Retoryka – sztuka pięknej wymowy.

W czasie lekcji uczniowie wysłuchują przemowy oratorskiej nauczyciela, na jej podstawie

określają cechy stylu retorycznego, pracują ze słownikiem, tworząc definicje oratorstwa,
retoryki. Przygotowują w grupach tekst przemowy.

Retoryka – sztuka pięknej wymowy.

Retoryka – sztuka pięknej wymowy.

Retoryka – sztuka pięknej wymowy

1. Cele lekcji

a) Wiadomości
Uczeń:

zna definicje pojęć: oratorstwo, retoryka, styl retoryczny,

zna cechy stylu retorycznego,

poszerza zasób słownictwa,

zna środki językowe stosowane w retoryce.

b) Umiejętności
Uczeń:

kształci umiejętności stylistyczne,

uczy się wygłaszania przemowy,
potrafi wykorzystać środki językowe stosowane w retoryce,

umie pracować ze słownikiem,

umie słuchać ze zrozumieniem.

2. Metoda i forma pracy

Metoda problemowa, podająca, heureza, praca grupowa i jednostkowa.

3. Środki dydaktyczne
Podręcznik

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel wygłasza przemowę, skierowaną do klasy (załącznik 1).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zadaje pytania na temat przemowy:

W jakim stylu została wygłoszona?

Czego dotyczyła?
Jakie środki językowe zastosowano?
Jak miała podziałać na odbiorców?

2. Nauczyciel dzieli klasę na 5 lub 6 grup i prosi o odszukanie przez nie terminów
„oratorstwo” i „retoryka” w Słowniku terminów literackich i zmodyfikowaniu definicji
słownikowej (skrócenie, ujęcie sedna) na potrzeby klasowe.
3. Grupy odczytują definicje. Klasa z pomocą nauczyciela wybiera definicje najlepiej
tłumaczące dwa terminy. Uczniowie zapisują je w zeszycie, np.

ORATORSTWO – gatunek twórczości językowej obejmujący wypowiedzi przeznaczone do

publicznego wygłaszania, w starożytności uprawiane w następujących odmianach:

mowy sądowe – oskarżycielskie i obrończe

mowy doradczo‐polityczne – namawiające, odradzające
mowy okolicznościowe, popisowe dzielące się na pochwalne i ganiące.

RETORYKA – teoria i sztuka wymowy (I podręcznik – Kwintylian, I w. n.e.); trzy postulaty:
uczyć (docere), zachwycać (delectare), poruszać (movere).

4. Nauczyciel wymienia cechy stylu retorycznego i rozdaje uczniom kartki z gotową

definicją do wklejenia w zeszycie (załącznik 2).
5. Uczniowie w grupach układają tekst przemowy. Każda grupa otrzymuje inny temat:

Zaczynają się wakacje

Otwarcie nowego teatru
Mowa oskarżycielska
Mowa obrończa
Polska wstępuje do Unii Europejskiej

c) Faza podsumowująca

Przedstawiciele grup wygłaszają przemowę. Po każdej prezentacji przemowa jest oceniana

przez każdą z grup z osobna w pięciostopniowej skali – 1 oznacza: źle, 5 oznacza: bardzo
dobrze. Uczniowie z grupy, która zdobędzie największą ilość punktów, otrzymują oceny
bardzo dobre. Pozostałe grupy mogą uzyskać plusy.
5.Bibliografia
1. Mrazek H., Potaś M., To lubię. Podręcznik do języka polskiego do kl. II gimnazjum.
Ćwiczenia językowe, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000, s. 48, 49, 50.
2. Słownik terminów literackich pod red. Janusza Sławińskiego, Zakład Narodowy im.
Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1988, s. 330, 331, 432, 433, 492, 493.

6. Załączniki

a) Notatki dla nauczyciela

załącznik 1.

PRZEMÓWIENIE

Drodzy uczniowie klasy II B!

Chciałabym omówić dzisiaj z Wami niezwykle ważną kwestię. Nasza lekcja będzie okazją do
poznania nowego gatunku twórczości językowej, jaką jest oratorstwo. Wszak to temat godny
Waszego największego zainteresowania. Cechą dobrego ucznia i przyszłego, pełnoletniego
obywatela jest piękna sztuka wymowy. Zwróćcie uwagę, ile korzyści niesie ze sobą ta
dziedzina działalności językowej. Powinniście myśleć przyszłościowo i już teraz starać się
poszerzać zasób słownictwa, poznawać zasady stylistyki i gramatyki języka polskiego, aby
w przyszłości umieć przemówić w sposób, który wszystkich zadziwi i wzbudzi szacunek
licznego audytorium. Oratorem mogą zostać osoby mądre, myślące logicznie, właśnie takie
jak Wy. Może zastanawiacie się, po co mówię to wszystko. Nie jest to bezcelowe. Sztuka
oratorska pomoże Wam nie tylko w życiu dorosłym, ale zawsze wtedy, kiedy będziecie
próbować przekonać kogoś do swojej opinii czy poglądów. Rozważcie to bardzo dokładnie
i podejmijcie decyzję o rozpoczęciu nauki mów oratorskich jeszcze dziś.

załącznik 2.

STYL RETORYCZNY

monolog oratorski perswazja

- dłuższa wypowiedź - działanie impresywne

- większe audytorium - narzucanie słuchaczom przekonań

- sprawy o ogólnej publicznej ważności mówcy

- panowanie nad ich emocjami

WYMOGI STAWIANE PRZED STYLEM RETORYCZNYM:

 czystość języka – zgodność z wzorcem języka narodowego,
klarowność – logiczna kompozycja wywodów, budowa stylistyczna poszczególnych
zwrotów,
ozdobność stylu – estetyczne walory mowy, siła wyrazu, popis inteligencji, wymowność,
wzniosłość, wdzięk, wesołość.

b) Zadanie domowe
Uczniowie wykonują zadania w ćwiczeniach językowych ze strony 48 i 50.

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza
brak
Plik o rozmiarze 128.99 KB w języku polskim

Plik o rozmiarze 23.50 KB w języku polskim