Запознавање со видовите на вредности на условниот начин

(le conditionnel présent)(повторување)

Прво да повториме како ги добиваме формите на условниот начин.

(Le conditionnel present) Условен начин добиваме исто како кај (le futur)
идното време кога на основата која е во инфинитив (l’infinitif) ги
додаваме наставките за имперфект (l’imparfait). A тоа беа наставките:
- ais - ions
- ais - iez
- ait - aient
Овој начин го сретнавме на два претходни часа: во условни реченици
и во споредба со идно време.
Сепак, тој има големо значење во новинарскиот стил на изразување и
многу други вредности. Во новинарскиот стил, тоа е начин за
претставување на несигурни информации.
Погледнете ги следниве реченици:
(1) Selon ce journaliste, le Président serait malade.
(2) Selon ce journaliste, le Président partirait la semaine prochaine.
(3) Selon ce journaliste, le Président partira la semaine prochaine.
(4) Selon ce journaliste, le Président est malade.
Групирајте ги како сигурно или несигурно претставени факти и
пополнете ја табелата 8В на стр.107.
Faits présentés comme certains = факти претстсвени како сигурни
(потврдени, проверени)
Faits présentés comme non vérifiés = факти претставени како
непроверени, непотврдени.
Условниот начин има една вредност позната како “conditionnel
journalistique” или новинарски условен начин и со него се искажуваат
непроверени и несигурни информации. Затоа условниот начин има
повеќе видови на употреби, а тоа се:
- exprimer un fait qui depend d’une condition (изнесување на факт кој
зависи од некој услов) :
« Si le vent tombait, il ferait plus chaud »
- demander quelque chose poliment (кога културно и љубезно бараме или
прашуваме :
« Pourriez-vous fermer la porte, s’il vous plait ? »
- donner une information, sans certitude (давање на информација без
никаква сигурност за информацијата) :
« Le gagnant pourrait arriver dans la minute qui vient »
- donner un conseil (давање совет или мислење):
“Il devrait démissionner tout de suite”
- une suggestion (давање сугестија или предлог):
« Tu aimerais aller au cinéma ce soir ? »
- un reproche (кога некого укорувате или го опоменувате за неговото
однесување:
“Tu pourrais arrêter de t’embêter!”
- un souhait (кога изразуваме желба или посакуваме) :
« Je préférerais une tasse de thé ! »
Напишете по една реченица со сигурна информација и една со
несигурна и именувајте ја вредноста на условниот начин.
За полесно разбирање и преведување на начините во францускиот
јазик мало повторување на начините во македонскиот јазик.

МОЖЕН(УСЛОВЕН) НАЧИН (ПОТЕНЦИЈАЛ)( le conditionnel)

Можен начин е сложена глаголска форма. Со него се искажува

глаголско дејство за кое се претполага дека е можно да се изврши под
некој услов.
Има една форма за еднина и една форма за множина. Од сите временски
и начински форми, можниот начин има најупростена форма. Се образува
со честичката би и глаголската л-форма. На пример:
Еднина  множина
1 л. би читал, би читала, би читало 1 л. би читале
2 л. би читал, би читала, би читало 2 л. би читале
3 л. би читал, би читала, би читало 3 л. би читал

Бидејќи формите за сите три лица се исти, лицето се определува со

лична заменка, со предметот или на некој поинаков начин.
На пример: Кога не би заспал, би го гледал филмот. (Кој? Јас, ти или тој?
Во контекст на текстот веројатно лесно би определиле за кого се зборува,
но вака изолирана оваа реченица е нејасна. Затоа ќе ја појасниме со лична
заменка: Кога не би заспал, ти би го гледал филмот. Тој кога не би
заспал, би го гледал филмот. Кога јас не би заспал, би го гледал филмот.)

Значење на можниот начин

Основното значење на можниот начин е изразување претполагано,
можно или посакувано дејство. Начинот не е зависен од времето на
случување. Во современиот јазик можниот начин се употребува многу
повеќе отколку во народниот и повеќе отколку во минатото.
 услов: Кога би ми ја кажал вистината, би ти простил. (Ако ми ја
кажеш вистината, ќе ти простам.)
 идност: Би останал ли кај мајка ти? (Ќе останеш ли кај мајка ти?)
 севременост: Зошто би верувале во него? ( Зошто да веруваш во
него?)

ГЛАГОЛСКИ НАЧИН

Под глаголски начин како граматичка категорија го подразбираме

односот на говорителот кон глаголското дејство во реченицата.
Едно исто дејство некогаш можеме да го предадеме како констатција или
соопштение, другпат во вид на заповед или молба, а некогаш како
можност за вршење под некој услов. Според ова, разликуваме три
начина:

а) Исказен (affirmatif)
Со него се искажува реален однос во вид на исказ, соопштение. Ставот
на говорителот е неутрален.
На пример:
Петре чита книга.
Ти зборуваш убаво.

б) Заповеден (imperatif)
Со него се искажува желбен или заповеден однос кон глаголското
дејство.
На пример:
Петре, донеси ми ја книгата!
Зборувај убаво!
За заповеден начин во македонсиот јазик се користат посебни заповедни
(императивни) форми.

в) Можен или условен начин (condicionnel)

Со него се искажува можност да се изврши дејството под некој услов.
На пример:
Кога би имал време, Петре би ја прочитал книгата.
Кога би сакал, тој би зборувал убаво.
Од сите временски и начински форми, можниот начин има најупростена
форма. Често се употребува во современиот јазик.