H UL PG R E PE N e n TR I L LE R S V O OR S A X OF O O N

aangevuld met grepen voor de allerhoogste (gewone) tonen

door André Jansen

Soms moet je zo snel spelen dat het bijna onmogelijk is om dat met de gewone kleppen
vlekkeloos te doen, want je doel is snel en soepel te spelen, zonder bijgeluiden of extra
tonen die per ongeluk tussendoor klinken. Er zijn trucjes om het toch goed te krijgen
(al is de grootste truc natuurlijk gewoon veel oefenen).
Deze hulpgrepen maken het wel veel gemakkelijker om je speeltempo op te vijzelen.
Het inoefenen van de hulpgrepen is een lang proces, de dingen die je altijd gewend was
te doen heb je niet zo maar uit je systeem verbannen.
Echter van 2 dagen ploeteren op één hulpgreep heb je je hele verdere loopbaan als
muzikant zoveel plezier, dat het zich dubbel en dwars loont om hier tijd en energie in
te steken. Op een gegeven moment worden het gewone grepen en voelt het niet meer
als hulpgrepen.
Moeilijk is het te bepalen wanneer je welke greep moet gebruiken.
Ik heb telkens geprobeerd aan te geven welke greep op een moment het handigst is.
Hieronder staan de meest gebruikelijke.
Succes ermee!

1 HULPGREPEN

Bes Rechts (r)

De Bes rechts is de standaard Bes.

Je gebruikt hem in de regel altijd als er een C voor of nakomt.
Bovendien is hij bij de triller Bes (met de C) erg handig: je laat namelijk
de Bes ingedrukt en beweegt alleen je linker wijsvinger snel.
Ook een triller van de Bes met B is zo erg snel te doen: Je houdt de Bes
ingedrukt en beweegt de linker middelvinger heel snel.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 1
Bes met één vinger (+)

Deze Bes speel je door met één vinger twee kleppen in te drukken.
Je laat de vinger gewoon stationair staan op de 2 kleppen,
net of het een B is.
Erg handig is hij in bovenstaand voorbeeld, voor of na een G.
Maar let op: gebruik hem niet van of na een C, meestal krijg je
dan een vette blubber.

Bes met 2 wijsvingers (o)

De Bes met linker en rechter wijsvinger is ongelofelijk handig bij een

drieklank van Bes, voor of na een F.
Natuurlijk komt dat omdat je al een vinger ingedrukt hebt, daardoor
minder geblubber.
Maar let op: hij is niet handig na of voor een G of C, dan pak je namelijk
één van de vorige.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 2
De Bes met de Fis-vinger

De Bes (of Aïs) met de Fis vinger komt vaker voor dan je denkt.
Hij is erg handig bij een snelle wissel met de fis.
Met name de Aïs komt in combinatie met de Fis
vaak voor. In het stukje Für Elise (in maat 3)
is deze greep ook erg handig.
Verderop komt de Bes met de Fis greep nog een keer terug, dan in
combinatie met de C rechts.

De Bes met nog meer vingers

Het maakt eigenlijk helemaal niet zo veel uit welke kleppen van de
rechterhand je indrukt: je rechterhand zorgt ervoor dat (als alles
tenminste goed afgesteld staat) het kleine klepje van je linkerhand
ingedrukt wordt en dat is de Bes.
De klankkleur verschilt wel ietsje, maar niet de toonhoogte.
Luister gewoon wat mogelijk is.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 3
De C rechts

De C rechts is erg handig bij een B-C wisseling (zoals een triller op B)
Als je naar een A moet is wellicht de gewone slimmer en sneller, probeer
en oefen.
In de één na laatste maat pak je de C rechts, de Aïs met
de Fis klep, dat gaat razend snel, probeer het!
In de laatste maat hierboven is de greep wellicht ook handig, maar moet
je een tijdje proberen. Bij mij gaat de C met rechts net ietsje soepeler
als met de gewone greep. Of er is een klikje tussen de B en C, danwel
tussen de C en D. Luister wat het best klinkt.

De Fis met klepje

De Fis met klepje wordt zoveel mogelijk gebruikt in een chromatische

toonreeks.
Chromatisch wil zeggen telkens in halve stapjes omhoog of omlaag
Hij is lastig om aan te leren, maar de enige manier om bijvoorbeeld de 2e
maat super snel te kunnen spelen is door de Fis op deze manier te pakken.
De Fis in de laatste maat pak je weer gewoon, omdat de D er op volgt.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 4
Vingers laten staan

Soms kun je vingers laten staan.

In de bovenstaande drie gevallen laat je de rechterhand
gewoon op de D, E- of F staan. Dat klinkt veel soepeler.
Gewoon proberen of het met andere tonen ook kan.
De zwart ingekleurde laat je staan, de vinger(s)
op de grijs ingekleurde klep(pen) laat je wapperen.

Gis-Cis binding

Wanneer je van de Gis naar de Cis moet, dan

is dat heel lastig te doen met de normale Gis
klep. Gelukkig kun je, in plaats van de Gis, de
lage Cis-klep in drukken. Daardoor kun je een echte binding maken. Het
werkt ook met de lage B of Bes.
Daarnaast kun je vast de C ingedrukt houden, scheelt alweer geblubber.

G-C Binding

Je zou denken wat is hier nou moeilijk

aan: nou probeer het maar en je zult
merken dat je bijna altijd een blubbertje
hoort net voor de C. Als je de C klep ingedrukt houdt is hij meestal weg.
Dit geldt ook voor de binding G-Es, je ziet hem verderop in de G-Es
tremolo.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 5
Gis-B bindingen

Bij een snelle Gis-B wisseling

Laat je de gis klep gewoon
ingedrukt.

Eigen leuke greepjes:

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 6
2 TRILLERS en TREMOLO’S

Bij een triller heb je een heel snelle wisseling met de noot die erboven ligt, de zgn.
bovensecunde. Je trilt altijd in de toonladder omhoog, dus met de voortekens van die
toonladder. Een tremolo is hetzelfde, maar niet met één toon hoger, maar een
willekeurige andere.

C-D triller
De zwart ingekleurde klep vasthouden
en snel heen en weer bewegen met de
grijs ingekleurde klep. Dit kan met de
C 2 gestreept of met de hoge
C 3 gestreept de laatste dus met
octaafklep.

Cis-D triller
Lekker handig deze. Nog handiger dan
je denkt, want hij kan ook met de
lagere Cis 2 gestreept, dus zonder
octaafklep.

Cis-Dis triller

Je kunt de gewone grepen pakken,

maar deze zouden ook moeten kunnen
(met of zonder octaafklep), al is dat
wel een beetje afhankelijk van het
merk saxofoon.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 7
D-E triller

Hoe je de E goed moet pakken staat

verderop, de triller is maar met één
klep (deze toon is wat mager).

D-Fis tremolo

Een tremolo is eigenlijk gewoon

een triller, maar niet met de toon
erboven, zoals bij een normale
triller.
Laat de D vinger staan dus.

Es-F triller

De Es- en F klep houd je

ingedrukt en je flippert snel met
de andere 2 vingers.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 8
Es-G tremolo

De Es-klep blijft ingedrukt

en je flippert snel met de
andere 3 vingers

Fis-Gis triller

Bij de Fis Gis triller houd je

de Gis ingedrukt en beweeg je
snel de Fis vinger.

Dat zelfde systeem

gebruik je bij deze regel
ook: gewoon de Gis klep
ingedrukt houden. Doet je sax het niet bij de lage tonen? Dan moet je hem even na
laten kijken (of een andere kopen die deze verbinding wel heeft).

De As-Bes triller

Je houdt de As ingedrukt en flippert

met de Bes, niet moeilijk doen dus.

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 9
3 GRUWELIJK(e) HOGE TONEN

Vaak is niet helemaal duidelijk welke de goede grepen zijn voor de hoge tonen.
Hieronder staan ze.

Natuurlijk allemaal met octaafklep.

De quick F is vooral erg handig als je van de

C afkomt.

Voor Top tones, dus tonen die hoger zijn dan voorafgaande, zijn diverse boeken
verschenen, bijvoorbeeld die van Sigrund Rascher.
Hieronder staan er een aantal, zo van internet geplukt.
Succes ermee!!

André Jansen

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 10
Alt:

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 11
Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen
Pagina 12
Tenor:

Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen

Pagina 13
Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen
Pagina 14
Hulpgrepen voor saxofoon André Jansen
Pagina 15