Ειδικότητα: Φύλακας Μουσείων & Αρχαιολογικών Χώρων

Τμήμα: Β1 Εξάμηνο: Β

Ον/νυμο: Τσίνα Εβελίνα

Μάθημα: Ιστορία Τέχνης (Θ)

Θέμα: Οι ναοί της Ραβέννας (αρχιτεκτονική-ψηφιδωτά)

Η ΡΑΒΕΝΝΑ, η πόλη και οι ναοί της

O Άγιος Βιτάλιος στη Ραβέννα της Ιταλίας

Η Ραβέννα, που έχει ετρουσκικές ρίζες, γνώρισε την πρώτη ανάπτυξή της στα
χρόνια του Αυγούστου, ο οποίος έκτισε το επίνειό της Classis. Ο Ονώριος, γιος
του Θεοδοσίου, το 402, αποφάσισε να μεταφέρει τη βασιλική αυλή από το
Μιλάνο στη Ραβέννα. Η νέα πρωτεύουσα κρίθηκε ασφαλέστερη και με
ευκολότερη πρόσβαση στη θάλασσα. Η ακμή της πόλης συνεχίστηκε και τα
επόμενα χρόνια.

Η Ραβέννα απασχόλησε τον Ιουστινιανό ήδη από την περίοδο της βασιλείας του
θείου του, Ιουστίνου. Προσπάθησε με διάφορους τρόπους να στηρίξει τους
ορθόδοξους της Ιταλίας, που ζούσαν κάτω από την πίεση των αιρετικών Γότθων.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος εφαρμόστηκε ένα σύστημα έμμεσης, τις
περισσότερες φορές, χρηματοδότησης, για την ανέγερση μεγάλων ναών που θα
ήταν σε θέση να συναγωνιστούν τους ναούς των κατακτητών. Το γεγονός ότι
υπήρξε πρωτεύουσα επί πολλά χρόνια είχε ως αποτέλεσμα η πόλη να αποκτήσει
σημαντικά μνημεία, όπως το βαφτιστήρι των Ορθοδόξων, το μαυσωλείο της
Γάλλας Πλακιδίας, το μαυσωλείο του Θεοδώριχου κ.ά.. Αναμφίβολα όμως,
εξέχουσα θέση στην πόλη κατέχουν τα μνημεία της εποχής του Ιουστινιανού.

Ναός Αγίου Βιταλίου

Η Βασιλική του Αγίου Βιταλίου είναι ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα

της παλαιοχριστιανικής Βυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής στη δυτική
Ευρώπη. Φημίζεται κυρίως για τα Βυζαντινά ψηφιδωτά της, τα μεγαλύτερα και
καλύτερα διατηρημένα εκτός Κωνσταντινούπολης. Καθίσταται πασιφανές από τα
παραπάνω ότι η εκκλησία είναι τεράστιας σημασίας για τη Βυζαντινή τέχνη,
καθώς είναι η μόνη μεγάλη εκκλησία από την περίοδο του Αυτοκράτορα
Ιουστινιανού Α΄ που σώζεται ουσιαστικά ανέπαφη μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για έναν ναό με οκταγωνική κάτοψη, που περιβάλλεται από διπλή
στοά και νάρθηκα και παρουσιάζει ομοιότητες με το ναό του Αγίου Σέργιου και
Βάκχου στην Πόλη. Στο εσωτερικό του ναού κυριαρχούν και εντυπωσιάζουν τα
ψηφιδωτά και οι πολυτελείς μαρμάρινες διακοσμήσεις, ενώ τα περίτεχνα
σκαλισμένα κιονόκρανα παιχνιδίζουν με την συνεχή εναλλαγή σκιάς και φωτός.

Ο Άγιος Βιτάλιος, όμως, είναι πασίγνωστος για τις ψηφιδωτές απεικονίσεις του
Ιουστινιανού και της Θεοδώρας. Οι παραστάσεις αυτές αποτελούν ένα αρμονικό
σύνολο με τα ψηφιδωτά της αψίδας.

Το ψηφιδωτό διάκοσμο πλαισιώνουν δύο παραστάσεις που εξυμνούν το

μεγαλείο της αυτοκρατορικής αυλής και δηλώνουν την ενότητα ανάμεσα στην
ουράνια και στην επίγεια βασιλεία.

Στην παράσταση της Θεοδώρας αντίστοιχα, η γυναικεία μορφή που βρίσκεται

δεξιά της ταυτίζεται από πολλούς με την Αντωνίνα, φίλη της αυτοκράτειρας και
συζύγου του Βελισσαρίου.

Χωρίς αμφιβολία, το αισθητικό αποτέλεσμα αλλά και το ισχυρό πολιτικό μήνυμα

της παράστασης καθίστανται απολύτως προφανή.
 Ραβέννα, Βασιλική του Αγίου Απολλιναρίου in Classe

Ναός Αγίου Απολλιναρίου

O ναός αυτός ανεγέρθηκε πάνω στον τάφο του Αγίου Απολλιναρίου, πρώτου
επισκόπου και πολιούχου της Ραβέννας, ο οποίος ήρθε στην πόλη από την
Αντιόχεια στα τέλη του 2ου μ.Χ. αιώνα και οργάνωσε την τοπική χριστιανική
κοινότητα. Ο ψηφιδωτός διάκοσμος της εκκλησίας είναι της ίδιας υψηλής
αισθητικής με εκείνον του γειτονικού ναού. Στην κόγχη εντυπωσιάζει μια
αλληγορική παράσταση της Μεταμορφώσεως του Χριστού, την οποία
παρακολουθεί ο Άγιος Απολλινάριος, ενώ ανάμεσα στα παράθυρα
απεικονίζονται τα πορτρέτα των τεσσάρων τοπικών επισκόπων της Ραβέννας:
του Σεβήρου, του Ούρσου, του Εκκλησίου, και του Ουρσικίνου.

Ναός Αγίου Απολλιναρίου του Νέου

Στην ίδια περίοδο (στο μέσο του 6ου αιώνα) εντάσσονται και μερικά από τα
ψηφιδωτά που διακοσμούν τον Άγιο Απολλινάριο το Νέο. Η αφιέρωσή της στον
Άγιο Απολλινάριο έγινε τον 9ο αιώνα, όταν για λόγους ασφαλείας μεταφέρθηκε
το σκήνωμα του Αγίου από τον παραθαλάσσιο ναό του Classis.
Την εποχή της κυριαρχίας των Βυζαντινών έγιναν αλλαγές σε ορισμένες
μωσαϊκές παραστάσεις.

Τα περίφημα ψηφιδωτά
 Το μαυσωλείο της Γάλλας Πλακιδίας

ΠΗΓΕΣ: http://vizantinaistorika.blogspot.com/2014/07/blog-post_18.html