఁ బ .
ప న మ వ మ క న లఁబ .
మడతబ ప . బం ఁ మ యవ లఁబడ చట .
'చట న , !' య డ .' న !' య ంగ
గణప ! గణప ! య ప . అతఁ ప క . ఎ చం న ,
చ చ " వ !
బం చ ందఁ బ చ య "భగవం ! ణ ం
! ప ఱ జం ట " య దప ండ నంత వ ర
న ంత ం . మ వ ర నం న
ట ల క . క " బం
ప న . ం న ల ఁ క డ బ ఁ . చ య
భయప . ం దకం , య !" య . న స
కలయం గ ం నఁ గణప క ఁ బ ం . 'ఆ ల ఁ రక క
ప డం ' య ఁ . , క దగర
డం య తర ల నచ క . ర
" ఁ . తల న బ త ండఁబ తల ప ండఁ "
న ట గద ం దగఱ గణప ! గణప ! య గ నఱ . అ
డతఁ ఆ! య ప . మ న ధ ద ం లదగర కంఠ
వ నత 'బం ?య య .అ జ న వృ ంత
మంత ఁ . త ట గణప క యఖండ
'క గ ంభక , గణప !' య మ శ ర మన తమ ం
జ . మన క య శయ యఁదల న ప న ంక
న హరణ న . ంథ సర త ంత ర ంపవల వ .
 ప దవ కరణ
గణప క కంత నల క ట త నత ట ల ల
త దం ల క ల ల డ సష గ ట త బ మ మ గఁ
ం . గణప ష నవ ఁ దల న , ద గఁ ల ప యఁ
దలఁ న యత ఁ ర . ల ల సంఖ ం న ద
ర స త తమ చన బ న నత బ ఁ ం
త మర ట ష నసందర ప నం ం వ . బ ం
న త ల ంద ల ల ద దం న , కం , ర దల
వ పం ట త నత ంట బ ం యంత ష గ క . అం క
బ న క ల లంచ ల త డ ంత ల మత
క . గ వ న న . క క మ గ బయ ప
త యం ం రవ ం న . మ ల ఁ ంద తమ
డల స ం న మం ఁ నం న ం
త ట యచ ం క ఁ వ మ క య
ఁద బ ం , తమ డల నచ ఁ బంప డం . గణప యం రణ త
య న న ంద తమ లల త బ ప యట
బం ం . త వ న పం క క న గల ఁ డ ట త ,
కృత ష ప తల ణ యత కడ క ట త , మం ధన శ
గల ఁ డ ట త , ం న స ణ గల ఁ డ ట త , మ ల
కత డఁ మ మ గ న న ద ం . తమ డల నత ఠ లకం
య న ర . ల మ న గణప బ వ ద . అం త నతఁ
వ ర కమ క వృ న క ంపవ న ం ండ వ
గవ వ గవత . ప ల ం ండ గ చల మ
ంగన, గవత సత మ ష గ . ఆ గవత గణప
సంత ం మ శ న బస ఁ . అతఁ డచ టఁ న
సమయ న ళ య నగ చల , త య చల , మ ల ఁ
రం ం ఁ స న ం ంద కృష ష ఁ త న ఁ
రక ద , ర ఁ దమవద ం న కృష ష ర న ప నఁ దమ
ళ ం న . అ గణప గ చల వం
సర సత మ ష న తనవం ఁ కృష ష న
ప నఁ దన జన ధన మ న జన ధన మ ట క తన
తృ తృవంశ డ జ ర ల న ఁ దలం "కృష ష న
ప న త " ర య . "ఆట ం య న "
మ గ చల తర ." ల ట ం " న యత మరల న .
'అ మన యదృష బ ం . ఇన వ ం ప ల'న ల
బ ." వ ? హ వ ? య గణప ం ం
"ఏ త త త వ న న !"
 ంప "ఏ ంత తర తర య . ప వ న న !" య
శ త న వృ ంగన య . "ఔ , కం ర న ప న కృష ష
యవ న న ." య యతఁ తర . అత లక ట
యతఁ ప కక ర డ చల తలం . తమ ళ నతఁ ం ట
దకర ం తమ ఁ న నవసర న నత ఁ
గృష ష ఁ డ ంచవ న గ చల ం "స !
ళ ండవ . బట ఁటగ రం " య . ఆ
ప జ నత మన ఁద నమృతవర నట . కృష ష
ధ ం టగ చల సత మ ష ధ ం ట దలం గణప జ ఁ
ళ య ఁ ణ య ం య య ర న సం ష ం .
సత మ త వ ం న న కృ డంత నంద ం మన
ప ల . ఆ న న నత మనం నం గ న గర వర త ం .
గ చల బస ం ం వ త ల ంద మ ల ఁ ంద
గ స ఁదఁ ం , స ం ర
ట !" త ! , ట, మం తన ,
గత ంచ ండఁ దమ లల నంద
స న ండ రణ మ క పం వ బ
ం . ధవబ ! ధవబ ! బ ంత, ఉం ంత? ఇంతకం వ
ప సం ం . గ చల తన గవత కృష ష మ న
న . ట య క స య వ ం . డం ! వం
రవ న ప సం ం ,గ చలమం మ ? శ ల న
టక . అ మ షం క న ర వ . అ ఆ
ల ంచవ . గవతం కృష షం కటడమం తహ ప యడ
మన ట. ఈ బ మ ప సం ం న ం ట నంత ధవన ?
గణపతం , ఁ వ ఁడ ం ?
గవత కృష ష యఁగల యదృష ంత ఁ బ ? దం జ న
గన ల , న స ల , ద ళమ గ దన య ల ఈ
గ ప ? యదృష త ప న . "అ క జ పద తన ఁ
న సంత నతఁ ప న ంగ ప న
న " జ యదృష త వ ల ం న . ఈ మ
ంతమం , వ న ల ం న ? అం క ర జన ణ వల
వ ం .' సరస ' అ . ఖ డఁ గ చల త
కృష ష ం , మ ష క " నంద
నవ త ర!" య గ ఁద ధ దలఁ న . ఇంత
యదృష మం . డల వం హ త ఁ జన
తప న ర ? మమ న ప న వ ల
ం . లంచ న మ ల ర య . ర ంద డఁ
వ న " త
య వల ఁ బ న " య గ ఁ బ . త
బ స న న ఁ ంప క శ మంద త
ర ం న మ పద వ న సంత ం ర త . అ
తన ఁ న సంత ం " య ! మం ప సం ం .
ంత ప తన ప నం ఈ రంద క ల ం .
న బ ం , త వం ప వ న . క డ
య ల ప ం ద , !" య యన
పం . గణప తన డ టగ తన లం "
క ల గ చలం గవతం క ందం కృష ష నన .
రంద స గవతం ట రం ! ష ంత ద ంత
ం ం ! అల ల ధవ ష క న కడ న
? ఎంత చమ ర ం ష న త త
యఁగల . తప క రం ." య క గ క క గ చల
బయ ప ల .
ఆ నత త గణప గర ఱ .' వ రం !' య యత
వ న త ర న 'గ చల మఁగడ ' న తర ం .ఆ
ప ంగన మ ష క న కృష ష కటదల ట న
క న గటక మగఁ న ం య క న పఁ
డం . ల లఁ ల జ గ ం న స త ధ గ నఁ న
ర మన మందఱ ఁ . అ న గణప సంబంధ ం , య తన
ప తన గ ం న , న తర ట కవ శ క నం
సంత ం ం . గణప హ ణ ంట జన , త న లమంత
గ చల క గృహమం గ ం . అంత ళ త ట
తహ గ చల ం మ ష గ మ ం . ఆ
తహ జ రస ం ట ం ప న య యకర
ండ న ల ల న ఱ దల ట య ర ప నక ర .
అం త యచ ట గవత గ . స మ మ ఁ డ
హ ఁ . అతఁ స న గ ఁడ వడ . అత
స సంగ స స క క ల న న . సత మ ర ద
జడ గ వ ం ండ, తహ జ న లస
రక " ట , ఁక న జడ ర ఁద పల ం
ం న ? ఎవ బం ! జడ బ వల
!" య క . గ చల సహజ గ గ న . శస న
కంఠ మ ష రణ ణత గర ం . తహ న
ప సహ తర దల న న వం మ
ం ట స శన ట య ఁ బం
నక ఱ క జడవరన ం ఱ డ వ . గ చల త ం న
న వ న త త న
ర ల రణ న హల గ ంపవ న సంతస త న ఁ
త న యల త మన న హ గ న తలం త
స లమం క , త న ల లం ఁ ం . మ ష
క న కచక ట తప క ం వ .ఆ ఁ
ం వ . సగ క ప ం నప మ సం ర గ
ట తప తప ట ల ఁద బ . స , మ ల ,
ఁ , గ చల లబ ట ఁ రణ . బయట ట
ష . న స ఁ ం వ ం "మ !
ంత ప , త ంచం ! గ చల క చక దన , సం త ,
మ ష జ ర క వఁ ఁ గ ఁ .
లబ న . శ మ ల గ క దగర య న . ఇంత
త భయ . ఁక గవత స ప . ప మ
మ హ వఱ వ .మ ,ఈ ళ ల ంచం . వం
ంగ బ న ల రక ండ తప , గవత గ ద ." అ
గ చల . ప సత ం దల వఁ
జ గఁ గ డ న వ న .
మ మరల గవత జ . త ట జ గ గవత న రమ
య వర గణప తన ల వర న మం . అం గవత
ట గణప క ఱ ట మందప ల బ
ప ం ప మం . చ ం ట న గణప
తన క ప గ క త ం వ ం . ఇ గ లతఁ
. న ఁ త న , పం న ల ,
ల నంత ద కనబడ . ఆ సత మ ఘ దన క ప
ం . స ష కం కృష ష స ల వ నంద గ ం .
అన నతఁ చక క క ప ం టవల న తలంపవల . మ వ ర న
దల ం నత దట నంద రణ మ .త త నంద రణ .
జగ ంజక గఁ దన క గ ంపగల న గంపంత స ండఁ
స స లం డ యత న మట . ట ట డల . తన
ల ర తన కవ న గ న తఁ ం వగ పక వ న
క యత . ళ న న వ వ క గ
రభ మ . స స లంద జప ట న . అంత స
కృష ష ం క ట ంచవ న ' ధ ! మన ర '
య . కృష ష ం ట రక ర మ గణప తర ట
'మన మంద ప ద !ఎ గ వ న ద ?' మ తర .
అ స స ల నంద ? చప ట స .
స ఁ కడ న ప న ప గడ మరల పన దల ' వ మరల బ
.మ !' య . ప ల నమ ద ండ .
వత న చ
 రణ గ గవత న ద స స ం . గ చల
ప . అంద గృహ ల క . గ చల న గణప క ష ష
ంత ల ం వ గ ం వ న గ క ప ం ట నత
మ న జ ం య సప . న య డ వ న డ తన
ం మ గణప . ఇక ద త బ న
గణప బ ధ ల . క క ం .
అట ద వృ యవలం ంపవల న గణప తన ల ంప క డ న
వంట హ ఁ గ నప న చక వన జ న ంద
ప ం . ఆ వృ యత కంత ష క న క యతఁ డంబడ వల
వ . గ చల దగర న తల కగ సం ంగ న
ఱ న లదండ ల డ త ం నం ం మగడ
న గడ న న తన జన మధ న ష న న ఁ దలం
ర జన త ష న న యఖండ గ తన ద న ద
ం క కలఫం న క ంట వంట హ ఁగ .
అన ల య ట డంబ . ప న
ం దన ం దగఱ వంట మ య గణప .అ
య గణప యన త ర వంట న దగఱ ం వంట
ధ క ట .ఇ క స గ ం నత త యజ గణప
క మ గ ల త ర న క బం . వంట
ప ం ల మ యజ ఁ ప .
మందమ ల న గ ఁ న గణప గ మ . ఒ క మ న
య యవ యతఁ ఁగ . ఏ ంత యక
య , జన యవల న తమ ద నప వ
య క రం ం . అన క ద .
క య ట గ క ట గణప క ల క క ల
గ య . వవశ న న ప లయ .ప వయ . న
పక ట బద బద ం . . య కం ం
వ దల వ ట క ంతపం వ క
డ నసహ ం . యజ ఁ న వ ం మ ండ, గణప
ప ల వ ం ట యత . స నన
పడద . ల ప ల ధ ప నప
రణ దవ ం ండ ప . ఆ త త గణప ప వ ం . అన
ట యజ తర క . నప ద న
టం . సనకఱఁ ంత స న త త నన చలబ .
యజ ఁ నప యన క .
ప ంజ వం న ం . యన వం న . త త
యజ ఁ ప ట .ఉ ప బద లడ యతఁ వం ,
వ త న
ప సగ వం క ట హ తర . అన , ప
న త త యజ న ఃఖ ప క ఁ ట .
' ! ! ! వంట యమృత వ న ! నల క మ క లన వఱ
క న న . కర క త వ క త గణప కమ
డవ క వ న . ధ త వఁ న మ క జంపఁ దలఁ న
ణ దల న ష టనక ఱ . త క యన వం
ం న ఏబ సంవత ర కదలం న ఁ ట జ . ఉదయ న
ఁ న ండ ఱ ం ర బడ కఁ
ంత మృ న వం ద ం వ గంపంత స వ నం
అన ట న . వంట మం . ఇఁక !న
చంపక , య ! దల నమ ర !' అన
గణప న 'వం ం గ . ఇ న వం . వల
వ న ప క .గ మర అన ల గ య .ఇ ప ల
య .అ ? ప ల గ క న ? ప న
? అన న న ంత యల యవ ? డ న
వంట న ? ంత క దన ట ద న
ప న దగర క . యం . ట
ట ? వం మం ; వం
మం . దగర ల న ప . త యం . దగర
ప యడ య ష' య న తన డ ట గ
పయనమ . ఆ యజ ఁ టల క గక ఁ క న ఁ డ
ం " ల య య
దలఁ . ం య . !" య .
" యం . ంత మం న , అం క !' య
ం య స స నడ .ఆ గ ఁ ట జన
ల ంప యర పం ం క ధ ద యం ల
కరణ ం తన యవస యక డ జన .
 పం దవ కరణ
నప గణప నమం ఁ ం న ఁ లవశ న
డ త మృ ం . అం త బ క . అంత
గణప కృష ష రణ , చకత న ం గ ఁ మ
వ తట ం . గణప చర న మర న ంద చర మర బ
మ యత నడగ . ంద గణప ంత ప బ ఁడ ం .
అ న న దర త నతఁ ప ట కమ క ట ఠ ల
ం . బస ప ట యక క స గృహ డల
ం ం ట అమ ర ండఁ న తన
ర త గణప యం ఁ ం . ఇ దద ట
చ వ ం న త ల ప య ంద దన య గ
ం . ఆ ం బ ం . ఎ క ల డ
క ంద ర య .ఎ క ల ం ట గణప
య క య బ .ఆ య ల క నత నచ . ఎట ల
కత ప చన క డక . అ య ఘ మ యత తలం .
ఒక సకల గృహవ య లచ వ బ క ట
క ం ం మ క త న నం య మ .
అతఁడ టం . నం న త త డ క
మ క య మ గణప . ఁ జ ర ం
ం . అ గణప ల ట . 'ఈ క చ న .
గం మండ! బ య క న దక ండ టం న .ఈ
మ రంద వ కల ధ ప .
మందమ ం వ క ఁ న చన య క ఁ ట
ండవ . ండఁ స . డ ండఁ స !' ఆ త
నం ం . అప యం లమ . గణప జన ం . తన
ల కల బ చం డ గణప దగర ఁ
డ నప డ పడ చ సంభ ల
ర వ ం .అ న ట ల క
రశ ం .ఆ రయ మ న . దయ మ నప
మ నంద న ద ంత ట య ం జ . న న న .
ం న ం . ప సగర న నత న . అంద ర
ధ న ండ మ వ గణప త ట . " ంగమ !
హ హత ఁ . క చం న ప క నప . చం న
ప బం హ న న న . అ యక
వంశ శన మ ద . ఆనక ష . న డ గ క జ
. "అన ంగమ ం "అ ! య ! ఎంతప
!
జ ం ! బ . య గంగ .ఈ య ల
మ ప ం ర . అయ ! తక ,
య !" య ం . అం ఁ ంద "అవ !
భయపడకం . మందర చం బం ం య త
న ం దమ ర . అంత గణప మన , త మన
తప . మ వ మరల గణప గృహ న క త ల
ట . "బం ం ట మ చం దమ క .
ఆ చం న ప న నప క ప .అ
వం . ర చ న ంత న అంత ం
న యవ . మన మనమంతవఱ శ ల గ క చం ల
ద వఱ న డ సంతృ ఱ ధ క న ం క
హ ద . న ల న కం డ . అ వ బట .
ఏ ధ గ ం , భయపడకం " అ .
మ వ ఉదయ న న థ ప స బ ం న
ప స బ నతఁ న గణప ష , న వ
బటక న న న బ త కద ర వల న
సంక ం న సష గ న క . ణభయ త గణప న
న న గృహ ల చం న తన
ట క ల కం ంత త న మ వ ం .
అ క స క యతఁ , ం ం మ
. మ న రక ద ంత ల , కం య ద ంత ల ,
క య ద ంత ల జ గణప మ న ండ వర ల
నత ప . గణప చం వలన న డ ; ం డ ,
తబడ న య , ం న మ వ మన
దలం ల ప క భ ం వ . బం
ంచదలఁ న .
బం డవ ంత ల గడ న మ ట క గణప , అత
ం పం నవ ద ంద గ వదగఱ
, యయ స ల మ ట ఁ ల న న న
యవల న శ ం . క గనబ . గణప ల వ
వ ట యసంభవ , న న త త గణప
ల రగట ట యన యర న దయ మ ట . ల ం ల
దప పవ న క చన . ల న ల
ం ల వ వ ట ట క సం హ ఁ .
దగ న జల ల క న షయ న మత
య య ం ట త న సం హ న కవ శ గ . పటణ ప
న న న న వ
 ండ ం న గ ర క నప న ం ఁద న లఁ వ
వ ట ం న క .అ ల ఱ ఁ క ట .
"గ ర మన శ . ట ట క న ! అ క
గ ర క న ? మం ట క మన ం నప న
న ల . కడప న డ ం మన ల వ
వ .ఆత త మన ద ర కఱ
పవ .ఇ క ం టవల మ ం భ ం .
డ నం వలన ంత డ . క న ం ం
మం న డల మన యమ ర మ తర ర ల త
పం క ం వల నంత డ సం ంచవ . బ య
క ం ట మం . " అన లక న క హణ
" ! ! ల న ట హ వ న ం ? ఇ ల త .
అ మన యవల న " ద ప శ . ఆ ప శ త న
హణ ల ల స క సమ త న న వఱ సద గ న
చ మ ంత ప స గఁ యఁదలం న
చన నద శం ం యత ట కడ న హణ
. పం ల వలన డవలన ష భ గ న న డ
గణప ట ర న సమ ం క దన మ ల ఱ
న . ఁ తన ంట న క ట మ ఁ దయ న
ప క సమ ం . ఆ ం గణప పరమ సం ష భ ఁ
క గ ర ర కన డవ ద ంపఁ . బ చ ల లంద
వం ల ర న న క ల ఁ త త వ న యతఁ
ం .ఆ ర మంద ఁ డ .త క త
బల వల న . తవలన ల న వవ ట
ల న వ న న ఁ ట ఁ ళ చట .
న ం ం ం న బదక ద కబ ంప యత .
ంట . గణప బ ల లంద ండగ , న
' ! !
!' య ం . త ంగమ ఁ
టసంర ణ ంత స ంపక ' ంప లప , య !
మం ! ట య క చ . హ ల
ం ? క !" య ప మంద ం ం . అ
ంత తల క . మ ల యతః ంగన కల
యంచల బ నం ం నం ం న
గణప ంద న నక తన రవ ణ మ దన ల
య న ండ ధ ల గ ం . మ ల న
లతఁ సమయ న నక డ , ట
 ఖ ఖ బ ం ద ం . అ డ
ం . ం ం న గ న క గణప బ ల లంద ల ఁద
త త ల ం ం . యణ రత గవ ల కథ
న మ ,స ప మ చ క
ప న న ం . ఎప డ గణప ఖ త మ ం .
ల వఱ క పట క . అ ండఁ క
ట ట న సం ష నక డక డ న ంజ
ద ద న ఁ ండ ఁ ల ం క
గం వ ం బ ం చం . చం న త త ప ం
గణప బ ల వ . ర ం న త త వ యగల ?
అ గణప ప న ఃఖ వరన ధ న ట న యక ట
చ న య . న ం క ప దలం . 'అ ! ! నల !
బం గ న , ! క న న ం ల త పం
ం వంద సం ం ం ం మ ! వం బం
జగల వం న ద న ! ంత !
జ ద ఎ ం , క బం న , ఇక క డ
న ప గల ఈ య క డ వ ం ణ న ." అ ః ం ండ
ంగమ యత కడ ఁ "య య !అ ట ? పక ? సమ
వవ న ?" య మంద ం . ఆ ప నగ యతఁ
ల మంటవ " న ం ! దృ త ం ం !
న ల క ల . ల న ప వం
డ న ం ! న వల న ం ! క
చల య , ం !" య ప న క కడ ఁ
ఱవంగ ప చఱ . " ల వ న ? న
న "వ ప .ఆ యత ఃఖ త
స నన న . జన మధ న నత స పట య .
ల న న దత ల వ " న .
త సం త ం . ంత న డ ! క ట త
మ ం ! చ త ం
చ న !" అ ప ప ధ ల ః ం . ఆ మ ం మ క
ఱ యత య డ , య ల ం న .
 ఇ వ యవ కరణ
తన హ ద , యం వలన దన న తన గ న ద ,
కషప న ం న ద , ంత ల ం గణప మన
ం ం . అతఁ క న ం చ మ దం మరల ం .
ఆ ర న ద మరల కషప ట న హ న మ
ద " ల త నంత న హ
ద ? నబ వం ల , డం !" య పవ న
గణప మన శ ం ం త దక . త
ంగమ దన టక హ ం డ , ద న
ప ట వంశ నంత ం న ఁ దన మగ మ
ల సద ండవ ం , కనఁబ న ల
ట ం . " అ ! రంద ర ం గణప క ం
య గద. డ ప ర ! బ ణ
ం ం . ఎంతమం వంట హ ల , ళ హ ల , ట ళ
ం ండ న . కర ల ట వ . ల
త ? త ? క ? డ ప మం
గ ?డ ? రంద త ప య చం
ం యండ . ండ ల వ , అ ండ ల వ , అ
ప ం . ఎ ండ ల న స . వర ం లల ల స .
అ ! ండ కం వ . ఇ క వయ ? ప క
త ." అ ండ హ న , ంగ తన న
న " ంగమ ! అ ం దర ం . నస య
మ తర వ . ఆ ం గల న , ట లఁ
న , క ల ద ల గ న , ం ట మ క సంగ
ట . అన సంగ వ న ట ల సంగ న ం .
బ లల ట ల బం ల మ న కరణ ల ల
గణప తన హ సంగ య . తన ఖ వ దన త న క
నద న దన ం మ సయ న త ల నతఁ
డ . క వ త న వర న మం . ంత నద వ నన న
ప న నత ం ప వ ట . "ఆ ! ఆ ! ఆ క తక ?
ఆ న బం ర ? మ ? ఎం ?
చ న డ త ల ? ర కన టగల , ? య
క ట ంచవ . యంద కం ర కన టగల . ఆ
లట. ఆ ! ! యం , అ క సంగ యక" ఆ
ప ల త దం మధ వ లతన న న
న ం . ఒక త గణప కన హ సంగ ఁ ప
" ! మన మ త న న
 ట " య ! మన పలయ మ ర లత నదట. ఆ ట నప ం
ం సం ష న ." "అ మన భ ?" య యతఁ
బ . " క న ఆడ ల నట డ న గ క
ఆ ల య డ ? య శ!" య బ . ఆ ట
నఁబడఁ గణప ం "ఓ ష ం ! అంత న ండ
ం ం న ? అ న ? ఎన ర న వ ? ఈ
ధవ ట డ !" మ డమ ం య . ప
స యవ ం యల ం తల త "
శ ల ? ం యవ న మం చన న
? మం , ం !" అ షణ ర క ల ం ండ
"ఓ ంగ ం ! న !" య ం న ద
యన .అ నమ న ల క గణప
జన ండ మరల ంగమ ట . " య ! మన వ ల
ర సంబంధ రక ట. త న వ ఁ వవ న డట!
వర త ల వ మ వర న మం ంచ ? య ! ండ
క ం ఁడ డ వ న న ." అ ట గణప " ం ,
ం ? ల ల మ య . వ మన
సంబంధ కం వ సంబంధ గలఁ ?"య తర .
అం ం ట . "అ య ! య నం
న ? న ? య శ ద . ఆ శల జ
ప ." తన సంగ వఁ న నప న నత క హ వ న
వర ం . త ప నఁ నతఁ డ ప ం "శ నప
ం ! ం టల యం న న య ర
ర శంక ట . ం ? ల న
ం . ఇ ట లంద ప వ ?
ద ం ం ల రన ? చ ం !
డ . క ం న ంచక ?"
య ప న క స ం ల త ఁద , ఁద
ం చ చ . "అ ! మ ? ం !
, ఇఁక ద ం ట త , ! య తన తల
యం ప . న కడ న . ంగమ మం
ట పద . అ డ గ
ం . ఆ మ చ ష . అ డ
టన న వ ' మ చ న య ,
ం రన ం . ఆ రనల , ' ం ం బం న '
న న ష . న శబ సచ గ
చ ంప క, ' ం ం ం న ' అ ం . ంగమ
వ ' ' వ త
 దగర ట వ ' ం ం ' వ త
ం . ఒక ఁ తన త లకమంచ ఁద ల బం
ట ండ గణప వ , "ఓ ట తగ య ! అ ?
హ ణ ండ వ ! డదల ం ఎం ం బం న
సచ గ . " య ప . ' ట
ం ? వ న . ష . క వల
!' య బ . "అపస ర ట త ల
ఁద పపడ ?ఓ ం ! అపస ల ట డ గ ?
డ గ ?" య ంప య . ఆ మన
ం , న మన . ఒక గ , మరల ద
ట డ డద ర ండ . ఆడ , ద , ం త ,
న మన ం క గణప ర ండఁ . ఈ ధ గ
ం ట దండన జ ం ట కమ . శంక
ఁ న గణప క ణ జ యక చ ం
గణప ణ న ం . న న క త ంత బయ
ం . జన న త త మ ల ఁద న
తః ల న దంత వ ర న గ న " గణప
ష ?" ల ం లన ం . ఎవ త ంత ం .
అక డ న రంద ఱ న "మన యదృష త గణప మన మమ న
వ ం " న ప ం . హ ట తల న , ట న ,
వంక త ం ట త ంగమ న వ న తప క
య ంతల ంపఁ . ంద
దయ మ , ంద య . గణప త క తన హ ట తన
దన రంద తగ ం ట మ ల ఁ ంద డ యత ఁ
ం నద తలం . ఈత కృత ష గ ం త
ంద గణప తమ ద త ప ం నవ న ం తమ
క ప గడ ప క డత ట . "పం ! హ
యవ న కందర గ మన న . ంద గణప న
ద , న పల ండ ర , లకడ ద ద
క . ఆం త పల భజం ళ ం
గ ం ద . పల ం , ం కనబరచవ .
ఆ న నప న హ న ద న య , ద
మ న , చం హ . చ
మ ం గ క స త క ం యవ న
కందఱ న . పల ం ట ష ?" పల ప గణప
పరవ ఁడ . క చమ ం రహస గ జ ట బ రంగ
బల ట కత కవ శ క . హ న రవల న
చ న తన చ మ త
 చట హ న ట తన భ చక మ తప క యట ఁద ఁక
హ మ న యతఁ శ ం ట . "ఒ అ ! కషప
చ నం న స . త న ళ క ం క న
న ? ఒక . ఈ క గ స ం ! ఒక
ల న స ! ంతకషప చ ?
ల న ద , ంతంత . స న సం ం .
చన న . ల న పల చం . య ం ం ం
మ క . గ ం ల . ండవ . రణ
స కడ ర క రమ ళ మ ల డ ంచం .
, ంకట ! బయ ఱతల డ జ , వ జ ప
కనబ న తల ఁద టం . ప క టం .
జ పం , జ కం వ . అ ం క రం . క క స
డ రం . ఇ ం రం న డం . పల
మ గ ఎంత ంత ద ం , గ ల న
గ ంత ధగ ధగ ఱ , న న , ,
డం త ంక య న ? ఇ వర న
మ పల ంత న ం ,
క ! డ ! య లంద న ండ గల
డం . ళ ం . ప ద ండం !" అ బ న ల .
కడ ల న క ట క పల
గంటల రమ క ం . రమ ళ త న
భజం ల ర ర . ఒక ఱజ తల డ ప ం న యత తల
య స య . గణప ద యద క
ం తన గ మం సం ం . ప .
గ య య జ స వ .ఎ క న హ మం క
న ం ంత ద న గణప జ ం .
న ణక ద న ం . మ న న
. స దయవల జ పంచ త య ల ం . ఆ పంచ గ
ద త య తల గ పల వ వ
న ం తవ న బ ట ప ండ క " గ న గ ణ
, క ల క, ళ ప క న ప న ం న
ండవల న ల ణ ండ గ క తప క న య ండవ " న . అ
గణప స క ఁ నం న ద ల ఁ , ం ల గజలం
మ త న . ఇంత చట న ండ దన క ల
బ నద సం ం యతఁ మర న గ క డ . ఊ ం న
త జన న గణప ట జన య . గణప
న న న ర ట మ లంద తవ గ ర
న వ న తమ తమ న
 నం ంపవ న తమ తమ ప ల ందలకడ ం ప న డ
జన . న ల త వ . మగ ం ంద గణప
ం ందర ఘ యల నప ర జలవ .
ఆ ం ంద గృహకృత ందలకడ ర ం ం ట
ల ం . మ నప ం రంభమ . గణప ం
ర ప . గ ళ క ట క , సం
క ట క . ఆ ర ర ల ప జ న హ న
ం మ ః పశమన . ఆ
నప మ ల భ ం న నంద మ వ ం ? ఉత వ ంత న
జ ంప . ట . ఆ స మ ంచ . ఎం త
నన మన గణప తన షల త, సన ల త, ల తమ తర హ ల త,
ణ ణ త నంద గ ం వ . ఒక క న
రబ . ఒక పం . ఒక ంద వం . ఒక నప
. ఒకప . ఒక క . ఒక క
. ఒక ద . మ క ర లఁ .
ఒక చప ం న . గ పల ర న
గ ప గ దగఱ రమ , ఇం ం దగఱ పల ం .
రణ త న గక న ప న గఱగ నఱ ం . ఒక
భజం స ళ యక ళ ం మ యతఁ క ద .
ట ం న నం న న పల ం ం భజం ల
ంప య మరల పల . డ న జ ల నవ .
వ తవ ల జ స ల వ న
ర న మ వ న యంతజన న బయ
ండ . తన ల ండ ంద బల న గణప సన
"ఓ ! తవ న ? జ ం ? ం ?"
య య ం ." ం ! ం ,
క !" న సద గ తర య నతఁ వ ంప క
తనవం ం క న ర నం ం . తన త వ మ ట త గణప
ర వ .ఏ ఁచన ట ం క క న
గ ం ఁద ల ఁద య . ఆ మ త వ రవశ న
యవ న సర న . ఆ సమయ న నత వన ల . ఉ
ష వర ల . ల నప ఉత వ స పమ . గణప పల
ం మ న ట ంగమ రప య గ ,
త త ండ త న పడ , న దృ ష
ప ర . పల గణప పం మ పగలంత
సం ల న య దంత వన ం , కడ న జ న
ం ల ంత సం ం మరల పం మ
న త త న వ న న తన
 న త త . అ ద ప న లవర కనబ న తన
ం తవ ట , నద ల శం ంప
న నంద ం , తన యత ం ం ం . త ఁ
జన న హ సంగ తల ట న . ఏ త ప
గణప ట ట న . ఆ ధ పడ క
న మగ ం ఱ న గణప ప నద ఁ దల ఁద
గ ం మ పండ , వంద ం ల న
ర ద ఁ ఁ . " ధపడ క , య ! ం" డ
బ .మ ఁ దయ న గణప నక ర
ఆ యలవం ం నమం వ త ట , గణప వర
నక డ ం తఁ న దప "పం ! వ న
ద , రం !" య య . స య యతఁ బయ . క మంగ
డ ంట . అక డ న త త "పం ! ప
ం ం" డ యం కఁ , "తల య . ప ం న" న
యత తర . అ ద క బ . ఇద
ప మంగ ప మ . అంతట మంగ ఁ రకర
రం ం . గణప మంగ , ల ద ణ శ య
న ఁ తల ట ఁ బ . మంగ ఁ యత రక గ
యక న గణప ర ట ప . అంత మ
న ం వ . ంగమ డ వ .ఆ ర
మ న తమ ట తబ ట ం ద ట లవ న
. మ పళ మంగ త తల ం భ తత
వందల లఁ ం ల తల " బ వ ం !"
య ం ం గ సహ ఘ క . నడమ న మ ంగమ " య !
గవ న క యం !" య చ ం వ ."
! వదలం !" య గణప క య , "అ ట, య !
దన చ" య ంగమ ల బ . గణప , త
ర ల మ త వసందర ర మ ం న ల వ న ల
, న క ట ందరం గఱ , ందఱం దల ,
మ ం తవ ట వవర నడ వ న మ వృ ండ
వల నంత ద గ ం . ర ల త ం ండ దన డ
లఁ ం మ గణప త ల ల న ం ందర
. ఁ య క . ఈ య క న త త
గణప ల . ఈ ప త ం న ద యతఁ ,
తనకం కనఁబడ డద . అతఁ న ర య
మ వ ల ం పం . తమ తమ ండ ం
ట క గ వం యన ం . త తన ం న
వ త వ న త న
ప భవ త ంపవ న యత దృఢసంకల క .క ట దన
న ప ల క ట . "ఓ ! క ద
సంభ ం న ! త వ ం న .
ఖ . త ! అ ం య క న
ల నప ండవం బండ ంకల ప మం వ న ఱ
ం , మ పండ తల ం , ం న . ం
మన రవ . అ క డ వ ట . ఒ ! దంబరం
యమ స న పర ప మన ం , వ న త త
మన " అ ప ంట దంబర
త కడ మ క ల య క ం వ .
జ నత త క ల న మంగ గణప
వ ర వక త ర మ . మంగ దట
సం ం . " యమ , ఆ యవ . గ క
సం ంపక ప య !" య యతఁ చ ంప ర ఁ వపన రం ం . క
తల తగల క ర ' శ ల 'య
మంగ బ న ండ నంత గణప డగ
. ఆ న మ మంగ ండన స ప . ఆ
ట ం ట ం గం ప .త త గణప గ
శవ న న ద కడ ం ల
. ఆ దన ద ప ఱ న న ల
ట య గణప 'సర యక యం యం ' య తౄణ
. అంత గణప ద న యక . టం ంగమ
తన గృహ మ న ంట ంట ప ట
ల ప య . న ర తన య
ం న త , ద ప ర తన దమ వకడ
న ం న ం ల భయపడ . మట
న గ న . మ వ త మ ంద హ తం
శర ళ దల తమ న ప ం న ంగమ ంట
రమ . ఆ జన గడ ట క ఫల డ ద న ంట
బయ . ఆ ప రంగ మ ర శర ద న మ
వ న రమధ న ంభ ణ నం డ
మృ ం . ఆ వ ర నం మృ ందవల న ద ం దలం .
భగవం ర త ం ం . ఇప వ ల న
బం క ట శర వ లభ క కష ధ
ం ట ంగమ మరణ ర గణప య . మ వ త వ
ర నప గణప నప . అం త నతఁ ద త
క ల వవల న యవసర క . ండ న
చ న త త నవ
 ండ చ న త త ండ టనవసర క .
గ న ద గణప ంత ల ల ండ ర
, వంట , హ ర ల , సంతర ణ ల
క ల ప య . హ ద ప ద మత మన
ట . అంత ం న యత వలన ల ంప ండ దన
క న వ ర యతఁ వందల య
న హ డవల న శ ం . వ . అం త
చం మ మ ల ంపఁ .ఆ మ ల క క ల
న మ ల క త ల డ ంప . ం న
తన దగర ం నక తన నమ క గల క హ ఁ .ర ర
ట బ య ప . ఏ వందల య ం న యత
హ . ఎట న నంత యత కృతకృ ఁ వ న
యత య .
ఇ ండ క ఁ మ వ వర న మం గణప ం తన ట
గడ ం న క హ ట . "అ గణప ! ఈ
హ ఁ ల యవ న వ ఁ . ఈయన ర మంత . ం
ం . ఈయన రవ . ఈయన యమం ప య .
ఈయన , ఈయన తం , త డ బ ం పన గ
వ ం ఘ . వం సంబంధ కష . ఇ
ర ణ త సంబంధ గ న . ఈయన వంద
ఁ ఁ . న వ వర ప న ల య నమ .
ల . గ ల ఱ న . ఆ స ల ర న ఁ
గల . ఁబ ల . తమ ల క వ
ం హ . ర ప సం ద
న లవల నధర లవల సం ర న . అం త న వ వ ల
దగఱ ం వ ం యవల వ న . క
క స సంతర ణ క గ ంఠ గ హ యగల . స ,
ఆ ట ం ? ఇ దమ ల వ న , ం ల
ంద . 'ఏమం ! ల గ '
ష ?" అన సగ ల ం క సగ నల ం క గల తన గడ
క ంద! ంద! య ం భగవ మస రణ
ట ." ప ష తం తల న . దల
నక వచ వ . ల లంద ఇ వర క న
. ఇ కడ ల. డ క యయ ర
యక డ స యఁదలఁ . ఆ బ క ల న వ
వ . అం లన ం ట .అ దలఁ ం
న వ వ వల న కర ? ఏ వంద , ఎ వంద
వ
 , య , య ం క లవ ం
. వక ? ఱ ఁ ం య ఁ మం న
ంత వ యం యవ న
.ఈ ల ఁ క ధ లన ఁ . ఁబ ం ల
ంచం . ఐ న ల ళ వ క హ
యగల ."
ట గణప క నంద గ ంప నతఁ "మ వ !
అచ ం , పన మ వ ద" న
హృ ల .మ వ ద ర ం ండ ,
ం న ప య , ం ల ం పం ంగ ,
ర రయ . రవ స ంబ గ వ న త త
య వల న న వ వర య రయ . అనంతర రవ స మ న
క తన ంబ వ . ంబ ర ఁ ం ,
త న ళ త హ న పంపనం న
వల వ న ద యతఁ మ . హ న హ ర వ న
టల ఁ ం డ ట డద మ ల వర న చం క మ ంత వ
సర ద న గణప . ఒక ఁ య . మ కఁ
. ఒక త పల ఖ . ఒకఁ భజం క . హ
పన గణప న వ వ ల రవ . గణప ప న
వల న ట వ నం న మ వ ట మగ ం ప న
యవల న ప యంత . ర న గణప య గ హ
మ .క ర సం ం ట ద సమయ న క శర నద
డవ న రంద ం . ప న ట , క ణ ట
ట , తగ నడ ట , మ వ ర న రం ం వ ర
న ం . ఊ ం తవ వఱ వ ంపఁబ న న గ వ ంప
నక ఱ . ఐ న సల ణ గ జ . అప ంత , దం ం
దల న జ . గణప మ నందభ ఁ డ . ల ర జన న
జ న ద ంద , ం నద ంద ,
మ ల న య ంద , బ ఱం ల ంప .ఇ నంతర న
న గ న త త క ప సంవత ర ల వయ గల క
ప హ ఁ క క ంట గణప ం వ 'అత
' య రవ . క రవ బ
"అ ! ఱ " న . ప వ న ంట
ప బ యతఁ యదలఁ న ర డ . అం త న వర ంద
జ లక డ . మ ంద . "న ం ల ప " ర
జభ న . భ ఁ ప ండ ర ం మ
న వ న ప హ ట . "అత , .
! మ త చ న
అ ! దమ రంద ఁ డ త ంచం . ఈయన హ ఁడం . ర
య . ఇ ం న ల తన య దగర
ఁ వందల య యంత నృ ంహ లయ
ఆ ల ం ఁ . హ . ఇ ల
ల హ . అం యన వ నం . ఈ ల యన
. ఆ డ యన ర . ఆ డ . ఆ ంక శ
డప ర . ంగళయ ర, ఈ డ ం రమ . ఈ
స త వ వ తన ర య , ల తన
ఁర దట న స మట వం ం ఁ . అం త
త ఁద త తయ దఁ తహ వద త ట
. తయ మ రం ." రంట శబ న
గణప క . మరల కనఁబడ .
రవ న స గృహ ంపఁబ . ంగళయ తన ర
డ . సంపర ష న నప మ య త
ం . చ వ ! యదృష మంతవర న . తన కథ ంతవర
యదృ ఁడ . అతఁ మరల న ప యనంతర చ న
ప న న డ ం నంద గ ం ద . త ంత
ద ం ఁ . అత కనబడక న ప న నంతకం క య ర న ద
న ఁ .
స ప .
 Author
లకమ ల నర ంహం
( ంబ 26, 1867 - 17, 1946)
లకమ ల నర ంహం క , రచ త, టక కర, , సంఘ
సంస రణ , త. 19వ శ బం వర, 20వ శ బం ఆరంభ లం
త ం అ వృ , ట ఆ క ల ప మ న
లకమ ఒక . మ క , క ర ఈయన . ఇర ం ళ వయస
ఆయన ర ం న గ నం అ టకం ల బ అ వటమ
త చ అ న షయం.
ల నర ంహం 1867 ంబ 26 న ప మ వ , రవ మండల
ఖండవ మ ఒక హణ ంబ ంకయ , రత మ దంప ల
జ ం .
ఆయన థ క ద ర సరం, నర రం పట ల ం . 1889
జమం పటం త ప . 1889 జమం ఆర ఠ ల
ఉ . త త ఇ ట , ప
ధన ం . త త ఒక సంవత రం సరస ప క
సం ద ప . ఆ ఉ గం ర ం 1899 ం య కండ
ం 9 సంవత న . త త ఈ ఠ ల శ ంగం ఉన త
ఠ ల రబ ం .
30వ ఏట ం క ఆయన ం తన కం న
అవ అ ం రచన న ం . ఆయన రచన 10 సం
ంపబ . 1943 ఆం శ లయం ఆయన క ర ర రం
సత ం ం .
ఠ ల ఉన ప యడం రం ం న ల నర ంహం ఎ రచన
. చక వధ ఆయన ద టకం. త త ప ప ణయం, గ నం,
మ జననం, క ణం, పహరణం వం క ర ం .
గ నం టకం టం శం పం అ షం . ఆయన
న నవలల మచం జయం, మలత, అహ , శరచ ం
ఖ న . సరస ప క సం ద ఉన ందర లక, ర ప ణయం
. ఇం అ క రచన .
1908 ఒక ం . 1916 మ రమ, ప క అ ప క ం .
గణప , జరత , ర ల చ ( రచన ర వం
అ దం), రచ వం ం .

21 న చ న త త
 21 అ న య చ , ఆయన త కృ తం
వ ంచబ ం . ల ం, న రం చ , జమం సం, ఉ గం.
ంథంరచన, టకస జం, హం, మండలసభ నడం, మ హన ఠ ల
ఏ , ర హణ, ఉన త ఠ ల రంభం, ంబ సమస , క , టం
శం ఇంగం , త స జ పన, అ యం ల ల డం, రత
య ం సభ జరవడం, ప సం దకత ం, ర హణ – వ స వరం
. లకమ ఏకసం , అ త న పకశ క ,
యచ , తన త లం జ న ఘటనల , ం ల స ం .
క ఘటనల సమ కం ,వ ల న గ ల క తం ,
స షం , పం . త త ల , క అంత దృ
ప ం .
ల నర ంహం ద తరం సంఘ సంస ర. 1909 కం కబ న
వ ల సం ఒక ఠ ల ( మ హన ఠ ల) ం . మ ల ం
కం ఒక ఠ ల ం న ఘనత ఆం శం లకమ ద ం .
ఎం కం అంత త ం న పబ న ఒక ం ఠ ల తప
ద ల సం క న ఠ లల ఎవ ంచ . వలం తన స ల ం
వ న బ , తన స ంత ధనం ఆ మ హన ఠ ల 13 సంవత న
య ఎ ంట . అం నప లకమ ద త జ ల
న వల అప మ గవర ం ం ఎంత శం ం .
హ స జం, త స జం వం సంస రణ దృక థం గల సం ల
రక ల పం . శ త అ రప క లన
వ కం .
లకమ ల నర ంహం ర ం న గణప నవల బ ళ రం ం ం .
ఆ శ వ క ప ర ం . లకమ ఆ న
భరతఖండం చక పద ం తం సమరం ఖ నం ం ం .
గ నం టకం ల అ ఆం శం అసం క న
దర న ం ం . ఆత కథ ప ల చకం ఠం
ం .