Bilgisayar Programlama

Hafta 5 01/04/2021

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 1

 Ders İçeriği

 Örnekler

 Diziler

 Adres Kavramı

 sizeof

 Tek boyutlu diziler

 Çok boyutlu diziler

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 2

 Örnek-15
 Dışarıdan girilen bir sayının rakamları toplamını bulan C programı.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 3

 Örnek 16
 Aşağıdaki kod parçasının sonucu aşağıdakilerden hangisidir?

a) 11+22+33+44+…+nn
b) 1!+2!+3!+…+n!
c) 1+1(2+2(3+3(…….+(n-1)((n-1)))…))
d) 1*2+2*3+3*4+…+(n-1)*n
e) 1+2+3+…+(n-1+n)

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 4

 Örnek-17
 Aşağıdaki kod parçasının çıktısını bulunuz.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 5

 Örnek-18
 Aşağıdaki kod parçasının çıkışını bulunuz.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 6

 Örnek-19
 Aşağıdaki kod parçasının çıkışını bulunuz.

Karakter ASCII Karşılığı

0 48
1 49
a 97
b 98
c 99
… …

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 7

 Örnek-20
 Aşağıdaki kod parçasının çıkışını bulunuz.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 8

 Operatörler

Operatör Tanım
Mantıksal AND operatörü denir. Her iki işlenen de sıfır değilse,
&& koşul gerçekleşir.

Mantıksal VEYA operatörü denir. İki işlenenden herhangi biri

|| sıfır değilse, koşul gerçekleşir.

Mantıksal DEĞİL operatörü denir. İşlenenin mantıksal

! durumunu tersine çevirmek için kullanılır. Bir koşul doğruysa,
Mantıksal DEĞİL operatörü durumu yanlış yapar.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 9

 Örnek- 21

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 10

 Örnek- 22

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 11

 Örnek- 23

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 12

 Örnek- 24

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 13

 Örnek -25

A. 200
B. 30
C. 100
D. 500

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 14

 Örnek -26

A. 20
B. 40
C. Hata
D. Çıkış olmaz

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 15

 Diziler

 Bir dizi benzer elemanlardan oluşan bir kümedir.

 Benzer tipte çok fazla veriyi belleğe kaydetmek için dizilere

başvurulur.

 Diziler bir boyutlu veya çok boyutlu olabilirler, boyut sayısı

arttıkça işlemler biraz daha karmaşık hale gelebilir.

 C dilinde çok boyutlu dizilere “elemanları dizi olan dizi” , “dizi

dizileri” veya “matris” denir, tek boyutlu diziler ise genel olarak
“vektör” olarak adlandırılırlar.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 16

 Adres Kavramı

 Adres hem donanıma hem de yazılıma ilişkin bir kavramdır.

 Mikroişlemci bellekte bir bölgeye ancak o bölgenin adres

bilgisiyle erişebilir.

 Oysa yazılımsal olarak adres, yalnızca bellek bölgesinin yerini

gösteren bir sayıdan ibaret değildir, aynı zamanda o bellek
bölgesinde bulunan bilginin nasıl ele alınacağını belirten bir tür
bilgisini de içermektedir.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 17

 Adres Kavramı

 Bellekte her byte diğerlerinden farklı bir

adresle temsil edilir.

 Sıfırdan başlayarak her byte’a artan sırada bir

sayı karşılık getirerek elde edilen adresleme
sistemine doğrudan adresleme sistemi denir.

 Bu sistem kullanılarak elde edilen adreslere

de doğrusal adresler (linear address)
denilmektedir.

 Örneğin 64KB’lık bir belleğin doğrusal

olarak adreslenmesi yandaki biçimde yapılır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 18

 Nesnelerin Adresleri

 Her nesne bellekte yer kapladığı yere göre bir adrese sahiptir.

 Nesnelerin adresleri, sistemlerin çoğunda derleyici ve programı

belleğe yükleyen işletim sistemi tarafından ortaklaşa olarak
belirlenir.

 Nesnelerin adresleri program yüklenmeden önce kesin olarak

bilinemez ve programcı tarafından da önceden tespit edilemez.

 Programcı, nesnelerin adreslerini ancak program çalışması

sırasında öğrenebilir.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 19

 Nesnelerin Adresleri

 Yandaki biçimde bir tanımlamayla karşılaşan

derleyici bellekte a değişkeni için 1 byte yer
ayıracaktır.

 Derleyicinin a değişkeni için nereyi ayıracağı

önceden bilinemez.

 Burada a’nın yerel bir değişken olduğuna da dikkat

etmeliyiz.

 a değişkeni ile ilgili blok icra edilmeye

başlandığında yaratılıp, bloğun icrası bittiğinde de
yok olmaktadır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 20

 Nesnelerin Adresleri

 Tanımlanan nesne 1 byte’dan daha uzunsa, o

zaman nesnenin adresi nasıl belirleniyor?

 1 byte’tan uzun olan nesnelerin adresleri, ilk

byte’larının adresleriyle belirtilir.

 Yandaki örnekte b değişkeninin adresi

1C03’tür.

 Zaten b değişkeninin tamsayı türünden

olduğu bilindiğine göre diğer parçasının
1C04 adresinde olacağı da açıktır.
Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 21
 sizeof Operatörü

 sizeof bir nesnenin yada veri türünün bellekte byte cinsinden

kapladığı alanın belirlenmesini sağlayan özel amaçlı bir
operatördür.

 İki biçimde kullanılır.

 Nesli ismi ile : sizeof(<nesne ismi>)

 Tür belirten bir anahtar sözcükler ile: sizeof(<tür>)

 Nesne ya da tür isminin sizeof operatörünün parantezler

içerisine yazıldığına dikkat ediniz.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 22

 sizeof Operatörü

 sizeof operatörü ilgili türün bellekte kaç byte yer kapladığına

ilişkin bir tamsayı değeri üretir.

 Örneğin;

 Yukarı ifadede a değişkeninin bellekte kaç byte yer kapladığı

ekrana yazdırılmıştır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 23

 sizeof Operatörü

 sizeof tür belirten anahtar sözcüklerle birlikte aşağıdaki gibi kullanılabilir.

 sizeof(int)

 sizeof(float)

 sizeof(long)

 …..

 Sizeof fonksiyon değil bir operatördür. Paranteze sahip olması sizi

yanıltmasın.

 Eğer sizeof bir fonksiyon olsaydı, programın çalışma zamanı sırasında

değerlendirilirdi.

 Oysa sizeof derleme sırasında ele alınmaktadır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 24

 Dizi Kavramı ve Bildirimi

 Bellekte sürekli bir biçimde bulunan aynı türden nesnelerin

oluşturduğu kümeye dizi denir.

 Diziyi dizi yapan iki temel özellik vardır.

 Elemanlarının bellekte sürekli bir biçimde bulunması
 Elemanlarının aynı türden nesneler olması

 Dizi bildirim işleminin genel biçimi aşağıdaki gibidir.

 <tür> <Dizi_ismi> [<Eleman_sayisi>] ;

 Tür: Dizi elemanlarının türlerini belirtmek için kullanılan bir anahtar sözcüktür.
 Dizi_ismi: Değişken isimlendirme kurallarına uyan herhangi bir isimdir.
 Eleman_sayisi: Dizinin kaç elemana sahip olacağını gösteren bir sabit ifadedir.
Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 25
 Örnek Dizi İsimleri

char s[30] ; s, 30 elemanlı, her elemanı karakter olan bir dizi

float real[10]; real, 10 elemanlı, her elemanı float olan bir dizi

unsigned long xlm[15]; xlm, 15 elemanlı, her elemanı unsigned long olan bir dizi

double max[100] max, 100 elemanlı, her elemanı double olan bir dizi

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 26

 Tek Boyutlu Diziler

 Örnek olarak;

int dersnotu[7] ;

 Bu örnek kullanımında dersnotu

adında integer (tamsayı) tipinde bir
dizi tanımlanmıştır.

 Bu dizinin elemanları bellekte

yandaki gibi yerleşir.

 Dizinin ilk elemanının indisi 0 dır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 27

 Çok Boyutlu Diziler

 Çok boyutlu bilgileri veya veri tablolarını saklamak için kullanılır.

 En çok 2 boyutlu diziler kullanılırlar.

 Bellekte satır düzeninde ve art arda depolanırlar.

 Çok boyutlu dizilerin yazım biçimi aşağıdaki gibidir,

Tip dizi_adı[satır_sayısı][sütun_sayısı] ;

 Bu gösterimde ilk olarak dizi elemanlarının bellekte depolanacağı

verilerin tipi, bu elemanlara erişim yapılırken kullanılacak dizi adı, ve
son olarak köşeli parantezler içerisinde dizinin satır ve sütun eleman
sayısı belirtilir.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 28

 Çok Boyutlu Diziler

 Bu gösterim şekli matrisler için kullanılır.

 Örnek olarak;

float elemanlar[3][2] ;

 Bu örnek kullanımda elemanlar adında float (gerçel) tipinde iki

boyutlu bir dizi tanımlanmıştır.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 29

 Çok Boyutlu Diziler

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 30

 Diziler Başlangıç Değeri Atanması

 Dizilere başlangıç değeri verilmesi için yazım biçimi;

 Dersnotu[2]=55 ;

 Elemanlar[1][0]=10.2;

 a[0][1][0]=12 ;

 Dizilere ilk değer tanımlama sırasında da verilebilir,

 int c[3][3]={{2,4},{1,2},{2,2}};

 int c[3][3]={2,4,1,2,2,2};

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 31

 Karakter İşleme (Stringler)

 C dilinde yazılabilecek programlarda sayıların dışında

metinlerle de işlem yapılabilir. Bu tür verileri saklamak için
char veri tipi kullanılır.

 String dizilerini tanımlayabilmek için aşağıdaki yazım şekli

kullanılır;
 char string_adı;

 char string_dizi_adı[eleman sayısı];

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 32

 Karakter İşleme (Stringler)

 char il;

 char a[8] = {'E','L',,'A','Z','I','Ğ'};

 char il[8]=”Elazığ”;

 Bu dizinin elemanları bellekte yandaki

gibi yerleşir.

Dr. Öğr. Üyesi Serap Karagol 33