‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫دوﻟﺖ ﺟﻤﮭﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬

‫وزارت اﺣﯿﺄ واﻧﮑﺸﺎف دھﺎت‬
‫ﭘﺮوﮔﺮام ﻣﯿﺜﺎق ﺷﮭﺮوﻧﺪی‬
‫دﯾﭙﺎرﺗﻤﻨﺖ اﻧﺠﯿﻨﺮی‬
‫ﺑﺨﺶ آﺑﺮﺳﺎﻧﯽ و ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮫ‬

‫‪ -V‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫‪Well Drilling Technical Guideline‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﻓﮭﺮﺳﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻦ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﮫ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه‬

‫‪ .2‬ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری‬
‫‪ .3‬اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ‬
‫‪ .3.1‬ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ وی‬
‫‪ .3.1.1‬ﻓﻮاﺋﺪ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ وی‬
‫‪ .3.1.2‬ﻧﻮاﻗﺺ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ی‬
‫‪ .3.2‬ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‬
‫‪ .3.2.1‬ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‬
‫‪ .3.2.2‬ﻓﻮاﺋﺪ ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‬
‫‪ .3.2.3‬ﻧﻮاﻗﺺ ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‬
‫‪ .3.2.4‬ﺟﻤﻊ اوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری‬
‫‪ .3.2.5‬ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری‬
‫‪ .3.2.6‬ﻣﻘﻄﻊ طﺒﻘﺎﺗﯽ)ﻻگ( ﭼﺎه‬
‫‪.3.2.7‬دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﮫ اب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ‬
‫‪ .3.2.8‬ﭼﺎه ﺑﺮﻣﮫ ای‬
‫‪ .3.2.9‬ﻓﻮاﺋﺪ ﭼﺎه ﺑﺮﻣﮫ ای‬
‫‪ .4‬ﯾﺰاﯾﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭼﺎه‬
‫‪ .5‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻞ و ﻓﻠﺘﺮ‬
‫‪ .5.1‬ﻧﻮع ﮐﯿﺴﯿﻨﮓ ﭘﺎﯾﭗ‬
‫‪ .5.2‬ﻧﻮع ﻓﻠﺘﺮ‬
‫‪ .5.3‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻠﺘﺮ‬
‫‪ .6‬ﮔﺮاﻓﯿﻞ ﭘﮏ)‪(Gravel Pack‬‬
‫‪ .7‬اﻧﮑﺸﺎف و ﺷﺴﺘﺸﻮی ﭼﺎه‬
‫‪ .8‬ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﭼﺎه‬
‫‪ .8.1‬روش ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ .8.2‬وﻗﺖ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ .8.3‬ﻣﻘﺼﺪ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ .8.4‬وﺳﺎﯾﻞ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‬

‫‪ .9‬ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری‬

‫‪ .10‬طﺒﻘﮫ ﺟﻐﻞ ھﺎی ﮐﻼن و دورﮐﺮدن ان‬
‫‪ .11‬ﮐﺠﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﻞ ﺳﻮراخ ﭼﺎه‬
‫‪ .11.1‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی اﻧﺤﺮاف ﭼﺎه‬
‫‪ .12‬ﻣﺸﮑﻞ طﺒﻘﮫ رﯾﮓ‬
‫‪ .13‬ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ ﭼﮑﺸﯽ‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫‪History of water well drilling‬‬ ‫‪ .1‬ﺗﺎ رﯾﺨﭽﮫ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭼﺎ ه آب ‪:‬‬

‫از اﺑﺘﺪ ا ﺣﯿﺎ ت زﻧﺪه ﮔﯽ اﻧﺴﺎ ﻧﮭﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ آب ﺑﻮده‪.‬ﺑﮫ ﺑﺴﯿﺎ رزودی ﺗﻤﺪ ن ھﺎ ی دﻧﯿﺎ ی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﮫ اطﺮاف ﻣﻨﺎ ﺑﻊ آﺑﯽ‬
‫ﺟﻤﻊ وﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺷﺪ ﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻣﻨﺎ طﻖ ﻣﺮطﻮب ﻧﺴﺒﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ آب ﮐﻤﺒﻮد آب ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮده وﻟﯽ درﻣﻨﺎ طﻖ ﺧﺸﮏ )‪ (Arid‬ﮐﮫ ﺑﺎرﻧﺪه ﮔﯽ ﮐﻢ‬
‫داﺷﺘﮫ ھﻤﯿﺸﮫ ﻣﺸﮑﻞ ﮐﻤﺒﻮدآب ﻣﺤﺴﻮس ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﮫ در اﺛﺮﺗﺮاﮐﻢ ﻧﻔﻮس وﺧﺸﮑﯿﺪن آب درﯾﺎ ودرﯾﺎﭼﮫ ھﺎ اﻧﺴﺎ ﻧﮭﺎ ی‬
‫ﻗﺪ ﯾﻢ درﺟﺴﺘﺠﻮی ﻣﻨﺎ ﺑﻊ د ﯾﮕﺮ آﺑﯽ وﺷﮕﺎ ﻓﺘﻦ زﻣﯿﻦ ﺷﺪ ﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺣﺎ ل ﮐﺴﯽ ﺑﺼﻮرت ﻣﻮﺛﻖ ﻧﻤﯿﺪ اﻧﺪ ﮐﮫ اوﻟﯿﻦ ﭼﺎ ه در ﮐﺠﺎ ه وﺗﻮﺳﻂ ﭼﮫ ﮐﺴﯽ ﺣﻔﺮ وﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪،‬اﻣﺎ ﮔﻤﺎ ن‬
‫ﻣﯿﺮود ﮐﮫ اوﻟﯿﻦ ﭼﺎ ه ﺷﺎ ﯾﺪ ﯾﮏ ﺣﻔﺮه ﮐﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﻮده ﺑﺎ ﺷﺪ ﮐﮫ ﺑﻮاﺳﻂ دﺳﺖ اﻧﺴﺎ ﻧﮭﺎ ی ﻗﺪ ﯾﻢ ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﺷﺪه ﮐﮫ ﺑﻌﺪاھﻤﺎ ن‬
‫ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ھﺎ ی ﻗﺪﯾﻢ در اﺛﺮ ﭘﯿﺸﺮ ﻓﺖ وﻣﺘﻤﺪ ن ﺷﺪ ن اﻧﺴﺎ ﻧﮭﺎ اﻧﮑﺸﺎ ف ﯾﺎﻓﺘﮫ واﻣﺮوز ﺣﻔﺎ ری ﭼﺎ ه ھﺎ ﺑﮫ اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﮑﻞ ﮐﺎ ﻣﻶ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ را ﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎ م ادوارزﻧﺪه ﮔﯽ ھﻤﮫ ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ھﺎ ی ﺳﻄﺤﯽ دﺳﺖ ﺧﻮش طﺒﯿﻌﺖ واﻧﺴﺎ ﻧﮭﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ ﮐﮫ اﮐﺜﺮآ ﻓﺮورﯾﺨﺘﮫ‬
‫و ﻧﺎ ﭘﺪﯾﺪ ﮔﺮدﯾﺪه اﻧﺪ ﻻﮐﻦ ﭼﺎ ه ھﺎ ی ﺣﻔﺮ ﺷﺪه در اﺣﺠﺎ ر ﺳﺨﺖ ﮐﮫ ﭘﺎﺋﯿﻨﺘﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ اﻧﺪ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﻣﻮرد دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮش ﻗﺮار ﻧﮕﺮ ﻓﺘﮫ ﺑﻠﮑﮫ ﺳﺎ ﺑﻘﮫ طﻮﻻ ﻧﯽ ﭘﯿﺪ ا ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﻗﺪ ﯾﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎه در زﻣﺎ ن ﺣﻀﺮت ﯾﻌﻘﻮب )ع( در طﺒﻘﺎ ت اﺣﺠﺎ رﺳﺨﺖ ﺑﮫ ﻋﻤﻖ )‪ (240‬ﻓﺖ ﺣﻔﺮ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﮫ ﺑﮫ اﺳﺎس اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی اﻣﺮوزی ‪ 1/3‬ﻋﻤﻖ آن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه و ﻣﺘﺒﺎﻗﯽ ﭘﺮ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺎ رﯾﺰھﺎ ی در ﻗﻠﻤﺮو اﯾﺮا ن دﯾﺪه ﺷﺪه ﮐﮫ) ‪ ( 2000‬ﺳﺎ ل ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼ د ﺣﻔﺮ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺳﺎ ﻟﮭﺎ ی )‪ (600‬ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎ رﭼﯿﻨﺎ ﺋﯽ ھﺎ طﺮﯾﻘﮫ اﻓﺘﺎدن آزاد وزﻧﯽ ﮐﮫ ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ‬
‫ﺋﯽ)‪ (Percussion‬ﻧﺎ ﻣﯿﺪه ﻣﯿﺸﺪ ﺗﮭﯿﮫ وﺑﻮاﺳﻄﮫ آن ﺗﺎ )‪(1800‬ﻓﺖ ﻋﻤﻖ رﺳﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﮫ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﺮای‬
‫ﭼﺎه ھﺎی ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ﺑﮫ ﺷﻤﺎر ﻣﯿﺮود‪.‬‬
‫ﻗﺪ ﯾﻤﮫ ﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎ ه ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ در اروﭘﺎ درﺷﻤﺎ ل ﻓﺮاﻧﺴﮫ در وﻻ ﯾﺖ )‪ (Artois‬در ﻗﺮﯾﮫ )‪ (Ljlliers‬ﺣﻔﺮ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭼﻮن آب آن ﻓﻮران ﻣﯿﻨﻤﻮد ﻟﺬ اﺑﻨﺎ م ھﻤﺎن وﻻ ﯾﺖ) ‪ (Artoies‬ﺑﮫ ﻣﻔﮭﻮم ارﺗﯿﺰ ﯾﻨﯽ ﮔﺬاﺷﺘﮫ ﺷﺪ‬
‫درﺳﺎ ل )‪ (1818‬دﯾﭙﺎرﺗﻤﻨﺖ زراﻋﺖ ﻓﺮاﻧﺴﮫ ﭘﻼن ﺣﻔﺎری ﭼﺎه ھﺎ راﻧﻤﻮد وﺗﺠﮭﯿﺰات آن ﺑﺸﮑﻞ آھﻨﯽ درآﻣﺪ ﮐﮫ ﺗﺎ‬
‫ﻋﻤﻖ) ‪ (1780‬ﻓﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﮐﮫ ﺗﻘﺮﯾﺒﺂ )‪(800000‬ﮔﯿﻠﻦ آب در روز ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺖ ﮐﮫ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮای اﻧﺴﺎ ﻧﯽ وﻗﻮای‬
‫اﺳﭗ ﮐﺎ ر ﻣﯿﮑﺮد ﮐﮫ اﯾﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ آھﺴﺘﮫ آھﺴﺘﮫ اﺻﻼﺣﺎ ت در زﻣﯿﻨﮫ ﺣﻔﺮ ﭼﺎ ه ھﺎی ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ﺑﮫ ﺑﺎ ر آورد‬
‫ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﻧﮑﺸﺎ ف آﺑﮭﺎ ی زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ و ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﻄﻮر اوﺳﻂ) ‪ (200‬ﺳﺎ ل ﻗﺒﻞ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺋﯽ ھﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ ﮐﮫ اوﻟﯿﻦ ﭼﺎ ه ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ در اﯾﺎ ﻟﺖ ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﻮﺳﻂ دو ﺑﺮادر ﺑﻨﺎ م‬
‫‪David‬و‪ Joseph‬در ﻏﺮب ﻓﺮﺟﯿﻨﯿﺎ در ﺳﺎ ل )‪ (1807‬ﮐﮫ ﯾﮏ ﺳﺎ ﺣﮫ ﻟﺠﻨﯽ وﻧﻤﮑﯽ ﺑﻮد ﺑﺮای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن آب ﺷﺮﯾﻦ‬
‫ﺷﺮوع ﺷﺪ ﮐﮫ ﺳﺎ ﻣﺎ ن آﻧﮭﺎ ﺑﺴﯿﺎ ر اﭘﺘﺪ اﺋﯽ ﺑﻮد و ﺗﻮﺳﻂ آھﻨﮕﺮ وﻧﻌﻞ ﺑﻨﺪ ﻣﺤﻠﯽ ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﮫ ﻣﺮﮐﺐ از آھﻦ‬
‫وﺻﻞ ﺷﺪه – راد – وﭘﻞ ﺑﻮده ﮐﮫ ﺑﺎ ﭘﺮﺗﺎ پ ﻧﻤﻮدن ﺗﻮﺳﻂ دوﺑﺮادر ﮐﺎ ر ﻣﯿﮑﺮد ﮐﮫ در ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮدن ﭘﺮوژه ﺑﮫ ﻣﺸﮑﻼ‬
‫ت زﯾﺎ د روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در اوا ﺋﻞ ﺗﻤﺎ م ﻓﻌﺎ ﻟﯿﺘﮭﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮای اﻧﺴﺎ ﻧﯽ و اﺳﭗ ﺑﻮده وﻟﯽ در ﺳﺎ ﻟﮭﺎ ی ‪ 1830‬ﯾﮏ اﻧﺠﻦ‬
‫ﺑﺨﺎ ری ﺑﺼﻔﺖ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ اﺳﺘﻨﺪرد ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری درآﻣﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪا ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﮫ اﻧﮑﺸﺎ ﻓﺎ ت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﮫ ﻓﺎﺑﺮﯾﮑﮫ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ وﺳﺎ ﻣﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺗﺎ ﺳﯿﺲ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﮫ درﺟﺮﯾﺎ ن‬
‫ﺳﺎ ل ھﺎ ی) ‪ (1919‬ﺗﻮ ﺳﻂ اﻧﺴﺘﯿﺘﯿﻮ ت )‪ ( API‬اﻣﺮﯾﮑﺎ وﺳﺎ ﺋﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﺸﮑﻞ اﺳﺘﻨﺪرد و ﻣﯿﻌﺎ ری درآﻣﺪ ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری‪Drilling :‬‬

‫ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﯾﮏ ﻧﻘﻄﮫ ﻋﻤﻮﻣﯽ وﻣﮭﻢ ﺑﺮای ﭘﺮ وژه ھﺎ ی آب رﺳﺎ ﻧﯽ ﺷﮭﺮ ھﺎ وروﺳﺘﺎ ھﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ وﺿﻌﯿﺖ ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ﮔﻮﻧﺎ ﮔﻮن اﺣﺠﺎ ر ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﮔﺮاﻧﯿﺖ – ﮔﻨﺎ ﯾﺰ)‪ (Granite & Gnize‬و اﺣﺠﺎ ر ﻧﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ رﺳﻮ ﺑﯽ رﯾﮓ – ﺟﻐﻞ – واﺣﺠﺎر ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺷﺪه )‪ (Sand, Gravel & weathered Rocks‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﺑﮫ ﻣﺮور زﻣﺎ ن طﻮری اﻧﮑﺸﺎ ف وﺗﻐﯿﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺤﺎ ﻻ ت ﺧﺎ ص ﻧﯿﺰ ﻣﻄﺎ ﺑﻘﺖ داﺷﺘﮫ وﻋﯿﺎر‬
‫ﻣﯿﺒﺎ ﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﻨﺂ ﺗﺠﺮﺑﮫ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎ ر ﻣﮭﻢ در اﻧﺘﺨﺎ ب طﺮﯾﻘﮫ ﺧﻮب واﺟﺮای ﻣﻮﻓﻘﺎ ﻧﮫ درﻓﻌﺎ ﻟﯿﺖ ھﺎ ی ﺑﺮﻣﮫ‬
‫ﮐﺎری اﺳﺖ ‪ ،‬ھﻤﭽﻨﺎ ن ﺳﺎ ﻣﺎ ن ﺧﻮب ھﻢ ﺣﻘﯿﻘﺘﺂ ﯾﮑﯽ از ﺿﺮورت ھﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺮای ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﯾﮏ ﭼﺎ ه ﮐﺎ ﻣﯿﺎ ب‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫اﻧﺘﺨﺎ ب ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺮای اﻧﺠﺎ م وظﺎ ﯾﻒ ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﯾﺪ ذﯾﻶ ﮐﻨﺘﺮول ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻧﻈﺮﺑﮫ ﻧﻮع اﺣﺠﺎ ر ﻗﺎ ﺑﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻋﻤﻖ اﻋﻈﻤﯽ ﺑﺎ درﻧﻈﺮداﺷﺖ )‪ (25‬ﻓﯿﺼﺪ اﺿﺎ ﻓﺘﺮ ازﻋﻤﻖ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﮫ ﺷﺪه‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎ رﺟﯽ ﭘﺎﯾﭗ وﻓﻠﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻌﻤﺎ ل‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻋﻤﻖ ﺳﻄﺢ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﺗﺜﺒﯿﺖ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار وﺿﺨﺎ ﻣﺖ ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ) ﺟﻐﻞ دورادورﻓﻠﺘﺮ(‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ دﺳﺘﯿﺎ ﺑﯽ ﻧﻘﻄﮫ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری در ﺳﺎ ﺣﮫ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻣﯿﺴﺮ ﺷﺪ ن ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ در ﻣﺤﻞ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺗﻤﺎ م طﺮﯾﻘﮫ ھﺎ ی ﺑﺮ ﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺿﺮورت ﺑﮫ دﺳﺘﮕﺎ ه ﻣﺎ ﺷﯿﻨﺮی دارد ھﺮدﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮﻣﮫ ﻧﻈﺮ ﺑﮫ‬
‫‪ ‬ﻣﯿﺨﺎ ﻧﯿﮑﯿﺖ ﮐﺎ ر آن دارای ﺗﺮﮐﯿﺒﺎ ت وﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎ ر ﺧﺎ ص ﺧﻮد اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﯾﮏ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ دارای ﻣﯿﮑﺎ ﻧﯿﺰم ﺑﺎ ﺷﺪ ﮐﮫ اﺣﺠﺎ ر را دراﺛﻨﺎ ی ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﻗﻄﻊ واﻧﺘﻘﺎ ل ﺑﺪھﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻮان ﯾﮏ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﺗﻮان وﺷﺎ ﯾﺴﺘﮕﯽ ﻣﻘﺪارﻧﯿﺮوی ﮔﺮداﻧﺪه آ ن اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﺑﻮاﺳﻄﮫ ﮐﯿﺒﻞ‬
‫آن ﺗﮭﯿﮫ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﯾﮏ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺎ ﯾﺪ دارای ﻗﺪرت ﮐﺎ ﻓﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ ﮐﯿﺒﻞ ﺧﻮد را از ﻋﻤﻖ اﻋﻈﻤﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻓﮑﺘﻮر ﻣﺤﺎ ﻓﻈﻮی اﺿﺎ‬
‫ﻓﯽ ﺑﺪون دﻧﺪه ﺧﻮردن وﭼﭙﮫ ﺷﺪن ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻻی ﭘﻞ ﮐﺶ ﮐﺮده ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫‪ ‬ھﻤﭽﻨﺎ ن در ﺑﺮﻣﮫ روﺗﺮی ﺗﻮان ﺑﺮﻣﮫ ﺑﻮاﺳﻄﮫ ﭘﻤﭗ وﮐﻤﭙﺮﯾﺴﻮر آ ن ﻣﺤﺪود ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ .3‬اﻧﻮاع ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ‪kinds of drilling rig :‬‬

‫اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﮐﮫ ﺑﺮای ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﭼﺎ ه ھﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎ ده ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ ،‬زﯾﺎ د اﺳﺖ ﮐﮫ ھﺮﯾﮏ دارای‬
‫ﻓﻮاﯾﺪ وﻧﻮاﻗﺺ اﻧﺪ ﮐﮫ ازﺟﻤﻠﮫ ﺳﮫ ﻧﻮع آن ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ دارد‪.‬‬
‫)‪( Percussion or cable tool drilling‬‬ ‫‪ -1‬ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ‬
‫)‪(Mud rotary drilling‬‬ ‫‪ -2‬ﺑﺮﻣﮫ ﻣﺪ روﺗﺮی‬
‫) ‪(Rotary down – the – hole hammer air flush drilling‬‬ ‫‪ -3‬ﺑﺮﻣﮫ ﭼﮑﺸﯽ‬

‫‪ .3.1‬ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ‪Cable tool drilling‬‬

‫ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ﯾﮏ طﺮﯾﻘﮫ ﺑﺴﯿﺎ رﻣﮭﻢ ﺑﺮای ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری در طﺒﻘﺎ ت ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ و ﻧﺎ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت درﺳﺖ وﺣﻘﯿﻘﯽ راﺟﻊ ﺑﮫ ﻣﻘﻄﻊ ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ داده واﻣﮑﺎ ن ﯾﮏ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ اﺑﺘﺪاﺋﯽ‬ ‫‪‬‬
‫را ﻣﯿﺴﺮﮐﺮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺣﻔﺮ ﭼﺎه ﻋﻤﯿﻖ در ﻣﻮاد ﺳﺨﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﺑﺮﻣﮫ روﺗﺮی ﻗﺎ ﺑﻞ ﺗﺮﺟﯿﺢ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﻄﺢ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ رادﻗﯿﻘﺂ ﻧﺸﺎ ن داده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی درﺳﺖ آب ﺟﮭﺖ ﺗﺠﺰﯾﮫ ﮐﯿﻤﯿﺎ وی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﮫ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی درﺳﺖ ﻣﻮاد طﺒﻘﺎ ت ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﯾﻠﺮ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫د ﺳﺘﮕﺎه ﻣﺬﮐﻮرھﻤﯿﺸﮫ ﺑﺎﻻی ﯾﮏ ﺗﺮﯾﻠﺮ)‪ (Trailer‬وﯾﺎ ﺗﺮک)‪(Truck‬اﻧﺘﻘﺎل داده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ وی ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ درطﺒﻘﺎ ت ﺳﺨﺖ وﻧﺮم ﺑﮫ ﻗﻄﺮ ھﺎ ی ﺧﻮرد وﮐﻼن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﻧﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ھﻤﯿﺸﮫ ﺑﺮای ﻣﺤﺎ ﻓﻈﺖ طﺒﻘﺎ ت ﻧﺮم ازﭼﭙﮫ ﺷﺪن وﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﺎﻟﯿﮕﺎه دراطﺮاف ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ از ﮐﺴﻨﮓ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻤﺎ م ﻣﻮاد ﻣﯿﺪه ﺷﺪه وداﻧﮫ داررا ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﭽﮫ ﻟﻮش ﮐﺸﯽ ﻣﺨﺼﻮص )‪ (Bailer‬از ﭼﺎه ﺧﺎرج ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪ ،‬ودوﻧﻮع‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﻞ دارد ‪ ،‬ﮐﺘﻠﻮی )‪ (Bite‬وﻣﯿﺎ ن ﺧﺎ ﻟﯽ )‪.(Nepal‬‬
‫درﯾﻨﻄﺮﯾﻘﮫ ﺑﻮاﺳﻄﮫ ﺑﺎﻻ وﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﺮدن)ﺿﺮﺑﮫ زدن( ﭘﯽ درﭘﯽ ﭘﻞ ﮐﺘﻠﻮی ﻣﻮاد را ﻣﯿﺪه وﻓﺸﺮده ﺳﺎﺧﺘﮫ وﺗﻮﺳﻂ‬ ‫‪‬‬
‫دوﻟﭽﮫ از ﭼﺎه ﺧﺎرج ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻞ ﻣﯿﺎ ن ﺧﺎ ﻟﯽ )‪ (Nepal‬ﺑﺎ ﺗﺮﺗﯿﺒﺎ ت ﮐﮫ دارد درﻋﯿﻦ زﻣﺎ ﻧﯿﮑﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﻣﯿﺰﻧﺪ ﻣﻮاد را از طﺮﯾﻖ واﻟﯿﮑﮫ دارد‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺪاﺧﻞ ﺧﻮد ﺑﮫ اﻧﺪازه ﻣﻌﯿﺎری ذ ﺧﯿﺮه واز ﭼﺎه ﺧﺎرج ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪ ،‬وﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﻧﻮر ﻣﺎ ل)‪ 40‬ﺗﺎ ‪ ( 60‬ﺿﺮﺑﮫ درﯾﮏ‬
‫د ﻗﯿﻘﮫ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮان ﮐﺎری ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ وزن ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﻠﺤﻘﺎت آن ﮐﮫ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪،‬ﺗﻌﻠﻖ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮد زﯾﺮاﺳﺎ ﻣﺎ ﻧﯿﮑﮫ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد ﺑﮫ ﭼﻨﺪ ھﺰار ﭘﻮﻧﺪ ﻣﯿﺮﺳﺪ ﮐﮫ ﻣﺸﺘﻤﻞ از ﮐﯿﺒﻞ)‪ – (Cable‬روپ ﺳﺎ ﮐﺖ‬
‫) ‪ - ( Rope socket‬ﺟﺎ ر ) ‪ – (Jars‬درﯾﻞ ﺳﺘﯿﻢ ) ‪ - (Drill stem‬درﯾﻠﻨﮓ ﺑﯿﺖ ) ‪- ( Drilling bit‬‬
‫ﺑﺎﺋﻠﺮ ) ‪ ( Bailer‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﮫ در اﺷﮑﺎل ذﯾﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﻣﻠﺤﻘﺎت ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ‬

‫ھﻢ ﭼﻨﺎ ن ﭘﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎ ر ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻧﻮع اﺣﺠﺎ ر – ﻗﻄﺮ ﭘﻞ – ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﮫ در ﯾﮏ دﻗﯿﻘﮫ –‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺼﺐ ﮐﺴﻨﮓ وﺗﺠﺮﺑﮫ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ر وﻏﯿﺮه ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻞ ﺑﻘﺪر ﮐﺎ ﻓﯽ وزن داﺷﺘﮫ ﺗﺎ اﺣﺠﺎ ررا ﻣﯿﺪه وﻧﺮم ﺳﺎزد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫راد ﺛﻘﯿﻞ)درﯾﻞ ﺳﺘﯿﻢ( ﺑﺎ ﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ وزن وﻋﻤﻮد ﻧﮕﮭﺪ اﺷﺘﻦ ﭼﺎه ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﺎ ر ﺑﺮای ﻧﮕﮭﺪاﺷﺖ ﭘﻞ دروﻗﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری درﻣﻮاد ﻧﺮم وﭼﺴﭙﻨﺎک اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﯿﺒﻞ ﺑﺎ ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﻣﺨﺼﻮص ﺳﭙﺮﻧﮕﯽ در ﺑﺎﻻی ﺑﯿﻢ دور ﺧﻮرده وﭘﻞ را ﺑﮫ اطﺮاف ﭼﺎ ه ﻣﯿﭽﺮﺧﺎ ﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫درﺟﺮﯾﺎ ن ﮐﺎ ر ﺗﺎ زﻣﺎ ﻧﯿﮑﮫ ﭼﺎه آب ﻧﺪاده آب ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎ ه ﺟﮭﺖ ﻧﺮم ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮاد وﻧﺮم ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﻋﻼوه‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﮐﯿﺴﻨﮓ ازﭘﺎﯾﭗ ھﺎ ی اﺳﺘﻨﺪرد وﻣﻘﺎ وم درﻣﻘﺎ ﺑﻞ زﻧﮓ ﺧﻮرده ﮔﯽ ﮐﮫ دارای ﭼﻮری اﺳﺖ ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﺷﺪه‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺮ ﮐﺴﻨﮓ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ھﺪ واﻧﺠﺎ م ﮐﯿﺴﻨﮓ ﺑﺎداﺷﺘﻦ ﺷﻮ ﻣﺤﺎ ﻓﻈﺖ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻌﺪ ازﺣﻔﺎری )‪ (4‬اﻟﯽ )‪ (5‬ﻓﺖ ﭘﻞ را ﺧﺎرج و ﻣﻮاد ﻓﺸﺮده را ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﯾﻠﺮ ﺧﺎرج ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻋﻈﻤﯽ ﺗﺎ )‪ (6‬اﻧﺞ ﮐﺠﯽ در ﻋﻤﻖ)‪ (100‬ﻣﺘﺮﻣﺠﺎ ز اﺳﺖ واﺿﺎ ﻓﺘﺮازآن ﺑﺮای ﻧﺼﺐ ﭘﻤﭗ‬ ‫‪‬‬
‫وﺑﯿﺮون ﮐﺮدن ﮐﺴﻨﮓ ﻣﺸﮑﻞ اﯾﺠﺎ د ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 4 -3‬ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ وﺳﺎ ﯾﺰ ھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در طﺒﻘﺎ ت ﻣﺨﺘﻠﻒ دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫اﻧﻮاع ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ‬

‫ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ در ﺟﺮﯾﺎ ن ﮐﺎ ردرطﺒﻘﺎ ت ﺳﺨﺖ ﺧﻮرد ﺷﺪه وﺑﺎ ﯾﺪ دوﺑﺎ ره ﺗﯿﺰﮐﺎ ری واﺻﻼح ﺑﮫ ﻗﻄﺮ اﺻﻠﯽ آن آورده‬ ‫‪‬‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Advantage of cable tools rig‬‬ ‫‪ 3.1. 1‬ﻓﻮا ﯾﺪه ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ‪:‬‬
‫در طﺒﻘﺎ ت ﺳﺨﺖ وﻧﺮم ﺑﺨﻮﺑﯽ ﮐﺎ ر ﮐﺮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎ ل وﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرﺗﯿﺸﻦ آن آﺳﺎ ن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ وﺳﺎ ﻣﺎ ن آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ روﺗﺮی ارزا ن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی درﺳﺖ وﺣﻘﯿﻘﯽ از ھﺮ طﺒﻘﮫ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫طﺒﻘﮫ آب ﺷﻮر وﺷﺮﯾﻦ ﺑﮫ آﺳﺎﻧﯽ ازھﻢ ﺟﺪا وﺗﻔﮑﯿﮏ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ھﺮ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار از ﻧﻈﺮﮐﻤﯿﺖ وﮐﯿﻔﯿﺖ اﻣﺘﺤﺎ ن ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﮔﺮدرطﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﺑﮫ ﮐﺪام ﻣﺸﮑﻞ روﺑﺮوﻣﯿﺸﻮﯾﻢ ﻓﻮرآ ﯾﺎ د دا ﺷﺖ وﺗﺴﺖ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﺋﯿﻢ وﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ﺣﺎ ﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺎ ﺣﮫ درﭼﮫ ﺣﺎ ﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آب ﺧﺮاب ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﯾﭗ ﺑﺪون ﺳﻮراخ ﺑﻨﺪ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪7‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫دروﻗﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﮫ آب ﮐﻢ ﺿﺮورت دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻗﯿﻤﺖ ﻓﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری آن ﮐﻢ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Disadvantage of cable tools rig‬‬ ‫‪ .3.1.2‬ﻧﻮاﻗﺺ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﮐﺴﻨﮓ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﮐﺎ رﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﺼﺐ ﻧﻞ وﻓﻠﺘﺮوﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ آن ﯾﮏ اﻧﺪازه ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﺎ رآن ﻧﺴﺒﺘﺂ ﺑﻄﯽ ﭘﯿﺶ ﻣﯿﺮود زﯾﺮا داﺋﻤﺂ ﺑﺎ ﻻ ﮐﺮدن وﻧﺼﺐ ﮐﺮدن ﮐﺴﻨﮓ وﻗﺖ زﯾﺎ د ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫درﻋﻤﻖ زﯾﺎ د ﻣﺸﮑﻞ ﭘﯿﺶ ﻣﯿﮑﻨﺪ زﯾﺮا وزن ﺳﺎ ﻣﺎ ن ﮐﺎ ر زﯾﺎ د ﺷﺪه وﺑﻨﺪ ش ﭘﯿﺪا ﻣﯿﺸﻮد ﻟﺬا وﻗﺖ زﯾﺎ د ﺿﺮورت‬ ‫‪‬‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪ .3.2‬ﺑﺮﻣﮫ دورا ﻧﯽ ‪Rotary rig :‬‬

‫ﺑﺮﻣﮫ دورا ﻧﯽ اﺳﺘﻨﺪرد اﺻﻮﻵﺑﺮای ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭼﺎه ھﺎ ی ﺗﯿﻞ وﺑﻄﻮر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای ﭼﺎه ھﺎ ی آب اﺷﺎ ﻣﯿﺪ ﻧﯽ ﺑﮫ ﮐﺎ ر‬
‫ﺑﺮد ه ﻣﯿﺸﻮد وﯾﮏ طﺮﯾﻘﮫ ﺑﺴﯿﺎ رﺳﺮﯾﻊ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری در طﺒﻘﺎ ت ﻧﺎ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ اﺳﺖ‬
‫ﭘﻠﮭﺎ ی آن از ﭼﻨﺪ ﯾﻦ دﻧﺪاﻧﮫ ﭼﺮﺧﻨﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 60‬دور در دﻗﯿﻘﮫ ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎه ﻣﯿﭽﺮﺧﻨﺪ ﮐﮫ‬
‫ﻣﻮاد طﺒﻘﺎ ت را ﺑﺼﻮرت داﻧﮫ دار – ﺗﻮﺗﮫ وﭘﺎرﭼﮫ ﻧﻤﻮده ﮐﮫ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل از ﭼﺎه ﺑﮫ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺧﺎرج ﻣﯿﺸﻮد ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﻣﺮﮐﺐ از ﯾﮏ ﻓﻮرﻣﻮل دﻗﯿﻖ ﺑﺴﺘﮫ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ ‪ +‬ﮐﻠﯽ ‪ +‬آب ودرﺻﻮرت ﺿﺮورت ﺟﻤﻊ ﻣﻮاد دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﻣﮫ دورا ﻧﯽ ﺑﺎﻻی ﺗﺮک ﻧﺼﺐ ﺑﻮده ﮐﮫ ﻣﺸﺘﻤﻞ ازﻣﺪ ﭘﻤﭗ – ﺑﯿﻢ ‪ -‬ﮐﻠﯿﺪ ﭼﺮﺧﺸﯽ – ﺗﺨﺖ ﮐﮫ ﭼﺮﺧﺶ اﻓﻘﯽ را ﺑﮫ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ ﻋﻤﻮدی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ ‪ -‬راد ھﺎ ی ﻣﯿﺎ ن ﺧﺎ ﻟﯽ – ﭘﻞ ﭼﺮﺧﻨﺪه وﻏﯿﺮه ﻣﻠﺤﻘﺎ ت اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫اﯾﻨﻮع ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ زﯾﺎ د ﻗﺎ ﺑﻞ د ﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻮده وﺑﻘﻄﺮھﺎ ی ﺧﻮرد وﮐﻼ ن ﮐﺎ ر ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ درطﺒﻘﺎ ت ﻧﺎ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ رﺳﻮﺑﯽ ودﯾﮕﺮ اﻧﻮاع اﺣﺠﺎ ر ﺑﺴﺮﻋﺖ ﮐﺎ ر ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ ﺑﺼﻮرت ﻋﻤﻮﻣﯽ دارای اﻧﻮاع ﭘﻠﮭﺎ ی ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺳﺘﺎ ره ﺋﯽ ﺳﮫ ﻋﻼﺷﮫ ﺋﯽ ﮐﺎ وﻧﺪه ﺑﻮده ﮐﮫ ﻧﻮع ﭘﻞ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻧﻮع طﺒﻘﮫ ﺗﻌﯿﻦ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫اﻧﻮاع ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‬

‫راد ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﻣﮫ ﭼﺮﺧﺶ ﻧﻤﻮده وﺑﻄﺮف ﭘﺎﺋﯿﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻞ ﭼﺮﺧﻨﺪه ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺎ ﻋﺚ ﺧﻮرد ﺳﺎ ﺧﺘﻦ وﺷﮑﺴﺘﺎ ﻧﺪ ن طﺒﻘﺎ ت اﺣﺠﺎرﻣﯿﮕﺮدد‪.‬ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل ﮐﺎرﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺤﻠﻮل از ﭼﺎ ه ﮐﻢ ﻋﻤﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪ ﭘﻤﭗ ﮔﺮﻓﺘﮫ ﺷﺪه وازطﺮﯾﻖ ﻣﺪ ﭘﻤﭗ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﯾﭗ ﺑﮫ ﮐﻠﯿﺪ واز طﺮﯾﻖ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﮫ‬
‫رادھﺎی ﺑﺮﻣﮫ واز طﺮﯾﻖ ﺳﻮراﺧﮭﺎی ﭘﻞ درﭘﺎﺋﯿﻦ ﭼﺎه ﭘﻤﭗ ﮔﺮدﯾﺪه وﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎه ﺟﺮﯾﺎ ن ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺤﻠﻮل ﻗﺒﻞ ازاﯾﻨﮑﮫ ﺑﺴﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎ ن ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﻮاد ﺷﮑﺴﺘﮫ ﺷﺪه را ﺑﮫ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ رﺳﺎﻧﯿﺪه وﺑﮫ ﭼﺎه ﮐﻢ ﻋﻤﻖ‬
‫ﺟﺮﯾﺎ ن ﻣﯿﺪھﺪ‬
‫‪ ‬ﺟﺮﯾﺎ ن ﻣﺤﻠﻮل درﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ دوﺑﺎ ره اوﻵ ﺑﮫ ﭼﺎه اوﻟﯽ ﻣﻮاد داﻧﮫ دار رارﺳﻮب داده وﺑﻌﺪآ ﺑﮫ ﭼﺎه دوﻣﯽ ﺟﺮﯾﺎ ن‬
‫وازآن ﺟﺎه دوﺑﺎره ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪ ﭘﻤﭗ ﺑﮫ ﭼﺎه ﭘﻤﭗ ﻣﯿﺸﻮد ودرﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ھﻤﯿﺸﮫ ﯾﮏ دوران را ﺗﺎﻣﯿﻦ‬
‫ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬دراﯾﻨﻮع ﺑﺮﻣﮫ در اﺛﻨﺎ ی ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻣﯿﺨﺎ ﻧﯿﮑﯿﺖ آن ﮐﺴﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎ ده ﻧﻤﯿﺸﻮد زﯾﺮا دﯾﻮارﭼﺎه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﮔﻞ اﺳﺘﻮار ﻧﮕﮭﺪاری ﺷﺪه واز ﻟﻤﺒﯿﺪن ﻣﺤﺎﻓﻈﮫ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪10‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﺑﮫ دﯾﻮارﭼﺎه ﯾﮏ ﻗﺸﺮ ﮔﻠﯽ) ‪ ( Mud cake‬ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ دور ﮐﺮدن آن ﺳﺨﺖ ﺑﻮده وﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪاز‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﻔﺎری ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﭼﺎ ه را ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯿﺴﺎ زد واﮔﺮ ﻣﺤﻠﻮل از ﯾﮏ ﮔﻞ ﻋﺎ دی ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﺷﻮد ﺑﮭﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎ ر آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻋﻮاﻣﻞ ذﯾﻞ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ‪ ،‬درﺟﮫ ﺳﺨﺘﯽ اﺣﺠﺎ ر – ﺳﺎ ﯾﺰو ﻧﻮع ﭘﻞ و وﺿﯿﻌﺖ ﭘﻞ – ﺗﻌﺪاد‬ ‫‪‬‬
‫دور ﭘﻞ – وزن ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﭘﻞ – ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﻣﺤﻠﻮل – ﻓﺸﺎ رﻣﺤﻠﻮل درﭘﺎﺋﯿﻦ ﭼﺎه وﺳﺮﻋﺖ دوران ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮﻣﮫ‬
‫ﮐﺎری‪.‬‬

‫‪ .3.2.2‬ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮﻣﮫ ‪Drilling fluids :‬‬

‫ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮای اﺳﺘﻮار ﻧﮕﮫ ﮐﺮدن ﺳﻮراخ ﺑﺮﻣﮫ ﯾﺎ دﯾﻮار ﭼﺎه وﺑﯿﺮون ﮐﺮدن ﻣﻮاد ﻗﻄﻊ ﺷﺪه طﺒﻘﺎ ت وﺳﺮد ﺳﺎﺧﺘﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ اﺳﺘﻌﻤﺎ ل ﻣﯿﺸﻮد ‪.‬‬
‫دوﻧﻮع ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺎ ﺳﯽ ﺑﺮای ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از آب ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﮫ در ﺑﺮﻣﮫ دورا ﻧﯽ اﺳﺘﻌﻤﺎ ل ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ھﻮا ﮐﮫ درﺑﺮﻣﮫ ﭼﮑﺸﯽ اﺳﺘﻌﻤﺎ ل ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﮔﻞ ﺑﺎ ﺣﻔﺮﻧﻤﻮدن دو ﭼﺎ ه ﺑﮫ ﻋﻤﻖ ﯾﮏ ﻣﺘﺮ وﻗﻄﺮ ‪2*2‬ﻣﺘﺮ درﺟﻮار ﭼﺎه ﺗﮭﯿﮫ وذﺧﯿﺮه ﻣﯿﮕﺮدد ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎ اﻓﺰودن ﺑﻨﺘﻮ ﻧﯿﺖ وﮔﻞ اﺻﻠﯽ درﭘﮭﻠﻮی ﻣﻔﺎد ﺑﺎ ﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻼت در طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ھﻢ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫درﺧﺘﻢ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻮل از ﭼﺎه ذرﯾﻌﮫ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﮐﺎ ﻣﻶ ﺧﺎ رج ﮔﺮدد درﻏﯿﺮ آن ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﮫ ﺟﺪار داﺧﻠﯽ ﭼﺎه اﺳﺘﺮ ﮐﺎری ﮔﺮدﯾﺪه وﺑﺎﻋﺚ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻤﯿﺸﮫ ﮐﺜﺎ ﻓﺖ ودرﺟﮫ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻮل در ﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﮐﻨﺘﺮول وﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد ﮐﮫ اھﺪاف‬ ‫‪‬‬
‫اﺻﻠﯽ ﮔﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﮫ ﻗﺒﻼ از آن ﯾﺎدآورﮔﺮدﯾﺪه اﯾﻢ ‪،‬ﺣﻔﻆ ﮔﺮد‪ ،‬ﻣﯿﻌﺎ ری ﺑﻮدن آن ﻗﺎﺑﻞ اھﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .3.2.3‬ﻓﻮاﯾﺪ ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ ‪Advantage of rotary rig :‬‬

‫در ﯾﮏ ﺳﺎ ﺣﮫ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ ﺑﺪون ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﺮدن ﮐﺴﻨﮓ ﮐﺎ ر ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﮔﺮﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ از آن ﻧﻘﻄﮫ ﺑﺪون اﯾﺠﺎ د ﻣﺸﮑﻼ ت وﺑﻨﺪ ش راد ھﺎ ی ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺸﻮد‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری آن ﻓﯽ ﺳﺎ ﻋﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ دﯾﮕﺮ طﺮﯾﻘﮫ ھﺎ در طﺒﻘﺎ ت ﻧﺮم و ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﺑﮫ آﺳﺎﻧﯽ ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫از ﻣﺼﺮف ﮐﺴﻨﮓ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮده وﺑﺪون ﮐﺴﻨﮓ ﮐﺎ ر ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ .3.2.4‬ﻧﻮاﻗﺺ ﺑﺮﻣﮫ دوراﻧﯽ‪Disadvantage of rotary rig :‬‬

‫دروﻗﺖ ﮐﺎ ر آب زﯾﺎ د ﻣﺼﺮف ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی درﺳﺖ آن ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﺜﺒﯿﺖ دﻗﯿﻖ ﺳﻄﺢ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ﯾﮏ اﻧﺪازه ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﺎ ک ﮐﺎ ری ﭼﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﻗﺸﺮ ﮔﻠﯽ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﻓﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری آن ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺳﺎ ﻣﺎ ن ﻓﺎ ﻟﺘﻮی آن ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Collecting data during drilling‬‬ ‫‪ .3.2.5‬ﺟﻤﻊ آوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت درﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری‬

‫ﯾﮑﯽ از اھﺪاف ﻣﮭﻢ ﺟﻤﻊ آوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ در ﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﻋﺒﺎ رت از ﻣﻌﯿﻦ ﺳﺎ ﺧﺘﻦ زون آﺑﺪه‬ ‫‪‬‬
‫وﺳﻠﺴﻠﮫ طﺒﻘﺎ ت ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ﺑﺴﯿﺎ ردﻗﯿﻖ و ﺿﺮوری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﯾﺎد داﺷﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ر‬
‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﻨﯿﺮ ﯾﺎ ھﺎ ﯾﺪروﺟﯿﻮﻟﻮﺟﺴﺖ ﭘﺮوژه ﺑﺎ ﯾﺪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ را در ﺻﻮرت ﻣﻤﮑﻦ درﺳﺎﺣﮫ ﺟﻤﻊ آوری ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ‬ ‫‪‬‬
‫وﺗﻔﺴﯿﺮﻧﻤﺎﯾﺪ ﺟﻤﻊ آوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ﯾﮕﺎ ﻧﮫ راه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﭘﺎﺋﻨﺘﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﭼﮫ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺴﺖ ﺳﺎ ﻣﺎ ﻧﯿﮑﮫ درﺗﺨﻨﯿﮏ ﺟﻤﻊ آوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت و ﺗﺤﻠﯿﻞ آن ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ ذﯾﻶ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه‬ ‫‪‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫‪‬‬ ‫) ‪Water level recorder (dipmetre‬‬

‫‪‬‬ ‫‪GPS to accurately locate boreholes‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Colour charts to accurately record color‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Stop watch‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Penknife‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Geological hammer‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Dilute hydrochloric acid (if possible) to identify calcareous material‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Hand lens with a magnification of x8 or x10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Permanente markers‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Waterproof notebook‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Plastic bags to store samples‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Camera- photographs of chip samples, or even the drilling process can‬‬
‫‪be a useful record and help to memories about various sites‬‬
‫‪ Bucket for cleaning samples‬‬
‫‪ Sample box or pocket‬‬
‫‪ Thermometer for measuring temperature.‬‬

‫‪Sampling during drill of well‬‬ ‫‪ .3.2.6‬ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی در ﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭼﺎه ‪:‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی از طﺒﻘﺎ ت ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﺋﯽ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ اﻟﯽ ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮﯾﻦ ﭼﺎه ﺑﺴﯿﺎ ر ﺑﺎ ارزش ﺑﻮده وﯾﮏ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﮑﻤﻞ راﺟﻊ ﺑﮫ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ طﺒﻘﺎ ت ﭘﺎﺋﯿﻨﺘﺮ ازﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺗﮭﯿﮫ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺨﻨﯿﮏ ھﺎی ﻣﺘﻌﺪ د اﻧﮑﺸﺎف ﻧﻤﻮده ﮐﮫ ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی طﺒﻘﺎ ت زﻣﯿﻦ را ﺑﺎ ﮐﻤﯽ آﺷﻔﺘﮕﯽ و ﺗﻐﯿﺮا ت ازداﺧﻞ ﭼﺎه‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﮭﯿﮫ ﻣﯿﺪارد‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﺎ ن اﻣﮑﺎ ن آ ن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی اﺣﺠﺎ رﺳﺨﺖ وﮔﺮاوﯾﻞ ﺑﺪون ﮐﻠﯽ ورﯾﮏ را ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﮐﻤﯽ‬ ‫‪‬‬
‫آﺷﻔﺘﮕﯽ ﺗﮭﯿﮫ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی رﯾﮓ درﺷﺖ ‪ ،‬وﮔﺮاوﯾﻞ ﺑﺪون آﺷﻔﺘﮕﯽ ﺑﺴﯿﺎ ر ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎ ر ھﺎ ﻧﻤﻮﻧﮫ ھﺎ ﺷﺪﯾﺪ آ اﺷﻔﺘﮫ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﮫ ﯾﮏ ﻗﺸﺮ ﻧﺎ زک رﯾﮓ ﻣﯿﺪه در داﺧﻞ ﻣﻮاد ﺟﻐﻞ ﺑﮫ آﺳﺎ ﻧﯽ ﻗﺎ ﺑﻞ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﺸﻒ ﻧﻤﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی ﯾﮏ رھﻨﻤﺎ اﺳﺖ ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎ ب ﻓﻠﺘﺮ ﺑﺎ ﺳﻮراﺧﮭﺎ ی ﺧﻮرد اﮔﺮ ﭘﻄﻮر ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﮫ رﯾﮓ ﻣﯿﺪه‬ ‫‪‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻻگ ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ﻋﺒﺎ رت ازﺛﺒﺖ ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاد ﻗﻄﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺸﮑﻞ ﻧﻤﻮﻧﮫ در اﺛﺮدوام داری ﮐﺎ ر ﺑﺎ ﺋﻠﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺪ ﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﮫ ھﺎ در ﺑﺮﻣﮫ روﺗﺮی از ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎ ﻣﻮاد طﺒﻘﺎ ت ﭼﺎه ﻣﺨﻠﻮط ﻣﯿﺸﻮد ﺑﻨﺂ ﻧﻤﻮﻧﮫ ھﺎ ﺑﺎ ﯾﺪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎ ر ﺑﺪ ﻗﺖ ﺗﻤﺎ م ﺗﺤﻠﯿﻞ وﺗﻔﺴﯿﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ .3.2.7‬ﻣﻘﻄﻊ طﺒﻘﺎ ﺗﯽ )ﻻگ( ﭼﺎه‪Well logging :‬‬

‫در ﭼﺎ ه ھﺎی اﺳﺘﺤﺼﺎ ﻟﯽ وﭼﺎه ھﺎ ی ﺗﺤﻘﯿﻘﺎ ﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮوﻟﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی طﺒﻘﺎ ت ﺟﮭﺖ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت‬
‫ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ووﺿﻊ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ھﻤﺎ ن ﺳﺎ ﺣﮫ درﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺟﻤﻊ آوری ﮔﺮدد ﺗﺎ طﺒﻘﮫ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ ﭼﺎه‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﮔﺮدد‪ ،‬وﻗﺘﯽ اﯾﻦ ﻗﺴﻢ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت از ﭼﻨﺪ ﭼﺎه در ﯾﮏ ﺣﻮزه آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ طﺒﻘﺎ ت آﺑﺪار‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﺮاﺳﮑﺸﻦ وﻣﺮﺗﺒﻂ ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﮭﺎ ﯾﮏ ﻋﮑﺲ ﻣﮑﻤﻞ ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ وظﺮﻓﯿﺖ آب زﯾﺮ‬
‫زﻣﯿﻨﯽ ﻣﻨﻄﻘﮫ را ﻣﯿﺪھﺪ‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ اﯾﻦ ﻗﺴﻢ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ ﺿﺮوری ﺑﺮای وﺳﻌﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺳﻮدﻣﻨﺪ وﻣﻌﯿﺎ ری ﻣﻨﺎ ﺑﻊ آﺑﯽ آن‬
‫ﺳﺎ ﺣﮫ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺘﺤﺎ ن ﯾﮏ ﭼﺎه ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﻧﻞ و ﻓﻠﺘﺮﺑﻄﺮﯾﻘﮫ ﻻ ﮔﻨﮓ ﺑﺴﯿﺎ ر ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﮫ طﺮﯾﻘﮫ ھﺎی ﻣﺘﻌﺪد ﻻﮔﻨﮓ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﮐﮫ د و ﻧﻮع ﻻگ را در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﮫ ﺳﺎده ﮔﯽ ﺑﺪﺳﺖ آورده ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ووﻗﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﯿﺮی از طﺒﻘﺎ ت ﭼﺎه‪.‬‬

‫‪ .3.2.8‬دﺳﺘﯿﺎ ﺑﯽ ﺑﮫ آ ب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ‪Accessing ground water :‬‬

‫راه وطﺮﯾﻘﮫ ھﺎ ی ﺑﺴﯿﺎ ر زﯾﺎ د وﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای د ﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﮫ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ﻣﻮﺟﻮد ا ﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﭼﺎ ه ھﺎ ی دﺳﺘﯽ‬
‫ﻋﺎ دی ‪ ،‬ﭼﺎ ه ھﺎ ی ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ‪ ،‬ﭼﺸﻤﮫ وﮐﺎ رﯾﺰ‪.‬‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ واﺳﺘﻔﺎ ده از ھﺮ طﺮﯾﻘﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺤﺎ ﻟﺖ طﺒﻌﯿﯽ ﺧﻮدش اﺳﺖ ‪ ،‬ھﺮ طﺮﯾﻘﮫ دارای ﻓﻮاﯾﺪ وﻧﻮاﻗﺺ اﻧﺪ ﻻ ﮐﻦ‬
‫ﭼﺎه ھﺎی ﻋﻤﯿﻖ دارای ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﺎﯾﺪه اﺳﺖ‬

‫‪ .3.2.9‬ﭼﺎ ه ھﺎ ی ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ‪Borehole or tube wells :‬‬

‫ﭼﺎ ه ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ﻋﺒﺎ رت از ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﻟﻮﻟﮫ ﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﻘﻄﺮ ﺧﻮرد ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮول ﯾﮏ زاوﯾﮫ‬
‫)ھﻤﯿﺸﮫ ﻋﻤﻮدی ( ﺣﻔﺮﻣﯿﮕﺮدد ﮐﮫ ﺑﮫ ﮐﺎ ر ﺑﺮد ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎ ده اﯾﻨﻮع ﻣﻨﺒﻊ آﺑﯽ درﭘﺮوژه ھﺎ ی آﺑﺮﺳﺎ ﻧﯽ روﺳﺘﺎ ھﺎ ﺑﺴﯿﺎ ر‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ دارد‪.‬‬
‫ﭼﺎ ه ھﺎی ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ در آﺑﺮﺳﺎ ﻧﯽ دھﺎ ت ﻋﻤﻮ ﻣﺂ ﺑﮫ ﻋﻤﻖ ھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪ 20‬ﺗﺎ ‪100‬ﻣﺘﺮ( وﯾﺎ اﺿﺎ ﻓﺘﺮ ﺣﻔﺮ ﻣﯿﮕﺮدد‬
‫اﮔﺮﭼﮫ درﺑﻌﻀﯽ ﺣﺎ ﻻ ت ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ طﺒﻘﺎ ت آ ﺑﺪارﺑﺴﯿﺎ ر ﻧﺰدﯾﮏ وﯾﺎ ﺑﺴﯿﺎ رﻋﻤﯿﻖ ازﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻣﯿﺒﺎ ﺷﺪ ﮐﮫ‬
‫ﻣﯿﺘﻮا ن ﺧﺎ رج ازﯾﻦ ﺧﻂ ﺷﺪ‪ ،‬ﻏﺎ ﻟﺒﺂ در روﺳﺘﺎ ھﺎ ﭼﺎه ھﺎ ﺑﻘﻄﺮ )‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 8‬اﻧﭻ ( ﮐﺎ ﻓﯽ ﺑﻮده ﻻﮐﻦ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ھﺎ ﯾﺪ روﺟﯿﺎ ﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ﻣﯿﺘﻮان از ﻗﻄﺮ ﮐﻼن ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎ ده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ .3.2.10‬ﻓﻮاﯾﺪ ﭼﺎ ه ھﺎ ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ‪Borehole advantages :‬‬

‫زود ﺳﺎﺧﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد در ﺻﻮرﺗﯿﮑﮫ ﺳﺎ ﻣﺎن ووﺳﺎ ﺋﻞ درﺳﺖ ﻗﺎ ﺑﻞ د ﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﺘﻮان ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ودواﻣﺪاری ﺑﯿﺸﺘﺮ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ را ﺣﺎ ﺻﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﺘﻮان درطﺒﻘﺎ ت ﺳﺨﺖ ﺑﺮﻣﮫ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﺎ ﻓﻈﺖ وﺑﮭﺪاﺷﺘﯽ آن ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده زود وآﺳﺎ ن ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫آب ﺧﻮب ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻮظ وﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ .4‬د ﯾﺰاﯾﻦ وﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭼﺎه ‪Borehole design and construction :‬‬

‫اوﻟﯿﻦ ﻗﺪم ﺑﺮای دﯾﺰاﯾﻦ ﭼﺎه ﻋﻤﯿﻖ اﺳﺘﺤﺼﺎ ﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎ ده از ﻧﻤﻮﻧﮫ ھﺎ ی ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺪه از ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری اﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم ﭼﺎ ه ھﺎ ﺗﺎ اﻧﺪازه ﺑﺸﮑﻞ اﮐﺘﺸﺎ ﻓﯽ ﺣﻔﺮ ﻣﯿﮕﺮدد زﯾﺮا راﺟﻊ ﺑﮫ ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯽ ﺳﺎ ﺣﮫ ﺑﻄﻮر ﯾﻘﯿﻨﯽ وﻣﻄﻤﺌﻦ ﭘﯿﺸﮕﻮﺋﯽ‬
‫ﮐﺮدن ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ درﻣﻮﺟﻮد ﯾﺖ طﺒﻘﺎ ت ﺳﺨﺖ در ﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ آوردن دﯾﺰاﯾﻦ اﺳﺘﻨﺪرد و‬
‫ﻣﺼﺎرف ﮔﺰاف ﻧﺒﺎ ﯾﺪ ﭘﺎ ﻓﺸﺎری ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻟﺤﺎ ظ دﯾﺰاﯾﻦ ﭼﺎه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ﮐﮫ از ﻧﻘﻂ ﺑﺮﻣﮫ‬
‫ﮐﺎ ری ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪،‬ﻋﯿﺎرﺷﻮد وﻗﺘﯽ ﯾﮏ ﭼﺎ ه ﻣﻄﺎ ﺑﻖ آرزو دﯾﺰا ﯾﻦ ﻣﯿﺸﻮد ﺑﺎ ﯾﺪ داری ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ذﯾﻞ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭼﺎه دارای ﺗﻮان آﺑﺪھﯽ اﻋﻈﻤﯽ )آﺑﺪھﯽ ﺑﻠﻨﺪ واﺣﺘﻤﺎل ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻓﺘﺎدن ﺳﻄﺢ آب در آن ﮐﻢ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬آﻣﺪ رﯾﮓ ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎه ﺑﺴﯿﺎ رﮐﻢ ) اﻟﯽ ‪5‬ﮔﺮام در ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ آب ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻮادﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ﻧﯽ ﺑﻘﺪر ﮐﺎ ﻓﯽ ﺧﻮب ﺑﺎ ﺷﺪ ﮐﮫ دواﻣﺪاری ﮐﻢ از ﮐﻢ ‪ 25‬ﺳﺎ ل را داﺷﺘﮫ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮐﺪام ﻣﻨﺒﻊ ﯾﺎ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﻣﻠﻮث ﮐﻨﻨﺪه وﯾﺎ زون آﺑﺪار ﻧﺎ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺪود وﻣﺤﮑﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ ﺑﺮ ﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭼﺎ ه ﮐﺎ ﻣﻼ ﭘﺎ ک ﮐﺎ ری ﺷﻮد ﺧﺼﻮﺻﺂ ﻗﺴﻤﺖ اﺧﺮی آن‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮔﺮﻓﺘﮫ ﺷﺪه ﺗﺤﻠﯿﻞ وﺗﻔﺴﯿﺮ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯿﺖ وﻣﻮﻗﯿﻌﺖ زون آﺑﺪار ﺗﺜﺒﯿﺖ وﻻ گ ﭼﺎه ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻘﺪارآب طﺮف ﺿﺮورت ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﻧﻞ وﻓﻠﺘﺮﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﺧﻮﺻﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪار و ﭼﺎه ﺗﻌﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺳﺎﺋﺰوﻣﻘﺪارﮔﺮاوﯾﻞ)ﻣﺪور وطﺒﯿﻌﯽ ( ﺑﺮای ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﺳﺎ ﯾﺰ ﺳﻮراخ ھﺎی ﻓﻠﺘﺮ ﺗﻌﯿﻦ وﮔﺮاوﯾﻞ ازﺳﻄﺢ‬ ‫‪‬‬
‫آب ‪ 6 – 4‬ﻣﺘﺮﺑﺎ ﻻ ﺗﺮدﯾﺰاﯾﻦ ﮔﺮدد‬
‫ﻧﺼﺐ ﯾﮏ ﭘﺎﭘﭗ ‪ 3 – 2‬اﻧﭻ در ﭘﮭﻠﻮی ﮐﺴﻨﮓ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 6 – 4‬ﻣﺘﺮ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺮ ازﺳﻄﺢ آب درﭼﺎ ه دﯾﺰاﺋﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺒﺎ ت ﻣﺴﺪود ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎ ﻻﺋﯽ ﭼﺎ ه ﺟﮭﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﻣﻠﻮث ﺷﺪ ن ﭼﺎه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫زون ﺗﺤﻔﻈﯽ ﭼﺎه ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﺮ ﻓﻠﺘﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ آ ب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ وﺿﺨﺎ ﻣﺖ طﺒﻘﮫ ﻏﯿﺮ ﻗﺎ ﺑﻞ ﻧﻔﻮ ذ آ ب ﺗﻌﯿﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻣﻮادات ﻓﻮق دﯾﺰاﯾﻦ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺗﮭﯿﮫ وﻣﻄﺎ ﺑﻖ آ ن ﻧﻞ وﻓﻠﺘﺮﻧﺼﺐ وﭼﺎه آﻣﺎده اﻧﮑﺸﺎ ف وﭘﻤﭗ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ .5‬اﻧﺘﺨﺎ ب ﭘﺎﯾﭗ وﻓﻠﺘﺮﭼﺎ ه‪Choosing pipe(casing) and screen :‬‬

‫ﻧﻮع ﮐﺴﻨﮓ ﭘﺎﯾﭗ ‪Casing type:‬‬ ‫‪.5.1‬‬

‫ﺑﺼﻮرت ﻋﻤﻮم ﺑﺮای ﭼﺎه ھﺎ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﯾﭗ وﻓﻠﺘﺮ) ﻓﻮﻻ دی – ﭘﻠﺴﺘﯿﮑﯽ – اھﻨﯽ ﺿﺪ زﻧﮓ –ﺑﺮﻧﺠﯽ ‪ ،‬ﭘﻠﺴﺘﯿﮑﯽ‬
‫ﺷﯿﺸﮫ ئ ﻣﺤﮑﻢ وﭼﻮﺑﯽ ( ﻗﺎ ﺑﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎ ل اﺳﺖ ﮐﮫ اﻧﺘﺨﺎ ب ﭘﺎﯾﭗ وﻓﻠﺘﺮ ﺑﺨﺼﻮص ﭘﺎﯾﭗ ﻧﺘﻨﮭﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ وﺿﻊ‬
‫ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ طﺒﻘﺎ ت اﺳﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﻣﻮادات ذﯾﻞ ﻧﯿﺰ رول ﺑﺎرز دارد‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺘﺨﺎ ب ﭘﺎﯾﭗ ﺑﺴﯿﺎ رزﯾﺎ د ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻗﯿﻤﺖ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ اﻣﮑﺎ ﻧﺎ ت وﺳﺎ ﻣﺎ ن ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ وﺿﻊ وﻧﻮع طﺒﻘﮫ آﺑﺪار )ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ وﻧﺎ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ( اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻋﻤﻖ ﭼﺎه )ﻓﺸﺎ رطﺒﻘﮫ وآب ﺗﺎ ﺛﯿﺮ دارد( اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻧﻮﻋﯿﺖ آب اﺳﺖ‪) .‬اﮔﺮآب اﺳﯿﺪی ﺑﺎ ﺷﺪ ﻓﻮﻻد ﻧﺮم ﺷﺪه ﻣﻮر ﯾﺎ ﻧﮫ ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ (‪.‬‬
‫‪ ‬در ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺎﯾﭗ ﭘﻠﺴﺘﯿﮑﯽ ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ زﯾﺎ د ﺑﺮای ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﭼﺎ ه ھﺎی آ ب دارد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻗﻄﺮ ﮐﺴﻨﮓ اﮐﺜﺮآدرﯾﮏ ﺣﺎ ﻟﺖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد درﺻﻮرﺗﯿﮑﮫ در ﭼﺎ ه ﺑﺮﻣﮫ ﺷﺪه وا ﺗﺮ ﭘﻤﭗ ﺑﻈﺮﻓﯿﺖ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻧﺼﺐ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﻨﺂ ﻗﻄﺮ ﮐﺴﻨﮓ ﺑﺎ ﯾﺪ ﺑﻘﺪر ﮐﺎ ﻓﯽ وﺳﯿﻊ ﺑﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ از ﺟﺮﯾﺎ ن ﻣﺘﻼ طﻢ وﺑﺤﺮا ﻧﯽ آ ب ﺟﻠﻮ ﮔﯿﺮی‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬درﭼﺎ ه ھﺎی ﺑﺎ ﺑﻤﺒﮫ د ﺳﺘﯽ ﺣﺎ ﻟﺖ ﺑﺤﺮا ﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻟﺬا درﻣﻮردﻗﻄﺮ ﮐﺴﻨﮓ ﺗﺸﻮﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻌﯿﻦ ﻗﻄﺮ ﭼﺎ ه ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺨﺎ طﺮﺿﺮور اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دادن ودﯾﺰاﯾﻦ ﭘﻤﭗ در آﯾﻨﺪه ﮐﺪام ﻣﺴﺌﻠﮫ ﻧﺒﺎ ﺷﺪ‬
‫‪ ‬طﻮر ﻋﻤﻮم ﮐﺴﯿﻨﮓ وﻓﻠﺘﺮ ﺑﮫ ﻗﻄﺮ ) ‪ ( 6 – 4‬اﻧﭻ ﺑﺮ ای آﺑﺮﺳﺎ ﻧﯽ دھﺎ ت ﮐﺎ ﻓﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .5.2‬ﻧﻮع ﻓﻠﺘﺮ ‪: Screen type :‬‬

‫ﻧﺼﺐ ﻓﻠﺘﺮ ارزش ﺣﯿﺎ ﺗﯽ ﺑﺮای ﭼﺎ ه ھﺎ ی ﻋﻤﯿﻖ داﺷﺘﮫ در آﺑﺪ ھﯽ وﮐﺎ ﻣﯿﺎ ﺑﯽ آ ن رول ﺑﮫ ﺳﺰای دارد ﮐﮫ ﻧﮑﺎ ت ذﯾﻞ‬
‫دروﻗﺖ دﯾﺰاﯾﻦ وﻧﺼﺐ ﻓﻠﺘﺮ ﺟﺪآ ﻣﺮا ﻋﺎ ت ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﻮع ‪ ،‬ﺳﺎ ﯾﺰ ﺳﻮراخ ﻓﻠﺘﺮ ‪ ،‬ﻗﻄﺮ وطﻮل ﻓﻠﺘﺮ ﻣﻄﺎ ﺑﻘﺖ ﮐﺎ ﻣﻞ ﺑﮫ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﭼﺎ ه )طﺒﻘﮫ آﺑﺪار( داﺷﺘﮫ‬
‫ودرﺟﺎی ﻣﻨﺎ ﺳﺐ )ﭘﯿﺸﺮوی طﺒﻘﮫ آﺑﺪار( ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬ﭼﻮن ﻧﺼﺐ ﻓﻠﺘﺮﺑﺮای ﭼﺎ ه ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺣﯿﺎ ﺗﯽ ﭼﺎه اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎ ر درﺳﺖ ودﻗﯿﻖ ﻣﺤﺎﺳﺒﮫ ﺷﻮد‪ ،‬درﻏﯿﺮآن ﻏﻠﻄﯽ‬
‫واﺷﺘﺒﺎ ه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﮫ ﮐﺴﻨﮓ ﺑﮫ ﻋﻮض ﻓﻠﺘﺮ ﺑﻤﻘﺎ ﺑﻞ طﺒﻘﮫ آﺑﺪارﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻓﻠﺘﺮﺻﺪ ﻓﯿﺼﺪ درﻣﻘﺎ ﺑﻞ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮ ﺑﺪون ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﻣﻮرد طﺒﻘﺎت ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﺑﮫ طﻮر ﮔﻤﺎﻧﯽ و ﺗﺨﻤﯿﻨﯽ ﭘﺎﯾﭗ‬
‫وﻓﻠﺘﺮ در ﭼﺎه اﻧﺪاﺧﺘﮫ ﺷﻮد ﻣﻤﮑﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﭘﺎﯾﭗ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ طﺒﻘﮫ ﺑﺪون آب ﻓﻠﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد ‪ ،‬ﮐﮫ‬
‫ﻋﻤﺮ ﭼﺎه را ﮐﻢ ﺳﺎﺧﺘﮫ و دواﻣﺪاری ﭼﺎه را ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﮫ ﻣﯿﺴﺎزد‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻓﻠﺘﺮ ھﺎ را ﺑﮫ ﺧﺎطﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از‬
‫ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﭼﺎه زﯾﺎد ﺑﺴﺎزد ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﺋﯿﻦ آﻣﺪن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﭗ وھﻤﭽﻨﺎن ﻏﯿﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫درﭼﺎه ھﺎی ﮐﮫ طﺒﻘﮫ آﺑﺪاردر آن ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺑﺎ ﺷﺪ ﻧﺼﺐ ﻓﻠﺘﺮ ﺿﺮورت ﻧﺒﻮده اﮔﺮ ﺑﺎ ز ﻧﮕﮭﺪا ﺷﺘﮫ ﺷﻮد‪،‬ﺧﻮﺑﺘﺮ‬ ‫‪‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎ ﺧﺘﻦ ﻓﻠﺘﺮ ‪Production of screen :‬‬ ‫‪.5.3‬‬

‫طﺮﯾﻘﮫ ﺳﺎ ﺧﺘﻦ ﻓﻠﺘﺮ )ﻗﻄﻊ – ﺳﻮراخ ﮐﺮدن ( در ﮐﺴﻨﮓ ھﺎ ی ﻓﻮﻻدی وﭘﻠﺴﺘﯿﮑﯽ ﺗﻮﺳﻂ وﻟﺪﻧﮓ ﮔﯿﺴﯽ وﯾﺎ اره‬ ‫‪‬‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻮراﺧﮭﺎی آن ﯾﮏ ﺷﮑﻞ وﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ ھﻤﭽﻨﺎ ن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎ ﺷﯿﻦ درﻓﺎ ﺑﺮﯾﮑﮫ ﺳﺎ ﺧﺘﮫ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ا ﻧﺪازه ﺳﻮراﺧﮭﺎ ی ﻓﻠﺘﺮطﻮری دﯾﺰاﯾﻦ ﺷﻮد ﮐﮫ راه ﻋﺒﻮر دھﯽ ﻣﻮاد ﻣﯿﺪه داﻧﮫ ﺑﺴﺘﮫ واﺳﺘﺤﮑﺎ ﻣﯿﺖ ﭘﺎﯾﭗ ﮐﮫ ﻓﻠﺘﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺎ ﺧﺘﮫ ﻣﯿﺸﻮد از ﺑﯿﻦ ﻧﺮود زﯾﺮا ﺑﻌﻀﺂ اوﻗﺎ ت ﭼﭙﮫ ﺷﺪ ن طﺒﻘﺎ ت ﻣﺘﺼﻮر وﺑﺎ ﻋﺚ ﺷﮑﺴﺘﻦ آن ﻣﯿﺸﻮد‬
‫درﻧﻈﺮداﺷﺖ ﻣﺴﺎ ﺣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺳﻮراﺧﮭﺎ ی ﻓﻠﺘﺮ ﺑﺮای ﺑﺪﺳﺖ آوردن آﺑﺪھﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﮭﻢ اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﻘﻄﮫ اﺗﺼﺎ ل ﮐﺴﻨﮓ وﻓﻠﺘﺮ ﺑﺎ ﯾﺪ ﺧﻮب ﻣﺤﮑﻢ ﺳﺎﺧﺘﮫ ﺷﻮد ﺗﺎ در وﻗﺖ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﺮدن ﺑﺮداﺷﺖ وزن ﮐﮫ ﺑﺎ ﻻ ی آن‬ ‫‪‬‬
‫وارد ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻤﻮده ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺷﺪن ﮐﺴﻨﮓ وﻓﻠﺘﺮرا ﺑﮕﺬارﯾﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻓﺸﺎ ر ﻗﻮه ﺟﺎزﺑﮫ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺷﻮد ﻧﮫ اﯾﻨﮑﮫ اﺷﺘﺒﺎ ھﺂ ﺑﮫ ﺗﯿﻠﮫ ﮐﺮدن‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺷﻮد ‪ ،‬وﺣﺪ اﻗﻞ دھﻦ ﮔﺴﻨﮓ ﺑﺎﯾﺪ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ازﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻧﮕﺎ ه داﺷﺘﮫ ﺷﻮد‬

‫‪ .6‬ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ) ﺟﻐﻞ اﻧﺪازی دورادورﻓﻠﺘﺮ( ‪Gravel pack :‬‬

‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ در ﺧﺎ ﻟﯿﮕﺎ ه ﺣﻠﻘﻮی ﺑﯿﻦ دﯾﻮار ﭼﺎ ه وﮐﺴﻨﮓ وﻓﻠﺘﺮﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪﺳﺒﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی داﺧﻞ ﺷﺪن ﻣﻮاد ﻣﯿﺪه داﻧﮫ از طﺒﻘﮫ ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎه ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮاول ﭘﮏ ھﻤﯿﺸﮫ در ﻗﺴﻤﺘﯿﮑﮫ ﻓﻠﺘﺮ ﺟﺎ ﺑﺠﺎه ﺷﺪه ﺑﺮای ﭼﺎه ھﺎ ی ﮐﮫ دارای ظﺮﻓﯿﺖ ﺑﻠﻨﺪ وھﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﺮای ﭼﺎه‬ ‫‪‬‬
‫ھﺎی ﮐﮫ دارای ظﺮﻓﯿﺖ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﺑﺎ ﯾﺪ ھﻤﯿﺸﮫ ازﺟﻐﻞ ﻣﺪور وطﺒﯿﻌﯽ ﺗﮭﯿﮫ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﻣﻄﺎ ﺑﻖ ﺧﺼﻮ ﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪار وﺳﺎ ﯾﺰ ﺳﻮراخ ھﺎ ی ﻓﻠﺘﺮ ﺗﮭﯿﮫ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﮔﺮطﺒﻘﮫ آﺑﺪارازﻣﻮاد ﻣﯿﺪه دا ﻧﮫ ﯾﮏ ﺷﮑﻞ وﯾﮏ ﺳﺎﺋﺰﺑﺎ ﺷﺪ درﯾﻨﺼﻮرت ﻧﻤﻮﻧﮫ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار را ﺗﻮﺳﻂ ﻏﺮﺑﺎل ﺑﮫ‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺎﯾﺰھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻏﺮﺑﺎل ﻧﻤﻮده ) ﭘﺮوﺳﮫ ‪ (sieve analyze‬وﺑﮫ اﺳﺎ س ﺳﺎﯾﺰ داﻧﮫ ھﺎ ی طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﺳﺎ ﯾﺰ‬
‫ﺳﻮراﺧﮭﺎ ی ﻓﻠﺘﺮرا ﺗﻌﯿﻦ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﺋﯿﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ طﺒﻘﮫ آﺑﺪا را از ﻣﻮاد ﺑﺴﯿﺎ ر ﻣﯿﺪه داﻧﮫ ﮐﮫ از ﺧﻮرد ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮراﺧﮭﺎ ی ﻓﻠﺘﺮداﺧﻞ ﭼﺎ ه ﺷﻮد درﯾﻨﺼﻮرت روی‬ ‫‪‬‬
‫ﻓﻠﺘﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎ ﻟﯽ ھﺎ ی ﻧﻤﺒﺮدار ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮﻧﺠﯽ و ﯾﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﮑﮫ ھﺎ ی ﺑﺴﯿﺎ ر ﻧﺎ زک ﻧﺨﯽ وﯾﺎ ﻧﯿﻠﻮ ﻧﯽ ﭘﻮش‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎ ﻣﺖ ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪ اﻗﻞ ‪ 4‬اﻧﭻ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﺑﺎ ﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎ ر ﺑﺪ ﻗﺖ و از ﭼﺎ رطﺮف اﻧﺪاﺧﺘﮫ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ن ﭘﻞ ﻣﺎ ﻧﻨﺪ ﺟﻠﻮ ﮔﯿﺮی ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ .7‬اﻧﮑﺸﺎ وﺷﺴﺘﺸﻮی ﭼﺎه ‪Well development:‬‬

‫آﺧﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﮫ ﺳﺎ ﺧﺘﻤﺎ ﻧﯽ ﯾﮏ ﭼﺎه اﺳﺘﺤﺼﺎ ﻟﯽ اﻧﮑﺸﺎف دادن وﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن اﺳﺖ ﺗﺎ آب ﭘﺎ ک وﺑﺪون‬
‫ﻣﻮاد آﻟﻮده ﺣﺎ ﺻﻞ ﮔﺮدد ‪ ،‬ھﺮ ﭼﺎه اﺳﺘﺤﺼﺎ ﻟﯽ درﺧﺘﻢ ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﻋﺎﺟﻞ ﭘﺎک ﮐﺎری ﺷﻮد ﮐﮫ در اﻧﺠﺎ م اﯾﻦ ﮐﺎ ر‬
‫ﻣﻔﯿﺪ ﯾﺖ ھﺎ ی ذﯾﻞ ﺑﺮای ﭼﺎه ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬دور ﺷﺪن ﻣﻮاد اﺿﺎ ﻓﯽ ورﯾﮓ از ﭼﺎه وطﺒﻘﮫ آﺑﺪا ر‪.‬‬
‫‪ ‬اﺿﺎﻓﮫ ﺷﺪن ﻗﺎ ﺑﻠﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎ ل آب از طﺒﻘﮫ ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎ ه‪.‬‬
‫‪15‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﮐﻢ ﺷﺪن ﻋﮑﺴﻞ اﻟﻌﻤﻞ ﺷﻌﺎع ﺗﺎﺛﯿﺮ وﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪن ظﺮﻓﯿﺖ ﺗﺨﻤﯿﻨﯽ ﭼﺎ ه‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﻢ ﺷﺪن رﯾﮓ دھﯽ ﭼﺎه ﺑﺮای ﺳﺎ ﻟﮭﺎی ﻣﺘﻤﺎدی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫طﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪن ﻋﻤﺮ ﭼﺎه وﺟﻠﻮ ﮔﯿﺮی از ﺧﺮاب ﺷﺪن ﭘﻤﭗ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺿﺨﯿﻢ ﺷﺪن ﮔﺮاوﯾﻞ ﭘﮏ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻋﻘﺐ ﻓﻠﺘﺮ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺳﺎ ﺧﺘﻦ ﭼﺎ ه ﺑﺮا ی ﺑﮭﺮه ﺑﺮداری‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ .8‬ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‪Pumping test:‬‬

‫ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﯾﮏ وﺳﯿﻠﮫ ﺑﺴﯿﺎ ر ﻣﮭﻢ ﺑﺮا ی دﻗﯿﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻧﺪازه ﻣﻨﺎ ﺑﻊ آب ﺗﺤﺖ اﻻ رﺿﯽ ﺑﮫ ﺷﻤﺎر رﻓﺘﮫ و اﻣﮑﺎﻧﺎت‬
‫اﻣﺘﺤﺎ ن ﮐﺮدن طﺒﻘﮫ آﺑﺪار آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ را ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯿﺴﺎزد ﺑﺎ اﻧﺠﺎم دادن ﯾﮏ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی دﻗﯿﻖ‬
‫وﺗﺤﻠﯿﻞ درﺳﺖ آن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ ی ﮐﻤﯿﺖ ھﺎ ی ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻠﯿﺪی و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪاراﺣﺠﺎ ر ﻣﺨﺘﻠﻒ راﺗﻌﯿﻦ ﻧﻤﻮد‬
‫ﮐﮫ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬آﺑﺪھﯽ ﻗﺎ ﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﭼﺎ ه )‪ (Q‬ﺑﮫ ﻟﯿﺘﺮ ﻓﯽ ﺛﺎ ﻧﯿﮫ‬
‫‪ ‬ﺣﺪ اﻋﻈﻤﯽ ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻓﺘﺎد آب در ﭼﺎه )‪ (drawdown‬ﮐﮫ ﺑﮫ )‪ (s‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه وﺑﮫ ﻣﺘﺮ اﻧﺪازه ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬ﻗﺎ ﺑﻠﯿﺖ ھﺪا ﯾﺖ ﺟﺮﯾﺎ ن آ ب از طﺒﻘﮫ ) ‪ ( K‬ﺑﮫ ﻣﺘﺮﻓﯽ ﺛﺎ ﻧﯿﮫ‬
‫‪ ‬ﻗﺎ ﺑﻠﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎ ل ﯾﺎ ﻋﺒﻮردھﯽ آب از طﺒﻘﮫ ) ‪ ( T‬ﺑﮫ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻓﯽ ﺛﺎ ﻧﯿﮫ‬
‫‪ ‬ﺿﺮﯾﺐ ذﺧﯿﺮه وی طﺒﻘﮫ آﺑﺪار) ‪ ( S‬ﺑﮫ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﻓﯽ واﺣﺪ ﻣﺴﺎ ﺣﺖ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار )ﻋﺒﺎرت از ﻣﻘﺪار آب اﺳﺖ‬
‫ﮐﮫ طﺒﻘﮫ ا ﺑﺪار درﻓﯽ واﺣﺪ ﻣﺴﺎ ﺣﺖ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﺗﻐﯿﺮﯾﮏ واﺣﺪ ﻣﯿﻼ ن ھﺎ ﯾﺪ راﻟﯿﮑﯽ آب اﺧﺬ و ﯾﺎ ازدﺳﺖ ﻣﯿﺪ ھﺪ‬
‫‪ ‬ﺷﻌﺎع ﺗﺎ ﺛﯿﺮ ﭼﺎ ه ) ‪ ( R‬ﺑﮫ ﻣﺘﺮ‬
‫اﯾﻨﮭﺎ ﺗﻤﺎ ﻣﺂ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ھﺎ ﯾﺪ راﻟﯿﮑﯽ طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﺑﻮده وﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﭼﻄﻮر وﺑﺰودی آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮده واز ﺑﯿﻦ ﻣﻮاد ﭘﺎﺋﯿﻨﺘﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺧﺎ رج ﻣﯿﺸﻮد وﭼﻄﻮر ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺎ ھﺪاﺗﯽ آب ﺗﻐﯿﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺟﻤﻊ اوری ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت وﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﻣﺨﺘﻠﻒ طﺒﻘﮫ آﺑﺪا ر از اﻗﺴﺎ م ﺗﺴﺖ درﯾﮏ ﺳﺎ ﺣﮫ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ راﺟﻊ ﺑﮫ ﭘﺘﺎ ﻧﺴﯿﻞ‬
‫ذﺧﯿﺮه آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ طﺒﻘﺎ ت ﻣﺨﺘﻠﻒ ھﻤﺎن ﺳﺎ ﺣﮫ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ﺣﺎ ﺻﻞ ﻧﻤﻮد‬
‫ھﺪف از ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ وﯾﺎ اﻣﺘﺤﺎن ﻧﻤﻮدن ﭼﺎه ﻋﺒﺎرت ازﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮدن ﯾﺎ ﺧﺎرج ﺳﺎ ﺧﺘﻦ آب ازﯾﮏ ﭼﺎ ه ﺑﺎ ﯾﮏ آﺑﺪھﯽ‬
‫ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮول ﺑﺎ ﺗﺤﺖ ﻣﺸﺎھﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﯾﮏ ﺗﻐﯿﺮا ت ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻓﺘﺎدن ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در ﭼﺎه )درادون ( ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﮫ وﯾﺎ ﭼﻨﺪ ھﻔﺘﮫ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺣﺎ ﻟﺖ ﭘﺸﺮﻓﺖ ﮐﺮدن وﻗﯿﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﻗﯽ ﺑﻤﺎ ﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ دوام دار ﻣﯿﺘﻮا ﻧﺪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ ی زﯾﺎ د راﺟﻊ ﺑﮫ طﺒﻘﮫ آﺑﺪا ر داده و ﺑﮫ ﺳﻮاﻻت ذﯾﻞ ﺟﻮا ب ﺑﺪ ھﺪ‬
‫‪ ‬آﯾﺎ ﭼﺎه ﮐﺎ ﻣﻶ ﮐﺎ ﻣﯿﺎ ب اﺳﺖ ؟‬
‫‪ ‬ﺑﮫ ﮐﺪا م ﺗﻌﺪاد ﻣﺮدم از ﭼﺎه آب ﺗﮭﯿﮫ ﻧﻤﻮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ؟‬
‫‪ ‬آﯾﺎ ﺗﺤﻤﻞ وﺑﺮداﺷﺖ ﺳﺎ ﻟﮭﺎی طﻮﻻﻧﯽ را دارد ؟‬
‫‪ ‬آﯾﺎ ﮐﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﭼﺎه ﺑﺼﻮرت درﺳﺖ اﻧﺠﺎ م ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫طﺮﯾﻘﮫ ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ وﺟﻮد دارد ﮐﮫ طﺮﯾﻘﮫ ھﺎ ی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﮫ آن ﻧﻈﺮﺑﮫ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺳﺎ ﻣﺎن ‪ ،‬دوام وﻗﺖ زﯾﺎ د ‪،‬‬
‫ﻗﯿﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ وﻣﻐﻠﻘﯿﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ وﺗﻔﺴﯿﺮ آن ﻣﺤﺪود ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫درﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻌﻀﯽ طﺮﯾﻘﮫ ھﺎ ی ﺳﺎ ده ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﭼﺎه ھﺎی ﺑﺮﻣﮫ ﺋﯽ ﮐﮫ د ﺳﯿﺎ ﺑﯽ ھﺎ ی ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺮای ﻣﻨﺎ ﺑﻊ آب ﺗﺤﺖ‬
‫اﻻرﺿﯽ وآﺑﺮﺳﺎ ﻧﯽ روﺳﺘﺎ ھﺎ دارد ذﯾﻶ ﯾﺎ د اورﻣﯿﺸﻮﯾﻢ‬

‫)‪Bailer test ( well drilling bailer‬‬ ‫‪ ‬ﺑﺎ ﺋﻠﺮ ﺗﺴﺖ‬

‫)‪Airlift test (compressor test‬‬ ‫‪ ‬اﺋﺮﻟﯿﻔﺖ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ ‬ﺗﺴﺖ دوﻣﺪار ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﺛﺎ ﺑﺖ ‪Constant – rat test‬‬

‫‪ .8.1‬روش ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ‪Pumping test procedure :‬‬

‫اﻟﻒ – اوﻵداﻧﺴﺘﮫ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺑﺮای ﭼﮫ ﻣﺪ ت ﯾﮏ ﭼﺎه ﺑﺎ ﯾﺪ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺷﻮد ﮐﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻧﻘﺎ ط ذﯾﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (1‬آب ﭼﺎ ه ﺑﺮای ﭼﮫ ﻣﻘﺼﺪ اﺳﺘﻔﺎ ده ﻣﯿﺸﻮد‬
‫‪ (2‬آب طﺮف ﺿﺮورت ﭼﻘﺪ ر اﺳﺖ‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫‪ (3‬ﻧﻮع ﭼﺎه وﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪ ار ﭼﻄﻮر اﺳﺖ‬

‫‪ (4‬وﺿﺒﻌﺖ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ ﺑﺪاﺧﻞ ﭼﺎ ه ﭼﻄﻮر اﺳﺖ‬
‫‪ (5‬ﺑﮫ اﺳﺎ س ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﻓﻮق ﻣﺪت ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﻣﯿﺘﻮا ﻧﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎ ﻋﺖ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ روز دوا م ﮐﻨﺪ‬

‫ب – دو م ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺑﮫ ﯾﮏ ظﺮﻓﯿﺖ ﺛﺎ ﺑﺖ ﭘﻼن وﻧﺰول ﺳﻄﺢ آب را درﭼﺎ ه اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺳﻄﺢ آب در ﭼﺎ ه ﺗﺎ زﻣﺎ ﻧﯽ ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد ﮐﮫ ﺳﻄﺢ آب ﺗﺤﺖ اﻻر ض ﺣﺎ ﻟﺖ ﺗﻌﺎ دﻟﯽ را ﮔﺮﻓﺘﮫ‬
‫واﺿﺎ ﻓﺘﺮ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻧﺮود‪.‬‬
‫‪ ‬دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﮫ ﻧﻘﻄﮫ ﺣﺎ ﻟﺖ ﺗﻌﺎ د ﻟﯽ در ھﺮ ﭼﺎ ه ﻓﺮق ﻣﯿﮑﻨﺪ وﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ھﺮﭼﺎ ه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت ﻣﺨﺘﻠﻒ طﺒﻘﮫ آﺑﺪارﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ وﻗﺖ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮای ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﻧﻘﻄﮫ ﻣﮭﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﯾﮏ ظﺮﻓﯿﺘﯽ ﺗﻌﯿﻦ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺳﻄﺢ آب ﺑﮫ ﯾﮏ وﻗﺖ ﻧﺴﺒﺘﺂ‬
‫ﮐﻤﺘﺮﺑﮫ ﺣﺎ ﻟﺖ ﺗﻌﺎ دﻟﯽ رﺳﯿﺪه وﺳﻄﺢ آب ﻧﺸﺴﺖ ﮐﻢ داﺷﺘﮫ ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .8.2‬وﻗﺖ دوا م ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ‪Duration of pump test :‬‬

‫ﺗﺨﻨﯿﮏ ﭘﻤﭗ ﻧﻤﻮدن آب ﯾﮏ ﭼﺎ ه را ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﮫ درا ن ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪار ﺑﺎ ﯾﮏ آﺑﺪ ھﯽ‬
‫) دﺳﭽﺎ رج ( ﺛﺎ ﺑﺖ و اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻄﺢ آ ب ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯿﮕﺮدد‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ دو ﻗﺴﻢ ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﯾﮑﻨﻮا ﺧﺖ ﯾﺎ دواﻣﺪا ر‬
‫‪ -2‬ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ وﻗﻔﮫ ﺋﯽ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ دوا ﻣﺪ ا ر‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ دوا ﻣﺪ ار ﺑﺎ آﺑﺪھﯽ ﺛﺎ ﺑﺖ ﻣﺴﻠﺴﻞ اداﻣﮫ داده ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﺳﻄﺢ ا ب در ﭼﺎ ه ﺣﺎ ﻟﺖ ﺗﻌﺎ دﻟﯽ را ﺑﮫ ﺧﻮد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﮫ وﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻌﺎ دﻟﯽ ﺳﻄﺢ ا ب ﻗﺎ ﺑﻠﯿﺖ ﻋﺒﻮر دھﯽ )ﺗﺮا ﻧﺴﻤﺴﺒﯿﻠﯿﺘﯽ( طﺒﻘﮫ آﺑﺪارﻣﺤﺎ ﺳﺒﮫ ﻣﯿﮕﺮدد‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ وﻗﻔﮫ ئ ﯾﺎ ﻧﺎ ﺛﺎ ﺑﺖ ﺑﮫ دﺳﭽﺎ رج ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ودرادون ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﮐﮫ ﻧﻈﺮ ﺑﮫ دﺳﭽﺎ رج ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻄﺢ داﺋﻨﻤﯿﮑﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯿﺪھﺪ ﻟﺬا اﮔﺮ دﺳﭽﺎ رج ﺑﻠﻨﺪ رود درادون زﯾﺎ د ﻣﯿﺸﻮد‬
‫وﻋﮑﺲ آن ‪.‬‬

‫‪ .8.3‬ﻣﻘﺼﺪ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ‪Purpose of pumping test :‬‬

‫ﻣﻘﺼﺪ ﻋﻤﺪه ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ آﺑﺪا ر ) ‪ ، ( Aquifer‬دورﮐﺮدن اﺧﺘﻼ ﻓﺎ ت وﺿﺌﻌﺖ ﭼﺎه‬ ‫‪‬‬
‫وﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدن رﯾﭽﺎ رج طﺒﻘﮫ آﺑﺪا ر اﺳﺖ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻧﻈﺮی داﻧﺴﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎ ن ا ب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ‪،‬و ﺗﻔﺴﯿﺮﻋﻠﻤﯽ ﻧﺘﺎ ﺋﺞ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺑﺴﯿﺎ ر ﻣﻐﻠﻖ وﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪‬‬
‫وﻗﺖ زﯾﺎ د ‪ ،‬ﺟﺮو ﺑﺤﺚ ﻣﮑﻤﻞ وﻣﺨﺼﻮص ﻣﯿﺨﻮا ھﺪ ﻟﺬا ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﮫ وھﺮ ﭼﺎ ه ﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‬
‫ﺳﻄﺢ آب در ﭼﺎ ه ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺑﻨﺎ م ﺳﻄﺢ ﺳﺎ ﮐﻦ آب ) ‪ (Static water level‬ﺳﻄﺢ آب در ﭼﺎ ه‬ ‫‪‬‬
‫درﺟﺮﯾﺎن ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺑﻨﺎ م ﺳﻄﺢ داﺋﻨﻤﯿﮑﯽ ) ‪ ( Dynamic water level‬ﺳﻄﺢ آب ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ در طﺒﻘﮫ ﺑﻨﺎم‬
‫واﺗﺮ ﺗﯿﺒﻞ ) ‪ ( Water table‬ﯾﺎ د ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫دراﺑﺘﺪاﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺳﻄﺢ آب ﺑﺴﯿﺎ رﺑﮫ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻣﯿﺮود وﻟﯽ ﺑﻌﺪآ ﺑﺘﺪرﯾﺞ وآھﺴﺘﮫ آھﺴﺘﮫ ﺑﺎ ﻗﺎ ﻧﻮن ﻟﻮﮔﺎ رﺗﻤﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﺰول ﻧﻤﻮده وﺳﻄﺢ داﺋﻨﻤﯿﮑﯽ را ﺑﮫ وﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﮐﮫ ﺑﻌﺪ ازﻣﺪ ﺗﯽ ﺳﻄﺢ داﺋﻨﻤﯿﮑﯽ در اﺛﻨﺎ ی ﭘﻤﭗ ﻧﻤﻮدن‬
‫ﺣﺎ ﻟﺖ ﺛﺎﺑﺖ را ﺑﺨﻮد ﻣﯿﮕﯿﺮد‬
‫ﭼﻮن دراول ﺳﻄﺢ آب ﺑﺴﯿﺎ ر زود ﺑﺎ ﮐﻮاردﯾﻨﺘﺎ ت ﻟﻮﮔﺎ رﺗﻤﯽ ﻧﺰول ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ در ﺧﺘﻢ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ وﻗﺘﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ در ﭼﺎ رت ﻟﻮﮔﺎ رﺗﻤﯽ ﭘﻼ ت ﻣﯿﺸﻮد ﺑﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﮐﻮاردﯾﻨﺎ ت ﻟﻮﮔﺎ رﺗﻤﯽ ﯾﮏ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺣﺎ ﺻﻞ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﺗﻘﺎ طﻊ آن در دو ﺳﯿﮑﻞ ﯾﮏ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﯿﺪ ھﺪ ﮐﮫ در ﻣﺤﺎ ﺳﺒﺎ ت ازآ ن اﺳﺘﻔﺎ ده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻋﻤﻠﯽ آﺑﺪ ھﯽ ﭼﺎ ه ‪ -‬ﺳﻄﺢ ﻧﺰوﻟﯽ آب ﭼﺎ ه ‪ -‬دوام وﻗﺖ ﺑﺎ ﻻ اﻣﺪ ن ﺳﻄﺢ آب ﭼﺎه ‪ -‬ﻣﻮﻗﯿﻌﺖ ﻧﺼﺐ‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﻤﭗ ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ﺣﺎ ﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد ‪.‬‬
‫آﺑﺪھﯽ ﻧﻮرﻣﺎ ل ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻓﺘﺎ دن ﻧﻮرﻣﺎ ل ﺳﻄﺢ آب ﮐﮫ از ﻣﺤﺎ ﺳﺒﺎ ت ﭘﯿﺪا ﻣﯿﺸﻮد ﻧﻈﺮ ﺑﮫ آ ن ﻣﺸﺨﺼﺎ ت ﭘﻤﭗ‬ ‫‪‬‬
‫طﺮف ﺿﺮورت ﭼﺎ ه ﺗﻌﯿﻦ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ .8.4‬وﺳﺎﺋﻞ ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ‪Equipment for pump test :‬‬
‫‪17‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﭘﻤﭗ ﺑﺮﻗﯽ ﻣﻨﺎ ﺳﺐ ﻧﻈﺮ ﺑﮫ ﻣﺸﺨﺼﺎ ت ﭼﺎ ه ﻋﻤﯿﻖ )ﺳﺐ ﻣﺮﺳﯿﺒﻞ ﯾﺎ ﺗﻮر ﺑﺎ ﯾﻦ ﭘﻤﭗ ( در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎ ن‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﻤﭙﺮﯾﺴﻮر‪.‬‬
‫ﻓﯿﺘﮫ ﺑﺮﻗﯽ )واﺗﺮ ﻟﯿﻮل دﯾﭙﺮ( ﮐﮫ ﺑﺴﯿﺎ ر ﺿﺮوری وﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ ) ‪ 50‬ﯾﺎ ‪ (100‬ﻣﺘﺮ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﺘﺎ پ واچ ﺑﺮای اﻧﺪا زه ﮔﯿﺮی وﻗﺖ درا دو ن )ﭘﺎﺋﯿﻦ اﻓﺘﺎدن ﺳﻄﺢ آب و دوﺑﺎره ﺣﯿﺎ ﺷﺪن وﯾﺎ)رﯾﮑﻮری( آب‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﻄﺢ اوﻟﯽ ﺧﻮﯾﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻦ‪.‬‬
‫‪ PHm‬و ‪ ECm‬و‪Thermometer‬وﻏﯿﺮه‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫وﺳﺎ ﺋﻞ اﻧﺪا زه ﮔﯿﺮی ﺟﺮﯾﺎ ن آب ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ ذﯾﻶ ﯾﺎ د دا ﺷﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -‬وﯾﻨﺎ چ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺎ زاوﯾﮫ ‪ 90‬درﺟﮫ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺠﻤﯽ ﯾﺎ ﺑﺎ ﺋﻠﺮﺑﮫ ﺣﺠﻢ ‪ 100‬ﯾﺎ ‪ 200‬ﻟﯿﺘﺮه‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﭻ ﮐﮫ ﺑﺼﻮرت اﻓﻘﯽ ﺟﺮﯾﺎ ن را در ﯾﮏ ﭘﺎﯾﭗ ﭘﺮ اﻧﺪازه ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﯿﺴﺘﻢ اورﯾﻔﺲ داﺋﺮوی‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﻠﻮت ﻓﻼ ﺳﺘﯽ)اﻧﺘﻘﺎل دادن ﺟﺴﻢ ﺷﻨﺎور در ﯾﮏ ﻣﺠﺮای ﺛﺎﺑﺖ(‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺠﻤﯽ ھﻤﺮای ﺳﻄﻞ ﯾﺎ ﭘﯿﭗ ‪ 20‬ﯾﺎ ‪ 30‬ﻟﯿﺘﺮه‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎ ﺑﭽﮫ ﯾﺎدداﺷﺖ اﺳﺘﻨﺪرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﮫ ﻋﺪد ﺑﻮﺗﻞ اﺳﺘﻨﺪرد ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﮫ ﮐﯿﺮی آب ﺟﮭﺖ ﺗﺠﺰﯾﮫ ﮐﯿﻤﯿﺎوی ‪ ،‬ﻓﺰﯾﮑﯽ و ﺑﮑﺘﺮﯾﺎ ﻟﻮﺟﯿﮑﯽ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫دوﻧﻔﺮ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮای رﯾﮑﺎ رد ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت ھﺎ ی ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫داﺷﺘﻦ اوراق ﺳﺘﻨﺪرد ورﯾﮑﺎ رد ﻧﻤﻮدن ﻣﻌﻠﻮ ﻣﺎ ت ھﺎ ی ﭘﻤﭗ ﺗﺴﺖ در روی آن‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ .9‬ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری واﯾﻨﮑﮫ ﭼﻄﻮرﻣﯿﺘﻮان ﺑﮫ ﺣﻞ آن ﮐﺎ ﻣﯿﺎ ب ﺷﺪ؟‬
‫‪Drilling Problems and how to overcome them‬‬
‫در ﺟﺮﯾﺎ ن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭼﺎه ھﺎ ی آب اﮐﺜﺮ اوﻗﺎ ت ﻣﺸﮑﻼ ت طﺒﯿﻌﯽ وﻋﯿﺮ طﺒﯿﻌﯽ ﭘﯿﺶ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﮫ ﺑﺮای ﺑﮫ‬
‫وﺟﻮدآوردن ﯾﮏ راه ﺣﻞ ﻣﻌﯿﻦ وروش ﺧﻮب ﺑﻌﺾ اوﻗﺎ ت ﺿﺮوری ﭘﯿﺪا ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﺑﮫ ﮔﻔﺘﮫ ھﺎ وﺗﺼﻮﯾﺮھﺎ ی ﺳﺎ ﺑﻘﮫ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﮫ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎی آب اﮐﺜﺮاﻣﺸﮑﻼت روﻧﻤﺎ ﻣﯿﮕﺮدد زﯾﺮا ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎ د )طﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ‪ ،‬ﺑﮫ ﮐﺎر‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﺎ ﺷﯿﻨﺮی وﺳﺎ ﻣﺎن‪ ،‬وﺗﺠﺎرب ﮐﺎری ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری درآن زﯾﺪ ﺧﻞ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﮐﮫ در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری روﻧﻤﺎ ﻣﯿﮕﺮدد زﯾﺎ د اﺳﺖ ﮐﮫ ذﯾﻶ ازآن ﯾﺎد اور ﻣﯿﺸﻮﯾﻢ‬
‫‪ -‬ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ طﺒﻘﮫ ﺟﻐﻞ ھﺎ ی ﮐﻼن داﻧﮫ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮐﺠﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﻞ ﺳﻮراخ ﭼﺎ ه‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ طﺒﻘﮫ رﯾﮓ ﻣﯿﺪه‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﯿﻌﺖ ﭼﺎ ه ﮐﻨﺎر ﺳﺎ ﺣﻞ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻘﻮط وﺑﻨﺪ ش وﺳﺎ ﺋﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری‪.‬‬

‫‪ .10‬طﺒﻘﮫ ﺟﻐﻞ ھﺎی ﮐﻼن ودور ﮐﺮدن آن‪Boulder formation and shooting :‬‬

‫اﮔﺮﺑﺨﻮاھﻢ ﺑﺮای اﮐﻤﺎ ل ﭼﺎه آب ﮐﯿﺴﻨﮓ رادرطﺒﻘﮫ ﺟﻐﻞ ھﺎی ﮐﻼن داﻧﮫ ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮﯾﻢ ﺗﺼﺎدﻓﺂ ﮐﺘﻠﮫ ﮐﻼن ﺟﻐﻞ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺎ ﻋﺚ ﺑﻨﺪش ﻣﯿﮕﺮدد ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎر ﻻﯾﻖ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﻔﺠﺎ رآﻧﺮا ﺷﮑﺴﺘﺎﻧﺪه وراه ﻋﺒﻮر ﮐﺴﻨﮓ را ﻓﺮاخ ﺳﺎ زد‬
‫‪ ‬ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎر ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﮫ ﺑﺎ ﯾﺪ ﯾﺎ د داﺷﺖ ﻋﻤﻖ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ‪ ،‬طﻮل ﮐﯿﺒﻞ ‪ ،‬وﻣﻮﻗﯿﻌﺖ ﺳﺎ ﻣﺎ ن داﺧﻞ ﭼﺎه راﺗﺎ ﻧﻘﻄﮫ‬
‫اﺧﺮی ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﺧﻮﯾﺶ داﺷﺘﮫ ﺑﺎ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﯿﻌﺖ ﻣﺸﮑﻞ آورﻧﺪه ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﻨﺪه ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎ م ﺳﺎ ﻣﺎن ازاطﺮاف ﻧﺰدﯾﮏ دھﻦ ﭼﺎه دور ﺳﺎﺧﺘﮫ وﮐﺴﻨﮓ ﺑﮫ اﻧﺪازه‬
‫)‪ (10‬ﻓﺖ ﺑﺎ ﻻﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬داﯾﻨﻤﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎ ر ﻗﻮی ﭘﺎﺋﯿﻦ و ﺑﮫ ﺣﺼﮫ وﺳﻂ ﮐﻨﺪه ﺳﻨﮓ ﻗﺮارداده وﺑﺎ ﻻی آن )‪ (3-2‬ﻓﺖ ﮔﺮاوﯾﻞ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫داﻧﮫ اﻧﺪاﺧﺘﮫ واﻣﺎده اﻧﻔﺠﺎر ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬اﮔﺮﻣﺤﺎ ﺳﺒﺎ ت دﻗﯿﻖ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ رﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺒﺪ ﯾﻞ ﻧﻤﻮدن وﺗﯿﺰ ﮐﺎ ری ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﯾﮑﯽ‬
‫ﺑﻌﺪ دﯾﮕﺮ وﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺮاﺗﺒﮫ ﭘﺮﮐﺎ ری ﺳﻮراخ ﭼﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻐﻞ ﮐﻼن داﻧﮫ ﭼﻨﺪ ﻓﺖ ﺑﺎ ﻻ ﺗﺮ ازﮐﻨﺪه ﺳﻨﮓ‬
‫ودوﺑﺎره ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﻣﺸﮑﻞ را ﺣﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫‪18‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫‪ .11‬ﮐﺠﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﻞ ﺳﻮراخ ﭼﺎه ‪Crooked holes :‬‬

‫درﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﮐﯿﺒﻞ ﺑﺎ ﯾﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺮﮐﺰی را در دھﻦ ﮐﺴﻨﮓ داﺷﺘﮫ ﺑﺎ ﺷﺪ اﮔﺮ ﺑﮫ ﯾﮑﻄﺮف دھﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﯿﺴﻨﮓ ﺗﻤﺎس داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن دھﻨﺪه اﻧﺤﺮاف ﮐﯿﺒﻞ و ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﻧﺤﺮاف اﺻﻼح ﻧﺸﻮد وﮐﺎ ردوام داده ﺷﻮد ﺑﻼﺧﺮه ﭼﺎ ه ﮐﺎ ﻣﻶ ﮐﺞ ﺷﺪه وﺳﺎ ﻣﺎ ن ﮐﺎ ر ﮐﺮده ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﻮﺷﮫ ھﺎ ی ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﯾﮑﯽ د ﯾﮕﺮازﻧﺸﺎن دھﻨﺪه ھﺎی اﻧﺤﺮاف ﭘﻞ وﮐﯿﺒﻞ از ﻋﻤﻮدﯾﺖ آن اﺳﺖ اﮔﺮ ھﺮدو‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﻮﺷﮫ ﭘﻞ ﻟﺸﻢ وﺑﺤﺎ ﻟﺖ اﺻﻠﯽ ﺑﺎ ﺷﺪ اﯾﻦ ﺣﺎ ﻟﺖ ﻋﺎدی اﺳﺖ واﮔﺮﭼﺎه از ﺣﺎ ﻟﺖ ﻋﻤﻮدی اﻧﺤﺮاف ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﮏ ﮔﻮﺷﮫ ﭘﻞ ﮐﺎﻣﻶ ﺧﻮرده ﺷﺪه وﯾﮏ ﮔﻮﺷﮫ دﯾﮕﺮ آن ﻧﻮک دار ﺑﺎ ﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﯿﻤﺎ ﻧﺪ‬
‫ﺑﺮای اﺻﻼ ح اﻧﺤﺮاﻓﺎ ت ﻓﻮق ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﻐﯿﺮ دادن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دﺳﺘﮕﺎه وﻣﺘﻤﺮﮐﺰﺳﺎ ﺧﺘﻦ ﮐﯿﺒﻞ دردھﻦ ﭼﺎ ه‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮد ‪ ،‬ﮐﮫ ﺑﺎ ﯾﺪ ﺳﺎ ﻣﺎ ن داﺧﻞ ﭼﺎ ه ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻓﺖ ﺑﺎ ﻻ ﺗﺮ ازﻧﻘﻄﮫ زﯾﺮﯾﻦ ﭼﺎه اوﯾﺰان ﺑﻮده وﮐﯿﺒﻞ درﻣﺮﮐﺰ‬
‫وﯾﺎ ﺑﺴﯿﺎ ر ﮐﻢ ﺑﮫ ﯾﮑﻄﺮف دھﻦ ﭼﺎه اوﯾﺰان ﺑﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﮫ ﮐﺎری وﻗﻀﺎ وت درﺳﺖ ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی روﺷﮭﺎ ی ﻓﻮق ﺿﺮوری اﺳﺖ زﯾﺮا اﮐﺜﺮآ اوﻗﺎت دﯾﺪه‬ ‫‪‬‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎ رﮐﯿﺴﻨﮓ ھﺎ از ﭼﺎه ﺧﺎ رج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫واﮔﺮ ﺑﮫ روش ﻏﻠﻂ ﮐﺎ رﺷﻮد ھﻤﯿﺸﮫ ﮐﯿﺴﻨﮕﮭﺎ ﺧﻤﯿﺪه ﮔﯽ وﮐﺠﯽ ﭘﯿﺪ ا ﮐﺮده ﮐﮫ ﺑﺮای دوام ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری‬ ‫‪‬‬
‫وﻧﺼﺐ ﭘﻤﭗ ﺑﺴﯿﺎ رﺧﻄﺮﻧﺎ ک ﻣﯿﺒﺎ ﺷﺪ‪.‬‬
‫دوام ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﻘﻄﺮ ﺧﻮرد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻘﻄﺮ ﮐﻼ ن ھﯿﺸﮫ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﺸﮑﻼ ت اﺳﺖ زﯾﺮا ﻗﻄﺮ ﺧﻮرد ﻣﺎ ﻧﻊ‬ ‫‪‬‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎ ر ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺑﻘﻄﺮ ﮐﻼن ﻧﯿﺰﻋﺎری از ﻣﺸﮑﻼ ت وزﺣﻤﺎ ت ھﻤﯿﺸﮕﯽ ﻧﺒﻮده وﻣﻘﺘﻀﺎ ی ﭘﻞ ﮐﻼن – ﮐﯿﺒﻞ‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﻮی – ﺳﺎ ﺣﮫ ھﻤﻮار ووﺳﯿﻊ ﺑﻮده وﺑﺎ ﻋﺚ اﯾﺠﺎ د ﺗﺮدد ودودﻟﯽ در روش ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪ .11.1‬اﻧﺪا زه ﮔﯿﺮی اﻧﺤﺮاف ﯾﺎ ﮐﺠﯽ ﭼﺎ ه‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاھﻢ ﮐﺠﯽ ﭼﺎ ه را در ﻋﻤﻘﮭﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ ذﯾﻶ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﺋﯿﻢ ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺷﺎ ﻗﻮل ﻓﻠﺰی )‪ (6 -4‬اﻧﭻ طﻮل وﻗﻄﺮ ‪ 1/4‬اﻧﭻ ﮐﻤﺘﺮ از ﻗﻄﺮ ﮐﺴﻨﮓ ﭼﺎه داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﭘﻮﻟﯽ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻋﻤﻮدی آوﯾﺰان وﺑﮫ ﻣﺮﮐﺰ دھﻦ ﭼﺎ ه ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﺋﯿﻢ ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺿﺂ در ﻋﻤﻖ )‪ (10‬ﻓﺖ ) ‪ ( 0.25‬اﻧﭻ ﮐﺠﯽ ﻧﺸﺎ ن ﻣﯿﺪھﺪ‬
‫"‬ ‫"‬ ‫" ) ‪ ( 20‬ﻓﺖ ) ‪" ( 0.5‬‬ ‫"‬
‫"‬ ‫"‬ ‫" )‪ ( 30‬ﻓﺖ ) ‪" ( 0.67‬‬ ‫"‬
‫ﭘﺲ ﻓﻮرﻣﻮل ذﯾﻞ ﺑﮫ ﮐﺎ ر ﺑﺮده ﻣﯿﺸﻮد‬
‫ﺑﮫ ﻋﻤﻖ )‪ (10‬ﻓﺖ‬
‫‪0.25(1+1) = 0.25 * 2 = 0.5 in‬‬
‫ﺑﮫ ﻋﻤﻖ )‪ (20‬ﻓﺖ‬
‫‪0.5(2+1) = 0.5 * 3 = 0.75 in‬‬
‫ﺑﮫ ﻋﻤﻖ )‪ (30‬ﻓﺖ‬
‫‪0.67 (3+1) = 0.67 * 4 = 2.64 in‬‬
‫‪0.5 + 0.75 + 2.64 = 3.89 / 3 = 1.29 in‬‬

‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺗﺎ زﻣﺎ ﻧﯽ دوام داده ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﺗﺎ ر ﺷﺎ ﻗﻮل درﻟﺐ ﮐﺴﻨﮓ دھﻦ ﭼﺎ ه ﺗﻤﺎ س ﮐﻨﺪ‬
‫‪ ‬در ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری اﺣﺠﺎ رﺳﺨﺖ ) اﺣﺠﺎ رﻣﺎ دری ( اﻧﺤﺮاف زﯾﺎ د دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﮫ ﺳﺒﺐ آن ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺪن‬
‫ﺗﯿﺰی ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ وﯾﺎ ﻣﻐﻠﻖ ﺑﻮدن ﺧﺼﻮﺻﯿﺎ ت طﺒﻘﮫ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﮫ ﯾﮏ ﺧﻂ ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﻮﻗﺌﻌﺖ ﺑﺮﻣﮫ وﻧﺎ ھﻤﻮاری اراﺿﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎ ن دھﻨﺪه اﻧﺤﺮاف ﭼﺎ ه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻧﺤﺮاف ﭼﺎ ه اوﻵ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻐﯿﺮدادن ﻣﻮﻗﺌﻌﺖ ﮐﯿﺒﻞ دردھﻦ ﭼﺎ ه اﺻﻼح ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ ‬دوم ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﺴﻨﮓ درﺻﻮرﺗﯿﮑﮫ ﮐﺞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻐﯿﺮدادن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ وﻟﯿﻮل ﻧﻤﻮدن ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺠﯽ ﭼﺎه درﺳﺖ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮐﺠﯽ ﭼﺎه ﺑﺎ ﭘﺮﮐﺎ ری ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮادﯾﮑﮫ ھﻢ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺠﯽ راﺳﺎﺋﯿﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ)ﺑﺨﻮرد( وھﻢ ﺧﻮد ﺑﺮﻣﮫ ﺷﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫)ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری را ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﮫ ﻧﺴﺎزد(‪ ،‬ﻣﯿﺘﻮان اﺻﻼح ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪19‬‬
 ‫‪ 13, 1390‬ﻣﯿﺰان‬ ‫‪ -IV‬رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬

‫ﻣﺸﮑﻞ طﺒﻘﮫ رﯾﮓ ‪:‬‬ ‫‪.12‬‬

‫ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم رﯾﮓ ﺑﮫ ﺳﺎ ﯾﺰ ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﯿﺪ ا ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﺷﻨﺎور در آب ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻗﺴﻢ دﯾﮕﺮ آن ﻓﻠﺘﺮ ﯾﺎ ﭘﺎ ک ﮐﻨﻨﺪه آب اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﺂ طﺒﻘﺎ ت وﺳﯿﻊ وﭘﮭﻨﺎ ور رﯾﮓ ﺑﺪرﺟﮫ ھﺎ ی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻋﺚ ﻣﺸﮑﻼ ت ﺑﺮﻣﮫ ﺿﺮﺑﮫ ﺋﯽ ﺷﺪه وﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺷﺪﯾﺪ‬
‫درﻣﻘﺎ ﺑﻞ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﮐﺮدن ﮐﺴﻨﮓ ﻧﺸﺎ ن ﻣﯿﺪھﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﻣﮫ دورا ﻧﯽ ﭼﮑﺸﯽ‪:‬‬ ‫‪.13‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺮﻣﮫ ﺑﺴﺮﻋﺖ درطﺒﻘﺎ ت اﺣﺠﺎ ر ﺳﺨﺖ ﮐﺎ ر ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﯾﻨﻮع ﺑﺮﻣﮫ ﺑﮫ اﺷﮑﺎ ل ﮔﻮﻧﺎ ﮔﻮن وﺳﺎ ﯾﺰھﺎ ی ﺧﻮرد وﮐﻼن ﺑﺎ ﻻی ﺗﺮک ﻧﺼﺐ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﯾﮏ طﺮﯾﻘﮫ اﺳﺖ ﮐﮫ زﯾﺎ د ﺑﺮای ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﺗﮭﯿﮫ آب اﺷﺎ ﻣﯿﺪﻧﯽ روﺳﺘﺎ ھﺎ ﺋﯿﮑﮫ درﺳﺎ ﺣﺎ ت اﺣﺠﺎ ر ﺳﺨﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﯾﺎ طﺒﻘﺎ ت آﺑﺪارﯾﮑﮫ در درز ھﺎ وﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ھﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ھﺎی ﺟﯿﻮﻟﻮﺟﯿﮑﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯿﺒﺎ ﺷﺪ ‪،‬اﺳﺘﻌﻤﺎ ل‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫درطﺮﯾﻘﮫ ﻣﺬ ﮐﻮرﺑﮫ اﺛﺮ ﻓﻌﺎ ﻟﯿﺖ ھﻮا ﭼﮑﺶ ﮐﺎ ر ﻧﻤﻮده ﻣﻮاد طﺒﻘﮫ را ﻣﯿﺪه وﺗﻮﺳﻂ ھﻮای ﮐﻤﭙﺮﯾﺴﻮر ﺧﺎ رج‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮان ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری اﯾﻦ طﺮﯾﻘﮫ ازﻗﻄﺮ)‪ (150 – 100‬ﻣﻠﯽ ﻣﺘﺮﺗﺎ ﻋﻤﻖ )‪ (100‬ﻣﺘﺮدر اﺣﺠﺎ ر ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ھﺮاﻧﭽﮫ ﺳﺎ ﯾﺰاﯾﻨﻮع ﻣﺎ ﺷﯿﻦ ﺧﻮرد ﺑﺎ ﺷﺪ ﯾﺎ ﮐﻼن طﺮﯾﻘﮫ وروش ﮐﺎ ر ﺷﺎ ن ﮐﺎ ﻣﻶ ﯾﮑﺴﺎ ن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫درﯾﻦ طﺮﯾﻘﮫ ھﻮای ﻣﺘﺮاﮐﻢ وﻓﺸﺮده از طﺮﯾﻖ راد ﺑﺮﻣﮫ ﺑﻄﺮف ﭘﺎﺋﯿﻦ ﻓﺸﺎ ر وارد ﺗﺎ ﭼﮑﺶ درآﺧﺮ ﻓﻌﺎ ل‬ ‫‪‬‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﮫ ﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ در اﺛﺮ ﻓﺸﺎ ر ھﻮا اھﺴﺘﮫ اھﺴﺘﮫ ﺷﺮوع ﺑﮫ دور ﺧﻮردن ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ‪.‬‬
‫دراﺛﺮ ﻓﺸﺎ ر ھﻮا ازطﺮﯾﻖ راد وﭘﻞ ﺑﺮﻣﮫ ﻣﻮاد ﻣﯿﺪه و ﭘﺎ رﭼﮫ ﺷﺪه را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ از ﺟﺎ ﺑﯿﺠﺎ ﮔﺮدﯾﺪه و از‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﺎ ﻟﯿﮕﺎ ه ﺣﻠﻘﻮی اطﺮاف راد ﺑﻄﺮف ﺑﺎ ﻻﺋﯽ ﺳﻮراخ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﻨﻤﺎ ﯾﺪ ‪.‬‬
‫ﺟﺎ ﺋﯿﮑﮫ اﯾﻦ ﻣﻮاد درﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺟﻤﻊ ﻣﯿﺸﻮد واﺿﺤﺂ ﻓﺎ ﺻﻠﮫ ﯾﺎ ﺿﺨﺎ ﻣﺖ طﺒﻘﺎ ت را ﻧﺸﺎ ن ﻣﯿﺪھﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺼﻮرت دواﻣﺪارﺳﻮراخ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎ ری ﭘﺎ ک ﻣﯿﮕﺮدد ﺗﺎ طﺒﻘﮫ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدد وﻧﺒﺎ ﯾﺪ اﻧﺮژی را ﺑﺮای‬ ‫‪‬‬
‫دوﺑﺎ ره ﭘﺎ ک ﮐﺎ ری ﻣﻮاد ﺳﺎ ﺑﻘﮫ ﺿﺎ ﺋﻊ ﺳﺎ زﯾﻢ‪.‬‬
‫درﺷﺮوع ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭘﻞ ﺳﮫ ﻋﻼﺷﮫ ﺋﯽ وﯾﺎ ﭘﻞ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﺎ وﯾﺪ ﻧﯽ را ﺑﺨﺎ طﺮ ﺑﺪ ﺳﺖ آوردن طﺒﻘﺎ ت ﻧﺰدﯾﮏ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﮫ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ وطﺒﻘﺎ ت ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺷﺪه ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮕﺮدد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﮫ ﺑﮫ طﺒﻘﮫ ﺑﺮﺳﯿﻢ ﮐﮫ اﯾﺠﺎب ﺣﻔﺎری ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮﻣﮫ ﭼﮑﺸﯽ را ﻣﯿﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫ ﻣﯿﺰان‬13, 1390 ‫ رھﻨﻤﻮد ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮﻣﮫ ﮐﺎری ﭼﺎه ھﺎ‬-IV

References:
1. Water well drilling with cable tolls by Raymond ground, Bucyrus-
ERIE company south Milwakee Wiscomisn, 1958,

2. Ground water hydrology by David Reith, Todd PHD Associated

Professor of Civil Engineering university of California, 1959

3. Ground water hydrology by Herman Bauer director of US water

conservation laboratory lecture in ground water hydrology, 1978,

4. Water well hand book edited by Kelth E, Anderson geologist and

engineer Missori geologist survey and water resources, 1971

5. Development ground water. A .guide for rural water supply, Alean Mac
Donald Jeff Davies, Rogar Calow and Johan Chilton, 2005,

6. General geology W.A. Slawien Moscow, 1984

7. water supply engineering by Dr. Alim khabeer 1996

21