Autorka: Karolina Kwak

Narzędzie 3 dla kl. VI SP

Lektura nieobowiązkowa – Ewa Nowak, Pajączek na rowerze

Wprowadzenie
Niniejszy cykl trzech scenariuszy stanowi propozycję omówienia wybranych tematów, które znajdują swoje
odbicie w książce Ewy Nowak, pt. Pajączek na rowerze. Książka stwarza jednak wiele innych możliwości
do pracy z tekstem. Warto poświęcić na nią więcej lekcji (co najmniej 6), zwracając także uwagę na: relacje
między rówieśnikami, na przykład nieoczywistą przyjaźń Marceli i Oli czy Adama i Łukasza; jak również
metaforyczne znaczenie klucza (uczniowie bez trudu odnajdują klucze – wskazówki do różnych bohaterów,
na przykład kluczem w relacji Łukasza i Oli są wspólnie spędzany czas, wspólnota doświadczeń i budowane
zaufanie).
Pierwszy scenariusz: W pajęczynie pytań klucz do prawdy znajdziemy, bo świat opisany w lekturze dobrze
zrozumieć chcemy – może stanowić wprowadzenie w treść lektury. Koncentruje się na wskazaniu głównych
zagadnień poruszanych w lekturze oraz przedstawieniu ich w formie nielinearnej notatki. Porządkuje świat
przedstawiony utworu.
Scenariusz drugi: Co robić, gdy smutek w nas gości z powodu wielkiej miłości? – skupia uwagę przede
wszystkim na relacji głównych bohaterów Oli i Łukasza – rodzącym się między nimi uczuciu, choć ma
również na celu zwrócenie uwagi na przedstawione w książce więzi między rodzicami i dziećmi, a także te –
budowane i burzone – przez dorosłych.
Ostatni scenariusz: Dlaczego czasem źle „gramy” z tymi, których kochamy? – porusza kwestię rozwodu
rodziców, temat często tabuizowany, choć bardzo ważny dla dzieci, zwłaszcza z rodzin niepełnych lub
patchworkowych. Traktuje również o trudnych relacjach z dorosłymi oraz braku wzajemnego zrozumienia.
Podczas omawiania książki Ewy Nowak najważniejsze ogniwo lekcji powinna stanowić rozmowa.
Warto stworzyć uczniom możliwość wypowiedzenia własnego zdania, podzielenia się wątpliwościami,
polemizowania z rówieśnikami.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Scenariusze lekcji

Temat 1.: W pajęczynie pytań klucz do prawdy znajdziemy, bo świat opisany w lekturze dobrze zrozumieć
chcemy. (1-2 lekcji)

Cele lekcji: uczeń wskazuje główne problemy poruszone w książce; uświadamia sobie, że książki
odpowiadają na ważne pytania; formułuje opinię na temat lektury oraz jej bohaterów; porządkuje świat
przedstawiony utworu; charakteryzuje sposób prowadzenia narracji; wyjaśnia tytuł; sporządza notatkę w
ciekawej formie.

Faza wstępna: spontaniczne wyrażanie opinii o książce.

Pytania do uczniów: Czy waszym zdaniem warto było przeczytać książkę? Co wam się w niej podobało, co
nie? Czy uważacie, że książka była ciekawa?
Autentyczne wypowiedzi uczniów:
„Ja przeczytałem w jeden dzień 120 stron, tak mnie ta książka wciągnęła.”
„Bardzo mnie denerwowała ta książka, a szczególnie mama Oli, która ciągle się na kogoś obrażała.”
„Bo mama Oli musiała sobie radzić sama. Może było jej ciężko…”
„Ta książka jest jednowymiarowa. Tak jakby nie było normalnych rodzin, tylko wyłącznie rozbite. A
przecież są szczęśliwe rodziny.”
„Nie zgodzę się z Pauliną. Bohaterowie mieli podobną sytuację – mieszkali tylko z mamami, ale dzięki
temu nawzajem się wspierali.”
„Ja chwilami miałam wrażenie, że ktoś wszedł do mojej głowy, że to ja mówię.” [Dlaczego? Możesz
wyjaśnić?] „No bo ja ostatnio też nie mogę dogadać się z rodzicami. Mama ciągle na mnie krzyczy i ma o
coś pretensje.”
Pytanie do uczniów: A co możecie powiedzieć o narracji? Na co wskazują tytuły rozdziałów?
Narracja jest prowadzona z perspektywy głównych bohaterów: Oli i Łukasza. Takie też są tytuły rozdziałów
– naprzemiennie: Ola, Łukasz. Narrator jest trzecioosobowy, ale nie wszechwiedzący. Wie tyle, ile jest w
stanie zauważyć bohater. Autorka często stosuje mowę pozornie zależną. Dlatego w kluczowych sytuacjach
czytelnik jest zaskakiwany podobnie jak bohater.

Faza zaangażowania: porządkowanie informacji o świecie przedstawionym.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej poniższe rysunki – załącznik 1., inicjuje rozmowę.

Rysunek 1. ( klucz) – pytania do uczniów: Z jakim wydarzeniem opisanym w książce kojarzy wam się
klucz? Do czego służą klucze? Czy pojawiające się na początku książki klucze – przedmioty mogą mieć
jakieś znaczenie w kontekście całego utworu?
Klucze otwierają akcję utworu. Znajduje je Ola Mróz – główna bohaterka książki. Warto przeczytać ich
opis, początkowy fragment pierwszego rozdziału (druga strona tekstu, od słów: „Tak, to były klucze. Chyba
ważne, był ich cały pęk…” do: „Nie miały żadnych znaków szczególnych, niczego, co by ułatwiło
odnalezienie ich właściciela albo miejsca, które otwierają”1. – załącznik 2.) Okazuje się, że zgubił je Łukasz.
Tomaszewski, który właśnie się przeprowadził. Kluczem można coś otworzyć lub zamknąć. Klucz może
symbolizować tajemnicę lub jej odkrycie; znalezienie drogi do kogoś; poznanie. Czytelnik znajduje w
książce wiele wskazówek. Ola i Łukasz, zaprzyjaźniając się, odkrywają przed sobą swoje tajemnice.
Poznają się, a dzięki wspólnocie doświadczeń (ojcowie założyli nowe rodziny, choć Łukasz na początku
książki jeszcze tego nie wie) nawzajem się wspierają i budują – dojrzałą, jak na jedenastolatków – więź
opartą na szczerości i zaufaniu.
Rysunek 2. (pajęczyna) – pytanie do uczniów: Jaki związek z książką ma pajęczyna?
Ola bardzo bała się pająków. Z kolei Łukasz uwielbiał je obserwować i fotografować. Znał i potrafił
rozpoznać różne gatunki pająków. Pajęczyna jest niczym sieć znaczeń. Umieśćmy w niej najważniejsze
tematy, które zostały poruszone w książce. Narysujmy notatkę w kształcie pajęczyny.
Nauczyciel rysuje notatkę na tablicy, uzupełniając ją propozycjami podawanymi przez uczniów.
Działania różnicujące: dla uczniów z dysfunkcjami można przygotować gotowe szablony – załącznik 3.

Przykładowa notatka:

1
E. Nowak, Pajączek na rowerze, Kraków 2018, s.6.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wypełniając pajęczynę słowami, warto na bieżąco je wyjaśniać, np. „przełamywanie stereotypów” –
stereotyp chłopca i dziewczynki: Ola jest aktywna, porywcza, uwielbia sport, w kwestiach spornych
wykorzystuje swoją siłę – bije się z chłopakami; Łukasz jest wrażliwy, pisze wspaniałe wypracowania,
fotografuje świat przyrody, jest drobny i słaby fizycznie, nienawidzi w-f-u. Stereotyp kobiety-babci (z
kokiem i piekącej ciasteczka) – babcia Oli jest aktywna i ciekawa świata. Zapisuje się do domu kultury na
kursy – języka angielskiego i obsługi komputera; kupuje laptop i odkrywa magię Internetu; poznaje w sieci
nowych znajomych, a dzięki licytacji na Allegro – pana Jana; rejestruje się elektronicznie na wizyty
lekarskie; szuka przepisów kulinarnych; sprzedaje niepotrzebne przedmioty.
Rysunek 3. (jabłko) – pytania do uczniów: Z jaką sytuacją ma związek ten owoc? A może ktoś pamięta
jego nazwę?
Jabłko – malinówka – pojawia się w książce dwa razy. To ulubiony owoc Oli. Kiedy podczas oglądania
Króla Lwa mama Oli przynosi na talerzyku dwa jabłka, najwyraźniej nie zauważywszy, że jedno jest obite,
oboje – Ola i Łukasz – sięgają po tę „gorszą” malinówkę. W jednej z rozmów mama wyjaśnia Oli: „Miłość
to jest coś takiego, że jak masz dwie rzeczy – lepszą i gorszą, to tę lepszą oddasz temu, kogo kochasz”.2
Malinówka jest więc w książce symbolem miłości (nie serce!).
Rysunek 4. (rower) – pytania do uczniów: W których momentach rower pojawia się w książce? Do kogo
należy? Jaki ma związek z tytułem?
Rower należy do Oli. Dziewczynka uwielbia na nim jeździć i próbuje nauczyć tej sztuki Łukasza. Wydaje
się, że bezskutecznie. Kiedy jednak chłopiec odkrywa, że ojciec go okłamał (nie powiedział mu, że ma nową

2
Tamże, s. 154

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
żonę (mówił, że to koleżanka z pracy) i będzie miał z nią dziecko, Łukasz był przekonany, że tata wróci do
niego i mamy), wskakuje na rower i odjeżdża. Ucieka, od ojca i tego, co bardzo boli.
Znaczenie tytułu: „Pajączek na rowerze” to najpewniej Ola, która lubi jeździć na rowerze, i którą Łukasz
pieszczotliwie nazywa pajączkiem. Uczniowie doszukują się w tytule (i warto im na to pozwolić) obecności
obojga bohaterów: Łukasza, który lubi pająki i stroni od roweru oraz Oli, która bez swojego jednośladu nie
wyobraża sobie życia, za to jej zachowanie wykazuje symptomy arachnofobii.

Faza podsumowania:
Na koniec warto zapisać jeszcze miejsca, w których rozgrywa się akcja utworu: Warszawa, Gdańsk
(zakończenie utworu), Mazury (wyjazd Łukasza z tatą i panią Iwoną) oraz bohaterów:

Warto również posłuchać opinii uczniów na temat bohaterów książki.

Pytanie do uczniów: Którego bohatera polubiliście najbardziej, dlaczego?
Wypowiedzi uczniów: „Najbardziej lubię Olę Mróz, ponieważ jest bardzo aktywna i silna. Ma ostry
charakter. Jest też bardzo ładna. I umie oddać chłopakowi.”
„Najbardziej lubię Olę, bo lubi jeździć na rowerze, tak jak ja.”
„Moją ulubioną bohaterką była babcia Oli, ponieważ była bardzo nowoczesna. Pomimo niezadowolenia
córki, nie poddawała się i próbowała dopasować się do reszty świata: zapisała się na kurs języka
angielskiego i kurs komputerowy. Uważam, że to bardzo ciekawa postać.”
„Najbardziej lubię Łukasza, ponieważ jest mądry. Dobrze mu idzie w nauce. Uwielbia pająki, lubi
fotografować, nie boi się wyzwań.”
„Najbardziej lubię panią Iwonę. Była miła i pomysłowa. Pozwalała Łukaszowi na rzeczy, których normalnie
nie robił ze swoją mamą. Przy niej Łukasz czuł się normalnie, a nie ciągle kontrolowany. Była towarzyska i
nawet gdy się źle czuła, to i tak była pogodna.”

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uwaga: Przed zadaniem pracy domowej warto wyświetlić stronę internetową autorki, jak również wspólnie
obejrzeć krótkie relacje ze spotkań autorskich z Ewą Nowak:
https://www.youtube.com/watch?v=MB2kEbMrOWE
https://www.youtube.com/watch?v=i8pUCoGKMgU

Zadanie domowe: Wejdź na stronę internetową ewanowak.com i znajdź jak najwięcej informacji o autorce
Pajączka na rowerze. Najciekawsze / najważniejsze z nich przedstaw w ciekawej formie notatki.

Przykładowe notatki uczniów:

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Załączniki do scenariusza 1.

Załącznik 1.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Załącznik 2.

Załącznik 3.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Temat 2.: Co robić, gdy smutek w nas gości z powodu wielkiej miłości?

Cele lekcji: uczeń wskazuje różne rodzaje więzi między bohaterami; zabiera głos w rozmowie o miłości
między bohaterami lektury; uczy się wyrażać uczucia za pomocą słów i symboli; wykonuje plakat.

Działania różnicujące – przed lekcją ogłaszamy zadanie dla chętnych: Przedstaw w ciekawej formie
graficznej etapy znajomości Oli i Łukasza.

Faza wstępna: gromadzenie informacji.

Nauczyciel zapisuje na tablicy lub wyświetla zdanie:

„Miłość to jest coś takiego, że jak masz dwie rzeczy – lepszą i gorszą, to tę lepszą
oddasz temu, kogo kochasz.”
Uczniowie powinni rozpoznać wypowiedź mamy Oli oraz przywołać kontekst (scenariusz 1. – rozmowa o
rysunku 3.).
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Kto kogo kocha w książce Ewy Nowak?
Zapisuje na tablicy wskazywane przez uczniów pary bohaterów. Jeśli dzieci skupią się tylko na uczuciu
łączącym Olę i Łukasza, należy zwrócić uwagę na więzi między rodzicami i dziećmi, babcią i wnuczkami,
siostrami. Uczniowie notują w zeszytach:

Faza zaangażowania: rozmowa o emocjach opisanych w lekturze, o różnych odcieniach miłości.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Rozmowę rozpoczynamy od omówienia etapów znajomości Oli i Łukasza. Warto wyświetlić na tablicy
multimedialnej prace uczniów (zadanie dodatkowe).

Przykłady prac:

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Pytanie do uczniów: Jak opowiedzielibyście historię uczucia Oli i Łukasza? Czy to rzeczywiście miłość?
Uczniowie z pewnością zwrócą uwagę na to, że na początku dzieci nie lubiły się, zapewne również dlatego,
że mamy (przyjaciółki z liceum) nakazały im razem spędzać czas i tak planowały zajęcia, aby dzieci często
się spotykały. Na początku bardzo to złościło Olę i Łukasza, ale po pewnym czasie okazało się, że zaczynają
się coraz lepiej rozumieć i lubić. W końcu nie potrafili sobie już wyobrazić, że mogliby się nie widywać.
Bardzo się zaprzyjaźnili. Nawiązali bliską więź. Ważne etapy znajomości: lekcja języka polskiego, na której
Łukasz udaje, że nie ma zdania, by nie skompromitować Oli, której praca jest bardzo słaba; dyskoteka i
wspólny taniec na gazecie; potarganie przez Olę kartki przekazanej przez Adama; wspólne oglądanie Króla
Lwa i sięgnięcie po obitą malinówkę; rozmowa o rozwodzie rodziców; pierwszy pocałunek; rozstanie
spowodowane przeprowadzką Łukasza do Gdańska; poszukiwanie Łukasza przez Olę na portalach
internetowych poświęconych pająkom.
Miłość taty Łukasza (Makarego) i pani Iwonki:
Pytanie do uczniów: Co myślicie o nowym związku taty Łukasza?
Łukasz poznaje panią Iwonkę podczas wyjazdu na Mazury. Ojciec przedstawia mu ją jako koleżankę z
pracy. Dużo później okazuje się (Łukasz dowiaduje się tego od siostrzeńca kobiety, Tomka), że pani Iwona

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
jest nową żoną taty i spodziewa się dziecka. Kobieta jest bardzo miła, trudno jej nie lubić, a Makary
wyjątkowo się o nią troszczy; odwołuje nawet spotkanie z synem, kiedy ona źle się czuje.
Więź łącząca rodziców i dzieci:
Pytanie do uczniów: Jak oceniacie rodziców Oli i Łukasza? Czy myślicie, że kochali swoje dzieci?
Ola Mróz – Anna Mróz
Mama Oli (Anna) jest bohaterką najmniej lubianą przez dzieci. Jest opisywana z perspektywy córki, która
czuje się traktowana przez nią niepoważnie (Ola ma starszą siostrę Basię, z którą mama rozmawia o
wszystkim i której na wszystko pozwala) i niesprawiedliwie. Anna Mróz nie potrafi się również porozumieć
ze swoją matką – narzeka, że musi się babcią opiekować, bo ta, ze względu na swój wiek już sobie nie radzi.
Gdy jednak okazuje się, że babcia Oli jest bardzo samodzielna i nowoczesna, mamie również się to nie
podoba. Jest dorosła, a czasem zachowuje się jak niegrzeczne dziecko, np. gdy zamiast tradycyjnego sernika
babcia piecze na swoje imieniny tiramisu z przepisu, który znalazła na forum internetowym, Anna obraża
się i swoim zachowaniem psuje wszystkim uroczystość.
Mama ciągle od Oli czegoś wymaga lub czegoś jej zabrania. O wszystko ma pretensje. A jednak, kiedy Ola
nie wraca znad Wisły na czas, szaleje ze zmartwienia. Gdy dziewczynka pyta ją, czym jest miłość, wyjaśnia
jej z czułością to, co najważniejsze. Z pewnością więc nie można powiedzieć, że mama Oli nie kocha.
Zresztą pod koniec książki otwarcie sobie o tym mówią.
Łukasz Tomaszewski – Beata
Łukasz mieszka z mamą. Nie zawsze dobrze się dogadują, bo mama ciągle mu przypomina o ćwiczeniu stóp
i noszeniu aparatu ortodontycznego. Wydaje się też wcale go nie rozumieć. Wygania go na podwórko, do
kolegów, choć on woli spędzać czas inaczej. Nie ma jednak wątpliwości, że kocha syna. Troszczy się o
niego, chce dla niego jak najlepiej. Sytuacja, której doświadcza, przerasta ją jednak (są w książce fragmenty,
w których bohaterka płacze).
Łukasz Tomaszewski – Makary Tomaszewski
Tata Łukasza jest lekarzem i pracuje w Libanie, potem wraca do Warszawy, ale Łukasz z mamą
przeprowadzają się do innego mieszkania. Tata pozwala Łukaszowi na wszystko, w przeciwieństwie do
mamy – niczego od niego nie wymaga. Czas spędzany z nim (i z panią Iwonką) to czas zabawy. Z tatą
można o wszystkim porozmawiać, na luzie. Łukasz czuje, że tata go rozumie i kocha. Łatwiej jednak kochać
od czasu do czasu, bez brania odpowiedzialności za drugą osobę i mierzenia się z codziennością.
Uwaga: Choć tematyka tutaj poruszana wydaje się dość skomplikowana, nie należy się bać rozmowy. Dzieci
wspaniale reagują, kiedy czują, że traktuje się je poważnie. Potrafią słuchać, wyciągać wnioski i
wypowiadać się bardzo dojrzale.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Faza podsumowująca: informacje o plakacie.
Na koniec nauczyciel prosi uczniów o wykonanie projektu plakatu odnoszącego się do treści lektury i
zatytułowanego Różne odcienie miłości, na podstawie którego – samodzielnie, w parach lub trzyosobowych
zespołach – na kolejnej lekcji uczniowie wykonają poster . Wyświetla na tablicy multimedialnej (i omawia)
informację o plakacie – załącznik 4.

Działania różnicujące: Dla uczniów z trudnościami można wydrukować gotową notatkę – załącznik 5.

Przykłady plakatów do wyświetlenia na tablicy multimedialnej – załącznik 6.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Załączniki do scenariusza 2.

Załącznik 4.

Załącznik 5.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Załącznik 6.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Temat 3.: Dlaczego czasem źle „gramy” z tymi, których kochamy? (1-2 lekcji)

Cele lekcji: uczeń wskazuje różne relacje opisane w tekście; zabiera głos w rozmowie o trudnych relacjach
między bohaterami lektury; rozwija empatię; wcielając się w jednego z bohaterów, pisze list do rodzica.

Faza wstępna: wskazywanie przykładów trudnych relacji opisanych w tekście.

Na początku lekcji nauczyciel pyta uczniów, jak rozumieją temat lekcji, a zwłaszcza sformułowanie „źle
gramy”. To pytanie nakierowuje wstępne rozważania na trudne relacje między bohaterami. Uczniowie bez
problemu odczytują przenośne znaczenie słowa.
Przykładowe odpowiedzi uczniów:
„Grać to znaczy udawać.”
„Źle grać to znaczy kogoś źle traktować, nie być z nim szczerym.”
Pytanie do uczniów: Które z przedstawionych w książce relacji moglibyśmy określić mianem „złej gry”?
Warto zapisać:
Ola – mama Oli
Łukasz – tata Łukasza
Łukasz – mama Łukasza
Babcia – mama Oli
Marcela – Ola
Adam – Łukasz
Anna (mama Oli) – Beata (mama Łukasza)
Beata – Makary (rodzice Łukasza)
Nauczyciel przyznaje, że wszystkie zapisane na tablicy przykłady pokazują trudne relacje, jednak podczas
tej lekcji rozmowa skupi się na trzech wyróżnionych przykładach, pokazujących relacje między rodzicami i
dziećmi.

Faza zaangażowania: rozmowa o relacjach, pisanie listu w imieniu bohatera/bohaterki.

Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup, w których będzie toczyć się rozmowa o trzech wskazanych wyżej
relacjach. O każdej z więzi będą rozmawiać dwie grupy. Spróbują określić problem, racje jednej i drugiej
strony. Uzupełnią schematy – załącznik 7.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Przykładowe notatki:

Po zakończeniu pracy w grupach warto chwilę porozmawiać na temat tego, co złości Olę i Łukasza w
relacjach z rodzicami. Ola przede wszystkim czuje się niesprawiedliwie traktowana, pomijana w rozmowach
na ważne tematy. Ma wrażenie, że mama jej nie słucha, tylko wydaje polecenia. Łukasz nie potrafi
wybaczyć rodzicom kłamstwa – rozwiedli się i nawet mu o tym nie powiedzieli. Udawali, ze wszystko jest
między nimi w porządku, tylko tata ma dużo pracy i dlatego musi mieszkać osobno. Uczniowie z pewnością
odniosą się do własnych doświadczeń. Wiele dzieci ma starsze rodzeństwo i ci z pewnością będą chcieli
podzielić się swoimi spostrzeżeniami. Być może znajdą się także dzieci, które przeżyły rozwód rodziców i
również opowiedzą o swoich emocjach. Dobrze na tym etapie zapisać wnioski wynikające z rozważań, np.:
Dziecko ma prawo do szacunku i poważnego traktowania przez dorosłych.
Rodzice nie powinni okłamywać dzieci, zwłaszcza w ważnych dla nich kwestiach.
Dziecko ma prawo do własnego zdania.
Po zapisaniu wniosków, nauczyciel omawia kolejne zadanie: Wyobraźcie sobie, że jesteście jednym z
głównych bohaterów książki – Łukaszem lub Olą. Każdy z was wybierze jednego z rodziców i napisze do
niego list (jako Łukasz lub Ola). Postarajcie się opisać swoje uczucia.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej wzory listów – załącznik 8. Przypomina informacje o
budowie listu oraz tym, że zwroty do adresata zapisujemy wielką literą. Uczniowie mogą wykorzystać
początkowe fragmenty akapitów we własnych pracach.

Działanie różnicujące: dla uczniów z trudnościami warto przygotować wzory do uzupełnienia – załącznik
9.
Faza podsumowująca: odczytanie gotowych prac.
Na koniec chętni uczniowie odczytują swoje listy.

Zadanie domowe: Przepisz do zeszytu (starannie i bez błędów) list napisany podczas lekcji.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Załącznik 7.

Ola mama Oli

racje: PROBLEM racje:

………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. …………………………………..
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….

Łukasz mama Łukasza

racje: PROBLEM racje:

………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. …………………………………..
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Łukasz tata Łukasza

racje: PROBLEM racje:

………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. ………………………………….. …………………………………..
………………………………… ………………………………… …………………………………
…………………………………. …………………………………. ………………………………….
………………………………….. …………………………………..
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Załącznik 8.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Załącznik 9.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Informacja o przetestowaniu narzędzia
Narzędzie zostało przetestowane w trzech szóstych klasach. Dzieci chętnie brały udział w rozmowach
na tematy wskazane w scenariuszach. Uczniowie wypowiadali się, zachowując powagę, czekając na swoją
kolej. Miałam wrażenie, że czuli się nie tylko poważnie potraktowani przez autorkę książki, ale także
docenieni przez nauczyciela. Mogli bowiem wypowiadać swoje zdanie, rozważając kwestie ważne, choć
często tabuizowane. Wiele osób dzieliło się z innymi własnymi doświadczeniami. Czasem traumatycznymi.
W co najmniej kilku przypadkach książka spełniła funkcję kompensacyjną.
Uczniowie bardzo cieszyli się na zadanie, w którym mieli wykonać plakat. Najmniej entuzjastycznie
potraktowali pisanie listu, choć poradzili sobie z tym zadaniem bardzo dobrze i chętnie czytali swoje prace
na głos. Kilka listów nosi znamiona trudnych przeżyć. O wiele łatwiej jest jednak wypowiadać się, udając
kogoś innego.

Projekt „Profesjonalny polonista. Praktyka i personalizacja”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego