maturalne karty pracy jezyk polski nowa era odpowiedzi

chomikuj

( maturalne_karty_pracy_jezyk_polski_nowa_era_odpowiedzi_chomikuj.pdf )

http://www9.extrafiles.be/hf/maturalne_karty_pracy_jezyk_polski_nowa_era_odpowiedzi_chomikuj#

Podobne: maturalne karty pracy jezyk polski nowa era odpowiedzi chomikuj, maturalne karty pracy jezyk polski 2 odpowiedzi chomikuj, maturalne karty pracy jezyk polski 1 odpowiedzi chomikuj,

maturalne karty pracy jezyk polski nowa era odpowiedzi, maturalne karty pracy jezyk polski odpowiedzi chomikuj, maturalne karty pracy biologia nowa era odpowiedzi chomikuj,

maturalne karty pracy wos nowa era odpowiedzi chomikuj, maturalne karty pracy jezyk polski nowa era chomikuj, maturalne karty pracy historia nowa era odpowiedzi chomikuj,
 W zalacznikach umieszczam kilka zadan z Exela wraz z rozwiazaniami.Sredniowiecze

1. Czas trwania epoki sredniowiecza w zestawieniu z z najwazniejszymi wydarzeniami historycznymi.

Sredniowiecze to epoka w calej dziejach Europy, miedzy starozytnoscia a czasami nowozytnymi. Wyraz „sredniowiecze― wprowadzili humanisci, a
spopularyzowal jego w SIEDEMNASTEGO wieku A. Celler (Keller) w swym podreczniku historii powszechnej. Poczatek sredniowiecza laczy sie z
upadkiem Cesarstwa Rzymskiego w
476r., a zbytnio koniec przyjmuje sie date upadku Konstantynopola (1453r. ) lub date odkrycia Ameryki (1492r. ) albo udoskonalenie druku (1540r. ).
Sredniowiecze nie jest epoka jednolita, zatem wyroznia sie wczesne sredniowiecze (do XI w. ), jego rozkwit (XI-XIII w calej. ) i zmierzch (XIV-XV w).

2. Wyjasnij pojecia teocentryzm, tonizm, augustynizm, scholastyka.

Teocentryzm (theos-Bog)-sredniowieczny poglad, ktorego idea podporzadkowywala Bogu wszelkie ludzkie kwestie, nakazywala ujmowanie roznych
zjawisk
swiata, jako znakow stworcy. W znakach tych dopatrywano sie glebszego znaczenia ukrytych tresci.

Tomizm-system teologiczno-fizoloficzny, ktorego tworca byl sw. Tomasz z Akwinu. System ow byl propagowany przez zakon dominikanski jako oficjalna
wychowanie, z czasem stal sie doktryna zalecana w calej calym Kosciele

Augustynizm-doktryna fiolzoficzno-teologiczna Ausustyma Aureliusza (354r. -430), biskupa w calej Pln. Afryce. Glosila ona m. in. teocentryzm i
bezwzgledna zaleznosc swiata i czlowieka od Boga, osobowo pojetego absolutu, wprowadzajaca sluzace do filozofii chrzescijanskiej teologiczne i
personalistycznie zinterpretowana
platonska teorie idei.

Scholastyka-sredniowieczny kierunek filozofii chrzescijanskiej. trend ten charakteryzowal sie kroczeniem do rozumowego udowodnienia dogmatow
religijnych, opieraniem sie dzieki autorytetach np.: Pisma Swietego, jako glownego zrodla rozpoznania prawdy, abstrakcyjnymi analizami i spektualnym
dociekaniem bez odwolywania sie sluzace do doswiadczen.

kilku. Wyjasnij pojecia histografia, kronika, hagiografia.

Histografia-dziejopisarstwo-pismienictwo historyczne odtwarzajace przeszlosc na bazie zrodel ustnych i zapisywanych, wykopalisk, zabytkow i
pozostalych.
Hagiografia-dzial pismienictwa obejmujacy legendy i zywoty swietych, zwlaszcza katolickich, przedstawionych bez krytycznym uwielbieniem za sprawa
biografow.
Kronika (roczniki)-chronologiczny opis wazniejszych zdarzen z zycia panstwa, agend i strukturze.

4. Przedstaw „Bogurodzice jako najstarszy zabytek literatury polskiej i slownika polskiego.

„Bogurodzica― jest najstarszym tekstem literackim napisanym w calej jezyku naszym. Nie znamy jej autora ani precyzyjnego czasu powstania.
Przyjmuje sie ze napis „Bogurodzicy― zaistnial na przelomie XII i XIII wieku. Jest to kawalek calkowicie autentyczny, posiadajacy tez oryginalna
melodie. ―Bogurodzica― jest swiad-
-ectwem polskiej kultury literackiej tegoz czasu, bowiem jest wierszem kunsztownym, asylabicznym, zdaniowym, jednakze z kroczeniem do nawet liczby
sylab w wersach,
o wersach rozczlonkowanych sredniowka, o rymach wewnetrznych i zewnetrznych.

piec. Porownaj wizerunek Matki Boskiej zawarty w calej „Bogurodzica― i „Lamencie Swietokrzyskim―.
Kult Mamusi Boskiej w calej literaturze i sztuce sredniowiecznej, wynikal wraz z potrzeby czynu hierarchicznej, odpowiadajacej wzorom fedualnym,
struktury swiata duchowego. Kult Matki Boskiej byl niezwykle rozpowszechniony za sprawa piesni maryjne. Kult Maryji-kobiety, Matki Bozej odnalezc w
calej najstarszym zabytku jezykowym-„Bogurodzicy―. Piosenka ta jest apostrofa sluzace do Matki Boskiej z prosba o wstawiennictwo u do niej syna.
W „Lamencie Swietokrzyskim― zwanym odmiennie „Zale Mamusi Boskiej pod krzyzem―, tez jest wlaczony kult Mamusi Boskiej. W utworze tym
podmiotem lirycznym jest bolejaca Matka, stojaca pod krzyzem katowanego Syna, ktora prosi ludzi na temat uzalanie sie nad ta kobieta. Obraz Maryii,
zawarty w calej tych utworach, to portret tragizmu macierzynskiego. To oczywiscie, wydawalo sie
zawsze czlowiekowi szczegolnie bliskie, stawala sie oredowniczka ludzkich prosb i pelnych nadziei modlitw kierowanych ku Bogu.

6. Wymien i scharakteryzuj wzorce osobowe typowe dla literatury sredniowiecza.

Wzorce osobowe sredniowiecza to asceza i epicki ideal rycerza. Standard osobowy-asceza, byl popularna postawa wobec zycia, godna nasladowania w
okresie sredniowiecz. Asceza rozpowszechnila sie glownie za sprawa sredniowiecznego gatunku literackiego jakim byl zywot kultu religijnego np.:
„Legenda o sw. Aleksym― i „Kwiatki sw. Franciszka―. Propagowany w zywotach swietych ascetyczny wzorzec osobowy, charakteryzowal sie
wyrzeknieciem sie wszelkich uciech, nakazywal postepowanie surowego trybu zycia, ktory sprowadzal sie do umartwiania sie ponad soba a takze
swiadomego samoponizania. Drugim wzorcem osobowym sredniowiecza byl epicki ideal rycerza, ktory jest rozpowszechniony za sprawa piesni rycerskie.
W tych piesniach wychwalano zaslugi sredniowiecznych rycerzy. Na rzecz sredniowiecznego rycerza najwazniejszy byl honor jako najwyzsze dobro
ziemskie, glosili bezwzgledna wiernosc wobec Boga i Suwerena oraz postawe czynnej, zbrojnej obrony Religii i Wladcy. Przykladem tegoz jest tytulowy
bohater „Piesni o Rolondzie―. Tytulowy bohater-rycerz Roland, ginie w bohaterskiej walce wraz z niewiernymi Saracenami. Roland za
posrednictwem swoja rycerska smierc wyraza bezwzgledna wiernosc wobec Boga, Wladcy a takze „slodkiej Francji―.

7. Przedstaw dzieje sw. Aleksego i wyjasnij wyobrazenie asceza.

Asceza-wyrzekanie sie wszelkich przyjemnosci, umartwianie sie, postepowanie surowego trybu zycia majacego wg wybranych religii dac mozliwosc
doskonalosc i
zbawienie.
„Legenda o sw. Aleksym― powstala w Jordani w przedwczesnym sredniowieczu. Okolo X wieku dotarla sluzace do Europy Polska wersja pochodzi z
 przelomu XIV i XV w calej.
Postac Aleksego miala istniec wzorcem swietosci w duchu chrzescijanskiej ascezy. W Rzymie zyl ksiaze Eufemian, ktory byl pobozny, pomagal biednym.
wspieral pielgrzymow. Eufemian i jego zona Aglias nie potrafili miec dzieci, wiec modlili sie sluzace do Boga na temat potomka. Modlityw ich sa
wysluchane-narodzil dywanom sie synek Aleksy. Jak Aleksy mial 24 okres, ojciec tej postanowil, azeby Aleksy sie ozenil. Poja za malzonke corke
cesarza. Slubu udzielil im papierz. W nocna pora poslubna Aleksy opuscil malzonke by na zawsze sluzyc Bogu. Opuszczajac domek zabral wiekszosc
swojego bogactwa i oddal biednym, a sam rozpoczal zebrac pod kosciolem.

Pewnego razu wraz z obrazu zeszla Matka Boska i rozkazala klucznikowi aby wpuscil zebraka do kosciola. Gdy takie wydarzenia zaczely sie powtarzac,
Aleksego uznano za swietego. Alesksy lecz nie chcial zyc w calej slawie swietego. Postanowil poplynac do Tarasu, jednak w czasie zeglugi statek zmienil
kur i Aleksy wrocil sluzace do Rzymu. Przez nastepnych 16 lat zyl na dworze wlasnego ojca jako zebrak odrzucic rozpoznany za sprawa rodzine. Sypial
pod schodami, wylewano dzieki niego smieci, ponizano jego, lecz on wiedzial iz cierpi dzieki chwale Boza. Czujac iz zbliza sie smierc, Aleksy spisal
historie wlasnego zycia i zacisnawszy list w reku zmarl. Wtedy wydarzyl sie kolejny cudo „Zaczely w calej Rzymie bic wszystkie dzwony―. Wszyscy
ludnosc zaczeli poszukiwac swietego. Sciezke do swietego wskazalo
niewinne dziecko. List z tej reki wyjac mogla jedynie jego zona.

8. Motyw smierci w literaturze sredniowiecza.

Bodziec smierci w calej literaturze sredniowiecza, to po wzorcach osobowych popularyzowanych w calej sredniowieczu i po sferze religijnej, najczestszy
temat sredniwiecznych utworow. Negacja wartosci cielesnych, ziemskich, materialnych, prowadzila tworcow sredniowiecznych sluzace do fascynacji
smiercia. Popularnym tej ujeciem byl tance smierci (danse macabre). W zabytkach jez. podrecznikow polskiej najpelniej wyrazilo sie to w calej
XV-wiecznej „Rozmowie mistrza Polikarpa ze smiercia―.

9. Wymien najstarsze zabytkowe budowle jezyka polskiego i wyklaruj czym roznia sie zabytki slownika od zabytkow literatury.
Zabytki jezyka polskiego to slowa, zdania i utwory literackie zapisane w calej jezyku naszym w epoce sredniowiecza. Pozwola one rozpoznac jezyk
staropolski a takze monitorowac rozwoj polszczyzny.
Zabytki slownika polskiego to:
a) papiery, w ktorych znalazly sie polskie nazwy miejscowe i osobowe np.:
* ―Geograf Bawarski― (IX)-opisuje on sredniowieczna europe, znajduja sie tutaj nazwy plemion zamieszkujacych ziemie lokalne np.: Opolanie,
Wislanie.
* „Dagome iudex― (990)-dokument, w calej ktory Mieszko I, poswieca panstwo lokalne pod opieke papiezowi, znajduja sie tutaj nazwy plemion i
miast,
* „Kronika niemiecka― (1009-18)-kronika zredagowana przez biskupa merseburskiego Thietmara,
b) od razu zdanie napisane w jezyku polskim:
* „Ksiega Henrykowska― (1270r. )-„Daj, ac moja osoba pobrusze, a ty poczywaj―-co znaczy „Daj, niech moja osoba pomiele, a ty
odpoczywaj―,
c) tresci literackie w calej jezyku naszym:
* „Bogurodzica― (XII-XIII w)-najstarszy drukowany naszego kraju tekst poetycki, ―Kazania swietokrzyskie― (XIV), ―Psalterz florianski― (XIV),
―Kazania
Gnieznienskie―(XV), ―Psalterz Pulawski― (XV), ―Biblia Krolowej Zofii― (XV),
Zabytki jezyka polskiego, roznia sie tym od zabytkow literatury, iz te ostatnie analizujemy cos znacznie wiecej anizeli tylko pod katem jezykowym, ale i
takze ze wzgledu na cechujaca je tresc,
kompozycje i przeslanie.

10. Przedstaw „Bogurodzice― jako utwor religijny, hymn rycerstwa polskiego i piesn patriotyczna.
„Bogurodzica― jest najstarszym drukowanym tekstem naszym. Powstala jako piesn maryjna a w przyszlosci stala sie piesnia ojczyzniana-pelnila
funkcje hymnu rycerstwa polskiego a takze hymnu dynastycznego Jagiellonow. W charakterze piesn maryjna (liryka maryjna) „Bogurodzica― wlacza
w w piwnicy tematyke religijna. Pierwsza zwrotka to zwrot do Mamusi Boskiej wraz z prosba na temat wstawiennictwo obok jej syna, a inna zwrotka to
zwrot sluzace do Chrystusa wraz z powlowaniem sie na Jana Chrzciciela wraz z prosba na temat wysluchanie modlitwy podmiotu zbiorowego, ktory
zechce poboznie trwac, a po smierci znalezc sie w nieba. Jako piesn ojczyzniana (hymn rycerstwa polskiego) dodawal odwagi rycerstwu polskiemu
podczas fundamentalnych wydarzen (zostala ona odspiewana przez rycerstwo polskie zanim bitwa pod Grunwaldem w calej 1410r. i w bitwie pod Warna
w 1444r. ). Hymnem dynastycznym Jagiellonow stala sie w calej 1385r., jak na tronie polskim zasiadl krol Wladyslaw II Jagiello.