Bisede Letrare

Shkelqimi dhe renia e shokut Zylo

Punoi ; Ersi
Autori : Dritor Agolli
 U lind më 13 tetor 1931 në Menkulas të rrethit të Devollit afër Korçës dhe u nda nga jeta më 3 shkurt
2017 në Tiranë. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin e Gjirokastrës, një shkollë
me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Fakultetin e Arteve në Shën Petersburg. Ka punuar shumë
kohë si gazetar në gazetën e përditshme "Zëri i popullit" dhe për shumë vjet ka qenë kryetar i Lidhjes së
Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Për 30 vite me radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet.
Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela,
romane, drama, skenarë filmash, etj. Është fitues i disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej
veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në perëndim e në lindje. Disa nga veprat e tij jane
 . Në rrugë dolla, 
 Hapat e mia në asfalt, 
 Zhurma e erërave të dikurshme
 Shtigje malesh dhe trotuare
 Mesditë
 Komisari Memo, 
 Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo,
 Njeriu i mirë, tregime 
 Nënë Shqipëri,
 Njeriu me top,
Permbajtja
Titulli mund të thotë Zylo , por heroi/narratori ynë është Demkë . Punon në Ministrinë e Kulturës së Shqipërisë dhe ka
ambicie të jetë shkrimtar. Mjerisht, ai nuk ka kohë të shkruajë, si shefat e tij - shoku Q, shoku Çemçedin dhe shoku Zylo .
Kamberi – nxirreni vazhdimisht të shkruaj raporte. Në fillim të romanit, ai është në shtëpi duke shkruar një reportazh të
gjatë, kur merr një telefon nga shoku Selman, i cili ka nevojë për të shkruar një raport tjetër. E mbaron të parën dhe bëhet
një përleshje mes shokut Zylo dhe shokut Çemçedin se kush duhet ta paraqesë. Shoku Q, shefi i tyre, ia jep shokut Zylo .
Shoku Chemchedin është i tërbuar, por nuk mund të bëjë asgjë, jo më pak sepse ai do të largohet anash.
Shoku Zylo paraqet raportin në mbledhjen e rëndësishme. Aty është Demka , i ulur pranë gruas së shokut Zylo , e cila i
thotë se sa punë ka punuar shoku Zylo për raportin. Demkës mundet vetëm të buzëqeshë në mënyrë të dobët. Raporti merr
një vlerësim të konsiderueshëm dhe shoku Zylo merr të gjitha meritat për idetë e tij brilante.
Tashmë Demkën e transferojnë në zyrën e shokut Zylo kur e shpërngulin shokun Çemçedin . Edhe një herë atij i kërkohet
të prodhojë një mori raportesh për tema të ndryshme. Këto raporte duket se lexohen në takime të rëndësishme dhe më pas
zhduken.
Me shokun Zylo si shef të ri, Demka e njeh më mirë shokun Zylo , jo më pak sepse punon me Bakirin , i cili ishte në
shkollë me shokun Zylo dhe më pas ka punuar për të. Dyshja janë të ftuar në shtëpinë e shokut Zylo për darkë dhe Bakiri e
paralajmëron atë se kur të mbërrijnë, shoku Zylo do të ketë kokën në një libër të madh dhe djali i tij Diogjeni do të punojë
me fletët e muzikës. (Djali është dhjetë vjeç dhe me sa duket ka shkruar tashmë një simfoni.) Ky është me të vërtetë rasti.
Kur Demka shkon në zyrën e shokut Zylo për të marrë shënime për projektin e radhës që duhet të realizojë, shoku Zylo i
jep një letër për të shkruar, në të cilën ai tashmë ka shkruar. Këto copa letre përmbajnë "Mendimet e shokut Zylo "
(shembull: Nëse kemi kafshë femra, pse jo edhe bimë femra, p.sh. lisi dhe lisi ? ), shënime të ndryshme që ai ka shkruar,
p.sh. për origjinën e fjalës saksofon dhe për më të vegjlit në botë. njeri dhe citate nga njerëz të ndryshëm të denjë. Ne do të
shohim më shumë nga mendimet e tij madhështore më vonë në libër. Informacioni i tij për raportin që ai dëshiron të
shkruajë Demkën është po aq i padobishëm.
Vashdimi
Jo gjithmonë gjërat shkojnë mirë për Zylon . Ai pret një ftesë për një konferencë të
rëndësishme dhe bën sikur po e pret në shtëpi. Ai rri pezull rreth qendrës së konferencave, ku
e sheh Demkën , teksa shoqëron gruan e tij, e cila ka një ftesë. Demkë sheh Zylon të shkojë
fshehurazi në kinema dhe më pas të rishfaqet në fund të konferencës, duke pretenduar se
kishte qenë atje gjatë gjithë kohës.
Përveç mendimeve të tij mësojmë edhe se Zylo ka shkruar një libër me tregime. Botuesit e
kërkuan që të botonte, por, natyrisht, ai nuk pranoi.
Është Demka i gjorë, sigurisht që e shoqëron në një ekskursion në një fshat të largët, ku u
kërkon më shumë aktivitete kulturore fshatarëve, të rraskapitur me të gjitha punët bujqësore
që duhet të kryejnë. Ai gjithashtu u kërkon atyre vlerën e bërjes së banjës.
Zylo thirret urgjentisht në Tiranë nga shoku Q dhe shpejt zbulon – shumë vonë – se Q nuk
është në favor të nxitjes së veprimtarive kulturore mbi fshatarët punëtorë. Siç u ngrit Zylo ,
kështu mund të bjerë.
Ne ndjekim rënien graduale të Zylos . Pjesa më e madhe ndodh kur Zylo urdhërohet të shkojë
me pushime për të pushuar dhe ai niset në breg të detit, ku i bashkohet jo vetëm Demka , por
shumica e personazheve të tjerë kryesorë. Ata e kalojnë kohën duke përgojuar. Kush është
brenda dhe kush është jashtë? Kush do të marrë çfarë pune? A është Zylo i dënuar? Dhe a do
të pushohet shoku Q?
Figurat letrare;
Epitete ; e vogel, emocionuse, e bukura , I
pavdekshme,llafazane, I lodhur, krenar, I zoti,te ftohte,
I zymte , te famshem, mendjemadhe,frikacake,
acaruse,mediokre, te medha , mire,
lehte,burokrat,zyrtar,kanibal etj
Metafore; Shoku Zylo donte te me fuste ne dojen e tij
dhe te me kethente ne tregim. Delfini hengri tri vese
patate. Kleopatra ciceronte mbi peme,. Adila gati sa
s’fulturoi nga gezimi . Kultura e fisnikeron njeriun. I
dha nje dush te ftohte etj.
Personazhet
 ZYLUA CUTE BABLUJA
 DEMKA TAQI
 ADILA KRYETAR I DUSHKUT
 ZENEPJA SAKO BANGO ETJ
 SHOKU Q
 ADEM ADASHI
 ARANITI
 DIOGJENI
 BAKIRI
 KLEOPATRA
 XHA MATSUNI
 SHEMSHEDINI
ANALIZE PERSONAZHI
 DEMKA ; Demka ne roman ka dy funksione. Ai eshte personazhi rrefimtar. Demka rrefen
ne veten e paredhe ne menyre ironike per bemet e eprorit te tij si dhe per bemat e te gjithe
njerzeve qe kane lidhje me eprorin e tij.Ai eshte personazhi pasqyre ne te cilen duket
portreti I plote I shokut zylo.demka eshte misherim I punebersit te te tjereve. Ai eshte nje
figure tragjike pasi ka humbur vetveten.por gjithasdhtu Demka ruan gjykimin e drejte dhe
ndjenjat humane .
 Araniti – është një nëpunës i thjeshtë në ministri. Ai përfaqëson njeriun e drejtëpërdrejtë
që guxon të zbulojë paaftësinë e eprorit. Araniti shërben si pasqyrë për paaftësinë e Zylos
dhe për dobësinë e Demkës.
 Shoku Q – është drejtues i lartë, pushtetar në socializëm. Ai përfaqëson paaftësinë dhe
megalomaninë, në luftë për pushtet me Zylon.
 Zaim Avazi, M. Krqasniqi – janë kritikë letrarë. Ata përfaqësojnë servilizmin për
përfitime personale, në momentin që nuk arrinin përfitimet e kërkuara guxonin të
kundërviheshin.
 Kleopatra – është një grua e bukur, që të gjithë i vërtiten. Ajo përfaqëson gruan lajkatare
dhe imponuese.
 Adila – është gruaja e Zylos. Ajo ishte mbështetësja më e denjë e ëndrrave karrieriste të
Zylos.
Pyetje pergjigje
Zbertheni kuptimin e titullit te ketij romani?
Shkelqimi I rreme I shokut Zylo ka si pasoje renien e
tij. Ka element ironik . Titulli fsheh ne permbajtjen
kuptimore te tij, raportin e kundershtise paftesi/
madheshti.
Cila eshte tema qe trajtohet ne roman?
Demaskimi I paaftesise se drejtuesve te shtetit
dhe I mendjemadhesise dhe deshires per fuqi, bashke
me madheshtine e tyre te rreme .
Cfare tipi perfaqeson shoku Zylo?
Shoku Zylo perfaqeson tipin e nje njeriu megaloman.
Pjesa e preferuar
Pjesa ime e preferuar e keti romani eshte kur Zylua
paraqiste studimet e esete qe ai bente. Keto ishin pjeset
qe me benin per te qeshur . Te gjitha gjerat per te cilat
Zylua fliste ishin te vertetea ,dhe ai ju jipte nje kuptim
tre madh filozofik gje e cila I bente ato me kuptime te
thella origjinale . Po ashtu ato perforcojne akoma dhe
me shume figuren qesharake te Zylos.
Mesazhi
Duhet te besojme ne vetvete dhe kurre te mos e humbasim
guxiimin:
 Besimi ne vetevete eshte nje ndjenje e forte dhe nje nder pjeset me kyc per njeriun.
Nese ne nuk kemi guxim ne vetevete ai besim zhduket dhe venitet si nje grimce
pluhri hapsionore. Cdo njeri ka guxim ne vetevete por jo te gjithe e shfaqin apo e
perdorin ate. Guximi mund te gjendet ne forma te ndryshme ne cfaredolloj situate.
Guximi mund te jete I demshem por I dobishem varet nga menyra sesi njerzit e
perdorin ate. Me ane te tij ata tregojne vlerat e tyre me te mira dhe piken e
inkurajimit e cila ju jep force, per te kaluar cdo veshtiresi te mudeshme. Gjithashtu
guximi I perdorur ne menyren dhe masen e duhur eshte tregues I vetes te
suksesshem si kunder pergjigje e ndrojtjes dhe guximit te shfrenuar. Me pak fjale ajo
qe dua te them eshte se nese njeriu ka humbur guximin ai ka humbur veteveten e tij.
Pra jepini vetes kurajo kaperceni cdo veshtiresi , kurre mos u derzoni dhe mos lejoni
askend tju shkel ose tju marr meritatt. Merrni guximin e zemres suaj dhe luftoni ne
thellesite e oqeanit blu pa asnje frike.