Professional Documents
Culture Documents
CHEMISTRY
flá igyk
wu,a ksYdka;
B.sc (Hon's), Dip in Education
ix>gl hkq ñY%Kfha ñY% ù we;s tla tla ojH" ix>gl kï fõ'
iucd;Sh ñY%K hkq ñY%Kh mqrd tlu ixhq;shla iys; ñY%K" iucd;Sh ñY%K kï
fõ' iucd;Sh ñY%K" ødjK fõ' Wod ( ¨Kq ødjKh , iSks ødjKh
úIucd;Sh ñY%K ñY%Kh mqrdu ixhq;sh taldldr fkdjk ñY%K" úIucd;Sh ñY%K
kï fõ'
Wod ( isfuka;s nodu , ueá Èh l< c,h
WIaK;ajh
WIaK;ajh jeä lrk úg jdhqjl ødjH;dj wvq fõ'
WIaK;ajh wvq lrk úg jdhqjl ødjH;dj jeä fõ'
Amal Nishantha- short note Page 3
mSvkh
mSvkh jeä lrk úg jdhqjl ødjH;dj jeäfõ'
mSvkh wvq lrk úg jdhqjl ødjH;dj wvq fõ'
A ys ujq, Nd.h =
B ys ujq, Nd.h =
c,h
Ôù ffi,j, isÿjk ffi,Sh m%;sl%shd i|yd ødjlh f,i l%shd lsÍu'
îu j¾." f;a iE§u
frÈ fia§u
iakdkh lsÍu
fgd¨ùka" g¾mkaghska
;Ska; ;=kS lsÍu
t;fkda,a
uqøK ;Ska; yd iqj| ú,jqkaj, iqj| øjH Èh lsßu'
Wod ( fmd,a l=vqj,ska" fmd,a =vq ñY% fkdjQ fmd,a lsß ,nd .ekSfï §
iaMálSlrKh
iaMálSlrKh hkq >k øjHhla njg m;ajk ødjHhla ødjKhl mj;sk úg idkaø lsÍu u.ska
>k øjH fjka lr .ekSfï l%uhhs'
iaMálSlrKh Ndú; jk wjia:d iSks l¾udka;fha § Wla hqIfhka iSks ,nd .ekSfï §
uqyqÿ c,fhka ¨Kq ksIamdokh lsÍfï §
mqkiaMálSlrKh
mqkiaMálSlrKh hkq iamálrEmS >k øjHhla ødjK.; lr" h<s;a iaMál njg m;a lsÍfï
l%shdj,shhs'
ødjl ksiaidrKh hkq hï ødjlhl w,am jYfhka Èhjk øjHhl ødjKhla iu. tu øjHfha
by< ødjH;djla we;a;d jQo" m<uq ødjlh iu. ñY% fkdjkakd jQo" ødjlhl .eàug ie,iSu
u.ska fojeks ødjlhg wod< øjHh tl;= lr .ekSfï l5uh" ødjl ksiaidrKhhs'
wdijkh hkq hï ødjKhla fyda ñY%Khla kegùug i,iajd ,efnk jdIamh >kSNjkhg
,lalr ix>gl fjka lsÍuhs'
j¾Kf,aL Ys,amh
¨Kq f,ajdhla ia:dk.; lsÍfï § i,ld ne,sh hq;= N+f.da,Sh yd mdßißl idOl
uqyqÿnv m%foaYhl myiqfjka uqyqÿ c,h ,nd .; yels ;eks;,d ia:dkhla ùu'
c,h ldkaÿ ùu wju jeá iys; mila ;sîu'
jir mqrd ;o iQ¾hdf,dalh yd iq<`. iys; úh<s WKqiqï ld,.=Khla mej;su'
j¾Idm;kh wju m%foaYhla ùu'
2 mshjr
oeka fuu c,h uOHia: m%udKfha ;gdl fj; .,d hEug i,iajhs' tu ;gdlj, §
ødjKfha c,h ;jÿrg;a jdIam fõ' uq,a c,fha idkaøKh fuka y;r .=Khla muK
,jK idkaøKh by< hk úg tys we;s le,aishï i,af*aÜ ^CaSO4& iaMálSrKh fjñka
m;=f,a wjlafIam fõ'
3 mshjr
le,aishï i,af*aÜ wõlfIam jQ miq fuu ødjKh uOHia: ;gdlj, isg ;=kajeks l=vd
;gdl fj;g .,d hEug i,iajd ;jÿrg;a c,h jdIamSNjkh ùug i,iajhs' wdrïNl
uqyqÿ c,fha idkaøKh fuka oi .=Khl muK idkaøKhla we;s jk úg ¨Kq ^NaCl&
iaMálSlrKh fjñka m;=f,a wjlafIam fõ'
¨Kq wjlafIam ùfï § ¨Kqj, ;s;a; rih we;s ùug n,mdk ,jK j¾.
ue.akSiahï laf,darhsâ ^MgCl2&
ue.akSishï i,af*aÜ ^MgSO4&
wfma rfÜ ksmojk m%Odk i.kaO f;,a j¾. lsysmhla l=re÷ fld< f;,a
l=re÷ fmd;= f;,a
me`.sß f;,a
.ïñßia f;,a
lrouqx.= f;,a
idÈlald f;,a
lrdnq keá f;,a
hqle,smagia f;,a
m%n, wï, hkq c,Sh ødjKfha § mQ¾K whkSlrKhg ,lafjñka H+ whk uqod yßk
wï," m%n, wï, fõ'
ÿn, wï, hkq c,Sh ødjKfha § Nd.slj whkSlrKh fjñka H+ whk uqod yßk wï,"
ÿn, wï, fõ'
i,a*shqßla wï,h
wefudakshï i,af*AÜ" á%m,a iqm¾fmdiafmaÜ jeks fmdfydr j¾. ksmoùu i|yd
negß weisâ hkq" ;kql lrk ,o i,a*shqßla wï,hhs'
idhï j¾." ma,diaála" laId,l ksmoùu i|yd
idkaø i,a*shqßla wï,h úc,ldrlhla f,i
jdhq úh<Su i|yd wod< jdhq idkaø i,a*shqßla wï,h yryd nqnq,kh flf¾'
weisála wï,h
wdydr ieliSfï È ^úkdlsß&
rn¾ lsß uqoùu i|yd
PdhdrEm mg, ksmoùfï §
lvodis l¾udka;fha §
fmaI l¾udka;fha § lD;%Su kQ,a ksmoùug
Niauhla hkq c,Sh ødjKhl yhsfv%dlais,a ^OH-& whk idkaøKh by< kxjk ridhksl
ixfhda.hhs'
m%n, Niau hkq c,Sh ødjKfha mQ¾K f,i whkSlrKh jk Niauhhs'
WodiSkslrKh
WodiSkslrKh hkq wï,hlska ksoyia jk H+ whk" Niauhlska ksoyia jk OH- whk iu.
iïnkaO ù" c, wKq iE§uhs'
H+ (aq) + H- (aq) H2O (l)
odmodhl m%;sl%shd hkq ;dmh msg lrñka isÿjk ridhksl m%;sl%sh" ;dmodhl m%;sl%shd kï fõ'
ridhksl m%;sl%shdjla wdY%s; ;dm úm¾hdih .Kkh lsßug iólrKhla bÈßm;a lrkak'
Q = mc
úoHq;a úÉfPAokh hkq zzúoHq;h ikakhkh lrk ødjKhla$øjhla Tiafia úoHq;h .uka lsÍug
i,iajd isÿ lrkq ,nk ridhksl úm¾hdiZZ úoHq;a úÉfþokh kï fõ'
wï, ødjK
Wod( c,Sh yhsfv%dlaf,dßla wï,h" c,Sh i,a*Shqßla wï,h
Niau ødjK
Wod ( c,Sh fidaähï yhsfv%dlaihsâ" yqkq Èhr
úoHq;a wúÉfþoH hkq úoHq;h ikakhkh fkdlrk øj fyda ødjK" úoHq;a wúÉfþoH kï fõ'
5' ødjKfha we;s wekdhk ^RK whk& Ok bf,lafg%davh fj; .uka lr bf,lafg%dak uqod
yÍ' tkï TlaislrKh fõ'
Wod ( ødjKfha we;s Cl- whk bf,lafg%dak msg lr Cl2 wKq njg m;a fõ'
2Cl- (aq) Cl2 (g) +2e
7' wefkdavh f,i f,dayhla ^ma,eákï yer& Ndú; lf<a kï" RK whk TlaislrKh ùu
fjkqjg" f,day mrudKQ bf,alfg%dak msg lrñka TlaislrKh fõ'
Wod ( wefkdavh ߧ l+rla kï Ok bf,alfg%davh wi,
Ag(s) Ag+ (aq) + e
hk TlaislrK m%;sl%shdj isÿ fõ'
ld¾ñlj" úYd, mßudKfhka fidaähï ksmoùug by; m%;sl%shdj Wmfhda.S lr.kq ,efí' fï
i|yd my; wdldrfha úfYaI úoHq;a úÉfþok fldaIhla Ndú; flf¾' fuu fldaIh vjqkaia
fldaIh f,i y÷kajkq ,efí'
laf,daÍkaj, m%fhdack
mdkSh c,fha we;s nelaàßhd úkdY lsÍug c,h ;=<ska laf,daÍka jdhqj nqnq<kh flf¾'
lvodis m,ama" frÈ ms<s wdÈh úrxckh lsÍug ^j¾Kh bj;a lsÍug& fhdod .efka'
yhsfv%dlaf,daßla wï,h ksmojd .ekSu i|yd laf,daÍka jdhqj' yhsv%cka jdhqj iu.
m%;sl%shd lrjkq ,efí'
PVC jeks ma,diaála j¾. ksmoùug Ndú; fõ'
úoHq;a f,daydf,amkh
úoHq;a úÉfþkh fhdod .ksñka hï mDIaGhla u; ;=kS f,day ia;rhla wdf,amkh lsÍuhs'
f,day úLdokh
f,day úLdokh hkq jd;hg ksrdjhK ù ;sìh § f,dayj, f,dayuh Èiakh wvq ùu" mDIaG r¿
úu" j¾Kh fjkia ùu jeks úúO úm¾hdij,g ,laùu f,day úLdokh kï fõ'
u, ne£u hkq jd;hg ksrdjrKh jQ hlv fyda jdfka úLdokhg ,laùu" u, ne£u kï fõ'
yhsfv%dldnk
we,aflak
we,alSk
we,alhsk
we,aflak hkq ldnka mrudKq yd ldnka mrudKq w;r tal nkaOk muKla mj;sk
yhsfv%dldnk fõ'
ir,u yhsfv%dldnkh
fuf;aka [CH4]
H
|
H-C-H
|
H
CH4 - fuf;aka
C2H6 - tf;aka
C3H8 - fm%dfmaka
C4H10 - ìhqfÜka
C5H12 - fmkafÜka
we,alSk hkq ldnka yd ldnka w;r oaú;aj nkaOk tlla fyda jeä .Kkla mj;sk yhsfv%dldnkhs'
nyqwjhjl
nyqwjhjl hkq l=vd wKq /ila tlsfkl iïnkaO ù iEfok úYd, nyqwjhjl kï fõ'
nyqwjhjlj, idfmalaI wKql ialkaO b;d úYd, fõ'
mqkrdj¾;k tall hkq nyqwjhjlfha wvx.= uQ,sl jHqy tall" mqkrdj¾;k tall kï fõ'
lD;%Su nyqwjhúl hkq uksid úiska lD;%suj ixYaf,aIKh lrkq ,nk nyqwjhúlhs'
Wod ( fmd,s;Ska, fmd,sjhkhs,a laf,darhsâ, fmd,siaghsßka, fíla,hsÜ, fmd,stiag¾,khsf,daka,
fgß,Ska
fuhska woyia jkafka t;Ska wKq n ixLHdjla tlsfkl iu. iïnkaO ù - CH2 - CH2
mqkrdj¾;k tall n .Kkla iys; fmd,s;Ska wKqjla ks¾udKh ù we;s njhs'
fmd,s;Ska
úfYaI .=K
úoHq;a mßjdrl ùu
c, frdaOl ùu
jdhq frdaOl ùu
ieye,a¨ nj
wd;;sj,g Tfrd;a;= §u
l,a mej;au
Ndú;
ma,diaála fnda;,a ksmoùu
fi,a,ï NdKav ksmoùu
fmd,s;Ska mg, ksmoùu
fmd,s;Ska u¨ ksmoùu
li, n÷ka ksmoùu
oDV ma,diaála fl¢ ksmoùu
fg*af,daka
úfYaI .=K
;dmhg Tfrd;a;= §u
úoHq;a mßjdrl ù
Ndú;
wdydr msiSug fhdod .kakd fkdwef,k n÷ka ksmoùu
ysu im;a;= ksmoùu
rn¾ j,alhskia lsßu hkq rn¾ i,a*¾ iu. m%;sl%shd lrjd" rn¾j, f¾Çh odu w;ri ,a*¾
u.ska yria nkaOk we;s lsßuhs' tys§
1' rn¾j, m%;Hia: .=Kh wvq fõ'
2' rn¾j, odVNdjh jeä fõ'