VEPRIMTARI PRAKTIKE

TEMA
“Jeta e perditshme ne Shqiperine komuniste”

REZULTATET E TE NXENIT
Te pershkruajme aspekte te jetes se perditshme te shqiptareve gjate viteve te
regjimit komunist.

BURIMET
“Historia e popullit shqiptar”, vellimi IV, botimet “Toena”, fq 274-282, foto nga
internet.

NENTEMAT
 Jeta e perditshme e nxenesve ne shkolle, gjate viteve te regjimit
komunist
 Jeta e perditshme ne pune e nje puntori ose te nje fshatari, gjate viteve te
regjimit komunist
 Arkitektura dhe stili i jetes, gjate viteve te regjimit komunist
 Jeta ne bunker e diktatorit Enver Hoxha, apartamenti personal dhe 106
dhomat e tjera
 Jeta e perditshme te anetareve te Byrose Politike, te cilet jetonin ne
lagjen e Tiranes te quajtur “Blloku”

PUNOI: FABIA KAJO

Jeta e perditshme e nxenesve ne
shkolle, gjate viteve te regjimit
komunist
Gjatë viteve të regjimit komunist në Shqipëri, jeta e përditshme e nxënësve në
shkollë u ndikua shumë nga ideologjia dhe propaganda e qeverisë. Arsimi shihej
si një mjet për indoktrinimin e të rinjve me idealet komuniste dhe formimin e
tyre në qytetarë besnikë të shtetit.

Një nga ndryshimet më domethënëse që ndodhi në shkollat shqipe gjatë kësaj

periudhe ishte miratimi i një kurrikule të re që theksonte ideologjinë marksiste-
leniniste. Lëndët si historia, letërsia dhe shkencat sociale u mësuan nga një
perspektivë komuniste, me një theks të fortë në arritjet e Bashkimit Sovjetik dhe
vendeve të tjera socialiste të Evropës Lindore. Kjo do të thoshte që studentët u
mësuan ta shikonin botën përmes thjerrëzave të ideologjisë komuniste dhe ta
shihnin veten si pjesë e një kolektivi më të madh sesa si individë me interesat
dhe aspiratat e tyre unike.

Përveç theksimit ideologjik të kurrikulës, studentët i nënshtroheshin edhe

disiplinës dhe kontrollit të rreptë. Mësuesit pritej të zbatonin standarde të rrepta
të sjelljes dhe konformitetit, dhe çdo devijim nga norma u përball me ndëshkim
të ashpër. Kjo përfshinte gjithçka, nga dështimi i notave deri te rrahjet fizike,
dhe studentët shpesh detyroheshin të rrëfenin shkeljet e supozuara të tyre para
bashkëmoshatarëve të tyre si një mjet për t'i turpëruar publikisht.

Me gjithë kontrollin e rreptë të vendosur ndaj nxënësve, në shkolla ka pasur

ende momente miqësie dhe miqësie. Studentët shpesh do të formonin grupe të
lidhura ngushtë bazuar në interesa ose prejardhje të përbashkëta dhe këto grupe
ofronin një ndjenjë përkatësie dhe mbështetjeje në një mjedis përndryshe
shtypës. Ata gjithashtu do të përfshiheshin në aktivitete të të mësuarit joformal,
si leximi i librave të ndaluar ose diskutimi i temave tabu, si një mjet për të
sfiduar konformitetin e rreptë ideologjik të kërkuar nga shteti.

2
3
Jeta e perditshme ne pune e nje
puntori ose te nje fshatari, gjate viteve
te regjimit komunist
Gjatë viteve të regjimit komunist në Shqipëri, përditshmëria e një punëtori apo
fshatari ishte shumë e ndikuar nga ideologjia dhe propaganda e qeverisë.
Qeveria u përpoq të krijonte një utopi socialiste duke e shndërruar Shqipërinë në
një shtet plotësisht komunist, dhe kjo do të thoshte se jeta e punëtorëve dhe e
fshatarëve i nënshtrohej një kontrolli dhe regjimenti të rreptë.

Për punëtorët, fokusi kryesor ishte në përmbushjen e objektivave të prodhimit të

vendosur nga shteti. Fabrikat ishin në pronësi dhe operuar nga qeveria, dhe
punëtorët pritej të prodhonin mallra me një shkallë të lartë efikasiteti. Çdo
devijim nga norma përballej me dënim të ashpër, duke përfshirë gjoba, ulje në
detyrë apo edhe burgim. Punëtorët inkurajoheshin që t'i shihnin punët e tyre si
një mjet për t'i shërbyer shtetit dhe për të kontribuar për të mirën kolektive, dhe
jo si një mjet për përmbushjen personale ose vetë-shprehje.

Përveç fokusit në prodhim, punëtorët u nënshtroheshin edhe rregullave dhe

rregulloreve strikte që rregullonin jetën e tyre të përditshme. Kjo përfshinte
gjithçka, nga kodet e veshjes deri te kufizimet në udhëtime dhe aktivitetet e
kohës së lirë. Punëtorët pritej të përputheshin me një kod të rreptë të sjelljes që
theksonte disiplinën dhe besnikërinë ndaj shtetit. Çdo devijim nga ky kod shihej
si kërcënim për rendin socialist dhe trajtohej ashpër.

Për fshatarët, edhe jeta e përditshme rregullohej shumë nga shteti. Bujqësia u
kolektivizua, që do të thotë se toka dhe burimet e tjera ishin në pronësi të shtetit
dhe fshatarët pritej të punonin së bashku për të prodhuar ushqim për kolektivin.
Kjo do të thoshte se iniciativa dhe kreativiteti individual u shtyp në favor të
përshtatjes me nevojat e shtetit.

Fshatarët gjithashtu u nënshtroheshin rregullave dhe rregulloreve strikte që

rregullonin jetën e tyre të përditshme. Ata pritej të përputheshin me të njëjtat
kode veshjeje dhe standarde të sjelljes si punëtorët, dhe çdo devijim nga kjo
normë shihej si një kërcënim për rendin socialist. Fshatarët gjithashtu u

4
nënshtroheshin kontrolleve të rrepta mbi lëvizjet dhe aktivitetet e tyre, ndërsa
udhëtimet dhe format e tjera të kohës së lirë i nënshtroheshin miratimit të shtetit.

Megjithë kontrollin dhe regjimentimin e rreptë të vendosur mbi punëtorët dhe

fshatarët, kishte ende momente miqësie dhe solidariteti që u shfaqën në vendin e
punës dhe në fusha. Punëtorët dhe fshatarët shpesh do të formonin grupe të
lidhura ngushtë bazuar në interesa ose prejardhje të përbashkëta dhe këto grupe
ofronin një ndjenjë përkatësie dhe mbështetjeje në një mjedis përndryshe
shtypës. Ata gjithashtu do të përfshiheshin në aktivitete të të mësuarit joformal,
si leximi i librave të ndaluar ose diskutimi i temave tabu, si një mjet për të
sfiduar konformitetin e rreptë ideologjik të kërkuar nga shteti.

Në përgjithësi, jeta e përditshme e një punëtori apo fshatari gjatë regjimit

komunist në Shqipëri ishte e ndikuar shumë nga ideologjia dhe propaganda e
qeverisë. Theksi ishte në përshtatjen me nevojat e shtetit, me iniciativën dhe
krijimtarinë individuale të ndrydhur në favor të së mirës kolektive. Ndërkohë që
kishte momente miqësie dhe solidariteti, këto u lanë në hije nga kontrolli dhe
regjimentimi i rreptë i vendosur nga shteti.

5
6
Arkitektura dhe stili i jetes, gjate viteve
te regjimit komunist
Gjatë regjimit komunist në Shqipëri, arkitektura dhe mënyra e jetesës u ndikuan
shumë nga ideologjia socialiste e qeverisë. Qeveria synonte ta shndërronte
vendin në një utopi socialiste dhe kjo nënkuptonte vendosjen e kontrolleve të
rrepta si mbi mjedisin e ndërtuar ashtu edhe për jetën e përditshme të qytetarëve.

Arkitektura luajti një rol të rëndësishëm në shndërrimin e Shqipërisë në një shtet

socialist. Qeveria nisi një program masiv të planifikimit dhe zhvillimit urban,
me qëllim krijimin e qyteteve të reja dhe transformimin e atyre ekzistues në
metropole moderne, socialiste. Ky program synonte të fshinte të kaluarën
tradicionale, parakomuniste të Shqipërisë dhe ta zëvendësonte atë me një të
ardhme të re socialiste.

Arkitektura e kësaj periudhe karakterizohej nga një stil i zymtë funksionalist, i

cili theksonte efikasitetin dhe dobinë mbi ornamentet dhe dekorimet. Ndërtesat u
projektuan për të shërbyer një funksion specifik, si strehimi, administrimi ose
industria, dhe shpesh ndërtoheshin duke përdorur panele betoni të
parafabrikuara. Stili u ndikua nga arkitektura sovjetike dhe e tjera
europianolindore të asaj kohe dhe synonte të krijonte një identitet të ri, modern
për Shqipërinë, që ishte në përputhje me ideologjinë e saj socialiste.

Në të njëjtën kohë, jeta e përditshme e qytetarëve shqiptarë kontrollohej dhe

regjimentohej shumë. Qeveria kërkoi të krijonte një njeri të ri socialist, një njeri
i përkushtuar ndaj së mirës kolektive dhe i gatshëm të sakrifikonte dëshirat
personale për të mirën e shtetit. Qytetarët pritej të përputheshin me rregullat dhe
rregulloret strikte që rregullonin jetën e tyre të përditshme, duke përfshirë kodet
e veshjes, kufizimet në udhëtimet dhe aktivitetet e kohës së lirë, madje edhe
përdorimin e gjuhës.

Strehimi ishte një fushë veçanërisht e rëndësishme e fokusit për qeverinë gjatë
kësaj periudhe. Qeveria u përpoq të siguronte banesa me cilësi të lartë dhe të
përballueshme për të gjithë qytetarët dhe filloi një program masiv ndërtimi për të
arritur këtë qëllim. Blloqe të reja banimi u ndërtuan në të gjithë vendin, shpesh
duke shfaqur modele uniforme, funksionaliste që theksonin efikasitetin mbi

7
individualitetin. Megjithë përpjekjet e qeverisë, megjithatë, mungesa e banesave
mbeti një problem i vazhdueshëm në shumë pjesë të vendit.

Përveç banesave, qeveria u përpoq të kontrollonte edhe projektimin dhe

paraqitjen e hapësirave publike, si parqet dhe sheshet. Këto hapësira u krijuan
për të promovuar vlerat socialiste dhe për të ofruar një hapësirë për qytetarët që
të bashkohen dhe të përfshihen në aktivitete kolektive. Ato shpesh dekoroheshin
me simbole dhe propagandë socialiste dhe përdoreshin për mitingje politike,
parada dhe ngjarje të tjera që përforconin ideologjinë e qeverisë.

Në përgjithësi, arkitektura dhe mënyra e jetesës së Shqipërisë gjatë periudhës

komuniste u ndikuan shumë nga ideologjia socialiste e qeverisë. Qeveria u
përpoq të krijonte një identitet të ri, modern për Shqipërinë, që ishte në
përputhje me idealet e saj socialiste, dhe kjo nënkuptonte vendosjen e
kontrolleve të rrepta si mbi mjedisin e ndërtuar ashtu edhe për jetën e
përditshme të qytetarëve. Ndërsa përpjekjet e qeverisë u ndeshën shpesh me
rezistencë dhe skepticizëm nga qytetarët, ato megjithatë lanë një gjurmë të
qëndrueshme në arkitekturën dhe peizazhin urban të vendit.

8
Jeta ne bunker e diktatorit Enver
Hoxha, apartamenti personal dhe 106
dhomat e tjera
Gjatë periudhës komuniste në Shqipëri, diktatori Enver Hoxha kishte ndërtuar
një rrjet bunkerësh në të gjithë vendin, të cilin ai dhe bashkëpunëtorët e tij më të
afërt mund t'i përdornin si strehë të sigurt në rast sulmi. Një nga këta bunkerë, i
vendosur në kryeqytetin e Tiranës, u përdor nga Hoxha si një apartament
personal dhe shërbente si simbol i fuqisë dhe paranojës së tij.

Bunkeri është ndërtuar në vitet 1970 dhe përbëhet nga 107 dhoma të shpërndara
në pesë nivele, me një sipërfaqe totale prej rreth 2300 metra katrorë. Kompleksi
ishte projektuar për të qenë plotësisht i vetë-mjaftueshëm, me furnizimin e tij me
energji elektrike dhe ujë, sistemin e filtrimit të ajrit dhe madje edhe një kopsht
për rritjen e perimeve. Brendësia e bunkerit ishte e mobiluar me një përzierje
artikujsh luksoze dhe pjesë funksionale, me theks në sigurinë dhe komoditetin.

Banesa personale e Enver Hoxhës brenda bunkerit ndodhej në katin e dytë dhe
përbëhej nga një dhomë ndenjie, dhomë ngrënie, dhomë gjumi, banjo dhe
kuzhinë. Apartamenti ishte i dekoruar në një stil madhështor, luksoz, me
dysheme mermeri, llambadarë dhe orendi të zbukuruara. Dhoma e gjumit e
Hoxhës ishte veçanërisht luksoze, me një krevat të madh me katër postera dhe
pasqyra me kornizë ari. Apartamenti kishte gjithashtu një ballkon privat, i cili
ofronte pamje të peizazhit përreth.

Pjesa tjetër e bunkerit ishte e ndarë në një sërë dhomash, duke përfshirë dhomat
e gjumit, dhomat e mbledhjeve, një kinema, një pishinë dhe madje edhe një
poligon qitjeje. Kompleksi ishte projektuar për të akomoduar Hoxhën dhe
bashkëpunëtorët e tij në rast të një sulmi bërthamor dhe si i tillë, kishte masa të
gjera sigurie, duke përfshirë dyert e shpërthimit dhe filtrat e rrezatimit.

Pavarësisht madhështisë dhe begatisë së dukshme të bunkerit, jeta brenda nuk

ishte aspak e rehatshme. Kushtet e jetesës ishin të ngushta dhe klaustrofobike,
dhe kërcënimi i vazhdueshëm i sulmit dhe izolimi nga bota e jashtme ndikoi në
shëndetin mendor të banorëve. Vetë Hoxha qëndronte rrallë në bunker, duke
preferuar të kalonte pjesën më të madhe të kohës në vilën e tij jashtë qytetit.

9
Sot, bunkeri mbetet një simbol i fuqishëm i fuqisë dhe paranojës së Hoxhës dhe
është hapur për publikun si muze. Vizitorët mund të vizitojnë bunkerin dhe të
shohin nga afër mjedisin luksoz në të cilin do të kishin jetuar Hoxha dhe
bashkëpunëtorët e tij, si dhe zonat më funksionale të kompleksit.

Si përfundim, bunkeri i Enver Hoxhës shërben si një kujtesë e fuqishme e

regjimit shtypës që sundoi Shqipërinë gjatë periudhës komuniste. Kompleksi
ishte projektuar për të mbrojtur Enver Hoxhën dhe bashkëpunëtorët e tij në rast
të një sulmi bërthamor, por gjithashtu shërbeu si një simbol i fuqisë dhe
paranojës së tyre. Sot, bunkeri qëndron si një muze, duke u ofruar vizitorëve një
vështrim në botën e pasur dhe shtypëse të së kaluarës komuniste të Shqipërisë.

10
Jeta e perditshme te anetareve te
Byrose Politike, te cilet jetonin ne
lagjen e Tiranes te quajtur “Blloku”
Gjatë periudhës komuniste në Shqipëri, anëtarët e Byrosë Politike patën pushtet
dhe ndikim të rëndësishëm në peizazhin politik dhe social të vendit. Shumë prej
këtyre zyrtarëve të lartë jetonin në lagjen ekskluzive të Tiranës të njohur si
“Blloku”, e cila ishte e rezervuar për elitën e vendit.

Jeta e përditshme e këtyre anëtarëve të Byrosë Politike u karakterizua nga

privilegji dhe luksi, me aksesin në komoditetet dhe shërbimet më të mira që
ofronte Shqipëria. Shtëpitë në Blloku ishin disa nga më të dëshirueshmet në
vend, me dhoma të mëdha, të bollshme, pajisje moderne dhe kopshte të bukura.
Zona ishte gjithashtu shtëpia e disa prej restoranteve dhe dyqaneve më të mira
në qytet, duke u ushqyer ekskluzivisht për të pasurit dhe të fuqishmit.

Anëtarët e Byrosë Politike gëzonin një sërë përfitimesh dhe privilegjesh, duke
përfshirë aksesin në kujdesin shëndetësor privat, klubet sociale ekskluzive dhe
institucione të tjera elitare. Ata shpesh udhëhiqeshin me shoferë me makina
luksoze dhe kishin akses në arsimin më të mirë për fëmijët e tyre.

Megjithatë, jeta në Bllok nuk ishte pa sfida. Regjimi komunist i vendit ishte i
njohur për mbikëqyrjen dhe kontrollin e tij mbi jetën e qytetarëve të tij, dhe
anëtarët e Byrosë Politike nuk ishin përjashtim. Ata ishin nën vëzhgim të
vazhdueshëm nga aparati i sigurimit të shtetit, me çdo lëvizje të tyre të
monitoruar dhe nën vëzhgim.

Pavarësisht sfidave, jeta në Blloku ishte shumë e ndryshme nga ajo e

shqiptarëve të zakonshëm. Ndërsa shumica e njerëzve në vend luftuan për të
përballuar jetesën dhe për të pasur nevojat bazë, anëtarët e Byrosë Politike
jetuan një jetë luksi dhe privilegji. Ata ishin të izoluar nga betejat dhe
vështirësitë me të cilat përballeshin çdo ditë shumica e shqiptarëve, me aksesin
në ushqimin, strehimin dhe kujdesin më të mirë mjekësor.

Lagjja e Bllokut u shndërrua në simbol të teprimeve dhe korrupsionit të regjimit

komunist, me qytetarët e thjeshtë që shikojnë me zili dhe inat stilin e jetesës së
elitës së vendit. Rënia e komunizmit në Shqipëri në vitin 1990 i dha fund jetës së

11
privilegjuar të anëtarëve të Byrosë Politike, ndërsa vendi kaloi në një rend të ri
politik dhe shoqëror.

Sot, lagjja e Bllokut mbetet një simbol i fuqishëm i së kaluarës komuniste të

vendit, dhe tashmë është një destinacion popullor për turistët dhe vizitorët. Zona
është shndërruar në një lagje të gjallë dhe plot lëvizje, me një sërë dyqanesh,
restorantesh dhe institucionesh kulturore. Megjithatë, trashëgimia e Byrosë
Politike dhe teprimet e regjimit komunist mbeten pjesë e historisë dhe identitetit
të Shqipërisë.

Si përfundim, jeta e përditshme e anëtarëve të Byrosë Politike në lagjen

ekskluzive të Bllokut në Shqipëri u karakterizua nga privilegji, luksi dhe
kontrolli. Ndërsa pjesa tjetër e vendit luftonte me varfërinë dhe vështirësitë, elita
e vendit gëzonte akses në lehtësitë dhe shërbimet më të mira që Shqipëria kishte
për të ofruar. Sot, trashëgimia e regjimit komunist dhe ekseset e Byrosë Politike
mbeten pjesë e historisë dhe identitetit të Shqipërisë, ndërsa vendi vazhdon të
përballet me të kaluarën e tij dhe të ecë drejt një të ardhmeje më demokratike
dhe të barabartë..

12