Szkoła Główna

Służby Pożarniczej
„Aktualne problemy
bezpieczeństwa pożarowego”
Temat wystąpienia:
„Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej
stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

PROWADZĄCY:
bryg. dr inż. Tomasz KLIMCZAK
SGSP, 19 kwietnia 2023 roku Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Budowli
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Plan wystąpienia – problematyka:

1) Normy dotyczące stałych urządzeń gaśniczych gazowych (dalsze rozważania według normy
najczęściej stosowanej w Polsce).
2) Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym.
3) Bezpieczeństwo użytkowników – warunki ewakuacji.
4) Przewietrzanie po gaszeniu.
5) Odciążenie przestrzeni chronionych.
6) Detekcja i wykrywanie pożaru.

2
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Normy dotyczące stałych urządzeń gaśniczych gazowych:

• ISO 14520-1:2023 Gazowe systemy gaśnicze -- Właściwości fizyczne i budowa systemu --
Część 1: Wymagania ogólne
• PN-EN 15004-1:2019-06 Stałe urządzenia gaśnicze. Urządzenia gaśnicze gazowe. Część 1:
Projektowanie, montaż i konserwacja
• VdS 2380pl : 2019-03 (06) Stałe urządzenia gaśnicze na gazy obojętne Projektowanie i
instalowanie
• VdS 2381pl : 2016-06 (06) Stałe urządzenia gaśnicze na gazy chlorowcopochodne
węglowodorów. Projektowanie i instalowanie
• NFPA 2001:2022 Standard on Clean Agent Fire Extinguishing Systems
• ISO 21805:2023 Wytyczne i zalecenia dotyczące projektowania, doboru i instalacji
otworów wentylacyjnych w celu ochrony integralności strukturalnej przestrzeni
chronionych gazowymi systemami gaśniczymi (nie jest normą dotyczącą projektowania i
instalowania)
3
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Należy zwrócić uwagę w szczególności na:

• Zbiorniki jak najbliżej pomieszczenia chronionego, najlepiej poza tym pomieszczeniem;
• Zbiorniki wewnątrz jedynie w celu, by zminimalizować ryzyko narażenia na pożar i wybuch;
• Jeżeli istnieje potencjalne niebezpieczeństwo wystąpienia narażenia na uszkodzenie ekspozycję lub
ingerencję osób nieupoważnionych, muszą być zapewnione odpowiednie obudowy lub osłony.
4
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym oraz wymagania dla pomieszczenia

ze zbiornikami ze środkiem gaśniczym
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

5
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym –

interpretacje przepisów….
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

6
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym –

interpretacje przepisów….
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Poniżej przykład oznaczania budowy stałego

urządzenia gaśniczego według Krajowej Oceny
Technicznej dwóch producentów:

7
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym -

rekomendacje
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

12500,00
EIS30
Samozamykacz CENTRALA
STEROWANIA
REI60
BATERIA 5500,00 22500,00 GASZENIEM
ZBIORNIKÓW Z
GAZEM GAŚNICZYM

Wnioski: REI60
• Podstawowa lokalizacja zbiorników z
REI60

19000,00

19000,00
gazem gaśniczym to odrębna strefa
pożarowa umieszczona bezpośrednio EIS30
Samozamykacz
przy strefie gaszonej – można przyjąć REI60
22500,00 5500,00

jako rozwiązanie wzorcowe.

STREFA GASZONA GAZEM

20019,47

20019,47
REI60 REI60

22500,00 15250,00 8
REI60
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym -

rekomendacje
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

12500,00
5500,00 22500,00

Wnioski:
• Jeżeli zbiorniki znajdują się w
strefie gaszonej wymagane jest

19000,00

19000,00
zawarcie w projekcie
wykonawczym (urządzenia EIS30
Samozamykacz
przeciwpożarowego) odpowiedniej REI60
22500,00 5500,00
CENTRALA
STEROWANIA
analizy przyjętego rozwiązania. GASZENIEM
BATERIA STREFA GASZONA
Pomieszczenie gaszone stanowiące ZBIORNIKÓW Z GAZEM
GAZEM GAŚNICZYM
odrębną strefę pożarową.

20019,47

20019,47
REI60 REI60

22500,00 15250,00

9
REI60
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Lokalizacja zbiorników z gazem gaśniczym -

rekomendacje BATERIA
ZBIORNIKÓW Z
CENTRALA
GAZEM GAŚNICZYM
STEROWANIA
Szkoła Główna GASZENIEM
Służby Pożarniczej

12500,00
KORYTARZ

5500,00 22500,00

Wnioski:
• Jeżeli zbiorniki znajdują się w miejscu

19000,00

19000,00
ogólnodostępnym wymagane jest ich
wygrodzenie przed dostępem osób EIS30
Samozamykacz
nieuprawnionych np. kratą siatkową. REI60
22500,00 5500,00

STREFA GASZONA GAZEM

20019,47

20019,47
REI60 REI60

22500,00

REI60
15250,00

10
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Bezpieczeństwo użytkowania pomieszczeń wyposażonych w stałe

urządzenie gaśnicze gazowe - ewakuacja
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

11
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Bezpieczeństwo użytkowania pomieszczeń wyposażonych w stałe

urządzenie gaśnicze gazowe - ewakuacja
Szkoła Główna OPRAWA
Służby Pożarniczej OŚWIETLENIA

12500,00
EIS30 AWARYJNEGO
Samozamykacz

Wnioski: 5500,00 22500,00

REI60

• Drogi ewakuacyjne należy zawsze

utrzymywać drożne, wyposażyć w
oświetlenie awaryjne i REI60 REI60
odpowiednie znaki kierunkowe w

19000,00

19000,00
celu zminimalizowania długości
przejścia ewakuacyjnego. EIS30
Samozamykacz

• Należy stosować samozamykające REI60

22500,00 5500,00

się drzwi otwierane na zewnątrz, OPRAWA

które można otworzyć od wewnątrz, OŚWIETLENIA
AWARYJNEGO
nawet w przypadku kiedy są zamknięte
z zewnątrz. STREFA GASZONA GAZEM

20019,47

20019,47
REI60 REI60

12
22500,00 15250,00

REI60
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Bezpieczeństwo użytkowania pomieszczeń wyposażonych w stałe urządzenie

gaśnicze gazowe – czas ewakuacji a zwłoka w wyzwoleniu SUG-G
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Brak rozpatrywania warunku wg 5.1 PN-EN-15004-1:

„Wyraźnie widać, iż dłuższa ekspozycja środka na działanie wysokich temperatur
spowodowałaby większe stężenie tych gazów. Typ i czułość wykrywania,
połączone z prędkością wypływu, winny być wybrane w taki sposób, by
zminimalizować czas narażenia środka na podwyższone temperatury, jeśli stężenie
produktów rozkładu ma być zminimalizowane.”

HFC-227ea rozkłada się z wytworzeniem HCl (chlorowodór) i HF (fluorowodór) w

bardzo wysokich temperaturach.

13
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Przewietrzanie po gaszeniu gazem

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

W obszarach chronionych należy zastosować:

[…]
h) Środki powodujące naturalną lub wymuszoną wentylację takich obszarów po każdym uwolnieniu środka
gaśniczego. Często konieczna będzie wentylacja wymuszona (mechaniczna – wyciągowa). Należy zachować
ostrożność, aby całkowicie rozproszyć niebezpieczną atmosferę, a nie tylko przesunąć ją w inne miejsca, ponieważ
większość środków gaśniczych jest cięższa od powietrza.
[…]

14
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Przewietrzanie po gaszeniu gazem

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Podsumowanie wymagań normy:

• Przewietrzanie na zewnątrz budynku;
• Jeżeli istnieją naturalne otwory wentylacyjne (np. okna), dopuszcza się przewietrzanie przy
wykorzystania takich środków technicznych ze wspomaganiem przez wentylatory osiowe (w zakresie
Użytkownika lub PSP – wg przyjętego scenariusza pożarowego);
• Przy braku otworów możliwych do wykorzystania należy wykonać dedykowaną instalację
przewietrzającą;
• Norma PN-EN 15004-1 nie opisuje tego typu rozwiązań, brak danych dotyczących budowy, wydajności i
innych parametrów techniczno-użytkowych;
• Wiedza techniczna, inne normy dot. powyższego zagadnienia.

15
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Przewietrzanie po gaszeniu gazem – koncepcja wg wytycznych VdS

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Główne założenia wymagań normy VdS:

• Koncepcję przewietrzania należy wykonać dla pom. chronionego i jego otoczenia;
• Ludzie z sąsiadujących obszarów nie mogą być zagrożeni;
• Odpowiedzialność za przewietrzenie oraz ponowne udostępnienie pom. do użytkowania (ew. po wykonaniu
pomiarów) należy określić w formie pisemnej;
• Kiedy część sprzętu do przewietrzania ma być zapewniona przez Straż Pożarną – konieczne są wcześniejsze
uzgodnienia;
• W małych pom. z oknem na zewnątrz – proste przewietrzanie oknem i pomiar stężenia tlenu;
• Dla niżej położonych obszarów – instalacja wyciągowa – przy czym wyklucza się wentylację bytową;
• W przypadku większych urządzeń gaśniczych konieczne może być stopniowe odprowadzanie mieszaniny
gazowej na zewnątrz przy stałym monitorowaniu stężenia środka gaśniczego w otoczeniu.

16
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Przewietrzanie po gaszeniu gazem – koncepcja wg normy ISO 21805:2023

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Przegląd wymagań normy ISO 21805:2023 Wytyczne i zalecenia dotyczące projektowania, wyboru i
instalacji otworów wentylacyjnych w celu ochrony integralności strukturalnej obudów chronionych
gazowymi systemami gaśniczymi:

„W strefach chronionych należy zapewnić środki do natychmiastowej wentylacji grawitacyjnej lub

wentylacji wymuszonej pomieszczeń po każdym rozładowaniu instalacji, w celu bezpiecznego usunięcia
ubocznych produktów pożaru i środka gaśniczego.
Często konieczna będzie wymuszona wentylacja. Należy zadbać o to, aby całkowicie rozproszyć atmosfery
niebezpieczne, a nie tylko przenieść je w inne miejsce. Należy zauważyć, że większość środków gaśniczych
jest cięższa od powietrza.”

17
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

„7.4.1 Chronione pomieszczenie zamknięte musi mieć wystarczającą wytrzymałość konstrukcyjną i

integralność w celu przyjęcia do swojego wnętrza wypływu środka gaśniczego. Musi zostać
zapewnione odciążenie w celu zapobieżenia nadmiernemu wzrostowi lub spadkowi ciśnienia w
pomieszczeniu zamkniętym.”

18
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Podstawowe wymagania dotyczące stosowania powierzchni odciążających:

• Odciążenie bezpośrednio na zewnątrz budynku;
• Obliczeniowa powierzchnia odciążająca;
• Urządzenie odciążające dostosowane do rodzaju środka gaśniczego;
• Problematyka odciążania pośredniego…

19
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym

KLAPA WENTYLACJI KLAPA

Szkoła Główna
POŻAROWEJ – NADCIŚNIENIOWA
Służby Pożarniczej SYSTEMY MIESZANE
Klapa odciążająca – co zastosować:
• Klapa odcinająca?
• Klapa wentylacji pożarowej?
• Klapa do systemów mieszanych?
• Dedykowane rozwiązanie?
KLAPA WENTYLACJI KLAPA
POŻAROWEJ – NADCIŚNIENIOWA
SYSTEMY MIESZANE

KLAPA
NADCIŚNIENIOWA
KLAPA WENTYLACJI
POŻAROWEJ –
SYSTEMY MIESZANE

20
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie pośrednie

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Podstawowe wymagania dotyczące odciążenia pośredniego:

• PN-EN 15004-1:2019-06 – nie obejmuje tego zakresu;

• Do wykorzystania pozostają inne normy, np.:

- ISO 21805:2023 Wytyczne i zalecenia dotyczące projektowania, wyboru i instalacji otworów
wentylacyjnych w celu ochrony integralności strukturalnej obudów chronionych gazowymi systemami
gaśniczymi
(Oryginalna nazwa normy: ISO 21805:2023 Guidance and recommendations on design, selection and installation of
vents to safeguard the structural integrity of enclosures protected by gaseous fire-extinguishing systems)

21
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie pośrednie

wg ISO 21805:2023
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Norma ISO 21805:2023 zawiera m.in.:

• Charakterystykę środków gaśniczych;
• Charakterystykę stref gaśniczych;
• Wytyczanie drogi odciążenia;
• Typy wentylacji odciążającej;
• Opis urządzeń wchodzących w skład urządzenia
odciążającego;
• Lokalizację otworów odciążających;
• Obliczanie powierzchni odciążającej;
• Odciążenia realizowane kaskadowo (w tym do
pomieszczeń sąsiednich);
• Przewietrzanie po gaszeniu (omówione wcześniej);
• Wytyczne eksploatacyjne i konserwacyjne.

22
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie wg VdS

2380pl : 2019-03 (06)
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Norma VdS 2380pl : 2019-03 (06) w zakresie odciążenia zawiera m.in.:

• Podstawowe wymagania dotyczące urządzeń odciążających ciśnienie;
• Rodzaje napędu i konstrukcje urządzeń odciążających ciśnienie:
- urządzenia odciążające ciśnienie niezależne od energii zewnętrznej,
- urządzenia odciążające ciśnienie zależne od energii zewnętrznej (wysterowanie pneumatyczne oraz
wysterowanie elektryczne),
• Wymagania dotyczące konstrukcyjnych właściwości urządzeń odciążających ciśnienie:
- wymagania dotyczące wykonania budowlanego kanałów służących do odciążania ciśnienia,
- wymagania przeciwpożarowe;
• Procedura obliczeń urządzeń odciążających:
- odciążanie ciśnienia bezpośrednio na zewnątrz budynku,
- odciążanie ciśnienia poprzez pomieszczenia pośrednie.

23
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie wg VdS

2380pl : 2019-03 (06)
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej OPRAWA
OŚWIETLENIA
EIS30 AWARYJNEGO
Samozamykacz

REI60

Najczęściej stosowane metody

odciążenia „nie na zewnątrz”:
REI60 REI60
• Odciążenie poprzez kanał:
KANAŁ
- Obliczyć spadek ciśnienia w kanale, ODCIĄŻAJĄCY

- Uwzględnić występujące prędkości EIS30

Samozamykacz

przepływu oraz różnice wysokości. REI60

OPRAWA
OŚWIETLENIA
AWARYJNEGO

REI60 STREFA GASZONA GAZEM

REI60

REI60 24
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie wg VdS 2380pl :

2019-03 (06) - Procedura obliczeniowa dla odciążenia do pomieszczenia pośredniego (bez
odciążenia tego pomieszczenia)
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej
Pomieszczenie pośrednie wymaga odciążenia ciśnienia na zewnątrz budynku, jeżeli suma
objętości obszaru gaśniczego i pomieszczenia pośredniego nie przekracza wartości VR:

25
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Odciążenie przestrzeni chronionych SUG gazowym – odciążenie wg VdS

2380pl : 2019-03 (06) – inne wymagania związane ze stosowaniem odciążenia
wg przedmiotowej normy
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej • Alarmowanie w części lub całości przestrzeni do której następuje odciążenie – do
uwzględnienia w scenariuszu pożarowym w działaniu SSP;

OPRAWA
OŚWIETLENIA
GARAŻ (POW. 1400 m2)
EIS30 AWARYJNEGO
Samozamykacz

REI60

REI60 REI60

KANAŁ
ODCIĄŻAJĄCY

EIS30
Samozamykacz
REI60

OPRAWA
OŚWIETLENIA
AWARYJNEGO

REI60 STREFA GASZONA GAZEM

REI60

REI60
26
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Detekcja i wykrywanie pożaru – jak spełnić definicję stałego urządzenia

gaśniczego?
Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Procedury koincydencji można realizować na różne sposoby, m.in.:

► linia czujek punktowych – linia czujek punktowych,

► czujki punktowe na pętli dozorowej przyporządkowane do grup dozorowych w obrębie
jednej strefy dozorowej (tutaj dodatkowo możliwość podziału na strefy dozorowe
przestrzeni chronionych w ramach jednego pomieszczenia),
► linia czujek punktowych – czujka zasysająca,
► 2 linie czujek punktowych – czujka zasysająca (czujka zasysająca może brać także udział w
procedurze – uwaga – procedura możliwa do zaprogramowania w wybranych sterownikach
gaszenia),
► czujka zasysająca – czujka zasysająca.

27
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Proszę o pytania

28
 „Problematyka uzgadniania dokumentacji projektowej stałych urządzeń gaśniczych gazowych”

Szkoła Główna
Służby Pożarniczej

Dziękuję za uwagę

29