YAPI ONARIM VİZE ÖDEVİ

Kirişte oluşan hasar sebebleri nelerdir?

 Deprem: Deprem sırasında kirişler yüksek kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri
altında çalışır. Bu da kirişlerde kesme çatlakları, eğilme çatlakları ve saplama
kirişlerden kaynaklanan eğilme çatlamalarına yol açabilir . Deprem hasarlarını
12

önlemek için kirişlerin yeterli dayanım, süneklik ve rijitlik sağlayacak şekilde

tasarlanması ve donatılanması gerekir.

Korozyon: Korozyon, betonarme kirişlerdeki çelik donatıların paslanması sonucu
oluşur. Korozyon, betonun karbonatlaşması veya klorür iyonlarının nüfuzu gibi
etkenlerle tetiklenebilir. Korozyon, betonun kapak atmasına, donatının kesit kaybına
ve kirişin taşıma kapasitesinin azalmasına neden olur. Korozyon hasarlarını önlemek
için betonun yeterli kalite ve kaplama kalınlığına sahip olması, donatının paslanmaya
karşı korunması ve betonun düzenli bakımı gerekir.

Yangın: Yangın, betonarme kirişlerde ısı etkisiyle meydana gelir. Yangın sırasında
betonun dayanımı ve elastisite modülü düşer, beton yüzeyinde çatlaklar ve tozumalar
oluşur. Ayrıca donatının ısınmasıyla genleşmesi ve soğumasıyla büzülmesi sonucu
betonda gerilmeler meydana gelir.
Yangın hasarlarını önlemek için betonun yangına dayanıklı olması, donatının yeterli
kaplama kalınlığı ile yangından korunması ve yangın söndürme sistemlerinin
bulunması.gerekir.

Kirişte oluşan hasar sebepleri bunlarla sınırlı değildir.

Hamza yıldırım
215130009
 Kirişlerde, genellikle eğilme ve kesme çatlakları görülmektedir.
Kiriş mesnet momentlerine deprem sırasında eklenen tersinir momentlerle
birlikte çok büyük bileşke momentleri ortaya çıkabilir.
Eğilme momentlerinden ileri gelen çatlaklar çoğunlukla mesnetlerin üst yüzünde
ve açıklıkta kesitin alt yüzünden üst yüzüne doğru eğilme çatlağı olarak kendini
gösterir.
Mesnet bölgesinde görülen kesme çatlakları moment çatlakları ile
karıştırılmamalıdır.
Kesme çatlakları kiriş uçlarında yaklaşık 45 derecelik bir açı ile kirişi alt yüzden
üst yüze doğru keserken negatif momentten kaynaklanan çatlaklar kesit üst
yüzüne yakın çekme bölgesinde oluşur.
Beton dayanımı düşükse ve kesitte yeterli enine donatı yoksa kesme çatlakları
kolayca kendini gösterir.
Çıkmalı kirişlerde görülen hasarlar da çok görülen hasarlardandır. Tersinir
yükleme halinde konsol dibinde betonda oluşan çatlakların açılıp kapanması
nedeniyle beton ezilir ve dökülür.
Donatıda kalıcı şekil değiştirmeler görülür.
KİRİŞLERDE HASAR  Eğilme altındaki bir kirişte donatının önemi büyüktür.
 Kirişin sünek davranması donatı oranı ile sağlanır.  Betonarmede çatlaklar
asal gerilmelere dik yönde oluşur,  Bu nedenle kesmenin büyük olmadığı
yerlerde eğilme çatlakları eksene diktir ve çatlak genişliği çekme bölgesinden
basınç bölgesine doğru azalır.  Donatı çatlamayı önleyemez fakat yeterli ve iyi
yerleştirilmiş donatı çatlak genişliğinin kabul edilebilir düzeyde kalmasını
sağlar.

 Yapı malzemesinin kalitesizliği veya uyumsuzluğu

 Yapı elemanlarının tasarım veya imalat hataları
 Yapıya etkiyen yüklerin hesaplanandan fazla olması
 Yapının deprem, yangın, sel gibi afetlere maruz kalması
 Yapının bakım ve onarımının ihmal edilmesi

Hamza yıldırım
215130009
saplama kirişlerin ana kirişte yarattığı hasar da sık karşılaşılan kiriş
hasarlarındandır.
Bir kolon-kiriş düğüm noktası yakınında yer alan saplama kirişi ana kiriş
üzerinde eğilme çatlamasına yol açar.
Çünkü mesnet bölgesinde eğilme serbestliği kısıtlı olan ana kiriş tali kiriş
tarafından bu noktada eğilmeye zorlanmaktadır ve hasara uğrama olasılığı
yüksektir.
Ana kirişte tali kirişten dolayı oluşan bir diğer çatlama nedeni de gerekli askı
donatısının eksik olmasıdır.
Şöyle ki, ana kirişe ortasından saplanan bir tali kiriş ana kirişe tekil yük etkisi
yapar.
Yük aktarma düzeni nedeniyle çekme bölgesine iletilen kuvvetlerin askı
donatılarıyla basınç bölgesine aktarılmaları gerekir.
Aksi halde tali kirişin ana kirişe saplandığı yerde kesme çatlağı görünümünde
çatlaklar meydana gelir.

Hamza yıldırım
215130009
Hamza yıldırım
215130009
 KİRİŞTE OLUŞAN HASARLARA YAPILABİLECEK UYGULAMA

 Yapı malzemesi seçiminde kalite ve uygunluk kriterlerine dikkat edilmesi

 Yapı elemanlarının tasarım ve imalatında standartlara ve yönetmeliklere uyulması
 Yapıya etkiyen yüklerin doğru hesaplanması ve güvenlik katsayılarının kullanılması
 Yapının deprem, yangın, sel gibi afetlere karşı dayanıklılığının artırılması
 Yapının periyodik olarak bakım ve onarımının yapılması

Betonarme binalar deprem, yangın, rötre, sünme, donatı korozyonu veya dış
yüklerin etkisiyle hasar gören binaların taşıyıcı elemanlarında bazı kusurlar ve
özellik kayıpları oluşur. Oluşan bu kusurlar bazen hemen, bazen de zamanla
yapıyı güvensiz duruma sokar. Durumuna göre onarımı mümkün olabilecek bir
hasarsa, yapı elemanı onarılır ve gerekirse tüm sistem güçlendirilir. Onarımı
mümkün görülmüyorsa başka çözümlere başvurulur. Büyük bir sıklıkla deprem
olan ülkemizde yapısal hasarlar da yoğun olarak meydana gelmekte, hasar gören
bu yapıların onarımı ve güçlendirilmesi gündeme gelmektedir. Ağır hasar gören
yapıların yıkımı söz konusu iken, az ve orta hasarlı yapıların onarımı,
gerekiyorsa güçlendirilmesi yapılabilmektedir. Hasarın durumu, yapının önemi,
onarım-güçlendirme maliyeti gibi birçok faktörün rol oynadığı yapısal hasarların
giderilmesinde yapılacak onarımın şekli ve niteliği de önem kazanmaktadır. Bu
çalışmada yapının taşıyıcı sisteme ait elemanlarından kirişler üzerinde üç tip
onarım yönteminin performanslarının (taşıma kapasitesi, rijitliği, diktülitesi ve
dayanımı vb) araştırması yapılmıştır.

Hamza yıldırım
215130009
Hamza yıldırım
215130009