IV. GAIA.

IKUS-ENTZUNEZKO HIZKUNTZAREN OSAGAIAK

1. atala. IRUDI-BANDAREN OSAGAIAK

IKUS-ENTZUNEZKO OSAGAIAK
 IRUDI BANDA
1. Planoa (irudia)
2. Imajina estatikoak
3. Idatzitako zeinuak, infografia eta animazioa
 SOINU BANDA:
4. Soinu-iturriak: ahotsa, zaratak, musika / isiltasuna

1. PLANOA

ZINEMA ETA ERREALITATEAREN INPRESIOA

IKUS-ENTZUNEZKO SUMAKETA ERREALA:

- Berezkoa, bakarra eta berehalakoa da.
IKUS-ENTZUNEZKO SUMAKETA (teknologia):
- ERAIKITAKOA: anizkoitza, errepikapena, iraunkorra (denboran iraun, betierekoa izan daiteke).
- Bi faktore nagusiak:
1. ERREALITATEAREN ILUSIOA: irudi fotografikoa
2. MUGIMENDUAREN ILUSIOA: mugimendua duen irudi fotografikoa.
Inpresioa areagotzen duten faktoreak: kolorea+ soinua.

1. ERREALITATEAREN ILUSIOA: irudi fotografikoa

(1838) Daguerrotipoa
Aurrekaria: camera obscura
Leonardo da Vinci
Louis Daguerreren eta Joseph Niépceren ikerketen emaitza.
ONDOREN argazkigintza garatu (Geroge Eastmanek pelikula
roiloa asmatu / kristala ordezkatu)

Funtzioak: munduaren ezagutza, estatus soziala eta zientziaren beharrak asebetetzea.

● Irudi fotografikoa eta ordezkatzen duen errealitaterekiko antzekotasuna

Lincoln-en erretratua argazkia, Lincoln-en erretratua,

olio-pintura Anthony Berger, 1915 George Henry Story, 1915
● (1840) Estereoskopioa -Charles Wheatstone 1851. urtean masiboki merkaturatu zen.
● Argazki baten 3. dimentsioaren ilusioa birsortzen du.

● Zein dira irudi fotografikoak dituen erronkak zinemaren “errealitatearen inpresioa”

areagotzeko?
● Kolorea

● Technicolor: Becky Sharp (La feria de la vanidad), Rouben Mamoulian (1935)

Gaur egun Agfacolor, 1939tik aurrera.

● Sakonera (hiru dimentsioak): objektiboak (angeluarhandia) + konposizioa

2. MUGIMENDUAREN ILUSIOA: mugimendua duen irudi fotografikoa
IRUDIAREN FILMAZIO-ABIADURA ETA PROIEKZIO-ABIADURA
● Eadwear Muybrigde.
● Abiapuntua:
● 1872 “zaldia mugimenduan” saiakuntza

● Ikerketen emaitza: mugimendua adierazteko 24 koadro (irudi) segundoko behar dira

● NATURALTASUNA”: obturadore-abiadura / erreprodukzio abiadura
● Zineman 24 fotograma /segundoko
● Bideoan 24 (25) frame /segundoko
● Zer gertatzen da obturadore-abiadura “naturala” aldatzen badugu?

● ERREPRODUKZIOAREN NORABIDEA: atzerantz /aurrerantz

● (1895) Louis eta August Lumière anaiak: zinematografoa (pelikula filmatu eta proiektatzen
duen gailua da).
ZURI-BELTZA ETA KOLOREA

● Kolorea
- Naturalista edo errealitatearen ilusioa birsortu.
- Kolorea manipulatu: ADIERAZPENA

● Zuri-beltza
● Egun aukera marjinala
● Ezaugarriak
● Zeintzuk dira zuri-beltza aukeratzeko arrazoiak?
● Zuri-beltza eta kolorea nahastu: efektu adierazlea

● Ad: Rumble fish, Francis Ford Coppola (1983)

● Ad: Schlindler´s list , Steven Spielberg (1993)
● Ad: Sin City, Robert Rodríguez (2005)
● Deus et Machina, Koldo Almandoz (2012)
● Film labur honetan zuri-beltza eta kolorea duten planoak elkarren jarraian azaltzen dira.
- Zeintzuk dira plano hauek?
- Kontakizunaren zein momentuan agertzen dira?
- Zein da plano hauek kontakizunean duten funtzioa? Balio adierazlerik dute?
Zergatik?
 KOADRATZEA: PLANOA ERAIKITZEA

● Ezaugarriak eta funtzioak

● Planoa / kotraplanoa

● Herenaren araua (balizko irizpidea)

● Konposizioan eragiten duten bestelako faktoreak

1. Koadroaren formatua
- Ezaugarriak
- Koadro bat beste koadro baten barruan
- Bikoiztutako irudia
2. Koadratzearen mugak
3. Koadroa: konposizioa eta irudi fotografikoaren ezaugarriak

1. IRUDIAREAN / KOADROAREN FORMATUA

Zinema pelikula formatuak

 ● Koadroaren formatua (Aspect Ratio)
Aspect Ratio (zabalera / altuera): 4:3
Formatu akademikoa: 1.33:1 (soinuarekin: 1.37:1)
Proportzioan zabaleraren 3 zati altueraren 2 zatiengatik.

Napoleon, Abel Gance (1927), Polyvision sistema

Formatu panoramikoa:
Aspect ratio: 16:9
AEB: 1.1:85 /Europa: 1.1:66

FORMATUAK ETA KONPOSIZIOA: EZAUGARRIAK

● Koadroa koadroaren barruan

● Koadroa bikoizten duen bigarren koadroa

 ● Split screen: aldiberekotasuna
- Zenbat informazio ematen diogu ikusleari?

● Koadroa koadroaren barruan: aldiberekotasuna

- Zenbat informazio ematen diogu ikusleari?

● Koadroa koadroaren barruan: bikoiztutako irudia (koadroa, ispilua…)

2. KOADRATZEAREN MUGAK

● Eremua (mugak)

● Eremuz kanpokoa
Ad: Reservoir Dogs, Quentin Tarantino (1992)
● Eremu ikusezina (otro campo) / Laugarren pareta (antzerkia):
● ARAUA/DEBEKUA: eremu honetara ezin da begirada zuzenik bideratu. Laugarren pareta
apurtzen da (ikuslearen begiradarekin topo). SALBUESPENAK (adib. aurkezleak zuzenean
begiratu dezake → entrebistatuak ez.
 - Zer gertatzen da araua hausten badugu?

Domingo, Nacho Vigalondo, 2005.

➢ Zertan jartzen dugu arreta hasieran, elkarrizketan edo erakusten den irudian?
➢ Eta amaieran?
➢ Nola erabiltzen du Vigalondok eremua /eremuz kanpokoa itxarobideak proposatu orduko?
M, el vampiro de Düsseldorf, (M - Eine Stadt sucht einen Mörder), Fritz Lang (1931), hasierako
sekuentzia narratiboa.
➢ Eremua / eremuz kanpokoa edo off-en, zuzendariak erakusten ez diguna.
➢ Zer kontatzen da sekuentzia narratibo honetan?
➢ Zein da zuzendariak eremuz kanpo uzten duen informazioa? Zer da erakusten ez diguna?
➢ Zein da ikuslearengain eragiten duen efektua?
 IV. GAIA. IKUS-ENTZUNEZKO HIZKUNTZAREN OSAGAIAK
2. ATALA. IRUDI-BANDAREN OSAGAIAK

2. IZAERA FOTOGRAFIKOA ETA KONPOSIZIOA

2.1. EREMU-SAKONERA

Hiru faktore: irisaren zabalera, objektuaren kokapena (distantzia), eta leiarraren foku-
distantzia (objektibo mota ezberdinak).
Fokatuta dagoen eremuaren distantzia (fokista)

2.2. OBJEKTIBO MOTAK, EREMU-SAKONERA ETA PERSPEKTIBAREN DISTORTSIOAK

● Foku-distantzia: sentsorea – leiarraren arteko distantzia mm-tan
1. Angeluhandia (fd txikia: 35mm baino txikiagoa den distantzia/ ikus-angelu zabala
+ 60º) → eremu zabala hartzen du.
2. Normala (fd ertaina: 35- 50 mm, eta 50º ikus-angelua)
3. Teleobjektiboa (fd handia: 75-250 mm/ ikus-angelu estua, 16º) → ez ditu eremu
zabalak hartzen.
● Objektiboaren arabera: perspektibaren gaineko distortsioa, eremu sakonera jakin bat/
ezaugarri adierazgarriak.

1. ANGELUHANDIA

(8mm-35mm) + foku-distantzia laburra eta Ikus-angelu zabala

● Eremu sakonera handia
 ● “Ojo de pez” objektiboa: (4,5-mm-8mm) oso foku- distantzia txikia eta oso ikus-angelu zabala
= 180º

2. NORMALA (35mm-50mm) + foku distantzia ertaina = ikus-angelu normala (gizakiona)

3. TELEOBJEKTIBOA (75mm -250mm) + foku-distantzia luzea = ikus-angelu estua

3.3. PERSPEKTIBA ETA KONPOSIZIOA: SAKONERA EFEKTUA

● Eremu-sakonera /perspektiba
 3.4. FOKU ALDAKETA ETA KONPOSIZIOA

● É ramos pocos, Borja Cobeaga (2005). Amaiera, 14’04” min.

4. ZOOM OBJEKTIBOA (mugimenduaren ilusioa)

● EZ DA KEMARA MUGIMENDU BAT

● Gerturatze (zoom in) / Urruntze EFEKTUA (zoom out)
● Angeluhanditik – angelu normala-teleobjektiborainoko (zoom in) /edo alderantziz (zoom out)
aldaketak, leihar bakoitzaren ezaugarriak -dimentsioak, eremu-sakonera eta distortsioak-
jarraian erakusten ditu zoomak.
● Pertsonaia edo objektua handiagoa / perspektiba ez da aldatzen (arrotza)
● E l graduado (The Graduate), Mike Nichols (1967). 1:33
● Erabileraren gaineko eztabaida:
● Ez: artifiziala, “zikina” (abiadura handiarekin egiten denean).
● Bai: abiadura baxua eta puntualki
● T he Shining (El resplandor), Stanley Kubrick (1980)
● Orokorrean: ezinbestekoa da birkoadratzea

KAMERAREN IKUSPUNTUA (ikuspuntu optikoa)

Lau ikuspuntu optiko mota daude:

- Objektiboa: gertatzen dena erakutsi (narratzailea –bitartekaria- aztarnak ezabatu).
Luna nueva (His Girl Friday), Howard Hawks, 1940.
- Subjektiboa: pertsonaia baten begiradari dagokion planoa (pertsonaiak ikusten
duena erakutsi).
Kamerak pertsonaiaren lekua hartzen du (ikuspuntu optikoa=pertsonaia):

T he lady in the lake, Robert Montgomery, 1947.

- Plano semisubjektiboa/subjektibo partziala (pertsonaiaren begirada ≠

ikuspuntu optikoa/ ondoan):
 - Ikuspuntu subjektiboaren efektua: begirada raccorda (ikuspuntu optikoa
adierazten da, kamerak ez du pertsonaiaren lekua hartzen):
A) Begira dagoen pertsonaia B) Begiratzen duena

● Interpelazioa (laugarren pareta hautsi):

- Kameraren ikuspuntu optikoa agerian
U no de los nuestros (Goodfellas), Martin Scorsese (1990)
Au bout de souffle, Jean-Luc Godard (1960)
- Objektibo irreala: enuntziatzailearen bitartekaritza agerian utzi.
C itizen Kane, Orson Welles (1941)
E ncadenados (Notorious), Alfred Hitchcock (1946)
 IV. GAIA. IKUS-ENTZUNEZKO HIZKUNTZAREN OSAGAIAK
3. ATALA. IRUDI-BANDAREN OSAGAIAK

PLANO MOTAK

1. Eskala /distantziaren arabera

2. Garaieraren arabera
3. Kameraren angeluaren arabera (ikus-angelua)
4. Mailaren arabera
5. Mugimenduaren arabera: koadro mugikorrak

1. ESKALA/DISTANTZIAREN ARABERA

● Plano oso orokorra (masterra edo panoramikoa)

● Plano orokorra → Eszena askoren hasieran, egoera eta lekua kokatzeko.

● Orokor ertaina edo amerikarra → Izakia ikusten dugu; nagusitasuna eman.

● Plano ertaina → Gerritik gorako planoa. Gizakia nabarmentzeko.

 ● Lehen plano ertaina → Sorbalden gainetiko planoa. Lehentasuna gizakiari.

● Lehen planoa → Lepotik gorako planoa. Garrantzia pertsonaiaren aurpegiari. Unerik

garrantzitsuenak nabarmentzeko.

● Oso hurbileko lehen planoa (xehetasun planoa) → Lehen planoa baino hurbilagoko planoa.
Plano detalle. Zerbait oso berezia azpimarratzeko.

2. KAMERAREN GARAIERAREN ARABERA

● Normala: begien ikuspuntua

● Gainontzekoak (altua / baxuagoa)
3. KAMERAREN ANGELUA

● Normala edo perpendikularra

● Pikatua
- Objektua baino garaiera altuagoa + 45º
beherantz. → Tentsio momentua areagotzeko.

● Kontrapikatua
- Objektua baino garaiera baxuagoa + 45º gorantz.
 ● Zenit planoa
- Objektua baino garaiera altuagoa + 90º
beherantz.

● Nadir planoa
- Objektua baino garaiera baxuagoa + 90º
gorantz

4. KAMERAREN MAILAREN ARABERA

- Normala - Zehiarra (kasu gutxi)

5. MUGIMENDUAREN ARABERA

● Irudi finkoak /koadro finkoak:

- Estatikoak (ad: Chelovek s kino-apparatom, Dziga Vertov (1929) filmaren hiriaren
aurkezpena)
- Barne mugimendua
● Koadro mugikorrak (kamera mugimenduen araberako irudiak)
Kameraren mugimendu motak / Koadro mugikor motak:
- Panoramika
- Travelling-a

PANORAMIKA

● Kamera ardatzaren gainean mugitzen da

● Panoramika horizontala (ezkerretik eskumara)

● Bertikala

● Zehiarra edo makurra

● Barridoa: Citizen Kane, Orson Welles (1941)
● Zirkularra edo biribila ( ardatzaren gaineko 360ºtakoa): Democracia, Borja Cobeaga (2013)
● Zirkulu-erdiko panoramika:
● T axi Driver, Martin Scorsese (1976)
● Kulunkako panoramika
- Ardatz nagusiaren gainean mugitzen da (barkua)
TRAVELLING-A

● Kameraren mugimendua espazioan edo altueran

● Ibilbide anitzak:
- Zuzena
- Biribila
- Bihurguneekin
- Diagonala
- Horizontala
- Bertikala
● Travelling in → Kamera gerturatu
● Travelling out → Kamera atzeratu

● Travelling in /out eta zoom-aren arteko ezberdinasunak:

Travelling in/out: Naturalagoa. Kamera mugitzen da.
Zoom-a: Artifizialagoa. Kamera ez da mugitzen. Kameraren lentea erabiltzen da.
● Travelling in eta out: Laura, Otto Preminger (1994)
● Zoom-in (eta out): The Shining (El resplandor), Stanley Kubrick (1980)
● Ikusi konparaketa erakusten duen bideoa HEMEN: https://youtu.be/14p8B0XpKFU
● Travelling bertikala

● Aldeko travellinga
- Pertsonaiaren /objektuaren mugimendua jarraitu
 ● Ibilbidea: Vertigo, Alferd Hichckock (1958)
● Mugimendu konplexuak
● Travellinga egiteko bitarteko teknikoen efektuak
- Travelling-aren euskarriak
Garabiak eta dollyak Errailen gaineko travellinga

● Streadycam-a
T he Shining, Stanley Kubrik (1980)
● Drone-a

Eskuz hartutako kamera: ezaugarriak

S even, David Fincher (1995)

PANORAMIKA ETA TRAVELLINGAREN FUNTZIOAK

- Deskribapena egitea.
- Planoa birkoadratzea.
- Plano jarraitzailea eraikitzea.
- Ikuspuntua adierazi (subjektiboa / “objektiboa”, kanpotik erakutsi).
- Mugimenduaren abiadura / erritmoa

Zein dira kamera mugimenduen ezaugarriak eta funtzioak honako hiru eszenetan?
Rear window, Alfred Hitchcock (1945)
P eeping Tom, Michael Powell (1960)
E ncadenados, Alfred Hitchcock (1946)
 IV. GAIA. IKUS-ENTZUNEZKO HIZKUNTZAREN OSAGAIAK
4. ATALA. IRUDI-BANDAREN OSAGAIAK

PLANOAREN IRAUPENA

1. Muntaketan: kate-maila
2. Hartualdi luzea
2.1. Hartualdi luzea eta eremu sakoneko muntaketa.
2.2. Hartualdi luzea eta plano sekuentzia.

1. PLANOAREN IRAUPENA MUNTAKETAN:

● Kate-maila da.
● Eszena edo sekuentzian duen funtzioa eta erritmo narratiboaren menpe dago.

2. HARTUALDI LUZEA

● Kontatu nahi denaren menpe.

● Ekintzaren denbora = hartualdiaren denbora.
Eta adibide honetan? Notting Hill, Roger Michell (1999)

2.1. a. HARTUALDI LUZEEN BIDEZ ERAIKITAKO ESZENA / SEKUENTZIA

● Eszena bat eraikitzeko, hartualdi luze bat baino gehiago elkarren ondoan doitzean
datza /edota hartualdi luze bat eta plano finkoak.
● Eszenaren kate-maila bat da, hartualdi luze edo koadratze mugikor bakoitzak
ekintzaren zati bat erakusten du.
● Ekintzaren denbora = hartualdiaren denbora.
Touch of evil , Orson Welles(1958)
Casino, Martin Scorsese (1995)

2.1. b. HARTUALDI LUZEA ETA FOKU-SAKONEKO MUNTAKETA (Orson Welles)

● Eszena bat eraikitzeko, hartualdi luze bat baino gehiago elkarren ondoan doitzean
datza.
● Eszenaren kate-maila bat da, hartualdi luze edo koadratze mugikor bakoitzak
ekintzaren zati bat erakusten du.
● Eremu-sakonera handiko objektiboa (angeluhandia) + kamera mugimendua +
birkoadratzea + pertsonaien mugimenduak
● Eszenaren iraupena = ekintzaren iraupenaren berdina.
● C itizen Kane, Orson Welles (1941 ). Haurtzaroaren eszena.
● Batzuetan, aldi berean ematen ari diren bi ekintza.
 2.2 HARTUALDI LUZEA ETA PLANO SEKUENTZIA

● Plano sekuentzia: ekintza bat hasieratik amaierara plano aldaketarik egin gabe erakutsi.
● Aurkezpen, korapiloa eta amaiera duen hartualdi luzea da
● Bi aukera: irudi finkoak (tableaux vivants) / kamera askea
● C ólera, Aritz Moreno (2013)
● KAMERA ASKATU/ aukerak areagotu. Ikuspuntu (kamera edo koadro)
mugikorra + birkoadratzea + aktoreen mugimendua + foku sakona.
● E l secreto de sus ojos, Juan José Campanella (2009)
● Hugo, Martin Scorsese (2011)
● Amaierako eszenaren plano sekuentziaren making of-a:
● Amaierako eszenaren plano sekuentzia ikusi.
● T rue Detective, (1 x 4 kapitulua), Cary Fukunaga (2014).
● Egun bideoan plano bakarrean hartutako ekintza guztia: Lipdub. Ez du balio narratiborik
/ estetikoa soilik.
● Izaera finkoa duen plano sekuentziarik erabiltzen al da gaur egun?
● 4 luni, 3 saptamâni si 2 zile, Cristian Mungiu, 2007. Film
osoa plano sekuentzian:
T he Rope, Alfred Hitchcock (1948)
8 (10) plano sekuentzia (pelikularen iraupena)
Sorbaldaren trikimailua.
Antzerkia (koreografia).
Russkiy kovcheg, Aleksandr Sukurov (2002)
Birdman: Or (The Unexpected Virtue of Ignorance), Alejandro González Iñarritu (2014)

Laburpena:
● Planoa: espazio eta denbora unitatea
● Hartualdi luzea: ekintza bat jarraian erakusten duen kamera edo koadro mugikorra.
● Eszena edo sekuentzia eraikitzeko hartualdi luze bat baino gehiago konbinatu daiteke.
● Foku sakoneko barne muntaketa Orson Welles.
● Plano sekuentzia: espazio, denbora eta ekintza unitatea (jarraitutasuna).
- Plano finkoa / plano mugikorra.
- Ekintzaren iraupena = planoaren iraupena.
- Sekuentzia oso bat /eszena bat.
● Eszena (sekuentzia): espazio, denbora eta ekintza unitatea (jarraitutasuna).
- Eszena (sekuentzia): iraupen EZBERDINAK: elipsia (ekonomia narratiboa, batzuetan
plano bat edo bi nahikoak dira), iraupen berdina edota luzeagoa.

2. IMAJINA ESTATIKOAK

● Argazkiak, izoztutako irudiak eta erretratuak

- Informatibo eta dokumentaletan: argazkiak nagusi. Izoztutako irudiak ere erabiltzen
dira.
- Fikzioan: aurrekoaz gain, erretratuaren pisua (bikoiztutako irudia)
- Adibidez: The Woman on the Window, Fritz Lang (1944) / Laura, Otto Preminger
(1944).
● Argazkiak (eta baita erretratuak)
- Kamera mugimendua edo zooma: bizitasuna eman / ikusizko erritmoaren jarioa.
● Izoztutako irudiak
- Ikusizko jarioaren bapateko eten bortitza.
- Efektu adierazgarria: Casino, Martin Scorsese (1995)
3. IDATZIZKO ZEINUAK, INFOGRAFIA ETA ANIMAZIOA

● Idatzitako testuak (zinemaren hastapenetatik):

- Testuak
- Azpitituluak

● Zeinu grafikoak / infografikoak:

● Animatutako zeinu grafikoak:
- 50. hamarkadan: grafismoa eta animatutako kredituak. Saul Bass
- A natomy of a murder, Otto Preminger (1959)
- Infografia: dokumentaletan batez ere.
● Estatikoak
- Logotipo edo markak (telebistan batez ere)
● Animazioa: eta ikus-entzunezkoeb hibridazioa
Midori, Koldo Almandoz (2006)
For(r)est in the Des(s)ert, Luiso Berdejo (2006)
Who Framed Roger Rabbit, Robert Zemeckis (1988)
The Congress, Ari Folman (2013)
 IV. GAIA. IKUS-ENTZUNEZKO HIZKUNTZAREN OSAGAIAK
5. ATALA. SOINU-BANDA

4. SOINUA

1. Soinua zineman
2. Soinu-banda
3. Soinu motak
4. Soinuen sailkapena
5. Soinuaren fidelitatea
6. Soinu-bandaren konbentzioak: narrazioaren alegiazko irudikapen naturalista
7. Soinua filmaren egite prozesuan

● SARRERA teknikoa (ez da gure esparrua). Soinua filmazio-fasean:

- Zuzeneko soinua: irudiarekin batera grabatzen da / sinkronikoa.
- Eszena bakoitzeko soinu grabaketarako mikrofonoen planifikazioa (zaratak /
ahotsak).
- Perchmana (mikrofono direkzionala): aktoreen elkarrizketak (lehentasuna).
- Perchmanaren lana argiztapenarekin eta kameraren lanarekin batera
entseguan (mikrofonoa eremuz kanpo).
● Soinu-teknikariak: mikrofono guztietatik heldutako soinua pista anitzeko
magnetofoian GRABATU.
- Soinuak pista ezberdinetan grabatzeko aukera (baina soinu guztiak dira
sinkronikoak).
- Ahotsak du lehentasuna.
● ARAZO TEKNIKOA: MIKROFONOEK ezin dute jasotzen dituzten soinu
ezberdinen arteko BEREIZKETARIK egin.
● Ezin dira aukeratutako soinuak gainontzekoengandik isolatu eta grabatu (garbiketa bat egin
daiteke, hori bai).
● Filmaketa isiltasunean / zaratak ere kontrolatu behar dira (kanpoaldean batez ere).
● Soinu-sumaketan: bereizketa egiten dugu / ikus-entzunezko sumaketan ez.
● Zine-zuzendariak: soinu bandaren MAILAKETA antolatzen du gure arreta eta sumaketa
gidatzeko.

1. SOINUA ZINEMAN

● Hastapenetako zinema ez da mutua / silentea. SOINUA du.

● Soinu jariorik gabeko irudia ez da zinema, ez da ikus-entzunezko irudi bat.
● The Jazz Singer, Alan Crosland (1927): soinudun (ahotsa edo elkarrizketak dituen) zinema.
● André Bazin: irudian sinesten dutenak / errealitatean sinesten dutenak
● Irudian sinesten dutenak: zinema silentearen aldekoak (isiltasunaren zinema /mutua)
(Charlie Chaplin, F.W. Murnau, René Clair…). Elkarrizketarik gabeko zinema / isiltasunaren
aldekoak.
Mon oncle, Jaques Tati (1958)
Columba Palumbus / Uso basatia, Koldo Almandoz (2007).
● Errealitatean sinesten dutenak:
- elkarrizketak narrazioaren ardatz nagusia dira.
- Ikus-entzunezko lengoaiaren aldaketa.
- Elkarrizketak irudiaren gainetik / irudien antolamendua elkarrizketen menpe.
- Nagusia den joera / salbuespenak:
- The Artist, Michel Hazanavicius (2011)
- Blancanieves, Pablo Berger (2012)
2. SOINU-BANDA

● Esanahiak:
- Musika merkatuan: film batean azaltzen diren melodiak edo kantak biltzen dituen
diskoa, CDa… (ez zaigu interesatzen).
● Filmaren irudi-bandarekin batera eta entzuten ditugun soinuen konbinaketa da soinu-banda.
- Soinu iturrien arteko MAILAKETA: ahotsa, zaratak eta musika.
- Soinu jario jarraitua da (irudi-bandarekin bat).
- ALDAKORRA: uneko behar adierazgarrien arabera.
- Film osoaren ERRITMO narratiboa eta emozionala.

3. SOINU MOTAK

● Soinu banda osatzen duten iturriak: ahotsa, zaratak edo soinu efektuak, eta musika.
● Sinkronikoak: sinesgarritasuna. / Ez sinkronikoak: sinesgarritasuna hautsi (ad: efektu
komikoak …).
● Ahotsa (gizakiak sortzen dituen soinu ezberdin guztiak)
- Ahotsaren nagusitasuna: logozentrismoa zineman.
- Ahalmen indartsua: ikuslearen arreta / irudiaren gaineko interpretazioa bideratzen
du elkarrizketak edo narrazioak (ad: dokumentaletako narratzaileak).
- Sarritan soinu bandan nagusi, ez beti.
● Zaratak edo soinu efektuak
- Irudian ikusten denaren oihartzuna birsortzen dute zaratek: sinesgarritasuna.
- Arreta bereganatzeko ahalmena: tentsio uneetan oso adierazgarriak dira (ad:
eremuz kanpoko soinuak).
- Giro soinua eraiki: zaraten konbinaketa / irudian ikusten duguna.
- Kontakizunari berotasuna, kolorea: zarata ugari konbinatu /isiltasunik ez.).
- Kontakizunari hoztasuna: isiltasuna nagusi, hots, zarata gutxi entzuten dira: giro
soinu pobrea (zuzeneko soinua, sarri).
● Isiltasuna: zer da? Eta nola adierazten da zineman?
- Espazio edo agertoki batek propio (bakardadean, gizakiak ez daudenean) duen
soinua da isiltasuna.
- Isiltasunak bere soinu propioa du.
- Hitzarmena: eszenaren filmazioa amaitzean, ekipoa isiltzen da eta eszenatokiari
dagozkion soinuak grabatu / filmaren soinu-bandan muntatuko da= isiltasuna.
- Ezin da soinurik gabeko irudirik egon ikus-entzunezkoetan.
● Musika
- Diegetikoa / ez diegetikoa
- Hitzarmena: musika ez diegetikoa onartzen dugu (ez da arrotza, “naturaltzat”
hartzen dugu).
- Diegetikoa: eszena sinesgarri egin / girotu.
- Ez diegetikoaren funtzioak (ikusiko ditugu):
- Girotzea besterik gabe.
- Esanahiak adierazi.
- Emozioak eragin.
- Soinu jarioaren gorabeherak.
4. SOINUEN SAILKAPENA ZINEMAN

● Zarata eta musika

5. SOINUAREN FIDELITATEA

● Soinu-efektuak eta zaratak “artifizialki” sortzen dira gehienetan / zuzenki grabatutakoak.

● soinu-bandan erabili diren soinuak, irudi-bandan azaltzen diren objektuek, pertsonaiek
edota ekintzek eragiten dituzten hotsak iradokitzeko duten gaitasuna, hots, erabilitako
hotsak egokiak diren edo ez (sinesgarriak diren edo ez).
● Soinu hitzarmen edo konbentzioak: iradokitzeko gaitasunaren menpe, sinesgarritasunaren
menpe.
Ad: tiroen soinua / laser ezpata.

6. SOINU-BANDAREN KONBENTZIOAK: NARRAZIOAREN ALEGIAZKO IRUDIKAPEN NATURALISTA

● IRUDIAREN MENPE (MAILAKETA) / irudien banda.

● “Naturaltasuna” (errealismoa) zinematografikoaren KONBENTZIOAK
● Ez dute errealitatearekin inolako harreman zuzenik, BAINA NARRAZIOA MODU
“ERREALISTATZAT” (ETA SINESGARRITZAT) IRUDIKATZEKO SORTU ZIREN.

1. ELKARRIZKETA, ZARATA ETA MUSIKAREN MAILAKETA:

- Orokorki, logozentrismoa: elkarrizketak lehen mailan, nagusi.

- Salbuespenak: ikuslearen itxarobideak libre utzi.
L ost in Translation, Sofia Coppola (2003)
- Ondorioz: soinu motaren nagusitasuna kontakizunaren behar narratibo edo
dramatikoen arabera definitzen da.

2. SOINU PERSPEKTIBA EDO SOINU-SAKONERA

- Soinuaren bidimentsionaltasuna zineman.

- Michel Chion: soinuaren espazialtasuna magnetizatzen du irudiak.
Fenomeno hau da ikus-entzunezko sumaketaren ezaugarri bat.
- Irudi-bandan ikusleak ikusten dituen soinu iturrien kokapena eta distantzia
abiapuntutzat hartuta, soinu sakonera interpretatzen du ikusleak. Soinu-
sakoneraren interpretazioa mentala da.
- Egun soinuaren hirugarren dimentsioa teknikoki birsortu daiteke (Dolby Surround) /
soinu-sakonera hitzarmen bat.
- Ikusten duguna = entzuten duguna.
- Soinuen bolumena: iturriaren kokapen espaziala iradokitzeko. Ad: kotxe ilara luze
bat erakusten duen plano orokorra.
- Soinu-sakonera konbentzio bat, EZ BETI: kontakizunaren behar narratiboak du
lehentasuna: hitzarmen hau hautsi egiten da maiz. (Ad: urrun dauden pertsonaien
elkarrizketak). 4 meses, 3 semanas y 2 días, Christian Mungiu, 2007.

3. EREMUA ETA EREMUZ KANPOKOA

- Ikuslearen arreta gidatu / itxarobideak piztu

- Beldurrezko eta thrilleretako erabilera-patroi bat da.
- D omingo, Nacho Vigalondo (2007).
 4. KODIFIKATUTAKO GIRO SOINUA / ZUZENEKO GIRO SOINUA

● Kodifikatutako giro soinua

- Hitzarmena medio, leku bati, espazio bati, dagozkion soinuen multzoa da (soinu
estereotipoak). Ad: Paris hiria, basoa gauez, hiri handi baten kale nagusia …
- Aberatsa izaten da (soinu ugari).
- Hitzarmenezko giro soinua: sinesgarria da.
- Agertokien antzeko efektua du: gertakaria espazio jakin batean kokatu eta
girotu.
- Non gaude? Eta orain?
● Zuzeneko giro soinua
- Eszena filmatzean agertokian zeuden hotsak, berezko edo jatorrizko soinua da.
BALDINTZAPEN TEKNIKOAK.
- Zuzeneko giro soinua oso pobrea da, ez du agertokia janzten.
- Pertsonaien elkarrizketak nagusi.
- Zenbaitetan zikina dela ematen du.
- Ad: 4 meses, 3 semanas y 2 días, Christian Mungiu, 2007.

5. MUSIKA EZ DIEGETIKOA ETA KONTAKIZUNAREN GARAPENA

● Zinemaren hitzarmen naturalista (onartzen dugu)

● Ez du diegesian azaltzen diren irudiekiko harreman espazial edo denboralik.
AUTONOMOA da.
● Soinu jario jarraikorren barruan ulertu behar diren funtzioak:
- Girotzea
- Edukia (soinu-motiboa)
- Puntuazio markak
- Erritmo narratiboa.
● Soinu motiboa edo leitmotiva
- Pertsonaia edo egoera batekin lotzen den musika (soinua).
- Esanahia bat eraikitzen du / itxarobideak piztu.
- Baldintzak: pertsonaia edo egoera agertzen denean musika entzutea
(errepikapena = lotura).
- The Third Man, Carol Reed (1949) (Anton Karas).
● Kanta edo doinu ezagunen erabilera.
- Ideia edo eduki jakin bat erantsi.
- Desabantailak.
- Match Point, Woody Allen (2005) (Enrico Caruso).
● Puntuazio puntuazio markak eta erritmoa (emozioak)
- Narrazioaren garapenaren erritmoa ezarri (zinema = musika). ALDAKORRA:
musika ez diegetikoa agertzen den eszena bakoitzean funtzio bat.
- Psycho, Alfred Hitchcok (1966) (Bernard Herrmann).

7. SOINUA FILMAREN EGITE PROZESUAN

● Lan egiten dugun soinu motak: zuzeneko soinua (filmazioan) / estudioan grabatutakoa
soinuak – mota askotarikoak dira- (muntaketa eta postprodukzioan).
● Prestakuntza-fasean:
- Gidoi teknikoan: eszena bakoitzeko elkarrizketak (soinu-teknikarien lana erraztu
/filmazioan planifikatzeko aukera eman).
- Propio sortutako musika konposizioaren kasuan (nondik norakoak) / Efektu berezien
ezaugarriak. AMAIERAN (irudiak muntatu eta gero).
● Soinu-bandaren efektu naturalista: errealitatearen inpresioa.
 ● Arazo teknikoa + hitzarmen naturalista: bi aukera ditu zine-zuzendariak:
1. Zuzeneko soinua erabili SOILIK (gutxieneko aukera).
2. Zuzeneko soinua + estudioan grabatutako soinuak= SOINU BANDA (aukera nagusia).

*1. ZUZENEKO SOINUA (SOILIK) (Ad: Eric Rhomer)

● Abantaila: pertsonaien arteko elkarrizketetan ardaztu ikuslearen arreta.

● Paradoxa: eszenan dagoen soinua GORDINIK jaso. OSO ERREALISTA. Eragiten duen efektua:
POBREA (soinu-banda hutsik dagoela ematen du).
● Ad: La femme de l’aviateur, Eric Rhomer (1981).
● Ad: 4 meses, 3 semanas , 2 días, Christian Mungiu (2007).

*2. AUKERA: ZUZENEKO SOINUA + ESTUDIOAN GRABATUTAKO SOINUAK

● Paradoxa: soinu-banda artifizialki osatu / filmazioan ez dauden soinuak ere bereganatzen

ditu. Sortzen duen EFEKTUA oso “naturalista” da.
● Filma girotzen den eszenatokien araberako soinu-itxarobideak betetzen ditu soinu-bandak.
● NARRAZIO NATURALISTAREN HITZARMENEN arabera eraikitako filma da. Korronte nagusia.
● Are gehiago: badira ia film osoaren soinu-banda estudioan grabatutako soinu iturriekin
eraikitzen diren pelikulak.
● Soinua muntaketa fasean
- Estudioan grabatutako soinu motak: SOINUAREN KALITATEA OSO ALTUA DA / soinua
EGOKITU daiteke.
- Ahotsa: aktoreen elkarrizketak (bikoizketa). SINKROIZAZIOA (pantaila).
Abantaila: aktoreen interpretazio lanaren baldintzak hobetu.
- Zaratak:
Propio sortutakoak.
Biltegi edo fonoteketan aldez aurretik grabatutakoak (Cdak…).
- Musika:
Filmerako propio sortutako musiken grabaketa estudioan (estudio bereziak).
Pantaila izaten dute aurrez-aurre.
Musika komertziala (bestelako musika grabaketak)