Professional Documents
Culture Documents
ყველაფერი
ნაცარტუტად
იქცევა ბოლოს
romani
inglisuridan Targmna
gvanca jobavam
გამომცემლობა
ინტელექტი
akrZaluli wignebis Taro
sagamomcemlo proeqtis avtori
gvanca jobava
Cinua aCebe
yvelaferi nacartutad iqceva bolos
CHINUA ACHEBE
THINGS FALL APART
translated by Gvantsa Jobava
redaqtori
zviad kvaracxelia
damkabadonebeli
lika sxirtlaZe
garekanis dizaineri
Teona WaniSvili
ISBN 978-9941-482-40-3
© gamomcemloba `inteleqti~, 2018.
brunavs da brunavs, farTovdeba jara Zalumad,
veRara swvdeba qor-Sevardens xma bazieris,
danawevrebul sagnebs veRar akavebs RerZi,
aRviraxsnili anarqia samyaros ebrZvis.
3
ნაწილი პირველი
თავი პირველი
7
es ambavi sakmaod didi xnis, TiTqmis oci an meti wlis
win moxda da mas Semdeg okonkvos saxeli da dideba iseve
ukideganod matulobda, rogorc tyeSi gaCenili xanZari
armatanis cxeli qarebis dros. maRali da goliaTuri
aRnagobisa gaxldaT, xSiri warbebi da ganieri cxviri ki
metad mkacr Sesaxedaobas sZenda. Zalian mZime sunTqva
sCveoda da ase ambobdnen, roca sZinavs, misi fSvinva gan-
calkevebul qoxebSi myofi colebisa da Svilebis yursac
ki swvdebao. siarulisas quslebiT miwas imdenad iSvia-
Tad exeboda, gegoneboda, zambarebi aqvs mimagrebuli da
moulodneli TavdasxmisTvis emzadebao. ai, TavdasxmiT ki
xalxs xSirad esxmoda Tavs. saubrisas odnav enas ukideb-
da da roca rameze gabrazebuli, saWiro sityvebs drou-
lad ver mouyrida Tavs, maSinve muStebs moiSveliebda.
moTminebas akargvinebdnen uniaTo adamianebi. moTminebas
akargvinebda sakuTari mama.
unoka erqva mamamiss, romelic aTi wlis win garda-
icvala da, romelmac mTeli cxovreba sizarmacesa da
mflangvelobaSi galia, xvalindel dReze fiqri ar SeeZ
lo. Tu fuli xelSi Cauvardeboda, da iSviaTad asec xde-
boda xolme, maSinve ramdenime sura palmis Rvinos SeiZen-
da, mezoblebs Semoikrebda da nadims gaaCaRebda. xSirad
uTqvams, rom, rodesac gardacvlil kacs pirze Sexedavda,
maSinve imaze fiqrobda, ramxela ugunurebaa, sanam coc
xali xar, kargi sma-Wamisa da gancxromis ufleba moiklo
kacmao. cxadia, unoka mudamdRe valebSi iyo Cafluli da
yvela mezoblisa raRac emarTa. zogis – kauris ramdenime
niJara da zogisac – sagulisxmo raodenoba.
tanad maRali, magram metad gamxdari da odnav kuziani
iyo. garda im iSviaTi SemTxvevebisa, rodesac svamda an
8
fleitaze ukravda, erTTavad mibnedili saxe da dardiani
gamometyveleba hqonda. fleitas Cinebulad flobda da
misi cxovrebis yvelaze bednieri dReebi, mosavlis aRebis
Semdgom, im or-sam Tves ukavSirdeboda, rodesac soflis
musikosebi, Cveulebisamebr, buxris Tavze dakidebul in-
strumentebs Camoxsnidnen xolme. rodesac maTTan erTad
ukravda, unokas saxe metismeti netarebisa da simSvidisgan
asxivebda. zogjer mezobeli soflidan sTxovdnen unokas
orkestrsa da maT mocekvave egvugvus, droebiT maTTan ga-
dasaxlebuliyvnen da TavianTi melodiebi eswavlebinaT.
aseT maspinZlebTan sam-oTxjer gamarTuli bazrobis gan-
mavlobaSi rCebodnen, tkbebodnen musikiT da ilxendnen.
uyvarda unokas kargi sma-Wama da Cinebul sazogadoebaSi
triali. da weliwadis is droc uyvarda, rodesac xSiri
wvimebi Sewydeboda da dilaobiT mze TvalismomWreli
brwyinvalebiT amoiwvereboda xolme. arc Zalian cxe
loda, radgan CrdiloeTidan armatanis civi da mSrali
qarebi uberavda. iyo gansakuTrebulad mkacri armatanis
wlebic, rodesac xSiri burusiT daifareboda xolme mi-
damo. xandazmulebi da bavSvebi kocons Semousxdebodnen
da Seciebul sxeuls iTbobdnen. xiblavda unokas weliwa-
dis es dro, uyvarda pirveli Zerebis gamoCenac, mSrali
amindis dadgomasTan erTad rom brundebodnen da bavSve-
bi misasalmebeli simRerebiT egebebodnen. es yvelaferi
Tavis bavSvobas axsenebda, ugzoukvlod rom daexeteboda,
lurji cis kabadonze dinjad molivlive Zeris danaxvis
molodinSi. rogorc ki erT aseT Zeras mainc hkidebda
Tvals, iwyebda mTeli grZnobiT simReras, esalmeboda So-
reuli mogzaurobidan dabrunebul frinvels da ekiTxe-
boda, qsovilis patara naWeri xom ar gamogiyolebia Sino.
9
es wlebis win xdeboda, rodesac jer kidev Wabuki iyo.
zrdasruli unoka ki metad uiRblo gamodga. siRaribe-
Si cxovrobda da misi col-Svilic mudamdRe SimSilobda.
xalxi abuCad igdebda mis usaqmurobas da daficebulic ki
hqondaT, radganac valis dabruneba ar sCveoda, fuli aRa
rasdros esesxebinaT. magram unoka im adamianebis ricxvs
miekuTvneboda, yovelTvis rom axerxeben fulis sesxebasa
da valis valze damatebas.
erT dRes mezobelma, okoiem moinaxula. unoka Tavis
Tixis sawolze miwoliliyo da fleitas amRerebda. ma-
Sinve wamoimarTa da okoies xeli CamoarTva. mezobelma
myisve gaSala iRliaSi amoCrili Txis tyavi da zed moka-
laTda. unoka ukana oTaxSi gavida da male dabrunda xel
Si atacebuli xis patara dafiT, romelzec kolas Txili,
cotaodeni niangis wiwaka da erTi natexi TeTri carci
daelagebina.
– kola maqvs, – gamoacxada unokam, isev Camojda da xis
dafa stumars gauwoda.
– didi madloba. mas, visac kola moaqvs, moaqvs si-
cocxle. magram, mgonia, rom Sen unda daamtvrio, – miugo
okoiem da dafa ukan miawoda.
– ara, vfiqrob, maTi damtvreva Sen ufro gergeba, –
erTxans amgvarad kamaTobdnen, sanam unokam kolas damt-
vrevis pativi sakuTar Tavze ar aiRo. amasobaSi okoie
carcis natexs miswvda, iatakze ramdenime xazi gaavlo da
Semdeg ki Tavisi didi TiTi moixata. kolas damtvrevas-
Tan erTad unokam winaprebs sicocxle da janmrTeloba,
mtrebisgan dacva SesTxova. miirTves da bevr rameze isa
ubres: gadauRebel wvimebze, iamebis mindvrebs rom tbo-
10
ravda, winaprebis sadidebel uaxloes nadimsa da mbainos
sofelTan garduval omze. unokas ar xiblavda omebze
laparaki. sxvaTa Soris, bunebiT mSiSara iyo da sisxlis
danaxva guls uRonebda, amitomac sityva musikaze Camoag
do da saxec maSinve gaunaTda. gonebaSi warmoidgina ikvis,
udusa da ogenes sulis SemZvreli, CaxlarTuli ritmebi,
Caesma, Tu rogor organulad SeeTvisa maT misi fleitis
JReradoba da mkafio, odnav sevdiani motivebiT Semosa.
mTliani JReradoba Zalian mxiaruli da cocxali Canda,
magram Tu gamovacalkevebdiT fleitis xmas, rome lic
drodadro Zlierdeboda da ileoda, da patar-patara
nawyvetebad davaqucmacebdiT, iolad SesamCnevi gaxdebo-
da ukidegano dardi da varami, misgan rom gamosWvioda.
okoiec musikosi iyo. ogeneze ukravda. magram, uno-
kasgan gansxvavebiT, uiRblobas ar uCioda. iamiT gamote-
nil veeberTela beRels flobda da sami coli hyavda.
male misTvis unda mieniWebinaT idemilis titulic, rome-
lic maT qveyanaSi umaRles titulebs Soris rigiT mesame
iyo. ceremonia Zalian did xarjs moiTxovda, amitom mTe-
li Tavisi saxsrebis Tavmoyras cdilobda. sinamdvileSi,
swored am mizeziT estumra igi unokas. Caaxvela da sau-
bari wamoiwyo:
– kolaTi gamaspinZlebisTvis did madlobas gixdi.
albaT Seityobdi, rom Zalian male tituls momaniWeben.
Tuki okoie am dromde ubralo da gasageb enaze sau-
brobda, Semdgomi sityvebi mTlianad andazebiT moqarga.
ibos xalxSi saubris xelovnebas didi mniSvneloba eniWe-
ba, andazebi ki erTgvari sakazmia sityvebisTvis. okoie
brwyinvale mosaubre gaxldaT. did xans uvlida garSemo
11
mTavar saTqmels, dabolos, mizanSi artyamda. mokled rom
vTqvaT, unokas sTxovda, daebrunebina kuTvnili orasi
kauri, romelic or weliwadze meti xnis win asesxa. ro-
gorc ki unoka mixvda, saiT mihyavda mis megobars saubari,
sicili autyda. icinoda didxans da xmamaRla da ogene-
saviT wkriala xmas gamoscemda, TvalebSi ki cremlebi
Casdgomoda. mis stumars gaocebisgan xma Cauwyda. bolos,
siciliT rom guli ijera, unokam saTqmels Tavi mouyara.
– im kedels Sexede, – uTxra man da miuTiTa qoxis So-
reul kedelze, romelic ise iyo gaxexili wiTeli qviSiT,
rom erTianad bzinavda, – Sexede carciT gavlebul im
zolebs. – okoiemac Tvali Seavlo Sveuli xazebis mTel
wyebas. sul xuTi jgufi iyo da TiToeuli, sul cota,
aTi xazisgan Sedgeboda. unoka dramatizebis SesaniSnavi
unariT iyo Semkuli, amitom wuTiT Seyovnda, erTi mwikvi
burnuTi Seiynosa, xmaurianad daacemina da sityva ganagr-
Zo, – TiToeuli wyeba viRacis vals gulisxmobs da Ti-
Toeuli xazi as kauris aRniSnavs. xedav, erTi kacis aTasi
kauri mmarTebs. magram ar mosula da amis gamo uTenia ar
gavuRviZebivar. vals dagib runeb, magram dRes ara. uxu-
cesebi amboben, mzis sxivebi jer fexze mdgomT miswvdeba
da Semdeg daCoqilebso. pirvel yovlisa, msxvili vale-
bi unda gavistumro. – Tqva da kidev erTi mwikvi bur-
nuTi ise mravalmniSvnelovnad Seiynosa, TiTqos swored
es gulisxmobda msxvili valebis gadaxdas. okoiem myis
gadaaxvia Tavisi Txis tyavi da iqaurobas gaecala.
unoka ise gardaicvala, arc rame tituli miuRia da ye-
lamde valebSic iyo Cafluli. amitom gasakviri araa, rom
okonkvos rcxvenoda mamis gamo. Tumca, sabednierod, es
xalxi adamians mamis ki ara, misi piradi saqmeebisTvis gan-
12
sjida. Tavidanve naTlad Canda, rom okonkvo didi saqmee-
bisTvis iyo Seqmnili. jerac axalgazrdas cxrave sofelSi
gavardnoda Zlevamosili mebrZolis saxeli. mdidari fer-
meri gaxldaT da iamiT savse or beRels flobda, axlaxan
SeerTo mesame colic. am yvelafrisTvis mas ukve ori ti-
tuli hqonda miniWebuli, da tomTa Soris gamarTul or
brZolaSi gaugonari vaJkacoba gamoeCina. ase rom, okonk-
vo, miuxedavad asakisa, misi drois yvelaze gamoCenil
kacad qceuliyo. ibos xalxi pativs scemda asaks, Tumca
maT TvalSi piradi miRwevebi metad fasobda. uxucesebis
TqmiT, bavSvi, romelic xelebs daibanda, mefeebTan er-
Tad sadilobis uflebasac moipovebda. okonkvom zedmiw-
evniT kargad daibana xelebi, amitom sufrasTan mefeebTan
da uxucesebTan erTad jdeboda. swored amitom miandes
sasikvdilod ganwiruli biWis meurveoba, romelic mis-
ma mezoblebma sofel umuofias omisa da sisxlisRvris
Tavidan asarideblad Seswires. uiRblo biWs ikemefunas
eZaxdnen.
13
თავი მეორე
14
xma TandaTanobiT siSoreSi CainTqa, samyaroSi isev mdu-
marebam daisadgura – cxovelmyofelma siCumem, romelsac
tyis milionobiT mweris sayovelTao zuzuni Tu matebda
sicocxles.
mTvariT ganaTebul RameSi ki yvelaferi sul sxva
gvarad iqneboda. midamos gaSlil mindvrebSi moTamaSe bav
Svebis Jriamuli gaayruebda, ufro mozrdilebi dawyvil-
debodnen da miCqmalul adgilebSi ganmartovdebodnen,
maTi Semxedvare xandazmulebi ki sakuTar axalgazrdobas
moigonebdnen. rogorc ibos xalxi ambobs: `roca mTvare
anaTebs, xeibarsac ki seirnoba swyuria“.
magram es Rame bneli iyo da mdumare. da umuofias
cxrave sofelSi soflis macne Tavisi ogenes TanxlebiT
uklebliv yvela mamakacs diliT bazris moedanze ga-
mocxadebisken mouwodebda. bambukis sawolze wamowoli-
li okonkvo cdilobda am sayovelTao TavSeyris SesaZlo
mizezebi warmoedgina – omi mezobel tomTan? es yvelaze
sarwmuno mizezs hgavda, magram omis ar eSinoda. igi mo-
qmedebis kaci iyo, omis kaci. mamamisisgan gansxvavebiT,
sisxli ar afrTxobda. is xom pirveli gaxldaT maT Soris,
vinc umuofias bolo brZolidan Sin adamianis TaviT xel
damSvenebuli dabrunda. da marTalia, jerjerobiT asako-
vansac ver uwodebdi, es ukve rigiT mexuTe Tavi iyo mis
angariSze. iseT gansakuTrebul SemTxvevebSi, rogoric
iyo soflis romelime saxelovani mkvidris dakrZalva,
palmis Rvinos misi kuTvnili adamianis pirveli Tavis qa-
lidan svamda xolme.
uTenia bazris moedani xalxiT gadaivso. iq aTi aTasam-
de kacs moeyara Tavi, Tumca yvela xmadabla saubrobda.
bolos da bolos, ogbuefi eziugo maT SuagulSi Cadga da
15
oTxgzis daiRriala: `umuofia kvenu!“, yoveli daZaxebi-
sas sxvadasxva mxares trialdeboda da Sekruli muStiT
TiTqosda haers kveTda. da yovel jerze aTi aTasi kaci
pasuxobda: `iaa! “ Semdeg ki samariseburma siCumem daisad-
gura. ogbuefi eziugo ubadlo oratori gaxldaT da ase-
Ti SemTxvevebisas swored mas irCevdnen mosaubred. xeli
jer TeTr Tmaze gadaisva, Semdeg TeTr wverzec Seivlo.
bolos ki marjvena iRliaSi amotarebuli da marcxena
mxarTan ganaskvuli samosi Seiswora.
`umuofia kvenu!“ – mexuTedac daiRriala da brboc
sapasuxo SeZaxiliT gamoexmaura. Semdeg ki erTi mkveT
ri moZraobiT, SepyrobiliviT gaiSvira xeli mbainos
mimarTulebiT da Cawikwikebuli, myari, TeTrad moelva-
re kbilebidan gamocra: `im velurTa naSierebma umuofias
qaliSvilis mokvla gabedes“. Semdeg Tavi dabla Camoag-
do, kbilebi daaRrWiala da daeloda, rodis Cacxrebo-
da sibrazisgan aRgznebuli brbos yru guguni. rodesac
xelaxla alaparakda, saxidan sibraze gahqroboda da mis
nacvlad raRac Rimilismagvari akiafebuliyo, bevrad
ufro sazareli da avbediTi, vidre sibraze. da mSvidad,
auRelveblad mouTxro umuofias mkvidrT, rogor mok-
les mbainos bazarSi wasuli maTi qaliSvili. `is qali,
– Tqva eziugom, – ogbuefi udos coli iyo“. – da mis
siaxloves mjdom TavCaqindrul kacze mianiSna. am dros
ganrisxebulma da sisxlmowyurebulma brbom daiRriala.
eziugos Semdeg sityva sxvebmac warmoTqves da SeTanx-
mdnen, rom moqmedebis Cveul gzas dasdgomodnen. mbainoSi
dauyovnebliv afrines elCi da SeuTvales: aerCiaT, omi
an moklulis sanacvlod erTi Wabuki da erTic ubiwo
gogona gamoegzavnaT.
16