400 İşlemsel Yükselteçler

12.7. ALIŞTIRMALAR

Soru 12.1 : Eviren yükselteç devresinde (Şekil 12.10) eleman değerleri R1=10K, R2 = 30K
şeklindedir. İşlemsel yükseltecin besleme gerilimleri Ucc = 16V’dur. (a) Uo/Ui gerilim
kazancını, (b) Ui = 6sinwt V ise çıkış gerilimini elde ediniz ve çiziniz. (Cevap : (a) Uo / Ui =3,
(b) Uo = 18sinwt, Şekil 12.37)

Soru 12.2 : Şekil 12.38’deki Evirmeyen yükselteç devresinde eleman değerleri R1=20K,
R2 = 20K, R3 = 40K şeklindedir. (a) Uo/Ui gerilim kazancını, (b) Ui = 4V ve Ui = 3sinwt V ise
çıkış gerilimlerini elde ediniz. (Cevap : (a) Uo / Ui =3, (b) Uo = 12V ve Uo = 9sinwt V)
R1 n
Uo +
o
p +

+
16V Uo
Ui 

wt R3
R2
16V

Şekil 12.37 Şekil 12.38

Soru 12.3 : Şekil 12.16’daki Toplama devresinde kaynak değerleri; U1 = 2V U2 = 4V,

U3 = 6sinwt, eleman değerleri R1 = R2 = R3 = 20K, Rf = 30K şeklindedir. Buna göre, çıkış
gerilimini elde ediniz ve çiziniz. (Cevap : Uo = 3  9sinwt, Şekil 12.39)

Soru 12.4 : Şekil 12.17’deki Fark yükselteç devresinde kaynak değerleri; U1 = 2V,
U2 = 5sinwt, eleman değerleri R1 = R3 = 10K, R2 = R4 = 20K şeklindedir. İşlemsel yükseltecin
besleme gerilimleri Ucc = 12V’dur. Buna göre, çıkış gerilimini elde ediniz ve çiziniz.
(Cevap : Uo = 4 + 10sinwt, Şekil 12.40)

Uo Uo

12V
12V
3V
wt wt
6V
6V
Şekil 12.39 Şekil 12.40

Soru 12.5 : Şekil 12.41’deki devrede, R1 = 4K, R2 = 2K, R3 = 6K, Ui = 4V ise çıkış geri-
limini ve giriş akımını elde ediniz. (Cevap : Uo = 6V, Ii = 1mA)
 İşlemsel Yükselteçler 401

R3

a R1 n

o
p +
+ Ii +
Ui - R2 Uo

Şekil 12.41

Soru 12.6 : Şekil 12.42’deki devrede, (a) Çıkış gerilimini (Uo) ifade ediniz, (b) R1 = 4K,
R2 = 5K, E = 4V, J = 4mA ise çıkış gerilimini elde ediniz.
(Cevap : (a) Uo = R2 J  E(R1 + R2) / R1 , (b) Uo = 11V)

R2

n

o
p +

J Uo
R1
E 
+

Şekil 12.42

Soru 12.7 : Şekil 12.43’deki devrede, R1 = 4K, R2 = 4K, R3 = 2K, R4 = 14K, Ui = 3V ise
gerilim kazancını (Uo / Ui) elde ediniz. (Cevap : Uo / Ui = 4)

R3 R4


n o
a R1 +
+
p
+ Uo
Ui - R2

Şekil 12.43
402 İşlemsel Yükselteçler

Soru 12.8 : Şekil 12.44’deki devrede, R1 = 4K, R2 = 4K, R3 = 6K, R4 = 2K, J = 1mA ise
çıkış gerilimini (Uo) ve Ix akımını elde ediniz. (Cevap : Uo = 8V, Ix = 1mA)

R2

n

o
+
p +
J
R1 Uo

R4
R3 Ix

Şekil 12.44

Soru 12.9 : Şekil 12.45’deki devrede, (a) Çıkış gerilimini (Uo) ifade ediniz, (b) R1 = 4K,
R2 = 8K, R3 = 2K, R4 = 2K, J = 2mA ise çıkış gerilimini elde ediniz.
(Cevap : (a) Uo =  J R3 (1+R1/R2 + R1/R3) , (b) Uo = 14V)

R1 a R2

R3
n

o
p +
+
J
R4 Uo

Şekil 12.45

Soru 12.10 : Şekil 12.46’daki devrede, R1 = 2K, R2 = 12K, R3 = 4K, R4 = 8K, Ui = 6sinwt V
ise çıkış gerilimini ve giriş akımını elde ediniz. (Cevap : Uo = 7.2sinwt V, Ii = 1.2sinwt mA)

a R1 b R3 c R4

+
Ii
Ui ~ R2 n  o
+
p +
Uo

Şekil 12.46
 İşlemsel Yükselteçler 403

Soru 12.11 : Şekil 12.47’deki devrede, R1 = 1K, R2 = 1K, R3 = 2K, R4 = 6K, R5 = 2K,
U1 = 4V, U2 = 1V ise çıkış akımını elde ediniz. (Cevap : Io = 3mA)
R4

R3 n
 o
p
+

R1
a
R5 Io
+
b
U1 -
R2
U2 -
+

Şekil 12.47

Soru 12.12 : Şekil 12.48’deki devrede, R1 = 6K, R2 = 2K, R3 = 2K, R4 = 4K, E1 = 4V,
E2 = 2V, E3 = 1V ise çıkış gerilimini elde ediniz. (Cevap : Uo = 7V)
R4

a R1 n

o
+
+ R2 p +
E1 b
- Uo
+
E3
E2 
 R3
+

Şekil 12.48

Soru 12.13 : Şekil 12.49’daki devrede, R1 = 3K, R2 = 12K, R3 = 2K, U = 2V ise çıkış
akımını elde ediniz. (Cevap : Io = 4mA)
R2

n1  R1
n2

p1 + o
p2 +
U R3 Io

+

Şekil 12.49
404 İşlemsel Yükselteçler

Soru 12.14 : Şekil 12.50’deki devrede, R1 = 3K, R2 = 6K, R3 = 4K, R4 = 3K, R5 = 6K,
R6 = 12K, E1 = 2V, E2 = 3V ise UA ve çıkış gerilimini elde ediniz. (Cevap: UA = 6V, Uo = 10V)
R2
R6

R1 n1
 A R3
n2

+ o
p1 + p2 +
+
+ UA
E1 + R4 Uo
 E2
 R5

Şekil 12.50

Soru 12.15 : Şekil 12.51’deki devrede, R1 = 3K, R2 = 6K, R3 = 3K, R4 = 2K, R5 = 12K,
Ui = 3V ise çıkış gerilimini (Uo) ve Ix akımını elde ediniz. (Cevap : Uo = 10V, Ix = 0.5mA)

R5

n1  R3
n2
a R1 
p1 + o
p2 +
+
+ R4
Ui Uo
- R2
Ix

Şekil 12.51

Soru 12.16 : Şekil 12.52’deki devrede, R1 = 2K, R2 = 4K, R3 = 5K, R4 = 2K, R5 = 6K,
R6 = 1K, U1 = 3V, U2 = 1V ise çıkış gerilimini (Uo) elde ediniz. (Cevap : Uo =  8V)
R6

R2
R5

R1 n1
 R3 n2
p1  o
+ +
p2
+
Uo
U1 R4
 +
U2 
+

Şekil 12.52
 İşlemsel Yükselteçler 405

Soru 12.17 : Şekil 12.53’deki devrede, R1 = 2K, R2 = 4K, R3 = 2K, R4 = 4K, R5 = 2K,
U1 = 2V, U2 = 2V ise UA, UB gerilimini ve Ix akımını elde ediniz. (Cevap : UA = 4V, UB = 6V
Ix = 1mA)
R2 R4

R1 n2
R5
n1
 R3 
A B
p2
+
p1 + +
U1 Ix


E2
+

Şekil 12.53

Soru 12.18 : İntegral alıcı devrede (Şekil 12.18) R = 50K, C = 100F şeklindedir. Kondan-
satörün başlangıç koşulu, Uc(o)=0. Devrenin girişine Şekil 12.54.a’daki gerilim uygulandığına
göre, çıkış gerilimini elde ediniz ve çiziniz. (Cevap : 0 < t < 1s  Uo(t) =2t, 1s < t < 3s 
Uo(t) =2 + 2(t1), 3s < t < 5s  Uo(t) = 2  2(t3), Şekil 12.54.b)

Ui
Uo

10V 2V

1 2 3 4 5 t(s) 1 2 3 4 5 t(s)

10V
 2V
(a) (b)
Şekil 12.54

Soru 12.19 : Şekil 12.55’deki devrede, R1 = 50K, R2 = 40K, C = 100F, U1 = 10V ve U2 = 8t V

şeklindedir. Kondansatörün başlangıç gerilimi Uc(o) = 3V ise çıkış gerilimini elde ediniz.
(Cevap : Uo(t) =3  2t  t2)
C
a R1
+

n
+ R2  o
b
U1 - +
p +
+
Uo
U2 ~

Şekil 12.55
406 İşlemsel Yükselteçler

Soru 12.20 : Türev alıcı devrede (Şekil 12.19) R = 50K, C = 30nF şeklindedir. Devrenin
girişine Şekil 12.56.a’daki gerilim uygulandığına göre, çıkış gerilimini elde ediniz.
(Cevap : Şekil 12.56.b)

Ui Uo

8V 12V
t(ms)
1 2 3 4
t(ms)
1 2 3 4
12V

(a) (b)
Şekil 12.56