3.

Nguyên tắc của rào cản kĩ thuật

Trong thương mại quốc tế, các “rào cản kỹ thuật đối với thương mại” (technical barriers
to trade) thực chất là các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật mà một nước áp dụng đối với
hàng hoá nhập khẩu và/hoặc quy trình đánh giá sự phù hợp của hàng hoá nhập khẩu đối
với các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đó (sau đây gọi chung là các biện pháp kỹ thuật -
biện pháp TBT).

Các biện pháp kỹ thuật này về nguyên tắc là cần thiết và hợp lý nhằm bảo vệ những lợi
ích quan trọng như sức khoẻ con người, môi trường, an ninh... Vì vậy, mỗi nước thành
viên WTO đều thiết lập và duy trì một hệ thống các biện pháp kỹ thuật riêng đối với hàng
hoá của mình và hàng hoá nhập khẩu. Tuy nhiên, trên thực tế, các biện pháp kỹ thuật có
thể là những rào cản tiềm ẩn đối với thương mại quốc tế bởi chúng có thể được sử dụng
vì mục tiêu bảo hộ cho sản xuất trong nước, gây khó khăn cho việc thâm nhập của hàng
hoá nước ngoài vào thị trường nước nhập khẩu. Do đó chúng còn được gọi là “rào cản kỹ
thuật đối với thương mại”.

Trong thương mại quốc tế, tồn tại nhiều rào cản kỹ thuật có thể gây trở ngại đối với các
hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu và kinh doanh giữa các quốc gia. Một số rào cản kỹ thuật
phổ biến bao gồm quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật, hạn chế nhập khẩu và xuất khẩu,
chứng nhận và đánh giá tuân thủ, bảo mật và quyền sở hữu trí tuệ, cũng như hạ tầng và
công nghệ thông tin.

Quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật đa dạng giữa các quốc gia là một rào cản chính. Các
quốc gia có thể đặt ra các quy định và tiêu chuẩn riêng, đòi hỏi các doanh nghiệp tuân thủ
hoặc thực hiện các quy trình chứng nhận và kiểm tra phù hợp. Điều này đòi hỏi doanh
nghiệp phải đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của từng quốc gia.

Hạn chế nhập khẩu và xuất khẩu cũng là một rào cản kỹ thuật. Một số quốc gia có thể áp
đặt thuế quan cao hoặc yêu cầu giấy phép nhập khẩu đặc biệt cho một số mặt hàng kỹ
thuật. Ngoài ra, các quy định xuất khẩu chặt chẽ cũng có thể tạo rào cản đối với việc đưa
hàng hóa ra thị trường quốc tế.
Chứng nhận và đánh giá tuân thủ là yêu cầu phổ biến trong thương mại quốc tế. Các quốc
gia có thể yêu cầu các chứng nhận và đánh giá để đảm bảo sản phẩm tuân thủ các tiêu
chuẩn kỹ thuật và an toàn. Việc thực hiện các quy trình chứng nhận và đánh giá này có
thể đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể đối với doanh nghiệp.

Vấn đề bảo mật và quyền sở hữu trí tuệ cũng gây rào cản trong thương mại quốc tế. Việc
bảo vệ bí mật công nghệ, nhãn hiệu và quyền tác giả có thể là một thách thức đối với
doanh nghiệp. Quyền sở hữu trí tuệ cần được bảo vệ và tuân thủ để đảm bảo công bằng
và an toàn trong môi trường kinh doanh quốc tế.

Cuối cùng, hạ tầng và công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong thương mại
quốc tế. Sự phát triển hạ tầng vận chuyển và hạ tầng mạng, cùng với khả năng truy cập
vào công nghệ thông tin, có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện giao dịch kỹ thuật và
truyền thông giữa các quốc gia. Các hạn chế hạ tầng và công nghệ thông tin có thể tạo rào
cản cho hoạt động kinh doanh quốc tế.

Rào cản kỹ thuật là các biện pháp kỹ thuật, quy định hoặc tiêu chuẩn được áp dụng nhằm
hạn chế, điều chỉnh hoặc kiểm soát luồng hàng hóa và dịch vụ qua biên giới quốc gia.
Chúng có thể ảnh hưởng đến thương mại quốc tế bằng cách làm tăng chi phí, làm giảm
hiệu quả hoặc thậm chí cản trở sự di chuyển của hàng hóa và dịch vụ qua biên giới. Dưới
đây là một số nguyên tắc chính của rào cản kỹ thuật trong thương mại quốc tế:

- Nguyên tắc không phân biệt đối xử: Tuyệt đối không áp dụng các rào cản kỹ thuật một
cách bất công hoặc phân biệt đối xử giữa các quốc gia hoặc các nhóm hàng hóa. Điều này
đảm bảo rằng các biện pháp kỹ thuật không bị lạm dụng để gây tổn hại cho các đối tác
thương mại hoặc tạo ra ưu thế không công bằng cho các ngành công nghiệp trong nước.
Việc áp dụng nguyên tắc này đòi hỏi sự minh bạch và công bằng trong việc xác định,
thiết lập và thực hiện các rào cản kỹ thuật.

- Nguyên tắc an toàn và sức khỏe: Đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người tiêu dùng,
công nhân và môi trường là mục tiêu quan trọng trong việc thiết lập các rào cản kỹ thuật.
Quốc gia có quyền áp dụng các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn an toàn và
quy trình kiểm tra để đảm bảo rằng các sản phẩm nhập khẩu đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật
và không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các tiêu chuẩn này cần phải dựa trên
căn cứ khoa học và không được sử dụng một cách phi lý để ngăn chặn thương mại hợp
lý.

- Nguyên tắc tuân thủ quốc tế: Nguyên tắc này khuyến khích quốc gia tuân thủ các tiêu
chuẩn và quy định kỹ thuật quốc tế được thiết lập bởi các tổ chức quốc tế như WTO, ISO
và các hiệp định thương mại tự do. Điều này giúp tạo ra sự nhất quán và sự thống nhất
trong thương mại quốc tế và hạn chế các rào cản không cần thiết. Tuy nhiên, cần nhớ
rằng mỗi quốc gia có quyền áp dụng các tiêu chuẩn và quy định kỹ thuật phù hợp với tình
hình và nhu cầu đặc thù của họ, miễn là không gây ra phân biệt đối xử không công bằng
hoặc trở thành trở ngại vô lý cho thương mại.

- Nguyên tắc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ: Nguyên tắc này cho rằng các rào cản kỹ thuật
có thể được áp dụng để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ như bằng sáng chế, nhãn hiệu và bản
quyền. Điều này bao gồm việc áp dụng các quy định và quyền sở hữu trí tuệ như đăng ký,
chứng nhận hoặc tuân thủ, nhằm bảo vệ quyền lợi của người sở hữu trí tuệ và ngăn chặn
việc sao chép, nhái bằng cách hạn chế hoặc kiểm soát nhập khẩu hàng hóa liên quan. Tuy
nhiên, việc áp dụng nguyên tắc này cần được thực hiện một cách công bằng, tránh việc
lạm dụng để ngăn chặn cạnh tranh hoặc gây thiệt hại cho các đối tác thương mại.

- Nguyên tắc bảo vệ môi trường: Nguyên tắc này khuyến khích việc áp dụng các rào cản
kỹ thuật để bảo vệ môi trường và khuyến khích sử dụng các công nghệ sạch hơn và bền
vững. Các quy định về tiêu chuẩn môi trường, tiết kiệm năng lượng, tái chế và loại bỏ
chất thải có thể được áp dụng để hạn chế nhập khẩu các sản phẩm gây ô nhiễm môi
trường hoặc không đáp ứng các yêu cầu bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, cần đảm bảo rằng
các biện pháp này không tạo ra cạnh tranh không công bằng hoặc trở thành cách thức
gián đoạn thương mại hợp lý và công bằng.

Trong thực tế, việc thiết lập rào cản kỹ thuật là một quá trình phức tạp và phụ thuộc vào
sự cân nhắc giữa lợi ích kinh tế, an toàn, bảo vệ môi trường và quyền lợi của các bên liên
quan. Điều quan trọng là các biện pháp này được thiết lập và thực hiện một cách minh
bạch, công bằng và tuân thủ các nguyên tắc quốc tế để đảm bảo rằng thương mại quốc tế
được thực hiện một cách bền vững và công bằng.