EMSİLE KİTABI

‫كتاب الامثلة‬
Mikail Yetkin
 ‫هو‬
‫ب ح ص س‬
‫كتاب الصرف‬
Sarf ilminin;
Tarifi / Mevzusu / Gayesi

‫ِعْلٌم ُيْعَرُف ِبِه َأْحَواُل اْلَكِلَمِة ِمن َحْيُث اْلإْعَلاِل َو اْلِبَناء‬

Tarifi
İ’lal ve bina cihetinden Arabî kelimelerin halleri kendisi ile bilinen ilimdir

‫َاْلََكِلَمُة اْلَعَرِبَّيُة اْلَواِقَعُة ِفي اْلَكَلاِم‬

Mevzuu

Kelamda vaki olan Arabî kelimelerdir

‫َاْلِاْحِتَراُز َعِن اْلَخَطِأ ِفي اْلِاْعَلاِل َو اْلِبَناء‬ Gayesi

İ’lal ve binada ki hatalardan kaçınmaktır.

‫َفْرُض اْلِكَفاَيِة‬

Hükmü
Farz-ı kifayedir.

‫كتاب‬
‫االمثلة‬
‫ئي ل‬
‫مي كا‬
‫كائيل يتكين‬
‫مي‬

٢٠١٤
 ‫ِكَتاُب اْلَاْمِثَلِة‬
Emsile-i muhtelife; 24 sîgadır. 13 tanesi fiil, 11 tanesi isimdir.
11 T
e FİİL ane
13 Tan İSİM

1 ‫ َنَصَر‬Fiili Mazi 3 ‫ َنْصًرا‬Mastar Ğayrı Mimi - ‫َنْصٌر‬

2 ‫ َيْنُصُر‬Fiili Muzari
4 ‫ َناِصٌر‬İsm-i Fail
6 ‫ َلْم َيْنُصْر‬F.Muzari Cehdi Mutlak
5 ‫ َمْنُصوٌر‬İsm-i Meful
7 ‫ َلّما َيْنُصْر‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak
8 ‫ َما َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i Hal 15 ‫ َمْنَصٌر‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi
9 ‫ َلا َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i İstikbal 16 ‫ ِمْنَصٌر‬İsmi Alet
10 ‫ َلْن َيْنُصَر‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal 17 ‫ َنْصَرًة‬Mastar Bina-i Merre
11 ‫ ِلَيْنُصْر‬Emr-i Gaib 18 ‫ ِنْصَرًة‬Mastar Bina-i Nevi
12 ‫ َلا َيْنُصْر‬Nehy-i Gaib
19 ‫ ُنَصْيٌر‬İsm-i Tasğir
13 ‫ ُاْنُصْر‬Emr-i Hazır
20 ‫ َنْصِرٌّي‬İsmi Mensub
14 ‫ َلا َتْنُصْر‬Nehy-i Hazır
23 ‫ َما َاْنَصَرُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel 21 ‫ َنَّصاٌر‬Mübalağalı İsmi Fail
24 ‫ َاْنِصْر ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani 22 ‫ َأْنَصُر‬İsm-i Tafdil

İHBÂRİ FİİL (7 Tane) İNŞÂİ FİİL (6 Tane) 4 MASTAR 4 SIFAT 3 İSİM

Fiili Mazi Emr-i Gaib Mastar Ğayrı Mimi İsm-i Fail İsm-i Alet
Müsbet

İsm-i Meful
Taleb Fiil

Fiili Muzari Nehy-i Gaib Mastar Mimi İsm-i Tasğir

Emr-i Hazır Mastar Bina-i Merre Mübalağalı İsmi Fail İsmi Mensub
Mastar Bina-i Nevi İsm-i Tafdil
F.Muzari Cehdi Mutlak Nehy-i Hazır
F.Muzari Cehdi Müsteğrak
Menfi

F.Muzari Nefy-i Hal

F.Muzari Nefy-i İstikbal Fiil-i Taaccübü Evvel
Talebsiz

F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal Fiil-i Taaccübü Sani

İhbari Fiil : Doğruya ve yalana ihtimali olan fiildir. Maziden, halden veya istikbalden haber verir.
İnşai Fiil : Doğruya ve yalana ihtimali olmayan fiildir. Emir, nehiy ve taaccüb fiilleridir.

Müsbet Fiil : Olumlu fiil demektir. Fiil-i Mazi ve Fiil-i Muzari müsbet fiillerdir.
Menfi Fiil : Olumsuz fiil demektir. F.M.Cehdi mutlak/ C.müsteğrak, F.M.Nefyi hal/ N.istikbal ve F.M.Tekidi Nefyi istikbal

Talebi Fiil : Bir işin yapılmasını yada yapılmamasını istemektir. Emir ve Nehiy gibi. (Emri Gaib/Hazır ve Nehyi Gaib/Hazır)
Talebsiz Fiil : Bir şey istemeye ait olmayan fiil demektir. Fiil-i Taaccübü Evvel ve Sani

Mastar : Kaynak demektir. Sadece hadese/işe delalet eden lafızdır. .

Sıfat : Bir şeyin nasıllığını, niceliğini veya bir özelliğini bildiren lafızdır. (Ek önemli bilgi: Sıfat zatta kalıcıdır, hal ise geçicidir)

Malum Fiil : Fâili belli olan fiile "Malum Fiil" denir. ‫َجَلَس َزْيٌد‬ Zeyd oturdu.
Meçhul Fiil : Fâili belli olmayan fiile "Meçhul Fiil" denir. . ‫ُنِصَر‬ Yardım olundu. ‫ئي ل‬
1 ‫مي كا‬
‫ميكائيل يتكين‬

Mikail Yetkin
 EMSİLE TARİFLER

İsim: Üç zamandan (mazi, hal, istikbal) biriyle alakalanmamak şartıyla, müstakil bir manaya delalet eden kelimedir.

Fiil: Üç zamandan (mazi, hal, istikbal) birinde meydana gelen bir işi/olayı bildiren kelimedir.

Harf: Müstakil bir mana ifade etmeyen ancak bir isim veya fiille bulunduğunda bir manayı ifade eden kelimedir.

Fiili Mazi: Geçmiş zamanda yapılan fiile delalet eden kelimedir.

Fiili Muzari: Şimdiki halde veya istikbalde/ilerde yapılan/yapılacak olan fiile delalet eden kelimedir.

Emir: İşin yapılmasını talep etmek.

Nehiy: İşin yapılmamasını talep etmek. (Nefiy: İşin olumsuz olduğunu belirtmek.)

İsmi Zaman: İşin meydana geldiği zaman. İsmi Mekan: İşin yapıldığı yer. İsmi Alet: İşin yapıldığı alet.

İsmi Tasğir: Küçültme ismidir, yani işin küçük ve az olduğunu bildiren isimdir.

İsmi Mensub: Bir şeye mensup/ait olmayı bildiren isim.

Mübalağalı İsmi Fail: İşi aşırı derecede yapanı (faili) bildiren isim.

İsmi Tafdil: Bir şeydeki halin diğerinden daha üstün olduğunu bildiren isim.

Fiili teaccübü evvel: İlk teaccüb/hayret fiili: Bir şey hakkındaki hayreti ifade eden fiil.

Fiili teaccübi sâni: İşin hakkındaki hayretin daha fazla olduğunu bildiren fiil.

Malum: Faili bilinen fiil. Müzekker: Erkek. Müennes: Dişi/kadın.

Meçhul: Faili bilinmeyen fiil.
Gaip: Hazırda olmayan er.
Gaibe: Hazırda olmayan dişi.
Muhatap: Hazırda olan er.
Muhataba: Hazırda olan dişi.
Mütekellim: Konuşan kişi.
Müfred: Tek. Tesniye: İki. Cemi: Çoğul/üç ve daha fazlası.
Cemi salim: Müfredinin vezni üzere gelen cemi.
Cemi Mükesser: Müfredinin vezni değişerek gelen cemi.
Muhtelife: Değişik ve farklı şeyler demektir.
Muttaride: Sürekli olan şeyler/peşi-peşine getirilenler.
Mücerred: Soyulmuş, ziyadesi yok. Mezid: Ziyadeli/ilaveli.

2
 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

KELİME MANASI

1 ‫ َنَصَر‬Fiili Mazi: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etti, bir gaip er, geçmiş zamanda.

2 ‫ َيْنُصُر‬Fiili Muzari: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım eder, bir gaip er, şimdiki halde veya gelecek zamanda.

3 ‫ َنْصًرا‬Mastar Ğayrı Mimi Müfret. Manası: Yardım etmek.

4 ‫ َناِصٌر‬İsm-i Fail Müfret, müzekker. Manası: Yardım edici bir er.

5 ‫ َمْنُصوٌر‬İsm-i Meful Müfret, müzekker. Manası: Yardım olunmuş bir er.

6 ‫ َلْم َيْنُصْر‬F.Muzari Cehdi Mutlak: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etmedi, bir gaip er, geçmiş zamanda.

7 ‫ َلّما َيْنُصْر‬F.Muzari C. Müsteğrak: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etmedi, bir gaip er, geçmiş zamanın cemisinde.

8 ‫ َما َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i Hal: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etmez, bir gaip er, şimdiki halde.

9 ‫ َلا َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etmez, bir gaip er, gelecek zamanda.

10 ‫َلْن َيْنُصَر‬ F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Elbette yardım etmez, bir gaip er, gelecek zamanda.

11 ‫ ِلَيْنُصْر‬Emr-i Gaib Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etsin, bir gaip er, gelecek zamanda.

12 ‫ َلا َيْنُصْر‬Nehy-i Gaib Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etmesin, bir gaip er, gelecek zamanda.

13 ‫ ُاْنُصْر‬Emr-i Hazır Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım et sen, bir hazır er, gelecek zamanda.

14 ‫ َلا َتْنُصْر‬Nehy-i Hazır Bina-i malum, müfret, müzekker, gaip. Manası: Yardım etme sen, bir hazır er, gelecek zamanda.

15 ‫َمْنَصٌر‬ İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi Müfret, Manası: Yardım edecek zaman, yardım edecek mekan, yardım etmek.

16 ‫ ِمْنَصٌر‬İsmi Alet Müfret, Manası: Yardım edecek alet.

17 ‫ َنْصَرًة‬Mastar Bina-i Merre Müfret, Manası: Bir kere yardım etmek.

18 ‫ ِنْصَرًة‬Mastar Bina-i Nevi Müfret, Manası: Bir türlü yardım etmek.

19 ‫ ُنَصْيٌر‬İsm-i Tasğir Müfret, müzekker, Manası: Yardım etmecik bir er.

20 ‫ َنْصِرٌّي‬İsmi Mensub Müfret, müzekker. Manası: Yardım etmeye mensup bir er.

21 ‫ َنَّصاٌر‬Mübalağalı İsmi Fail Müfret, müzekker. Manası: Mübalağa ile yardım edici bir er.

22 ‫ َأْنَصُر‬İsm-i Tafdil Müfret, müzekker. Manası: Ziyade yardım edici bir er.

23 ‫ َماَاْنَصَرُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Müfret, müzekker gaib. Manası: Acaip yardım etti ona bir gaip er.

24 ‫ َوَاْنِصْر ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Müfret, müzekker gaib. Manası: Ne acaip yardım etti ona bir gaip er.

3
 ‫ِكَتاُب اْلَاْمِثَلِة‬

SORU 1 Emsile ( ‫ ) أْمِثَلٌة‬nasıl bir kelimedir ve ne demektir?

Emsile (‫ )أْمِثَلٌة‬, misal / ‫ ِمَثاٌل‬kelimesinin cem'i mükesseridir. ‫ِمَثاٌل‬ ‫ِمَثاَلاِن‬ ‫َأْمِثَلٌة‬
Misal / ‫ ِمَثاٌل‬kelimesi ise, mufâale / ‫ ُمَفاَعَلة‬babından mastardır. (Mufaale babının ikinci mastarıdır.)
Emsile aynı zamanda Cem'i kıllet veznidir ve misaller/örnekler anlamına gelmektedir.

Cem-i Kıllet: Az bir sayı için yapılmış cem-i teksirdir. Üçten ona kadar olan sayıyı ifade eder.
Misal; ‫( ِمَثاٌل‬örnek), ‫( َاْمِثَلٌة‬üçten ona kadar olan örnekler) demektir.
Cem-i kılletin kalıbı 4 tanedir ; 1 ‫َاْمِثَلٌة‬-‫َاْفِعَلٌة‬ 2 ‫ِاْخَوٌة‬-‫ِفْعَلٌة‬ 3 ‫َاْقَلاٌم‬-‫َاْفَعاٌل‬ 4 ‫َاْنُفٌس‬-‫َاْفُعٌل‬
Bu kalıplar, karine olduğu takdirde çokluğa da delalet edebilirler.

Cem-i Kesret: Üçten sonsuza kadar veya on birden sonsuza kadar olan çoğul için yapılmış cem-i teksirdir.
Misal: ‫( ِرَجاٌل‬adamlar). Bunun otuzdan fazla kalıbı vardır.

Kelime nedir ve kaç kısma ayrılır?

SORU 2 ‫ لَّلْفُظ اْلَمْوُضوُع ِلَمْعًنى ُمْفَرٍد‬: ‫ِهَي‬
Müfred bir manaya vaz'(konulmuş) olunmuş lafızdır.
3 kısımdır; Fiil ‫( َنَصَر‬Yardım etti), İsim ‫( َزْيٌد‬Zeyd), Harf ‫ِمْن‬

SORU 3 Fiil neye denir?

Üç zamandan (mazi, hal, istikbal) birinde meydana gelen bir işi/olayı bildiren kelimedir.
‫( َنَصَر‬Yardım etti) , ‫( َفَتَح‬Açtı), ‫( َعِلَم‬Bildi)

SORU 4 İsim neye denir?

Üç zamandan (mazi, hal, istikbal) biriyle alakalanmamak şartıyla, müstakil bir manaya delalet eden kelimedir.
‫( َاْلَبْيُت‬Ev) ‫( َنْصٌر‬Yardım etmek) ‫( َقَلٌم‬Kalem)

SORU 5 Harf neye denir?

Müstakil bir mana ifade etmeyen ancak bir isim veya fiille bulunduğunda bir manayı ifade eden kelimedir.
‫( ِاَلى‬e,a) - ‫( َذَهَب ِاَلى اْلَبْيِت‬Eve gitti)

"Hâlâ bu fakirin sözünü, vasiyetini tutmuyorsunuz.

Şu üç kitabı "Emsile, Bina ve Avamil"i sualli cevaplı okuyun diyorum."
(Bkz: Mahmûd Efendi Hz. "Hikmetli Sözler", s. 54, Söz:85)

4
 Emsile kaça ayrılır ve isimleri nedir?
Emsile, 2’ye ayrılır: Emsile-i Muhtelife ve Emsile-i Muttaride.

SORU 6 A-) Emsile-i muhtelife nedir?

Türlü örnekler demektir. Arapça'da bir fiilin;
Mazi, muzari, masdar, ism-i fail, ism-i mef'ul... gibi birer misalle gösterilen şeklidir.
Maddeleri/harfleri aynı, hey'etleri/şekilleri/harekeleri farklı olan kelimelere denir.
‫ِلَيْنُصْر َلا َيْنُصْر ُاْنُصْر ال َتْنُصْر‬ ‫َلْن َيْنُصَر‬ ‫َلْم َيْنُصْر َلّما َيْنُصْر َما َيْنُصُر َلا َيْنُصُر‬ ‫َنْصًرا َناِصٌر َمْنُصوٌر‬ ‫َيْنُصُر‬ ‫ َنَصَر‬...vb gibi

SORU 7 B-) Emsile-i muttaride nedir?

Sıralı örnekler demektir. Bir siğanın müfred, tesniye, cemi hallerindeki mütekellim, muhatab ve ve ğaib şekilleridir.
Maddeleri/harfleri ve hey'etleri/şekilleri/harekeleri aynı olan kelimelere denir.
Yani; Harfleri ve harekeleri değişmeyen, çekiminde zamirleri değişen çekimdir.
‫َنَصْرُت َنَصْرَنا‬ ‫َنَصْرِت َنَصْرُتَما َنَصْرُتَّن‬ ‫َنَصْرَت َنَصْرُتَما َنَصْرُتْم‬ ‫َنَصْرَن‬ ‫َنَصَرْت َنَصَرَتا‬ ‫َنَصُروا‬ ‫َنَصَرا‬ ‫ َنَصَر‬... gibi

SORU 8 Madde neye denir?

Kelimeyi meydana getiren harflere denir. ‫ َنَصَر‬kelimesindeki ‫ ن‬- ‫ ص‬- ‫ر‬ harfleri gibi...

SORU 9 Hey'et neye denir?

Kelimeyi meydana getiren harekelere denir. ‫ َنَصَر‬kelimesindeki َ - َ - َ harekeleri gibi...

Müfred / Tesniye / Cemi - Müzekker / Müennes

SORU 10 Gaib / Muhatab / Mütekellim nedir?
Müfred: Bir varlığı ifade eden kelimelerdir.
Tesniye: İki varlığı ifade eden kelimelerdir.
Cemi: Üç ve daha fazla varlığı ifade eden kelimelerdir.

Cemi Musahhah : Kendisinde müfredinin siğası/vezni değiş-meyen cemidir.

Cemi Mükesser : Kendisinde müfredinin siğası/vezni değiş-en cemidir.

Müzekker: Erkek veya gramer bakımından erkek kabul edilen kelimelerdir. ‫ َقَلٌم‬- ‫َزْيٌد‬
Müennes: Dişi veya gramer bakımından dişi kabul edilen kelimelerdir. ‫ ُدْنَيا‬- ‫ َدَجاَجٌة‬- ‫َزْيَنُب‬

Gaib: Kendisinden bahsederken hazır olmayandır. Müennesine "Gaibe" denir.

Muhatab: Kendisinden bahsedilirken hazır olandır. Müennesine "Muhataba" denir.
Mütekellim: Sözü söyleyen konuşan şahıstır.
Nefs-i Mütekellim Vahde: Konuşan tek kendi adına konuşuyorsa "Nefs-i Mütekellim Vahde" denir.
Nefs-i Mütekellim Meal Ğayr: Konuşan kendisi ile birlikte bir topluluk adına konuşuyorsa "N. M. Meal Ğayr" denir.

5
 Emsile-i Muhtelife 24 Siğa Tarifi

SORU 11 1- FİİL-İ MAZİ Nedir ?

Lugatta: "Geçmiş zaman" demektir.
Istılahta: Bir hadesin/İşin geçmiş zamanda yapıldığını haber veren fiildir.
‫ َنَصَر‬Yardım etti. ‫ َشَكَر‬Şükretti. ‫ َعِلَم‬Bildi.

SORU 12 2-FİİL-İ MUZARİ Nedir ?

Lugatta: "Benzeyici" demektir
Istılahta: Şimdiki, gelecek veya geniş zamanda olacak bir işi bildiren fiile denir.
Mazideki asli harflerin üzerine zaid olması şartıyla başına ‫ ا ت ي ن‬- ‫ َاَتْيَن‬harflerinden biri bulunan fiildir.
‫ َيْنُصُر‬Yardım ediyor. ‫ َتْشُكُر‬Şükrediyorsun. ‫ َاْفَتُح‬Açıyorum. ‫ َنْعَلُم‬Biliyoruz.

SORU 13 3- MASTAR ĞAYR-I MİMİ Nedir ?

Lugatta Mastar : "Müştakkun minh/Kendinden bir şey doğana " denir. Yani; 23 siğa kendisinden müştak/türetilmiştir.
Istılahta Mastar : Fiilin ifade ettiği hadesin/işin adıdır. Türkçeye -mak, -mek ekleriyle tercüme edilir.
Mastar ; Mimsiz (‫ )َنْصٌر‬ve Mimli (‫ )َمْنَصٌر‬olmak üzere 2 kısma ayrılır.
Başında zaid mim bulunmayan mastara "Mastar ğayrı mimi" denir. Sülasi mücerred 6 babın mastarı; "Semai"dir. Yani;
Araplardan işitilerek yada lugata bakılarak bilinir. 35 babın diğer 29 babının mastarı ise; "Kıyasi"dir
‫ َنْصٌر‬Yardım etmek. ‫ ُشْكٌر‬Şükretmek. ‫ ِعْلٌم‬Bilmek. ‫ َعَجٌب‬Şaşmak. ‫ ُدُخوٌل‬Girmek.

SORU 14 4- İSM-İ FAİL Nedir ?

Kendisiyle fiilin kaim olduğu şahsa veya nesneye delalet eden isme "İsmi fail" denir. Malum fiilden müştaktır/doğmuştur.
Sülasi mücerredlerde ism-i fail vezni ‫ َفاِعٌل‬dür. Örneğin; ‫ َناِصٌر‬Yardım edici. ‫ َكاِتٌب‬Yazıcı.

SORU 15 5- İSM-İ MEFUL Nedir ?

Kendisi üstünde iş meydana gelen şahsa veya nesneye delalet eden isme "İsmi meful" denir. Tam ve meçhul fiilden müştaktır.
Sülasi mücerredlerde ism-i fail vezni ‫ َمْفُعوٌل‬dür. Örneğin; ٌ‫ َمْنُصور‬Yardım edilmiş. ‫ َمْقُتوٌل‬Öldürülmüş. ‫ َمْكُتوٌب‬Yazılmış.

6
 Emsile-i Muhtelife 24 Siğa Tarifi

SORU 16 6- F. MUZ. CEHD-İ MUTLAK Nedir ?

Lugatta: "Mutlak inkar" demektir
Istılahta: ‫ َلْم‬Harfiyle geçmiş zamanın tamamında yada bir kısmında o işin yapılmadığını haber veren fiildir.
Cehd-i Mutlak, lafız bakımından muzari olsada, mana bakımından mazidir.
‫ َلْم َيْنُصْر‬Yardım etmedi. ‫ َلْم َيْشُكْر‬Şükretmedi. ‫ َلْم َيْعَلْم‬Bilmedi.

SORU 17 7- F. MUZ. CEHD-İ MÜSTEĞRAK Nedir ?

Lugatta: "Tüm zamanı kaplayan olumsuzluk" demektir
Istılahta: ‫ َلَّما‬Harfiyle bir hadesin/işin, zamanın tamamında yapılmadığını ancak yapılma beklentisi olduğunu haber veren fiildir.
Cehd-i Müsteğrak, lafız bakımından muzari olsada, mana bakımından mazidir.
‫ َلَّما َيْنُصْر‬Henüz Yardım etmedi. ‫ َلَّما َيْشُكْر‬Henüz Şükretmedi. ‫ َلَّما َيْعَلْم‬Henüz Bilmedi.

SORU 18 8- F. MUZ. NEFY-İ HAL Nedir ?

Lugatta: "Şimdiki zamanda olumsuzluk" demektir
Istılahta: ‫ َما‬Harfiyle bir hadesin/işin, şimdiki zamanda yapılmadığını haber veren fiildir.
‫ َما‬Dahil olduğu Fiil-i mauzarinin manasını menfi/olumsuz hale çevirirken, lafzında değişiklik yapmaz.
‫ َما َيْنُصُر‬Yardım etmiyor. ‫ َما َيْشُكُر‬Şükretmiyor. ‫ َما َيْعَلُم‬Bilmiyor.

SORU 19 9- F. MUZ. NEFY-İ İSTİKBAL Nedir ?

Lugatta: "Gelecek zamanda olumsuzluk" demektir.
Istılahta: ‫ اَل‬Harfiyle bir hadesin/işin, gelecek zamanda yada geniş zamanda yapılmadığını haber veren fiildir.
‫ اَل‬Dahil olduğu Fiil-i mauzarinin manasını menfi/olumsuz hale çevirirken, lafzında değişiklik yapmaz.
‫ َلا َيْنُصُر‬Yardım etmeyecek (etmez). ‫ َلا َيْشُكُر‬Şükretmeyecek (şükretmez). ‫ َلا َيْعَلُم‬Bilmeyecek (bilmez).

SORU 20 10- F. MUZ. TE'KİD-İ NEFY-İ İSTİKBAL Nedir ?

Lugatta: "Gelecek zamanda te'kidli olumsuzluk" demektir.
Istılahta: ‫ َلْن‬Harfiyle bir hadesin, gelecek zamanda yapılmayacağını te'kidli bir şekilde haber veren fiildir.
‫ َلْن‬Dahil olduğu Fiil-i mauzarinin manasını te'kidli menfi/olumsuz hale çevirir ve lafzında da bazı değişiklik yapar.
‫َلْن َيْنُصَر‬ Asla Yardım etmeyecek. ‫ َلْن َيْشُكَر‬Asla Şükretmeyecek. ‫ َلْن َيْعَلَم‬Asla Bilmeyecek.

7
 Emsile-i Muhtelife 24 Siğa Tarifi

SORU 21 11- EMR-İ GAİB Nedir ?

Lugatta: "Karşımızda olmayan şahsa emretmek" demektir
Istılahta: Kesralı bir ‫ ِل‬harfiyle karşımızda olmayan bir kişiden, bir hadesin/işin yapılmasını talep etmek için kullanılan fiildir.
‫ ِلَيْنُصْر‬Yardım etsin. ‫ ِلَيْشُكْر‬Şükretsin. ‫ ِلَيْعَلْم‬Bilsin.

SORU 22 12- NEHY-İ GAİB Nedir ?

Lugatta: "Karşımızda olmayan şahsa yasaklamak" demektir
Istılahta: Nehiy ‫ اَل‬sı ile karşımızda olmayan kişiye, bir hadesi/işi yasaklamayı talep için kullanılan fiildir.
‫ َلا َيْنُصْر‬Yardım etmesin. ‫ َلا َيْشُكْر‬Şükretmesin. ‫ َلا َيْعَلْم‬Bilmesin.

SORU 23 13- EMR-İ HAZIR Nedir ?

Lugatta: "Karşımızda olan şahsa emretmek" demektir
Istılahta: Karşımızda olan bir şahıstan, bir hadesin/işin yapılmasını talep için kullanılan fiildir.
‫ ُاْنُصْر‬Yardım et. ‫ ُاْشُكْر‬Şükret. ‫ ِاْعَلْم‬Bil. ‫ ِاْنِزْل‬İn. ‫ َفِّرْح‬Sevin.

SORU 24 14- NEHY-İ HAZIR Nedir ?

Lugatta: "Karşımızda olan şahsa yasaklamak" demektir
Istılahta: Nehiy ‫ َلا‬sı ile karşımızda olan kişiye, bir hadesi/işi yapmayı yasaklamak için kullanılan fiildir.
‫ َلا َتْنُصْر‬Yardım etme. ‫ َلا َتْشُكْر‬Şükretme. ‫ َلا َتْعَلْم‬Bilme. ‫ َلا َتْنِزْل‬İnme. ‫ َلا َتْفِرْح‬Sevinme.

SORU 25 15- İSM-İ ZAMAN/MEKAN + MASTAR MİMİ Nedir ?

İSM-İ ZAMAN/MEKAN; Fiilin yapıldığı zamana/mekana delalet eden isimdir.
‫ َمْحَشٌر‬Toplanacak zaman/mekan. ‫ َمْكَتٌب‬Yazacak zaman/mekan. ‫ َمْطَبٌح‬Pişirilecek zaman/mekan

MASTAR MİMİ; Başında zaid mim bulunan mastara "Mastar mimi" denir.
‫ َمْنَصٌر‬Yardım etmek. ‫ َمْفَتٌح‬Açmak. ‫ َمْعَلٌم‬Bilmek. ‫ َمْدَخٌل‬Girmek. ‫ َمْكَتٌب‬Yazmak.

SORU 26 16- İSM-İ ALET Nedir ?

Fiilin yapılmasına vasıta olan şeye delalet eden isme; "İsmi alet" denir.
‫ ِمْكَسٌر‬Mikser / Kırma aleti. ‫ ِمْرَوَحٌة‬Yelpaze / Serinletme aleti. ‫ ِمْفَتاٌح‬Anahtar / Açma aleti. ‫ ِمْصَعٌد‬Asansör / Yukarı çıkma aleti

SORU 27 17- MASTAR BİNA-İ MERRA Nedir ?

Keemmiyete/Adet/Sayıya delâlet eden masdarlara "Masdar Bina-i Merre" denir. Sülasi mücerredlerde ‫ َفْعَلٌة‬vezninden gelir.
Şayet fiilin mimsiz mastarı bu vezinden geliyorsa ikisinin karışmaması için sayıya dalalet eden ‫ َواِحَدٌة‬gibi bir sıfat getirilir.
‫ َنْصَرًة‬Bir defa Yardım etmek. ‫ َدْخَلًة‬Bir defa Girmek. ‫َرْحَمًة َواِحَدًة‬ Bir defa Rahmet etmek.

SORU 28 18- MASTAR BİNA-İ MERRA Nedir ?

Keyfiyyete/Nicelik/Çeşitliliğe delâlet eden masdarlara, "Masdar Bina-i Nevi" denir .Sülasi mücerredlerde ‫ ِفْعَلٌة‬vezninden gelir.
Şayet fiilin mimsiz mastarı bu vezinden geliyorsa ikisinin karışmaması için neviye dalalet eden; ‫ َواِسَعٌة‬- ‫ َشِديَدٌة‬- ‫ َقِليَلٌة‬- ‫ َكِثيَرٌة‬gibi bir sıfat getirilir.
‫ ِنْصَرًة‬Bir tür/nevi Yardım etmek. ‫ ِدْخَلًة‬Bir tür/nevi Girmek. ‫ ِنْشَرًة َكِثيَرٌة‬Birkaç tür/nevi Yardım istemek.

8
 Emsile-i Muhtelife 24 Siğa Tarifi

SORU 29 19- İSM-İ TASĞİR Nedir ?

Bir ismin üçüncü harfinin yerine zaid bir tasğir/küçüklük " ‫ ي‬ye" si getirilerek elde edilen küçüklük, azlık, acıma, şefkat
veya azarlamak için kullanılan isimdir. İsm-i Tasğir’in Üç vezni vardır. ‫ ُفَعْيٌل‬- ‫ ُفَعْيِعٌل‬- ‫ُفَعْيِعيٌل‬
‫ ُفَعْيٌل‬vezni; 3 harfli isimlerin, ‫ ُفَعْيِعٌل‬vezni; 4 harfli isimlerin, ‫ ُفَعْيِعيٌل‬vezni ise; 5 harfli isimlerin tasğirinde kullanılır.

SORU 30 20- İSM-İ MENSUB Nedir ?

Sonuna makabli kesralı ve şeddeli bir " ‫ ٌّي‬ye" getirerek elde edilen ve bir beldeye, bir işe, bir şahsa alakayı bildiren isimdir.
‫ ِعْلِمٌّي‬İlmi. ‫ َلَبِنٌّي‬Sütlü. ‫ َرْحِمٌّي‬Merhametli. ‫ ِإْصَطاْنُبوِلٌّي‬İstanbullu. ‫ ُمَحَّمِدٌّي‬Muhammedî.

SORU 31 21- MÜBALAĞALI İSM-İ FAİL Nedir ?

Fiilin mübalağa ile kaim olduğu şahsa veya nesneye delalet eden isme denir.
NOT; Sülasi mücerredin dışındaki vezinlerden (geriye kalan 29 babtan) Mübalağalı ismi fail gelmez.
‫ َكَّتاٌب‬Mübalağalı yazıcı. ‫ َكَّذاٌب‬Mübalağalı yalancı. ‫ َوَّهاٌب‬Mübalağalı veren. ‫ َتَّواٌب‬Mübalağalı tövbe eden.

SORU 32 22- İSM-İ TAFDİL Nedir ?

İki şeyden birinin, diğerinden mutlak yeya mukayeseli olarak üstün olduğunu ifade eden isimdir.
Şekil, renk ve aza noksanlığına delelat etmez, lakin;
Şekil, renk ve aza noksanlığına delelat edipte bu " ‫ " َأْفَعُل‬kalıbından gelirse işte bu isimlere "Sıfat-ı müşebbehe" denir..
Mutlak olan üstünlük; ‫ الَّلُه َاْكَبُر‬Allah en büyüktür. Yani bir şey ile kıyaslanmadan, en büyüktür.
Mukayeseli üstünlük; ‫ َالُّدْنَيا َاْكَبُر ِمَن اْلَقَمِر‬Dünya, Ay'dan büyüktür. Yani bir şeye kıyaslayarak, daha büyüktür.
Sıfat-ı müşebbeheye de misal verelim; ‫ َاْسَوُد‬Siyah. ‫ َاْدَوُر‬Yuvarlak. ‫ َاْبَكُم‬Dilsiz.

SORU 33 23- FİİL-İ TAACCÜB EVVEL Nedir ?

Lugatta: "Şaşkınlık ifade eden fiil" demektir
Istılahta: Bir işin meydana gelişi adet olmadığı halde, o işin şaşkınlık verecek biçimde meydana gelmesine delalet eden fiildir.
NOT ; Taaccüb evvelde, Müteaccibün minh(kendisi sebebiyle şaşılan) mef'ulün bih olmak üzere mensubtur.
Taaccüb fiilinin faili ise daima ‫ َما‬-i taaccübiyyeye vücuben müstetir/gizli zamirdir. Bu zamirin yerine bazen zahir isim de gelebilir.
‫ َما َاْنَصَرُه‬Acaib Yardım etti. ‫ َما َاْشَكَرُه‬Acaib Şükretti. ‫ َما َاْعَلَمُه‬Acaib Bildi. ‫ َما َاْكَفَرُه‬Acaib Küfretti (Abese 17)

SORU 34 24- FİİL-İ TAACCÜB SANİ Nedir ?

Lugatta: "Şaşkınlık ifade eden fiil" demektir
Istılahta: Bir işin meydana gelişi adet olmadığı halde, o işin çok şaşkınlık verecek biçimde meydana gelmesine delalet eden fiildir.
NOT ; Taaccüb sanide, Müteaccibün minh(kendisi sebebiyle şaşılan) fail kabul edilip, başındaki ‫ ب‬harfi ceri zaid kabul edilir.
Bu fail lafzen mecrur, mahallen merfudur. Bu iki fiilin (evvel,sani) meçhulleri gelmez.
Buradaki şaşkınlık/taaccübiyyet evvelkinden daha fazladır ki bu kısma sani/ikinci ismi bu yüzden verilmiştir.
. ‫ َاْنِصْر ِبِه‬Ne Acaib Yardım etti. ‫ َاْشِكْر ِبِه‬Ne Acaib Şükretti. ‫ َاْعِلْم ِبِه‬Ne Acaib Bildi. ‫ َاْكِتْب ِبِه‬Ne Acaib Yazdı. ‫ئي ل‬
9 ‫مي كا‬
‫ميكائيل يتكين‬

Mikail Yetkin
 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْنُصُر‬- ‫َنَصَر‬ 1.BAB'tan MÜTEADDİ Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َنَصَر‬Fiili Mazi: Yardım etti

2 ‫ َيْنُصُر‬Fiili Muzari: Yardım eder/ediyor/ edecek

3 ‫ َنْصًرا‬Mastar Ğayrı Mimi Yardım etmek

4 ‫ َناِصٌر‬İsm-i Fail Yardım eden
5 ‫ َمْنُصوٌر‬İsm-i Meful Yardım edilen

6 ‫ َلْم َيْنُصْر‬F.Muzari Cehdi Mutlak: Yardım etmedi (yardım etmeyeceği kesin)

7 ‫ َلّما َيْنُصْر‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz Yardım etmedi (o ana kadar)
8 ‫ َما َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i Hal: Yardım etmiyor
9 ‫ َلا َيْنُصُر‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: Yardım etmeyecek
10 ‫ َلْن َيْنُصَر‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla yardım etmeyecek

11 ‫ ِلَيْنُصْر‬Emr-i Gaib Yardım etsin (O)

12 ‫ َلا َيْنُصْر‬Nehy-i Gaib Yardım etmesin (O)
13 ‫ ُاْنُصْر‬Emr-i Hazır Yardım et (Sen)
14 ‫ َلا َتْنُصْر‬Nehy-i Hazır Yardım etme (Sen)

15 ‫ َمْنَصٌر‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi Yardım etme zamanı/mekânı, Yardım etmek

16 ‫ ِمْنَصٌر‬İsmi Alet Yardım etme aleti
17 ‫ َنْصَرًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere yardım etmek
18 ‫ ِنْصَرًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi yardım etmek
19 ‫ ُنَصْيٌر‬İsm-i Tasğir Yardım etmecik (azıcık yardım etmek)
20 ‫ َنْصِرٌّي‬İsmi Mensub Yardım etmeye mensup
21 ‫ َنَّصاٌر‬Mübalağalı İsmi Fail Çok yardım eden
22 ‫ َأْنَصُر‬İsm-i Tafdil En çok yardım eden

23 ‫ َماَاْنَصَرُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip yardım etti

24 ‫ َوَاْنِصْر ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip yardım etti

10
 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْخُرُج‬- ‫َخَرَج‬ 1.BAB'tan LAZIM Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َخَرَج‬Fiili Mazi: Çıktı

2 ‫ َيْخُرُج‬Fiili Muzari: Çıkar/Çıkıyor/Çıkacak

3 ‫ ُخُروجًا‬Mastar Ğayrı Mimi Çıkmak

4 ‫ خَاِرٌج‬İsm-i Fail Çıkan/Çıkıcı
5 ‫ َمْخُروٌج ِبِه‬İsm-i Meful Çıkarılan/Çıkılmış

6 ‫ َلْم َيْخُرْخ‬F.Muzari Cehdi Mutlak: Çıkmadı (çıkmayacağı kesin)

7 ‫ َلمَّا َيْخُرْج‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz Çıkmadı (o ana kadar)
8 ‫ مَاَيْخُرُج‬F.Muzari Nefy-i Hal: Çıkmıyor
9 ‫ َالَيْخُرُج‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: Çıkmayacak
10 ‫ َلْن َيْخُرَج‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla Çıkmayacak

11 ‫ ِلَيْخُرْج‬Emr-i Gaib Çıksın (O)

12 ‫ َالَيْخُرْج‬Nehy-i Gaib Çıkmasın (O)
13 ‫ ُاْخُرْج‬Emr-i Hazır Çık (Sen)
14 ‫ َال َتْخُرْج‬Nehy-i Hazır Çıkma (Sen)

15 ‫ َمْخَرٌج‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi Çıkma zamanı/mekânı, Çıkmak

16 ----- İsmi Alet ----- Lazım fiilde İsmi Alet gelmez.
17 ‫ َخْرَجًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere Çıkmak
18 ‫ ِخْرَجًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi Çıkmak
19 ‫ ُخَرْيٌج‬İsm-i Tasğir Çıkmacık (azıcık Çıkmak)
20 ‫ َخُروِجٌّى‬İsmi Mensub Çıkmaya mensup
21 ‫ َخَّراٌج‬Mübalağalı İsmi Fail Çok Çıkan/Çıkıcı
22 ‫ َاْخَرُج‬İsm-i Tafdil En çok Çıkan/Çıkıcı

23 ‫ َما َاْخَرَجُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip Çıktı

24 ‫ َوَاْخِرْج ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip Çıktı

11
 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْضِرُب‬- ‫َضَرَب‬ 2.BAB'tan MÜTEADDİ Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َضَرَب‬Fiili Mazi: Vurdu

2 ‫ َيْضِرُب‬Fiili Muzari: Vuruyor / Vuracak

3 ‫ َضْرًبا‬Mastar Ğayrı Mimi Vurmak

4 ‫ َضاِرٌب‬İsm-i Fail .................
5 ‫ َمْضُروٌب‬İsm-i Meful .................

6 ‫ َلْم َيْضِرْب‬F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫ َلَّما َيْضِرْب‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫ مَا َيْضِرُب‬F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫ َال َيْضِرُب‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫ َلْن َيْضِرَب‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ ِلَيْضِرْب‬Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫ َال َيْضِرْب‬Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ ِاْضِرْب‬Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫ َال َتْضِرْب‬Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫ َمْضَرٌب‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ‫ ِمْضَرٌب‬İsmi Alet ................ aleti
17 ‫ َضْرَبًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ ِضْرَبًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ ُضَرْيٌب‬İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫ َضْرِبٌّى‬İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫ َضَّراٌب‬Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫ َاْضَرُب‬İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫ مَا َاْضَرَبُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫ َاْضِرْب ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

12 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْجِلُس‬- ‫َجَلَس‬ 2.BAB'tan LAZIM Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َجَلَس‬Fiili Mazi: Oturdu

2 ‫ َيْجِلُس‬Fiili Muzari: Oturuyor/oturacak

3 ‫ ُجلُوًسا‬Mastar Ğayrı Mimi Oturmak

4 ‫ َجاِلٌس‬İsm-i Fail .................
5 ‫ َمْجُلوٌس ِفيِه‬İsm-i Meful .................

6 ‫ َلْم َيْجِلْسَلمَّا‬F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫ َيْجِلْس‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫ مَا َيْجِلُس‬F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫ َال َيْجِلُس‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫ َلْن َيْجِلَس‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ ِلَيْجِلْس‬Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫ َالَيْجِلْس‬Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ ِاْجِلْسَال‬Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫ َتْجِلْس‬Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫ َمْجَلٌس‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ----- İsmi Alet ----- Lazım fiilde İsmi Alet gelmez.
17 ‫ َجْلَسًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ ِجْلَسًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ ُجَلْيٌس‬İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫ ُجلُوِسٌّى‬İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫ ُجَّالٌس‬Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫ َاْجَلُس‬İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫ َماَاْجَلَسُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫ َاْجِلْس ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

13 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْفَتُح‬- ‫َفَتَح‬ 3.BAB'tan MÜTEADDİ Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫َفَتَح‬ Fiili Mazi: Açtı

2 ‫َيْفَتُح‬ Fiili Muzari: Açıyor / Açacak

3 ‫َفْتحًا‬ Mastar Ğayrı Mimi Açmak

4 ‫فَاِتٌح‬ İsm-i Fail .................
5 ‫َمْفُتوٌح‬ İsm-i Meful .................

6 ‫َلْم َيْفَتْح‬ F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫َلمَّا َيْفَتْح‬ F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫مَا َيْفَتُح‬ F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫َال َيْفَتُح‬ F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫َلْن َيْفَتَح‬ F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ِلَيْفَتْح‬ Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫َال َيْفَتْح‬ Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ِاْفَتْح‬ Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫َال َتْفَتْح‬ Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫َمْفَتٌح‬ İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ‫ِمْفَتٌح‬ İsmi Alet ................ aleti
17 ‫َفْتَحًة‬ Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ِفْتَحًة‬ Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ُفَتْيٌح‬ İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫َفْتِحٌّى‬ İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫َفَّتاٌح‬ Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫َاْفَتُح‬ İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫مَا َاْفَتَحُه‬ Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫َاْفِتْح ِبِه‬ Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

14 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْذَهُب‬- ‫َذَهَب‬ 3.BAB'tan LAZIM Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫َذَهَب‬ Fiili Mazi: Gitti

2 ‫َيْذَهُب‬ Fiili Muzari: Gidiyor/gidecek

3 ‫َذَهاًبا‬ Mastar Ğayrı Mimi Gitmek

4 ‫ذَاِهٌب‬ İsm-i Fail .................
5 ‫َمْذُهوٌب ِبه‬ İsm-i Meful .................

6 ‫َلْم َيْذَهْب‬ F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫َلَّما َيْذَهْب‬ F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫مَا َيْذَهُب‬ F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫َال َيْذَهُب‬ F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫َلْن َيْذَهَب‬ F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ِلَيْذَهْب‬ Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫َال َيْذَهْب‬ Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ِاْذَهْب‬ Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫َالَتْذَهْب‬ Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫َمْذَهٌب‬ İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ----- İsmi Alet ----- Lazım fiilde İsmi Alet gelmez.
17 ‫َذْهَبًة‬ Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ِذْهَبًة‬ Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ُذَهْيٌب‬ İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫َذَهاِبٌّى‬ İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫َذَّهاٌب‬ Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫َاْذَهُب‬ İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫مَا َاْذَهَبُه‬ Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫َاْذِهْب ِبِه‬ Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

15 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْعَلُم‬- ‫َعِلَم‬ 4.BAB'tan MÜTEADDİ Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫َعِلَم‬ Fiili Mazi: Bildi

2 ‫َيْعَلُم‬ Fiili Muzari: Biliyor/bilecek

3 ‫ِعْلمًا‬ Mastar Ğayrı Mimi Bilme

4 ‫عَاِلٌم‬ İsm-i Fail .................
5 ‫َمْعلُوٌم‬ İsm-i Meful .................

6 ‫َلْم َيْعَلْم‬ F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫َلمَّا َيْعَلْم‬ F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫مَا َيْعَلُم‬ F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫َال َيْعَلُم‬ F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫َلْن َيْعَلَم‬ F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ِلَيْعَلْم‬ Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫َال َيْعَلْم‬ Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ِاْعَلْم‬ Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫َال َتْعَلْم‬ Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫َمْعَلٌم‬ İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ‫ِمْعَلٌم‬ İsmi Alet ................ aleti
17 ‫َعْلَمًة‬ Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ِعْلَمًة‬ Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ُعَلْيٌم‬ İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫ِعْلِمٌّى‬ İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫َعَّالٌم‬ Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫َاْعَلُم‬ İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫مَاَاْعَلَمُه‬ Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫َاْعِلْم ِبِه‬ Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

16 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْوَجُل‬- ‫َوِجَل‬ 4.BAB'tan LAZIM Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫َوِجَل‬ Fiili Mazi: Korktu

2 ‫َيْوَجُل‬ Fiili Muzari: Korkuyor/korkacak

3 ‫َوْجًال‬ Mastar Ğayrı Mimi Korkmak

4 ‫وَاِجٌل‬ İsm-i Fail .................
5 ‫َمْوُجوٌل ِمْنُه‬ İsm-i Meful .................

6 ‫َلْم َيْوَجْل‬ F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫َلَّما َيْوَجْل‬ F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫مَا َيْوَجُل‬ F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫َال َيْوَجُل‬ F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫َلْن َيْوَجَل‬ F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ِلَيْوَجْل‬ Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫َال َيْوَجْل‬ Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ِايَجْل‬ Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫َال َتْوَجْل‬ Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫َمْوَجٌل‬ İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ----- İsmi Alet ----- Lazım fiilde İsmi Alet gelmez.
17 ‫َوْجَلًة‬ Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ِوْجَلًة‬ Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ُوَجْيٌل‬ İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫َوْجِلٌّى‬ İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫َوجََّاٌل‬ Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫َاْوَجُل‬ İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫مَا َاْوَجَلُه‬ Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫َاْوِجْل ِبِه‬ Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

17 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga
Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi
‫ َيْحُسُن‬- ‫َحُسَن‬ 5.BAB'tan LAZIM Fiil
EZBER
(Bu babtan müteaddi gelmez)

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َحُسَن‬Fiili Mazi: Güzel oldu

2 ‫ َيْحُسُن‬Fiili Muzari: Güzel oluyor/olacak

3 ‫ ُحْسنًا‬Mastar Ğayrı Mimi Güzel olmak

4 ‫ حَاِسٌن‬İsm-i Fail .................
5 ‫ َمْحُسوٌن ِبِه‬İsm-i Meful .................

6 ‫ َلْم َيْحُسْن‬F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫ َلَّما َيْحُسْن‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫ مَا َيْحُسُن‬F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫ َال َيْحُسُن‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫ َلْن َيْحُسَن‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ ِلَيْحُسْن‬Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫ َال َيْحُسْن‬Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ ُاْحُسْن‬Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫ َال َتْحُسْن‬Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫ َمْحَسٌن‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ----- İsmi Alet -----
17 ‫ َحْسَنًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ ِحْسَنًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ ُحَسْيٌن‬İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫ ُحْسِنٌّى‬İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫ َحَّساٌن‬Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫ َاْحَسُن‬İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫ مَا َاْحَسَنُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫ َاْحِسْن ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

18 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 EMSİLE / 24 Siga

Emsile-i Muhtelife / 24 Siğa Çekimi EZBER

‫ َيْحِسُب‬- ‫َحِسَب‬ 6.BAB'tan MÜTEADDİ Fiil

KELİME SÎĞASI MANASI

1 ‫ َحِسَب‬Fiili Mazi: Zannetti

2 ‫ َيْحِسُب‬Fiili Muzari: Zannediyor/zannedecek

3 ‫ ِحْسَبانًا‬Mastar Ğayrı Mimi Zannetmek

4 ‫ حَاِسٌب‬İsm-i Fail .................
5 ‫ َمْحُسوٌب‬İsm-i Meful .................

6 ‫ َلْم َيْحِسْب‬F.Muzari Cehdi Mutlak: ................... (...................... kesin)

7 ‫ َلَّما َيْحِسْب‬F.Muzari Cehdi Müsteğrak: Henüz ................. (o ana kadar)
8 ‫ مَا َيْحِسُب‬F.Muzari Nefy-i Hal: .................
9 ‫ َال َيْحِسُب‬F.Muzari Nefy-i İstikbal: .................
10 ‫ َلْن َيْحِسَب‬F.Muzari Te'kid-i Nefyi İstikbal: Asla .................

11 ‫ ِلَيْحِسْب‬Emr-i Gaib ................. (O)

12 ‫ َال َيْحِسْب‬Nehy-i Gaib ................. (O)
13 ‫ ِاْحِسْب‬Emr-i Hazır ................. (Sen)
14 ‫ َالَتْحِسْب‬Nehy-i Hazır ................. (Sen)

15 ‫ َمْحَسٌب‬İsm-i Zaman/Mekan,Mastar Mimi ................. zamanı/mekânı, ..................

16 ‫ ِمْحَسٌب‬İsmi Alet ................ aleti
17 ‫ َحْسَبًة‬Mastar Bina-i Merre Bir kere ................
18 ‫ ِحْسَبًة‬Mastar Bina-i Nevi Bir nevi ................
19 ‫ ُحَسْيَباٌن‬İsm-i Tasğir ................. (azıcık .................)
20 ‫ ِحْسَباِنٌّى‬İsmi Mensub ................. mensup
21 ‫ َحَّساٌب‬Mübalağalı İsmi Fail Çok .................
22 ‫ َاْحَسُب‬İsm-i Tafdil En çok .................

23 ‫ مَا َاْحَسَبُه‬Fiil-i Taaccübü Evvel Acaip .................

24 ‫ َاْحِسْب ِبِه‬Fiil-i Taaccübü Sani Ne acaip .................

19 "..........." Noktalı yerleri, talebeleriniz ile doldurunuz.

 ( SEN ) MUNFASIL/AYRI
2.TEKİL ŞAHIS
ZAMİRLER
MUHATAB
MUHATAB
) IS Müennes
H Müzekker
(O ŞA GAİBE
İL Müen
nes
K
TE ‫َأْنُتَّن‬
3. ‫َأْنُتْم‬
Siz Siz

İB
‫ُهَّن‬
GA kker
r
Onla
‫َأْنُتَما‬
‫َأْنُتَما‬
ze
Mü
İkiniz
‫ُهَما‬ İkiniz
‫ُهْم‬ O ik
isi
)
‫َأْنِت‬
Mİ' Onl

‫َأْنَت‬ ( BEN
ar
CE

‫َما‬k‫ُه‬isi ‫ِهَي‬ Sen

Sen (Bayan)
İL ŞAHIS
SN
İYE Oi

adın
)
1.TEK

Mü
TE O (K

NE llim
‫ُهَو‬

tek
FSİ
M

e
T
FRE O
İ

‫َنْحُن‬
MÜ U
L AMİRLER

Biz
SA Z

I
‫أَنا‬en
Ş A HM B

Mea
l
Vah

ğayr
deh

( SEN )
2.TEKİL ŞAHIS
MUHATAB
IS MUHATAB Müennes
MUTTASIL/BİTİŞİK
) H Müzekker
( O ŞA GAİB
E
ZAMİRLER
İL Müen
n es
K
TE ‫ُكْم‬ ‫ُكَّن‬
3.
‫ُهَّن‬ Sizlerin Sizlerin

İB rın
GA kker Onla

Mü
ze ‫ُكَما‬ ‫ُكَما‬
‫ُهَما‬
in Siz ikinizin
Siz ikiniz

‫ُهْم‬ O ikis
inin

Onl
‫ِك‬ )
( BEN
İ' arın
EM ‫َك‬
HIS
C

‫َما‬is‫ُه‬inin ‫َها‬ A

Senin
Senin (Kadın)
İL Ş
SN
İYE O ik
Onu
n (K
adın
)
1.TEK
Mü

TE
‫ُه‬
NE llim

L
tek
FSİ

u n
ET On
U
e

FR
MÜ
H
Biz

‫َنا‬

Ç
im
‫ِني‬

Be

M
nim

M eal
Vah

ğayr
deh

20
 Emsile-i Muttaride / 14 Siğa Çekimi

MUHATABA 1
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
FİİL-İ MAZİ
nne
Müe

‫َنَصْرُتْم‬ ‫َنَصْرُتَّن‬

İB ‫َنَصْرَن‬


‫َنَصَر‬
GA kker
Mü
ze
‫َنَصْرُتَما‬ ‫َنَصْرُتَما‬ Bina-i Malum
‫َن‬ ‫َنَصَرَتا‬

‫َصُروا‬
'

‫َنَصْرَت‬

Mü
Mİ ‫َنَصْرِت‬

NE ellim
CE
‫َنَصَرا‬

tek

FSİ
‫َنَصَرْت‬
SN
İYE

TE
‫َنَصَر‬

‫َصْرَنا‬
T
F RE
MÜ ‫َصْرُت‬

‫َن‬

GAİB: 3. Tekil şahıs (O)

Mea
‫َن‬
MUHATAB: 2. Tekil şahıs (SEN)

l ğa
Vah

MÜTEKELLİM: 1. Tekil şahıs (BEN)

yr
deh

MUHATABA
MUHATAB
Müzekker Müennes
E
GAİB s
nne
Müe
‫ُنِصْرُتَّن‬
‫ُنِصْرُتْم‬
‫ُنِصْرَن‬

‫ُنِصَر‬
İB

GA kker
Mü
ze
‫ُنِصْرُتَما‬
‫ُنِصْرُتَما‬
‫ُنِصَرَتا‬
Bina-i Meçhul
‫ُن‬

‫ِصُروا‬
Mİ
'


‫ُنِصْرِت‬
CE
‫ُنِصْرَت‬
‫ُنِصَرا‬

‫ُنِصَرْت‬
SN
İYE

Mü

T E
NE ellim

‫ُنِصَر‬

tek
FSİ

ET L
‫ِصْرَنا‬

FR
MÜ U
H
‫ِصْرُت‬

‫ُن‬

E Ç
‫ُن‬

Mea

Fiili Mazinin M
Sondan bir önceki harfin harekesi kesra ‫ ـِـ ــ‬yapılır
l ğa
Vah

Meçhul yapılışiı; Kesra yapılan harften önceki harekeliler damme ‫ ــ ُ ــ‬yapılır.

yr
deh

Cezimli harflere dokunulmaz.

21
 MUHATAB
MUHATABA 2
Müennes
Müzekker
E
GAİB s FİİL-İ MUZARİ
nne
Müe

‫َتْنُصُروَن‬
‫َتْنُصْرَن‬
‫َيْنُصَر‬
İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker
Mü
ze
‫َتْنُصَراِن‬ Bina-i Malum
‫َتْنُصَراِن‬
‫َتْنُصَراِن‬

‫َيْن‬
‫ُصُروَن‬
Mİ
'
‫َتْنُصِريَن‬
CE
‫َتْنُصُر‬

‫َيْن‬ ‫َتْنُصُر‬
‫ُصَراِن‬
İYE

Mü
SN
TE

NE ellim

‫َيْنُصُر‬

tek
FSİ
ET M

‫ْنُصُر‬
MÜ
F R
LU

‫َن‬
A
‫ْنُصُر‬

M
‫َا‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

NOT; Muzâri fiil, mazi fiilin başına siğasına göre ‫ ا ت ي ن‬- ‫ َاَتْيَن‬harflerinden biri getirilerek elde edilir.
Bu harflere muzaraat harfleri denir.

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe
‫ُتْنَصْرَن‬
‫ُتْنَصُروَن‬

Mü
İB
GA kker
ze
‫ُيْنَصْرَن‬

‫ُتْنَصَراِن‬
‫ُتْنَصَراِن‬ ‫ُيْنَصَر‬
‫ُيْن‬
‫ُتْنَصَراِن‬

Bina-i Meçhul
‫َصُروَن‬ ‫ُتْنَصِريَن‬
Mİ'

CE
‫ُتْنَصُر‬

‫ُيْن‬ ‫ُتْنَصُر‬
‫َصَراِن‬
E
SNİY

Mü

TE
NE ellim

‫ُيْنَصُر‬
L
tek
FSİ

ET
U
‫ْنَصُر‬

FR
MÜ
H
Ç
‫ُن‬
‫ْنَصُر‬

E
M
‫ُا‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

Fiili Muzarinin Sondan bir önceki harfin harekesi fetha ‫ ـَـ ــ‬yapılır.
Meçhul yapılışiı; Muzaraat harfinin harekesi damme ‫ ــ ُ ــ‬yapılır. ‫ُيْنَصَر‬
22
 3
MASTAR

‫َنْصًرا‬
‫َن‬
‫ْصَراٌت‬
'
Mİ

CE

‫َن‬
‫ْصَراِن‬
İYE

SN
TE

‫َنْصًرا‬
ET M
MÜ
F R
LU
A
M

3- MASTAR ĞAYR-I MİMİ

Lugatta Mastar : "Müştakkun minh/Kendinden bir şey doğana " denir. Yani; 23 siğa kendisinden müştak/türetilmiştir.
Istılahta Mastar : Fiilin ifade ettiği hadesin/işin adıdır. Türkçeye -mak, -mek ekleriyle tercüme edilir.
Mastar ; Mimsiz (‫ )َنْصٌر‬ve Mimli (‫ )َمْنَصٌر‬olmak üzere 2 kısma ayrılır.
Başında zaid mim bulunmayan mastara "Mastar ğayrı mimi" denir. Sülasi mücerred 6 babın mastarı; "Semai"dir. Yani;
Araplardan işitilerek yada lugata bakılarak bilinir. 35 babın diğer 29 babının mastarı ise; "Kıyasi"dir
‫ َنْصٌر‬Yardım etmek. ‫ ُشْكٌر‬Şükretmek. ‫ ِعْلٌم‬Bilmek. ‫ َعَجٌب‬Şaşmak. ‫ ُدُخوٌل‬Girmek.

MASTAR'ın Meçhul siğası gelmez...

23
 4
‫َنَصَرٌة‬ ‫َنواِصُر‬
İSM-İ FAİL
SER

KES

‫ُنَّصٌر‬

‫َناِصٌر‬
MÜ

‫َناِصَراٌت‬
Mİ'

‫ُنَّصاٌر‬

CE

‫َناِصَرَتاِن‬
‫َنا‬
İ' ‫ِصُروَن‬

CEM H
HA

SAH
MU
‫َنا‬
‫ِصَراِن‬ ‫َناِصَرٌة‬
E

NİY
TES
ÖNEMLİ;
‫َناِصٌر‬
T M İsmi fail ; malum fiilden müştaktır.
MÜ
FRE
LU İsmi meful; meçhul fiilden müştaktır.
A Dolayısıyla İsmi failin meçhulu gelmemektedir.
M Dikkat ederseniz ismi meful, ismi failin meçhulü gibidir.

NOT; İsm-i failin sema-î olarak kullanılan kuralsız, kırık çoğul (cemi mükesser) siğaları 10 tanedir.
Burada hepsi verilmemiştir.

5
İSM-İ MEFUL
SER
KES

‫َمْن‬
‫َم‬ ‫ُصوَراٌت‬
Ü

‫َناِصُر‬
‫َمْنُصوٌر‬
İ' M

CEM

‫َمْن‬
‫ُصوَرَتاِن‬
‫َمْنُص‬

İ' ‫وُروَن‬
CEM H

HA

H
USA
M
‫َمْن‬ ‫َمْنُصوَرٌة‬
‫ُصوَراِن‬
E

NİY
TES ‫َم‬

‫ْنُصوٌر‬
L
U
FRE
T
H
MÜ
EÇ
M

24
 MUHATAB
MUHATABA
Müennes
6
Müzekker
E FİİL-İ MUZARİ
GAİB s
nne
Müe CEHD-İ MUTLAK
‫َلْم َتْنُصْرَن‬

‫َلْم َيْنُصْر‬
‫َلْم َتْنُصُروا‬

‫َلْم‬

İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker

Mü
ze

‫َلْم َتْن َرا‬

‫ُص‬
‫َلْم َتْنُصَرا‬ Bina-i Malum

‫َل‬

‫ْم َتْن َرا‬

‫ُص‬

‫َلْم َيْن‬

‫ُصُروا‬

Mİ
'

CE
‫َلْم َتْنُصِري‬

‫َلْم َتْنُصْر‬
‫َي‬ ‫َلْم‬
‫ْنُصَرا‬ ‫َل‬

‫ْم َتْنُصْر‬
İYE

Mü
SN

TE

NE ellim

‫َلْم‬
‫َيْنُصْر‬

tek
FSİ
RE
T M

‫َنْنُصْر‬
MÜ
F
LU

‫َاْنُصْر‬
A

‫َلْم‬

M
‫َلْم‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe

‫َلْم ُتْنَصْرَن‬
‫َلْم ُتْنَصُروا‬

‫َلْم ُيْنَصْر‬
‫َلْم‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬

GA kker

ze

Mü
‫َلْم ُتْنَصَرا‬
‫َلْم ُتْنَصَرا‬

Bina-i Meçhul

‫َل‬
‫ْم ُتْنَصَرا‬

‫ُيْن‬ ‫َلْم‬
‫َصُروا‬

'

Mİ

CE ‫َلْم ُتْنَصِري‬

‫َلْم ُتْنَصْر‬
‫َلْم ُي‬
‫ْنَصَرا‬ ‫ْم ُتْنَصْر‬
‫َل‬

İYE
SN

Mü

T E
NE ellim

‫َلْم‬
‫ُيْن ْر‬
‫َص‬
L
tek
FSİ

ET U
‫ُنْنَصْر‬

R
ÜF
M H
Ç
‫ُاْنَصْر‬

‫َلْم‬

M
‫َلْم‬

Mea
l ğa
Vah

Cahd-ı Mutlak’ın Meçhȗl çekime dönüşümü, aynen Muzâri’nin Meçhȗle dönüşümü gibi yapılır.
yr
deh

25
 6
FİİL-İ MUZARİ
CEHD-İ MUTLAK

‫َلْم َيْنُصْر‬
ÖNEMLİ NOT:

‫ َلْم‬Olumsuzluk (Nefiy) edatıdır.

Mazinin herhangi bir anında hükmü biten işler için kullanılır.

Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında ve manasında değişiklik yapar.

1. Lafzında:
Cemi müennes nunları hariç; tesniye, cemi müzekker ve müfred muhataba
nunlarını düşürür.
Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezm eder, illetli harf ise cezm
yerine son harfi düşürür.

2. Manada:
Olumlu olan fiili, olumsuza çevirir.
Muzârilin manasını, maziye çevirir.

‫ َلْم‬edatı, Allah-ü Teâlâ hakkında kullanıldığında muvakkat değildir.

Zira Allah-ü Teâlâ zamandan münezzehtir

26
 MUHATAB
MUHATABA 7
Müennes
Müzekker
E FİİL-İ MUZARİ
GAİB s
Müe
nne CEHD-İ MÜSTEĞRAK

‫َلَّماَتْنُصْرَن‬

‫َلَّما َيْنُصْر‬
‫َلَّما َتْنُصُروا‬

‫َلَّما‬

İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker

Mü
ze

‫َلَّما َتْن َرا‬

‫ُص‬
‫َلَّما َتْنُصَرا‬ Bina-i Malum

‫َل‬

‫َّما َتْن َرا‬

‫ُص‬

‫َلَّما َيْن‬

‫ُصُروا‬

Mİ
'

CE
‫َلَّما َتْنُصِري‬

‫َلَّما َتْنُصْر‬
‫َي‬ ‫َلَّما‬
‫ْنُصَرا‬ ‫َل‬

‫َّما َتْنُصْر‬
İYE

Mü
SN

TE

NE ellim

‫َلَّما‬
‫َيْنُصْر‬

tek
FSİ
T M

‫َنْنُصْر‬
RE
MÜ
F
LU

‫َاْنُصْر‬

‫َلَّما‬
A

M
‫َلَّما‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe

‫َلَّما ُتْنَصْرَن‬
‫َلَّما ُتْنَصُروا‬

‫َلَّما ُيْنَصْر‬
‫َلَّما‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬

GA kker

ze

Mü
‫َلَّما ُتْنَصَرا‬
‫َلَّما ُتْنَصَرا‬

‫َل‬

‫َصُروا‬
‫ْن‬ ‫ُي‬ ‫ا‬ ‫َّم‬ ‫َل‬ ‫َّما ُتْن َرا‬
‫َص‬

Bina-i Meçhul
İ'

CE ‫َلَّما ُتْنَصِري‬

‫َلَّما ُتْنَصْر‬
‫َلَّما ُي‬
‫ْنَصَرا‬ ‫َّما ُتْنَصْر‬
‫َل‬
E

İ Y
SN

Mü

TE
NE ellim

‫َلَّما‬
‫ُيْن ْر‬
‫َص‬
L
tek
FSİ

ET U
‫ُنْنَصْر‬

R
ÜF
M H
Ç
‫ُاْنَصْر‬

‫َلَّما‬

M
‫َلَّما‬

Mea
l ğa
Vah

Cahd-ı Müsteğrak’ın Meçhȗl çekime dönüşümü, aynen Muzâri’nin Meçhȗle dönüşümü gibi yapılır.
yr
deh

27
 7
FİİL-İ MUZARİ
CEHD-İ MÜSTEĞRAK

‫َلَّما َيْنُصْر‬

ÖNEMLİ NOT:

‫ َلَّما‬Olumsuzluk (Nefy) edatıdır.

Mazide bahsi yapılan konunun konuşulma anına kadar yapılmadığını ancak
konuşma anından sonra yapılabilineceğini ya da yapılmasının beklendiğini
ifade edebilmek için kullanılır.

Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında ve manasında değişiklik yapar.

1. Lafzında:
Cemi müennes nunları hariç; tesniye, cemi müzekker ve müfred muhataba
nunlarını düşürür.
Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezm eder, illetli harf ise cezm
yerine son harfi düşürür.

2. Manada:
Olumlu olan fiili, olumsuza çevirir.
Muzârilin manasını, maziye çevirir.

28
 MUHATAB
MUHATABA
Müennes
8
Müzekker
E
GAİB s FİİL-İ MUZARİ
nne NEFY-İ HAL
Müe

‫َما َتْنُصْرَن‬

‫َما َيْنُصُر‬
‫َما َتْنُصُروَن‬

‫َما‬

İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker

Mü
ze

‫َما َتْن ِن‬

‫َرا‬ ‫ُص‬
‫َما َتْنُصَراِن‬ Bina-i Malum

‫َما‬

‫َتْنُصَراِن‬

‫َما َيْن‬

' ‫ُصُروَن‬

Mİ

CE ‫ّما َتْنُصِريَن‬



‫َما َتْنُصُر‬
‫َما َيْن‬
‫ُصَراِن‬ ‫َما َتْنُصُر‬
İYE

Mü
SN
TE

NE ellim

‫َما‬

tek
‫َيْنُصُر‬

FSİ
RE
T M

‫َنْنُصُر‬
MÜ
F
LU

‫َاْنُصُر‬
A

‫َما‬

M
‫َما‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh
‫ َما‬Olumsuzluk (Nefy) edatıdır.
Şimdiki zamanı olumsuz yapmak için kullanılır.
Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında, hiçbir değişiklik yapmayıp; manada, Muzâri fiilin manasını yalnız şimdiki zamana tahsis ederek olumsuz yapar.

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe

‫َما ُتْنَصْرَن‬
‫َما ُتْنَصُروَن‬

‫َما ُيْنَصُر‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬
‫َما‬
GA kker

ze
Mü
‫َما ُتْن ِن‬
‫َرا‬ ‫َص‬ ‫َما ُتْنَصَراِن‬

‫َما ُيْن‬ ‫ُتْنَصَراِن‬

‫َما‬

Bina-i Meçhul
‫َصُروَن‬

İ '

CE
‫َما ُتْنَصُر‬ ‫ّما ُتْنَصِريَن‬

‫َص‬ ‫َما ُيْن‬

‫َراِن‬

‫َما ُتْن ُر‬
‫َص‬
İYE
SN

Mü

T E
NE ellim

‫َما‬
‫ُيْن ُر‬
‫َص‬
L
tek
FSİ

ET U
‫ُنْنَصُر‬

R
ÜF
M H
Ç
‫ُاْنَصُر‬

‫َما‬

M
‫َما‬

Mea
l ğa
Vah

F.M.Nefy-i Hal’in Meçhȗl çekime dönüşümü, aynen Muzâri’nin Meçhȗle dönüşümü gibi yapılır.
yr
deh

29
 9
MUHATABA
MUHATAB
Müennes
Müzekker
E
GAİB s FİİL-İ MUZARİ
nne
Müe
NEFY-İ İSTİKBAL
‫َلا َتْنُصْرَن‬
‫َلا َتْنُصُروَن‬

‫َلا َيْنُصُر‬

‫َلا‬

İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker

ze
Mü

‫َلا َتْن ِن‬

‫َرا‬ ‫ُص‬
‫َلا َتْنُصَراِن‬
Bina-i Malum

‫َلا‬

‫َتْن ِن‬
‫َرا‬ ‫ُص‬

‫َلا َيْن‬

İ ' ‫ُصُروَن‬

CE ‫َلا َتْنُصِريَن‬



‫َلا َتْنُصُر‬
‫َلا َيْن‬
‫ُصَراِن‬ ‫َلا َتْنُصُر‬
İYE

Mü
SN
TE

NE ellim

‫َلا‬

tek
‫َيْنُصُر‬

FSİ
RE
T M

‫َنْنُصُر‬
MÜ
F
LU

‫َاْنُصُر‬
A

‫َلا‬

M
‫َلا‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh
‫ َلا‬Olumsuzluk (Nefy) edatıdır.
Gelecek zamanı olumsuz yapmak için kullanılır.
Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında, hiçbir değişiklik yapmayıp; manada, Muzâri fiilin manasını yalnız gelecek zamana tahsis ederek olumsuz yapar.

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe

‫َلا ُتْنَصْرَن‬
‫َلا ُتْنَصُروَن‬

‫َلا ُيْنَصُر‬
‫َلا‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬
GA kker

ze
Mü
‫َلا ُتْن ِن‬
‫َرا‬ ‫َص‬ ‫َلا ُتْنَصَراِن‬

‫َلا ُيْن‬
‫َصُروَن‬
‫ُتْنَصَراِن‬

‫َلا‬

Bina-i Meçhul
İ '

CE
‫َلا ُتْنَصُر‬ ‫َلا ُتْنَصِريَن‬

‫َص‬ ‫َلا ُيْن‬

‫َراِن‬

‫َلا ُتْن ُر‬
‫َص‬
İYE
SN

Mü

T E
NE ellim

‫َلا‬
‫ُيْن ُر‬
‫َص‬
L
tek
FSİ

ET U
‫ُنْنَصُر‬

R
ÜF
M H
Ç
‫ُاْنَصُر‬

‫َلا‬

M
‫َلا‬

Mea
l ğa
Vah

F.M.Nefy-i İstikbal’in Meçhul çekime dönüşümü, aynen Muzâri’nin Meçhule dönüşümü gibi yapılır.
yr
deh

30
 MUHATABA
MUHATAB
Müzekker
Müennes 10
E
GAİB s FİİL-İ MUZARİ
nne
Müe TE'KİD-İ NEFY-İ İSTİKBAL
‫َلْن َتْنُصْرَن‬
‫َلْن َتْنُصُروا‬

‫َلْن َيْنُصَر‬

‫َلْن‬

İB ‫َتْنُصْرَن‬

GA kker

ze
Mü

‫َلْن َتْن َرا‬

‫ُص‬
‫َلْن َتْنُصَرا‬

Bina-i Malum
‫َل‬

‫ْن َتْن َرا‬

‫ُص‬

‫َيْن‬ ‫َلْن‬

' ‫ُصُروا‬

Mİ

CE ‫َلْن َتْنُصِري‬



‫َلْن َتْنُصَر‬
‫َلْن َي‬
‫ْنُصَرا‬ ‫ْن َتْنُصَر‬
‫َل‬
İYE

Mü
SN
TE

NE ellim

‫َلْن‬

tek
‫َيْنُصَر‬

FSİ
T M

‫َنْنُصَر‬
RE
MÜ
F
LU

‫َاْنُصَر‬
A

‫َلْن‬

M
‫َلْن‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
Müe

‫َلْن ُتْنَصْرَن‬
‫َلْن ُتْنَصُروا‬

‫َلْن ُيْنَصَر‬
‫َلْن‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬
GA kker

ze
Mü
‫َلْن ُتْن َرا‬
‫َص‬ ‫َلْن ُتْنَصَرا‬

‫َصُروا‬
‫ُيْن‬ ‫َلْن‬ ‫ْن ُتْنَصَرا‬

‫َل‬

Bina-i Meçhul
İ'

C EM
‫َلْن ُتْنَصَر‬ ‫َلْن ُتْنَصِري‬

‫َصَرا‬ ‫َلْن ُيْن‬

‫َل‬
E
‫ْن ُتْن َر‬
‫َص‬
S NİY

Mü

TE
NE ellim

‫َلْن‬
‫ُيْن َر‬
‫َص‬
L
tek
FSİ

ET U
‫ُنْنَصَر‬

R
ÜF
M H
Ç
‫ُاْنَصَر‬

‫َلْن‬

M
‫َلْن‬

Mea
l ğa
Vah

F.M.Te'kid-i Nefy-i İstikbal’in Meçhȗl çekime dönüşümü, aynen Muzâri’nin Meçhȗle dönüşümü gibi yapılır.
yr
deh

31
 10
FİİL-İ MUZARİ
TE'KİD-İ NEFY-İ İSTİKBAL

‫َلْن َيْنُصَر‬

ÖNEMLİ NOT:

‫ َلْن‬Kuvvetli olumsuzluk (Nefy) edatıdır.

Gelecek zamanı kuvvetli olumsuz yapmak için kullanılır.

Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında ve manasında değişiklik yapar.

1. Lafzında:
Cemi müennes nunları hariç; tesniye, cemi müzekker ve müfred muhataba
nunlarını düşürür.
Müfredlerde ise; fiilin sonunu nasb (üstün) eder.

2. Manada:
Kuvvetli olumsuzluk manası verdirir.
Muzâri fiilin manasını gelecek zamana tahsis eder.

32
 EMR-İ HAZIR
B MUHATAB
A MUHATABA
Aİ Müzekker
Müennes
G GAİBE 11 13
-İ Müe
nnes
R EMR-İ GAİB EMR-İ HAZIR
EM ‫ُاْنُصُروا‬
‫ُاْنُصْرَن‬

‫ِلَيْنُصْر‬ ‫ُاْنُصْر‬

İB ‫ِلَيْنُصْرَن‬

GA kker

ze
Mü

‫ُاْنُصَرا‬
‫ُاْنُصَرا‬
Bina-i Malum Bina-i Malum

‫ِلَتْنُصَرا‬

‫ِلَيْن‬

‫ُصُروا‬

İ '

CE ‫ُاْنُصِري‬



‫ُاْنُصْر‬
‫ِلَي‬
‫ْنُصَرا‬ ‫ِلَتْنُصْر‬
İY E

Mü
SN
TE

NE ellim

‫ِل‬
‫َيْنُصْر‬

tek
FSİ
M M
MÜ
FR
ET

A
LULU
MA
M

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

EMR-İ HAZIR
B MUHATABA
Aİ
A
MUHATAB Müennes
G AİBE Müzekker

-İ
G
nnes
Müe
R
EM ‫ِلُتْنَصُروا‬ ‫ِلُتْنَصْرَن‬

‫ِلُيْنَصْر‬ ‫ِلُتْنَصْر‬

İB ‫ِلُيْنَصْرَن‬

GA kker

ze
Mü

‫ِلُتْنَصَرا‬ ‫ِلُتْنَصَرا‬ Bina-i Meçhul Bina-i Meçhul

‫ِلُتْن َرا‬
‫َص‬

‫ِلُيْن‬

‫َصُروا‬

İ '

M
CE
‫ِلُتْنَصْر‬ ‫ِلُتْنَصِري‬

‫ِلُي‬
‫ْن َرا‬
‫َص‬ ‫ِلُتْنَصْر‬

İYE
SN

Mü

T E
NE ellim

‫ِل‬
‫ُيْنَصْر‬
L
tek

H HUL
FSİ

R ET U
‫ُنْنَصْر‬

ÜF
ÇÇ
EE
M

‫ُأْنَصْر‬

‫ِل‬

M
‫ِل‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

33
 11
EMR-İ GAİB ‫ِلَيْنُصْر‬
ÖNEMLİ NOT:
Emr-i Gâib: Hazır olmayan şahsa bir işin yapılmasını emretmektir.
Muzâri fiilin gâib ve gâibe siygalarının başlarına emir lâmı (‫ )ِل‬getirilerek elde edilir.
Malum çekimi sadece gâib ve gâibe siygaları için çekilir. Diğerleri için çekilmez.

Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında ve manasında değişiklik yapar.

1. Lafzında:
Cemi müennes gaibe nunu hariç; tesniye ve cemi müzekker nunlarını düşürür.
Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezm eder, illetli harf ise cezm yerine son harfi düşürür.
2. Manada:
Manayı ihbâri iken, inşâi yapar.
Muzâri fiilin manasını, gelecek zamana tahsis eder.

13
EMR-İ HAZIR ‫ُاْنُصْر‬
ÖNEMLİ NOT:
Emr-i Hâzır: Karşımızda hazır bulunan şahsa bir işin yapılmasını emretmektir.
Emr-i Hâzır Bina-i Malȗm çekimi sadece muhatab ve muhataba siygaları için çekilir. Diğerleri için çekilmez.

Emr-i Hâzır, Muzâri fiilin muhatab siğasından iki aşamada elde edilir:
Muzâri fiilin sonu cezm ( _ ْ_ edilir )
Muzaraat harfi atılır.
a) Kalan ilk harf harekeli ise; başka bir şey yapılmaz.
b) Kalan ilk harf cezimli ise; başına bir vasıl hemzesi ( ‫ ) ا‬getirilir.
Bu hemze, sondan bir önceki harf ötreli ise ötreli; değil ise, esreli olur.

Meydana gelen değişiklikler:

1. Lafızda:
a) Cemi müennes muhataba nunu hariç; tesniye, müfred muhataba ve cemi müzekker nunları düşer.
b) Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezimli olur, illetli harf ise cezm yerine son harf düşer.
2. Manada:
a) Mana ihbari iken, inşâi yapar.
b) Muzâri fiilin manası şimdiki zamana tahsis edilir.

34
 IR
NEHY-İ HAZ
B MUHATABA
Aİ
A
MUHATAB
Müennes
Müzekker
G AİBE
-İ
G
nnes
12 14
Y Müe

EH ‫َلا َتْنُصْرَن‬
NEHY-İ GAİB NEHY-İ HAZIR
N ‫َلا َتْنُصُروا‬

‫َلا َيْنُصْر‬ ‫َلا َتْنُصْر‬

‫َلا‬

İB ‫َيْنُصْرَن‬

GA kker

ze
Mü

‫َلا َتْنُصَرا‬
‫َلا َتْنُصَرا‬ Bina-i Malum Bina-i Malum

‫َل‬

‫ا َتْنُصَرا‬

‫َلا َيْن‬

' ‫ُصُروا‬

E Mİ

C ‫َلا َتْنُصِري‬



‫َلا َتْنُصْر‬
‫َلا َي‬
‫ْن َرا‬
‫ُص‬ ‫َلا َتْنُصْر‬
İY E

Mü
SN
TE

NE ellim

tek
‫َلا‬
‫َيْنُصْر‬

FSİ
M M
U
T

L
E
FR
U
MÜ

MAA
L
M

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

IR
NEHY-İ HAZ
B
Aİ
A MUHATABA
MUHATAB Müennes
G E
Müzekker

-İ GAİB s
ne
Y Müe
n

EH
N ‫َلا ُتْنَصُروا‬ ‫َلا ُتْنَصْرَن‬

‫َلا ُيْنَصْر‬ ‫َلا ُتْنَصْر‬

‫َلا‬

İB ‫ُيْنَصْرَن‬

GA kker

ze
Mü
‫َلا ُتْنَصَرا‬ ‫َلا ُتْنَصَرا‬ Bina-i Meçhul Bina-i Meçhul

‫َل‬
‫ا ُتْنَصَرا‬

‫َلا ُيْن‬

' ‫َصُروا‬

Mİ

CE ‫َلا ُتْنَصْر‬ ‫َلا ُتْنَصِري‬

‫َلا ُي‬
‫ْنَصَرا‬ ‫َلا ُتْنَصْر‬
E

İY
SN
Mü

T E

NE ellim

‫َلا‬
‫ُيْنَصْر‬
L
tek

H HUL
FSİ

ET U
‫ُنْنَصْر‬

R
ÜF
ÇÇ
EE
M

M
‫ُأْنَصْر‬

‫َلا‬

M
‫َلا‬

Mea
l ğa
Vah

yr
deh

35
 12
NEHY-İ GAİB ‫َلا َيْنُصْر‬
ÖNEMLİ NOT:
Nehy-i Gâib; Hazır olmayan şahsa bir işin yapılmasını nehyetmektir (yasaklamaktır).
Muzâri fiilin gâib ve gâibe siygalarının başlarına nehiy lâ’sı ( ‫ ) َلا‬getirilerek elde edilir.
Nehy-i Gâib Bina-i Malȗm çekimi sadece gâib ve gâibe siygaları için çekilir. Diğerleri için çekilmez.

Bu edat Muzâri fiilin başına geldiğinde lafzında ve manasında değişiklik yapar.

1. Lafzında:
a) Cemi müennes gaibe nunu hariç; tesniye ve cemi müzekker nunlarını düşürür.
b) Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezm eder, illetli harf ise cezm yerine son harfi düşürür.
2. Manada:
a) Olumsuz yapar.
b) Manayı ihbâri iken inşâi yapar.
c) Muzâri fiilin manasını gelecek zamana tahsis eder

14
NEHY-İ HAZIR ‫َلا َتْنُصْر‬
ÖNEMLİ NOT:
Nehy-i Hâzır: Karşımızda hazır bulunan şahsa bir işin yapılmasını yasaklamaktır.
Nehy-i Hâzır Bina-i Malȗm çekimi sadece muhatab ve muhataba siygaları için çekilir. Diğerleri için çekilmez.

Nehy-i Hâzır, Muzâri fiilin muhatab ve muhataba siygalarının başlarına nehiy lâ’sı ( ‫) َلا‬getirilerek elde edilir.

Meydana gelen değişiklikler:

1. Lafızda:
a) Cemi müennes muhataba nunu hariç; tesniye, müfred muhataba ve cemi müzekker nunları düşer.
b) Müfredlerde ise; fiilin sonu sahih harf ise cezimli olur, illetli harf ise cezm yerine son harf düşer.

2. Manada:
a) Olumsuz olur.
b) Manayı ihbâri iken inşâi yapar.
c) Muzâri fiilin manası şimdiki zamana tahsis edilir.

36
 15
İSM-İ ZAMAN / MAKAN, MASTAR MİMİ

‫َمْنَصٌر‬

‫َم‬
‫ناِصُر‬
'
Mİ
CE SSER
K E
MÜ

İ'

CEM H
HA

SAH

MU

‫َمْن‬
‫َص ِن‬
‫ا‬‫َر‬
E

NİY
TES

‫َمْنَصٌر‬
T M
MÜ
FRE
LU
A
M

16
İSM-İ ALET

'
‫ناِصُر‬
‫َم‬ ‫ِمْنَصٌر‬
Mİ
CE SSER
K E
MÜ

İ'

CEM H

A
HH

M USA
‫ِمْن‬
‫َصراِن‬

E
NİY

TES
‫ِمْنَصٌر‬
L
FRE
T U
MÜ H
EÇ
M

37
 Mastar Bina-i Merre Cemîsi 17
Çoğu kitapta " ‫ " َنْصَراٌت‬geçsede, MASTAR BİNA-İ MARRA
Doğru olan " ‫ " َنَصَراٌت‬olmasıdır.

‫َنْصَرًة‬
1.Şart Elif ve tâ ile cemilenecek lafzın vasıf olmayan bir isim olmasıdır.

2.Şart Vasıf olmayan bu ismin sülâsî olmasıdır.

3.Şart Ayn'ul fiilinin sâkin olmasıdır.

4.Şart Ayn'ul fiilinin harf-i ille olmamasıdır.

5.Şart Ayn'ul fiilinin tekrarlanan bir harf olmamasıdır.

6.Şart Mânâca veya lafızca müennes olmasıdır.

Bu altı şart kendisinde bulunan ve fa'ul fiili meftuh olan bir lafız "elif ve tâ" ile
cemilendiği vakit; Ayn'ul fiilinin fethalanması vaciptir.

‫َن‬
İ' ‫ْصَراٌت‬ ‫ َسْجَدٌة‬/ ‫َنْصَرٌة‬ Müfret
CEM

Cemî Cemî

‫َن‬
‫ْصَرَتاِن‬ ‫َسَجَداٌت‬ / ‫َنَصَراٌت‬ ‫َسْجَداٌت‬ / ‫َنْصَراٌت‬
E
NİY
TES
‫َنْصَرًة‬

M
U
T
FRE
MÜ
L
A
M

NOT; Kemmiyete/Adet/Sayıya delâlet eden masdarlara Masdar Bina-i Merre denir

18
MASTAR BİNA-İ NEVİ

‫ِنْصَرًة‬

‫ِن‬
İ' ‫ْصَراٌت‬
CEM

‫ِن‬
‫ْصَرَتاِن‬

E
NİY

TES
‫ِنْصَرًة‬
L
FRE
T U
MÜ H
EÇ
M
NOT; Keyfiyyete/Nicelik/Çeşitliliğe delâlet eden masdarlara, Masdar Bina-i Nevi denir

38
 19
İSM-İ TASĞİR
e,

‫ُنَصْيٌر‬
sed
‫ُن‬ gel
‫ْي‬‫َص‬ r.
‫ُروَن‬ . dü
rda ‫ْي‬ ‫َص‬‫ ُن‬..
a ‫َر‬
abl ‫اٌت‬
Kit u
oğrus
d

‫ُنَص‬
İ'
‫ْيَراٌت‬
CEM

‫ُن‬

‫َصْيَراِن‬

E
NİY

TES
‫ُنَصْيٌر‬

T
FRE
MÜ

M
U
NOT; İsm-i Tasğir’in Üç vezni vardır. ‫ ُفَعْيٌل‬- ‫ ُفَعْيِعٌل‬- ‫ ُفَعْيِعيٌل‬. Burda ‫ ُفَعْيٌل‬veznine ait çekim yapılmıştır.
L
A
‫ ُفَعْيٌل‬vezni; 3 harfli isimlerin, ‫ ُفَعْيِعٌل‬vezni; 4 harfli isimlerin, ‫ ُفَعْيِعيٌل‬vezni ise; 5 harfli isimlerin tasğirinde kullanılır.

NOT; İsm-i Mensub, bir işe, bir yere veya bir şeye mensubiyeti ya da alâkayı ifade eden isimdir.
Mimsiz masdarın sonuna şeddeli bir yâ ( ‫ي‬
ٌّ ) ... getirip, yâ’den önceki son harfi kesralamakla yapılır.

*İsm-i Mensub, bir şahıs isminden yapılırsa; taalluk ve münasebeti bildirir. Örneğin ; ‫ ُمَحَّمِدٌّي‬Muhammedî...
*Ülke, şehir, köy vb. isminden yapılırsa; mahal bildirir. Örneğin; ‫ ِإْصَطاْنُبوِلٌّي‬İstanbul
*Diğer isimlerden yapılırsa hâl bildirir. Örneğin: ‫ َرْحِمٌّي‬Merhametli

20
İSM-İ MENSUB

‫َن‬
‫ْصِرَّياٌت‬

‫َنْصِرٌّي‬

‫َن‬
‫ْصِرَّيَتاِن‬
‫َنْص‬

İ' ‫ِرٌّيوَن‬
CEM

‫َن‬
‫ْصِرَّياِن‬ ‫َنْص َّيٌة‬
‫ِر‬

E
NİY

TES ‫َن‬

‫ْصِرٌّي‬
L
FRE
T U
MÜ H
EÇ
M

39
 21
MÜBALAĞALI İSM-İ FAİL

‫َّصاَراٌت‬

‫َن‬
‫َنَّصاٌر‬

‫َن‬
‫َّصاَر ِن‬
‫َتا‬
İ' ‫َنَّص‬
‫اُروَن‬

CEM

‫َن‬
‫َّصاَراِن‬ ‫َنَّصاَرٌة‬
E

NİY
TES

‫َنَّصاٌر‬
T
FRE
MÜ

M
U
NOT; Mübalağa İsm-i Fail kalıbı, modern arapçada alet ismi olarak da kullanılır.
L
Örneğin: Çamaşır makinesi ‫ َغَّساَلٌة‬, Buzdolabı ‫ َبّراٌز‬,
A
Fırıncı ‫َخَّباٌز‬

‫ُنَصُر‬ 22
İSM-İ TAFDİL

‫ُن‬
‫ْصَرَياٌت‬

Mİ
CE SER
‫اِصُر‬
‫َاَن‬

‫َاْنَصُر‬
S
KE

MÜ
‫ُنْصَرَياِن‬
İ' ‫وَن‬ ‫َاْنَصُر‬

CEM H

A
HH

MUSA

‫َاْن‬
‫َصراِن‬ ‫ُنْصَرى‬

E
NİY

TES
‫َاْنَصُر‬
L
FRE
T U
MÜ H
EÇ
M

40
 MUHATAB
A MUHATABA
Müennes
23
Müzekker
E
GAİB s FİİL-İ TAACCÜB
nne
Müe EVVEL
‫َما َاْنَصَرُكَّن‬
‫َما َاْنَصَرُكْم‬

İB
GA kker
‫َاْنَصَرُهَّن‬
‫َما‬
‫َما َاْنَصَر ُه‬
ze
Mü
‫َما َاْنَصَرُكَما‬
‫َما َاْنَصَرُكَما‬
‫َما‬
‫َاْنَصَرُهَما‬
‫َما َاْن‬
' ‫َصَرُهْم‬
Mİ

CE ‫َما َاْنَصَرِك‬


‫َما َاْنَصَرَك‬
‫َاْنَص‬ ‫َما‬ ‫َما‬
‫َرُهَما‬ ‫َاْنَصَرَها‬
İYE

Mü
SN
TE

NE ellim

tek
‫ا َا‬‫َم‬

FSİ
‫ْنَصَرُه‬
ET M

‫َصَرَنا‬
MÜ
F R
LU

‫َصَرِني‬

‫َما َاْن‬
A

M
‫َما َاْن‬

M
eal
Vah

ğayr
deh

NOT : Fiil-i Taaccübü Evvel ve Fiil-i Taaccübü Sânî çekimleri fiilin kendisiyle değil zamirler (bitişik zamirler) ile yapılır.
Malȗmdan olup, meçhulleri gelmez...

A MUHATABA
MUHATAB Müennes
Müzekker
E
GAİB s
nne
24
Müe
‫َاْنِصْرِبُكَّن‬ FİİL-İ TAACCÜB
‫َاْنِصْرِبُكْم‬
SANİ

‫َاْنِصْرِبِهَّن‬

İB

GA kker

‫َاْنِصْر ِبِه‬

ze

Mü
‫َاْنِصْرِبُكَما‬

‫َاْنِصْرِبُكَما‬

‫َاْن‬

‫ِصْرِبِهَما‬

‫َاْنِص‬

‫ْرِبِهْم‬

'

Mİ
‫َاْنِصْرِبِك‬
CE

‫َاْنِصْرِبَك‬

‫َاْنِص‬ ‫َاْنِصْرِبَها‬
‫ْرِبِهَما‬

İYE
SN
Mü

TE

NE ellim

‫َاْن‬
‫ِصْرِبِه‬
L
tek
FSİ

U
‫ِصْرِبَنا‬

R ET
ÜF
M H
‫ِصْرِبِني‬

Ç
‫َاْن‬

E
‫َاْن‬

M
Mea
l ğa
Vah

yr
deh

41
" ‫ " َاْنِصْرِني‬Nun-u Vikâye olmadan okunur.